Serious Play 2008
George Smoot: The design of the universe
Geroge Smoot: Evrenin Tasarımı
Filmed:
Readability: 3.6
2,187,714 views
Serious Play 2008'de (sanat ve tasarım üzerine bir konferans) astrofizikçi George Smoot derin-uzay araştırmalarından elde edilen nefes kesici yeni görüntüler sunuyor ve bizi kozmosun - dev karanlık madde ağları ve gizemli boşlukları ile - nasıl bu şekilde oluştuğu hakkında düşünmeye itiyor.
George Smoot - Astrophysicist
Astrophysicist, cosmologist and Nobel Prize winner George Smoot studies the cosmic microwave background radiation -- the afterglow of the Big Bang. His pioneering research into deep space and time is uncovering the structure of the universe itself. Full bio
Astrophysicist, cosmologist and Nobel Prize winner George Smoot studies the cosmic microwave background radiation -- the afterglow of the Big Bang. His pioneering research into deep space and time is uncovering the structure of the universe itself. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I thought I would think about changing your perspective on the world a bit,
0
0
4000
Dünya'ya dair bakış açınızı biraz değiştirmeyi
00:20
and showing you some of the designs that we have in nature.
1
4000
3000
ve doğada bulunan bazı tasarımları sizlere göstermeyi düşündüm.
00:23
And so, I have my first slide to talk about
2
7000
4000
İşte ilk yansım,
00:27
the dawning of the universe and what I call
3
11000
3000
burada evrenin oluşumundan konuşacağız,
00:30
the cosmic scene investigation, that is, looking at
4
14000
2000
yaratılışın iz ve kalıntılarına bakarak
00:32
the relics of creation and inferring what happened at the beginning,
5
16000
4000
başlangıçta neler oldugunu kavramaya çalışacağız
00:36
and then following it up and trying to understand it.
6
20000
3000
ki ben buna "kozmik olay yeri inceleme" (CSI) diyorum.
00:39
And so one of the questions that I asked you is,
7
23000
2000
Size sorduğum sorulardan bir tanesi şu idi:
00:41
when you look around, what do you see?
8
25000
2000
Etrafınıza bakınca ne görüyorsunuz?
00:43
Well, you see this space that's created by designers
9
27000
4000
Tasarımcıların ve insanların emeklerinin meydana getirdiği bu yeri görüyorsunuz.
00:47
and by the work of people, but what you actually see
10
31000
4000
Ancak gerçek şu ki,
00:51
is a lot of material that was already here,
11
35000
2000
birçok madde hali hazırda buradaydı
00:53
being reshaped in a certain form.
12
37000
2000
ve başka bir biçime yeniden şekillendirildi.
00:55
And so the question is: how did that material get here?
13
39000
3000
Dolayısıyla soru şu: bu madde buraya nasıl geldi?
00:58
How did it get into the form that it had before it got reshaped, and so forth?
14
42000
3000
Yeniden şekillendirilmeden önceki biçimlerini nasıl almıştı?
01:01
It's a question of what's the continuity?
15
45000
3000
Bu soru bir "süreklilik nedir" sorusudur.
01:04
So one of the things I look at is,
16
48000
2000
Burada üzerinde durduğum bir nokta ise
01:06
how did the universe begin and shape?
17
50000
2000
evrenin nasıl başladığı ve nasıl şekil aldığıdır.
01:08
What was the whole process in the creation and the evolution of the universe
18
52000
4000
Bu tür maddeleri oluşturan
01:12
to getting to the point that we have these kinds of materials?
19
56000
2000
yaratılış ve evrenin evrimindeki tüm süreç ne idi?
01:14
So that's sort of the part, and let me move on then and show you
20
58000
4000
Şimdi ilerleyelim ve size göstermek istediğim:
01:18
the Hubble Ultra Deep Field.
21
62000
2000
Hubble Ultra Derin Alan.
01:20
If you look at this picture,
22
64000
2000
Bu resme bakacak olursanız
01:22
what you will see is a lot of dark with some light objects in it.
23
66000
4000
çok fazla karanlık ve beraberinde bazı parlak nesneler göreceksiniz.
01:26
And everything but -- four of these light objects are stars,
24
70000
2000
Bu parlak nesnelerin 4 tanesi yıldızdır,
01:28
and you can see them there -- little pluses.
25
72000
2000
burada görebilirsiniz -- küçük artılar biçiminde.
01:30
This is a star, this is a star, everything else is a galaxy, OK?
26
74000
5000
Bu bir yıldız, bu da bir yıldız ve bunların haricindeki her şey galaksi, tamam mı?
01:35
So there's a couple of thousand galaxies
27
79000
2000
Dolayısıyla, burada gözünüzle kolayca görebileceğiniz
01:37
you can see easily with your eye in here.
28
81000
3000
birkaç bin galaksi var.
01:40
And when I look out at particularly this galaxy,
29
84000
2000
Özellikle bizim galaksimize benzeyen şu galaksiye yoğunlaşırsak,
01:42
which looks a lot like ours, I wonder if there's
30
86000
2000
merak ediyorum da orada da
01:44
an art design college conference going on,
31
88000
3000
sanat tasarımı üzerine bir konferans var mıdır?
01:47
and intelligent beings there are thinking about, you know,
32
91000
3000
Ve oradaki akıllı yaratıklar
01:50
what designs they might do, and there might be a few cosmologists
33
94000
3000
nasıl tasarımlar yapabileceklerini düşünüyor olabilir,
01:53
trying to understand where the universe itself came from,
34
97000
2000
belki birkaç kozmolog evrenin nereden geldigini anlamaya çalışıyor,
01:55
and there might even be some in that galaxy looking at ours
35
99000
2000
belki de o galaksiden de bizim galaksiye bakıp
01:57
trying to figure out what's going on over here.
36
101000
2000
burada neler olduğunu anlamaya çalışanlar var.
01:59
But there's a lot of other galaxies, and some are nearby,
37
103000
3000
Buna ek olarak birçok galaksi var ve bazıları bize yakın,
02:02
and they're kind of the color of the Sun,
38
106000
1000
renkleri de güneşin rengine benziyor,
02:03
and some are further away and they're a little bluer, and so forth.
39
107000
3000
bazıları da uzak ve onlar biraz daha mavimsi vb.
02:06
But one of the questions is -- this should be, to you --
40
110000
4000
Fakat sorulardan bir tanesi de şu,
02:10
how come there are so many galaxies?
41
114000
2000
Nasıl bu kadar çok galaksi olabiliyor?
02:12
Because this represents a very clean fraction of the sky.
42
116000
2000
Burada gökyüzünün net gözüken bir kısmı var,
02:14
This is only 1,000 galaxies.
43
118000
2000
ve içerisinde sadece 1,000 tane galaksi var.
