TED2007
Jonathan Drori: What we think we know
Jonathan Drori bildiğimizi sandığımız şeyler
Filmed:
Readability: 3.3
1,142,222 views
Jonathan Drori 4 temel ve basit soru ile başlayıp (ve bunlara cevap veremediğinizi görüp şaşırabilirsiniz) bilgi dağarcığımızdaki boşlukları inceliyor--özellikle de bilim hakkında bilmediğimiz halde belki de bildiğimizi sandığımız şeyleri gösteriyor
Jonathan Drori - Educator
Jonathan Drori commissioned the BBC's very first websites, one highlight in a long career devoted to online culture and educational media -- and understanding how we learn. Full bio
Jonathan Drori commissioned the BBC's very first websites, one highlight in a long career devoted to online culture and educational media -- and understanding how we learn. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
I'm going to try and explain why it is that perhaps
0
0
4000
Şimdi size neden belki de düşündüğümüz kadar
00:22
we don't understand as much as we think we do.
1
4000
2000
anlamadığımızı anlatmaya çalışacağım.
00:24
I'd like to begin with four questions.
2
6000
3000
Şu dört soru ile başlamak istiyorum.
00:27
This is not some sort of cultural thing for the time of year.
3
9000
3000
Yılın bu dönemi ile ilgili sorulan şu kültürel sorulardan değiller.
00:30
That's an in-joke, by the way.
4
12000
2000
Bu bir şakaydı, bu arada.
00:32
But these four questions, actually,
5
14000
3000
Ama bu dört soru aslında
00:35
are ones that people who even know quite a lot about science find quite hard.
6
17000
3000
bilim hakkında çokça bilgi sahibi olduğunu sana kişilerce bile oldukça zordu.
00:38
And they're questions that I've asked of science television producers,
7
20000
5000
ve bunlar televizyonda bilim programcıları için hazırladığım sorular,
00:43
of audiences of science educators --
8
25000
3000
ve programın seyirciler de bilimsel kişiler--
00:46
so that's science teachers -- and also of seven-year-olds,
9
28000
4000
yani bilim öğretmenleri--ve ayrıca yedi yaş grubu,
00:50
and I find that the seven-year-olds do marginally better
10
32000
3000
ve ben 7 yaş grubunun uçukça daha iyi olduklarını gördüm
00:53
than the other audiences, which is somewhat surprising.
11
35000
2000
yani seyircilerin geri kalanına göre iyiydiler, ve bu şaşırtıcıydı.
00:55
So the first question, and you might want to write this down,
12
37000
3000
İlk sorum şu, bunu yazmak isteyebilirsiniz,
00:58
either on a bit of paper, physically, or a virtual piece of paper
13
40000
4000
bir parça kağıt yeterli, fiziksel olarak yani, sanal da olabilir
01:02
in your head. And, for viewers at home, you can try this as well.
14
44000
3000
yani kafanıza, ve evden seyredenler siz de deneyebilirsiniz.
01:05
A little seed weighs next to nothing and a tree weighs a lot, right?
15
47000
5000
Bir tohumun ağırlığı yok gibidir ama bir ağaç çok ağırdır, değil mi?
01:10
I think we agree on that. Where does the tree get the stuff that makes up this chair,
16
52000
6000
Anlaştık. Peki bu sandalyeyi yaptığımız bu ağacın onca ağırlığının geldiği yer
01:16
right? Where does all this stuff come from?
17
58000
3000
neresidir? Tüm bunlar nereden geliyor?
01:19
(Knocks)
18
61000
1000
(tak tak tak)
01:20
And your next question is, can you light a little torch-bulb
19
62000
6000
Ve sonraki sorunuz, küçük bir fener ampulünü
01:26
with a battery, a bulb and one piece of wire?
20
68000
5000
bir pil ile ve bir parça tel ile yakmanız mümkün mü?
01:31
And would you be able to, kind of, draw a -- you don't have to draw
21
73000
2000
Ve bir çeşit çizim yapma--aslında çizmenize de gerek yok ama
01:33
the diagram, but would you be able to draw the diagram,
22
75000
2000
eğer çizmeniz gerekseydi, şeklinde söyleyelim, eğer
01:35
if you had to do it? Or would you just say,
23
77000
2000
çizmeniz gerekirse bunu çizebilir misiniz?
01:37
that's actually not possible?
24
79000
3000
Yani mümkün mü?
01:40
The third question is, why is it hotter in summer than in winter?
25
82000
4000
Üçüncü soru ise yazları kış aylarından neden daha sıcaktır?
