TEDGlobal 2010
Ethan Zuckerman: Listening to global voices
Ethan Zucherman: Lắng nghe những tiếng nói trên toàn cầu
Filmed:
Readability: 4.3
814,118 views
Đúng vậy, mạng internet kết nối toàn cầu. Nhưng đa số chúng ta chỉ lắng nghe những tiếng nói của những người giống như ta. Nhà văn và công nghệ gia Ethan Zuckerman muốn chia sẽ những câu chuyện trên thế giới. Anh ta nói về cách thức hay để mở rộng thế giới Twitter và đọc tin tức bằng ngoại ngữ không phải tiếng mẹ đẻ của bạn.
Ethan Zuckerman - Blogger, digital visionary
Ethan Zuckerman studies how the world -- the whole world -- uses new media to share information and moods across cultures, languages and platforms. Full bio
Ethan Zuckerman studies how the world -- the whole world -- uses new media to share information and moods across cultures, languages and platforms. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'm an American, which means, generally,
0
0
3000
Tôi là người Mỹ,
thông thường nghĩa là
thông thường nghĩa là
00:18
I ignore football unless it involves
1
3000
2000
tôi phớt lờ bóng đá,
trừ khi nó cần
trừ khi nó cần
00:20
guys my size or Bruno's size
2
5000
2000
những cầu thủ
đô như tôi hay Bruno
đô như tôi hay Bruno
00:22
running into each other at extremely high speeds.
3
7000
3000
xông vào nhau
với tốc độ khủng khiếp
với tốc độ khủng khiếp
00:25
That said, it's been really hard
4
10000
2000
Tuy vậy,
thật sự khó mà
thật sự khó mà
00:27
to ignore football
5
12000
2000
phớt lờ bóng đá
00:29
for the last couple of weeks.
6
14000
2000
trong vài tuần vừa qua.
Tôi lên Twitter,
có vô số từ lạ lẫm
có vô số từ lạ lẫm
00:31
I go onto Twitter, there are all these strange words that I've never heard before:
7
16000
3000
mà tôi chưa từng nghe qua:
00:34
FIFA, vuvuzela,
8
19000
2000
FIFA, vuvuzela,
00:36
weird jokes about octopi.
9
21000
2000
những lời nói đùa kỳ cục về octopi.
00:38
But the one that's really been sort of stressing me out,
10
23000
2000
Nhưng thứ thực sự làm tôi quan tâm,
00:40
that I haven't been able to figure out,
11
25000
2000
mà nghĩ mãi
tôi vẫn không hiểu ra được,
tôi vẫn không hiểu ra được,
00:42
is this phrase "Cala a boca, Galvao."
12
27000
2000
đó là cụm từ
"Cala a boca, Galvao."
"Cala a boca, Galvao."
00:44
If you've gone onto Twitter in the last couple of weeks,
13
29000
2000
Nếu bạn lên Twitter trong vài tuần qua,
00:46
you've probably seen this.
14
31000
2000
bạn có thể thấy nó.
00:48
It's been a major trending topic.
15
33000
2000
Nó đang là chủ đề lớn.
00:50
Being a monolingual American, I obviously don't know what the phrase means.
16
35000
3000
Là người Mỹ chỉ biết 1 ngôn ngữ,
tôi đương nhiên không hiểu nghĩa của nó
tôi đương nhiên không hiểu nghĩa của nó
00:53
So I went onto Twitter,
17
38000
2000
Vì vậy tôi lên Twitter
00:55
and I asked some people if they could explain to me "Cala a boca, Galvao."
18
40000
3000
và nhờ mọi người giải thích từ
"Cala a boca, Galvao"
"Cala a boca, Galvao"
00:58
And fortunately, my Brazilian friends
19
43000
2000
Và may mắn thay,
bạn bè Brazil của tôi
bạn bè Brazil của tôi
01:00
were more than ready to help.
20
45000
2000
thì luôn sẵn sàng giúp đỡ.
01:02
They explained that the Galvao bird
21
47000
3000
Họ giải thích rằng con chim Galvao
01:05
is a rare and endangered parrot
22
50000
2000
là loài vẹt quý hiếm và đang có
01:07
that's in terrible, terrible danger.
23
52000
2000
nguy cơ tiệt giống nghiêm trọng
01:09
In fact, I'll let them tell you a bit more about it.
24
54000
2000
Thực tế, họ sẽ giải thích thêm về điều này
01:11
Narrator: A word about Galvao, a very rare kind of bird
25
56000
3000
"Chim Galvao, là một loại chim rất hiếm
01:14
native to Brazil.
26
59000
2000
xuất xứ từ Brazil
01:16
Every year, more than 300,000 Galvao birds
27
61000
3000
Mỗi năm, hơn 300.000 chim Galvan bị giết
01:19
are killed during Carnival parades.
28
64000
2000
trong dịp đại hội Carnival."
01:21
Ethan Zuckerman: Obviously, this is a tragic situation,
29
66000
2000
Đương nhiên đây là một trường hợp
01:23
and it actually gets worse.
30
68000
2000
bi thảm và ngày càng tệ hơn.
01:25
It turns out that, not only is the Galvao parrot
31
70000
2000
Hóa ra, con vẹt Galvao chẳng những
01:27
very attractive, useful for headdresses,
32
72000
3000
rất đẹp, dùng làm trang sức trên đầu,
01:30
it evidently has certain hallucinogenic properties,
33
75000
3000
mà còn sở hữu chất gây ra ảo giác,
01:33
which means that there's a terrible problem
34
78000
2000
điều này nghĩa là có một vấn đề tồi tệ
01:35
with Galvao abuse.
35
80000
2000
về việc lạm dụng loài chim này
01:37
Some sick and twisted people have found themselves snorting Galvao.
36
82000
3000
Có những kẻ nghiện bệnh hoạn
hút lông chim Galvao
hút lông chim Galvao
01:40
And it's terribly endangered.
37
85000
2000
trong khi nó sắp tiệt chủng.
01:42
The good news about this is that the global community --
38
87000
2000
Tin tốt là cộng đồng thế giới,
01:44
again, my Brazilian friends tell me --
39
89000
2000
điều này cũng do các bạn Brazil nói lại,
01:46
is pitching in to help out.
40
91000
2000
đang đứng ra giúp đỡ
01:48
It turns out that Lady Gaga
41
93000
2000
Hóa ra là Ca sĩ Lady Gaga -
01:50
has released a new single --
42
95000
2000
đã cho ra một bản nhạc --
01:52
actually five or six new singles, as near as I can tell --
43
97000
3000
thật ra năm hoặc sáu bản nhạc, theo tôi biết,
01:55
titled "Cala a boca, Galvao."
44
100000
2000
với tựa đề "Cala a boca, Galvao."
01:57
And my Brazilian friends tell me that
45
102000
2000
Và các bạn Brazil bảo, nếu tôi lên mạng
01:59
if I just tweet the phrase "Cala a boca, Galvao,"
46
104000
2000
viết lên Twitter "Cala a boca, Galvao,"
02:01
10 cents will be given
47
106000
2000
10 xu sẽ được đóng góp
02:03
to a global campaign
48
108000
2000
cho chiến dịch toàn cầu
02:05
to save this rare and beautiful bird.
49
110000
3000
để cứu lấy giống chim quý hiếm này
02:08
Now, most of you have figured out that this was a prank,
50
113000
2000
Phần lớn đã hiểu ra
đây là một trò bịp,
đây là một trò bịp,
02:10
and actually a very, very good one.
51
115000
2000
và thật ra là một trò rất hay.
02:12
"Cala a boca, Galvao" actually means something very different.
52
117000
2000
"Cala a boca, Galvao"
thật ra mang một nghĩa khác.
thật ra mang một nghĩa khác.
02:14
In Portugese, it means "Shut your mouth, Galvao."
53
119000
3000
Trong tiếng Bồ Đào Nha là "Im đi, Galvao."
02:17
And it specifically refers to this guy, Galvao Bueno,
54
122000
3000
Và câu này cụ thể ám chỉ Galvao Bueno.
02:20
who's the lead soccer commentator
55
125000
2000
Ông ta là một
đại xướng ngôn viên bóng đá
đại xướng ngôn viên bóng đá
02:22
for Rede Globo.
56
127000
2000
cho Rede Globo.
02:24
And what I understand from my Brazilian friends
57
129000
2000
Và theo tôi biết được
từ những bạn Brazil
từ những bạn Brazil
02:26
is that this guy is just a cliche machine.
58
131000
3000
thì ông ta chỉ là
một cái máy sáo rỗng
một cái máy sáo rỗng
02:29
He can ruin the most interesting match
59
134000
3000
Ông ta có thể hủy hoại
trận bóng hay nhất
trận bóng hay nhất
02:32
by just spouting cliche again and again and again.
