TED2006
Julia Sweeney: Letting go of God
Julia Sweeney nói về việc để cho Chúa ra đi
Filmed:
Readability: 3
4,604,979 views
Julia Sweeney (Chúa Nói, "Ha!") trình diễn 15 phút đầu của màn độc diễn Để Cho Chúa Ra Đi năm 2006 của bà. Khi hai người truyền giáo Mormon trẻ tuổi gõ cửa nhà bà, điều đó đã khiến bà nghĩ lại hoàn toàn về đức tin của mình.
Julia Sweeney - Actor, comedian, playwright
Julia Sweeney creates comedic works that tackle deep issues: cancer, family, faith. Full bio
Julia Sweeney creates comedic works that tackle deep issues: cancer, family, faith. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
On September 10, the morning of my seventh birthday,
0
0
3000
Ngày 10 tháng 9, sáng ngày sinh nhật thứ 7 của tôi
00:28
I came downstairs to the kitchen, where my mother was washing the dishes
1
3000
4000
tôi xuống cầu thang, vào trong bếp, mẹ tôi đang rửa bát trong đó
00:32
and my father was reading the paper or something,
2
7000
3000
và bố tôi thì đang đọc một tờ báo hay cái gì đó
00:35
and I sort of presented myself to them in the doorway, and they said,
3
10000
3000
Khi tôi đứng trước họ ở cửa, họ nói
00:38
"Hey, happy birthday!" And I said, "I'm seven."
4
13000
5000
"Này, chúc mừng sinh nhật con." và tôi đáp "Con đã bảy tuổi."
00:43
And my father smiled and said,
5
18000
2000
và bố tôi mỉm cười và nói
00:45
"Well, you know what that means, don't you?"
6
20000
2000
"Chà, con biết điều đó nghĩa là gì rồi chứ?"
00:47
And I said, "Yeah, that I'm going to have a party and a cake
7
22000
3000
và tôi trả lời, "Vâng, con sẽ có một bữa tiệc và một cái bánh ga tô
00:50
and get a lot of presents?" And my dad said, "Well, yes.
8
25000
4000
và được tặng rất nhiều quà phải không ạ?" và bố tôi nói, "À, đúng thế rồi.
00:54
But, more importantly, being seven means that you've reached the age of reason,
9
29000
5000
Nhưng, quan trọng hơn, bảy tuổi nghĩa là con đã đến tuổi lý trí
00:59
and you're now capable of committing any and all sins against God and man."
10
34000
4000
và con bây giờ đã có thể làm bất cứ và tất cả tội ác chống lại Chúa và con người."
01:03
(Laughter)
11
38000
3000
(cười)
01:06
Now, I had heard this phrase, "age of reason," before.
12
41000
3000
Vâng, tôi đã từng nghe đến điều này, "tuổi lý trí,"
01:09
Sister Mary Kevin had been bandying it about
13
44000
3000
Sơ Mary Kevin đã từng nói đi nói lại về nó
01:12
my second-grade class at school. But when she said it,
14
47000
2000
trong năm lớp hai của tôi. Nhưng khi chị ấy nói đến nó
01:14
the phrase seemed all caught up in the excitement of preparations
15
49000
3000
cái cụm từ ấy có vẻ bị cuốn hết vào niềm phấn khích khi được chuẩn bị
01:17
for our first communion and our first confession,
16
52000
2000
cho lễ ban thánh thể và lần xưng tội đầu tiên của chúng tôi,
01:19
and everybody knew that was really all about the white dress and the white veil,
17
54000
5000
và chúng tôi đều biết rằng chẳng qua nó sẽ là một chiếc váy trắng và một tấm mạng che mặt trắng
01:24
and anyway, I hadn't really paid all that much attention to that phrase, "age of reason."
18
59000
4000
và dù gì, tôi cũng chẳng quá chú ý nhiều đến thế đến cái cụm từ kia, "tuổi lý trí"
01:28
So, I said, "Yeah, yeah, age of reason. What does that mean again?"
19
63000
5000
Thế nên tôi nói thế này, "Dạ, vâng, tuổi lý trí. Bố vừa nói nó là gì cơ?"
01:33
And my dad said, "Well, we believe in the Catholic Church
20
68000
3000
Và bố tôi nói, "À, chúng ta tin theo giáo hội Công giáo
01:36
that God knows that little kids don't know the difference between right and wrong,
21
71000
4000
tin rằng Chúa hiểu trẻ con thì không thể biết được sự khác nhau giữa đúng và sai,
01:40
but when you're seven, you're old enough to know better.
22
75000
2000
nhưng khi một đứa bé đã 7 tuổi, nó đã đủ thông minh.
01:42
So, you've grown up, and reached the age of reason, and now
23
77000
4000
Thế nên, con đã lớn rồi, đã đến tuổi lý trí, và từ giờ
01:46
God will start keeping notes on you and begin your permanent record."
24
81000
4000
Chúa sẽ bắt đầu theo dõi con và bắt đầu ghi nhớ những gì con làm."
01:50
(Laughter)
25
85000
1000
(cười)
01:51
And I said, "Oh. Wait a minute. You mean all that time,
26
86000
7000
và tôi nói, "Ồ. Chờ chút. Ý bố là bao lâu nay
01:58
up till today, all that time I was so good, God didn't notice it?"
27
93000
6000
cho đến tận hôm nay, bao lâu nay con đã ngoan như thế, mà Chúa không biết hay sao?"
02:04
And my mom said, "Well, I noticed it."
28
99000
3000
và mẹ tôi nói, "À, mẹ có biết đấy."
02:07
(Laughter)
29
102000
2000
(cười)
02:09
And I thought, "How could I not have known this before?
30
104000
2000
và tôi nghĩ, "Tại sao mình lại chẳng biết gì hết?"
02:11
How could it not have sunk in when they'd been telling me?
31
106000
2000
Tại sao nó lại không mất đi rồi khi họ nói với tôi?
02:13
All that being good and no real credit for it.
32
108000
3000
Tất cả mọi sự ngoan ngoãn như thế và không thực sự được ghi nhận gì cả.