01:44
I think we can probably agree that it is hotter in summer than in winter,
26
86000
5000
Sanırım yaz aylarının daha sıcak olduğunda da hemfikir olabiliriz,
01:49
but why? And finally, would you be able to --
27
91000
6000
ama neden? Ve son olarak da--
01:55
and you can sort of scribble it, if you like --
28
97000
2000
eğer mümkünse, bir karalama yapmanız--
01:57
scribble a plan diagram of the solar system,
29
99000
3000
solar sistemin bir diyagramını kabaca çizermisiniz
02:00
showing the shape of the planets' orbits?
30
102000
4000
özellikle gezegenlerin yörüngelerini?
02:04
Would you be able to do that?
31
106000
1000
Bunu yapabilir misiniz?
02:05
And if you can, just scribble a pattern.
32
107000
5000
Olabilirse kabataslak bir yörünge çizmeniz kafi.
02:10
OK. Now, children get their ideas not from teachers,
33
112000
6000
OK. Çocuklar fikirlerini---öğretmenlerden almazlar,
02:16
as teachers often think, but actually from common sense,
34
118000
3000
öğretmenler öyle sanıyor, aslında bunu sağduyuları ile
02:19
from experience of the world around them,
35
121000
2000
çevrelerindeki dünyadaki tecrübeleri ile,
02:21
from all the things that go on between them and their peers,
36
123000
4000
kendi aralarında ve yaşıtları arasında olup bitenlerden,
02:25
and their carers, and their parents, and all of that. Experience.
37
127000
5000
bakıcılarından, ailelerinden, tecrübelerinden alırlar.
02:30
And one of the great experts in this field, of course, was, bless him,
38
132000
5000
Bu alandaki uzmanlardan birisi, de, şükürler olsun,
02:35
Cardinal Wolsey. Be very careful what you get into people's heads
39
137000
4000
Kardinal Wolsey'di. İnsanların kafasına soktuğun şeyler konusunda
02:39
because it's virtually impossible to shift it afterwards, right?
40
141000
3000
çok dikkatli ol daha sonra bunları değiştirmek aslında imkansız.
02:42
(Laughter)
41
144000
3000
(kahkahalar)
02:45
I'm not quite sure how he died, actually.
42
147000
2000
Aslında nasıl öldüğünü de pek bilmiyorum.
02:47
Was he beheaded in the end, or hung?
43
149000
2000
En sonunda kafası ya kesilmişti yada asıldı.
02:49
(Laughter)
44
151000
1000
(kahkahalar)
02:50
Now, those questions, which, of course, you've got right,
45
152000
2000
Ve, şu sorular, elbette ki bildiniz, ve
02:52
and you haven't been conferring, and so on.
46
154000
2000
danışmaya da ihtiyaç duymadınız, vesaire...
02:54
And I -- you know, normally, I would pick people out and humiliate,
47
156000
3000
ve aslında--- ben insan seçer ve küçük düşürürdüm ama...
02:57
but maybe not in this instance.
48
159000
2000
bu durumda bunu yapmayacağım.
02:59
A little seed weighs a lot and, basically, all this stuff,
49
161000
4000
Küçük bir tohum aslında ağırdır ve temel olarak
03:03
99 percent of this stuff, came out of the air.
50
165000
3000
bütün bunların %99 u da havadan gelir.
03:06
Now, I guarantee that about 85 percent of you, or maybe it's fewer at TED,
51
168000
4000
Garanti veriyorum %85'iniz ama burası TED belki daha azınız,
03:10
will have said it comes out of the ground. And some people,
52
172000
3000
bunun yerden geldiğini söyledi. ve bazılarınız da,
03:13
probably two of you, will come up and argue with me afterwards,
53
175000
3000
muhtemelen siz ikiniz, çıkışta yanıma gelip bunu tartışacaksınız,
03:16
and say that actually, it comes out of the ground.
54
178000
2000
ve bana aslında yerden geldiğini anlatacaksınız.
03:18
Now, if that was true, we'd have trucks going round the country,
55
180000
2000
Eğer bu doğru olsaydı, ülkede sağa sola gidip insanların bahçelerini
03:20
filling people's gardens in with soil, it'd be a fantastic business.
56
182000
3000
toprakla dolduran kamyonlar olurdu, harika bir iş imkanı.
03:23
But, actually, we don't do that.
57
185000
2000
Ama bunu yapmıyoruz.
03:25
The mass of this comes out of the air.
58
187000
3000
Bunun kütlesi gerçekten de havadan geliyor.
03:28
Now, I passed all my biology exams in Britain.