60
137000
2000
bằng những câu sáo rỗng
lặp đi lặp lại.
lặp đi lặp lại.
02:34
So Brazilians went to that first match
61
139000
2000
Nên khi các khán giả Brazil
tới trận đấu
tới trận đấu
02:36
against North Korea,
62
141000
2000
đầu tiên với Bắc Triều Tiên,
02:38
put up this banner, started a Twitter campaign
63
143000
2000
họ lập khẩu hiệu này,
khởi xướng chiến dịch Twitter
khởi xướng chiến dịch Twitter
02:40
and tried to convince the rest of us
64
145000
2000
và thuyết phục tất cả chúng ta tweet
02:42
to tweet the phrase: "Cala a boca, Galvao."
65
147000
2000
cụm từ: "Cala a boca. Galvao."
02:44
And in fact, were so successful at this
66
149000
3000
Và thực tế, họ thành công tới mức
02:47
that it topped Twitter for two weeks.
67
152000
2000
cụm từ này dẫn đầu
Twitter hơn hai tuần
Twitter hơn hai tuần
02:49
Now there's a couple --
68
154000
2000
Đây là một vài bài học
02:51
there's a couple of lessons that you can take from this.
69
156000
3000
chúng ta có thể rút ra từ đó
02:54
And the first lesson, which I think is a worthwhile one,
70
159000
3000
Bài học đầu tiên,
tôi cho là rất giá trị,
tôi cho là rất giá trị,
02:57
is that you cannot go wrong
71
162000
2000
đó là rất dễ yêu cầu mọi người
02:59
asking people to be active online,
72
164000
2000
hoạt động trên mạng,
03:01
so long as activism just means retweeting a phrase.
73
166000
3000
Miễn sao việc đó
chỉ là lặp lại một cụm từ
chỉ là lặp lại một cụm từ
03:04
So as long as activism is that simple,
74
169000
2000
miễn sao việc đó
cứ đơn giản như thế,
cứ đơn giản như thế,
03:06
it's pretty easy to get away with.
75
171000
2000
thì sẽ dể dàng
kêu gọi mọi người theo.
kêu gọi mọi người theo.
03:08
The other thing you can take from this, by the way,
76
173000
2000
Một điều nữa bạn nên biết là
03:10
is that there are a lot of Brazilians on Twitter.
77
175000
3000
rất nhiều người Brazil trên mạng Twitter.
03:13
There's more than five million of them.
78
178000
2000
Có hơn năm triệu người.
03:15
As far as national representation,
79
180000
2000
Tính theo thống kê quốc gia,
03:17
11 percent of Brazilian internet users are on Twitter.
80
182000
3000
11% người Brazil trên mạng
dùng Twitter.
dùng Twitter.
03:20
That's a much higher number than in the U.S. or U.K.
81
185000
3000
Vậy là cao hơn nhiều ở Mỹ và Anh
03:23
Next to Japan,
82
188000
2000
Chỉ sau Nhật bản,
03:25
it's the second most represented by population.
83
190000
3000
Brazil đứng thứ hai về dân số
03:28
Now if you're using Twitter or other social networks,
84
193000
2000
Nếu bạn đang dùng Twitter
hay các mạng xã hội khác
hay các mạng xã hội khác
03:30
and you didn't realize
85
195000
2000
và bạn không nhận ra
đây là nơi tụ họp
đây là nơi tụ họp
03:32
this was a space with a lot of Brazilians in it,
86
197000
2000
rất đông người Brazil,
03:34
you're like most of us.
87
199000
2000
thì bạn cũng giống như tất cả chúng ta.
03:36
Because what happens on a social network
88
201000
2000
Vì trên mạng xã hội
03:38
is you interact with the people
89
203000
2000
bạn chỉ giao thiệp với những người
03:40
that you have chosen to interact with.
90
205000
2000
mà bạn chọn lựa.
03:42
And if you are like me, a big, geeky, white, American guy,
91
207000
3000
Và nếu bạn như tôi,
một kẻ mọt sách, da trắng Mỹ
một kẻ mọt sách, da trắng Mỹ
03:45
you tend to interact with a lot of other geeky, white, American guys.
92
210000
3000
thì bạn thường giao lưu
với những người tương tự
với những người tương tự
03:48
And you don't necessarily have the sense
93
213000
2000
Và bạn sẽ không biết rằng,
Twitter là nơi
Twitter là nơi
03:50
that Twitter is in fact a very heavily Brazilian space.
94
215000
2000
tập hợp rất đông dân Brazil.
03:52
It's also extremely surprising to many Americans,
95
217000
3000
Trong sự ngạc nhiên
của nhiều người Mỹ,
của nhiều người Mỹ,
03:55
a heavily African-American space.
96
220000
3000
cũng là nơi giao lưu chủ yếu
của người Mỹ gốc Phi
của người Mỹ gốc Phi
03:58
Twitter recently did some research.
97
223000
2000
Twitter vừa mới làm vài nghiên cứu.
04:00
They looked at their local population.
98
225000
2000
Họ nhìn vào dân số địa phương
04:02
They believe that 24 percent
99
227000
2000
Họ tin rằng 24% người Mỹ sử dụng Twitter
04:04
of American Twitter users are African-American.
100
229000
2000
là người Mỹ gốc Phi
04:06
That's about twice as high as African-Americans
101
231000
2000
Vậy là gấp hai lần
so với tổng số
so với tổng số
04:08
are represented in the population.
102
233000
2000
những người dân này ở Mỹ.
04:10
And again, that was very shocking to many Twitter users,
103
235000
2000
Một lần nữa, điều này khiến
cư dân mạng rất kinh ngạc
cư dân mạng rất kinh ngạc
04:12
but it shouldn't be.
104
237000
2000
nhưng họ không nên.
04:14
And the reason it shouldn't be is that on any day
105
239000
2000
Và lý do là vì
bất cứ một ngày nào
04:16
you can go into Trending Topics.
106
241000
2000
bạn vào những chủ đề
được quan tâm nhất
được quan tâm nhất
04:18
And you tend to find topics
107
243000
2000
bạn sẽ thấy
hầu hết những chủ đề này
hầu hết những chủ đề này
04:20
that are almost entirely African-American conversations.
108
245000
3000
là của những người Mỹ gốc Phi.
04:24
This was a visualization done by Fernando Viegas
109
249000
2000
Đây là một thống kê của Fernando Viegas
04:26
and Martin Wattenberg,
110
251000
2000
và Martin Wattenberg,
04:28
two amazing visualization designers,
111
253000
2000
hai nhà thiết kế hình dung tài tình
04:30
who looked at
112
255000
2000
Họ nhìn vào con số
04:32
a weekend's worth of Twitter traffic
113
257000
2000
người sử dụng Twitter cuối tuần
04:34
and essentially found that a lot of these trending topics
114
259000
2000
và nhận ra rằng,
rất nhiều những chủ đề này
rất nhiều những chủ đề này
04:36
were basically segregated conversations --
115
261000
3000
đều mang tính phân biệt chủng tộc
04:39
and in ways that you wouldn't expect.
116
264000
2000
trong những cách
bạn không tưởng tượng nổi.
bạn không tưởng tượng nổi.
04:41
It turns out that oil spill is a mostly white conversation,
117
266000
3000
Hóa ra sự tràn dầu là cuộc hội thảo
của dân da trắng,
của dân da trắng,
04:44
that cookout
118
269000
2000
còn tiệc ngoài trời
thì được bàn luận
thì được bàn luận
04:46
is a mostly black conversation.
119
271000
2000
bởi người da đen.
04:48
And what's crazy about this is that
120
273000
2000
Và sự điên rồ về điều này là nếu
04:50
if you wanted to mix up who you were seeing on Twitter,
121
275000
3000
bạn muốn làm quen
với ai đó trên Twitter,
với ai đó trên Twitter,
04:53
it's literally a quick click away.
122
278000
3000
việc đó chỉ cách bạn
một nhấp chuột
một nhấp chuột
04:56
You click on that cookout tag, there an entirely different conversation
123
281000
2000
Bạn chọn đề tài "tiệc ngoài trời",
sẽ có một cuộc trò chuyện khác hẳn
04:58
with different people participating in it.
124
283000
3000
với một nhóm người hoàn toàn khác.
05:01
But generally speaking, most of us don't.
125
286000
2000
Nhưng nói chung,
đa số không làm như vậy.
đa số không làm như vậy.
Chúng ta rốt cuộc
luôn chọn lọc,
luôn chọn lọc,
05:03
We end up within these filter bubbles, as my friend Eli Pariser calls them,
126
288000
3000
như bạn Eli Pariser
của tôi hay nói,
của tôi hay nói,
05:06
where we see the people we already know
127
291000
2000
để gặp những người mà ta biết
05:08
and the people who are similar to the people we already know.
