TEDWomen 2010
Hawa Abdi + Deqo Mohamed: Mother and daughter doctor-heroes
Mẹ và con gái, bác sĩ-người hùng: Hawa Abdi + Deqo Mohamed
Filmed:
Readability: 3.1
457,143 views
Họ đã được vinh danh là "những vị thánh của Somalia". Bác sĩ Hawa Abdi và con gái bà, chị Deqo Mohamed chia sẻ về phòng khám của họ ở Somalia, nơi mà -- bất chấp cuộc nội chiến và sự đàn áp phụ nữ công khai -- họ đã xây một bệnh viên, một trường học, và cả một cộng đồng hòa bình.
Dr. Hawa Abdi + Dr. Deqo Mohamed - Somali doctors who treat women refugees
Dr. Hawa Abdi and her daughters, Dr. Deqo Mohamed and Dr. Amina Mohamed, treat Somali refugee women and children, often for free. Full bio
Dr. Hawa Abdi and her daughters, Dr. Deqo Mohamed and Dr. Amina Mohamed, treat Somali refugee women and children, often for free. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
Hawa Abdi: Many people -- 20 years for Somalia --
0
1000
3000
Hawa Abdi: Rất nhiều người -- 20 năm trong trường hợp của Somalia --
00:19
[were] fighting.
1
4000
2000
phải tham chiến.
00:21
So there was no job, no food.
2
6000
4000
Nên không có công ăn việc làm, chẳng có lương thực.
00:25
Children, most of them,
3
10000
2000
Hầu hết trẻ em
00:27
became very malnourished, like this.
4
12000
3000
đều suy dinh dưỡng rất nặng, như thế này đây.
00:31
Deqo Mohamed: So as you know,
5
16000
2000
Deqo Mohamed: Nên chị biết đấy,
00:33
always in a civil war,
6
18000
2000
trong bất kì cuộc nội chiến nào,
00:35
the ones affected most [are] the women and children.
7
20000
3000
người bị ảnh hưởng nhất là phụ nữ và trẻ em.
00:38
So our patients are women and children.
8
23000
3000
Bệnh nhân của chúng tôi hầu hết đều là phụ nữ và trẻ nhỏ.
00:41
And they are in our backyard.
9
26000
2000
Họ ở trong sân nhà chúng tôi.
00:43
It's our home. We welcome them.
10
28000
2000
Đó là nhà chúng tôi; chúng tôi chào đón họ.
00:45
That's the camp that we have in now
11
30000
3000
Đây là trại tạm mà chúng tôi có hiện giờ
00:48
90,000 people,
12
33000
2000
90 000 người,
00:50
where 75 percent of them are women and children.
13
35000
3000
75% trong số họ là phụ nữ và trẻ em.
00:53
Pat Mitchell: And this is your hospital. This is the inside.
14
38000
2000
Pat Mitchell: Và đây là bệnh viện của các bạn. Đây là quang cảnh bên trong.
00:55
HA: We are doing C-sections and different operations
15
40000
3000
HA: Chúng tôi thực hiện sinh mổ và một vài loại phẫu thuật khác
00:58
because people need some help.
16
43000
3000
bởi vì mọi người cần được giúp đỡ.
01:01
There is no government to protect them.
17
46000
3000
Chính phủ chẳng có để mà bảo vệ họ.
01:04
DM: Every morning we have about 400 patients,
18
49000
3000
DM: Mỗi sáng chúng tôi có khoảng 400 bệnh nhân,
01:07
maybe more or less.
19
52000
2000
có thể nhiều hay ít hơn chút.
01:09
But sometimes we are only five doctors
20
54000
3000
Nhưng đôi khi chúng tôi chỉ có 5 bác sĩ
01:12
and 16 nurses,
21
57000
2000
và 16 y tá,
01:14
and we are physically getting exhausted to see all of them.
22
59000
4000
và để chăm sóc hết số bệnh nhân thì chúng tôi hoàn toàn kiệt sức.
01:18
But we take the severe ones,
23
63000
2000
Nhưng chúng tôi chọn những ca bệnh nặng nhất,
01:20
and we reschedule the other ones the next day.
