TED2013
Alastair Parvin: Architecture for the people by the people
Alastair Parvin: Kiến trúc cho mọi người, bởi mọi người
Filmed:
Readability: 4.3
1,585,117 views
Kiến trúc sư Alastair Parvin trình bày một ý tưởng đơn giản nhưng rất thú vị: nếu, thay vì kiến trúc sư tạo ra các tòa nhà cho những người có đủ khả năng trả thù lao cho họ, người dân bình thường có thể thiết kế và xây dựng nhà ở của riêng mình? Khái niệm này là trung tâm của Wikihouse, một bộ công cụ xây dựng mã nguồn mở với ý nghĩa rằng bất cứ ai cũng có thể xây dựng một ngôi nhà, ở bất cứ nơi đâu.
Alastair Parvin - Designer
Alastair Parvin believes in making architecture accessible to 100 percent of the population. Full bio
Alastair Parvin believes in making architecture accessible to 100 percent of the population. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
When we use the word "architect" or "designer,"
0
884
3169
Khi chúng ta sử dụng từ "kiến trúc sư" hay "nhà thiết kế"
00:16
what we usually mean is a professional,
1
4053
2799
chúng ta thường nghĩ đến một người chuyên nghiệp
00:18
someone who gets paid,
2
6852
2472
được trả công
00:21
and we tend to assume that it's those professionals
3
9324
2923
và chúng ta thường cho rằng chính những chuyên gia này
00:24
who are going to be the ones to help us solve
4
12247
1981
sẽ là người giúp ta giải quyết
00:26
the really big, systemic design challenges that we face
5
14228
2560
những khó khăn trong thiết kế hệ thống lớn mà ta đối mặt
00:28
like climate change, urbanization and social inequality.
6
16788
3845
như biến đổi khí hậu, đô thị hóa và mất công bằng xã hội
00:32
That's our kind of working presumption.
7
20633
3084
đó là một loại giả định về nghề nghiệp.
00:35
And I think it's wrong, actually.
8
23717
3007
và tôi nghĩ nó thực sự sai lầm.
00:38
In 2008, I was just about to graduate from architecture school
9
26724
3248
vào năm 2008, khi tôi chuẩn bị tốt nghiệp trường thiết kế
00:41
after several years, and go out and get a job,
10
29972
2673
sau vài năm, ra trường và có việc làm.
00:44
and this happened.
11
32645
2925
thì điều này xảy đến.
00:47
The economy ran out of jobs.
12
35570
2250
Nền kinh tế thiếu việc làm.
00:49
And a couple of things struck me about this.
13
37820
2455
Và vài thứ khiến tôi vỡ lẽ
00:52
One, don't listen to career advisers.
14
40275
3730
Một là, đừng nghe những người tư vấn việc làm.
00:56
And two, actually this is a fascinating paradox for architecture,
15
44005
4656
Và hai là, điều này quả là nghịch lý ấn tượng của ngành kiến trúc
01:00
which is that, as a society, we've never needed design thinking more,
16
48661
4270
rằng là 1 xã hội, chúng ta không cần thêm các ý tưởng thiết kế nữa
01:04
and yet architecture was literally becoming unemployed.
17
52931
3958
và vì thế ngành kiến trúc trở nên không có việc làm.
01:08
It strikes me that we talk very deeply about design,
18
56889
3551
Nó thức tỉnh tôi rằng chúng ta nói rất sâu về thiết kế
01:12
but actually there's an economics behind architecture
19
60440
2116
nhưng thực chất đằng sau kiến trúc là nền kinh tế
01:14
that we don't talk about, and I think we need to.
20
62556
2468
mà ta lại không hề nhắc tới, và tôi nghĩ ta cần phải nói đến.
01:17
And a good place to start is your own paycheck.
21
65024
3631
và điểm khởi đầu tốt chính là tiền lương của bạn.
01:20
So, as a bottom-of-the-rung architecture graduate,
22
68655
2442
Bởi thế, là 1 kiến trúc sư mới tốt nghiệp thuộc hạng bét,
01:23
I might expect to earn about 24,000 pounds.
23
71097
2976
tôi vẫn mong chờ kiếm được 24.000 bảng.
01:26
That's about 36,000, 37,000 dollars.
24
74073
3616
tương đương với 36.000, 37.000 USD.
01:29
Now in terms of the whole world's population,
25
77689
1705
Hiện nay, nếu xét dân số toàn thế giới
01:31
that already puts me in the top 1.95 richest people,
26
79394
4882
mức lương đó đưa tôi lên tốp 1,95% người giàu nhất,
01:36
which raises the question of, who is it I'm working for?
