TEDxDeExtinction
Michael Archer: How we'll resurrect the gastric brooding frog, the Tasmanian tiger
Michael Archer: Michael Archer: Chúng ta sẽ hồi sinh loài ếch ấp trứng bằng bao tử và loài hổ Tasmania nhu thế nào?
Filmed:
Readability: 3.5
592,203 views
Loài ếch ấp trứng bằng bao tử đẻ trứng giống như bao loài ếch khác--sau đó nuốt toàn bộ trứng để ấp. Đó là điều chúng từng làm cho đến 30 năm trước, khi chúng bị tuyệt chủng. Nhà cổ sinh vật học Michael Archer thụ lí dự án phục hồi loài ếch ấp trứng bằng bao tử và loài thú có túi, được biết đến rộng rãi với cái tên là loài hổ Tasmania. (Ghi hình tại TEDxDeExtinction.)
Michael Archer - Paleontologist
Paleontologist Michael Archer is working to bring back his favorite extinct animal: the Tasmanian tiger. Full bio
Paleontologist Michael Archer is working to bring back his favorite extinct animal: the Tasmanian tiger. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I do want to test this question we're all interested in:
0
684
3109
Tôi muốn kiểm chứng câu hỏi
mà chúng ta đều quan tâm đến
mà chúng ta đều quan tâm đến
00:15
Does extinction have to be forever?
1
3793
2812
Sự tuyệt chủng có phải là mãi mãi không?
00:18
I'm focused on two projects I want to tell you about.
2
6605
2942
Tôi chú trọng vào hai dự án
mà tôi muốn nói với các bạn.
mà tôi muốn nói với các bạn.
00:21
One is the Thylacine Project.
3
9547
1840
Một là Dự án về Thú có túi (Thylacine).
00:23
The other one is the Lazarus Project,
4
11387
1688
Thứ nữa là Dự án Lazarus,
00:25
and that's focused on the gastric brooding frog.
5
13075
2417
chú trọng vào loài ếch ấp trứng trong bao tử
00:27
And it would be a fair question to ask, well,
6
15492
2017
Và cũng là hợp lí nếu có câu hỏi rằng,
00:29
why have we focused on these two animals?
7
17509
2667
tại sao chúng ta lại tập trung
vào hai loài động vật này?
vào hai loài động vật này?
00:32
Well, point number one, each of them
8
20176
2987
Điểm thứ nhất là mỗi con
00:35
represents a unique family of its own.
9
23163
2553
đại diện cho một họ duy nhất về loài của chúng
00:37
We've lost a whole family.
10
25716
1415
Chúng ta đã để mất toàn bộ họ này
00:39
That's a big chunk of the global genome gone.
11
27131
2628
Đó là sự mất mát một nhóm gien của trên toàn cầu
00:41
I'd like it back.
12
29759
1603
Tôi muốn lấy lại nó
00:43
The second reason is that we killed these things.
13
31362
4325
Nguyên nhân thứ hai là chúng ta đã giết chúng
00:47
In the case of the thylacine, regrettably,
14
35687
3181
Với trường hợp loài thú có túi, rất đáng tiếc,
00:50
we shot every one that we saw. We slaughtered them.
15
38868
3550
chúng ta đã bắn hạ bất cứ cá thể nào trong tầm mắt
Chúng ta đã tàn sát chúng
Chúng ta đã tàn sát chúng
00:54
In the case of the gastric brooding frog,
16
42418
2400
Với trường hợp loài ếch ấp trứng trong bao tử,
00:56
we may have "fungicided" it to death.
17
44818
2909
chúng ta có lẽ đã "mưu sát chúng bằng nấm mốc"
00:59
There's a dreadful fungus that's sort of moving
18
47727
1877
Có một loại nấm mốc đáng sợ đã lan ra
01:01
through the world that's called the chytrid fungus,
19
49604
1949
toàn thế giới được gọi là nấm mốc chytrid
01:03
and it's nailing frogs all over the world.
20
51553
2755
và nó tác động đến mọi loài ếch trên thế giới
01:06
We think that's probably what got this frog,
21
54308
1959
Chúng tôi nghĩ có có lẽ là lí do
khiến loài ếch này tuyệt chủng
khiến loài ếch này tuyệt chủng
01:08
and humans are spreading this fungus.
22
56267
2644
và con người đang phát tán loài nấm mốc này.
01:10
And this introduces a very important ethical point,
23
58911
2770
Điều này đưa ra một luận điểm luân lí rất quan trọng
01:13
and I think you will have heard this many times
24
61681
1900
Và tôi nghĩ có lẽ bạn đã nghe đến rất nhiều lần
01:15
when this topic comes up.
25
63581
1974
Khi chủ đề này được nêu ra
01:17
What I think is important is that,
26
65555
2420
Đìều tôi cho là quan trọng đó là,
01:19
if it's clear that we exterminated these species,
27
67975
3121
nếu rõ ràng là chúng ta đã tận diệt những loài này
01:23
then I think we not only have a moral obligation
28
71096
3269
vậy thì chúng ta không chỉ có nghĩa vụ về đạo đức
01:26
to see what we can do about it, but I think we've got
29
74365
1939
để xem xét rằng mình có thể làm được gì về điều này
mà chúng ta còn phải có
mà chúng ta còn phải có
01:28
a moral imperative to try to do something, if we can.
30
76304
4063
một sự ràng buộc về đạo đức cố gắng làm điều gì đó
nếu có thể
nếu có thể
01:32
Okay. Let me talk to you about the Lazarus Project.
31
80367
3139
Tôi muốn nói về dự án Lazarus.
01:35
It's a frog. And you think, frog.
32
83506
2735
Đó là một con ếch. Bạn sẽ nghĩ, ếch à.
01:38
Yeah, but this was not just any frog.
33
86241
3465
Đúng rồi,
nhưng đây không phải là con ếch thông thường
nhưng đây không phải là con ếch thông thường
01:41
Unlike a normal frog, which lays its eggs in the water
34
89706
2993
Không giống như một con ếch thông thường
đẻ trứng trong môi trường nước
đẻ trứng trong môi trường nước
01:44
and goes away and wishes its froglets well,
35
92699
2629
rồi bỏ đi và hy vọng những quả trứng đó
gặp mọi điều tốt đẹp
gặp mọi điều tốt đẹp
01:47
this frog swallowed its fertilized eggs,
36
95328
3540
con ếch này nuốt những quả trứng đã được thụ tinh
01:50
swallowed them into the stomach where it should be having food,
37
98868
3649
vào trong bao tử nơi mà chỉ để chứa thức ăn
01:54
didn't digest the eggs,
38
102517
1603
nhưng lại không tiêu hóa những quả trứng
01:56
and turned its stomach into a uterus.
39
104120
3069
và biến bao tử thành dạ con.
01:59
In the stomach, the eggs went on to develop into tadpoles,
40
107189
3281
Trong bao tử,
những quả trứng phát triển thành nòng nọc
những quả trứng phát triển thành nòng nọc
02:02
and in the stomach, the tadpoles went on to develop into frogs,
41
110470
3823
và rồi những con nòng nọc
tiếp tục phát triển thành ếch
tiếp tục phát triển thành ếch
02:06
and they grew in the stomach until eventually
42
114293
2752
và chúng lớn lên trong bao tử cho đến tận khi
02:09
the poor old frog was at risk of bursting apart.