59
190000
4000
İngilterede bütün biyoloji sınavlarımı geçtim
03:32
I passed them really well, but I still came out of school
60
194000
2000
Ve iyi notlar ile geçtim, ama okuldan mezun olduğumda
03:34
thinking that that stuff came out of the ground.
61
196000
3000
hala bunun yerden geldiğini düşünüyordum.
03:37
Second one: can you light a little torch-bulb with a battery bulb and one piece of wire?
62
199000
4000
İkincisi, bir el feneri ampulünü, bir pil ve bir parça tel ile yakabilir misiniz?
03:41
Yes, you can, and I'll show you in a second how to do that.
63
203000
2000
Evet, yakabilirsiniz, göstereyim, şimdi nasıl göreceksiniz
03:43
Now, I have some rather bad news,
64
205000
2000
Şimdi de kötü bir haberim var,
03:45
which is that I had a piece of video that I was about to show you,
65
207000
3000
aslında size göstermek istediğim bir video vardı ama
03:48
which unfortunately -- the sound doesn't work in this room,
66
210000
3000
ne yazık ki---bu odadaki ses sistemi çalışmıyor,
03:51
so I'm going to describe to you, in true "Monty Python" fashion,
67
213000
3000
bu nedenle gerçek bir Monty Pythonben edasıyla ben tarif edeceğim,
03:54
what happens in the video. And in the video, a group of researchers
68
216000
5000
Bu videoda olan MIT'de okumuş bir grup araştırmacının
03:59
go to MIT on graduation day.
69
221000
2000
mezuniyet günü ile ilgili.
04:01
We chose MIT because, obviously, that's a very long way away
70
223000
3000
MIT'yi seçtik çünkü, MIT buradan çok çok uzakta ve
04:04
from here, and you wouldn't mind too much,
71
226000
2000
sizler de buna çok aldırmayacaksınız,
04:06
but it sort of works the same way in Britain
72
228000
3000
ama bu İngilterede de bu şekilde oluyor,
04:09
and in the West Coast of the USA.
73
231000
2000
ABD'nin Batı kıyısında da
04:11
And we asked them these questions, and we asked those questions
74
233000
4000
onlara bu soruları sorduğumuzda, aynı şekilde işliyor
04:15
of science graduates, and they couldn't answer them.
75
237000
2000
bilim bölümü mezunları bunlara cevap veremiyor.
04:17
And so, there's a whole lot of people saying,
76
239000
2000
Ve bir çok kişi de şöyle diyor "Bunun
04:19
"I'd be very surprised if you told me that this came out of the air.
77
241000
2000
havadan geldiğini bana söylemen beni çok şaşırttı"
04:21
That's very surprising to me." And those are science graduates.
78
243000
4000
Bu bana şaşkınlık verdi. Ve bunlar Bilim Öğrencileri.
04:25
And we intercut it with, "We are the premier science university in the world,"
79
247000
3000
Ve biz de konuyu şöyle kapatıyoruz "Bizler dünyanın en önde gelen bilimsel
04:28
because of British-like hubris.
80
250000
2000
üniversitesiyiz" ingilizler biraz kibirli olur, malum.
04:30
(Laughter)
81
252000
1000
(kahkahalar)
04:31
And when we gave graduate engineers that question,
82
253000
3000
Ve mezun olmuş mühendislik öğrencilerine soruyoruz,
04:34
they said it couldn't be done.
83
256000
2000
bunun yapılamayacağını söylüyorlar.
04:36
And when we gave them a battery, and a piece of wire, and a bulb,
84
258000
4000
Malzemeleri ellerine verip denemelerini istiyoruz,
04:40
and said, "Can you do it?" They couldn't do it. Right?
85
262000
4000
ve "yapabilir misiniz?" diye soruyoruz. Yapamıyorlar. tamam?
04:44
And that's no different from Imperial College in London, by the way,
86
266000
3000
Ve bu ingiltere'de Imperial College'de de aynı, yani anti-Amerikan
04:47
it's not some sort of anti-American thing going on.
87
269000
4000
bir durum yok ortada.
04:51
As if. Now, the reason this matters is we pay lots and lots of money
88
273000
6000
Aslında biz bu kişileri eğitmek için büyük miktarda paralar harcıyoruz
04:57
for teaching people -- we might as well get it right.
89
279000
2000
ve bunun doğru yapılmasını istiyoruz.