27
84276
3760
điều đó đặt ra câu hỏi là tôi đang làm việc cho ai?
01:40
The uncomfortable fact is that
28
88036
2711
sự thật khó chấp nhận là
01:42
actually almost everything that we call architecture today
29
90747
2884
thực ra mọi thứ chúng ta gọi là kiến trúc ngày nay
01:45
is actually the business of designing
30
93631
2292
chỉ là việc thiết kế
01:47
for about the richest one percent of the world's population,
31
95923
2925
cho 1% dân số giàu nhất thế giới
01:50
and it always has been.
32
98848
2229
và vẫn luôn là thế.
01:53
The reason why we forgot that
33
101077
1747
Lý do chúng ta quên điều đó
01:54
is because the times in history when architecture
34
102824
2103
là bởi những khoảng thời gian trong lịch sử khi kiến trúc
01:56
did the most to transform society were those times
35
104927
2925
góp phần lớn để biến đổi xã hội, là quãng thời gian
01:59
when, actually, the one percent would build
36
107852
2657
khi 1% sẽ xây dựng
02:02
on behalf of the 99 percent, for various different reasons,
37
110509
3035
đại diện cho 99% còn lại, vì nhiều lý do,
02:05
whether that was through philanthropy in the 19th century,
38
113544
2615
hoặc là bằng lòng nhân từ ở thế kỷ 19,
02:08
communism in the early 20th,
39
116159
2270
chủ nghĩa cộng sản ở đầu thế kỷ 20,
02:10
the welfare state, and most recently, of course,
40
118429
3038
phúc lợi xã hội và gần đây nhất, tất nhiên
02:13
through this inflated real estate bubble.
41
121467
3616
là thổi phồng bong bóng bất động sản.
02:17
And all of those booms, in their own various ways,
42
125083
3308
Và tất cả những sự bùng nổ đó, bằng nhiều cách,
02:20
have now kicked the bucket,
43
128391
1919
bây giờ đã tiêu tùng,
02:22
and we're back in this situation
44
130310
2286
và chúng ta quay trở lại tình trạng này
02:24
where the smartest designers and architects in the world
45
132596
4916
khi những nhà thiết kế và kiến trúc tài ba nhất thế giới
02:29
are only really able to work for one percent of the population.
46
137512
3780
chỉ có thể làm việc cho 1% dân số
02:33
Now it's not just that that's bad for democracy,
47
141292
2110
Hiện nay, không chỉ điều này ảnh hưởng xấu đến nền dân chủ,
02:35
though I think it probably is,
48
143402
1839
mặc dù tôi nghĩ là nó có ảnh hưởng,
02:37
it's actually not a very clever business strategy, actually.
49
145241
3096
nó thực sự không phải là chiến lược kinh doanh thông minh.
02:40
I think the challenge facing the next generation of architects
50
148337
2859
Tôi nghĩ thử thách đối với thế hệ kiến trúc sư tiếp theo là
02:43
is, how are we going to turn our client
51
151196
2042
làm thế nào để chúng ta biến khách hàng
02:45
from the one percent to the 100 percent?
52
153238
3621
từ 1% thành 100%.
02:48
And I want to offer three slightly counterintuitive ideas
53
156859
3574
Và tôi muốn đưa ra 3 ý tưởng ngược đời
02:52
for how it might be done.
54
160433
1842
để đạt được điều này.
02:54
The first is, I think we need to question this idea
55
162275
3382
Đầu tiên là, tôi nghĩ chúng ta cần làm rõ vấn đề
02:57
that architecture is about making buildings.
56
165657
2291
rằng kiến trúc là xây nên các tòa nhà.
02:59
Actually, a building is about the most expensive solution
57
167948
2744
Thực tế, một tòa nhà là giải pháp đắt đỏ nhất
03:02
you can think of to almost any given problem.
58
170692
3016
bạn có thể nghĩ ra đối với hầu hết các vấn đề.
03:05
And fundamentally, design should be much, much more interested
59
173708
2528
Và về cơ bản, thiết kế nên tập trung nhiều hơn nữa
03:08
in solving problems and creating new conditions.
60
176236
2732
đến giải quyết vấn đề và tạo ra điều kiện mới.
03:10
So here's a story.
61
178968
1522
Và sau đây là một câu chuyện.
03:12
The office was working with a school,
62
180490
1598
Một văn phòng làm việc với một trường học
03:14
and they had an old Victorian school building.
63
182088
2426
và họ có một ngôi trường cũ kiểu Victoria.