43
117045
3117
con ếch già tội nghiệp gần bị căng phồng và nổ tung.
02:12
It has a little cough and a hiccup, and out comes
44
120162
2210
Nó sẽ bị ho và nấc cục, và rồi bắn ra
02:14
sprays of little frogs.
45
122372
1845
từng dải ếch con
02:16
Now, when biologists saw this, they were agog.
46
124217
2876
Hiện nay, khi những nhà sinh học nhìn thấy điều này
Họ đều thích thú
Họ đều thích thú
02:19
They thought, this is incredible.
47
127093
1874
Họ nghĩ rằng điều này rất phi thường.
02:20
No animal, let alone a frog, has been known to do this,
48
128967
3837
Không có một loài vật nào, chứ đừng nói đến loài ếch, được biết đến là có thể làm được việc này
02:24
to change one organ in the body into another.
49
132804
2002
thay đổi một bộ phận chức năng trong cơ thể
thành một bộ phận khác
thành một bộ phận khác
02:26
And you can imagine the medical world went nuts over this as well.
50
134806
3974
Và bạn có thể tưởng tượng rằng
giới y khoa cũng bị chao đảo về điều này
giới y khoa cũng bị chao đảo về điều này
02:30
If we could understand how that frog is managing
51
138780
2860
Nếu chúng ta có thể tìm hiểu
cách mà con ếch điều khiển
cách mà con ếch điều khiển
02:33
the way its tummy works, is there information
52
141640
2481
chức năng của bao tử, liệu thông tin đó
02:36
here that we need to understand or could usefully use
53
144121
3015
có giúp chúng ta hiểu và sử dụng hữu ích
02:39
to help ourselves?
54
147136
2237
để giúp chính mình?
02:41
Now, I'm not suggesting we want to raise our babies in our stomach,
55
149373
3062
Điều này không có nghĩa tôi đang đề nghị chúng ta thai nghén con mình trong bao tử
02:44
but I am suggesting it's possible we might want
56
152435
1999
nhưng tôi cho rằng có khả năng chúng có lẽ muốn
02:46
to manage gastric secretion in the gut.
57
154434
2389
điều khiển việc tiết dịch trong bao tử
02:48
And just as everybody got excited about it, bang!
58
156823
2908
Ngay lúc mà mọi người hân hoan về điều này thì
đùng một cái
đùng một cái
02:51
It was extinct.
59
159731
2124
Nó bị tuyệt chủng
02:53
I called up my friend, Professor Mike Tyler
60
161855
2683
Tôi gọi cho bạn mình là Giáo Sư Mike Tyler
02:56
in the University of Adelaide.
61
164538
1129
tại Đại Học Adelaide.
02:57
He was the last person who had this frog,
62
165667
2562
Ông là người cuối cùng lưu giữ loài ếch này,
03:00
a colony of these things, in his lab.
63
168229
2155
một đàn trong phòng thí nghiệm.
03:02
And I said, "Mike, by any chance -- "
64
170384
1691
Tôi hỏi rằng"Mike, liệu bằng cách nào đó ..."
03:04
this was 30 or 40 years ago —
65
172075
1401
điều này khỏang 30 hay 40 năm về trước--
03:05
"by any chance had you kept any frozen tissue of this frog?"
66
173476
3771
'liệu bằng cách nào đó anh đã lưu giữ
mô đông lạnh của những con ếch này không?
mô đông lạnh của những con ếch này không?
03:09
And he thought about it, and he went to his deep freezer,
67
177247
2922
Ông suy nghĩ và lục tìm trong tủ đông lạnh
03:12
minus 20 degrees centigrade,
68
180169
2160
với nhiệt độ khoảng âm 20 độ bách phân
03:14
and he poured through everything in the freezer,
69
182329
1541
Ông lục qua mọi thứ trong tủ đông
03:15
and there in the bottom was a jar
70
183870
1740
và có một cái hũ dưới đáy tủ
03:17
and it contained tissues of these frogs.
71
185610
3040
chứa mô của những con ếch này.
03:20
This was very exciting, but there was no reason
72
188650
2893
Điều này rất thú vị, nhưng không có lí do nào
03:23
why we should expect that this would work,
73
191543
1925
để chúng ta hy vọng là việc này sẽ thành công,
03:25
because this tissue had not had any antifreeze put in it,
74
193468
3947
vì những mô này không được tẩm chất chống đông
03:29
cryoprotectants, to look after it when it was frozen.
75
197415
3772
những loại chất lỏng không hình thành tinh thể khi đóng băng, để bảo quản những mô này khi bị đông lạnh
03:33
And normally, when water freezes, as you know, it expands,
76
201187
2705
Thông thường, khi nước đóng băng, nó giãn nở
03:35
and the same thing happens in a cell.
77
203892
1471
và điều này cũng diễn ra trong một tế bào.
03:37
If you freeze tissues, the water expands,
78
205363
2192
Nếu bạn đông lạnh mô, nước có trong đó sẽ giãn nở
03:39
damages or bursts the cell walls.
79
207555
2405
gây tổn hại hay phá vỡ màng tế bào
03:41
Well, we looked at the tissue under the microscope.
80
209960
2231
Chúng tôi quan sát mô dưới kính hiển vi
03:44
It actually didn't look bad. The cell walls looked intact.
81
212191
2661
Nó trông không tệ lắm.
Màng tế bào trông còn nguyên
Màng tế bào trông còn nguyên
03:46
So we thought, let's give it a go.
82
214852
2099
Vậy nên chúng tôi cho rằng nên thử một chuyến
03:48
What we did is something called
83
216951
1760
Điều chúng tôi đã làm được gọi là
03:50
somatic cell nuclear transplantation.
84
218711
2818
sự cấy ghép nhân tế bào thể.
03:53
We took the eggs of a related species, a living frog,
85
221529
3642
Chúng tôi lấy trứng của một loài ếch họ hàng
đang còn sống,
đang còn sống,
03:57
and we inactivated the nucleus of the egg.
86
225171
3101
Chúng tôi rút bỏ nhân trứng
04:00
We used ultraviolet radiation to do that.
87
228272
2556
bằng tia phóng xạ cực tím
04:02
And then we took the dead nucleus from the dead tissue
88
230828
3195
Sau đó lấy nhân chết từ mô chết
04:06
of the extinct frog and we inserted those nuclei into that egg.
89
234023
4312
của loài ếch bị tuyệt chủng
và đưa những nhân này vào trong trứng
và đưa những nhân này vào trong trứng
04:10
Now by rights, this is kind of like a cloning project,
90
238335
3638
Theo luật thì đây đại loại như
dự án nhân bản vô tính
dự án nhân bản vô tính
04:13
like what produced Dolly, but it's actually very different,
91
241973
2517
giống như dự án tạo ra cừu Dolly,
nhưng thực chất nó rất khác biệt
nhưng thực chất nó rất khác biệt
04:16
because Dolly was live sheep into live sheep cells.
92
244490
3084
vì trường hợp cừu Dolly là
tạo ra nhân bản sống từ những tế bào sống
tạo ra nhân bản sống từ những tế bào sống
04:19
That was a miracle, but it was workable.
93
247574
2292
Đó là một phép màu,nó có tính khả thi.