04:59
And there are also some societal reasons
90
281000
2000
Ve bazı sosyal nedenler de var, insanlardan
05:01
why we might want people to understand what it is that's happening
91
283000
4000
fotosentezde neler olduğunu anlamasını beklememizin nedenleri
05:05
in photosynthesis. For example, one half of the carbon equation
92
287000
3000
de var. Örneğin karbon denkleminin bir yarısında ne derece
05:08
is how much we emit, and the other half of the carbon equation,
93
290000
3000
yaydığımız da var, ve karbon denkleminin diğer yarısında da
05:11
as I'm very conscious as a trustee of Kew,
94
293000
2000
çok emin olarak söylüyorum, güvenin,
05:13
is how much things soak up, and they soak up carbon dioxide out of the atmosphere.
95
295000
5000
ne kadarını soğurdukları var, yani karbon dioksite soğuruyorlar
05:18
That's what plants actually do for a living.
96
300000
3000
Aslında bitkiler yaşamak için bunu yapıyor.
05:21
And, for any Finnish people in the audience, this is a Finnish pun:
97
303000
3000
İzleyenler arasında bir Finlandiya'li varsa, bu fince bir kelime oyunu,
05:24
we are, both literally and metaphorically, skating on thin ice
98
306000
5000
eğer biz bunu gerçekten anlayamıyorsak gerçek ve metaforik
05:29
if we don't understand that kind of thing.
99
311000
3000
olarak ikimiz de ince buzda kayak yapıyoruz demektir.
05:32
Now, here's how you do the battery and the bulb.
100
314000
2000
Şimdi burada pil ve ampulle ne yaptığınız var.
05:34
It's so easy, isn't it? Of course, you all knew that.
101
316000
4000
Çok basit değil mi? Elbette hepiniz bildiniz.
05:38
But if you haven't played with a battery and a bulb,
102
320000
2000
Ama daha önce pil ve ampulle oynamadıysanız,
05:40
if you've only seen a circuit diagram,
103
322000
2000
sadece bu devrenin şemasını gördüyseniz
05:42
you might not be able to do that, and that's one of the problems.
104
324000
4000
yapamama ihtimaliniz olurdu, ve bu problemlerden birisi.
05:46
So, why is it hotter in summer than in winter?
105
328000
2000
Peki yazları kışlardan neden daha sıcak?
05:48
We learn, as children, that you get closer to something that's hot,
106
330000
3000
Küçükken bir şeye yaklaşınca daha sıcak olduğunu öğrendik,
05:51
and it burns you. It's a very powerful bit of learning,
107
333000
3000
ve bu sizi yakar. Bu öğrenmenin en güçlü yoludur,
05:54
and it happens pretty early on.
108
336000
2000
ve oldukça da erken öğrenilir.
05:56
By extension, we think to ourselves, "Why it's hotter in summer than in winter
109
338000
3000
Bunu genişletiriz, ve kendi kendimize yazın güneşe daha yakın olduğumuz
05:59
must be because we're closer to the Sun."
110
341000
3000
için daha sıcak olması gerektiğini düşünürüz.
06:02
I promise you that most of you will have got that.
111
344000
2000
Size yemin ederim pek çoğunuz böyle düşünmüştür.
06:04
Oh, you're all shaking your heads,
112
346000
1000
Ah, herkes kafasını sallıyor,
06:05
but only a few of you are shaking your heads very firmly.
113
347000
3000
ama sadece bir kaçınız bunu çok emin bir şekilde yapıyor,
06:08
Other ones are kind of going like this. All right.
114
350000
2000
diğerleriyse yani, evet, işte öyle bir şey gibi yapıyor.
06:10
It's hotter in summer than in winter because the rays from the Sun
115
352000
3000
Yazları güneşin ışınları daha çok yayıldığı için daha sıcak olur, değil mi?
06:13
are spread out more, right, because of the tilt of the Earth.
116
355000
4000
çünkü dünyanın şöyle bir eğimi vardır.
06:17
And if you think the tilt is tilting us closer, no, it isn't.
117
359000
3000
ve eğer siz bu eğimden dolayı güneşe yakınız diye düşünüyorsanız, hayır.
06:20
The Sun is 93 million miles away, and we're tilting like this, right?
118
362000
4000
Güneş 93 milyon mil uzakta, biz de bu kadarcık eğilimdeyiz, değil mi?
06:24
It makes no odds. In fact, in the Northern Hemisphere,
119
366000
3000
Bu hiç bir fark yaratmaz, hatta kuzey Hemisphere'da
06:27
we're further from the Sun in summer,
120
369000
3000
yazları güneşten daha da uzaklaşıyoruz,
06:30
as it happens, but it makes no odds, the difference.
121
372000
3000
ama bu da hiç bir değişim yaratmıyor.
06:33
OK, now, the scribble of the diagram of the solar system.
122
375000
3000
OK, şimdi solar sistem şemasına geldik.
