TEDSummit
Laura Boushnak: The deadly legacy of cluster bombs
Laura Boushnak: Parça tesirli bombaların ölümcül mirası
Filmed:
Readability: 4.8
706,559 views
Savaşın yıkımı savaşın kendisi bittiğinde durmaz. 2006'da çıkan 34 günlük İsrail-Hizbullah Savaşı'nda, toplamda 4 milyon parça tesirli bomba parçacığı Lübnan'a atıldı ve bu parçacıklar ayrım yapmaksızın öldürdü. Patlamayan parçacıklar ise hala onlarla karşılaşma bahtsızlığına uğrayan insanları öldürme veya ağır yaralama tehlikesini sürdürmekte. Bu konuşmada, fotoğrafçı ve TED Üyesi Laura Boushnak patça tesirli bomba(PTB) saldırılarından sağ çıkan insanların korkutucu fotoğraflarını bizlerle paylaşıyor ve Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere, bu silahları hala üreten ve kullanan herkesi bunu bırakmaya davet ediyor.
Laura Boushnak - Photographer
Laura Boushnak is a Kuwaiti-born Palestinian photographer whose work focuses on women, literacy and education reform in the Arab world. Full bio
Laura Boushnak is a Kuwaiti-born Palestinian photographer whose work focuses on women, literacy and education reform in the Arab world. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I once had this nightmare:
0
809
2174
Bir kabus gördüm:
00:15
I'm standing in the middle
of a deserted field full of land mines.
of a deserted field full of land mines.
1
3007
3901
Bir mayın tarlasının tam ortasında
duruyordum.
duruyordum.
00:19
In real life, I love to hike,
2
7571
2465
Gerçekte, doğa yürüyüşü yapmayı severim
00:22
but every time I want to go on a hike,
it makes me nervous.
it makes me nervous.
3
10060
3669
ama her doğa yürüyüşüne gitmek
istediğimde, bu beni germiştir.
istediğimde, bu beni germiştir.
00:26
I have this thought in the back of my mind
4
14327
2524
Aklımda sürekli şunu düşünüyorum:
00:28
that I might lose a limb.
5
16875
1514
Belki bir uzvumu kaybedebilirim.
00:31
This underlying fear started 10 years ago,
6
19402
2699
Bunun altında yatan korku
10 yıl önce...
10 yıl önce...
00:34
after I met Mohammed,
a cluster bomb survivor
a cluster bomb survivor
7
22125
3298
2006 yazı, Lübnan'daki İsrail-Hizbullah
Savaşı sırasında
Savaşı sırasında
00:37
of the summer 2006
Israel-Hezbollah War in Lebanon.
Israel-Hezbollah War in Lebanon.
8
25447
3936
Parça Tesirli Bomba(PTB) mağduru
Muhammed ile tanıştığımda başladı.
Muhammed ile tanıştığımda başladı.
00:42
Mohammed, like so many
other survivors all around the world,
other survivors all around the world,
9
30303
3254
Muhammed, bu savaştan sağ çıkan her
insan gibi
insan gibi
00:45
had to live through the horrifying
repercussions of cluster munitions
repercussions of cluster munitions
10
33581
4987
bu bombanın korkunç sonuçlarıyla
00:50
on a daily basis.
11
38592
1592
günbegün yaşamak zorunda.
00:53
When the one-month conflict
started in Lebanon,
started in Lebanon,
12
41122
2639
Lübnan'da başalayan bu bir aylık
çatışma sırasında,
çatışma sırasında,
00:55
I was still working
at Agence France-Presse in Paris.
at Agence France-Presse in Paris.
13
43785
3313
ben hala Agence France-Press Paris'te
çalışıyordum.
çalışıyordum.
00:59
I remember how I was glued to the screens,
14
47837
2602
Nasıl ekrana yapıştığımı hatırlıyorum,
01:02
anxiously following the news.
15
50463
2185
endişeyle haberleri takip ediyordum.
01:05
I wanted to reassure myself
16
53155
1683
Kendimi rahatlatmak istiyordum:
01:06
that the falling bombs
missed my parents' home.
missed my parents' home.
17
54862
2879
Düşen bombalar ailemin evini
ıskalamış olsun istiyordum.
ıskalamış olsun istiyordum.