24
65000
3000
và sắp xếp lại lịch cho những người còn lại sang ngày hôm sau.
01:23
It is very tough.
25
68000
2000
Việc này rất khó khăn.
01:25
And as you can see, it's the women who are carrying the children;
26
70000
3000
Và bạn thấy đấy, chính những người phụ nữ đang mang theo những đứa trẻ,
01:28
it's the women who come into the hospitals;
27
73000
2000
những người phụ nữ tìm đến với bệnh viện,
01:30
it's the women [are] building the houses.
28
75000
2000
chính họ đã xây dựng những căn nhà.
01:32
That's their house.
29
77000
2000
Đấy là nhà của họ.
01:34
And we have a school. This is our bright --
30
79000
3000
Và chúng tôi có một ngôi trường. Đây là tương lai rạng rỡ --
01:37
we opened [in the] last two years [an] elementary school
31
82000
3000
hai năm trở lại đây chúng tôi mở một trường tiểu học
01:40
where we have 850 children,
32
85000
3000
có 850 học sinh,
01:43
and the majority are women and girls.
33
88000
2000
trong đó hầu hết là phụ nữ và các em bé gái.
01:45
(Applause)
34
90000
6000
(Vỗ tay)
01:51
PM: And the doctors have some very big rules
35
96000
3000
PM: Và các bác sĩ có vài luật lệ nghiêm chỉnh
01:54
about who can get treated at the clinic.
36
99000
2000
về việc ai được khám chữa ở phòng khám.
01:56
Would you explain the rules for admission?
37
101000
3000
Chị và cháu có thể giải thích các nguyên tắc để được nhận vào khám không?
01:59
HA: The people who are coming to us,
38
104000
2000
HA: Những người tìm đến với chúng tôi,
02:01
we are welcoming.
39
106000
2000
chúng tôi vô cùng chào đón.
02:03
We are sharing with them
40
108000
2000
Chúng tôi chia sẻ với họ
02:05
whatever we have.
41
110000
2000
tất cả những gì mình có.
02:07
But there are only two rules.
42
112000
2000
Nhưng chỉ có hai nguyên tắc.
02:09
First rule:
43
114000
2000
Thứ nhất:
02:11
there is no clan distinguished and political division
44
116000
3000
không có dòng tộc được đối xử đặc biệt hay bè phái chính trị nào
02:14
in Somali society.
45
119000
3000
trong xã hội Somali cả.
02:17
[Whomever] makes those things we throw out.
46
122000
3000
[Bất kì ai] tạo ra những thứ đó chúng tôi nhất quyết không chấp nhận.
02:20
The second:
47
125000
2000
Thứ hai:
02:22
no man can beat his wife.
48
127000
2000
Không có bất cứ người đàn ông nào được đánh đập vợ cả.
02:24
If he beat,
49
129000
2000
Nếu anh ta đánh đập,
02:26
we will put [him] in jail,
50
131000
2000
chúng tôi sẽ tống hắn ta vào tù,
02:28
and we will call the eldest people.
51
133000
3000
và chúng tôi sẽ kêu gọi các trưởng lão.
02:31
Until they identify this case,
52
136000
3000
Đến tận khi họ đích thân xác nhận trường hợp này,
02:34
we'll never release him.
53
139000
2000
chúng tôi sẽ không bao giờ thả hắn ta ra.
02:36
That's our two rules.
54
141000
2000
Đó là 2 nguyên tắc của chúng tôi.
02:38
(Applause)
55
143000
5000
(Vỗ tay)
02:43
The other thing that I have realized,
56
148000
3000
Một điều khác mà tôi đã nhận ra,
02:46
that the woman is the most strong person
57
151000
3000
rằng phụ nữ là người mạnh mẽ nhất
02:49
all over the world.
58
154000
2000
trên khắp thế giới.
02:51
Because the last 20 years,
59
156000
2000
Bởi vì trong 20 năm trở lại đây,
02:53
the Somali woman has stood up.
60
158000
3000
phụ nữ Somali đã đứng lên.