06:36
If you believe, as most of you probably do,
123
378000
2000
Şimdi pek çoğunuz şuna inanıyordur,
06:38
that it's hotter in summer than in winter because we're closer to the Sun,
124
380000
2000
biz yazları güneşe daha yakın olduğumuz için daha sıcak,
06:40
you must have drawn an ellipse.
125
382000
2000
ve muhtemelen bir elips çizdiniz.
06:42
Right? That would explain it, right?
126
384000
2000
Değil mi? Çünkü elips bunu açıklıyor?
06:44
Except, in your -- you're nodding -- now, in your ellipse,
127
386000
4000
Ama--siz kafa sallıyorsunuz--şimdi bu elipsinizde
06:48
have you thought, "Well, what happens during the night?"
128
390000
2000
şunu düşündünüz mü, peki geceleri ne oluyor?
06:50
Between Australia and here, right, they've got summer
129
392000
4000
Australia ve burası arasında yani--değil mi? orada yaz var
06:54
and we've got winter, and what --
130
396000
3000
ve bizde kış var ve ---
06:57
does the Earth kind of rush towards the Sun at night,
131
399000
3000
yani dünya geceleri güneşten aceleyle uzaklaşıp
07:00
and then rush back again? I mean, it's a very strange thing going on,
132
402000
3000
gündüzleri de alelacele güneşe mi yaklaşıyor, çok tuhaf bir şey--
07:03
and we hold these two models in our head, of what's right and what isn't right,
133
405000
4000
ve bu tuhaf iki modeli kafamızda tutuyoruz, yani neyin doğru olup olmadığını,
07:07
and we do that, as human beings, in all sorts of fields.
134
409000
4000
bunu yapıyoruz, biz insanlar, her alanda bunu yapıyoruz.
07:11
So, here's Copernicus' view of what the solar system looked like as a plan.
135
413000
5000
İşte Kopernik'in solar sistemin nasıl göründüğüne dair kafasındaki plan,
07:16
That's pretty much what you should have on your piece of paper. Right?
136
418000
3000
bu büyük oranda sizin de kağıdınıza çizdiğiniz şeye benziyor, değil mi?
07:19
And this is NASA's view. They're stunningly similar.
137
421000
3000
Ve bu da NASA'nın görüntüsü. İnanılmaz derecede benzerler.
07:22
I hope you notice the coincidence here.
138
424000
3000
Umarım buradaki tesadüfü fark etmişsinizdir.
07:25
What would you do if you knew that people had this misconception,
139
427000
4000
Eğer bunun daha çocukken eliptik yörüngeler hakkında edindiğimiz
07:29
right, in their heads, of elliptical orbits
140
431000
3000
bir yanlış kavramadan kaynaklanıp
07:32
caused by our experiences as children?
141
434000
2000
kafamıza yerleşen bir deneyim olduğunu söylersem?
07:34
What sort of diagram would you show them of the solar system,
142
436000
2000
Onlara ne çeşit bir şema ile solar sistemin yörüngesini göstermeli ki
07:36
to show that it's not really like that?
143
438000
2000
gerçekte böyle olmadığını düşünsünler?
07:38
You'd show them something like this, wouldn't you?
144
440000
2000
Şöyle bir şey gösterirdiniz, değil mi?
07:40
It's a plan, looking down from above.
145
442000
1000
Bu bir plan, yukarıdan aşağıya bakıyor
07:41
But, no, look what I found in the textbooks.
146
443000
3000
Ama hayır, bakın bu kitaplarda ben ne buldum,
07:44
That's what you show people, right? These are from textbooks,
147
446000
3000
işte size gösterilen şey buydu, değil mi? Bu kitaplarda,
07:47
from websites, educational websites --
148
449000
2000
we sitelerinden, eğitim sitelerinden,
07:49
and almost anything you pick up is like that.
149
451000
2000
neredeyse elinize geçen her şey böyleydi.
07:51
And the reason it's like that is because it's dead boring
150
453000
2000
Bunun sebebi de bir sürü konsantre daire çizen ve
07:53
to have a load of concentric circles,
151
455000
2000
ölümüne sıkıcı bu grafikler yerine,
07:55
whereas that's much more exciting, to look at something at that angle,
152
457000
3000
belli bir açıdan bakan bu grafiğin çok daha heyecan uyandırması,
07:58
isn't it? Right? And by doing it at that angle,
153
460000
3000
Doğru değil mi? Ve bu açıdan bakılan şema ile
08:01
if you've got that misconception in your head, then that
154
463000
2000
kafanıza bu yanlış yorumlama girdiyse, o zaman
08:03
two-dimensional representation of a three-dimensional thing will be ellipses.