01:10
When I arrived in Beirut
on assignment to cover that war,
on assignment to cover that war,
18
58773
3538
Bu savaşın haberini yapmak için
Beyrut'a ulaştığımda,
Beyrut'a ulaştığımda,
01:14
I was relieved to be united
with my family,
with my family,
19
62335
2468
sonunda ailem güney Lübnan'dan
kaçtıktan sonra
kaçtıktan sonra
01:16
after they had finally managed
to escape southern Lebanon.
to escape southern Lebanon.
20
64827
3123
onlarla tekrar beraber olmak
beni rahatlatmıştı.
beni rahatlatmıştı.
01:20
The day the war was over,
21
68744
1799
Savaşın bittiği gün,
01:22
I remember seeing this image --
22
70567
2151
bu resmi gördüğümü hatırlıyorum --
01:24
one of blocked roads,
23
72742
1443
tıkanmış bir yolda,
01:26
of displaced people eagerly rushing
south, back to their homes,
south, back to their homes,
24
74209
4129
savaştan kaçan insanların
güneydeki evlerine,
güneydeki evlerine,
01:30
regardless of what they would find.
25
78362
2095
orada ne bulacaklarından habersiz
akın edişleri.
akın edişleri.
01:33
An estimated four million
cluster submunitions
cluster submunitions
26
81374
3070
34 günlük savaş sırasında
Lübnan'da
Lübnan'da
01:36
were spread in Lebanon during
the 34-day conflict.
the 34-day conflict.
27
84468
3636
4 milyon PTB(Parça tesirli bomba) parçacığı
etrafa saçılmıştı.
etrafa saçılmıştı.
01:42
Mohammed lost both legs
during the last week of the conflict.
during the last week of the conflict.
28
90462
3539
Muhammed ise iki bacağını savaşın
son haftası kaybetti.
son haftası kaybetti.
01:46
The fact that he lives a five-minute
drive from my parents' home
drive from my parents' home
29
94826
3051
Onun ailemin beş dakikalık sürüş
uzaklığında yaşaması,
uzaklığında yaşaması,
01:49
made it easier to follow
him through the years.
him through the years.
30
97901
2755
onu yıllar içinde daha kolay
tanımamı sağlamıştı.
tanımamı sağlamıştı.
01:52
It was now almost 10 years
since we first met.
since we first met.
31
100680
2980
Şu anda tanışalı yaklaşık 10 yıl oldu.
01:56
I saw the young boy
32
104309
1551
O fiziksel ve duygusal travmaya
01:57
who had to endure
physical and emotional trauma.
physical and emotional trauma.
33
105884
3880
katlanmak zorunda kalan çocuğu gördüm.
02:02
I saw the teenager who tried
to offer his friends tattoos,
to offer his friends tattoos,
34
110277
3332
Arkadaşlarına 5 dolarlık sabit fiyatla
02:05
in return for a set fee of five dollars.
35
113633
2553
dövme yapmayı öneren ergeni gördüm.
02:09
And I know the young, jobless man
who spends hours surfing the Internet
who spends hours surfing the Internet
36
117170
4143
Ve saatlerce internette dolaşarak
kız arkadaşı olabilecek
kız arkadaşı olabilecek
02:13
trying to meet a girl who might
become his girlfriend.
become his girlfriend.
37
121337
3093
bir kızla tanışmaya çalışan
genç işsiz adamı tanıyorum.
genç işsiz adamı tanıyorum.
02:17
His fate and the effects
of losing his legs
of losing his legs
38
125408
3514
Onun kaderi ve bacaklarını kaybetmesinin
etkileri
etkileri
02:20
are now his daily reality.
39
128946
1997
artık onun günlük yaşadığı gerçekler.
02:23
Survivors of bomb trauma like Mohammed
40
131578
2389
Muhammed gibi bomba travmasından
sağ çıkan insanlar
sağ çıkan insanlar
02:25
have to deal with so many details
that never occur to us.
that never occur to us.
41
133991
3453
bizim farkında olmadığımız birçok
detay ile başa çıkmak zorunda.
detay ile başa çıkmak zorunda.
02:29
Who would have imagined
42
137817
1176
Günlük, kolayca,
02:31
that so many daily tasks we do
or take for granted,
or take for granted,
43
139017
2735
hiç düşünmeden yaptığımız,
plaja gitmek
plaja gitmek
02:33
such as going to the beach or even
picking up something from the floor,
picking up something from the floor,
44
141776
4253
veya yerden bir şey almak
gibi onca şeyin
gibi onca şeyin
02:38
would become sources
of stress and anxiety?
of stress and anxiety?
45
146053
3024
stres ve anksiyeteye
yol açabileceğini kim bilebilir ki?
yol açabileceğini kim bilebilir ki?