128
293000
3000
và những người
giống như ta đã quen
giống như ta đã quen
05:11
And we tend not to see that wider picture.
129
296000
3000
Và thường chúng ta
không nhìn vào tổng thể.
không nhìn vào tổng thể.
05:14
Now for me, I'm surprised by this,
130
299000
3000
Và riêng tôi, tôi cũng ngạc nhiên
05:17
because this wasn't how the internet was supposed to be.
131
302000
3000
vì mạng không phải một nơi như thế.
05:20
If you go back into the early days of the internet,
132
305000
2000
Nếu bạn trở lại
những ngày đầu của mạng,
những ngày đầu của mạng,
05:22
when cyber-utopians like Nick Negroponte
133
307000
3000
khi những lý tưởng gia
như Nick Negroponte
như Nick Negroponte
05:25
were writing big books like "Being Digital,"
134
310000
2000
viết những cuốn sách lớn
như "Being Digital,"
như "Being Digital,"
05:27
the prediction was that the internet
135
312000
2000
họ dự đoán rằng,
internet sẽ là một
internet sẽ là một
05:29
was going to be an incredibly powerful force
136
314000
2000
sự thúc đẩy mạnh mẽ
05:31
to smooth out cultural differences,
137
316000
3000
để xóa đi sự khác biệt văn hóa
05:34
to put us all on a common field of one fashion or another.
138
319000
3000
và giúp chúng ta đồng cảm
theo cách này hay cách khác.
theo cách này hay cách khác.
05:37
Negroponte started his book with a story
139
322000
3000
Negroponte mở đầu cuốn sách
bằng một câu chuyện
bằng một câu chuyện
05:40
about how hard it is to build connections
140
325000
2000
kể về sự khó khăn
của việc xây dựng
của việc xây dựng
05:42
in the world of atoms.
141
327000
2000
liên kết trong
thế giới nguyên tử.
thế giới nguyên tử.
05:44
He's at a technology conference in Florida.
142
329000
2000
Khi anh tới hội nghị công nghệ
ở Florida,
ở Florida,
05:46
And he's looking at something really, truly absurd,
143
331000
3000
và nhìn thấy một vật
cực kì lố bịch
cực kì lố bịch
05:49
which is bottles of Evian water on the table.
144
334000
3000
đó là chai nước Evian trên bàn.
05:52
And Negroponte says this is crazy.
145
337000
2000
Và Negroponte nói
"Chuyện này thật điên rồ
"Chuyện này thật điên rồ
05:54
This is the old economy.
146
339000
2000
Đây là nền kinh tế lỗi thời,
05:56
It's the economy of moving these
147
341000
2000
nền kinh tế mà phải đẩy
những nguyên tử chậm chạp,
những nguyên tử chậm chạp,
05:58
heavy, slow atoms over long distances that's very difficult to do.
148
343000
3000
nặng nề trong một khoảng cách xa,
một chyện khó làm nổi.
một chyện khó làm nổi.
06:01
We're heading to the future of bits,
149
346000
2000
Chúng ta đang tiến tới
tương lai sử dụng "bits"
tương lai sử dụng "bits"
06:03
where everything is speedy, it's weightless.
150
348000
2000
nơi tất cả đều
nhanh chóng, nhẹ nhàng.
nhanh chóng, nhẹ nhàng.
06:05
It can be anywhere in the world at any time.
151
350000
2000
Nó ở mọi nơi, mọi thời điểm
trên thế giới.
trên thế giới.
06:07
And it's going to change the world as we know it.
152
352000
3000
Và nó sẽ thay đổi thế giới
mà ta biết."
mà ta biết."
06:10
Now, Negroponte has been right about a lot of things.
153
355000
2000
Negroponte đã dự đoán đúng
nhiều chuyện
nhiều chuyện
06:12
He's totally wrong about this one.
154
357000
2000
nhưng anh đã sai
về điều này.
về điều này.
06:14
It turns out that in many cases
155
359000
2000
Hóa ra, trong nhiều trường hợp,
nguyên tử dễ dàng
nguyên tử dễ dàng
06:16
atoms are much more mobile than bits.
156
361000
3000
di chuyển hơn bits.
06:19
If I walk into a store in the United States,
157
364000
2000
Nếu tôi bước vào
một cửa hàng ở Mỹ,
một cửa hàng ở Mỹ,
06:21
it's very, very easy for me to buy water
158
366000
3000
tôi rất dễ dàng mua được
một chai nước
một chai nước
06:24
that's bottled in Fiji,
159
369000
2000
xuất nguồn từ Fiji,
06:26
shipped at great expense to the United States.
160
371000
2000
được vận chuyển tốn kém
đến tận nước Mỹ.
đến tận nước Mỹ.
06:28
It's actually surprisingly hard
161
373000
3000
Nhưng thật sự rất khó
để tìm xem
để tìm xem
06:31
for me to see a Fijian feature film.
162
376000
2000
một bộ phim nói về người Fiji,
06:33
It's really difficult for me to listen to Fijian music.
163
378000
3000
rất khó nếu tôi muốn
nghe nhạc Fiji,
nghe nhạc Fiji,
06:36
It's extremely difficult for me to get Fijian news,
164
381000
3000
Cực kỳ khó nếu tôi muốn
đọc tin tức về Fiji.
đọc tin tức về Fiji.
06:39
which is strange, because actually there's an enormous amount going on in Fiji.
165
384000
3000
Điều này thật lạ lùng,
vì nhiều sự kiện lớn đang xảy ra ở Fiji.
vì nhiều sự kiện lớn đang xảy ra ở Fiji.
06:42
There's a coup government. There's a military government.
166
387000
2000
Có cuộc đảo chính,
có chính phủ quân đội,
có chính phủ quân đội,
06:44
There's crackdowns on the press.
167
389000
2000
báo chí bị đàn áp
06:46
It's actually a place that we probably should
168
391000
2000
Đó thật sự là nơi
chúng ta cần theo dõi
chúng ta cần theo dõi
06:48
be paying attention to at the moment.
169
393000
2000
tại thời điểm này.
06:50
Here's what I think is going on.
170
395000
2000
Đây là điều tôi nghĩ
về những gì đang diễn ra
về những gì đang diễn ra
06:52
I think that we tend to look a lot
171
397000
2000
Tôi nghĩ chúng ta
có khuynh hướng
có khuynh hướng
06:54
at the infrastructure
172
399000
2000
chỉ nhìn vào kết cấu
06:56
of globalization.
173
401000
2000
của sự toàn cầu hóa.
Chúng ta chỉ nhìn vào
những khuôn mẫu giúp ta
những khuôn mẫu giúp ta
06:58
We look at the framework that makes it possible
174
403000
2000
07:00
to live in this connected world.
175
405000
2000
có thể sống trong
thế giới liên kết này.
thế giới liên kết này.
07:02
And that's a framework that includes things like airline routes.
176
407000
3000
Đó là những khuôn mẫu bao gồm:
đường bay, dây cáp mạng,...
07:05
It includes things like the Internet cables.
177
410000
2000
07:07
We look at a map like this one,
178
412000
2000
Chúng ta nhìn vào
những bản đồ như này,
những bản đồ như này,
07:09
and it looks like the entire world is flat
179
414000
3000
và nó trông giống như
cả thế giới bằng phẳng,
cả thế giới bằng phẳng,
07:12
because everything is a hop or two away.
180
417000
2000
vì ta có thể nhanh chóng
di chuyển tới mọi nơi.
di chuyển tới mọi nơi.
07:14
You can get on a flight in London,
181
419000
2000
Bạn có thể bay đi Luân Đôn,
07:16
you can end up in Bangalore later today.
182
421000
2000
rồi bay về Bangalore
chỉ trong hôm nay.
chỉ trong hôm nay.
07:18
Two hops, you're in Suva, the capitol of Fiji.
183
423000
2000
Hai chuyến bay,
bạn đến Suva - thủ đô Fiji.
bạn đến Suva - thủ đô Fiji.
07:20
It's all right there.
184
425000
2000
Tất cả trong tầm tay.
07:22
When you start looking at what actually
185
427000
2000
Nhưng khi bạn nhìn kỹ
những gì nổi lên
những gì nổi lên
trên những mạng lưới này,
07:24
flows on top of these networks,
186
429000
2000
07:26
you get a very different picture.
187
431000
2000
bạn sẽ thấy một hình ảnh khác.
07:28
You start looking at how
188
433000
2000
Nếu bạn theo dõi
cách những chuyến bay
cách những chuyến bay
07:30
the global plane flights move,
189
435000
2000
toàn cầu di chuyển,
07:32
and you suddenly discover that the world isn't even close to flat.