02:56
They were the leaders,
61
161000
2000
Họ là những người lãnh đạo,
02:58
and we are the leaders
62
163000
2000
và chúng tôi là những người lãnh đạo
03:00
of our community
63
165000
2000
trong cộng đồng của chúng tôi
03:02
and the hope of our future generations.
64
167000
2000
và là hi vọng cho những thế hệ mai sau.
03:04
We are not just the helpless
65
169000
2000
Chúng tôi không chỉ là người đứng nhìn bất lực
03:06
and the victims of the civil war.
66
171000
2000
hay là nạn nhân của nội chiến.
03:08
We can reconcile.
67
173000
2000
Chúng tôi có thể hòa giải.
03:10
We can do everything.
68
175000
2000
Chúng tôi có thể làm bất kì việc gì.
03:12
(Applause)
69
177000
6000
(Vỗ tay)
03:18
DM: As my mother said, we are the future hope,
70
183000
2000
DM: Như mẹ tôi nói đấy, chúng tôi là hi vọng cho tương lai,
03:20
and the men are only killing in Somalia.
71
185000
3000
còn đàn ông ở Somalia chỉ chém giết mà thôi.
03:23
So we came up with these two rules.
72
188000
2000
Vậy nên chúng tôi đặt ra hai nguyên tắc trên.
03:25
In a camp with 90,000 people,
73
190000
2000
Ở một trại có những 90 000 người,
03:27
you have to come up with some rules or there is going to be some fights.
74
192000
3000
anh phải đặt ra vài nguyên tắc, nếu không cãi lộn sẽ nổ ra.
03:30
So there is no clan division,
75
195000
2000
Thế nên không có chia rẽ bè phái,
03:32
and no man can beat his wife.
76
197000
2000
và không kẻ đàn ông nào được đánh đập vợ cả.
03:34
And we have a little storage room
77
199000
2000
Chúng tôi có một cái kho nho nhỏ
03:36
where we converted a jail.
78
201000
2000
mà chúng tôi đã biến thành phòng giam.
03:38
So if you beat your wife, you're going to be there.
79
203000
2000
Nếu anh đánh vợ, anh sẽ phải vào đấy.
03:40
(Applause)
80
205000
2000
(Vỗ tay)
03:42
So empowering the women and giving the opportunity --
81
207000
3000
Vậy nên gia tăng quyền lực cho phụ nữ và đem đến cho họ cơ hội--
03:45
we are there for them. They are not alone for this.
82
210000
4000
chúng tôi luôn ở bên họ; họ không phải đấu tranh một mình.
03:49
PM: You're running a medical clinic.
83
214000
2000
PM: Chị và cháu đang điều hành một phòng khám.
03:51
It brought much, much needed medical care
84
216000
3000
Nó cung cấp các chăm sóc y khoa vô cùng, vô cùng cần thiết
03:54
to people who wouldn't get it.
85
219000
2000
cho những người không tài nào có được.
03:56
You're also running a civil society.
86
221000
2000
Chị và cháu còn điều hành một cộng đồng văn minh.
03:58
You've created your own rules,
87
223000
2000
Hai người đặt ra những nguyên tắc của riêng mình,
04:00
in which women and children
88
225000
2000
nhờ đó phụ nữ và trẻ em
04:02
are getting a different sense of security.
89
227000
3000
cảm thấy an toàn hơn gấp bội.
04:05
Talk to me about your decision, Dr. Abdi,
90
230000
3000
Hãy nói với tôi về quyết định của chị, bác sĩ Abdi,
04:08
and your decision, Dr. Mohamed,
91
233000
2000
và quyết định của cháu, bác sĩ Mohamed,
04:10
to work together --
92
235000
2000
về việc làm việc cùng mẹ --
04:12
for you to become a doctor
93
237000
2000
quyết định trở thành bác sĩ
04:14
and to work with your mother in these circumstances.
94
239000
3000
và cùng làm việc với mẹ trong hoàn cảnh như thế này.
04:17
HA: My age --
95
242000
2000
HA: Tuổi của tôi --
04:19
because I was born in 1947 --
96
244000
3000
vì tôi sinh năm 1947 --
04:22
we were having, at that time,
97
247000
2000
vào lúc đó, chúng tôi có
04:24
government, law and order.