02:41
Well, that's what eventually
became of Mohammed,
became of Mohammed,
46
149886
2311
Muhammed'in esnek olmayan
02:44
due to his inflexible prosthetic legs.
47
152221
2742
protez bacakları yüzüden olan tam olarak
buydu.
buydu.
02:48
Ten years ago, I had no clue
what a cluster bomb was,
what a cluster bomb was,
48
156465
3670
On yıl önce, parça tesirli bombaların ne
olduğunu veya nasıl
olduğunu veya nasıl
02:52
nor its horrifying implications.
49
160159
2288
korkunç şeylere yol açabileceğini
bilmiyordum.
bilmiyordum.
02:54
I learned that this indiscriminate
weapon was used
weapon was used
50
162835
2437
Bu ayrım yapmadan öldüren
silahın dünyanın hala
silahın dünyanın hala
02:57
in so many parts of the world
51
165296
1515
birçok yerinde kullanıldığını
02:58
and continues to kill on a regular basis,
52
166835
2272
ve çocuk, asker ayrımı yapmadan
03:01
without distinguishing
between a military target
between a military target
53
169131
3039
insanları öldürmeye gün be gün
devam ettiğini öğrendim.
devam ettiğini öğrendim.
03:04
or a child.
54
172194
1172
03:06
I naively asked myself,
55
174141
1841
Bunu kendime safça sordum:
03:08
"But seriously, who made those weapons?
56
176006
3379
''Aslında bu bombaları kim üretiyordu?
Ve ne için üretiyordu?''
03:11
And what for?"
57
179847
1353
03:13
Let me explain to you
what a cluster bomb is.
what a cluster bomb is.
58
181687
2468
Size parça tesirli bombanın
ne olduğunu açıklayayım:
ne olduğunu açıklayayım:
03:16
It's a large canister
filled with bomblets.
filled with bomblets.
59
184179
3174
İçi bombacıklarla dolu büyük
bir hazne.
bir hazne.
03:19
When it's dropped from the air,
60
187377
1663
Havadan atıldığında, havadayken
03:21
it opens up in midair to release
hundreds of bomblets.
hundreds of bomblets.
61
189064
4100
açılarak yüzlerce bombacığı etrafa saçan
bir bomba.
bir bomba.
03:25
They scatter around wide areas
62
193632
2118
Bu bombacıklar büyük bir alana yayılır
03:27
and on impact,
63
195774
1153
ve birçok bombacık
03:28
many fail to explode.
64
196951
1683
çarpma etkisiyle patlamaz.
03:31
Those unexploded ones end up
just like landmines --
just like landmines --
65
199348
3221
Bu patlamayan bombacıklar
03:34
sitting on the ground,
66
202593
1233
bir mayın gibi yerde durur
03:35
waiting for their next target.
67
203850
1971
ve bir sonraki hedefini bekler.
03:38
If someone steps on them by accident
68
206560
2454
Eğer birisi yanlışlıkla onların
üzerine basarsa
üzerine basarsa
03:41
or picks them up,
69
209038
1158
veya eline alırsa,
03:42
they can explode.
70
210220
1458
patlayabilirler.
03:44
These weapons are extremely unpredictable,
71
212283
2883
Bu bombaların ne yapacakları öngörülemez,
03:47
which makes the threat even bigger.
72
215190
2029
ki bu daha büyük bir tehdit oluşturur.
03:49
One day, a farmer can work
his land without a problem.
his land without a problem.
73
217243
3099
Bir gün, bir çiftçi tarlasında problemsiz
bir şekilde çalışabilir.
bir şekilde çalışabilir.
03:52
The next day, he can make fire
and burn some branches,
and burn some branches,
74
220366
3955
Ertesi gün, ateş yakıp birkaç dal
yakmak isteyebilir,
yakmak isteyebilir,
03:56
and the submunitions close by
could be set off because of the heat.
could be set off because of the heat.
75
224345
3790
ve bu ısı yüzünden bombalar
etkileşime geçebilir.
etkileşime geçebilir.
04:00
The problem is children mistake
those bomblets for toys,
those bomblets for toys,
76
228762
3549
Sorun şu ki çocuklar bu bombaları
oyuncak sanabilir,
oyuncak sanabilir,
04:04
because they can look like
bouncy balls or soda cans.
bouncy balls or soda cans.
77
232335
3351
çünkü bunlar gerçekten zıplayan toplar
ve kola kutuları gibi gözükür.
ve kola kutuları gibi gözükür.