02:16
We think there's on the order -- visible to the Hubble Space Telescope,
44
120000
3000
Hubble Uzay Teleskobu'na görünen
02:19
if you had the time to scan it around --
45
123000
2000
-eğer gözlemlemeye zaman bulursanız-
02:21
about 100 billion galaxies. Right?
46
125000
2000
yaklaşık 100 milyar adet galaksi mevcut, değil mi?
02:23
It's a very large number of galaxies.
47
127000
2000
Bu çok büyük bir sayı.
02:25
And that's roughly how many stars there are in our own galaxy.
48
129000
3000
Ve bu sayı, kabaca, bizim galaksimizdeki yıldız sayısına eşit.
02:28
But when you look at some of these regions like this, you'll see
49
132000
2000
Ancak, buna benzeyen bazı bölgelere baktığınız zaman,
02:30
more galaxies than stars, which is kind of a conundrum.
50
134000
3000
yıldızlardan daha fazla sayıda galaksi göreceksiniz ki bu bir tür muamma.
02:33
So the question should come to your mind is, what kind of design, you know,
51
137000
6000
O zaman, akla gelmesi gereken soru şu,
02:39
what kind of creative process and what kind of design
52
143000
2000
Ne tür yaratılış süreci ve ne tür bir tasarım
02:41
produced the world like that?
53
145000
2000
böyle bir dünyayı oluşturdu?
02:43
And then I'm going to show you it's actually a lot more complicated.
54
147000
2000
Şimdi size göstereceğim aslında çok daha karmaşık.
02:45
We're going to try and follow it up.
55
149000
2000
Beraber takip etmeye çalışalım.
02:47
We have a tool that actually helps us out in this study,
56
151000
3000
Evren, inanılmaz derecede büyük olduğu için,
02:50
and that's the fact that the universe is so incredibly big
57
154000
3000
bu araştırmada bize yardımcı olacak bir aracımız var,
02:53
that it's a time machine, in a certain sense.
58
157000
3000
bu bir anlamda bir zaman makinesi.
02:56
We draw this set of nested spheres cut away so you see it.
59
160000
3000
İç içe geçmiş küreler ve görmeniz için ortasından kesilmiş.
02:59
Put the Earth at the center of the nested spheres,
60
163000
2000
Dünya, kürelerin tam ortasına koyulmuş;
03:01
just because that's where we're making observations.
61
165000
2000
çünkü dünya gözlemi yaptığımız yerdir.
03:03
And the moon is only two seconds away, so if you take a picture of the moon
62
167000
3000
Ve ay, sadece 2 saniye uzaklıkta. Eğer normal ışık kullanarak
03:06
using ordinary light, it's the moon two seconds ago, and who cares.
63
170000
3000
ayın resmini çekerseniz, göreceğiniz 2 saniye önceki aydır, bunu kim umursar ki?
03:09
Two seconds is like the present.
64
173000
2000
2 saniye, neredeyse şimdiden farksız.
03:11
The Sun is eight minutes ago. That's not such a big deal, right,
65
175000
3000
Eğer güneşi çekersek, 8 dakika önceki güneşi görürüz. Bu da pek önemli bir zaman farkı değil.
03:14
unless there's solar flares coming then you want to get out the way.
66
178000
2000
Ancak, güneş alevleri geliyorsa ve kaçmak isterseniz,
03:16
You'd like to have a little advance warning.
67
180000
2000
biraz daha erken bilmek istersiniz.
03:18
But you get out to Jupiter and it's 40 minutes away. It's a problem.
68
182000
3000
Jüpiter'e gittiğinizde ise, 40 dakika uzaktadır. Bu bir sorun.
03:21
You hear about Mars, it's a problem communicating to Mars
69
185000
2000
Mars'ı biliyorsunuz, Mars ile haberleşmek sorundur;
03:23
because it takes light long enough to go there.
70
187000
3000
çünkü ışığın oraya gitmesi uzun sürer.
03:26
But if you look out to the nearest set of stars,
71
190000
3000
Fakat en yakın yıldızlar kümesine (en yakın 40-50 yıldız) bakarsanız
03:29
to the nearest 40 or 50 stars, it's about 10 years.
72
193000
3000
neredeyse 10 yıl uzaklıktadırlar.
03:32
So if you take a picture of what's going on, it's 10 years ago.
73
196000
3000
Yani, resmini çekerseniz, görünen 10 yıl öncesidir.
03:35
But you go and look to the center of the galaxy,
74
199000
2000
Devam edip galaksinin merkezine bakarsanız,
03:37
it's thousands of years ago.
75
201000
1000
görünen 1000 yıl öncesi olacaktır.
03:38
If you look at Andromeda, which is the nearest big galaxy,
76
202000
3000
En yakın büyük galaksi olan Andromeda'ya bakacak olursanız,
03:41
and it's two million years ago.
77
205000
1000
o da 2 milyon yıl öncesidir.
03:42
If you took a picture of the Earth two million years ago,
78
206000
2000
Dünya'nın 2 milyon yıl önceki fotoğrafına bakarsanız,
03:44
there'd be no evidence of humans at all,
79
208000
2000
insanlığa dair hiç bir bulgu yoktur;
03:46
because we don't think there were humans yet.
80
210000
2000
çünkü o zamanlarda insanların olduğunu düşünmüyoruz.
03:48
I mean, it just gives you the scale.
81
212000
2000
Bu bize bir ölçek veriyor.
03:50
With the Hubble Space Telescope, we're looking at
82
214000
2000
Hubble Uzay Teleskobu ile,
03:52
hundreds of millions of years to a billion years.
83
216000
2000
100 milyon - 1 milyar yıl öncesine bakıyoruz.
03:54
But if we were capable to come up with an idea of how to look even further --
84
218000
5000
Daha da öteye bakma kabiliyetimiz olsaydı,
03:59
there's some things even further,
85
223000
1000
- bunu gerçekleştirmek için teknikler geliştirmek gerekir,
04:00
and that was what I did in a lot of my work,
86
224000
2000
ki bu da benim yaptığım çalışmaların büyük bir kısmını oluşturur. -
04:02
was to develop the techniques -- we could look out back to even earlier
87
226000
4000
bu durumda daha önceki devirlere,
04:06
epochs before there were stars and before there were galaxies,
88
230000
2000
yıldız ve galaksilerin oluşmasından önceki zamanlara
04:08
back to when the universe was hot and dense and very different.
89
232000
4000
evrenin sıcak, yoğun ve çok farklı oldugu zamana bakabilirdik.
04:12
And so that's the sort of sequence,
90
236000
2000
Dizilim bu şekilde ve
04:14
and so I have a more artistic impression of this.
91
238000
2000
dolayısıyla sanatsal bir izlenimim var.
04:16
There's the galaxy in the middle, which is the Milky Way,
92
240000
3000
İşte Samanyolu Galaksisi, tam ortada
04:19
and around that are the Hubble -- you know, nearby kind of galaxies,
93
243000
3000
ve etrafında yakın galaksiler,
04:22
and there's a sphere that marks the different times.