02:16
And, worst of all, how could I not have realized this very important information
33
111000
3000
Và, tồi tệ nhất, tại sao mình lại không biết thông tin quan trọng này
02:19
until the very day that it was basically useless to me?"
34
114000
4000
cho đến cái ngày mà nó trở nên hoàn toàn vô dụng với mình?"
02:23
So I said, "Well, Mom and Dad, what about Santa Claus?
35
118000
3000
Và thế nên tôi nói, "À, bố mẹ ơi, thế còn ông già Nô en thì sao?
02:26
I mean, Santa Claus knows if you're naughty or nice, right?"
36
121000
4000
Ý con là, ông ấy biết con ngoan hay hư phải không ạ?"
02:30
And my dad said, "Yeah, but, honey,
37
125000
2000
và bố tôi trả lời, "Ừ, nhưng, con yêu,
02:32
I think that's technically just between Thanksgiving and Christmas."
38
127000
3000
bố nghĩ là chỉ giữa ngày lễ Tạ ơn và Giáng sinh thôi."
02:35
And my mother said, "Oh, Bob, stop it. Let's just tell her.
39
130000
3000
và mẹ tôi bảo, "Ôi, anh Bob, thôi nào. Cứ nói với con bé đi.
02:38
I mean, she's seven. Julie, there is no Santa Claus."
40
133000
4000
ý em là, nó đã bảy tuổi rồi. Julie à, chẳng có ông già Nô en nào cả."
02:42
(Laughter)
41
137000
3000
(cười)
02:45
Now, this was actually not that upsetting to me.
42
140000
4000
Vâng, thực ra chuyện này không đến nỗi khó chịu đến thế đối với tôi.
02:49
My parents had this whole elaborate story about Santa Claus:
43
144000
2000
Bố mẹ tôi có cả một câu chuyện phức tạp về ông già Nô en
02:51
how they had talked to Santa Claus himself and agreed
44
146000
3000
rằng họ đã nói chuyện với chính ông ấy như thế nào và đồng ý
02:54
that instead of Santa delivering our presents over the night of Christmas Eve,
45
149000
3000
rằng thay vì ông ấy phải mang quà đến cho chúng tôi vào đêm giáng sinh,
02:57
like he did for every other family
46
152000
2000
như ông ấy vẫn làm với mọi gia đình khác
02:59
who got to open their surprises first thing Christmas morning,
47
154000
3000
mà nhất quyết phải mở quà ngay lập tức vào sáng ngày Nô en
03:02
our family would give Santa more time.
48
157000
3000
gia đình chúng tôi sẽ cho ông già Nô en nhiều thời gian hơn.
03:05
Santa would come to our house while we were at nine o'clock high mass
49
160000
3000
ông ấy sẽ đến nhà chúng tôi vào lúc 9 giờ sáng khí chúng tôi đang trong thánh lế High Mass
03:08
on Christmas morning, but only if all of us kids did not make a fuss.
50
163000
4000
nhưng với điều kiện là bọn trẻ con chúng tôi không làm gì phấn khích
03:12
Which made me very suspicious.
51
167000
3000
Điều này khiến tôi rất nghi ngờ
03:15
It was pretty obvious that it was really our parents giving us the presents.
52
170000
4000
Rõ ràng là chính bố mẹ đã tặng quà cho chúng tôi
03:19
I mean, my dad had a very distinctive wrapping style,
53
174000
3000
Ý tôi là, bố tôi có một cách gói quà rất dễ nhận ra
03:22
and my mother's handwriting was so close to Santa's.
54
177000
4000
và nét chữ của mẹ tôi thì lại rất giống với ông già Nô en
03:26
Plus, why would Santa save time by having to loop back
55
181000
2000
Còn nữa, làm sao mà ông ấy có thể tiết kiệm thời gian được khi phải quay lại
03:28
to our house after he'd gone to everybody else's?
56
183000
3000
nhà tôi sau khi đã đi tất cả các nhà khác?
03:31
There's only one obvious conclusion to reach from this mountain of evidence:
57
186000
4000
Chỉ có một kết luận đương nhiên từ cả núi bằng chứng này:
03:35
our family was too strange and weird
58
190000
3000
gia đình tôi quá khác lạ và kỳ quái
03:38
for even Santa Claus to come visit,
59
193000
2000
đến nỗi cả ông già Nô en cũng không đến
03:40
and my poor parents were trying to protect us from the embarrassment,
60
195000
3000
và bố mẹ đáng thương của tôi phải cố gắng bảo vệ chúng tôi khỏi xấu hổ,
03:43
this humiliation of rejection by Santa, who was jolly --
61
198000
4000
khỏi bẽ mặt vì bị ông già Nô en bỏ qua, một người mà rất vui tính
03:47
but, let's face it, he was also very judgmental.
62
202000
3000
Nhưng, hãy đối mặt đi, ông ấy cũng rất hay phán xét.
03:50
So, to find out that there was no Santa Claus at all was actually sort of a relief.
63
205000
5000
Thế nên, biết được là chẳng có ông già Nô en nào hết thật sự là một sự giải thoát
03:55
I left the kitchen not really in shock about Santa,
64
210000
3000
Tôi rời khỏi bếp không thứ sự sốc về ông già Nô en
03:58
but rather I was just dumbfounded
65
213000
1000
nhưng lại chết lặng cả người
03:59
about how I could have missed this whole age of reason thing.
66
214000
4000
làm sao tôi lại có thể bỏ lỡ tất cả những gì về tuổi lý trí.
04:03
It was too late for me, but maybe I could help someone else,
67
218000
3000
Đã quá muộn với tôi, nhưng có lẽ tôi sẽ giúp được ai đó
04:06
someone who could use the information.
68
221000
2000
ai đó mà có thể sử dụng thông tin này
04:08
They had to fit two criteria:
69
223000
2000
người này phải thoả mãn 2 điều kiện
04:10
they had to be old enough to be able to understand
70
225000
2000
phải đủ lớn để hiểu
04:12
the whole concept of the age of reason, and not yet seven.