04:08
Being a documentary photographer,
78
236943
1866
Bir belgesel fotoğrafçısı olarak,
04:10
I decided to go back to Lebanon
a few months after the conflict ended
a few months after the conflict ended
79
238833
4139
Olaylar bittikten birkaç ay sonra
Lübnan'a dönerek
Lübnan'a dönerek
04:14
to meet cluster bomb survivors.
80
242996
1973
PTB mağdurları
ile görüşmeye karar verdim.
ile görüşmeye karar verdim.
04:16
And I met a few --
81
244993
1151
Ve birkaçıyla tanıştım --
04:18
Hussein and Rasha,
82
246168
1573
Hüseyin ve Raşa,
04:19
who both lost a leg to submunitions.
83
247765
2001
her ikisi de bacaklarını kaybetmişlerdi.
04:22
Their stories are similar to so many
other kids' stories across the world
other kids' stories across the world
84
250143
4216
Onların hikayeleri de dünyadaki diğer
çocuklarınkine benziyor
çocuklarınkine benziyor
04:26
and are a testimony
to the horrifying implications
to the horrifying implications
85
254383
3049
ve hikayeleri bu tür silahların
kullanımının
kullanımının
04:29
of the continuous use of such weapons.
86
257456
2830
korkunç sonuçlarına ışık
tutuyor.
tutuyor.
04:33
That's when I met Mohammed,
in January 2007.
in January 2007.
87
261332
3585
Muhammed ile bu sırada,
Ocak 2007'de tanıştım.
Ocak 2007'de tanıştım.
04:37
He was 11 years old,
88
265427
1280
11 yaşındaydı,
04:38
and I met him exactly four months
after his accident.
after his accident.
89
266731
3514
ve onunla tam olarak olaylar bittikten
4 ay sonra tanıştım.
4 ay sonra tanıştım.
04:42
When I first saw him,
90
270777
1151
Onu ilk gördüğümde,
04:43
he was going through painful physiotherapy
91
271952
2119
taze yaralarının geçmesi için
04:46
to recover from his fresh wounds.
92
274095
1976
acılı bir fizyoterapiye gidiyordu.
04:48
Still in shock at such a young age,
93
276547
2272
Küçük yaşta olduğundan
şoku hala atlatamamıştı,
şoku hala atlatamamıştı,
04:50
Mohammed was struggling
to get used to his new body.
to get used to his new body.
94
278843
3494
Muhammed yeni vücuduna
alışmaya çalışıyordu.
alışmaya çalışıyordu.
04:54
He would even wake up sometimes
at night wanting to scratch his lost feet.
at night wanting to scratch his lost feet.
95
282650
4310
Bazen geceleri uyanıp olmayan
ayaklarını kaşımak istiyordu.
ayaklarını kaşımak istiyordu.
05:00
What drew me closer to his story
was my instant realization
was my instant realization
96
288187
3689
Benim bu hikayeyi daha çok araştırmamın
sebebi Muhammed'in
sebebi Muhammed'in
05:03
of the difficulties Mohammed
was likely to face in the future --
was likely to face in the future --
97
291900
3566
gelecekte çekeceği zorukları anında
anlamam oldu --
anlamam oldu --
05:07
that what he has been suffering
while adjusting to his injury
while adjusting to his injury
98
295997
3325
Henüz 11 yaşında bu kaybına uyum
sağlamaya çalışırken
sağlamaya çalışırken
05:11
at the age of 11,
99
299346
1670
çektiği acılar gelecekte
05:13
would increase manyfold.
100
301040
1616
kat kat artıracaktı.
05:15
Even before his disability,
101
303771
1590
Sakatlığından önce bile,
05:17
Mohammed's life wasn't easy.
102
305385
2217
Muhammed'in hayatı hiç kolay değildi.
05:19
He was born in the Rashidieh Camp
for Palestinian refugees,
for Palestinian refugees,
103
307626
3280
Filistinli mülteciler için olan
Raşidiya Kampı'nda doğmuştu
Raşidiya Kampı'nda doğmuştu
05:22
and this is where he still lives.
104
310930
2149
ve hayatını hala burda sürdürüyor.
05:25
Lebanon holds some 400,000
Palestinian refugees,
Palestinian refugees,
105
313103
3722
Lübnan'da yaşayan 400,000 kadar
Filistinli mülteci var
Filistinli mülteci var
05:28
and they suffer from discriminatory laws.