03:16
And they said to the architects, "Look,
64
184514
2731
Và họ nói với các kiến trúc sư rằng "Nhìn này,
03:19
our corridors are an absolute nightmare.
65
187245
1953
hành lang của chúng tôi quả là một cơn ác mộng
03:21
They're far too small. They get congested between classes.
66
189198
2366
Chúng quá nhỏ. Chúng gây tắc nghẽn giữa các tiết học.
03:23
There's bullying. We can't control them.
67
191564
2383
Khiến học sinh chen lấn xô đẩy. Chúng ta không thể kiểm soát được.
03:25
So what we want you to do is re-plan our entire building,
68
193947
2842
Bởi vậy chúng tôi muốn quy hoạch lại toàn bộ tòa nhà,
03:28
and we know it's going to cost several million pounds,
69
196789
2190
và chúng tôi biết nó sẽ tốn vài triệu bảng,
03:30
but we're reconciled to the fact."
70
198979
1911
nhưng chúng tôi đành chấp nhận sự thật đó."
03:32
And the team thought about this, and they went away,
71
200890
2706
Và đội kiến trúc sư nghĩ về vấn đề này, và họ bỏ đi
03:35
and they said, "Actually, don't do that.
72
203596
2017
họ nói rằng "Thực ra, đừng làm thế.
03:37
Instead, get rid of the school bell.
73
205613
2780
Thay vào đó, hãy bỏ chuông báo
03:40
And instead of having one school bell that goes off once,
74
208393
2829
Và thay vì chỉ có một chuông báo cho một lần
03:43
have several smaller school bells that go off
75
211222
2258
thì hãy lắp nhiều chuông và đổ chuông
03:45
in different places and different times,
76
213480
2248
ở những nơi khác nhau, thời điểm khác nhau,
03:47
distribute the traffic through the corridors."
77
215728
2248
phân bổ các luồng đi lại ở hành lang."
03:49
It solves the same problem,
78
217976
1417
Nó cũng giải quyết vấn đề đó,
03:51
but instead of spending several million pounds,
79
219393
2808
nhưng thay vì mất vài triệu bảng
03:54
you spend several hundred pounds.
80
222201
2143
bạn chỉ mất vài trăm bảng.
03:56
Now, it looks like you're doing yourself out of a job,
81
224344
2800
Trông giống như bạn đang tự đánh mất đi công việc của mình,
03:59
but you're not. You're actually making yourself more useful.
82
227144
2561
nhưng không phải. Thực ra bạn đang trở nên hữu ích hơn.
04:01
Architects are actually really, really good
83
229705
1473
Kiến trúc sư thực sự rất giỏi
04:03
at this kind of resourceful, strategic thinking.
84
231178
2342
với kiểu tư duy xoay xở và chiến lược này.
04:05
And the problem is that, like a lot of design professions,
85
233520
1962
Và vấn đề là, giống như nhiều chuyên gia thiết kế,
04:07
we got fixated on the idea of providing
86
235482
2183
chúng ta tập trung vào ý tưởng cung cấp
04:09
a particular kind of consumer product,
87
237665
2281
một loại sản phẩm tiêu dùng đặc biệt,
04:11
and I don't think that needs to be the case anymore.
88
239946
2470
và tôi không cho rằng nó phải như trước nữa.
04:14
The second idea worth questioning is this 20th-century thing
89
242416
4201
Ý thứ hai cần làm rõ là trong thế kỷ 20 này
04:18
that mass architecture is about big --
90
246617
3261
thì kiến trúc lớn là
04:21
big buildings and big finance.
91
249878
2594
những tòa nhà khổng lồ với chi phí khủng.
04:24
Actually, we've got ourselves locked into this
92
252472
2089
Chúng ta thực sự đã bó hẹp chính bản thân
04:26
Industrial Era mindset which says that
93
254561
2407
vào lối tư duy của thời đại công nghiệp nghĩa là
04:28
the only people who can make cities are large organizations
94
256968
3486
người có thể xây nên đô thị chỉ có thể là những tổ chức lớn
04:32
or corporations who build on our behalf,
95
260454
2518
hay tập đoàn, là những người đại diện cho chúng ta,
04:34
procuring whole neighborhoods
96
262972
1808
mang lại cho cả cộng đồng dân cư
04:36
in single, monolithic projects, and of course,
97
264780
3433
các dự án độc lập, thống nhất và tất nhiên
04:40
form follows finance.
98
268213
2219
phải có tiền.
04:42
So what you end up with are single, monolithic neighborhoods
99
270432
3024
Bởi thế mà bạn sẽ có những khu dân cư độc lập và thống nhất
04:45
based on this kind of one-size-fits-all model.