190
437000
2000
bạn sẽ khám phá ra rằng
thế giới không những
không phẳng
không phẳng
07:34
It's extremely lumpy.
191
439000
2000
mà còn cực kỳ gồ ghề.
Có một số phần của thế giới
liên kết rất tốt
liên kết rất tốt
07:36
There are parts of the world that are very, very well connected.
192
441000
2000
07:38
There's basically a giant pathway in the sky
193
443000
2000
Ta có một con đường
khổng lồ trên bầu trời
khổng lồ trên bầu trời
07:40
between London and New York.
194
445000
2000
giữa London và New York.
07:42
but look at this map, and you can watch this
195
447000
2000
Nhưng nếu bạn nhìn
vào bản đồ này,
vào bản đồ này,
07:44
for, you know, two or three minutes.
196
449000
2000
trong khoảng 2 - 3 phút,
07:46
You won't see very many planes
197
451000
2000
bạn sẽ không thấy
nhiều chuyến bay từ
nhiều chuyến bay từ
07:48
go from South America to Africa.
198
453000
2000
Nam Mỹ đến Châu Phi.
Và bạn sẽ khám phá ra
một phần của trái đất
một phần của trái đất
07:50
And you'll discover that there are parts of the globe
199
455000
2000
07:52
that are systematically cut off.
200
457000
2000
đã bị cắt đứt
khỏi hệ thống kết nối.
khỏi hệ thống kết nối.
07:54
When we stop looking at the infrastructure that makes connection possible,
201
459000
3000
Khi chúng ta ngưng nhìn vào
kết cấu của sự liên kết,
kết cấu của sự liên kết,
07:57
and we look at what actually happens,
202
462000
3000
mà nhìn thẳng vào sự thật,
08:00
we start realizing that the world doesn't work quite the same way
203
465000
2000
thì ta sẽ thấy
thế giới không hoạt động
thế giới không hoạt động
08:02
that we think it does.
204
467000
2000
như chúng ta luôn nghĩ.
Đây là vấn đề mà
tôi đã quan tâm đến trong
tôi đã quan tâm đến trong
08:04
So here's the problem that I've been interested in
205
469000
2000
08:06
in the last decade or so.
206
471000
3000
vài thập niên qua:
08:09
The world is, in fact, getting more global.
207
474000
2000
Thế giới thật sự
đã được toàn cầu hóa.
đã được toàn cầu hóa.
08:11
It's getting more connected.
208
476000
2000
Chúng ta được kết nối nhiều hơn,
08:13
More of problems are global in scale.
209
478000
2000
có nhiều vấn đề
trên quy mô toàn cầu hơn,
trên quy mô toàn cầu hơn,
08:15
More of our economics is global in scale.
210
480000
2000
nền kinh tế cũng
được toàn cầu hóa,
được toàn cầu hóa,
08:17
And our media is less global by the day.
211
482000
3000
nhưng truyền thông toàn cầu
lại ngày càng ít.
lại ngày càng ít.
08:20
If you watched a television broadcast in the United States in the 1970s,
212
485000
3000
Nếu bạn xem truyền hình Mỹ
trong những thập niên 1970,
trong những thập niên 1970,
08:23
35 to 40 percent of it would have been international news
213
488000
3000
35%-40% của
chương trình tin tức mổi tối
chương trình tin tức mổi tối
08:26
on a nightly new broadcast.
214
491000
2000
là tin tức thế giới.
08:28
That's down to about 12 to 15 percent.
215
493000
3000
Con số này đã
giảm xuống còn 12% -15%.
giảm xuống còn 12% -15%.
08:31
And this tends to give us a very distorted view of the world.
216
496000
3000
Điều này có xu hướng cho ta
một cách nhìn méo mó về thế giới.
một cách nhìn méo mó về thế giới.
08:34
Here's a slide that Alisa Miller showed at a previous TED Talk.
217
499000
3000
Đây là một hình ảnh Alisa Miller đã chiếu
tại buổi thuyết trình TED vừa qua.
tại buổi thuyết trình TED vừa qua.
08:37
Alisa's the president of Public Radio International.
218
502000
3000
Alisa là chủ tịch
của Đài Phát Thanh Thế Giới.
của Đài Phát Thanh Thế Giới.
08:40
And she made a cartogram, which is basically a distorted map
219
505000
3000
Và cô ấy đã tạo ra
cartogram - một bản đồ méo
cartogram - một bản đồ méo
08:43
based on what American
220
508000
2000
dựa theo cách nhìn
của giới truyền thông Mỹ
của giới truyền thông Mỹ
08:45
television news casts
221
510000
2000
08:47
looked at for a month.
222
512000
2000
trong một tháng.
08:49
And you see that when you distort a map based on attention,
223
514000
3000
Và bạn có thể thấy
đây là một bản đồ méo mó
đây là một bản đồ méo mó
dựa vào sự quan tâm thế giới
08:52
the world within American television news
224
517000
2000
của giới truyền thông Mỹ.
08:54
is basically reduced to
225
519000
2000
Trên cơ bản,
tin tức chỉ nhắm vào
tin tức chỉ nhắm vào
08:56
this giant bloated U.S.
226
521000
2000
một nước Mỹ khổng lồ
08:58
and a couple of other countries which we've invaded.
227
523000
2000
và vài nước bị
nước Mỹ chúng ta xâm nhập.
nước Mỹ chúng ta xâm nhập.
09:00
And that's basically what our media is about.
228
525000
3000
và giới truyền thông của ta
chỉ có thế.
chỉ có thế.
09:03
And before you conclude that this is just a function of American TV news --
229
528000
3000
Và trước khi bạn kết luận
đây chỉ là chức năng của báo chí Mỹ,
đây chỉ là chức năng của báo chí Mỹ,
09:06
which is dreadful, and I agree that it's dreadful --
230
531000
3000
điều này thật sự rất tệ hại
và tôi đồng ý như thế,
và tôi đồng ý như thế,
09:09
I've been mapping elite media like the New York Times,
231
534000
2000
tôi đã từng đọc báo
của tầng lớp trí thức
của tầng lớp trí thức
như New York Times (NYT)
09:11
and I get the same thing.
232
536000
2000
và họ cũng như vậy.
09:13
When you look at the New York Times, you look at other elite media,
233
538000
2000
Khi bạn đọc NYT, hay
những báo tương đương,
những báo tương đương,
09:15
what you largely get are pictures of very wealthy nations
234
540000
3000
bạn sẽ thấy đa số
nói về những nước giàu mạnh
nói về những nước giàu mạnh
09:18
and the nations we've invaded.
235
543000
2000
và vài nước bị
nước chúng tôi xâm nhập.
nước chúng tôi xâm nhập.
09:20
It turns out that new media
236
545000
2000
Hóa ra, các kênh truyền thông
09:22
isn't necessarily helping us all that much.
237
547000
2000
chẳng giúp ích gì
nhiều cho chúng ta cả.
nhiều cho chúng ta cả.
09:24
Here's a map made by Mark Graham
238
549000
2000
Đây là một bản đồ do
Mark Graham tạo ra
Mark Graham tạo ra
09:26
who's down the street at the Oxford Internet Institute.
239
551000
2000
Anh ấy làm tại
Oxford Internet Institute.
Oxford Internet Institute.
09:28
A this is a map of articles in Wikipedia
240
553000
2000
Đây là bản đồ về
những bài viết
những bài viết
09:30
that have been geo-coded.
241
555000
2000
trên Wikipedia mà
đã được đánh dấu "toàn cầu".
đã được đánh dấu "toàn cầu".
09:32
And you'll notice that there's a very heavy bias
242
557000
2000
Và các bạn sẽ thấy
chúng thiên về
chúng thiên về
09:34
towards North America and Western Europe.
243
559000
3000
những việc xảy ra ở
Bắc Mỹ và Châu Âu.
Bắc Mỹ và Châu Âu.
09:37
Even within Wikipedias,
244
562000
2000
Thậm chí trong Wikipedias,
nơi mà chúng ta tạo ra
nội dung bài viết trên mạng,
nội dung bài viết trên mạng,
09:39
where we're creating their own content online,
245
564000
2000
09:41
there's a heavy bias towards the place where
246
566000
2000
vẫn chủ yếu dựa vào
nơi ở của người viết,
nơi ở của người viết,
09:43
a lot of the Wikipedia authors are based,
247
568000
2000
thay vì những nơi khác trên thế giới.
09:45
rather than to the rest of the world.