155
465000
5000
üç boyutlu bu şeyin, iki boyuttaki sunumu da sizin için elips oluyor.
08:08
So you've -- it's crap, isn't it really? As we say.
156
470000
4000
Ve siz de---çok büyük saçmalık aslında, değil mi?
08:12
So, these mental models -- we look for evidence that reinforces our models.
157
474000
3000
Ve mu zeka modelleri ile, modellerimizi sağlamlaştıracak yeni deliller arıyoruz.
08:15
We do this, of course, with matters of race, and politics, and everything else,
158
477000
4000
Bunu ırk politika veya başka şeylerde de, aslında herşeyde yapıyoruz.
08:19
and we do it in science as well. So we look, just look --
159
481000
2000
bunu bilimde de yapıyoruz. yani bakın-- sadece bakın---
08:21
and scientists do it, constantly -- we look for evidence
160
483000
3000
ve bilim insanları siz de yapın, durmadan yapın-- modellerimize
08:24
that reinforces our models, and some folks are just all too able
161
486000
3000
destek verecek yeni bulgular arıyoruz ve bazıları da bu bulguları
08:27
and willing to provide the evidence that reinforces the models.
162
489000
3000
verip, kafamızdakileri sağlamlaştırmak için çok fazlaca niyetliler.
08:30
So, being I'm in the United States, I'll have a dig at the Europeans.
163
492000
4000
Şimdi ABD'de olduğum için Avrupa'ya bakacağım.
08:34
These are examples of what I would say is bad practice in science
164
496000
3000
İşte bunlar bilimde kötü pratik adını vereceğim şeylere örnekler,
08:37
teaching centers. These pictures are from La Villette in France
165
499000
3000
bir çeşit eğitim merkezleri. Fotoğraflar La Villette, Fransa'dan,
08:40
and the welcome wing of the Science Museum in London.
166
502000
4000
ve bu da Londra'daki Fen Müzesi Hoşgeldiniz kanadından.
08:44
And, if you look at the, kind of the way these things are constructed,
167
506000
4000
Ve bu şeylerin nasıl inşa edildiğine bir göz atacak olursanız,
08:48
there's a lot of mediation by glass, and it's very blue, and kind of professional --
168
510000
5000
burada pek çok cam kullanıldığını görürsünüz, ve çok mavi, profesyonelce,
08:53
in that way that, you know, Woody Allen comes up
169
515000
3000
bu şekilde de, bilirsiniz hani Annie Hall filminde,
08:56
from under the sheets in that scene in "Annie Hall,"
170
518000
2000
Woody Allen çarşafların altından çıkar ve "Tanrım,
08:58
and said, "God, that's so professional." And that you don't --
171
520000
3000
bu çok profesyonelceydi!" der ya, ve aslında değildir,
09:01
there's no passion in it, and it's not hands on, right,
172
523000
3000
aslında hiç bir tutku yoktur, ve elimizle tutamayız, değil mi?
09:04
and, you know, pun intended. Whereas good interpretation --
173
526000
3000
Kelime oyunlar yapıyorum, tabi. Aslında iyi bir yorumlama için
09:07
I'll use an example from nearby -- is San Francisco Exploratorium,
174
529000
4000
yakınlarda bulunan San Francisco Exploratorium'u kullanacağım,
09:11
where all the things that -- the demonstrations, and so on,
175
533000
3000
burada bütün şeyler--gösterimler ve diğerleri-- kullanılan materyaller
09:14
are made out of everyday objects that children can understand,
176
536000
3000
hergün kullanılan objelerden yapılmış ki çocuklar anlayabilsin.
09:17
it's very hands-on, and they can engage with, and experiment with.
177
539000
3000
çok fazlaca ellenebilir, ve bunların içine girip deneyler yapabilirler.
09:20
And I know that if the graduates at MIT
178
542000
2000
Ve eminim ki MIT mezunları da
09:22
and in the Imperial College in London had had the battery and the wire
179
544000
4000
Londra'daki Imperial College mezunları da pili ve teli ellemiş olsalardı,
09:26
and the bit of stuff, and you know, been able to do it,
180
548000
3000
ve bir kaç şeyi daha, bunu becerebilirlerdi,
09:29
they would have learned how it actually works,
181
551000
3000
ve gerçekten nasıl çalıştığını öğrenebilirlerdi,
09:32
rather than thinking that they follow circuit diagrams and can't do it.
182
554000
4000
bunun yerine bir devre şemasını takip etmek zorunda kalmazlardı.