04:21
What we're trying to do is take a dead nucleus from an extinct species
94
249866
3816
Điều mà chúng tôi làm là lấy nhân tế bào chết
từ một loài tuyệt chủng
từ một loài tuyệt chủng
04:25
and put it into a completely different species and expect that to work.
95
253682
3486
cấy vào một loài hoàn toàn khác
và hy vọng thành công
và hy vọng thành công
04:29
Well, we had no real reason to expect it would,
96
257168
2273
Chúng tôi không có lí do nào dể hy vọng như thế
04:31
and we tried hundreds and hundreds of these.
97
259441
3336
chúng tôi đã thực nghiệm hàng trăm cái như thế
04:34
And just last February, the last time we did these trials,
98
262777
2830
Và vào tháng hai năm ngoái,
lần cuối cùng chúng tôi thực nghiệm
lần cuối cùng chúng tôi thực nghiệm
04:37
I saw a miracle starting to happen.
99
265607
2827
Tôi thấy một phép lạ bắt đầu xảy ra,
04:40
What we found was, most of these eggs didn't work,
100
268434
3911
Điều chúng tôi tìm được là hầu hết những cái trứng đó không thành công
04:44
but then suddenly one of them began to divide.
101
272345
3026
nhưng đột nhiên một cái bắt đầu phân chia
04:47
That was so exciting. And then the egg divided again.
102
275371
3160
Điều dó thật thú vị. Và rồi cái trứng đó lại phân chia
04:50
And then again. And pretty soon, we had
103
278531
2579
và cứ thế tiếp tục. Rồi trong thời gian ngắn
04:53
early stage embryos with hundreds of cells forming those.
104
281110
4421
chúng tôi đã có một bào thai ở giai đọan đầu với hàng trăm tế bào đang phân chia
04:57
We even DNA tested some of these cells,
105
285531
2443
Chúng tôi thậm chí đã làm xét nghiệm ADN cho những tế bào này
04:59
and the DNA of the extinct frog is in those cells.
106
287974
4176
và ADN của lòai ếch tuyệt chủng
có trong những tế bào này
có trong những tế bào này
05:04
So we're very excited. This is not a tadpole.
107
292150
2101
Chúng tôi rất hào hứng.
Đây không phải là một con nòng nọc
Đây không phải là một con nòng nọc
05:06
It's not a frog. But it's a long way along the journey
108
294251
4333
Không phải là một con ếch.Nhưng đó là một quá trình dài hơi trong cuộc hành trình này
05:10
to producing, or bringing back, an extinct species.
109
298584
2598
để tạo ra, hay tái sinh một loài tuyệt chủng
05:13
And this is news. We haven't announced this publicly before.
110
301182
2791
Đây là một thông tin mà chúng tôi vẫn chưa tuyên bố ra ngoài công chúng
05:15
We're excited. We've got to get past this point.
111
303973
3262
Chúng tôi rất hào hứng.
Chúng tôi phải cố gắng qua được mốc này
Chúng tôi phải cố gắng qua được mốc này
05:19
We now want this ball of cells to start to gastrulate,
112
307235
2769
Hiện tại chúng tôi muốn bọc tế bào này
bắt đầu quá trình hình thành phôi dạ
bắt đầu quá trình hình thành phôi dạ
05:22
to turn in so that it will produce the other tissues.
113
310004
3122
tập hợp lại để rồi tạo ra những mô khác
05:25
It'll go on and produce a tadpole and then a frog.
114
313126
3462
Quá trình này tiếp tục
để tạo ra nòng nọc và sau đó là ếch
để tạo ra nòng nọc và sau đó là ếch
05:28
Watch this space. I think we're going to have this frog
115
316588
2776
hãy trông chừng nơi này nhé. Tôi nghĩ chúng ta sẽ thấy loài ếch này
05:31
hopping glad to be back in the world again.
116
319364
2388
nhảy nhót vui vẻ trở lại với thế giới này đấy
05:33
Thank you. (Applause)
117
321752
5812
Cám ơn. (Vỗ tay)
05:39
We haven't done it yet, but keep those applause ready.
118
327564
3280
Chúng tôi vẫn chưa làm được điều này, nhưng hãy giữ những tràng pháo tay đó sẳn sàng
05:42
The second project I want to talk to you about is the Thylacine Project.
119
330844
4219
Dự án thứ hai mà tôi muốn nói đến là
Dự Án Thú Có Túi
Dự Án Thú Có Túi
05:47
The thylacine looks a bit, to most people, like a dog,
120
335063
3908
Với nhiều người, loài thú này trông có vẻ giống như một chú chó
05:50
or maybe like a tiger, because it has stripes.
121
338971
1771
hay có lẽ giống cọp, vì nó có vằn trên thân
05:52
But it's not related to any of those.
122
340742
2094
nhưng nó không có họ hàng gì
với bất kì loài nào kể trên
với bất kì loài nào kể trên
05:54
It's a marsupial. It raised its young in a pouch,
123
342836
2714
Nó là loài thú có túi. Nuôi con non trong một cái túi
05:57
like a koala or a kangaroo would do,
124
345550
2326
giống như loài gấu koala hay kang-gu-ru,
05:59
and it has a long history, a long, fascinating history,
125
347876
5156
nó có một lịch sử rất dài và thú vị
06:05
that goes back 25 million years.
126
353032
2804
bắt đầu từ 25 triệu năm trước
06:07
But it's also a tragic history.
127
355836
2261
Nhưng đó cũng là một lịch sử bi tráng
06:10
The first one that we see occurs in the ancient rainforests
128
358097
3911
Con đầu tiên chúng ta thấy xuất hiện trong những khu rừng mưa nhiệt đới cổ đại
06:14
of Australia about 25 million years ago,
129
362008
2927
tại Úc khỏang 25 triệu năm trước
06:16
and the National Geographic Society is helping us
130
364935
2902
Và Hội Đồng Địa Lý Quốc Gia đang giúp chúng tôi
06:19
to explore these fossil deposits. This is Riversleigh.
131
367837
3489
khảo sát lớp trầm tích hóa thạch này.
Đây là Riversleigh
Đây là Riversleigh
06:23
In those fossil rocks are some amazing animals.
132
371326
3065
Trong những lớp đá kia
là những loài động vật tuyệt vời
là những loài động vật tuyệt vời
06:26
We found marsupial lions.
133
374391
1930
Chúng tôi đã tìm thấy những con sư tử có túi
06:28
We found carnivorous kangaroos.
134
376321
2710
Loài kang-gu-ru ăn thịt.
06:31
It's not what you usually think about as a kangaroo,
135
379031
1662
Nó không giống như những gì bạn thường nghĩ
về một con kang-gu-ru
về một con kang-gu-ru
06:32
but these are meat-eating kangaroos.
136
380693
1823
nhưng đây là những con kang-gu-ru ăn thịt.
06:34
We found the biggest bird in the world,
137
382516
2515
Chúng tôi tìm thấy loài chim lớn nhất trên thế giới
06:37
bigger than that thing that was in Madagascar,
138
385031
2002
lớn hơn loài đã từng sống tại Madagaska,
06:39
and it too was a flesh-eater. It was a giant, weird duck.
139
387033
4007
nó cũng là loài ăn thịt sống.