98
249000
3000
chính phủ, luật pháp và trật tự.
04:28
But one day, I went to the hospital --
99
253000
3000
Nhưng một ngày tôi tới bệnh viện --
04:31
my mother was sick --
100
256000
2000
mẹ tôi bị bệnh --
04:33
and I saw the hospital, how they [were] treating the doctors,
101
258000
3000
và tôi thấy ở bệnh viện, các bác sĩ được đối xử như thế nào,
04:36
how they [are] committed
102
261000
2000
họ quyết tâm ra sao
04:38
to help the sick people.
103
263000
3000
để cứu người ốm.
04:41
I admired them,
104
266000
2000
Tôi ngưỡng mộ họ,
04:43
and I decided to become a doctor.
105
268000
2000
và quyết định trở thành bác sĩ.
04:45
My mother died, unfortunately,
106
270000
2000
Không may mắn là mẹ tôi qua đời
04:47
when I was 12 years [old].
107
272000
2000
khi tôi mới 12 tuổi.
04:49
Then my father allowed me
108
274000
4000
Ba tôi cho phép tôi
04:53
to proceed [with] my hope.
109
278000
3000
được theo đuổi hi vọng của mình.
04:56
My mother died
110
281000
2000
Mẹ tôi qua đời
04:58
in [a] gynecology complication,
111
283000
2000
vì một vấn đề phụ khoa,
05:00
so I decided to become
112
285000
2000
nên tôi quyết định
05:02
a gynecology specialist.
113
287000
3000
trở thành chuyên gia phụ khoa.
05:05
That's why I became a doctor.
114
290000
3000
Đó là lí do tại sao tôi trở thành bác sĩ.
05:08
So Dr. Deqo has to explain.
115
293000
3000
Hãy để bác sĩ Deqo tự giải thích.
05:11
DM: For me, my mother was preparing [me] when I was a child
116
296000
3000
DM: Về phần tôi, mẹ tôi đã chuẩn bị từ khi tôi còn nhỏ
05:14
to become a doctor, but I really didn't want to.
117
299000
3000
để tôi trở thành bác sĩ, nhưng thực lòng tôi không muốn.
05:17
Maybe I should become an historian,
118
302000
2000
Có lẽ tôi muốn trở thành nhà sử học,
05:19
or maybe a reporter.
119
304000
2000
hay là phóng viên.
05:21
I loved it, but it didn't work.
120
306000
2000
Tôi yêu công việc đó, nhưng mọi thứ diễn biến không như mong đợi.
05:23
When the war broke out -- civil war --
121
308000
2000
Khi chiến tranh nổ ra -- cuộc nội chiến --
05:25
I saw how my mother was helping
122
310000
2000
Tôi thấy mẹ tôi giúp đỡ mọi người
05:27
and how she really needed the help,
123
312000
2000
và mẹ thật sự cần sự trợ giúp của tôi,
05:29
and how the care is essential to the woman
124
314000
3000
và sự chăm sóc quan trọng tới thế nào với chị em phụ nữ,
05:32
to be a woman doctor in Somalia
125
317000
2000
để trở thành nữ bác sĩ ở Somalia
05:34
and help the women and children.
126
319000
2000
giúp đỡ phụ nữ và trẻ nhỏ.
05:36
And I thought, maybe I can be a reporter and doctor gynecologist.
127
321000
3000
Và tôi nghĩ là, có khi tôi vừa làm phóng viên, vừa làm bác sĩ phụ khoa.
05:39
(Laughter)
128
324000
2000
(Tiếng cười)
05:41
So I went to Russia, and my mother also,
129
326000
2000
Vậy nên tôi tới Nga, và mẹ tôi nữa
05:43
[during the] time of [the] Soviet Union.
130
328000
2000
vào thời Liên bang Xô-viết.
05:45
So some of our character,
131
330000
3000
Vì một vài nét tính cách trong chúng tôi,
05:48
maybe we will come with a strong Soviet background of training.
132
333000
3000
có lẽ chúng tôi sẽ phù hợp với một nền tảng giáo dục Xô-viết chắc chắn.
05:52
So that's how I decided [to do] the same.