106
316849
2298
ve onlara yasalar aracılığıyla
ayrımcılık yapılıyor.
ayrımcılık yapılıyor.
05:31
They're not allowed to work
in the public sector
in the public sector
107
319662
2573
Devlet işlerinde çalışmaları
veya
veya
05:34
or practice certain professions
108
322259
1983
bazı meslekleri yapmaları yasak
05:36
and are denied the right to own property.
109
324266
2988
ve mülkiyet hakları da yok.
05:39
This is one of the reasons
110
327278
1255
Bu Muhammed'in
05:40
why Mohammed doesn't really
regret dropping out of school
regret dropping out of school
111
328557
2743
yaralandıktan sonra neden okulu
bırakmaktan
bırakmaktan
05:43
right after his injury.
112
331324
1672
pişmanlık duymadığını açıklıyor.
05:45
He said, "What's the point
of a university degree
of a university degree
113
333397
3539
Diyor ki, "İş bulamadıktan sonra
05:48
when I can't find a job to start with?"
114
336960
2163
bir diplomanın ne anlamı var ki?"
05:53
Cluster bomb use creates a vicious circle
of impact on communities,
of impact on communities,
115
341046
4214
PTB kullanımı bireyleri öldürmekle
kalmayıp
kalmayıp
05:57
and not only the lives of their victims.
116
345284
2685
toplumlarda da kısır döngüye yol açıyor.
05:59
Many who get injured by this weapon
drop out of school,
drop out of school,
117
347993
3815
Bu silahla yaralanan birçok kişi
okulu bırakıyor,
okulu bırakıyor,
06:03
can't find jobs or even lose their jobs,
118
351832
2437
iş bulamıyor ve hatta işlerini kaybediyor,
06:06
therefore losing the ability
to provide for their families.
to provide for their families.
119
354293
3197
sonuç olarak ailelerinin geçimini
sağlayamıyorlar.
sağlayamıyorlar.
06:09
This is not to mention
the continuous physical pain
the continuous physical pain
120
357887
3327
Bunların izolasyon ve sürekli acının
eşliğinde
eşliğinde
06:13
and the experience of feeling isolated.
121
361238
3105
gerçekleşen şeyler olduğunu söylemiyorum
bile.
bile.
06:17
These weapons affect
the poorest of the poor.
the poorest of the poor.
122
365512
3088
Bu silahlar en fakiri etkiliyor.
06:20
The high medical cost
is a burden to the families.
is a burden to the families.
123
368624
2879
Yüksek tedavi parası aileler için
büyük bir yük.
büyük bir yük.
06:23
They end up relying
on humanitarian agencies,
on humanitarian agencies,
124
371884
3047
Ardından insani dayanışma topluluklarından
yardım bekliyorlar
yardım bekliyorlar
06:26
which is insufficient and unsustainable,
125
374955
2529
ki yaralar hayat boyu bakım ve destek
gerektirdiğinden
gerektirdiğinden
06:29
especially when injuries require
lifelong support to the injured.
lifelong support to the injured.
126
377508
3642
bu yardımlar yetersiz
ve sürdürülemez kalıyor.
ve sürdürülemez kalıyor.
06:33
Ten years after Mohammed's injury,
127
381704
1838
Muhammed'in yaralanmasından
10 yıl sonra
10 yıl sonra
06:35
he is still unable to afford
proper prosthetic legs.
proper prosthetic legs.
128
383566
3719
hala düzgün protez bacak almaya
parası yetmiyor.
parası yetmiyor.
06:39
He's very cautious with his steps,
129
387856
1805
Adımlarında oldukça dikkatli,
06:41
as a couple of falls over the years
130
389685
2018
çünkü geçtiğimiz yıllarda birkaç düşüşü
06:43
brought him embarrassment
among his friends.
among his friends.
131
391727
2420
arkadaşlarından artık utanmasına
sebep oldu.
sebep oldu.
06:47
He joked that since he doesn't have legs,
132
395218
2079
Bacakları olmadığı için,
06:49
some days he tries to walk on his hands.
133
397321
2656
bazı günler elleri üzerinde yürüdüğünün
şakasını yaptı.
şakasını yaptı.
06:53
One of the worst yet invisible
impacts of the weapon
impacts of the weapon
134
401054
3358
Silahın en büyük ama görünmez olan
etkisi
etkisi
06:56
is the psychological scars it leaves.
135
404436
2552
onun bıraktığı psikolojik yaralar.