94
246000
2000
ve farklı zamanları ayıran küre.
04:24
And behind that are some more modern galaxies.
95
248000
2000
Ve ötesinde daha yeni galaksiler.
04:26
You see the whole big picture?
96
250000
2000
Büyük resmi görüyor musunuz?
04:28
The beginning of time is funny -- it's on the outside, right?
97
252000
3000
Zamanın başlangıcı komik. Dışarıda kalıyor değil mi?
04:31
And then there's a part of the universe we can't see
98
255000
2000
Ve bizim göremediğimiz kısım;
04:33
because it's so dense and so hot, light can't escape.
99
257000
3000
çünkü o kadar yoğun ve sıcak ki, ışık dahi kaçamaz.
04:36
It's like you can't see to the center of the Sun;
100
260000
2000
Bu, güneşin merkezini görememeye benzer,
04:38
you have to use other techniques to know what's going on inside the Sun.
101
262000
3000
ve güneşin içinde neler olup bittiğini bilmek için başka teknikler kullanmak zorundasınızdır.
04:41
But you can see the edge of the Sun,
102
265000
1000
Ancak, güneşin kenarını görebilirsiniz,
04:42
and the universe gets that way, and you can see that.
103
266000
2000
biz de evreni de bu şekilde görebiliyoruz.
04:44
And then you see this sort of model area around the outside,
104
268000
4000
Sonra dış tarafın etrafında, Big Bang'den (Büyük Patlama) gelen ışınımları gösteren,
04:48
and that is the radiation coming from the Big Bang,
105
272000
3000
inanılmaz derecede düzenli,
04:51
which is actually incredibly uniform.
106
275000
2000
bir tür model alan görüyorsunuz.
04:53
The universe is almost a perfect sphere,
107
277000
2000
Evren neredeyse mükemmel bir küre şeklindedir,
04:55
but there are these very tiny variations
108
279000
2000
ancak burada gayet abartarak gösterdiğimiz
04:57
which we show here in great exaggeration.
109
281000
3000
çok ufak sapmalar vardır.
05:00
And from them in the time sequence we're going to have to go
110
284000
4000
Ve zamanda ilerleyerek bu küçük sapmalardan
05:04
from these tiny variations to these irregular galaxies and first stars
111
288000
4000
düzensiz galaksilere ve ilk yıldızlara,
05:08
to these more advanced galaxies, and eventually the solar system, and so forth.
112
292000
4000
oradan daha gelişmis galaksilere ve nihayet güneş sistemine gideceğiz.
05:12
So it's a big design job,
113
296000
3000
Evet, bu büyük bir tasarım işi,
05:15
but we'll see about how things are going on.
114
299000
2000
ve bu tarz işlerin nasıl gittiğini göreceğiz.
05:17
So the way these measurements were done,
115
301000
2000
Bu ölçümlerin nasıl yapıldığına bakacak olursak
05:19
there's been a set of satellites, and this is where you get to see.
116
303000
3000
bir takım uydular var.
05:22
So there was the COBE satellite, which was launched in 1989,
117
306000
4000
COBE uydusu, 1989'da fırlatıldı
05:26
and we discovered these variations.
118
310000
2000
ve bununla bahsettiğimiz sapmalari keşfettik.
05:28
And then in 2000, the MAP satellite was launched -- the WMAP --
119
312000
3000
Ardından 2000 yılında, MAP uydusu fırlatıldı, WMAP
05:31
and it made somewhat better pictures.
120
315000
2000
biraz daha iyi resimler elde ettik.
05:33
And later this year -- this is the cool stealth version,
121
317000
4000
Ve bu yılın sonlarında, Planck uydusu fırlatılacak
05:37
the one that actually has some beautiful design features to it,
122
321000
4000
ki bu gizli versiyonu,
05:41
and you should look -- the Planck satellite will be launched,
123
325000
2000
bazı güzel tasarım özellikleri var, bakmalısınız,
05:43
and it will make very high-resolution maps.
124
327000
2000
ve bu uydu çok yüksek çözünürlüklü haritalar çıkartacak.
05:45
And that will be the sequence of understanding
125
329000
3000
Ve bu evrenin en başını anlamamızı
05:48
the very beginning of the universe.
126
332000
1000
sağlayacak olan dizilim olacak.
05:49
And what we saw was, we saw these variations, and then they told us
127
333000
4000
Gördüğümüz sapmalar, bize sırlar vermekte, bunlar
05:53
the secrets, both about the structure of space-time,
128
337000
3000
hem uzay-zamanın yapısı,
05:56
and about the contents of the universe,
129
340000
2000
hem evrenin içeriği hakkında,
05:58
and about how the universe started in its original motions.
130
342000
3000
hem de evrenin başlangıcındaki özgün devinimlerle ilgili.
06:01
So we have this picture, which is quite a spectacular picture,
131
345000
3000
İşte elimizde harikulade bir resim,
06:04
and I'll come back to the beginning, where we're going to have
132
348000
2000
başa geri geleceğim, ve işte burada evrenin oluşumunu başlatan
06:06
some mysterious process that kicks the universe off at the beginning.
133
350000
4000
gizemli bir süreç var.
06:10
And we go through a period of accelerating expansion, and the universe
134
354000
4000
Oradan genişlemenin hızlandığı döneme geçiyoruz ve evren
06:14
expands and cools until it gets to the point where it becomes transparent,
135
358000
4000
şeffaflaşana kadar genişliyor ve soğuyor.
06:18
then to the Dark Ages, and then the first stars turn on,
136
362000
2000
ardından karanlık çağ, sonrasında ilk yıldızlar,
06:20
and they evolve into galaxies, and then later they get to the more expansive galaxies.
137
364000
5000
ve onlar da galaksilere doğru evriliyor ve sonra daha geniş galaksilere dönüşüyorlar.
06:25
And somewhere around this period is when our solar system started forming.
138
369000
3000
Bu dönem içerisinden bizim güneş sistemimiz de şekillenmeye başlıyor.
06:28
And it's maturing up to the present time.
139
372000
3000
Ve günümüze kadar da olgunlaşmaya devam ediyor.
06:31
And there's some spectacular things.
140
375000
2000
Burada bazı muhteşem şeyler var.
06:33
And this wastebasket part, that's to represent
141
377000
3000
Bu çöp sepeti, bu dönem içinde,
06:36
what the structure of space-time itself is doing during this period.
142
380000
2000
uzay-zaman'ın yapısını gösteriyor.
06:38
And so this is a pretty weird model, right?
143
382000
4000
Tuhaf bir model değil mi?
06:42
What kind of evidence do we have for that?
144
386000
2000
Bunun için ne tür bir delilimiz var?
06:44
So let me show you some of nature's patterns
145
388000
3000
Size, bunun sonucu olarak doğanın bıraktığı
06:47
that are the result of this.