133
337000
2000
Vậy nên tôi cũng quyết định làm vậy.
05:54
My sister was different.
134
339000
2000
Em gái tôi thì khác.
05:56
She's here. She's also a doctor.
135
341000
2000
Cô ấy đây. Cô ấy cũng là bác sĩ.
05:58
She graduated in Russia also.
136
343000
2000
Cô ấy cũng tốt nghiệp ở Nga.
06:00
(Applause)
137
345000
2000
(Vỗ tay)
06:02
And to go back and to work with our mother
138
347000
2000
Và rồi trở về làm việc với mẹ chúng tôi
06:04
is just what we saw in the civil war --
139
349000
2000
chỉ là vì những gì chúng tôi chứng kiến trong cuộc nội chiến --
06:06
when I was 16, and my sister was 11,
140
351000
3000
khi tôi 16 tuổi, và em gái 11
06:09
when the civil war broke out.
141
354000
3000
khi nội chiến nổ ra.
06:12
So it was the need and the people we saw
142
357000
3000
Vì sự cần thiết và vì những người chúng tôi thấy
06:15
in the early '90s --
143
360000
2000
vào những năm đầu thập kỉ 90
06:17
that's what made us go back
144
362000
2000
đã khiến chúng tôi quay trở lại
06:19
and work for them.
145
364000
3000
làm việc vì họ.
06:22
PM: So what is the biggest challenge
146
367000
3000
PM: Thế trở ngại lớn nhất của hai người là gì
06:25
working, mother and daughter,
147
370000
2000
khi làm việc, mẹ và con,
06:27
in such dangerous
148
372000
2000
trong những tình huống nguy hiểm
06:29
and sometimes scary situations?
149
374000
2000
và đôi khi đáng sợ tới vậy?
06:31
HA: Yes, I was working in a tough situation,
150
376000
4000
HA: Vâng, tôi đang làm việc trong hoàn cảnh khó khăn,
06:35
very dangerous.
151
380000
3000
rất nguy hiểm.
06:38
And when I saw the people who needed me,
152
383000
3000
Và khi tôi nhìn thấy những người đang cần tôi,
06:41
I was staying with them to help,
153
386000
2000
tôi ở bên họ để giúp đỡ,
06:43
because I [could] do something for them.
154
388000
3000
vì tôi có thể làm gì đó cho họ.
06:46
Most people fled abroad.
155
391000
4000
Hầu hết mọi người đã di tản ra nước ngoài.
06:50
But I remained with those people,
156
395000
3000
Nhưng tôi ở lại với những người đó,
06:53
and I was trying to do something --
157
398000
3000
và tôi đang cố làm một điều gì đó --
06:56
[any] little thing I [could] do.
158
401000
3000
bất kì điều nhỏ nhoi gì tôi có thể làm được.
06:59
I succeeded in my place.
159
404000
3000
Tôi đã thành công ở chỗ của tôi.
07:02
Now my place is 90,000 people
160
407000
4000
Bây giờ chỗ tôi có 90 000 người
07:06
who are respecting each other,
161
411000
2000
họ tôn trọng lẫn nhau,
07:08
who are not fighting.
162
413000
3000
không đánh nhau.
07:11
But we try to stand on our feet,
163
416000
4000
Chúng tôi cố đứng lên bằng đôi bàn chân của mình,
07:15
to do something, little things, we can for our people.
164
420000
4000
để làm chút gì đó, dù nhỏ, để giúp đỡ đồng bào mình.
07:19
And I'm thankful for my daughters.
165
424000
3000
Tôi rất biết ơn các con gái của tôi.
07:22
When they come to me,
166
427000
2000
Khi chúng về với tôi,
07:24
they help me to treat the people,
167
429000
2000
chúng giúp tôi chữa bệnh cho mọi người
07:26
to help.
168
431000
2000
để giúp đỡ họ.
07:28
They do everything for them.
169
433000
2000
Chúng làm mọi thứ vì bệnh nhân.
07:30
They have done what I desire to do for them.
170
435000
3000
Chúng là làm những gì tôi khao khát chúng làm.