06:59
In one of Mohammed's
early medical reports,
early medical reports,
136
407348
2316
Muhammed'in önceki yıllardaki tıbbi
raporlarında,
raporlarında,
07:01
he was diagnosed with signs of PTSD.
137
409688
3043
onda TSSB belirtileri gözlemlenmişti.
07:04
He suffered from anxiety,
poor appetite, sleep disturbance
poor appetite, sleep disturbance
138
412755
5232
Anksiyeteden, iştahsızlıktan,
uykusuzluktan muzdaripti
uykusuzluktan muzdaripti
07:10
and showed signs of anger.
139
418011
2411
ve öfke belirtileri gösteriyordu.
07:13
The reality is Mohammed never received
proper help to fully recover.
proper help to fully recover.
140
421197
4614
Gerçek şu ki, Muhammed tam olarak
iyileşmesi için gereken yardımı görmedi.
iyileşmesi için gereken yardımı görmedi.
07:18
His current obsession
is to leave Lebanon at any cost --
is to leave Lebanon at any cost --
141
426271
4216
Şu anki saplantısı Lübnan'dan
ne olursa olsun kaçmak --
ne olursa olsun kaçmak --
07:22
even if it meant embarking
on a hazardous journey
on a hazardous journey
142
430511
2865
bu Akdeniz'den Avrupa'ya yol alan
diğer mültecilerle
diğer mültecilerle
07:25
along with refugees drifting towards
Europe today through the Mediterranean.
Europe today through the Mediterranean.
143
433400
4579
tehlikeli bir yolculuğa çıkmak
anlamına gelse bile.
anlamına gelse bile.
07:31
Knowing how risky such a journey would be,
144
439034
2261
Bu yolculuğun tehlikelerini bilerek,
07:33
he said, "If I were to die on the way,
145
441319
3120
dedi ki, "Eğer yolda ölürsem,
07:36
it doesn't matter."
146
444463
1260
bir önemi yok."
07:37
To Mohammed, he is dead here, anyway.
147
445747
3116
Muhammed'e göre o burada zaten ölü.
07:42
Cluster bombs are a world problem,
148
450294
3008
Parça tesirli bombalar,
07:45
as this munition keeps destroying
and hurting whole communities
and hurting whole communities
149
453326
4661
toplumları nesiller boyu zedeleyip
yokettiği için
yokettiği için
07:50
for generations to come.
150
458011
1703
küresel bir sorundur.
07:52
In an online interview with the director
of the Mines Advisory Group,
of the Mines Advisory Group,
151
460618
3514
Madenler Danışma Grubu'nun müdürüyle
online bir ropörtajda,
online bir ropörtajda,
07:56
Jamie Franklin,
152
464156
1151
Jamie Franklin,
07:57
he said,
153
465331
1156
dedi ki,
07:58
"The US forces dropped over two million
tons of munitions over Laos.
tons of munitions over Laos.
154
466511
4552
"ABD güçleri Laos'a iki milyon
kadar bomba attı.
kadar bomba attı.
08:03
If they couldn't find
their targets in Vietnam,
their targets in Vietnam,
155
471570
2685
Hedeflerini Vietnam'da bulamadıklarında
08:06
there were free-drop areas in Laos
where planes would drop their loads
where planes would drop their loads
156
474279
4297
Laos'ta uçakların üsse dönmeden önce
yüklerini attıkları serbest-atış
yüklerini attıkları serbest-atış
08:10
before going back to base,
157
478600
1995
alanları vardı, çünkü cephane
08:12
because it's dangerous to land
with loaded planes."
with loaded planes."
158
480619
3037
dolu bir uçakla inmek tehlikelidir."
08:16
According to the International
Committee of the Red Cross,
Committee of the Red Cross,
159
484653
2762
Uluslararası Kızıl Haç Komitesine göre,
08:19
in Laos alone -- one of the poorest
countries in the world --
countries in the world --
160
487439
3356
sadece Laos'ta -- dünyanın en fakir
ülkereinden birinde --
ülkereinden birinde --
08:22
nine to 27 million unexploded
submunitions remain.
submunitions remain.
161
490819
4813
9 ile 27 milyon arası patlamamış
bomba paracığı bulunmakta.
bomba paracığı bulunmakta.
08:28
Some 11,000 people have been killed
or injured since 1973.
or injured since 1973.
162
496238
4933
1973'ten beri 11,000 kadar yaralanan
ve ölen insan var.
ve ölen insan var.