100
273456
3688
dựa trên mô hình đại trà.
04:49
And a lot of people can't even afford them.
101
277144
2513
Và nhiều người thậm chí không thể chi trả nổi.
04:51
But what if, actually, it's possible now for cities
102
279657
2967
Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu các đô thị
04:54
to be made not just by the few with a lot
103
282624
2770
được xây dựng không phải bởi một bộ phận nhỏ có nhiều tiền
04:57
but also by the many with a bit?
104
285394
3188
mà bởi số đông ít tiền?
05:00
And when they do, they bring with them
105
288582
1294
Và khi họ làm thế, họ sẽ nhìn nhận
05:01
a completely different set of values about the place that they want to live.
106
289876
3339
giá trị hoàn toàn khác về nơi mà họ muốn sống.
05:05
And it raises really interesting questions about,
107
293215
2104
Và nó gợi ra nhiều vấn đề thú vị về việc
05:07
how will we plan cities? How will finance development?
108
295319
3283
kiến trúc các thành phố ra sao? Đầu tư phát triển thế nào?
05:10
How will we sell design services?
109
298602
1661
Chúng ta sẽ bán dịch vụ thiết kế như thế nào?
05:12
What would it mean for democratic societies
110
300263
2240
Việc đó sẽ có ý nghĩa gì đối với xã hội dân chủ
05:14
to offer their citizens a right to build?
111
302503
2400
khi trao cho công dân quyền xây dựng?
05:16
And in a way it should be kind of obvious, right,
112
304903
2280
Và theo một cách hiển nhiên thì
05:19
that in the 21st century, maybe cities can be developed by citizens.
113
307183
5469
vào thế kỷ 21, các thành phố có thể được xây dựng bởi chính người dân.
05:24
And thirdly, we need to remember that,
114
312652
3164
Và thứ ba, chúng ta cần nhớ rằng,
05:27
from a strictly economic point of view,
115
315816
2351
dưới quan điểm kinh tế nghiêm túc,
05:30
design shares a category with sex and care of the elderly --
116
318167
4846
thiết kế nằm trong cùng hạng mục với giới tính và chăm sóc người già
05:35
mostly it's done by amateurs.
117
323013
2596
mà hầu hết được làm bởi những người không chuyên.
05:37
And that's a good thing.
118
325609
1886
Điều đó rất tốt.
05:39
Most of the work takes place outside of the monetary economy
119
327495
3470
Hầu hết những việc đó diễn ra ngoài nền kinh tế tiền tệ.
05:42
in what's called the social economy or the core economy,
120
330965
2060
trong cái gọi là nền kinh tế xã hội hay nền kinh tế cốt lõi,
05:45
which is people doing it for themselves.
121
333025
2392
nơi mà mọi người làm cho chính họ.
05:47
And the problem is that, up until now,
122
335417
3248
Và vấn đề là ở chỗ, cho đến tận bây giờ
05:50
it was the monetary economy which had
123
338665
1802
chỉ có nền kinh tế tiền tệ mới có
05:52
all the infrastructure and all the tools.
124
340467
2158
tất cả cơ sở vật chất và công cụ đó.
05:54
So the challenge we face is, how are we going
125
342625
1823
Bởi thế thách thức mà chúng ta đối mặt là, làm thế nào để
05:56
to build the tools, the infrastructure and the institutions
126
344448
3234
có được những công cụ, cơ sở vật chất và thể chế này
05:59
for architecture's social economy?
127
347682
1740
cho nền kinh tế xã hội của ngành kiến trúc?
06:01
And that began with open-source software.
128
349422
2732
Nó bắt đầu với phần mềm nguồn mở.
06:04
And over the last few years, it's been moving
129
352154
2368
Và trong những năm qua, nó đã dần chuyển đổi
06:06
into the physical world with open-source hardware,
130
354522
2495
vào thế giới thực với phần cứng nguồn mở,
06:09
which are freely shared blueprints
131
357017
1530
đó là những bản thiết kế nhà được chia sẻ miễn phí
06:10
that anyone can download and make for themselves.
132
358547
4046
mà bất kỳ ai cũng có thể tải về và sử dụng.
06:14
And that's where 3D printing gets really, really interesting.
133
362593
3241
Và nó khiến cho các bản in 3D trở nên thực sự rất thu hút.
06:17
Right? When suddenly you had a 3D printer
134
365834
3536
Đúng không? Khi bỗng nhiên bạn có một máy in 3D
06:21
that was open-source, the parts for which
135
369370
1554
nguồn mở, mà các bộ phận
06:22
could be made on another 3D printer.