07:34
PM: What's the best part
171
439000
2000
PM: Thế đâu là điều tuyệt với nhất
07:36
of working with your mother,
172
441000
2000
khi cháu làm việc với mẹ
07:38
and the most challenging part for you?
173
443000
3000
và đâu là phần khó khăn nhất?
07:41
DM: She's very tough; it's most challenging.
174
446000
3000
Mẹ tôi rất kiên quyết, đó là phần khó nhất
07:44
She always expects us to do more.
175
449000
3000
Bà luôn đòi hỏi chúng tôi phải làm nhiều hơn.
07:47
And really when you think [you] cannot do it,
176
452000
2000
Và khi anh nghĩ anh không thể làm được nữa rồi,
07:49
she will push you, and I can do it.
177
454000
2000
bà sẽ thúc đẩy anh, và tôi sẽ làm được.
07:51
That's the best part.
178
456000
2000
Đó là phần tuyệt nhất.
07:53
She shows us, trains us how to do
179
458000
2000
Bà đào tạo chúng tôi cách làm việc
07:55
and how to be better [people]
180
460000
2000
và trở thành những con người tốt hơn
07:57
and how to do long hours in surgery --
181
462000
2000
và làm sao để phẫu thuật trong nhiều giờ liền --
07:59
300 patients per day,
182
464000
3000
300 bệnh nhân mỗi ngày,
08:02
10, 20 surgeries,
183
467000
2000
10, 20 ca phẫu thuật,
08:04
and still you have to manage the camp --
184
469000
2000
và anh vẫn phải quản lí trại tạm --
08:06
that's how she trains us.
185
471000
3000
đó là cách bà đào tạo chúng tôi.
08:09
It is not like beautiful offices here,
186
474000
2000
Không như những phòng khám bệnh đẹp đẽ ở đây,
08:11
20 patients, you're tired.
187
476000
2000
20 bệnh nhân, anh đã mệt mỏi rồi.
08:13
You see 300 patients, 20 surgeries
188
478000
3000
Anh phải gặp 300 bệnh nhân, 20 ca phẫu thuật
08:16
and 90,000 people to manage.
189
481000
3000
và quản lí 90 000 người.
08:19
PM: But you do it for good reasons.
190
484000
2000
PM: Nhưng các bạn làm điều đó vì những lí do cao cả.
08:21
(Applause)
191
486000
4000
(Tiếng vỗ tay)
08:25
Wait. Wait.
192
490000
2000
Xin chờ đã.
08:27
HA: Thank you.
193
492000
2000
HA: Cám ơn chị
08:29
DM: Thank you.
194
494000
2000
DM: Cám ơn cô.
08:31
(Applause)
195
496000
4000
(Tiếng vỗ tay)
08:35
HA: Thank you very much. DM: Thank you very much.
196
500000
2000
HA: Cám ơn các bạn rất nhiều. (DM: Cám ơn các bạn rất nhiều.)
ABOUT THE SPEAKER
Dr. Hawa Abdi + Dr. Deqo Mohamed - Somali doctors who treat women refugeesDr. Hawa Abdi and her daughters, Dr. Deqo Mohamed and Dr. Amina Mohamed, treat Somali refugee women and children, often for free.
Why you should listen
Dr. Hawa Abdi is an OB/GYN (and a lawyer) who lives and works in Somalia with her daughters, also doctors, Dr. Amina Mohamed and Dr. Dr. Deqo Mohamed. In 1983, she opened a small clinic in Somalia -- which became a refuge as Somalia devolved into civil war. Her one-room clinic has grown to encompass a hospital, a school and a refugee camp for some 90,000 women and children, she estimates, who were displaced by war.
In 2010, Glamour named Dr. Abdi and her daughters "Women of the Year," and called them the "Saints of Somalia." Nicholas Kristoff wrote a stirring tribute to her work titled "Heroic, Female and Muslim." And she works largely on her own; as Glamour notes: "While Dr. Abdi has gotten some help, many charities refuse to enter Somalia. 'It’s the most dangerous country,' says Kati Marton, a board member of Human Rights Watch. 'Dr. Abdi is just about the only one doing anything.'"
Dr. Hawa Abdi + Dr. Deqo Mohamed | Speaker | TED.com