08:34
This lethal weapon has been used
by over 20 states during armed conflicts
by over 20 states during armed conflicts
163
502691
4888
Bu öldürücü silah çatışmalar sırasında
35 ülkede
35 ülkede
08:39
in over 35 countries,
164
507603
2158
Ukrayna, Irak ve Sudan olmak üzere
08:41
such as Ukraine, Iraq and Sudan.
165
509785
3428
20 devlet tarafından kullanıldı.
08:46
So far, 119 states have joined
an international treaty
an international treaty
166
514403
4286
Günümüzde 119 devlet
PTB'leri yasaklayan uluslararası
PTB'leri yasaklayan uluslararası
08:50
banning cluster bombs,
167
518713
1711
bir anlaşma imzaladı.
08:52
which is officially called
the Convention on Cluster Munitions.
the Convention on Cluster Munitions.
168
520448
3039
Resmi adı Parça Tesirli Bomba Mukavelesi.
08:56
But some of the biggest producers
of cluster munitions --
of cluster munitions --
169
524417
3450
Ama en büyük PTB üreticileri --
08:59
namely, the United States,
Russia and China --
Russia and China --
170
527891
3339
Amerika Birleşik Devletleri, Rusya ve
Çin gibi --
Çin gibi --
09:03
remain outside of this lifesaving treaty
171
531254
2470
bu hayat kurtaran anlaşmanın dışında
kaldılar
kaldılar
09:05
and continue to produce them,
172
533748
1937
ve üretime devam ediyorlar,
09:07
reserve the right to produce
them in the future,
them in the future,
173
535709
2819
gelecekte üretme haklarını
ellerinde tutuyorlar,
ellerinde tutuyorlar,
09:10
keep those harmful weapons
in their stockpiles
in their stockpiles
174
538552
2726
bu zararlı silahları stoklarında
tutmaya devam ediyorlar
tutmaya devam ediyorlar
09:13
and even possibly use them in the future.
175
541302
3188
ve hatta gelecekte kullanmaya devam
edecekler.
edecekler.
09:17
Cluster bombs have reportedly
been used most recently
been used most recently
176
545520
4192
Yemen ve Suriye'deki
yakın zamandaki çatışmalarda
yakın zamandaki çatışmalarda
09:21
in the ongoing conflicts
in Yemen and Syria.
in Yemen and Syria.
177
549736
3387
PTBlerin kullanıldığı rapor edildi.
09:26
According to research
on the worldwide investments
on the worldwide investments
178
554122
2763
Hollandalı bir STK olan Pax tarafından
dünya çapında
dünya çapında
09:28
in cluster munitions producers
179
556909
1626
PTB üreticilerine yapılan
09:30
by Pax, a Dutch-based NGO,
180
558559
2083
yatırım üzerine yapılan bir araştırmaya
göre,
göre,
09:33
financial institutions invested
billions of US dollars
billions of US dollars
181
561380
3876
finansal kuruluşların PTB üretimi yapan
09:37
into companies that make
cluster munitions.
cluster munitions.
182
565280
2783
şirketlere milyarca dolar yatırım yaptığı
görülüyor.
görülüyor.
09:40
The majority of these institutions
are based in countries
are based in countries
183
568660
3848
Bu kurumların büyük bir kısmı
09:44
that have not yet signed
the Convention on Cluster Munitions.
the Convention on Cluster Munitions.
184
572532
3521
henüz Parça Tesirli Bomba Mukavemesi'ni
imzalamamış ülkelerden oluşmakta.
imzalamamış ülkelerden oluşmakta.
09:49
Getting back to Mohammed,
185
577114
2027
Muhammed'e dönecek olursak,
09:51
one of the few jobs he was able
to find was picking lemons.
to find was picking lemons.
186
579165
3650
zar zor bulabildiği işlerden bir tanesi de
limon toplamaktı.
limon toplamaktı.
09:55
When I ask him if it's safe
to work in the field he said,
to work in the field he said,
187
583505
3562
Ona tarlada çalışmanın güvenli olup
olmadığını sorduğumda bana,
olmadığını sorduğumda bana,
09:59
"I'm not sure."
188
587091
1209
"Emin değilim" dedi.
10:01
Research shows that cluster munitions
often contaminate areas
often contaminate areas
189
589021
4670
Araştırmalar bomba parçacıklarının
çoğu zaman
çoğu zaman
10:05
where agriculture is the main
source of income.
source of income.
190
593715
3242
ana gelirin ziraat olduğu yerlerde
bulunduğunu gösteriyor.
bulunduğunu gösteriyor.