Nó là một loài vịt to lớn kì lạ
Nó là một loài vịt to lớn kì lạ
06:43
And crocodiles were not behaving at that time either.
140
391040
2877
Và những con cá sấu thời đó cũng không hung tợn
06:45
You think of crocodiles as doing their ugly thing,
141
393917
2305
Bạn nghĩ cá sấu gây ra những điều xấu xa
06:48
sitting in a pool of water.
142
396222
1499
nằm trong những vũng nước
06:49
These crocodiles were actually out on the land
143
397721
2652
Những con cá sấu này thực sự sống trên mặt đất
06:52
and they were even climbing trees and jumping on prey
144
400373
3221
chúng thậm chí còn trèo cây
và nhảy bổ xuống con mồi
và nhảy bổ xuống con mồi
06:55
on the ground.
145
403594
1766
trên mặt đất.
06:57
We had, in Australia, drop crocs. They really do exist.
146
405360
5070
Chúng từng có loại cá sấu nhảy này tại Úc.
Chúng có tồn tại
Chúng có tồn tại
07:02
But what they were dropping on was not only
147
410430
2150
Chúng không chỉ nhảy xuống trên
07:04
other weird animals but also thylacines.
148
412580
2679
những loài vật kì lạ mà còn cả loài thú có túi
07:07
There were five different kinds of thylacines in those ancient forests,
149
415259
3663
Đây là 5 loài thú có túi khác nhau
trong những khu rừng cổ đại đó
trong những khu rừng cổ đại đó
07:10
and they ranged from great big ones to middle-sized ones
150
418922
4183
Kích cỡ từ tầm rất lớn đến tầm trung bình
07:15
to one that was about the size of a chihuahua.
151
423105
3980
và cho đến tầm chỉ cỡ bằng con chó chihuahua.
07:19
Paris Hilton would have been able to carry
152
427085
1713
Paris Hilton có lẽ cũng đã có thể mang theo
07:20
one of these things around in a little handbag,
153
428798
2214
một trong những con này trong túi xách nhỏ xinh
07:23
until a drop croc landed on her.
154
431012
2330
cho tới khi một con cá sấu nhảy
hạ cánh trên cô nàng
hạ cánh trên cô nàng
07:25
At any rate, it was a fascinating place,
155
433342
1977
Dù sao đi nữa, đó cũng là nơi kì thú,
07:27
but unfortunately, Australia didn't stay this way.
156
435319
2687
nhưng không may,
Châu Úc không tồn tại mãi với điều kiện đó
Châu Úc không tồn tại mãi với điều kiện đó
07:30
Climate change has affected the world for a long period of time,
157
438006
3618
Sự biến đổi khí hậu đã tác động lên toàn thế giới trong thời gian dài
07:33
and gradually, the forests disappeared,
158
441624
3015
và dần dần, những cánh rừng biến mất
07:36
the country began to dry out,
159
444639
1633
nơi này bắt đầu khô hạn,
07:38
and the number of kinds of thylacines began to decline,
160
446272
2230
số lượng về chủng loại của loài thú có túi
bắt đầu giảm sút
bắt đầu giảm sút
07:40
until by five million years ago, only one left.
161
448502
3096
cho đến 5 triệu năm trước, chỉ còn lại 1 con,
07:43
By 10,000 years ago, they had disappeared
162
451598
1980
Khoảng 10 ngàn năm trước, chúng đã biến mất
07:45
from New Guinea, and unfortunately
163
453578
3864
tại New Guinea, và không may
07:49
by 4,000 years ago, somebodies,
164
457442
3290
khoảng 4 ngàn năm trước, vài người nào đó
07:52
we don't know who this was, introduced dingoes --
165
460732
2969
chúng ta không biết là ai, đã đưa loài chó dingo
07:55
this is a very archaic kind of a dog — into Australia.
166
463701
3190
đến Úc. Đây là loài chó rất cổ xưa
07:58
And as you can see, dingoes are very similar
167
466891
2068
Và bạn có thể thấy, thân hình chó dingo rất giống
08:00
in their body form to thylacines.
168
468959
2195
với loài thú có túi.
08:03
That similarity meant they probably competed.
169
471154
3050
Sự tương đồng đó có nghĩa là
có lẽ chúng đã cạnh tranh với nhau
có lẽ chúng đã cạnh tranh với nhau
08:06
They were eating the same kinds of foods.
170
474204
1431
Chúng ăn cùng loại thức ăn
08:07
It's even possible that aborigines were keeping
171
475635
2566
Thậm chí có khả năng người bản địa đã nuôi
08:10
some of these dingoes as pets, and therefore
172
478201
2893
những con chó dingo như thú cưng, và vì thế
08:13
they may have had an advantage in the battle for survival.
173
481094
2944
chúng đã có lẽ có lợi thế trong cuộc chiến sinh tồn
08:16
All we know is, soon after the dingoes were brought in,
174
484038
2507
Những gì chúng ta biết đó là
sau khi loài chó dingo được đưa đến
sau khi loài chó dingo được đưa đến
08:18
thylacines were extinct in the Australian mainland,
175
486545
2605
loài thú có túi bị tuyệt chủng trên đất Úc
08:21
and after that they only survived in Tasmania.
176
489150
4406
sau đó chúng chỉ tồn tại ở Tasmania.
08:25
Then, unfortunately, the next sad part of the thylacine story
177
493556
3243
Sau đó, không may,
phần tiếp của câu chuyện buồn của loài thú có túi
phần tiếp của câu chuyện buồn của loài thú có túi
08:28
is that Europeans arrived in 1788, and they brought
178
496799
3049
là những người Châu Âu đến vào năm 1788,
và họ mang
và họ mang
08:31
with them the things they valued, and that included sheep.
179
499848
3953
đến những thứ quý gí đối với họ bao gồm cả cừu
08:35
They took one look at the thylacine in Tasmania,
180
503801
3215
Họ nhìn thoáng qua loài thú có túi
08:39
and they thought, hang on, this is not going to work.
181
507016
3021
và nghĩ, chờ chút, thế này thì không được rồi
08:42
That guy is going to eat all our sheep.
182
510037
2805
Loài thú đó sẽ ăn hết cừu của chúng ta mất
08:44
That was not what happened, actually.
183
512842
1981
Điều đó thực sự không xảy ra
08:46
Wild dogs did eat a few of the sheep, but the thylacine got a bad rap.
184
514823
3822
Chó rừng có ăn một vài con cừu
nhưng loài thú có túi không mảy may động đến cừu
nhưng loài thú có túi không mảy may động đến cừu
08:50
But immediately, the government said, that's it,
185
518645
2377
Nhưng ngay lập tức,
chính quyền tuyên bố, đúng là nó
chính quyền tuyên bố, đúng là nó
08:53
let's get rid of them, and they paid people
186
521022
3317
hãy loại trừ chúng, họ trả tiền
08:56
to slaughter every one that they saw.
187
524339
1818
để cho người đi tàn sát bất cứ cá thể nào họ thấy
08:58
By the early 1930s, 3,000 to 4,000 thylacines
188
526157
5019
Đến đầu những năm 1930, 3-4 ngàn thú có túi
09:03
had been murdered. It was a disaster,
189
531176
3064
đã bị giết. Đó là một thảm họa,
09:06
and they were about to hit the wall.