248
570000
2000
09:47
In the U.K., you can get up,
249
572000
2000
Tại Anh,
bạn có thể ngồi dậy,
bạn có thể ngồi dậy,
09:49
you can pick up your computer when you get out of this session,
250
574000
2000
lấy máy tính
khi bạn ra khỏi đây,
khi bạn ra khỏi đây,
09:51
you could read a newspaper from India or from Australia,
251
576000
2000
bạn có thể đọc một tờ báo
từ Ấn Độ, Úc,
từ Ấn Độ, Úc,
09:53
from Canada, God forbid from the U.S.
252
578000
3000
từ Canada,
hoặc thậm chí Mỹ.
hoặc thậm chí Mỹ.
09:56
You probably won't.
253
581000
2000
Nhưng bạn sẽ
không làm như thế.
không làm như thế.
Nếu bạn nhìn vào
mức độ dùng mạng,
mức độ dùng mạng,
09:58
If you look at online media consumption --
254
583000
2000
10:00
in this case, in the top 10 users of the internet --
255
585000
3000
trong trường hợp này,
trong top 10 người
sử dụng mạng
sử dụng mạng
10:03
more than 95 percent of the news readership
256
588000
2000
trên 95% đọc những tin tức
10:05
is on domestic news sites.
257
590000
2000
của các trang mạng trong nước.
10:07
It's one of these rare cases where the U.S. is actually slightly better than [the U.K.],
258
592000
3000
Đây là một trong những điều
ít xảy ra ở Mỹ hơn Anh
ít xảy ra ở Mỹ hơn Anh
10:10
because we actually like reading your media,
259
595000
2000
vì chúng tôi thích đọc báo Anh,
trong khi người Anh
lại không đọc báo Mỹ.
lại không đọc báo Mỹ.
10:12
rather than vice versa.
260
597000
2000
10:14
So all of this starts leading me
261
599000
2000
Vì vậy, những điều này
khiến tôi nghĩ rằng
khiến tôi nghĩ rằng
10:16
to think that we're in a state that I refer to
262
601000
2000
chúng ta đang
trong một tình trạng
trong một tình trạng
10:18
as imaginary cosmopolitanism.
263
603000
2000
gọi là toàn cầu ảo.
10:20
We look at the internet.
264
605000
2000
Chúng ta nhìn trên mạng,
10:22
We think we're getting this wide view of the globe.
265
607000
3000
chúng ta nghĩ rằng
chúng ta có quan điểm toàn cầu.
chúng ta có quan điểm toàn cầu.
10:25
We occasionally stumble onto a page in Chinese,
266
610000
2000
Chúng ta có lúc tình cờ
thấy những bài viết
bằng tiếng Trung Quốc
bằng tiếng Trung Quốc
10:27
and we decide that we do in fact have the greatest technology ever built
267
612000
3000
và quyết định rằng
chúng ta thật sự có
công nghệ tuyệt nhất
công nghệ tuyệt nhất
10:30
to connect us to the rest of the world.
268
615000
2000
giúp ta kết nối với
toàn thế giới.
toàn thế giới.
10:32
And we forget that most of the time
269
617000
2000
Và ta quên rằng đa số
thời gian trên mạng
thời gian trên mạng
10:34
we're checking Boston Red Sox scores.
270
619000
3000
dùng để coi điểm số
của đội bóng Boston Red Sox.
của đội bóng Boston Red Sox.
10:37
So this is a real problem --
271
622000
2000
Vì vậy,
ĐÂY mới thật sự là vấn đề:
ĐÂY mới thật sự là vấn đề:
10:39
not just because the Red Sox are having a bad year --
272
624000
3000
không phải là vì
đội Red Sox năm nay chơi tệ
đội Red Sox năm nay chơi tệ
10:42
but it's a real problem because,
273
627000
2000
mà vấn đề thật sự là,
10:44
as we're discussing here at TED,
274
629000
2000
khi chúng ta đang bàn luận ở TED,
10:46
the real problems in the world
275
631000
2000
những vấn đề lớn
trên thế giới,
trên thế giới,
những vấn đề thú vị
để giải quyết
để giải quyết
10:48
the interesting problems to solve
276
633000
2000
trên quy mô toàn cầu.
10:50
are global in scale and scope,
277
635000
2000
10:52
they require global conversations
278
637000
2000
Đòi hỏi những cuộc bàn luận
toàn cầu
toàn cầu
10:54
to get to global solutions.
279
639000
2000
để tìm ra giải pháp toàn cầu.
10:56
This is a problem we have to solve.
280
641000
2000
Đây là vấn đề
chúng ta CẦN giải quyết.
chúng ta CẦN giải quyết.
10:58
So here's the good news.
281
643000
2000
Tôi có tin tốt cho các bạn
11:00
For six years, I've been hanging out with these guys.
282
645000
2000
Trong 6 năm qua,
tôi làm việc với một nhóm
tôi làm việc với một nhóm
11:02
This is a group called Global Voices.
283
647000
2000
Nhóm này gọi là
Tiếng Nói Toàn Cầu.
Tiếng Nói Toàn Cầu.
11:04
This is a team of bloggers from around the world.
284
649000
2000
Họ là các nhà văn mạng
từ khắp thế giới
từ khắp thế giới
11:06
Our mission was to fix the world's media.
285
651000
3000
Sứ mệnh của chúng tôi là
sửa chữa truyền thông thế giới
sửa chữa truyền thông thế giới
11:09
We started in 2004.
286
654000
2000
Chúng tôi bắt đầu từ 2004
và như các bạn thấy,
và như các bạn thấy,
11:11
You might have noticed, we haven't done all that well so far.
287
656000
2000
chúng tôi chưa hoàn thành
sứ mệnh của mình.
sứ mệnh của mình.
11:13
Nor do I think we are by ourselves,
288
658000
2000
Và tôi cũng không nghĩ
một mình chúng tôi
một mình chúng tôi
11:15
actually going to solve the problem.
289
660000
2000
có thể giải quyết vấn đề.
11:17
But the more that I think about it, the more that I think
290
662000
2000
Nhưng càng suy đi nghĩ lại
vấn đề này,
vấn đề này,
11:19
that a few things that we have learned along the way
291
664000
3000
thì tôi càng nghĩ rằng
có vài điều mà chúng tôi
có vài điều mà chúng tôi
đã học được
trên chặng đường này
trên chặng đường này
11:22
are interesting lessons for how we would rewire
292
667000
3000
Bài học thú vị về việc
kết nối như thế nào
kết nối như thế nào
11:25
if we we wanted to use the web to have a wider world.
293
670000
3000
nếu ta muốn dùng mạng
để kết nối với một thế giới rộng hơn.
để kết nối với một thế giới rộng hơn.
11:28
The first thing you have to consider
294
673000
2000
Điều đầu tiên ta phải
xem xét đó là
xem xét đó là
11:30
is that there are parts of the world
295
675000
2000
trên thế giới
có những vùng tối
có những vùng tối
11:32
that are dark spots in terms of attention.
296
677000
2000
không được ai
ngó ngàng tới.
ngó ngàng tới.
11:34
In this case -- the map of the world at night by NASA --
297
679000
3000
Trong trường hợp này,
nếu ta nhìn vào bản đồ TG của NASA,
nếu ta nhìn vào bản đồ TG của NASA,
11:37
they're dark literally because of lack of electricity.
298
682000
3000
ta sẽ thấy những vùng tối
theo đúng nghĩa đen vì thiếu điện.
theo đúng nghĩa đen vì thiếu điện.
11:40
And I used to think that a dark spot on this map
299
685000
2000
Và tôi từng nghĩ rằng
những vùng tối đó
những vùng tối đó
11:42
basically meant you're not going to get media from there
300
687000
2000
nghĩa là ở nơi đó họ
không kết nối truyền thông
không kết nối truyền thông
11:44
because there are more basic needs.
301
689000
2000
vì họ có những nhu cầu
bức thiết hơn.
bức thiết hơn.
11:46
What I'm starting to realize is that
302
691000
2000
Nhưng tôi bắt đầu
hiểu ra rằng
hiểu ra rằng
11:48
you can get media, it's just an enormous amount of work,
303
693000
3000
bạn có thể có được truyền thông,
chỉ là nó tốn nhiều công sức
chỉ là nó tốn nhiều công sức
11:51
and you need an enormous amount of encouragement.
304
696000
2000
và sự khuyến khích.
11:53
One of those dark spots is Madagascar,
305
698000
2000
Một trong những vùng tối đó
là Madagascar,
là Madagascar,
11:55
a country which is generally better known for the Dreamworks film
306
700000
3000
một quốc gia
được biết đến
được biết đến
bởi những thước phim
của Dreamworks
của Dreamworks
11:58
than it is actually known for
307
703000
2000
hơn là những con người
đáng yêu ở đó.
đáng yêu ở đó.
12:00
the lovely people who live there.