71
227000
4000
ý nghĩa của tuổi lý trí, và chưa đến bảy tuổi
04:16
The answer was clear: my brother Bill. He was six.
72
231000
3000
Câu trả lời đã quá rõ ràng: em trai Bill của tôi. Nó mới sáu tuổi.
04:19
Well, I finally found Bill about a block away from our house
73
234000
3000
Chà, tôi tìm thấy Bill cách nhà tôi một dãy nhà
04:22
at this public school playground. It was a Saturday,
74
237000
2000
tại sân chơi của một trường công. Hôm đó là thứ bảy,
04:24
and he was all by himself, just kicking a ball against the side of a wall.
75
239000
4000
và nó đang chơi một mình, đá bóng với một cái tường
04:28
I ran up to him and said, "Bill!
76
243000
2000
tôi chạy đến và nói, "Bill!
04:30
I just realized that the age of reason starts when you turn seven,
77
245000
3000
chị mới biết là tuổi lý trí bắt đầu khi ta bảy tuổi
04:33
and then you're capable of committing any and all sins
78
248000
2000
và khi đó ta có thể làm bất cứ hay tất cả mọi tội ác
04:35
against God and man." And Bill said, "So?" And then I said,
79
250000
4000
chống lại Chúa và con người." và Bill nói, "Thì?" và tôi trả lời,
04:39
"So, you're six. You have a whole year to do anything you want to
80
254000
4000
"Thì, em sáu tuổi. Em còn cả một năm để làm bất cứ điều gì em muốn
04:43
and God won't notice it." And he said, "So?" And I said,
81
258000
4000
và Chúa sẽ không nhận ra." Và nó nói, "Thì?" và tôi đáp
04:47
"So? So everything!" And I turned to run. I was so angry with him.
82
262000
6000
"Thì? Thì mọi thứ!" và tôi chạy đi. Tôi rất giận nó.
04:53
But when I got to the top of the steps, I turned around dramatically
83
268000
2000
Nhưng rồi khi lên đến bậc cuối cùng, tôi quay lại đầy kịch tính
04:55
and said, "Oh, by the way, Bill, there is no Santa Claus."
84
270000
5000
và nói, "Ồ, tiện thể, Bill, chẳng có ông già Nô en nào cả."
05:00
(Laughter)
85
275000
2000
(cười)
05:02
Now, I didn't know it at the time,
86
277000
2000
Vâng, khi đó tôi không biết
05:04
but I really wasn't turning seven on September 10.
87
279000
3000
nhưng thật ra không phải là tôi tròn 7 tuổi vào ngày 10 tháng 9
05:07
For my 13th birthday, I planned a slumber party with all of my girlfriends,
88
282000
4000
Trước sinh nhật thứ 13, tôi định làm một bữa tiệc ngủ với tất cả các bạn gái của tôi
05:11
but a couple of weeks beforehand my mother took me aside and said,
89
286000
3000
nhưng hai tuần trước đó mẹ tôi gọi riêng tôi ra và nói,
05:14
"I need to speak to you privately.
90
289000
4000
"mẹ cần nói chuyện riêng với con.
05:18
September 10 is not your birthday. It's October 10." And I said, "What?"
91
293000
6000
10 tháng 9 không phải là sinh nhật con. Mà là 10 tháng 10." và tôi nói , "Cái gì?"
05:24
(Laughter)
92
299000
1000
(cười)
05:25
And she said, "Listen. The cut-off date to start kindergarten was September 15."
93
300000
8000
Và mẹ nói, "Nghe này. Hạn vào nhà trẻ là ngày 15 tháng 9."
05:33
(Laughter)
94
308000
1000
(cười)
05:34
"So, I told them that your birthday was on September 10,
95
309000
3000
"Vì thế, mẹ nói với họ là con sinh ngày 10 tháng 9,
05:37
and then I wasn't sure that you weren't just going to go blab it all over the place,
96
312000
4000
và mẹ không biết là con có đi nói lung tung không
05:41
so I started to tell you your birthday was September 10.
97
316000
4000
nên mẹ cũng nói với con là con sinh ngày 10 tháng 9.
05:45
But, Julie, you were so ready to start school, honey. You were so ready."
98
320000
4000
Nhưng, Julie à, con đã rất sẵn sàng đi học mà. Rất sẵn sàng."
05:49
I thought about it, and when I was four,
99
324000
2000
tôi nghĩ về điều này, và khi tôi bốn tuổi
05:51
I was already the oldest of four children,
100
326000
2000
tôi đã đứa lớn nhất trong bốn đứa con
05:53
and my mother even had another child to come,
101
328000
2000
và mẹ tôi còn đang mang một đứa nữa
05:55
so what I think she understandably really meant was that she was so ready,
102
330000
3000
nên tôi cho rằng điều mà mẹ tôi thực sự nghĩ là bà ấy đã rất sẵn sàng
05:58
she was so ready. Then she said,
103
333000
3000
bà ấy đã rất sẵn sàng. Rồi bà nói
06:01
"Don't worry, Julie, every year on October 10 when it was your birthday
104
336000
3000
"Đừng lo, Julie, hàng năm vào 10 tháng 10 sinh nhật con
06:04
but you didn't realize it, I made sure
105
339000
2000
tuy con không biết, nhưng mẹ luôn chắc chắn
06:06
that you ate a piece of cake that day."
106
341000
3000
là con được ăn một miếng bánh vào ngày hôm đó
06:09
(Laughter)
107
344000
3000
(cười)
06:12
Which was comforting, but troubling.
108
347000
2000
Điều này nghe dễ chịu nhưng thật rắc rối
06:14
My mother had been celebrating my birthday with me, without me.
109
349000
5000
mẹ đã và đang tổ chức sinh nhật tôi với tôi nhưng không có tôi
06:19
What was so upsetting about this new piece of information
110
354000
3000
Điều đáng buồn về cái tin mới này
06:22
was not that I was going to have to change the date of my slumber party
111
357000
2000
không phải là vì tôi phải đổi ngày tổ chức tiệc ngủ của mình
06:24
with all of my girlfriends,
112
359000
2000
với tất cả bạn gái của tôi,
06:26
what was most upsetting was that this meant that I was not a Virgo.