190
534240
2378
và họ đã đạt mức không còn gì để giết
09:08
Have a look at this bit of film footage.
191
536618
3009
Hãy xem đoạn phim này
09:11
It makes me very sad, because, while, it's a fascinating animal,
192
539627
3779
Nó khiến tôi rất buồn,
vì nó là một con vật rất tuyệt vời
vì nó là một con vật rất tuyệt vời
09:15
and it's amazing to think that we had the technology to film it
193
543406
4962
Thật tuyệt vời khi nghĩ lại chúng ta đã có
công nghệ để ghi hình lại nó
công nghệ để ghi hình lại nó
09:20
before it actually plunged off that cliff of extinction,
194
548368
4100
trước khi nó lao xuống bờ vực tuyệt chủng
09:24
we didn't, unfortunately, at this same time, have
195
552468
2829
không may là tại thời điểm đó, chúng ta đã không
09:27
a molecule of concern about the welfare for this species.
196
555297
3917
có một chút gì gọi là quan ngại bảo vệ cho loài này
09:31
These are photos of the last surviving thylacine, Benjamin,
197
559214
3393
Đây là những tấm hình của con thú có túi
sống sót cuối cùng, Benjamin
sống sót cuối cùng, Benjamin
09:34
who was in the Beaumaris Zoo in Hobart.
198
562607
2950
Trong sở thú Beaumaris tại Hobart.
09:37
To add insult to injury, having swept this species
199
565557
3399
Tồi tệ hơn nữa, họ đã xóa sổ loài này
09:40
nearly off the table, this animal, when it died of neglect,
200
568956
4465
gần như hoàn toàn, con vật này,
nó chết vì bị bỏ mặc
nó chết vì bị bỏ mặc
09:45
the keepers didn't let it into the hutch
201
573421
1924
những người chăm sóc đã không
đưa nó vào chuồng có mái che
đưa nó vào chuồng có mái che
09:47
on a cold night in Hobart. It died of exposure,
202
575345
4181
trong một đêm giá rét tại Hobart. Nó chết bởi cái lạnh
09:51
and in the morning, when they found the body of Benjamin,
203
579526
2308
và vào buổi sáng, khi họ thấy xác Benjamin
09:53
they still cared so little for this animal
204
581834
3032
họ vẫn thờ ơ với nó
09:56
that they threw the body in the dump.
205
584866
3365
họ quẳng nó vào đống rác
10:00
Does it have to stay this way?
206
588231
3061
Có cần tiếp diễn như vậy chăng?
10:03
In 1990, I was in the Australian Museum.
207
591292
2770
Vào năm 1990, Tôi vào Viện Bảo Tàng Nước Úc
10:06
I was fascinated by thylacines. I've always been obsessed with these animals.
208
594062
3907
Tôi bị hấp dẫn bởi lòai thú có túi.
Tôi vẫn luôn bị ám ảnh với những con thú này
Tôi vẫn luôn bị ám ảnh với những con thú này
10:09
And I was studying skulls, trying to figure out
209
597969
1812
Lúc đó tôi đang nghiên cứu về sọ, cố gắng tìm ra
10:11
their relationships to other sorts of animals,
210
599781
2631
mối liên quan của chúng với các loài động vật khác
10:14
and I saw this jar, and here, in the jar,
211
602412
3381
Và tôi thấy cái hũ này, trong đó
10:17
was a little girl thylacine pup, perhaps six months old.
212
605793
4559
và một con thú có túi non cái, khoảng 6 tháng tuổi
10:22
The guy who had found it and killed the mother
213
610352
2546
Người tìm ra nó đã giết mẹ nó
10:24
had pickled the pup and they pickled it in alcohol.
214
612898
3573
và ướp con non này trong rượu
10:28
I'm a paleontologist, but I still knew alcohol was a DNA preservative.
215
616471
3702
Tôi là một nhà cổ sinh vật, nhưng vẫn biết rượu là một chất bảo tồn ADN
10:32
But this was 1990, and I asked my geneticist friends,
216
620173
4083
Nhưng đây là năm 1990, tôi đã hỏi những người bạn là những nhà di truyền học
10:36
couldn't we think about going into this pup
217
624256
2263
chúng ta có thể nghĩ đến việc
nghiên cứu con thú non này
nghiên cứu con thú non này
10:38
and extracting DNA, if it's there,
218
626519
3152
và chiết xuất ra ADN nếu có,
10:41
and then somewhere down the line in the future,
219
629671
1984
và rồi vào lúc nào đó trong tương lai
10:43
we'll use this DNA to bring the thylacine back?
220
631655
2115
chúng ta sẽ sử dụng ADN này
hồi sinh lòai thú có túi
hồi sinh lòai thú có túi
10:45
The geneticists laughed. But this was six years before Dolly.
221
633770
4784
Những nhà di truyền học cười lớn.
Nhưng đó là 6 năm trước khi cừu Dolly ra đời
Nhưng đó là 6 năm trước khi cừu Dolly ra đời
10:50
Cloning was science fiction. It had not happened.
222
638554
2927
Nhân bản vô tính là khoa học viễn tưởng.
Nó đã chưa từng xảy ra
Nó đã chưa từng xảy ra
10:53
But then suddenly cloning did happen.
223
641481
2650
Nhưng sau đó nhân bản vô tình bất thình lình xảy ra
10:56
And I thought, when I became director
224
644131
2036
Và tôi nghĩ, khi tôi trở thành giám đốc
10:58
of the Australian Museum, I'm going to give this a go.
225
646167
2435
của Viện Bảo Tàng Úc, tôi sẽ thử làm như thế
11:00
I put a team together.
226
648602
1488
Tôi đã tập hợp một đội ngũ.
11:02
We went into that pup to see what was in there,
227
650090
3115
Chúng tôi nghiên cứu con thú non
để coi có gì trong đó
để coi có gì trong đó
11:05
and we did find thylacine DNA. It was a eureka moment.
228
653205
3047
và tìm thấy ADN.
Đó là khoảnh khắc tìm thấy tuyệt vời
Đó là khoảnh khắc tìm thấy tuyệt vời
11:08
We were very excited.
229
656252
1018
Chúng tôi rất hân hoan.
11:09
Unfortunately, we also found a lot of human DNA.
230
657270
3879
Không may là,
chúng tôi cũng tìm thấy rất nhiều ADN của người
chúng tôi cũng tìm thấy rất nhiều ADN của người
11:13
Every old curator who'd been in that museum
231
661149
3117
Của mọi người phụ trách bảo tàng trước đây
11:16
had seen this wonderful specimen,
232
664266
1582
những người đã xem mẫu vật tuyệt vời này
11:17
put their hand in the jar, pulled it out and thought,
233
665848
2192
đưa tay vào hũ lấy nó ra và nghĩ
11:20
"Wow, look at that," plop, dropped it back in the jar,
234
668040
2614
"Chà, nhìn kìa," tõm, thả nó vào lại trong hũ
11:22
contaminating this specimen.
235
670654
1866
làm vấy bẩn mẫu vật này.