136
370924
2281
được làm từ 1 máy in 3D khác.
06:25
Or the same idea here, which is for a CNC machine,
137
373205
3061
Hay cùng ý tưởng đó, dành cho máy CNC,
06:28
which is like a large printer that can cut sheets of plywood.
138
376266
4496
giống như một cái máy in lớn có thể cắt nhiều lát gỗ dán.
06:32
What these technologies are doing is radically
139
380762
2814
Những gì công nghệ này đang làm là
06:35
lowering the thresholds of time and cost and skill.
140
383576
3081
giảm đáng kể lượng thời gian, tiền bạc và kỹ năng.
06:38
They're challenging the idea that
141
386657
1582
Điều đó đang thách thức lại ý tưởng rằng
06:40
if you want something to be affordable it's got to be one-size-fits-all.
142
388239
3826
nếu bạn muốn cái gì đó giá rẻ thì nó phải là hàng đại trà.
06:44
And they're distributing massively
143
392065
2333
Chúng đang đóng góp đáng kể
06:46
really complex manufacturing capabilities.
144
394398
2887
vào năng lực sản xuất liên hợp.
06:49
We're moving into this future where the factory is everywhere,
145
397285
4131
Chúng ta đang hướng tới tương lai mà nhà máy ở khắp mọi nơi
06:53
and increasingly that means
146
401416
1195
và dần dần điều đó đồng nghĩa với việc
06:54
that the design team is everyone.
147
402611
3287
nhóm thiết kế là tất cả mọi người.
06:57
That really is an industrial revolution.
148
405898
2526
Đó quả là một cuộc cách mạng công nghiệp.
07:00
And when we think that the major ideological conflicts
149
408424
3216
Khi ta cho rằng những xung đột tư tưởng chủ đạo
07:03
that we inherited were all based around this question
150
411640
2018
mà chúng ta kế thừa đều xoay quanh câu hỏi này
07:05
of who should control the means of production,
151
413658
1912
hoặc ai sẽ quản lý các phương thức sản xuất,
07:07
and these technologies are coming back with a solution:
152
415570
2727
và những công nghệ đó đang quay trở lại với giải pháp:
07:10
actually, maybe no one. All of us.
153
418297
3989
thực tế, không ai cả. Mà tất cả chúng ta.
07:14
And we were fascinated by
154
422286
2169
Chúng tôi hứng thú bởi
07:16
what that might mean for architecture.
155
424455
2607
ý nghĩa của nó đối với kiến trúc.
07:19
So about a year and a half ago,
156
427062
2522
Bởi vậy, cách đây khoảng 1 năm rưới
07:21
we started working on a project called WikiHouse,
157
429584
1896
chúng tôi bắt đầu làm dự án WikiHouse,
07:23
and WikiHouse is an open-source construction system.
158
431480
3274
và nó là một hệ thống xây dựng mã nguồn mở.
07:26
And the idea is to make it possible for anyone
159
434754
2798
Ý tưởng này nhằm đem các thiết kế đến với mọi người
07:29
to go online, access a freely shared library
160
437552
2384
bằng cách lên mạng, truy cập 1 thư viện chia sẻ miễn phí
07:31
of 3D models which they can download and adapt in,
161
439936
4461
những mô hình 3D mà họ có thể tải về và sửa lại
07:36
at the moment, SketchUp, because it's free, and it's easy to use,
162
444397
3391
hiện tại chính là SketchUp, bởi nó miễn phí, dễ sử dụng
07:39
and almost at the click of a switch
163
447788
2559
và chỉ cần một cú nhấp chuột
07:42
they can generate a set of cutting files
164
450347
2484
họ có thể tạo ra một tá các file thiết kế
07:44
which allow them, in effect,
165
452831
2041
mà kết quả là, cho phép họ
07:46
to print out the parts from a house using a CNC machine
166
454872
3188
in ra các phần của một ngôi nhà bằng máy CNC
07:50
and a standard sheet material like plywood.
167
458060
3211
và 1 tấm vật liệu như gỗ dán
07:53
And the parts are all numbered,
168
461271
3120
Và tất cả các phần đều được đánh số,
07:56
and basically what you end up with is a really big IKEA kit.
169
464391
4177
về cơ bản cái mà bạn nhận được sẽ là một bộ lắp ráp IKEA khổng lồ.
08:00
(Laughter)
170
468568
2271
(cười lớn)
08:02
And it goes together without any bolts.
171
470839
2266
Và chúng khớp với nhau mà không cần cái bu-lông nào
08:05
It uses wedge and peg connections.