113
361000
4000
điều đáng buồn nhật là điều này có nghĩa tôi không phải một Xử nữ.
06:30
I had a huge Virgo poster in my bedroom,
114
365000
3000
Tôi có cả một poster Xử nữ to đùng trong phòng ngủ,
06:33
and I read my horoscope every single day, and it was so totally me.
115
368000
5000
và tôi đọc tử vi hàng ngày, và Xử nữ thực sự chính là tôi.
06:38
(Laughter)
116
373000
2000
(cười)
06:40
And this meant that I was a Libra?
117
375000
2000
Và nghĩa là tôi là một Thiên bình?
06:42
So, I took the bus downtown to get the new Libra poster.
118
377000
4000
Thế là, tôi lên xe buýt vào khu trung tâm để mua một cái poster Thiên Bình
06:46
The Virgo poster is a picture of a beautiful woman with long hair,
119
381000
3000
Poster Xử nữ là ảnh một người phụ nữ đẹp với mái tóc dài,
06:49
sort of lounging by some water,
120
384000
2000
kiểu như đang thơ thẩn bên dòng nước,
06:51
but the Libra poster is just a huge scale.
121
386000
3000
nhưng poster Thiên bình lại là một cái cân lớn
06:54
This was around the time that I started filling out physically,
122
389000
2000
Khi đó là khoảng thời gian tôi đang lớn dần về mặt thể chất,
06:56
and I was filling out a lot more than a lot of the other girls,
123
391000
3000
và tôi lớn hơn rất nhiều so với rất nhiều đứa con gái khác,
06:59
and, frankly, the whole idea that my astrological sign was a scale
124
394000
4000
và, thật sự, việc dấu hiệu cung hoàng đạo của tôi là một cái cân
07:03
just seemed ominous and depressing.
125
398000
3000
có vẻ đầy đe doạ và đáng thất vọng.
07:06
(Laughter)
126
401000
3000
(cười)
07:09
But I got the new Libra poster,
127
404000
2000
Nhưng tôi mua cái poster mới
07:11
and I started to read my new Libra horoscope,
128
406000
3000
và bắt đầu đọc tử vi Thiên bình,
07:14
and I was astonished to find that it was also totally me.
129
409000
6000
và tôi kinh ngạc phát hiện ra Thiên bình cũng hoàn toàn là tôi
07:20
It wasn't until years later, looking back
130
415000
2000
Phải rất nhiều năm sau đó, nhớ lại
07:22
on this whole age-of-reason/change-of-birthday thing,
131
417000
3000
về những chuyện tuổi lý trí, đổi ngày sinh nhật,
07:25
that it dawned on me: I wasn't turning seven
132
420000
2000
một ý nghĩ loé lên trong tôi, hoá ra không phải tôi lên bảy
07:27
when I thought I turned seven. I had a whole other month
133
422000
3000
khi tôi nghĩ tôi lên bảy. Tôi có cả một tháng còn lại
07:30
to do anything I wanted to before God started keeping tabs on me.
134
425000
4000
để làm bất cứ điều gì tôi muốn mà Chúa không thể biết được.
07:34
Oh, life can be so cruel.
135
429000
4000
Ôi, cuộc có thể thật tàn nhẫn.
07:38
One day, two Mormon missionaries came to my door.
136
433000
4000
Một ngày nọ, hai người truyền đạo Mormon đến trước cửa nhà tôi.
07:42
Now, I just live off a main thoroughfare in Los Angeles,
137
437000
2000
Tôi đang sống trên một đại lộ của Los Angeles,
07:44
and my block is -- well, it's a natural beginning
138
439000
3000
và dãy nhà tôi ở--- well, là nơi đầu tiên
07:47
for people who are peddling things door to door.
139
442000
3000
cho những người đến chào mời tiếp thị tại nhà.
07:50
Sometimes I get little old ladies from the Seventh Day Adventist Church
140
445000
3000
Thi thoảng là những người phụ nữ lớn tuổi từ Giáo hội Cơ Đốc Phục Lâm
07:53
showing me these cartoon pictures of heaven.
141
448000
2000
cho tôi xem những bức ảnh hoạt hình về thiên đường
07:55
And sometimes I get teenagers who promise me that they won't join a gang
142
450000
4000
Và thỉnh thoảng còn có những thiếu niên đến hứa sẽ không gia nhập băng đảng
07:59
and just start robbing people if I only buy
143
454000
2000
và đi làm cướp với điều kiện tôi đặt mua
08:01
some magazine subscriptions from them.
144
456000
2000
cho họ vài cuốn tạp chí
08:03
So, normally I just ignore the doorbell, but on this day I answered.
145
458000
5000
Thế nên, tôi thường mặc kệ tiếng chuông cửa, nhưng hôm đó tôi lại ra mở.
08:08
And there stood two boys, each about 19,
146
463000
2000
Và 2 chàng trai đứng ở đó, khoảng 19 tuổi,
08:10
in white starched short-sleeved shirts, and they had little name tags
147
465000
4000
mặc sơ mi trắng cộc tay, và họ có đeo bảng tên nho nhỏ
08:14
that identified them as official representatives
148
469000
2000
cho biết họ là đại diện chính thức
08:16
of the Church of Jesus Christ of Latter-day Saints,
149
471000
4000
của Giáo hội các Thánh hữu Ngày sau của Chúa,
08:20
and they said they had a message for me from God.
150
475000
3000
và họ nói rằng họ mang tới cho tôi một thông điệp từ Chúa.
08:23
I said, "A message for me? From God?" And they said, "Yes."
151
478000
6000
Tôi nói, "Một thông điệp cho tôi? Từ Chúa?" Và họ nói, "Đúng."