146
391000
1000
şekilleri göstereyim.
06:48
I always think of space-time as being the real substance of space,
147
392000
4000
Uzay-zaman'ı her zaman uzayın gerçek dokusu olarak düşünürüm,
06:52
and the galaxies and the stars just like the foam on the ocean.
148
396000
5000
galaksi ve yıldızları ise sadece okyanusta köpük olarak;
06:57
It's a marker of where the interesting waves are and whatever went on.
149
401000
4000
ilginç dalgaların veya her ne ise, yerini gösteren bir işaret.
07:01
So here is the Sloan Digital Sky Survey showing the location of a million galaxies.
150
405000
6000
Ve burada bir milyon galaksinin yerini gösteren Sloan Dijital Gök İncelemesi.
07:07
So there's a dot on here for every galaxy.
151
411000
2000
Her galaksi için bir nokta var.
07:09
They go out and point a telescope at the sky, take a picture,
152
413000
3000
Bu kişiler dışarı çıkıp teleskop ile gökyüzünün resmini çekiyorlar,
07:12
identify what are stars and throw them away, look at the galaxies,
153
416000
3000
sonra resimden yıldızları ayıklarıp, galaksilere bakıyorlar,
07:15
estimate how far away they are, and plot them up.
154
419000
3000
ve uzaklıklarını hesaplayıp resmi şekillendiriyorlar,
07:18
And just put radially they're going out that way.
155
422000
2000
ve dairesel olarak yerleştiriyorlar.
07:20
And you see these structures, this thing we call the Great Wall,
156
424000
3000
Bu gördüğünüz yapıda, buna 'Büyük Duvar' diyoruz,
07:23
but there are voids and those kinds of stuff, and they kind of fade out
157
427000
3000
boşluklar ve benzer şeyler var fakat teleskop yeterince hassas olmadığından,
07:26
because the telescope isn't sensitive enough to do it.
158
430000
2000
uzaklastıkça gözden kayboluyorlar.
07:28
Now I'm going to show you this in 3D.
159
432000
3000
Şimdi bunu size 3 boyutlu olarak göstereceğim.
07:31
What happens is, you take pictures
160
435000
1000
Olan şu ki dünya dönerken resimler çekiyorsun
07:32
as the Earth rotates, you get a fan across the sky.
161
436000
3000
ve gökyüzünde bir yelpaze elde ediyorsun.
07:35
There are some places you can't look because of our own galaxy,
162
439000
2000
Bizim galaksimizin engellemesinden ötürü veya uygun teleskoplar olmadığı için
07:37
or because there are no telescopes available to do it.
163
441000
4000
bakamadığımız bazı yerler var.
07:41
So the next picture shows you the three-dimensional version of this rotating around.
164
445000
4000
Bir sonraki resim, etrafında dönen 3 boyutlu versiyonunu gösteriyor.
07:45
Do you see the fan-like scans made across the sky?
165
449000
3000
Gökyüzü boyunca yelpazeye benzer taramayı görüyor musunuz?
07:48
Remember, every spot on here is a galaxy, and you see the galaxies,
166
452000
6000
Hatırlayın, burada her nokta bir galaksi ve galaksileri görüyorsunuz,
07:54
you know, sort of in our neighborhood, and you sort of see the structure.
167
458000
4000
bir açıdan komşularımız ve yapıyı gördünüz.
07:58
And you see this thing we call the Great Wall,
168
462000
2000
Büyük duvarı görüyorsunuz,
08:00
and you see the complicated structure, and you see these voids.
169
464000
3000
komplike yapıyı ve boşlukları görüyorsunuz.
08:03
There are places where there are no galaxies and there are places
170
467000
2000
Hiç galaksi olmayan yerler var ve aynı zamanda
08:05
where there are thousands of galaxies clumped together, right.
171
469000
3000
binlerce galaksi kümeleştigi yerler var.
08:08
So there's an interesting pattern,
172
472000
2000
Gayet ilginç bir şekil,
08:10
but we don't have enough data here to actually see the pattern.
173
474000
2000
ancak burada şekli tam görebilecek kadar veri yok.
08:12
We only have a million galaxies, right?
174
476000
2000
Sadece bir milyon galaksimiz var, değil mi?
08:14
So we're keeping, like, a million balls in the air
175
478000
2000
Dolayısıyla, havada bir milyon top tutuyoruz
08:16
but, what's going on?
176
480000
2000
ama neler oluyor?
08:18
There's another survey which is very similar to this,
177
482000
2000
Buna çok benzer bir diğer araştırma,
08:20
called the Two-degree Field of View Galaxy Redshift Survey.
178
484000
6000
ismi "Kırmızıya Kayan İki Açı Dereceli (2dF) Galaksi Araştırması"
08:26
Now we're going to fly through it at warp a million.
179
490000
3000
Şimdi bunların içerisinden uçacağız.
08:29
And every time there's a galaxy -- at its location there's a galaxy --
180
493000
4000
Her seferinde bir galaksi var,
08:33
and if we know anything about the galaxy, which we do,
181
497000
2000
ve eğer bu galaksi hakkında bir şey biliyorsak, ki biliyoruz,
08:35
because there's a redshift measurement and everything,
182
499000
2000
çünkü 'Kırmızı Kayma Ölçümü' ve benzeri araçlarımız var,
08:37
you put in the type of galaxy and the color,
183
501000
2000
eğer galaksilerin cinslerini de renkleri olarak koyarsanız
08:39
so this is the real representation.
184
503000
2000
işte gerçek gösterimi.
08:41
And when you're in the middle of the galaxies
185
505000
1000
Eğer galaksilerin tam ortasındaysanız,
08:42
it's hard to see the pattern; it's like being in the middle of life.
186
506000
3000
bu şekli görmek gerçekten de zor; bu sanki hayatın ortasında olmak gibi.
08:45
It's hard to see the pattern in the middle of the audience,
187
509000
1000
Seyircilerin ortasından şekli görmek zordur,
08:46
it's hard to see the pattern of this.
188
510000
2000
Bunun şeklini görmek de zor.
08:48
So we're going to go out and swing around and look back at this.
189
512000
3000
Dolayısıyla dışarıya çıkacağız ve etrafından dolaşıp buna geri bakacağız.
08:53
And you'll see, first, the structure of the survey,
190
517000
4000
Ve siz de, ilk önce incelemenin yapısını göreceksiniz
08:57
and then you'll start seeing the structure of the galaxies
191
521000
3000
ve sonra galaksilerin yapısını görmeye başlayacaksınız
09:00
that we see out there.
192
524000
3000
burada gördüğümüz bu.
09:06
So again, you can see the extension of this Great Wall of galaxies showing up here.
193
530000
3000
Tekrardan, galaksilerin Büyük Duvar'ının uzantılarını burada görebiliyorsunuz.