09:36
So good interpretation is more about
183
558000
2000
Yani iyi bir yorumlama aslında benim
09:38
things that are bodged and stuffed and of my world, right?
184
560000
4000
dünyamda yer alan buraya ait şeylerle daha ilgili, değil mi?
09:42
And things that -- where there isn't an extra barrier
185
564000
2000
Ve bu şeyler---bir parça cam ve mekanikleştirilmiş
09:44
of a piece of glass or machined titanium,
186
566000
3000
titanyum gibi ekstra bariyer kullanmadan
09:47
and it all looks fantastic, OK?
187
569000
2000
sunuluyor, muhteşem görünüyor. Ok?
09:49
And the Exploratorium does that really, really well.
188
571000
3000
Ve Exploratorium bunu çok güzel başarmış,
09:52
And it's amateur, but amateur in the best sense,
189
574000
3000
çok amatör ama amatörlük en iyi duygudur,
09:55
in other words, the root of the word being of love and passion.
190
577000
5000
diğer değişle, amatörlük sevgi ve tutkudan kaynaklanır.
10:00
So, children are not empty vessels, OK?
191
582000
2000
Yani çocuklar boş saksılar değildir, OK?
10:02
So, as "Monty Python" would have it,
192
584000
2000
Yani Monty Python'nin yapmış olabileceği
10:04
this is a bit Lord Privy Seal to say so,
193
586000
2000
biraz da Lord Privy Seal'ın söyleyebileceği bir şey,
10:06
but this is -- children are not empty vessels.
194
588000
2000
ama çocuklar kesinlikle boş saksılar değildir.
10:08
They come with their own ideas and their own theories,
195
590000
2000
Kendi fikirleri ve teorileri ile gelirler,
10:10
and unless you work with those, then you won't be able to shift them,
196
592000
4000
ve bu teori ve fikirlerle çalışmazsanız, onlara yön veremezsiniz,
10:14
right? And I probably haven't shifted your ideas
197
596000
2000
Ben de muhtemelen dünya ve evrenin nasıl
10:16
of how the world and universe operates, either.
198
598000
3000
çalıştığına dair fikirlerinizi değiştirememişimdir.
10:19
But this applies, equally, to matters of trying to sell new technology.
199
601000
3000
Ama bu eşit olarak, yeni teknolojiyi nasıl pazarlayacağınızla ilgili.
10:22
For example, we are, in Britain, we're trying to do a digital switchover
200
604000
3000
Örneğin; İngilterede tüm nüfusu dijital teknolojili televizyon kullanan
10:25
of the whole population into digital technology [for television].
201
607000
2000
bir hale getirecek dijital bir dönüşüm yapmayı amaçlıyoruz.
10:27
And it's one of the difficult things
202
609000
2000
Ve güçlüklerden birisi de
10:29
is that when people have preconceptions of how it all works,
203
611000
2000
insanların bunların nasıl çalıştığına dair ön yargılara sahip olması.
10:31
it's quite difficult to shift those.
204
613000
3000
Bunları değiştirmek biraz zor.
10:34
So we're not empty vessels; the mental models that we have
205
616000
4000
yani boş vazolar değiliz, sahip olduğumuz zeka modelleri
10:38
as children persist into adulthood.
206
620000
2000
çocukluktan erişkinliğe kadar kalıyor.
10:40
Poor teaching actually does more harm than good.
207
622000
2000
Kötü eğitimin aslında yaradan çok zararı var.
10:42
In this country and in Britain, magnetism is understood better
208
624000
4000
Bu ülkede manyetizma okula gitmelerinden önceki dönemde
10:46
by children before they've been to school than afterwards, OK?
209
628000
3000
okula gitmeye başlayanlara göre çocuklarca daha iyi kavranıyor.
10:49
Same for gravity, two concepts, so it's -- which is quite humbling,
210
631000
4000
Aynısı yer çekimi için de geçerli, yani--bu çok mütevazice,
10:53
as a, you know, if you're a teacher, and you look before and after,
211
635000
3000
yani öğretmenseniz, önce ve sonrasına bakarsınız,
10:56
that's quite worrying. They do worse in tests afterwards, after the teaching.
212
638000
4000
ve bu endişe uyandırıcı. Daha sonraki testlerde, dersler sonrası kötülüyorlar.
11:00
And we collude. We design tests,
213
642000
2000
Ve bizler dolaplar çevirip, testler tasarlıyor
11:02
or at least in Britain, so that people pass them. Right?
214
644000
3000
--en azından ingiltere'de böyle--onlara sınıf geçiriyoruz. Değil mi?