172
473105
2190
Nó dùng nêm và các kết nối chốt.
08:07
And even the mallets to make it
173
475295
2144
Thậm chí cái búa để làm nó
08:09
can be provided on the cutting sheets as well.
174
477439
2480
cũng có thể được tái hiện trên mặt cắt.
08:11
And a team of about two or three people,
175
479919
2537
Một nhóm khoảng 2-3 người
08:14
working together, can build this.
176
482456
2039
làm việc với nhau có thể làm được vậy.
08:16
They don't need any traditional construction skills.
177
484495
2480
Họ không cần bất kỳ kỹ năng xây dựng truyền thống nào.
08:18
They don't need a huge array of power tools or anything like that,
178
486975
3151
Họ không cần một loạt các dụng cụ điện hay những thứ tương tự,
08:22
and they can build a small house of about this size
179
490126
2513
và họ có thể xây một ngôi nhà nhỏ chừng cỡ này
08:24
in about a day.
180
492639
4764
trong vòng khoảng 1 ngày.
08:29
(Applause)
181
497403
7277
(vỗ tay)
08:36
And what you end up with is just the basic chassis of a house
182
504706
2995
Và thành quả bạn nhận được chỉ là bộ khung cơ bản của một ngôi nhà
08:39
onto which you can then apply systems like windows
183
507701
2459
sau đó bạn có thể lắp đặt các hệ thống như cửa sổ
08:42
and cladding and insulation and services
184
510160
2058
sơn, hệ thống cách nhiệt và các tiện nghi
08:44
based on what's cheap and what's available.
185
512218
3049
dựa trên tiêu chí rẻ và có sẵn.
08:47
Of course, the house is never finished.
186
515267
2185
Tất nhiên, nó vẫn chưa hoàn thiện.
08:49
We're shifting our heads here, so the house is not a finished product.
187
517452
2881
Chúng tôi mới tiến đến đây, bởi thế mà ngôi nhà chưa thể là sản phẩm hoàn thiện.
08:52
With the CNC machine, you can make new parts for it
188
520333
2757
Với 1 máy CNC, bạn có thể tạo thêm các phần cho ngôi nhà
08:55
over its life or even use it to make the house next door.
189
523090
3857
suốt vòng đời của nó hay thậm chí tạo ra nhà bên cạnh.
08:58
So we can begin to see the seed of a completely open-source,
190
526947
3438
Qua đó ta thấy mầm mống của một hệ thống nguồn mở hoàn toàn,
09:02
citizen-led urban development model, potentially.
191
530385
4275
có tiềm năng trở thành mô hình phát triển đô thị do-người-dân.
09:06
And we and others have built a few prototypes around the world now,
192
534660
3550
Hiện tại, chúng tôi và vài người khác đã tạo nên một số mẫu mới trên khắp thế giới
09:10
and some really interesting lessons here.
193
538210
2121
và một số bài học rất thú vị ở đây.
09:12
One of them is that it's always incredibly sociable.
194
540331
2327
Một trong số đó là vì nó rất gần gũi.
09:14
People get confused between construction work and having fun.
195
542658
4698
Người ta không biết là mình đang xây dựng hay chơi đùa.
09:19
But the principles of openness go right down
196
547356
2659
Nhưng quy tắc mở đi trực tiếp
09:22
into the really mundane, physical details.
197
550015
2806
vào những chi tiết thực tế và gần gũi.
09:24
Like, never designing a piece that can't be lifted up.
198
552821
3003
Đừng bao giờ thiết kế 1 bộ phận không thể lắp đặt được.
09:27
Or, when you're designing a piece,
199
555824
1299
Hoặc khi bạn đang thiết kế
09:29
make sure you either can't put it in the wrong way round,
200
557123
2880
hãy chắc chắn rằng bạn đang làm đúng
09:32
or, if you do, it doesn't matter, because it's symmetrical.
201
560003
2953
hoặc nếu có sai, cũng chẳng sao, bởi tính cân đối.
09:34
Probably the principal which runs deepest with us
202
562956
4042
Có lẽ nguyên tắc sát sườn nhất với chúng ta
09:38
is the principal set out by Linus Torvalds,
203
566998
2955
là nguyên tắc của Linus Torvalds,
09:41
the open-source pioneer,
204
569953
2725
người tiên phong cho nguồn mở
09:44
which was that idea of, "Be lazy like a fox."
205
572678
3289
đó là ý tưởng của "Hãy lười như một con cáo."
09:47
Don't reinvent the wheel every time.
206
575967
1709
Đừng mãi tái sáng chế cái bánh xe.