09:09
But you can see the voids,
194
533000
2000
Ama boşlukları görüyorsunuz,
09:11
you can see the complicated structure, and you say,
195
535000
4000
karmaşık yapıyı görüyorsunuz ve diyorsunuz ki:
09:15
well, how did this happen?
196
539000
2000
Pekala, bu nasıl oldu?
09:17
Suppose you're the cosmic designer.
197
541000
2000
Evrenin tasarımcısı olduğunuzu düşünün.
09:19
How are you going to put galaxies out there in a pattern like that?
198
543000
2000
Galaksileri bu motifle nasıl yerleştireceksiniz?
09:21
It's not just throwing them out at random.
199
545000
2000
Rastgele serpiştirmekle olmaz.
09:23
There's a more complicated process going on here.
200
547000
2000
Burada daha karmaşık bir işlem gerçekleşiyor.
09:25
How are you going to end up doing that?
201
549000
2000
Bununla nereye varacaksınız?
09:27
And so now we're in for some serious play.
202
551000
3000
Şimdi ciddi bir oyunun içerisindeyiz.
09:30
That is, we have to seriously play God,
203
554000
2000
Öyle ki, cidden Tanrı'yı oynamamız gerekiyor,
09:32
not just change people's lives, but make the universe, right.
204
556000
3000
insanların hayatlarını değiştirmek için değil ama evreni yaratmak için, pekala.
09:35
So if that's your responsibility, how are you going to do that?
205
559000
3000
Eğer bu sizin sorumluluğunuz olsaydı, bunu nasıl yapardınız?
09:38
What's the kind of technique?
206
562000
1000
Tekniğiniz ne olurdu?
09:39
What's the kind of thing you're going to do?
207
563000
2000
Ne tip bir şey yapardınız?
09:41
So I'm going to show you the results of a very large-scale simulation
208
565000
4000
Şimdi size evrenin nasıl oluştuğuna dair fikirlerimizi yansıtan
09:45
of what we think the universe might be like, using, essentially,
209
569000
4000
büyük ölçekli bir simülasyon izleteceğim. Bu simülasyonda
09:49
some of the play principles and some of the design principles that,
210
573000
3000
insanların binbir çabayla öğrenmeye çalıştığı
09:52
you know, humans have labored so hard to pick up,
211
576000
3000
ancak göründüğü üzere doğanın bunları zaten bildiği
09:55
but apparently nature knew how to do at the beginning.
212
579000
3000
bazı oyun ve tasarım prensipleri kullanıldı.
09:58
And that is, you start out with very simple ingredients
213
582000
4000
Çok basit içeriklerle ve çok basit
10:02
and some simple rules,
214
586000
1000
kurallarla başlayacağız
10:04
but you have to have enough ingredients to make it complicated.
215
588000
3000
ama elimizde, her şeyi karmaşıklaştırmak için yeterince içerik var.
10:07
And then you put in some randomness,
216
591000
4000
Ve sonra biraz rastgelelik katarsınız,
10:11
some fluctuations and some randomness,
217
595000
2000
biraz dalgalanma ve biraz rastgelelik,
10:13
and realize a whole bunch of different representations.
218
597000
3000
ve pek çok değişik gösterimle karşılaşırsınız.
10:16
So what I'm going to do is show you
219
600000
2000
Size göstereceğim şey ise,
10:18
the distribution of matter as a function of scales.
220
602000
2000
maddenin büyüklüklerin fonksiyonuna bağlı dağılımıdır.
10:20
We're going to zoom in, but this is a plot of what it is.
221
604000
3000
Daha da yaklaşacağız ama bu ne olduğunun bir çizimidir.
10:23
And we had to add one more thing to make the universe come out right.
222
607000
4000
Ve evrenin doğru olması için bir şey daha eklemeliyiz.
10:27
It's called dark matter.
223
611000
2000
Buna "karanlık madde" deniyor.
10:29
That is matter that doesn't interact with light
224
613000
1000
Bu madde, normal maddelerin aksine,
10:30
the typical way that ordinary matter does,
225
614000
2000
ışıktan etkilenmiyor; yani bana veya sahneye
10:32
the way the light's shining on me or on the stage.
226
616000
3000
düşen ışığın yaptığı gibi parlamıyor.
10:35
It's transparent to light, but in order for you to see it,
227
619000
2000
Bu ışığı geçiren bir madde ama görebilmeniz için
10:37
we're going to make it white. OK?
228
621000
2000
bunu beyaz göstereceğiz, tamam mı?
10:39
So the stuff that's in this picture that's white, that is the dark matter.
229
623000
3000
Dolayısıyla bu fotoğraftaki beyaz madde, karanlık maddedir.
10:42
It should be called invisible matter,
230
626000
2000
Aslında görünmez madde demek gerekir
10:44
but the dark matter we've made visible.
231
628000
2000
ancak biz karanlık maddeyi görünür kıldık.
10:46
And the stuff that is in the yellow color,
232
630000
3000
Sarı renkte görünenlerse
10:49
that is the ordinary kind of matter that's turned into stars and galaxies.
233
633000
4000
yıldızları ve galaksileri oluşturan sıradan maddedir.
10:53
So I'll show you the next movie.
234
637000
2000
Şimdi size bir sonraki filmi göstereceğim.
10:55
So this -- we're going to zoom in.
235
639000
3000
Ve bunda -- yaklaşacağız.
10:58
Notice this pattern and pay attention to this pattern.
236
642000
2000
Deseni fark edin ve bu desene dikkat edin.
11:00
We're going to zoom in and zoom in.
237
644000
3000
Gittikçe daha da fazla yaklaşacağız.
11:04
And you'll see there are all these filaments and structures and voids.
238
648000
4000
Ve tüm bu iplikleri ve yapıları ve boşlukları göreceksiniz.
11:08
And when a number of filaments come together in a knot,
239
652000
3000
Ve birkaç iplik bir düğümde birleştiği zaman
11:11
that makes a supercluster of galaxies.
240
655000
2000
buna galaksi süper-kümesi denir.
11:13
This one we're zooming in on
241
657000
2000
Şu anda üzerine yaklaştığımızın içerisinde,
11:15
is somewhere between 100,000 and a million galaxies in that small region.
242
659000
3000
küçücük bir alanda 100.000 ila 1 milyon galaksi var.
11:18
So we live in the boonies.
243
662000
1000
Bizler taşrada yaşıyoruz.
11:19
We don't live in the center of the solar system,
244
663000
3000
Güneş sisteminin merkezinde değiliz,
11:22
we don't live in the center of the galaxy
245
666000
1000
galaksinin merkezinde değiliz,
11:23
and our galaxy's not in the center of the cluster.
246
667000
3000
ve bizim galaksimiz kümenin merkezinde değil.
11:26
So we're zooming in.
247
670000
2000
Neyse, yaklaşıyoruz.