308
705000
2000
12:02
And so the people who founded
309
707000
2000
Và những người sáng lập
hội Foko ở Madagascar
hội Foko ở Madagascar
12:04
Foko Club in Madagascar
310
709000
2000
12:06
weren't actually concerned with trying to change the image of their country.
311
711000
3000
không quan tâm đến vấn đề
thay đổi hình tượng nước họ.
thay đổi hình tượng nước họ.
12:09
They were doing something much simpler.
312
714000
2000
Họ đang cố gắng
làm một việc đơn giản hơn:
làm một việc đơn giản hơn:
12:11
It was a club to learn English
313
716000
2000
Đó là một câu lạc bộ
dạy mọi người học tiếng Anh,
dạy mọi người học tiếng Anh,
12:13
and to learn computers and the internet.
314
718000
2000
sử dụng máy tính và internet.
12:15
but what happened was that Madagascar
315
720000
3000
Nhưng điều xảy ra đó là
Madagascar đang trải qua
Madagascar đang trải qua
12:18
went through a violent coup.
316
723000
2000
một cuộc bạo động.
12:20
Most independent media was shut down.
317
725000
2000
Đa số phương tiện truyền thông
tư đều bị cắt đứt
tư đều bị cắt đứt
12:22
And the high school students
318
727000
2000
Và tất cả học sinh
đang theo học viết blog
đang theo học viết blog
12:24
who were learning to blog through Foko Club
319
729000
2000
trên mạng ở
Hội Foko bỗng dưng
Hội Foko bỗng dưng
12:26
suddenly found themselves talking to an international audience
320
731000
2000
được thảo luận với
cộng đồng quốc tế
cộng đồng quốc tế
12:28
about the demonstrations, the violence,
321
733000
2000
về các cuộc biểu tình,
sự bạo hành,
sự bạo hành,
12:30
everything that was going on within this country.
322
735000
3000
và mọi chuyện đang
diễn ra trong nước họ.
diễn ra trong nước họ.
12:33
So a very, very small program
323
738000
2000
Vậy một chương trình
rất đỗi nhỏ bé
rất đỗi nhỏ bé
12:35
designed to get people in front of computers,
324
740000
3000
được thiết kế
để dạy mọi người
để dạy mọi người
cách làm việc trên máy tính,
đưa ra ý tưởng cá nhân,
đưa ra ý tưởng cá nhân,
12:38
publishing their own thoughts, publishing independent media,
325
743000
3000
12:41
ended up having a huge impact
326
746000
2000
lại tác động to lớn
đến hiểu biết của chúng ta
đến hiểu biết của chúng ta
12:43
on what we know about this country.
327
748000
2000
về đất nước này.
12:45
Now the trick with this is that I'm guessing
328
750000
2000
Một câu hỏi nan giải
mà tôi đoán rằng
mà tôi đoán rằng
phần lớn
những người ngồi đây
những người ngồi đây
12:47
most people here don't speak Malagasy.
329
752000
3000
không nói tiếng Malagasy.
Và tôi đoán rằng đa số ở đây
không nói tiếng Trung Quốc.
không nói tiếng Trung Quốc.
12:50
I'm also guessing that most of you don't even speak Chinese --
330
755000
2000
12:52
which is sort of sad if you think about it,
331
757000
2000
Điều đó hơi buồn vì
bạn nghĩ nó
bạn nghĩ nó
12:54
as it's now the most represented language on the internet.
332
759000
2000
là ngôn ngữ phổ biến nhất
trên mạng.
trên mạng.
12:56
Fortunately people are trying to figure out how to fix this.
333
761000
3000
May mắn là một số người
đang cố gắng sửa chữa vấn đề này.
đang cố gắng sửa chữa vấn đề này.
12:59
If you're using Google Chrome and you go to a Chinese language site,
334
764000
3000
Nếu bạn sử dụng Google Chrome và
vào một trang viết bằng tiếng Hoa,
vào một trang viết bằng tiếng Hoa,
13:02
you notice this really cute box at the top,
335
767000
3000
bạn sẽ thấy một hộp vuông
phía trên cùng màn hình
phía trên cùng màn hình
13:05
which automatically detects that the page is in Chinese
336
770000
3000
tự động nhận diện các
trang viết bằng tiếng Hoa.
trang viết bằng tiếng Hoa.
13:08
and very quickly at a mouse click
337
773000
2000
Và nhanh chóng với
một nhấp chuột,
một nhấp chuột,
13:10
will give you a translation of the page.
338
775000
2000
bạn sẽ nhận được bản dịch
của trang đó
của trang đó
13:12
Unfortunately, it's a machine translation of the page.
339
777000
3000
Nhưng đáng tiếc là đó chỉ là
bản dịch của máy.
bản dịch của máy.
13:15
And while Google is very, very good with some languages,
340
780000
2000
Tuy Google dịch khá hay
một vài ngôn ngữ,
một vài ngôn ngữ,
13:17
it's actually pretty dreadful with Chinese.
341
782000
2000
nó dịch tiếng Trung
vô cùng tệ.
vô cùng tệ.
13:19
And the results can be pretty funny.
342
784000
2000
Và kết quả nhiều lúc thật buồn cười.
13:21
What you really want -- what I really want,
343
786000
3000
Một điều mà bạn và tôi mong ước
13:24
is eventually the ability to push a button
344
789000
2000
là có một ngày nào đó ta có thể bấm cái nút
13:26
and have this queued
345
791000
2000
và chờ một người nào đó
13:28
so a human being can translate this.
346
793000
2000
phiên dich một bài ta muốn đọc.
13:30
And if you think this is absurd, it's not.
347
795000
2000
Và nếu bạn nghĩ đây là chuyện ngớ ngẫn, bạn sai rồi.
13:32
There's a group right now in China called Yeeyan.
348
797000
3000
Hiện nay có một nhóm ở Trung quốc gọi là Yeeyan.
13:35
And Yeeyan is a group
349
800000
2000
Và Yeeyan là một nhóm có trên
13:37
of 150,000 volunteers
350
802000
2000
150,000 thiện nguyện viên.
13:39
who get online every day.
351
804000
2000
Họ lên mạng mỗi ngày đễ
13:41
They look for the most interesting content in the English language.
352
806000
3000
tìm kiếm những bài viết có nội dung hay bằng tiếng Anh.
13:44
They translate roughly 100 articles a day
353
809000
3000
Họ dich cở chừng 100 bài mỗi ngày
13:47
from major newspapers, major websites.
354
812000
2000
từ những báo chí và trang mạng có tên tuổi.
13:49
They put it online for free.
355
814000
2000
Và họ cho mọi người đọc miễn phí.
13:51
It's the project of a guy named Zhang Lei,
356
816000
2000
Đó là dự án của anh chàng tên Zhand Lei.
13:53
who was living in the United States during the Lhasa riots
357
818000
3000
Anh đã từng sống ở Hoa Kỳ khi vụ náo loạn Lhasa xãy ra
13:56
and who couldn't believe how biased
358
821000
2000
và anh không ngờ được những phương tiện truyền thông
13:58
American media coverage was.
359
823000
2000
bên Mỹ thiên lệch đến mức ấy.
14:00
And he said, "If there's one thing I can do, I can start translating,
360
825000
3000
Anh ta nói rằng, "Nếu tôi chỉ làm một chuyện để thay đổi,
14:03
so that people between these countries
361
828000
2000
tôi có thể phiên dịch để những người khác quốc gia
14:05
start understanding each other a little bit better."
362
830000
2000
có thể hiểu nhau được."
14:07
And my question to you is:
363
832000
2000
Và câu hỏi tôi dành cho các bạn là:
14:09
if Yeeyan can line up 150,000 people
364
834000
2000
Nếu Yeeyan có thể kêu gọi 150,000 người
14:11
to translate the English internet into Chinese,
365
836000
2000
phiên dich trang mạng tiếng Anh sang tiếng Hoa,
14:13
where's the English language Yeeyan?
366
838000
3000
thì tại sao ta không có người như Yeeyan để phiên dịch từ tiếng Hoa.
14:16
Who's going after Chinese,
367
841000
2000
Ai sẽ phiên dịch từ tiếng Hoa, thứ tiếng
14:18
which now has 400 million internet users out there?
368
843000
3000
có trên 400 triệu người sử dụng trên mạng?
14:21
My guess is at least one of them has something interesting to say.
369
846000
3000
Tôi đoán là ít nhất phải có một người nói lên những điều đáng nghe.
14:24
So even if we can find a way to translate from Chinese,
370
849000
3000
Nhưng mặc dầu chúng ta có thể kiếm ra người phiên dịch từ tiếng Hoa,
14:27
there's no guarantee that we're going to find it.
371
852000
2000
không chắc chắn là chúng ta sẽ tìm ra những bài viết đó.