09:49
Take what already works, and adapt it for your own needs.
207
577676
3793
Hãy chọn cái hiệu quả, và dùng nó phục vụ nhu cầu của bạn.
09:53
Contrary to almost everything that you might get taught
208
581469
2583
Trái ngược với mọi thứ bạn được dạy
09:56
at an architecture school, copying is good.
209
584052
4097
ở trường kiến trúc, sao chép là tốt.
10:00
Which is appropriate, because actually,
210
588149
2001
Nó phù hợp, bởi thực ra,
10:02
this approach is not innovative.
211
590150
1780
cách tiếp cận này không phải là mới.
10:03
It's actually how we built buildings
212
591930
1609
Nó thực ra là cách chúng ta xây dựng
10:05
for hundreds of years before the Industrial Revolution
213
593539
2496
cả ngàn năm trước cuộc Cách mạng Công nghiệp
10:08
in these sorts of community barn-raisings.
214
596035
2427
trong việc xây dựng tập thể này.
10:10
The only difference between traditional
215
598462
2144
Khác biệt duy nhất giữa kiến trúc truyền thống địa phương
10:12
vernacular architecture and open-source architecture
216
600606
2408
và kiến trúc nguồn mở
10:15
might be a web connection,
217
603014
2120
có lẽ là kết nối internet,
10:17
but it's a really, really big difference.
218
605134
2812
nhưng sự khác biệt đó thực sự rất lớn.
10:19
We shared the whole of WikiHouse
219
607946
1431
Chúng ta chia sẻ toàn bộ Wikihouse
10:21
under a Creative Commons license,
220
609377
1842
với giấy phép Sáng chế Phổ biến
10:23
and now what's just beginning to happen
221
611219
1422
và nay điều vừa mới diễn ra
10:24
is that groups around the world are beginning to take it
222
612641
1982
là các nhóm thiết kế trên khắp thế giới đang bắt đầu lấy các thiết kế,
10:26
and use it and hack it and tinker with it, and it's amazing.
223
614623
2739
dùng chúng, truy cập và ráp chúng lại với nhau, và nó thật kỳ diệu.
10:29
There's a cool group over in Christchurch in New Zealand
224
617362
2965
Có một nhóm rất thú vị ở vùng Christchurch, New Zealand
10:32
looking at post-earthquake development housing,
225
620327
3135
nhìn vào bản vẽ phát triển nhà chống động đất,
10:35
and thanks to the TED city Prize,
226
623462
3248
và nhờ giải thưởng của TED,
10:38
we're working with an awesome group in one of Rio's favelas
227
626710
2739
chúng tôi đang làm việc với một nhóm rất tuyệt vời ở khu ổ chuột tại Rio
10:41
to set up a kind of community factory
228
629449
2489
để lắp đặt một nhà máy công cộng
10:43
and micro-university.
229
631938
1914
và trường đại học trên phạm vi nhỏ.
10:45
These are very, very small beginnings,
230
633852
1864
Đó là những khởi đầu vô cùng nhỏ,
10:47
and actually there's more people in the last week
231
635716
2875
và thực ra tuần trước đã có nhiều người hơn
10:50
who have got in touch and they're not even on this map.
232
638591
2183
bắt đầu kết nối và họ còn chưa hiện lên bản đồ này.
10:52
I hope next time you see it, you won't even be able to see the map.
233
640774
3740
Tôi hi vọng lần sau xem nó, bạn sẽ thậm chí không nhìn thấy bản đồ nữa.
10:56
We're aware that WikiHouse is a very, very small answer,
234
644514
4449
Chúng tôi nhận thức rằng WikiHouse là câu trả lời rất nhỏ.
11:00
but it's a small answer to a really, really big question,
235
648963
3572
nhưng là câu trả lời nhỏ cho 1 câu hỏi vô cùng lớn,
11:04
which is that globally, right now, the fastest-growing cities
236
652535
3776
mà trên toàn cầu, vào thời điểm hiện tại, các thành phố phát triển nhanh nhất
11:08
are not skyscraper cities.
237
656311
2231
không phải là thành phố chọc trời.
11:10
They're self-made cities in one form or another.
238
658542
4096
Chúng là những thành phố tự tạo dưới dạng này hay khác.
11:14
If we're talking about the 21st-century city,
239
662638
3624
nếu chúng ta đang nói về thành phố của thế kỷ 21,
11:18
these are the guys who are going to be making it.
240
666262
2624
đây là những người sẽ tạo ra nó
11:20
You know, like it or not, welcome to the world's biggest design team.