11:24
And that was a worry. If the goal here was to get the DNA out
236
672520
3693
Đó là điều đáng lo ngại
nếu như mục tiêu là để lấy ADN
nếu như mục tiêu là để lấy ADN
11:28
and use the DNA down the track to try to bring a thylacine back,
237
676213
3747
để sau này sử dụng hồi sinh loài thú có túi
11:31
what we didn't want happening when the information
238
679960
2647
Điều chúng tôi không muốn xảy ra là khi dữ liệu
11:34
was shoved into the machine and the wheel turned around
239
682607
1929
được quẳng vào trong máy và bánh xe quay vòng
11:36
and the lights flashed, was to have a wizened old
240
684536
2363
rồi ánh sáng lóe lên
và kìa một người phụ trách bảo tàng
và kìa một người phụ trách bảo tàng
11:38
horrible curator pop out the other end of the machine. (Laughter)
241
686899
3584
nhăn nheo già nua đến hãi hùng hiện ra bên kia máy
11:42
It would've kept the curator very happy,
242
690483
1658
Điều này sẽ có lẽ sẽ
khiến người phụ trách bảo tàng thấy vui
khiến người phụ trách bảo tàng thấy vui
11:44
but it wasn't going to keep us happy.
243
692141
1817
nhưng chẳng vui cho chúng tôi chút nào.
11:45
So we went back to these specimens and we started digging around,
244
693958
3199
Vậy nên chúng tôi quay trở lại với mẫu vật
và bắt đầu tìm kiếm
và bắt đầu tìm kiếm
11:49
and particularly we looked into the teeth of skulls,
245
697157
3281
cụ thể là chúng tôi tìm trong
những chiếc răng của cái sọ
những chiếc răng của cái sọ
11:52
hard parts where humans had not been able to get their fingers,
246
700438
3031
phần cứng mà con người chưa đụng tay vào
11:55
and we found much better quality DNA.
247
703469
2428
rồi chúng tôi tìm thấy những mẫu ADN chất lượng hơn
11:57
We found nuclear mitochondrial genes. It's there.
248
705897
2786
Chúng tôi tìm thấy những nhân gien ty thể ở đó
12:00
So we got it.
249
708683
1121
Chúng tôi đã có được cái cần tìm
12:01
Okay. What could we do with this stuff?
250
709804
2284
Vậy chúng tôi đã có thể làm gì với thứ này?
12:04
Well, George Church in his book, "Regenesis,"
251
712088
2032
George Church đã đề cập đến trong
cuốn sách"Tái sáng thế" của ông
cuốn sách"Tái sáng thế" của ông
12:06
has mentioned many of the techniques that are rapidly advancing
252
714120
3359
rất nhiều những kỹ thuật
đang phát triển nhanh chóng
đang phát triển nhanh chóng
12:09
to work with fragmented DNA.
253
717479
1766
để phục vụ cho việc nghiên cứu các đoạn mạch ADN
12:11
We would hope that we'll be able to get that DNA back
254
719245
3084
Chúng tôi hy vọng sẽ phục hồi được phần ADN đó
12:14
into a viable form, and then, much like we've done with the Lazarus Project,
255
722329
3852
trong tình trạng có thế sống được, và rồi, cũng giống như việc chúng tôi đã thực hiện trong dự án Lazarus,
12:18
get that stuff into an egg of a host species.
256
726181
3806
cấy phần ADN đó vào trong trứng
của một loài vật chủ
của một loài vật chủ
12:21
It has to be a different species.
257
729987
1289
Nó sẽ cho ra một loài hoàn toàn khác.
12:23
What could it be? Why couldn't it be a Tasmanian devil?
258
731276
2867
Đó có thể là con gì? tại sao nó không thể là một con ác quỷ đảo Tasmania?
12:26
They're related distantly to thylacines.
259
734143
2137
Chúng có quan hệ họ hàng xa với loài thú có túi
12:28
And then the Tasmanian devil is going to pop
260
736280
2297
Rồi con ác quỷ đảo Tasmania sẽ sinh ra
12:30
a thylacine out the south end.
261
738577
2711
một con thú có túi tại phía nam.
12:33
Critics of this project say, hang on.
262
741288
2753
Những người bình luận về dự án này nói rằng,
chờ chút.
chờ chút.
12:36
Thylacine, Tasmanian devil? That's going to hurt.
263
744041
4180
Thú có túi, ác quỷ đảo Tasmania.
điều này không ổn chút nào
điều này không ổn chút nào
12:40
No, it's not. These are marsupials.
264
748221
3054
Không phải thế. Chúng là những con thú có túi thôi
12:43
They give birth to babies that are the size of a jelly bean.
265
751275
2615
Chúng sinh ra những con non với kích thước
chỉ bằng một viên kẹo dẻo hình hạt đậu
chỉ bằng một viên kẹo dẻo hình hạt đậu
12:45
That Tasmanian devil's not even going to know it gave birth.
266
753890
3233
Con ác quỷ đảo Tasmania
thậm chí còn không biết khi nó sinh con
thậm chí còn không biết khi nó sinh con
12:49
It is, shortly, going to think it's got the ugliest
267
757123
2971
Ngay sau đó nó sẽ nghĩ mình vừa sinh ra một
12:52
Tasmanian devil baby in the world,
268
760094
1878
con ác quỷ đảo Tasmania xấu nhất thế giới
12:53
so maybe it'll need some help to keep it going.
269
761972
4091
có lẽ nó sẽ cần trợ giúp để vượt qua việc này.
12:58
Andrew Pask and his colleagues have demonstrated
270
766063
2653
Andrew Pask và những đồng nghiệp của ông
đã minh chứng
đã minh chứng
13:00
this might not be a waste of time.
271
768716
1895
đây có lẽ không phải là việc vô bổ
13:02
And it's sort of in the future, we haven't got there yet,
272
770611
2192
Nó nằm trong tương lai
mặc dù chúng ta chưa tiến đến đó
mặc dù chúng ta chưa tiến đến đó
13:04
but it's the kind of thing we want to think about.
273
772803
1643
nhưng đó là những điều mà chúng ta muốn nghĩ tới
13:06
They took some of this same pickled thylacine DNA
274
774446
3686
Họ lấy mẫu ADN của con thú có túi
được ngâm bảo quản
được ngâm bảo quản
13:10
and they spliced it into a mouse genome,
275
778132
3420
rồi nối vào một hệ gien của chuột,
13:13
but they put a tag on it so that anything
276
781552
2560
họ gắn một dấu hiệu lên nó để bất cứ
13:16
that this thylacine DNA produced
277
784112
2799
vật chất nào được tạo ra từ ADN của loài thú có túi
13:18
would appear blue-green in the mouse baby.
278
786911
3222
sẽ có màu xanh dương lá trên cơ thể chuột con
13:22
In other words, if thylacine tissues were being produced
279
790133
2374
Nói một cách khác,
nếu mô của loài thú có túi được tạo ra
nếu mô của loài thú có túi được tạo ra
13:24
by the thylacine DNA, it would be able to be recognized.
280
792507
3408
bởi ADN của thú có túi,
nó cũng dễ dàng được nhận ra
nó cũng dễ dàng được nhận ra
13:27
When the baby popped up, it was filled with blue-green tissues.
281
795915
3916
Khi chuột con sinh ra,
nó sẽ chứa đầy những mô màu xanh dương lá
nó sẽ chứa đầy những mô màu xanh dương lá
13:31
And that tells us if we can get that genome back together,
282
799831
2732
Đó là dấu hiệu cho chúng ta biết
liệu có thể lấy lại được hệ gien đó
liệu có thể lấy lại được hệ gien đó
13:34
get it into a live cell, it's going to produce thylacine stuff.