08:29
Now, I was raised in the Pacific Northwest,
152
484000
2000
Vâng, tôi lớn lên ở vùng Tây Bắc Thái Bình Dương,
08:31
around a lot of Church of Latter-day Saints people and, you know,
153
486000
3000
có nhiều người theo Giáo hội các Thánh hữu Ngày sau của Chúa, các bạn biết đấy
08:34
I've worked with them and even dated them,
154
489000
2000
tôi đã làm việc cùng với họ và thậm chí là hẹn hò với họ,
08:36
but I never really knew the doctrine or what they said to people
155
491000
2000
nhưng tôi chưa bao giờ thực sự biết về những giáo lý mà họ truyền đạt
08:38
when they were out on a mission, and I guess I was, sort of, curious,
156
493000
3000
khi họ mang theo sứ mệnh đó, và tôi đoán là tôi, kiểu như, tò mò,
08:41
so I said, "Well, please, come in." And they looked really happy,
157
496000
3000
nên tôi nói, "Chà, mời vào." Và họ trông có vẻ rất vui,
08:44
because I don't think this happens to them all that often.
158
499000
3000
vì tôi không nghĩ là điều này thường xảy ra với họ.
08:47
(Laughter)
159
502000
2000
(cười)
08:49
And I sat them down, and I got them glasses of water --
160
504000
4000
Và tôi mời họ ngồi, và tôi lấy cho họ nước uống --
09:03
OK, I got it. I got them glasses of water.
161
518000
3000
OK, được rồi. Tôi lấy nước cho họ uống.
09:06
Don't touch my hair, that's the thing.
162
521000
2000
Đừng chạm vào tóc tôi, ý tôi là như thế.
09:08
(Laughter)
163
523000
3000
(cười)
09:11
You can't put a video of myself in front of me
164
526000
3000
Các bạn không thể để một cái video về tôi trước mặt tôi
09:14
and expect me not to fix my hair.
165
529000
2000
mà lại muốn tôi không chỉnh trang đầu tóc.
09:16
(Laughter)
166
531000
1000
(cười)
09:17
OK. So I sat them down and I got them glasses of water,
167
532000
6000
OK. Thế là tôi mời họ ngồi và lấy nước cho họ uống,
09:23
and after niceties they said, "Do you believe that God loves you with all his heart?"
168
538000
5000
và rồi họ nói, "Chị có tin là Chúa yêu thương chị với cả trái tim của ngài không?"
09:28
And I thought, "Well, of course I believe in God,
169
543000
4000
Và tôi nghĩ, "Chà, dĩ nhiên là tôi tin vào Chúa,
09:32
but, you know, I don't like that word, heart,
170
547000
2000
nhưng, các bạn biết đấy, tôi không thích cái từ đấy, trái tim,
09:34
because it anthropomorphizes God,
171
549000
3000
vì nó nhân tính hoá Chúa,
09:37
and I don't like the word, 'his,' either, because that sexualizes God."
172
552000
4000
và tôi cũng không thích từ kia, ngài, vì nó phân định giới tính Chúa."
09:41
But I didn't want to argue semantics with these boys,
173
556000
3000
Nhưng tôi không muốn tranh cãi về từ ngữ với mấy chàng trai này,
09:44
so after a very long, uncomfortable pause, I said
174
559000
3000
nên sau một sự trì hoãn rất dài và không hề dễ chịu, tôi nói
09:47
"Yes, yes, I do. I feel very loved."
175
562000
5000
"Vâng, vâng, tôi tin. Tôi cảm thấy rất được yêu thương."
09:52
And they looked at each other and smiled,
176
567000
1000
Và họ nhìn nhau và mỉm cười,
09:53
like that was the right answer. And then they said,
177
568000
3000
như thể đó là câu trả lời chính xác. Và rồi họ nói,
09:56
"Do you believe that we're all brothers and sisters on this planet?"
178
571000
3000
"Chị có tin là chúng ta đều là anh chị em trên hành tinh này không?"
09:59
And I said, "Yes, I do. Yes, I do." And I was so relieved
179
574000
2000
Và tôi trả lời, "Vâng, tôi tin. Tôi tin." Và tôi cảm thấy bớt nặng nề
10:01
that it was a question I could answer so quickly.
180
576000
3000
vì đó là câu hỏi mà tôi có thế trả lời rất nhanh chóng.
10:04
And they said, "Well, then we have a story to tell you."
181
579000
4000
Và họ nói, " Chà, vậy chúng tôi có một câu chuyện muốn kể cho chị."
10:08
And they told me this story all about this guy named Lehi,
182
583000
3000
Và họ kể cho tôi nghe câu chuyện về một người đàn ông tên là Lehi,
10:11
who lived in Jerusalem in 600 BC.
183
586000
3000
sống ở Jerusalem vào năm 600 trước công nguyên.
10:14
Now, apparently in Jerusalem in 600 BC,
184
589000
2000
Vâng, rõ ràng ở Jerusalem vào năm 600 trước công nguyên,
10:16
everyone was completely bad and evil. Every single one of them:
185
591000
3000
mọi người đều hoàn toàn xấu xa và tội lỗi. Mỗi người trong số họ:
10:19
man, woman, child, infant, fetus.
186
594000
3000
đàn ông, phụ nữ, trẻ con, trẻ nhỏ, bào thai.
10:22
And God came to Lehi and said to him, "Put your family on a boat
187
597000
3000
Và Chúa đến gặp Lehi và nói với anh ta, "Đưa gia đình con lên một con thuyền
10:25
and I will lead you out of here." And God did lead them.
188
600000
4000
và ta sẽ đưa các con ra khỏi đây." Và Chúa đã đưa họ.
10:29
He led them to America.
189
604000
3000
Ngài đưa họ tới Mỹ.
10:32
I said, "America? From Jerusalem to America by boat in 600 BC?"
190
607000
8000
Tôi nói, "Mỹ ư? Từ Jerusalem tới Mỹ bằng thuyền vào năm 600 trước Công nguyên ư?"
10:40
And they said, "Yes."
191
615000
2000
Và họ nói, "Đúng."