241
668886
4482
Thế đấy, dù muốn hay không, hãy chào đón nhóm thiết kế lớn nhất thế giới.
11:25
So if we're serious about problems
242
673368
2126
Bởi vậy nếu chúng ta nghiêm túc với các vấn đề
11:27
like climate change, urbanization and health,
243
675494
4154
như biến đổi khí hậu, đô thị hóa và sức khỏe,
11:31
actually, our existing development models aren't going to do it.
244
679648
3898
thực sự, các mô hình phát triển hiện nay không đi theo hướng đó.
11:35
As I think Robert Neuwirth said, there isn't a bank
245
683546
2088
Như tôi nhớ Robert Neuwirth nói rằng, không một ngân hàng
11:37
or a corporation or a government or an NGO
246
685634
2777
hay tập đoàn hay chính phủ hay tổ chức phi chính phủ nào
11:40
who's going to be able to do it
247
688411
1386
có khả năng làm được điều này
11:41
if we treat citizens only as consumers.
248
689797
3649
nếu chúng ta chỉ coi người dân là người tiêu dùng.
11:45
How extraordinary would it be, though, if collectively
249
693446
3781
Mặc dù vậy, sẽ thật lạ lùng nếu chúng ta tập trung
11:49
we were to develop solutions not just to the problem
250
697227
2273
phát triển giải pháp không chỉ cho vấn đề
11:51
of structure that we've been working on,
251
699500
2414
về kiến trúc mà chúng ta vẫn đang nghiên cứu
11:53
but to infrastructure problems like solar-powered air conditioning,
252
701914
4720
mà cả vấn đề cơ sở hạ tầng như điều hòa sử dụng năng lượng mặt trời,
11:58
off-grid energy, off-grid sanitation --
253
706634
2816
năng lượng và hệ thống vệ sinh ngoài mạng lưới --
12:01
low-cost, open-source, high-performance solutions
254
709450
3929
giá rẻ, nguồn mở, các giải pháp đạt hiệu quả cao
12:05
that anyone can very, very easily make,
255
713379
1940
mà bất kỳ ai cũng có thể làm dễ dàng
12:07
and to put them all into a commons
256
715319
1901
và tập trung chúng vào 1 nơi
12:09
where they're owned by everyone and they're accessible by everyone?
257
717220
4348
nơi chúng được sở hữu và sử dụng chung bởi mọi người?
12:13
A kind of Wikipedia for stuff?
258
721568
4170
Một dạng như Wikipedia cho đồ dùng?
12:17
And once something's in the commons,
259
725738
2041
Một khi điều gì đó phổ biến,
12:19
it will always be there.
260
727779
1356
thì nó sẽ luôn ở đó.
12:21
How much would that change the rules?
261
729135
3528
Nó sẽ ảnh hưởng đến luật pháp như thế nào?
12:24
And I think the technology's on our side.
262
732663
3436
Và tôi nghĩ công nghệ cùng phe với ta.
12:28
If design's great project in the 20th century
263
736099
3660
Nếu các dự án thiết kế lớn ở thế kỷ 20
12:31
was the democratization of consumption --
264
739759
3761
là dân chủ hóa tiêu dùng
12:35
that was Henry Ford, Levittown, Coca-Cola, IKEA —
265
743520
6426
như Henry Ford, Levittown, Coca-cola, IKEA --
12:41
I think design's great project in the 21st century
266
749946
3622
tôi nghĩ các dự án thiết kế lớn của thế kỷ 21
12:45
is the democratization of production.
267
753568
2872
là dân chủ hóa sản xuất.
12:48
And when it comes to architecture in cities,
268
756440
2680
Và khi nào nó đến với kiến trúc ở các đô thị,
12:51
that really matters.
269
759120
2072
đó sẽ là điều đáng bàn.
12:53
Thank you very much.
270
761192
1754
Xin chân thành cảm ơn.
12:54
(Applause)
271
762946
5124
(vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Alastair Parvin - DesignerAlastair Parvin believes in making architecture accessible to 100 percent of the population.
Why you should listen
"As a society we’ve never needed design thinking more,” says Alastair Parvin, but most people -- particularly those in cities of growing density and poverty -- can’t afford it. Parvin, who was trained in architecture but chooses to make a career looking for ideas beyond its conventional framework, wants to change that.
He is one of a team behind WikiHouse, an open-source construction set that allows anyone to freely share model files for structures, which can then be downloaded, "printed" via CNC cutting machine and easily assembled. Parvin calls WikiHouse a very early experiment, the seed of what he sees as design’s great project in the 21st century: the democratization of production.
Alastair Parvin | Speaker | TED.com