283
802563
4793
cấy nó vào trong một tế bào sống, rồi nó sẽ sản sinh những vật chất của loài thú có túi
13:39
Is this a risk?
284
807356
1665
có mạo hiểm không?
13:41
You've taken the bits of one animal
285
809021
2056
Bạn đã lấy một phần của một loài vật
13:43
and you've mixed them into the cell of a different kind of an animal.
286
811077
2492
rồi trộn nó vào trong tế bào
của một loài hoàn toàn khác
của một loài hoàn toàn khác
13:45
Are we going to get a Frankenstein?
287
813569
2139
Liệu chúng ta sẽ tạo ra một xác sống như Frankenstein?
13:47
You know, some kind of weird hybrid chimera?
288
815708
2596
Thứ gì đó giống như con vật lai hỗn tạp?
13:50
And the answer is no.
289
818304
1487
Câu trả lời là không.
13:51
If the only nuclear DNA that goes into this hybrid cell
290
819791
3413
Nếu chỉ nhân ADN cấy vào trong tế bào lai
13:55
is thylacine DNA, that's the only thing that can pop out
291
823204
2457
là của thú có túi,
thì nó chính là thứ duy nhất sẽ được sinh ra
thì nó chính là thứ duy nhất sẽ được sinh ra
13:57
the other end of the devil.
292
825661
2392
từ cơ thể của con ác quỷ đảo Tasmania
14:00
Okay, if we can do this, could we put it back?
293
828053
4002
Nếu chúng ta làm được thế này,
liệu có thể đưa nó trở lại?
liệu có thể đưa nó trở lại?
14:04
This is a key question for everybody.
294
832055
1781
Đây là câu hỏi chính yếu cho mọi người.
14:05
Does it have to stay in a laboratory,
295
833836
1658
Liệu chỉ để nó ở trong phòng thí nghiệm
14:07
or could we put it back where it belongs?
296
835494
1683
hay chúng ta có thể
đưa nó trở lại nơi mà nó thuộc về?
đưa nó trở lại nơi mà nó thuộc về?
14:09
Could we put it back in the throne of the king of beasts
297
837177
2569
Liêu chúng ta có thể đưa nó trở lại
ngôi vua của các loài thú
ngôi vua của các loài thú
14:11
in Tasmania where it belongs, restore that ecosystem?
298
839746
2656
tại Tasmania nơi nó thuộc về,
hồi phục hệ sinh thái thời đó
hồi phục hệ sinh thái thời đó
14:14
Or has Tasmania changed so much
299
842402
2794
Hay là đảo Tasmania đã thay đổi quá nhiều?
14:17
that that's no longer possible?
300
845196
1630
khiến điều này không khả thi
14:18
I've been to Tasmania. I've been to many of the areas
301
846826
3045
Tôi đã đến Tasmania. Tham quan nhiều chỗ
14:21
where the thylacines were common.
302
849871
1422
những nơi từng có nhiều thú có túi.
14:23
I've even spoken to people, like Peter Carter here,
303
851293
3235
Tôi đã nói chuyện với nhiều người, như Peter Carter
14:26
who when I spoke to him was 90 years old,
304
854528
2461
ông ở tuổi 90 khi tôi nói chuyện với ông
14:28
but in 1926, this man and his father and his brother
305
856989
3710
nhưng vào năm 1926,
người đàn ông này cùng cha và em của mình
người đàn ông này cùng cha và em của mình
14:32
caught thylacines. They trapped them.
306
860699
2876
bắt con thú có túi. Họ đặt bẫy chúng.
14:35
And it just, when I spoke to this man,
307
863575
1814
Khi tôi nói chuyện với ông
14:37
I was looking in his eyes and thinking,
308
865389
2578
tôi nhìn vào mắt ông và nghĩ,
14:39
behind those eyes is a brain
309
867967
2119
đằng sau cặp mắt đó là một bộ não
14:42
that has memories of what thylacines feel like,
310
870086
4096
đã ghi nhớ về con thú có túi trông như thế nào,
14:46
what they smelled like, what they sounded like.
311
874182
2462
mùi của nó như thế nào, nó kêu như thế nào
14:48
He led them around on a rope.
312
876644
1538
Ông cột dây và dắt nó đi khắp nơi.
14:50
He has personal experiences
313
878182
2098
Ông có được những trải nghiệm riêng biệt
14:52
that I would give my left leg to have in my head.
314
880280
3452
mà tôi sẵn sàng đổi bằng chân trái của mình
để có được chúng trong đầu
để có được chúng trong đầu
14:55
We'd all love to have this sort of thing happen.
315
883732
2503
Chúng ta đều muốn chuyện này xảy ra.
14:58
Anyway, I asked Peter, by any chance,
316
886235
2296
Dù vậy, tôi hỏi Peter, có cách nào
15:00
could he take us back to where he caught those thylacines.
317
888531
2448
ông có thể đưa chúng tôi trở lại nơi
ông đã bắt những con thú có túi đó
ông đã bắt những con thú có túi đó
15:02
My interest was in whether the environment had changed.
318
890979
2443
Mối quan tâm của tôi là
liệu môi trường đó đã thay đổi
liệu môi trường đó đã thay đổi
15:05
He thought hard. I mean, it was nearly 80 years before this
319
893422
3052
Ông cố tâm nghĩ lại, vì cũng đã gần 80 năm rồi
15:08
that he'd been at this hut.
320
896474
1317
khi đó ông còn sống trong lều.
15:09
At any rate, he led us down this bush track,
321
897791
2055
Dù sao thì ông cũng đưa chúng tôi
men theo lối mòn giữa những bụi cây
men theo lối mòn giữa những bụi cây
15:11
and there, right where he remembered, was the hut,
322
899846
3437
và rồi ngay kia là nơi ông nhớ cái lều từng ở đó
15:15
and tears came into his eyes.
323
903283
2570
rồi những giọt nước mắt dâng đầy mắt
15:17
He looked at the hut. We went inside.
324
905853
1398
Ông nhìn căn lều. Chúng tôi vào bên trong.
15:19
There were the wooden boards on the sides of the hut
325
907251
2103
Có những chiếc ván gỗ kê ở mép lều
15:21
where he and his father and his brother had slept at night.
326
909354
2844
nơi mà ông cùng cha và em mình ngủ vào ban đêm
15:24
And he told me, as it all was flooding back in memories.
327
912198
2643
Rồi ông kể cho tôi giống như
mọi thứ đang ùa về trong tâm trí
mọi thứ đang ùa về trong tâm trí
15:26
He said, "I remember the thylacines going around the hut
328
914841
3007
Ông nói, "Tôi nhớ con thú có túi lẩn quẩn quanh lều
15:29
wondering what was inside," and he said
329
917848
2376
tò mò muốn biết ở trong như thế vào
15:32
they made sounds like "Yip! Yip! Yip!"
330
920224
2531
chúng kêu tiếng giống như "Yip! Yip! Yip."
15:34
All of these are parts of his life and what he remembers.