11:28
This is a region which probably has more than 100,000,
248
672000
2000
Burası, 1 milyon galaksinin içerisinde
11:30
on the order of a million galaxies in that region.
249
674000
3000
muhtemelen 100.000'den fazlasının bulunduğu bir bölge.
11:33
We're going to keep zooming in. OK.
250
677000
3000
Yaklaşmaya devam edeceğiz. Tamam.
11:36
And so I forgot to tell you the scale.
251
680000
2000
Size ölçeği söylemeyi unuttum.
11:38
A parsec is 3.26 light years.
252
682000
3000
1 parsek, 3.26 ışık yılıdır.
11:41
So a gigaparsec is three billion light years -- that's the scale.
253
685000
3000
Dolayısıyla 1 gigaparsek, 3 milyar ışık yılıdır -- ölçeğimiz bu.
11:44
So it takes light three billion years to travel over that distance.
254
688000
3000
Dolayısıyla ışığın bu yolu alması 3 milyar yıl alıyor.
11:47
Now we're into a distance sort of between here and here.
255
691000
3000
Şimdi, şurasıyla şurası arasında bir yerlerdeyiz.
11:50
That's the distance between us and Andromeda, right?
256
694000
3000
Ve bu uzaklık bizimle Andromeda arasındaki uzaklık, tamam mı?
11:53
These little specks that you're seeing in here, they're galaxies.
257
697000
3000
Burada göreceğiniz küçük noktalar, onlar galaksiler.
11:58
Now we're going to zoom back out,
258
702000
1000
Şimdi uzaklaşacağız,
12:02
and you can see this structure that,
259
706000
3000
ve siz de, çok uzaklaştığımızda
12:05
when we get very far out, looks very regular,
260
709000
2000
oldukça düzgün gözüken bir bölgenin
12:07
but it's made up of a lot of irregular variations.
261
711000
3000
aslında oldukça düzensiz varyasyonlardan oluştuğunu göreceksiniz.
12:10
So they're simple building blocks.
262
714000
2000
Dolayısıyla onlar sadece yapı taşları.
12:12
There's a very simple fluid to begin with.
263
716000
2000
Burada, başlamak için çok basit bir akışkan var.
12:14
It's got dark matter, it's got ordinary matter,
264
718000
4000
Karanlık maddesi var, sıradan maddesi var,
12:18
it's got photons and it's got neutrinos,
265
722000
3000
fotonları ve nötrinoları var,
12:21
which don't play much role in the later part of the universe.
266
725000
3000
ama bunlar evrenin sonraki kısımlarında önem arz etmiyorlar.
12:24
And it's just a simple fluid and it, over time,
267
728000
4000
Bu basit bir akışkan ve bu, zamanla
12:28
develops into this complicated structure.
268
732000
3000
karmaşık bir yapıya doğru gelişiyor.
12:31
And so you know when you first saw this picture,
269
735000
4000
Ve dolayısıyla, bu fotoğrafı ilk gördüğünüzde
12:35
it didn't mean quite so much to you.
270
739000
2000
size çok bir şey ifade etmemişti.
12:37
Here you're looking across one percent of the volume of the visible universe
271
741000
5000
Burada, görünen evrenin %1'lik kısmına bakıyorsunuz
12:42
and you're seeing billions of galaxies, right, and nodes,
272
746000
3000
ve milyarlarca galaksi ve gök cismi görüyorsunuz, değil mi;
12:45
but you realize they're not even the main structure.
273
749000
2000
ama fark ediyorsunuz ki, bunlar ana yapı bile değil.
12:47
There's a framework, which is the dark matter, the invisible matter,
274
751000
3000
Burada bir çerçeve var, bu karanlık madde, görünmez madde
12:50
that's out there that's actually holding it all together.
275
754000
3000
ve her şeyi bir arada tutan o.
12:53
So let's fly through it, and you can see how much harder it is
276
757000
4000
Şimdi içerisinde uçalım ve böylece şu anda anlamaya
12:57
when you're in the middle of something to figure this out.
277
761000
2000
başladığınız şeyin aslında ne kadar zor olduğunu görün.
12:59
So here's that same end result.
278
763000
2000
Burada aynı bitim sonucu var.
13:01
You see a filament,
279
765000
2000
Bir iplik görüyorsunuz,
13:03
you see the light is the invisible matter,
280
767000
3000
açık olanın görünmez madde olduğunu görüyorsunuz
13:06
and the yellow is the stars or the galaxies showing up.
281
770000
4000
ve sarı da yıldızlar ya da galaksileri gösteriyor.
13:10
And we're going to fly around, and we'll fly around,
282
774000
2000
Ve etrafından uçacağız, ve etrafından uçacağız,
13:12
and you'll see occasionally a couple of filaments intersect,
283
776000
3000
ve ipliklerin nadiren kesiştiğini göreceksiniz
13:15
and you get a large cluster of galaxies.
284
779000
2000
ve kocaman bir galaksi kümesi göreceksiniz.
13:17
And then we'll fly in to where the very large cluster is,
285
781000
3000
Ve sonra koca kümenin olduğu yere uçacağız
13:20
and you can see what it looks like.
286
784000
3000
ve siz de neye benzediğini göreceksiniz.
13:23
And so from inside, it doesn't look very complicated, right?
287
787000
3000
İçerden o kadar da karmaşık görünmüyor, değil mi?
13:26
It's only when you look at it at a very large scale,
288
790000
3000
Sadece büyük ölçekte baktığınız
13:29
and explore it and so forth, you realize it's a very intricate,
289
793000
3000
ve araştırdığınız zaman, ne kadar karmaşık ve
13:32
complicated kind of a design, right?
290
796000
3000
kompleks bir tasarım olduğunu görüyorsunuz, değil mi?
13:35
And it's grown up in some kind of way.
291
799000
4000
Ve bu hale bir şekilde geldi.
13:39
So the question is,
292
803000
2000
Dolayısıyla soru,
13:41
how hard would it be to assemble this, right?
293
805000
5000
bunu birleştirmenin ne kadar zor olduğudur, değil mi?
13:46
How big a contractor team would you need
294
810000
2000
Bu evreni bir araya getirmek için ne kadar çok
13:48
to put this universe together, right?
295
812000
2000
işçiye ihtiyaç duyardınız değil mi?
13:50
That's the issue, right?
296
814000
3000
Olay bu, değil mi?
13:53
And so here we are.
297
817000
2000
Ve işte buradayız.
13:55
You see how the filament --
298
819000
2000
İpliğin nasıl --
13:57
you see how several filaments are coming together,
299
821000
2000
ipliklerin nasıl bir araya geldiğini görüyorsunuz,
13:59
therefore making this supercluster of galaxies.
300
823000
4000
dolayısıyla nasıl galaksi süperkümelerini oluşturduklarını.