14:29
When we look for information online,
372
854000
2000
Khi chúng ta tìm kiếm thông tin trên mạng,
14:31
we basically have two strategies.
373
856000
3000
chúng ta thường dùng hai cách.
14:34
We use a lot of search.
374
859000
2000
Chúng ta bấm nút "tìm" (search)
14:36
And search is terrific if you know what you're looking for.
375
861000
3000
Và tìm rất có hiệu quả nếu bạn biết bạn đang tìm kiếm cái gì.
14:39
But if what you're looking for is serendipity,
376
864000
2000
Nhưng nếu cái bạn tìm là sự may mắn ngẫu nhiên,
14:41
if you want to stumble onto something
377
866000
2000
cái tình cờ bước vào một nơi mà
14:43
that you didn't know you needed,
378
868000
2000
bạn không biết bạn cần phải đến.
14:45
our main philosophy is to look to our social networks,
379
870000
2000
Chúng ta thường tìm kiếm những trang mạng xã hội,
14:47
to look for our friends.
380
872000
2000
để gặp bạn bè thân hữu.
14:49
What are they looking at? Maybe we should be looking at it.
381
874000
3000
Đễ xem họ đang xem những gì.
14:52
The problem with this is that essentially
382
877000
2000
Nhưng vấn đề ở đây là bạn sẽ trở thành con
14:54
what you end up getting after a while is the wisdom of the flock.
383
879000
2000
chim non chạy theo đàn.
14:56
You end up flocking with a lot of people
384
881000
2000
Bạn sẽ chạy theo những người có tư tưởng
14:58
who are probably similar to you,
385
883000
2000
giống như bạn,
15:00
who have similar interests.
386
885000
2000
thích những gì bạn thích.
15:02
And it's very, very hard to get information
387
887000
2000
Rất khó mà nhận được những thông tin ở đàn khác
15:04
from the other flocks, from the other parts of the world
388
889000
3000
từ những phương trời khác trên thế giới.
15:07
where people getting together and talking about their own interests.
389
892000
3000
Nơi mà những người khác tụ họp để nói về vấn đề khác.
15:10
To do this, at a certain point,
390
895000
2000
Để làm được việc nầy, có một lúc bạn phải
15:12
you need someone to bump you out of your flock and into another flock.
391
897000
3000
tách ra khỏi đàn chim của bạn và gia nhập vào một đàn khác.
15:15
You need a guide.
392
900000
2000
Bạn cần có một người hướng dẫn.
15:17
So this is Amira Al Hussaini. She is the Middle East editor for Global Voices.
393
902000
3000
Đây là Amira Al Hussaini. Cô ta chủ nhiệm tờ báo trung đông Global Voices.
15:20
She has one of the hardest jobs in the world.
394
905000
2000
Công việc của cô ta một trong những việc khó nhất thế giới.
15:22
Not only does she have to keep our Israeli and Palestinian contributors
395
907000
2000
Không những cô phải làm sao cho hai giới nhà báo Israeli và Palestinian
15:24
from killing each other,
396
909000
2000
đừng chém giết lẫn nhau,
15:26
she has to figure out
397
911000
2000
mà cô phải kiếm ra cách nào
15:28
what is going to interest you
398
913000
2000
để làm mọi người quan tâm
15:30
about the Middle East.
399
915000
2000
đến Trung Đông.
15:32
And in that sense of trying to get you
400
917000
2000
Và theo lẽ đó giúp các bạn thoát ra
15:34
out of your normal orbit,
401
919000
2000
khỏi quỹ đạo mà bạn thường quanh quẫn.
15:36
and to try to get you to pay attention
402
921000
2000
Và để làm cho bạn để ý đến câu chyện một
15:38
to a story about someone who's
403
923000
2000
người nhịn hút thuốc
15:40
given up smoking for the month of Ramadan,
404
925000
2000
một tháng trong dịp lễ Ramandan,
15:42
she has to know something about a global audience.
405
927000
3000
cô ta phải hiểu tâm lý quần chúng thế giới.
15:45
She has to know something about what stories are available.
406
930000
2000
Cô ta phải hiều câu chuyện nào đáng kể.
15:47
Basically, she's a deejay.
407
932000
2000
Trên cơ bản, cô ta như một nhà điều khiển âm nhạc.
15:49
She's a skilled human curator
408
934000
2000
Cô là một nhà phụ trách sưu tầm nhân tài.
15:51
who knows what material is available to her,
409
936000
2000
Cô biết mình có những nguyên liệu gì
15:53
who's able to listen to the audience,
410
938000
2000
để đáp ứng nhu cầu của quần chúng.
15:55
and who's able to make a selection
411
940000
2000
Cô có thể chọn lựa những gì để
15:57
and push people forward in one fashion or another.
412
942000
2000
để đưa đẩy mọi người tiến tới.
15:59
I don't think this is necessarily an algorithmic process.
413
944000
3000
Tôi nghĩ đây chưa hẳn là một quy trình thuật toán.
16:02
I think what's great about the internet
414
947000
2000
Tôi nghĩ rằng cái tuyệt hay của internet
16:04
is that it actually makes it much easier
415
949000
2000
là nó cho những nhà điều khiển vươn tay nằm lấy
16:06
for deejays to reach a wider audience.
416
951000
2000
đến nhiều khán thính giả một cách dể dàng hơn.
16:08
I know Amira.
417
953000
2000
Vì tôi quen biết Amira,
16:10
I can ask her what to read.
418
955000
2000
tôi có thể hỏi cô tôi nên đọc những gì.
16:12
But with the internet, she's in a position where she can
419
957000
2000
Nhưng vì mạng lưới internet, cô ta ở một vị trí
16:14
tell a lot of people what to read.
420
959000
2000
có thể kêu gọi mọi người nên đọc những gì.
16:16
And you can listen to her as well,
421
961000
2000
Và bạn cũng có thể nghe theo cô
16:18
if this is a way that you're interested in having your web widened.
422
963000
3000
nếu bạn muốn nới rộng mạng lưới của mình.
16:21
So once you start widening like this,
423
966000
2000
Một khi bạn bắt đầu mở rộng mạng lưới,
16:23
once you start lighting up voices in the dark spots,
424
968000
2000
bắt đầu lắng nghe những tiếng nói trong bóng tối,
16:25
once you start translating, once you start curating,
425
970000
3000
bắt đầu phiên dịch và chọn lọc những gì bạn đọc và nghe,
16:28
you end up in some really weird places.
426
973000
3000
bạn sẽ đi đến những nơi cực kỳ xa lạ.
16:31
This is an image from pretty much my favorite blog,
427
976000
2000
Đây là một bức ảnh trên trang blog tôi yêu thích,
16:33
which is AfriGadget.
428
978000
2000
gọi là AfriGadget.
16:35
And AfriGadget is a blog that looks
429
980000
2000
Và AfriGadget là một trang blog nói về
16:37
at technology in an Africa context.
430
982000
2000
công nghệ qua ngữ cảnh ở Africa.
16:39
And specifically, it's looking at a blacksmith
431
984000
3000
Và cụ thể là họ theo giỏi một thợ rèn
16:42
in Kibera in Nairobi,
432
987000
2000
ở tỉnh Kibera tại Nairobi.
16:44
who is turning the shaft of a Landrover
433
989000
2000
Anh ta đang biến chiếc sườn xe Landrover
16:46
into a cold chisel.
434
991000
2000
ra thành một cái đục.
16:48
And when you look at this image, you might find yourself going,
435
993000
2000
Và khi bạn nhìn chiếc ảnh nầy, bạn tự hỏi,
16:50
"Why would I conceivably care about this?"
436
995000
3000
"Tại sao tôi phải quan tâm đến vấn đề nầy?"
16:53
And the truth is, this guy can probably explain this to you.
437
998000
2000
Và câu trả lời là anh chàng nầy có thể giải thích cho bạn.
16:55
This is Erik Hersman. You guys may have seen him around the conference.
438
1000000
3000
Đây là Erik Hersman, các bạn có thể đã gặp anh trong hội trường nầy.
16:58
He goes by the moniker White African.
439
1003000
2000
Anh ta có biệt danh la "Châu phi da trắng."
17:00
He's both a very well known American geek,
440
1005000
3000
Anh ta là một con mọt sách nỗi danh tại Mỹ,
17:03
but he's also Kenyan; he was born in Sudan, grew up in Kenya.
441
1008000
3000
nhưng anh ta cũng là người Kenya. Anh ta sanh ra tại Sudan, lớn lên ở Kenya.
17:06
He is a bridge figure.
442
1011000
3000
Anh ta như là một chiếc cầu
17:09
He is someone who literally has feet in both worlds --
443
1014000
2000
nối liền hai thế giới.
17:11
one in the world of the African technology community,
444
1016000
3000
Một là cộng đồng công nghệ Châu phi,
17:14
one in the world of the American technology community.