10:10
According to Handicap
International's research,
International's research,
191
598014
2876
Handicap International'ın
araştırmasına göre,
araştırmasına göre,
10:12
98 percent of those killed or injured
by cluster munitions are civilians.
by cluster munitions are civilians.
192
600914
5978
PTB'lerin öldürdüğü veya yaraladığı
insanların %98'i sivil.
insanların %98'i sivil.
10:19
Eighty-four percent
of casualties are males.
of casualties are males.
193
607479
3210
Ölenlerin %84'ü erkek.
10:23
In countries where
these people have no choice
these people have no choice
194
611074
2733
İnsanların bu alanlarda çalışmaktan
10:25
but to work in those fields,
195
613831
2056
başka seçeneğinin olmadığı ülkelerde
10:27
they simply do it
196
615911
1656
insanlar bu riski alıyor
10:29
and risk it.
197
617591
1232
ve çalışıyorlar.
10:31
Mohammed is the only male
to three sisters.
to three sisters.
198
619914
3068
Muhammed'in 3 kız kardeşin
tek abisi.
tek abisi.
10:35
Culturally, he's expected
to provide for his family,
to provide for his family,
199
623006
3326
Kültürel olarak, ailesine ekmek
getirmesi bekleniyor,
getirmesi bekleniyor,
10:38
but he simply can't.
200
626356
1409
ama o bunu yapamıyor.
10:40
He tried to have so many different jobs,
201
628117
2084
Birçok iş denedi,
10:42
but he couldn't keep any
due to his physical disability
due to his physical disability
202
630225
3566
ama fiziksel engeli yüzünden
10:45
and the less-than-friendly environment
to people with disabilities,
to people with disabilities,
203
633815
3465
ve engellilere kolaylık sağlamaktan
uzak bir çevrede,
uzak bir çevrede,
10:49
to say the least.
204
637304
1221
hiçbirinde tutunamadı.
10:51
It hurts him a lot when he goes
out looking for a job,
out looking for a job,
205
639583
3328
Bir iş aramaya çıktığında ve
ona acındığı için ödenen
ona acındığı için ödenen
10:54
and he's turned away
206
642935
1193
küçük bir miktar parayla
10:56
with a small amount of money
paid to him out of pity.
paid to him out of pity.
207
644152
2665
reddedildiğinde bu onu üzüyor.
10:59
He said, "I'm not here to beg for money,
208
647650
2731
Dedi ki, "Ben buraya para dilenmeye değil,
11:02
I just want to earn it."
209
650405
1708
para kazanmaya geldim."
11:05
Mohammed today is 21 years old.
210
653764
2418
Muhammed bugün 21 yaşında.
11:08
He's illiterate,
211
656206
1198
Okuma yazması yok,
11:09
and he communicates with voice messages.
212
657428
3069
ve sesli mesajlar ile iletişim kuruyor.
11:12
Here is one of his messages.
213
660521
1753
Bu mesajlarından biri.
11:15
(Audio) Mohammed: (Speaking in Arabic)
214
663234
4975
(Ses) Muhammed: (Arapça konuşuyor)
11:23
Laura Boushnak:
He said, "My dream is to run,
He said, "My dream is to run,
215
671325
2575
Lara Boushnak:
Dedi ki, "Benim hayalim koşmak,
Dedi ki, "Benim hayalim koşmak,
11:25
and I'm pretty sure once I start running,
216
673924
2177
ve eğer koşmaya başlarsam eminim ki
11:28
I would never stop."
217
676125
1510
hiç durmam."
11:29
Thank you.
218
677659
1183
Teşekkür ederim.
11:30
(Applause)
219
678866
4824
(Alkış)
Translated by Tansel Sinag
ABOUT THE SPEAKER
Laura Boushnak - PhotographerLaura Boushnak is a Kuwaiti-born Palestinian photographer whose work focuses on women, literacy and education reform in the Arab world.
Why you should listen
Boushnak's documentary project I Read I Write explores the barriers women face accessing education and the role of literacy in improving the lives of women in Egypt, Yemen, Kuwait, Jordan, Tunisia and Saudi Arabia. For the project, Boushnak encouraged women to write their thoughts on prints of their portraits, engaging them directly in the artistic process. Boushnak’s images have been widely published, and her work has been exhibited in museums and galleries around the world. She is a co-founder of Rawiya, a collective that brings together the work and experience of female photographers from the Middle East.
Laura Boushnak | Speaker | TED.com