14:03
And you have to understand, this is not how it would actually look
301
827000
3000
Ve anlamalısınız ki, aslında böyle gözükmezdi
14:06
if you -- first, you can't travel this fast,
302
830000
2000
eğer -- öncelikle, bu kadar hızlı hareket edemezsiniz,
14:08
everything would be distorted,
303
832000
1000
her şey bozulurdu,
14:09
but this is using simple rendering and graphic arts kind of stuff.
304
833000
6000
fakat burada sadece basit görsel sanat ve programlama işleri yapılıyor.
14:15
This is how, if you took billions of years to go around,
305
839000
3000
Bu, eğer milyarlarca yıl uğraşıp etrafından dolaşsaydınız,
14:18
it might look to you, right?
306
842000
1000
neye benzeyeceğinin görüntüsüdür, değil mi?
14:19
And if you could see invisible matter, too.
307
843000
3000
Ve tabii görünmez maddeyi de görebilseydiniz.
14:22
And so the idea is, you know, how would you put together the universe
308
846000
6000
Ve fikir, bilirsiniz, bu evreni basit bir şekilde nasıl
14:28
in a very simple way?
309
852000
1000
bir araya getirirsiniz?
14:29
We're going to start and realize that the entire visible universe,
310
853000
5000
Hubble Uzay Teleskobundan ve diğer aletlerimizden
14:34
everything we can see in every direction with the Hubble Space Telescope
311
858000
3000
her yönde gördüğümüz her şeyin bir zamanlar
14:37
plus our other instruments,
312
861000
1000
bir atomdan bile daha küçük
14:38
was once in a region that was smaller than an atom.
313
862000
5000
bir alanda olduğunu anlamaya ve fark etmeye başlayacağız.
14:43
It started with tiny quantum mechanical fluctuations,
314
867000
2000
Bu, küçük kuantum mekanik dalgalanmalarla başladı
14:45
but expanding at a tremendous rate.
315
869000
2000
fakat inanılmaz oranlarda genişledi.
14:47
And those fluctuations
316
871000
2000
Ve bu dalgalanmalar
14:49
were stretched to astronomical sizes, and those fluctuations
317
873000
3000
astronomik boyutlara çıktı ve bu dalgalanmalar
14:52
eventually are the things we see in the cosmic microwave background.
318
876000
4000
sonuç olarak kozmik art alanda gördüklerimiz haline geldi.
14:56
And then we needed some way to turn those fluctuations into galaxies
319
880000
3000
Ve sonra bu dalgalanmaları galaksilere ve galaksi kümelerine
14:59
and clusters of galaxies and make these kinds of structures go on.
320
883000
3000
ve benzeri yapılara dönüştürecek bir yola ihtiyacımız oldu.
15:02
So I'm going to show you a smaller simulation.
321
886000
2000
Size daha küçük bir simülasyon göstereceğim.
15:04
This simulation was run on 1,000 processors for a month
322
888000
4000
Bu simülasyonu bu kadar basit yapabilmek için, simülasyonu
15:08
in order to make just this simple visible one.
323
892000
2000
1.000 işlemcide 1 ay boyunca çalıştırdık.
15:10
So I'm going to show you one
324
894000
1000
Şimdi bir sonraki fotoğrafta size göstereceğim,
15:11
that can be run on a desktop in two days in the next picture.
325
895000
4000
masaüstü bir bilgisayarda ancak 2 günde açabileceğiniz bir şey.
15:15
So you start out with teeny fluctuations
326
899000
2000
Evren bu noktadayken
15:17
when the universe was at this point,
327
901000
1000
ufak dalgalanmalarla başlıyorsunuz,
15:18
now four times smaller, and so forth.
328
902000
3000
şimdi 4 kat daha küçük ve böylece gidiyor.
15:21
And you start seeing these networks, this cosmic web of structure forming.
329
905000
4000
Ve bu ağları, bu yapı oluşumunun kozmik ağını görmeye başladınız.
15:25
And this is a simple one, because it doesn't have the ordinary matter
330
909000
3000
Bu basit bir tane, çünkü normal maddesi yok
15:28
and it just has the dark matter in it.
331
912000
2000
ve sadece karanlık madde var.
15:30
And you see how the dark matter lumps up,
332
914000
2000
Ve karanlık maddenin nasıl yukarı gittiğini
15:32
and the ordinary matter just trails along behind.
333
916000
3000
ve normal maddenin nasıl arkasından takip ettiğini görüyorsunuz.
15:35
So there it is.
334
919000
2000
Ve işte burada.
15:37
At the beginning it's very uniform.
335
921000
2000
Başlangıçta oldukça düzenli.
15:39
The fluctuations are a part in 100,000.
336
923000
2000
Dalgalanmalar 100.000'in içerisinde bir parça.
15:41
There are a few peaks that are a part in 10,000,
337
925000
2000
10.000'de bir kısmında birkaç tepe noktası var.
15:43
and then over billions of years, gravity just pulls in.
338
927000
5000
Ve milyarlarca yıldan fazla zaman sonra, yer çekimi, çekmeye başlıyor.
15:48
This is light over density, pulls the material around in.
339
932000
3000
Bu yoğunlukça hafif, maddeyi içeriye çekiyor.
15:51
That pulls in more material and pulls in more material.
340
935000
3000
Gittikçe daha fazla malzemeyi içine çekiyor.
15:54
But the distances on the universe are so large
341
938000
2000
Fakat evrendeki uzaklıklar çok fazla
15:56
and the time scales are so large that it takes a long time for this to form.
342
940000
4000
ve zaman birimleri çok büyük ve bu hale gelmesi çok zaman alıyor.
16:00
And it keeps forming until the universe is roughly about half the size it is now,
343
944000
6000
Ve evren genişleme açısından şimdikinin yarısı oluncaya kadar
16:06
in terms of its expansion.
344
950000
2000
bu oluşum sürüyor.
16:08
And at that point, the universe mysteriously starts accelerating
345
952000
4000
Ve bu noktada, evren gizemli bir şekilde genişlemesini
16:12
its expansion and cuts off the formation of larger-scale structure.
346
956000
3000
hızlandırıyor ve büyük ölçekli yapıların oluşumu azalıyor.
16:15
So we're just seeing as large a scale structure as we can see,
347
959000
3000
Görebileceğimiz kadar büyük bir ölçekte görüyoruz
16:18
and then only things that have started forming already
348
962000
3000
ve zaten oluşmuş olan şeylerin oluşmaya devam ettiğini
16:21
are going to form, and then from then on it's going to go on.
349
965000
3000
görüyoruz ve böylece süreceğini görüyoruz.
16:24
So we're able to do the simulation, but this is two days on a desktop.
350
968000
6000
Bu simülasyonu yapabiliyoruz ama masaüstünde 2 gün alıyor.
16:30
We need, you know, 30 days on 1,000 processors
351
974000
3000
Size gösterdiğim bu simülasyonu yapmak, biliyorsunuz,
16:33
to do the kind of simulation that I showed you before.