10:42
(Laughter)
192
617000
2000
(cười)
10:44
Then they told me how Lehi and his descendants
193
619000
2000
Rồi họ nói với tôi Lehi và con cháu của anh ta
10:46
reproduced and reproduced, and over the course of 600 years
194
621000
3000
đã sinh sôi và sinh sôi như thế nào, và sau 600 năm
10:49
there were two great races of them, the Nephites and the Lamanites,
195
624000
3000
đã có 2 chủng tộc từ họ, Nephites và Lamanites,
10:52
and the Nephites were totally, totally good -- each and every one of them --
196
627000
3000
và người Nephites đều hoàn toàn, hoàn toàn tốt, mỗi và mọi người trong số họ
10:55
and the Lamanites were totally bad and evil --
197
630000
2000
và người Lamanites thì hoàn toàn xấu xa và tội lỗi
10:57
every single one of them just bad to the bone.
198
632000
2000
mỗi người trong số họ đều xấu xa tới tận xương tuỷ.
10:59
(Laughter)
199
634000
1000
(cười)
11:00
Then, after Jesus died on the cross for our sins,
200
635000
3000
Thế rồi, sau khi Chúa Giê su chết trên ngọn thánh giá vì tội lỗi của chúng ta,
11:03
on his way up to heaven he stopped by America and visited the Nephites.
201
638000
4000
trên đường tới thiên đường Ngài dừng chân ở Mỹ và thăm người Nephites.
11:07
(Laughter)
202
642000
1000
(cười)
11:08
And he told them that if they all remained totally, totally good --
203
643000
3000
Và Ngài nói với họ là nếu họ tiếp tục hoàn toàn, hoàn toàn tốt bụng
11:11
each and every one of them --
204
646000
2000
mỗi và mọi người trong số họ
11:13
they would win the war against the evil Lamanites.
205
648000
3000
họ sẽ chiến thắng bọn người Lamanites xấu xa
11:16
But apparently somebody blew it,
206
651000
3000
Nhưng rõ ràng là ai đó đã làm lộ chuyện,
11:19
because the Lamanites were able to kill all the Nephites.
207
654000
2000
vì bọn người Lamanites đã giết hết những người Nephites.
11:21
All but one guy, this guy named Mormon,
208
656000
2000
Tất cả trừ một người đàn ông, người này tên là Mormon,
11:23
who managed to survive by hiding in the woods.
209
658000
3000
người đã cố sống sót được nhờ trốn trong rừng.
11:26
And he made sure this whole story was written down
210
661000
3000
Và ông ta đã chắc chắn rằng câu chuyện của mình được ghi chép lại
11:29
in reformed Egyptian hieroglyphics chiseled onto gold plates,
211
664000
4000
bằng chữ tượng hình Ai Cập khắc lên những tấm bằng vàng,
11:33
which he then buried near Palmyra, New York.
212
668000
4000
rồi ông chôn chúng gần Palmyra, New York.
11:37
(Laughter)
213
672000
5000
(cười)
11:42
Well, I was just on the edge of my seat.
214
677000
3000
Well, tôi chỉ còn ngồi ở mép ghế của mình khi đó.
11:45
(Laughter)
215
680000
3000
(cười)
11:48
I said, "What happened to the Lamanites?"
216
683000
3000
tôi nói, "Điều gì đã xảy ra với bọn người Lamanites?"
11:51
And they said, "Well, they became our Native Americans here in the U.S."
217
686000
3000
Và họ nói, "À, họ trở thành người Mỹ bản địa của chúng ta ở nơi đây nước Mỹ"
11:54
And I said, "So, you believe the Native Americans are descended
218
689000
4000
Và tôi nói, "Vậy, các anh tin rằng người Mỹ bản địa đều là con cháu
11:58
from a people who were totally evil?" And they said, "Yes."
219
693000
4000
của những người hoàn toàn xấu xa? Và họ trả lời, "Đúng."
12:02
Then they told me how this guy named Joseph Smith
220
697000
3000
Sau đó họ nói với tôi về một người nữa tên là Joseph Smith
12:05
found those buried gold plates right in his backyard,
221
700000
4000
đã tìm thấy những tấm bằng vàng này được chôn ngay sân sau nhà anh ta,
12:09
and he also found this magic stone back there that he put into his hat
222
704000
3000
và anh ta cũng một hòn đá thần ngay ở đó mà anh ta cho vào mũ mình
12:12
and then buried his face into, and this allowed him
223
707000
3000
rồi úp mặt anh ta vào trong, chính điều này đã giúp anh ta
12:15
to translate the gold plates from the reformed Egyptian into English.
224
710000
4000
dịch được những tấm bằng vàng từ chữ Ai Cập sang tiếng Anh.
12:19
Well, at this point I just wanted to give these two boys
225
714000
3000
Chà, khi đó tôi chỉ muốn cho những chàng trai này
12:22
some advice about their pitch.
226
717000
2000
vài lời khuyên về mức độ của họ.
12:24
(Laughter)
227
719000
3000
(cười)
12:27
I wanted to say, "OK, don't start with this story."
228
722000
7000
Tôi muốn nói, "OK, đừng bắt đầu bằng câu chuyện này."
12:34
I mean, even the Scientologists know to start with a personality test before they start --
229
729000
5000
Ý tôi là, ngay cả nhà khoa luận học cũng kiểm tra tính cách trước khi bắt đầu
12:39
(Applause)
230
734000
2000
(vỗ tay)
12:41
-- telling people all about Xenu, the evil intergalactic overlord.
231
736000
5000
nói với mọi người về Xenu, tên ác chúa giữa các thiên hà
12:46
Well, then they said, "Do you believe that God speaks to us
232
741000
2000
Vâng, rồi họ nói, "Chị có tin là Chúa nói với chúng ta
12:48
through his righteous prophets?" And I said, "No, I don't."
233
743000
3000
qua những nhà tiên tri đích thực của Ngài không?" Và tôi nói, "Tôi không tin."