331
922755
3172
Những điều này là một phần cuộc đời ông
và là những gì ông còn nhớ
và là những gì ông còn nhớ
15:37
And the key question for me was to ask Peter,
332
925927
3078
Câu hỏi chính yếu tôi hỏi Peter là,
15:41
has it changed? And he said no.
333
929005
1975
môi trường đã thay đổi phải không?
Ông nói rằng không
Ông nói rằng không
15:42
The southern beech forests surrounded his hut
334
930980
1956
Rừng cây sồi phía nam bao quanh ngôi lều
15:44
just like it was when he was there in 1926.
335
932936
2715
vẫn giống như xưa khi ông ở đó vào năm 1926
15:47
The grasslands were sweeping away.
336
935651
1993
Phần đồng cỏ đã thoái lui dần
15:49
That's classic thylacine habitat.
337
937644
1859
Đây là môi trường sống kinh điển cho loài thú có túi
15:51
And the animals in those areas were the same
338
939503
2142
Và hệ động vật tại những nơi đó vẫn như xưa
15:53
that were there when the thylacine was around.
339
941645
1839
khi mà loài thú có túi từng sinh sống
15:55
So could we put it back? Yes.
340
943484
3168
Vậy liệu chúng ta có thể đưa chúng trở lại? Được
15:58
Is that all we would do? And this is an interesting question.
341
946652
3099
Đó là tất cả những gì chúng ta có thể làm ư?
Đây là câu hỏi thú vị.
Đây là câu hỏi thú vị.
16:01
Sometimes you might be able to put it back,
342
949751
2812
Có lúc có lẽ bạn có thể đưa chúng trở lại,
16:04
but is that the safest way to make sure
343
952563
1813
nhưng đó có phải là cách an toàn nhất để đảm bảo
16:06
it never goes extinct again, and I don't think so.
344
954376
2852
rằng chúng sẽ không bị tuyệt chủng nữa,
tôi không nghĩ thế
tôi không nghĩ thế
16:09
I think gradually, as we see species all around the world,
345
957228
2851
Tôi nghĩ rằng dần dần, khi chúng ta thấy những loài vật trên khắp thế giới,
16:12
it's kind of a mantra that wildlife is increasingly
346
960079
3274
có cái gì đó giống như câu niệm chú
về việc động vật hoang dã
về việc động vật hoang dã
16:15
not safe in the wild.
347
963353
1200
ngày càng không được an toàn
trong môi trường hoang dã
trong môi trường hoang dã
16:16
We'd love to think it is, but we know it isn't.
348
964553
2070
Chúng ta thích nghĩ là chúng được an toàn, nhưng chúng ta biết là chúng không được thế
16:18
We need other parallel strategies coming online.
349
966623
2633
Chúng ta cần tiến hành những chiến lược song song
16:21
And this one interests me.
350
969256
1255
Đây là điều khiến tôi thấy thích thú
16:22
Some of the thylacines that were being turned into zoos,
351
970511
2612
Một vài con thú có túi được đưa trả về sở thú,
16:25
sanctuaries, even at the museums,
352
973123
2053
những nơi trú ẩn, thậm chí là các viện bảo tàng
16:27
had collar marks on the neck.
353
975176
2140
có đeo những vòng cổ nhận dạng
16:29
They were being kept as pets,
354
977316
2112
Chứng tỏ chúng đã được nuôi như thú cưng
16:31
and we know a lot of bush tales and memories
355
979428
3060
chúng ta biết được nhiều câu chuyện ở vùng bụi rậm
và những kí ức
và những kí ức
16:34
of people who had them as pets,
356
982488
1396
của những người đã nuôi chúng như thú cưng,
16:35
and they say they were wonderful, friendly.
357
983884
2325
Họ nói rằng chúng rất tuyệt vời, thân thiện.
16:38
This particular one came in out of the forest
358
986209
2843
Cá thể này ra khỏi rừng
16:41
to lick this boy and curled up
359
989052
2513
để liếm cậu bé này là nằm cuộn tròn
16:43
around the fireplace to go to sleep. A wild animal.
360
991565
2875
quanh đống lửa để ngủ. Một con vật hoang dã
16:46
And I'd like to ask the question, all of --
361
994440
2814
Tôi muốn hỏi một câu--
16:49
we need to think about this.
362
997254
1310
chúng ta cần phải suy nghĩ về điều này
16:50
If it had not been illegal to keep these thylacines as pets
363
998564
4520
Nếu trước đây nuôi thú có túi là không phạm pháp
16:55
then, would the thylacine be extinct now?
364
1003084
3265
vậy thì, loài thú có túi có bị tuyệt chủng
ở thời nay không?
ở thời nay không?
16:58
And I'm positive it wouldn't.
365
1006349
1964
Tôi tin tưởng rằng nó sẽ không bị tuyệt chủng
17:00
We need to think about this in today's world.
366
1008313
2705
Chúng ta cần nghĩ về điều này
trong thế giới ngày nay
trong thế giới ngày nay
17:03
Could it be that getting animals close to us
367
1011018
3026
Liệu việc nuôi giữ động vật gần bên chúng ta
17:06
so that we value them, maybe they won't go extinct?
368
1014044
3293
để chúng ta trân trọng chúng,
có lẽ chúng sẽ không bị tuyệt chủng chăng?
có lẽ chúng sẽ không bị tuyệt chủng chăng?
17:09
And this is such a critical issue for us,
369
1017337
2028
Đây là vấn đề mang tính quyết định với chúng ta
17:11
because if we don't do that, we're going to watch
370
1019365
2554
vì nếu chúng ta không làm thế,
chúng ta sẽ chứng kiến,
chúng ta sẽ chứng kiến,
17:13
more of these animals plunge off the precipice.
371
1021919
3088
nhiều loài vật như thế này rơi xuống vực
(của sự tuyệt chủng)
(của sự tuyệt chủng)
17:17
As far as I'm concerned, this is why
372
1025007
2054
Và đây cũng là tại sao
17:19
we're trying to do these kinds of de-extinction projects.
373
1027061
3338
chúng tôi đang thực hiện những dự án
xóa bỏ sự tuyệt chủng này
xóa bỏ sự tuyệt chủng này
17:22
We are trying to restore that balance of nature
374
1030399
3243
Chúng tôi đang cố gắng phục hồi
sự cân bằng của tự nhiên
sự cân bằng của tự nhiên
17:25
that we have upset.
375
1033642
1900
mà chúng ta đã xâm phạm.
17:27
Thank you.
376
1035542
1357
Cám ơn
17:28
(Applause)
377
1036899
2774
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Michael Archer - PaleontologistPaleontologist Michael Archer is working to bring back his favorite extinct animal: the Tasmanian tiger.
Why you should listen
Why do fascinating extinct species have to stay that way? Paleontologist Michael Archer says: They don't! He's working to de-extinct the gastric brooding frog and the thylacine, also known as the Tasmanian tiger. These animals could have taught us humans a lot, says Archer, but we wiped them out. A severe missed opportunity.
Archer is a professor in the School of Biological, Earth and Environmental Sciences at the University of New South Wales in Sydney, Australia. Archer's research includes: conservation through sustainable use of native resources -- including having native animals as pets -- and trying to bring extinct species back into the world of the living. Previously Archer served as the Curator of Mammals at the Queensland Museum and Director of the Australian Museum in Sydney.
Michael Archer | Speaker | TED.com