352
977000
3000
1.000 işlemci ile 30 gün alıyor.
16:36
So we have an idea of how to play seriously, creating the universe
353
980000
6000
Dolayısıyla evreni yaratmak için ne kadar ciddi olmamız gerektiğini
16:42
by starting with essentially less than an eyedrop full of material,
354
986000
5000
anlayabiliyoruz, hem de bu kadar az materyalle
16:47
and we create everything we can see in any direction, right,
355
991000
5000
ve her yönde görebileceğimiz her şey, neredeyse hiçbir şey
16:52
from almost nothing -- that is, something extremely tiny,
356
996000
5000
kullanmadan -- öyle ki, inanılmaz küçük bir şey,
16:57
extremely small -- and it is almost perfect,
357
1001000
5000
inanılmaz ufak -- ve neredeyse mükemmel,
17:02
except it has these tiny fluctuations at a part in 100,000 level,
358
1006000
4000
100.000'de 1 seviyesinde dalgalanmaları hariç
17:06
which turn out to produce the interesting patterns and designs we see,
359
1010000
3000
ki bu dalgalanmalar bizim bugün gördüğümüz ilginç yapıların ve tasarımların
17:09
that is, galaxies and stars and so forth.
360
1013000
3000
ve galaksilerin ve yıldızların ve diğerlerinin oluşumunu sağlıyor.
17:12
So we have a model, and we can calculate it, and we can use it
361
1016000
5000
Bir modelimiz var, hesaplayabiliyoruz, evrenin neye benzediğini
17:17
to make designs of what we think the universe really looks like.
362
1021000
3000
göstermek için yaptığımız tasarımlarda kullanabiliyoruz.
17:20
And that design is sort of way beyond
363
1024000
3000
Fakat gerçekteki tasarım, bizim bu tahminlerimizin
17:23
what our original imagination ever was.
364
1027000
2000
çok ötesinde.
17:25
So this is what we started with 15 years ago,
365
1029000
4000
Bu, bizim 15 sene önce Kozmik Art Alan Tarayıcısı
17:29
with the Cosmic Background Explorer -- made the map on the upper right,
366
1033000
4000
ile başladığımız şey -- sağ üstteki haritayı yapan.
17:33
which basically showed us that there were large-scale fluctuations,
367
1037000
4000
Bu harita büyük ölçekli dalgalanmaları ve gerçek dalgalanmaları
17:37
and actually fluctuations on several scales. You can kind of see that.
368
1041000
3000
birkaç farklı ölçekte gösteriyor. Bunu bir şekilde görebilirsiniz.
17:40
Since then we've had WMAP,
369
1044000
2000
Ondan sonra, yüksek açısal çözünürlük veren
17:42
which just gives us higher angular resolution.
370
1046000
2000
WMAP'imiz oldu.
17:44
We see the same large-scale structure,
371
1048000
1000
Aynı büyük ölçekli yapıyı gördük,
17:45
but we see additional small-scale structure.
372
1049000
3000
ama ek olarak küçük ölçekli yapılar da vardı.
17:48
And on the bottom right is if the satellite had flipped upside down
373
1052000
4000
Sağ alt köşede de, eğer uydu ters tarafa dönerek Dünya'yı
17:52
and mapped the Earth, what kind of a map we would have got of the Earth.
374
1056000
3000
haritalasaydı, Dünya'nın görünümünün nasıl olacağını görüyorsunuz.
17:55
You can see, well, you can, kind of pick out
375
1059000
2000
Pekala, tüm ana kıtaları ayırt edebilirsiniz
17:57
all the major continents, but that's about it.
376
1061000
3000
ama sadece bu kadar.
18:00
But what we're hoping when we get to Planck, we'll have resolution
377
1064000
2000
Planck Uydusu'nu gönderdiğimizde beklediğimiz şey,
18:02
about equivalent to the resolution you see of the Earth there,
378
1066000
4000
burada gördüğünüz Dünya görüntüsü kadar yüksek çözünürlükte
18:06
where you can really see the complicated pattern that exists on the Earth.
379
1070000
5000
bir görüntü elde etmek ki burada Dünya'da olan tüm karmaşık yapıyı görüyorsunuz.
18:11
And you can also tell, because of the sharp edges
380
1075000
2000
Ve keskin kenarlarından ve birbirine oturmasından
18:13
and the way things fit together, there are some non-linear processes.
381
1077000
4000
dolayı bazı doğrusal olmayan işlemleri de söyleyebilirsiniz.
18:17
Geology has these effects,
382
1081000
2000
Plakaları hareket ettiren
18:19
which is moving the plates around and so forth.
383
1083000
3000
jeolojinin bu etkileri var.
18:22
You can see that just from the map alone.
384
1086000
2000
Tek başına bu haritadan, bunu görebilirsiniz.
18:24
We want to get to the point in our maps of the early universe
385
1088000
2000
Haritalarımızda öyle bir noktaya gelmek istiyoruz ki,
18:26
we can see whether there are any non-linear effects
386
1090000
3000
erken evrende hareket ettiren, değiştiren, ve uzay-zamanın
18:29
that are starting to move, to modify, and are giving us a hint about how
387
1093000
5000
başlangıç anlarında neye benzediğine dair ipuçları veren
18:34
space-time itself was actually created at the beginning moments.
388
1098000
2000
tüm doğrusal olmayan etkileri görebilmek istiyoruz.
18:36
So that's where we are today,
389
1100000
2000
Sonuç olarak, bugün buradayız.
18:38
and that's what I wanted to give you
a flavor of.
a flavor of.
390
1102000
3000
Ve bunun tadını size tattırmak istedim.
18:41
Give you a different view about what the design
391
1105000
2000
Tasarım hakkında size farklı bir bakış göstermek
18:43
and what everything else looks like.
392
1107000
2000
ve diğer her şeyin neye benzediğini anlatmak istedim.
18:47
Thank you.
393
1111000
1000
Teşekkür ederim.
18:48
(Applause)
394
1112000
2000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
George Smoot - AstrophysicistAstrophysicist, cosmologist and Nobel Prize winner George Smoot studies the cosmic microwave background radiation -- the afterglow of the Big Bang. His pioneering research into deep space and time is uncovering the structure of the universe itself.
Why you should listen
George Smoot looks into the farthest reaches of space to the oldest objects in the known universe: fluctuations in the remnants of creation. Using data collected from satellites such as COBE and WMAP, scanning the cosmic microwave background radiation (a relic of the heat unleashed after the Big Bang), he probes the shape of the universe. In 1992 he and his Berkeley team discovered that the universe, once thought to be smooth and uniform at the largest scale, is actually anisotropic -- or varied and lumpy.
Smoot continues to investigate of the structure of the universe at the University of California at Berkeley, mapping billions of galaxies and filaments of dark matter in hope of uncovering the secrets of the universe's origins.
George Smoot | Speaker | TED.com