12:51
Because I was, sort of, upset about this Lamanite story
234
746000
2000
Vì tôi, cũng hơi, bực mình về câu chuyện về người Lamanite
12:53
and this crazy gold plate story, but the truth was,
235
748000
3000
và cả câu chuyện điên rồ về tấm khắc vàng, nhưng sự thật là,
12:56
I hadn't really thought this through, so I backpedaled a little and I said,
236
751000
4000
tôi chưa thật nghĩ kỹ về chuyện này, nên tôi lật lại một chút và nói,
13:00
"Well, what exactly do you mean by righteous?
237
755000
3000
"Chà, chính xác thì ý các anh thế nào là đích thực?
13:03
And what do you mean by prophets? Like, could the prophets be women?"
238
758000
4000
Và nhà tiên tri là thế nào? Như là, nhà tiên tri có thể là phụ nữ hay không?"
13:07
And they said, "No." And I said, "Why?" And they said,
239
762000
4000
Và họ nói, "Không." Và tôi nói, "Tại sao?" Và họ đáp,
13:11
"Well, it's because God gave women a gift that is so spectacular,
240
766000
5000
"Chà, bởi vì Chúa đã ban tặng cho phụ nữ một món quà rất kì diệu,
13:16
it is so wonderful, that the only gift he had left over to give men
241
771000
5000
nó tuyệt vời đến nỗi, món quà còn lại mà Ngài tặng cho đàn ông
13:21
was the gift of prophecy."
242
776000
3000
là khả năng tiên tri."
13:24
What is this wonderful gift God gave women, I wondered?
243
779000
2000
Món quà mà Chúa tặng cho phụ nữ là gì, tôi rất băn khoăn?
13:26
Maybe their greater ability to cooperate and adapt?
244
781000
5000
Có thể là khả năng phối hợp và thích nghi phi thường của họ?
13:31
Women's longer lifespan? The fact that women tend to be
245
786000
3000
Hay là tuổi thọ dài hơn? Hay thực tế là phụ nữ thường
13:34
much less violent than men? But, no, it wasn't any of these gifts.
246
789000
4000
ít bạo lực hơn đang ông rất nhiều? Nhưng, không, không bất cứ điều gì trong đó
13:38
They said, "Well, it's her ability to bear children."
247
793000
3000
Họ nói, "Chà, đó là khả năng mang thai."
13:41
I said, "Oh, come on. I mean, even if women tried to have a baby
248
796000
3000
Tôi nói, "Ồ, làm ơn. Ý tôi là, kể cả nếu phụ nữ luôn cố để mang thai
13:44
every single year from the time they were 15 to the time they were 45,
249
799000
4000
hàng năm từ khi họ 15 tuổi cho tới khi 45 tuổi
13:48
assuming they didn't die from exhaustion,
250
803000
2000
và cứ cho là họ không chết vì kiệt sức,
13:50
it still seems like some women would have some time left over
251
805000
3000
có vẻ như một số vẫn có thời gian rảnh rỗi
13:53
to hear the word of God." And they said, "No."
252
808000
4000
để lắng nghe lời của Chúa.." Và họ đáp, "Không."
13:57
(Laughter)
253
812000
3000
(cười)
14:00
Well, then they didn't look so fresh-faced and cute to me any more,
254
815000
2000
Chà, lúc này trông họ không còn tươi cười và đáng yêu với tôi chút nào nữa
14:02
but they had more to say.
255
817000
2000
nhưng họ vẫn chưa nói hết.
14:04
They said, "Well, we also believe that if you're a Mormon
256
819000
3000
Họ nói, "Chà, chúng tôi tin rằng nếu chị theo đạo Mormon
14:07
and if you're in good standing with the church, when you die
257
822000
2000
và nếu chị tích cực ủng hộ giáo hội, khi chị chết
14:09
you get to go to heaven and be with your family for all eternity."
258
824000
5000
chị sẽ được lên thiên đường và ở với gia đình mình mãi mãi."
14:14
And I said, "Oh, dear --
259
829000
2000
Và tôi nói, "Ồ, vậy sao--
14:16
(Laughter)
260
831000
7000
(cười)
14:23
-- that wouldn't be such a good incentive for me."
261
838000
2000
--điều này cũng không khích lệ tôi cho lắm
14:25
(Laughter)
262
840000
1000
(cười)
14:26
And they said, "Oh -- hey, well, we also believe
263
841000
5000
Và họ nói, "Ồ -- này, chà, chúng tôi cũng tin
14:31
that when you go to heaven you get your body restored
264
846000
2000
rằng khi chị lên thiên đường chị sẽ có được thân thể mình
14:33
to you in its best original state.
265
848000
3000
trong trạng thái nguyên bản.
14:36
Like, if you'd lost a leg, well, you get it back.
266
851000
2000
Giả như, chị bị mất một chân, thì, chị sẽ có lại nó.
14:38
Or, if you'd gone blind, you could see."
267
853000
2000
Hay như, nếu chị đã mù, chị sẽ có thể lại nhìn được."
14:40
I said, "Oh -- now, I don't have a uterus because I had cancer
268
855000
4000
Tôi nói, "Ồ, bây giờ tôi đã cắt bỏ tử cung vì bị ung thư
14:44
a few years ago. So, does this mean that if I went to heaven
269
859000
3000
mấy năm trước. Vậy là, có phải khi tôi lên thiên đường
14:47
I would get my old uterus back?" And they said, "Sure."
270
862000
4000
tôi sẽ có lại tử cung của mình?" Và họ nói, "Chắc chắn rồi."
14:51
And I said, "I don't want it back. I'm happy without it." Gosh.
271
866000
6000
Và tôi nói, "Tôi không muốn thế. Tôi quá hạnh phúc khi không có nó." Thật là.
14:57
What if you had a nose job and you liked it?
272
872000
3000
Nếu bạn phẫu thuật mũi rồi và bạn thích nó thì sao?
15:00
(Laughter)
273
875000
2000
(cười)
15:02
Would God force you to get your old nose back?
274
877000
3000
Liệu Chúa có bắt bạn quay về với cái mũi trước đây?
15:05
Well, then they gave me this Book of Mormon,
275
880000
2000
Chà, rồi họ đưa cho tôi cuốn sách Mormon.