445
1019000
2000
hai là cộng đồng công nghệ Mỹ.
17:16
And so he's able to tell a story
446
1021000
3000
Anh ta có thể biến một câu chuyện
17:19
about this blacksmith in Kibera
447
1024000
2000
của một thợ rèn ở Kibera
17:21
and turn it into a story about repurposing technology,
448
1026000
3000
thành câu chuyện tái sử dụng công nghệ,
17:24
about innovating from constraint,
449
1029000
2000
chế biến từ sự ép buộc,
17:26
about looking for inspiration based on reusing materials.
450
1031000
3000
tìm sự cãm hứng từ sự tái sử dụng vật liệu.
17:29
He knows one world,
451
1034000
2000
Vì anh ta hiểu biết nhiều thế giới nầy,
17:31
and he's finding a way to communicate it to another world,
452
1036000
3000
anh tìm cách để truyền thông qua thế giới bên kia.
17:34
both of which he has deep connections to.
453
1039000
3000
Hai thế giới mà anh có sự kết nối sâu đậm.
17:37
These bridge figures, I'm pretty well convinced,
454
1042000
3000
Tôi tin rằng nhửng người nói trên sẽ là nhịp cầu
17:40
are the future of how we try to make the world wider
455
1045000
2000
giúp chúng ta nới rộng thế giới trong tương lai
17:42
through using the web.
456
1047000
2000
khi ta sử dụng mạng internet.
17:44
But the trick with bridges is, ultimately,
457
1049000
2000
Nhưng cái khó khăn của những chiếc cầu
17:46
you need someone to cross them.
458
1051000
2000
là ta cần người dám bước qua nó.
17:48
And that's where we start talking about xenophiles.
459
1053000
2000
Và đã đến lúc chúng ta cần nói đến những người sùng ngoại.
17:50
So if I found myself in the NFL,
460
1055000
3000
Tôi là cầu thủ chơi bóng cà na thuộc hạng quốc gia (NFL)
17:53
I suspect I would spend my off-season
461
1058000
2000
Hết mùa football, tôi thường ở nhà chửa vết thương,
17:55
nursing my wounds, enjoying my house, so on and so forth --
462
1060000
3000
hưởng thụ những ngày nghĩ, vân vân và vân vân --
17:58
possibly recording a hip-hop album.
463
1063000
2000
hoặc có thể thâu thanh băng nhạc hip-hop.
18:00
Dhani Jones,
464
1065000
2000
Nhưng anh Dhani Jones, hiện là cầu thủ
18:02
who is the middle linebacker for the Cincinnati Bengals,
465
1067000
3000
của đội bóng Cincinnati Bengals,
18:05
has a slightly different approach to the off-season.
466
1070000
3000
dùng thời giờ của anh một cách khác.
18:08
Dhani has a television show.
467
1073000
2000
Dhani có một chương trình truyền hình,
18:10
It's called "Dhani Tackles the Globe."
468
1075000
2000
gọi là "Dhani chiêu cản toàn cầu."
18:12
And every week on this television show,
469
1077000
2000
Và mổi tuần trên chương trình nầy,
18:14
Dhani travels to a different nation of the world.
470
1079000
3000
Dhani đi du lịch một nước khác nhau trên thế giới.
18:17
He finds a local sporting team.
471
1082000
2000
Anh tìm đến đội thể thao ở quốc gia đó,
18:19
He trains with them for a week, and he plays a match with them.
472
1084000
3000
tập dợt với họ một tuần, xong chơi một ván với họ.
18:22
And his reason for this
473
1087000
2000
Và lý do anh làm thế không phải chì vì anh
18:24
is not just that he wants to master Muay Thai boxing.
474
1089000
3000
anh muốn giỏi võ Muay Thai.
18:27
It's because, for him,
475
1092000
2000
Nhưng là vì đối với anh, thể thao
18:29
sport is the language
476
1094000
2000
là một ngôn ngữ giúp
18:31
that allows him to encounter
477
1096000
2000
anh nới rộng ranh giới
18:33
the full width and wonder of the world.
478
1098000
3000
tuyệt vời của trái đất.
18:36
For some of us it might be music. For some of us it might be food.
479
1101000
2000
Một số chúng ta dùng ngôn ngữ của âm nhạc, Nhiều người dùng ẩm thực.
18:38
For a lot of us it might be literature or writing.
480
1103000
3000
Một số nhiều dùng văn chương hoặc viết lách.
18:41
But there are all these different techniques
481
1106000
2000
Nói chung là có rất nhiều cách khác nhau
18:43
that allow you to go out and look at the world
482
1108000
3000
co thể giúp bạn phóng tầm mắt nhìn để tìm
18:46
and find your place within it.
483
1111000
2000
một nơi trên thế giới cho mình.
18:48
The goal of my Talk here
484
1113000
2000
Mục tiêu cùa bài nói chuyện của tôi ở đây
18:50
is not to persuade the people in this room
485
1115000
2000
không phải để thuyết phục mọi người trong hội trường nầy
18:52
to embrace your xenophilia.
486
1117000
2000
nên yêu chuộng những gì nước ngoài.
18:54
My guess -- given that you're at a conference called TEDGlobal --
487
1119000
3000
Tôi đoán là -- vì mọi người có mặt ở đây để dự hội nghị TED-Toàn cầu --
18:57
is that most of you are xenophiles,
488
1122000
2000
các bạn là những người sùng ngoại,
18:59
whether or not you use that term.
489
1124000
3000
dù bạn có dùng cái từ đó hay chăng nữa.
19:02
My challenge instead is this.
490
1127000
2000
Tôi thách thức các bạn nên
19:04
It's not enough to make the personal decision
491
1129000
3000
nghĩ là bạn làm chưa đủ nếu
19:07
that you want a wider world.
492
1132000
2000
bạn chỉ mong muốn thế giới lớn hơn
19:09
We have to figure out how to rewire
493
1134000
2000
Bạn phải tìm cách sửa chửa những hệ thống
19:11
the systems that we have.
494
1136000
2000
hiện tại ta đang có.
19:13
We have to fix our media.
495
1138000
2000
Chúng ta phải sửa chửa sự truyền thông.
19:15
We have to fix the internet. We have to fix our education.
496
1140000
3000
Ta phải sửa đổi internet, phải sửa đổi nền giáo dục.
19:18
We have to fix our immigration policy.
497
1143000
2000
Ta phải sửa đổi luật di dân.
19:20
We need to look at ways
498
1145000
2000
Ta phải tìm cách để
19:22
of creating serendipity,
499
1147000
2000
sáng tạo sự ngẫu nhiên,
19:24
of making translation pervasive,
500
1149000
2000
phải làm cho phiên dịch ngoại ngữ lan tràn,
19:26
and we need to find ways to embrace
501
1151000
2000
và tìm cách để tôn vinh những người
19:28
and celebrate these bridge figures.
502
1153000
2000
kết nối nhịp cầu,
19:30
And we need to figure out how to cultivate xenophiles.
503
1155000
2000
Và chúng ta phải tìm cách xây dựng thế hệ sùng ngoại.
19:32
That's what I'm trying to do. I need your help.
504
1157000
3000
Đó là điều tôi đang cố gắng làm. Tôi cần sự hổ trợ của các bạn.
19:35
(Applause)
505
1160000
3000
(Vỗ Tay)
ABOUT THE SPEAKER
Ethan Zuckerman - Blogger, digital visionaryEthan Zuckerman studies how the world -- the whole world -- uses new media to share information and moods across cultures, languages and platforms.
Why you should listen
Ethan Zuckerman is a senior researcher at the Berkman Center for Internet and Society at Harvard University. His research focuses on the distribution of attention in mainstream and new media, the use of technology for international development, and the use of new media technologies by activists. He and his team recently launched Media Cloud, an open-source platform for studying online media that enables quantitative analysis of media attention.
With Rebecca MacKinnon, Ethan co-founded international blogging community Global Voices, sharing news and opinions from citizen media in over 150 nations, translating content from over 30 languages, and publishing editions in 20 languages. With support from foundation funders and media partners, Global Voices supports dozens of smaller citizen media projects in developing nations, and is a leading voice for free speech online. In 2000, Zuckerman founded Geekcorps, a technology volunteer corps that sends IT specialists to work on projects in developing nations, with a focus on West Africa. Geekcorps sent over 100 volunteers to projects throughout the developing world, working on projects that ranged from bringing internet connectivity to Malian radio stations to digitizing databases to manage Rwanda's Gacaca trials. In an earlier life, Zuckerman was a founder of Tripod.com. He's a legendarily dedicated blogger at ... My heart's in Accra.
Ethan Zuckerman | Speaker | TED.com