11:05
And governments do very well. They pat themselves on the back.
215
647000
3000
Hükümetler de harika. Sırtlarına vurup onaylıyorlar.
11:08
OK? We collude, and actually if you --
216
650000
4000
OK? Dolap çeviriyoruz ve aslında eğer
11:12
if someone had designed a test for me
217
654000
2000
eğer birisi benim biyoloji sınavım
11:14
when I was doing my biology exams,
218
656000
2000
için bir test düzenliyorsa--
11:16
to really understand, to see whether I'd understood
219
658000
2000
bunu gerçekten anlayıp anlamadığımı kontrol edecek şekilde,
11:18
more than just kind of putting starch and iodine together
220
660000
2000
basitce nişasta ve iyotu bir araya getirip bunun maviye
11:20
and seeing it go blue,
221
662000
2000
döndüğünü görebilmem,
11:22
and really understood that plants took their mass out of the air,
222
664000
3000
bu bitkilerin kütlelerinin gerçekten havadan geldiğini anlamam için
11:25
then I might have done better at science.
223
667000
5000
yapmış olsaydı, bilimde çok daha iyi olabilirdim.
11:30
So the most important thing is to get people to articulate their models.
224
672000
5000
Yani önemli olan kişilerin kendi modellerini anlamalarını sağlamak.
11:35
Your homework is -- you know, how does an aircraft's wing create lift?
225
677000
5000
Ödeviniz de şu-- diyelim-- uçakların kanatları kaldırma işlevini nasıl görür?
11:40
An obvious question, and you'll have an answer now in your heads.
226
682000
4000
Bariz bir soru, ve kafanızda da bir cevap belirmiştir,
11:44
And the second question to that then is,
227
686000
3000
o zaman ikinci soru şu olmalı,
11:47
ensure you've explained how it is that planes can fly upside down.
228
689000
4000
uçakların ters bir şekilde nasıl uçabildiklerini de açıkladığınızdan emin olun.
11:51
Ah ha, right. Second question is, why is the sea blue? All right?
229
693000
4000
Ahhaa, değil mi? İkinci sorumuz deniz neden mavidir? Tamam?
11:55
And you've all got an idea in your head of the answer.
230
697000
4000
Bunun için de kafanızda bir cevap var mutlaka.
11:59
So, why is it blue on cloudy days? Ah, see.
231
701000
4000
O zaman bulutlu günlerde neden mavi? Gördünüz mü?
12:03
(Laughter)
232
705000
3000
(kahkahalar)
12:06
I've always wanted to say that in this country.
233
708000
2000
Bunu bu ülkede söylemeyi hep istemişimdir.
12:08
(Laughter)
234
710000
2000
(kahkahalar)
12:10
Finally, my plea to you is to allow yourselves, and your children,
235
712000
4000
Son olarak, sizden istediğim kendinize de çocuklarınıza da,
12:14
and anyone you know, to kind of fiddle with stuff,
236
716000
3000
tanıdığınız herkese de, eşyaların şeylerin detaylarıyla
12:17
because it's by fiddling with things that you, you know,
237
719000
2000
oynama izni vermeniz, çünkü kurcalama yoluyla,
12:19
you complement your other learning. It's not a replacement,
238
721000
2000
öğrenmenizi tamalayan bir şeydir. Bu bir yerine koyma değil,
12:21
it's just part of learning that's important.
239
723000
3000
sadece öğrenmenin önemli bir parçası.
12:24
Thank you very much.
240
726000
1000
Çok teşekkürler.
12:25
Now -- oh, oh yeah, go on then, go on.
241
727000
2000
Şimdi, ah tamam, gidin.. Gidin...
12:28
(Applause)
242
730000
1000
(alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Drori - EducatorJonathan Drori commissioned the BBC's very first websites, one highlight in a long career devoted to online culture and educational media -- and understanding how we learn.
Why you should listen
Jonathan Drori has dedicated his career to media and learning. As the Head of Commissioning for BBC Online, he led the effort to create bbc.co.uk, the online face of the BBC (an effort he recalls fondly). He came to the web from the TV side of the BBC, where as an editor and producer he headed up dozens of television series on science, education and the arts.
After almost two decades at the BBC, he's now a director at Changing Media Ltd., a media and education consultancy, and is a visiting professor at University of Bristol, where he studies educational media and misperceptions in science. He continues to executive produce the occasional TV series, including 2004's award-winning "The DNA Story" and 2009's "Great Sperm Race." He is on the boards of the Royal Botanic Gardens and the Woodland Trust.
(Photo: Lloyd Davis/flickr)
Jonathan Drori | Speaker | TED.com