15:07
and they told me to read this chapter and that chapter,
276
882000
2000
và bảo tôi đọc chương nọ chương kia,
15:09
and they said they'd come back some day and check in on me,
277
884000
2000
và họ bảo sẽ quay lại đây một ngày nào đó và kiểm tra tôi,
15:11
and I think I said something like, "Please don't hurry,"
278
886000
2000
và tôi nghĩ là tôi đã nói gì đó kiểu như, "Làm ơn đừng sớm quá,"
15:13
or maybe it was just, "Please don't," and they were gone.
279
888000
4000
hoặc có thể chỉ là, "Làm ơn đừng," và họ ra đi.
15:17
OK, so, I initially felt really superior to these boys,
280
892000
3000
OK, ban đầu tôi cảm thấy mình hơn những chàng trai ấy,
15:20
and smug in my more conventional faith. But then,
281
895000
3000
và tự phụ vì theo một tín ngưỡng phổ biến hơn. Nhưng về sau,
15:23
the more I thought about it, the more I had to be honest with myself.
282
898000
3000
càng nghĩ tôi càng phải thành thật với bản thân mình hơn.
15:26
If someone came to my door and I was hearing Catholic theology
283
901000
3000
Nếu ai đó đến nhà tôi và tôi được nghe về giáo lý của Công giáo
15:29
and dogma for the very first time, and they said,
284
904000
3000
lần đầu tiên trong đời, và họ nói,
15:32
"We believe that God impregnated a very young girl
285
907000
3000
"Chúng tôi tin rằng Chúa đã khiến cho một cô gái rất trẻ mang thai
15:35
without the use of intercourse,
286
910000
2000
mà không cần đến quan hệ,
15:37
and the fact that she was a virgin is maniacally important to us --
287
912000
3000
và rằng chuyện cô ấy hoàn toàn trong trắng vô cùng quan trọng đối với chúng tôi
15:40
(Laughter)
288
915000
1000
(cười)
15:41
-- and she had a baby, and that's the son of God,"
289
916000
3000
và cô ấy mang thai, và đó là đứa con của Chúa,"
15:44
I mean, I would think that's equally ridiculous.
290
919000
3000
Ý tôi là, tôi cũng sẽ nghĩ chuyện này thật là nực cười.
15:47
I'm just so used to that story.
291
922000
2000
Chỉ là tôi đã quá quen với câu chuyện đó.
15:49
(Laughter)
292
924000
1000
(cười)
15:50
So, I couldn't let myself feel condescending towards these boys.
293
925000
3000
nên tôi không thể để bản thân cảm thấy bị hạ mình bằng với những người kia.
15:53
But the question they asked me when they first arrived
294
928000
2000
Nhưng câu hỏi mà họ hỏi tôi khi mới đến
15:55
really stuck in my head:
295
930000
2000
thật sự bị mắc kẹt trong đầu tôi:
15:57
Did I believe that God loved me with all his heart?
296
932000
4000
Tôi có tin rằng Chúa yêu thương tôi với cả trái tim của Ngài không?
16:01
Because I wasn't exactly sure how I felt about that question.
297
936000
2000
Vì tôi không chắc tôi cảm thấy thế nào về câu hỏi đó.
16:03
Now, if they'd asked me,
298
938000
2000
Vâng, nếu họ hỏi tôi,
16:05
Do you feel that God loves you with all his heart?
299
940000
4000
Chị có cảm thấy Chúa yêu thương chị với cả trái tim của Ngài không?
16:09
Well, that would have been much different, I think I would have instantly answered,
300
944000
3000
Chà, như thế sẽ khác rất nhiều, tôi nghĩ tôi đã trả lời ngay lập tức,
16:12
"Yes, yes, I feel it all the time. I feel God's love when I'm hurt and confused,
301
947000
5000
"Vâng, vâng, lúc nào cũng cảm thấy. Tôi cảm nhận được tình yêu của Chúa khi tôi bị tổn thương và bối rối,
16:17
and I feel consoled and cared for. I take shelter in God's love
302
952000
5000
và tôi cảm thấy được chia sẻ và quan tâm. Tôi được che chở bởi tình yêu của Chúa
16:22
when I don't understand why tragedy hits,
303
957000
2000
khi tôi không hiểu tại sao bi kịch lại xảy ra,
16:24
and I feel God's love when I look with gratitude at all the beauty I see."
304
959000
4000
và tôi cảm nhận được tình yêu của Chúa khi tôi ngắm nhìn mọi vẻ đẹp với sự biết ơn"
16:28
But since they asked me that question with the word believe in it,
305
963000
3000
Nhưng vì họ hỏi tôi câu hỏi với từ tin trong đó,
16:31
somehow it was all different,
306
966000
2000
nó đã khác đi thế nào đó,
16:33
because I wasn't exactly sure if I believed what I so clearly felt.
307
968000
6000
vì tôi không thật sự chắc là tôi tin vào điều mà tôi cảm thấy quá rõ.
ABOUT THE SPEAKER
Julia Sweeney - Actor, comedian, playwrightJulia Sweeney creates comedic works that tackle deep issues: cancer, family, faith.
Why you should listen
Julia Sweeney is a writer, director, actress, comedian and monologist. She is known for being a cast member on Saturday Night Live from 1990 to 1995, where she created and popularized the androgynous character, Pat. She is also well known for her comedic and dramatic monologues. God Said Ha! is a monologue about serious illness, her brother's lymphoma and her own cancer, and her family's crazy reactions to this crisis as they soldiered their way through struggle, confusion and death. This play was performed all over the U.S. and on Broadway at the Lyceum Theater. It was made into a film produced by Quentin Tarantino, and the comedy album from the show was nominated for a Grammy.
Sweeney's second monologue, In the Family Way, played in theatrical runs in New York and Los Angeles. It was ultimately fashioned into a book, a memoir titled If It's Not One Thing, It's Your Mother. Sweeney's third monologue, Letting Go of God, chronicled her journey from Catholicism to atheism. It was made into a film that played on Showtime.
Julia Sweeney | Speaker | TED.com