ABOUT THE SPEAKER
Anjali Tripathi - Astrophysicist
Anjali Tripathi explores planets to uncover the processes that make and destroy them.

Why you should listen

Even though Anjali Tripathi worked on NASA's Mars rovers in high school, the California native never expected to become an astronomer. Unlike the earthquakes she researched early on, astronomy seemed unconnected from daily life. As she has since discovered, exploring distant planets has a lot to do with life itself -- including the fate of the air we breathe. Using some of the most powerful telescopes and supercomputers, Tripathi studies how seemingly permanent planets change over time. She has pioneered the characterization of planet-forming environments and developed computer simulations to trace the 3D structure of planet atmospheres that are shrinking due to evaporation.

A natural teacher, Tripathi makes complex science concepts relevant and easy to understand. She believes that everyone can understand science -- even rocket science. She has partnered with the Smithsonian, Teach for America and others to increase scientific literacy and spread enthusiasm for the subject. Her engaging and humorous talks feature real world connections and unusual props, including a fully functioning Mars Pathfinder rover or full-size solar car.

Tripathi earned degrees in physics and astronomy from M.I.T., the University of Cambridge and Harvard University. Recognized as a promising American leader with a commitment to public service, Tripathi is a 2016-17 White House Fellow.


More profile about the speaker
Anjali Tripathi | Speaker | TED.com
TEDxBeaconStreet

Anjali Tripathi: Why Earth may someday look like Mars

Anjali Tripathi: Dlaczego Ziemia pewnego dnia może wyglądać jak Mars

Filmed:
1,203,838 views

W każdej minucie około 180 kg wodoru i około 3 kg helu ucieka z Ziemi w przestrzeń kosmiczną. Astrofizyk Anjali Tripathi, badająca zjawisko parowania atmosfer, w fascynującej i przystępnej prelekcji rozważa, w jaki sposób ten proces może pewnego dnia (za kilka miliardów lat) zmienić naszą niebieską planetę w czerwoną.
- Astrophysicist
Anjali Tripathi explores planets to uncover the processes that make and destroy them. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
So when you look out
at the starsgwiazdy at night,
0
760
2975
Patrząc nocą na gwiazdy,
możemy zobaczyć niezwykłe,
00:15
it's amazingniesamowity what you can see.
1
3760
1456
piękne rzeczy.
00:17
It's beautifulpiękny.
2
5240
1456
To, czego zobaczyć nie można,
jest jeszcze piękniejsze.
00:18
But what's more amazingniesamowity
is what you can't see,
3
6720
3096
Wiemy, że dookoła każdej
lub prawie każdej gwiazdy
00:21
because what we know now
4
9840
1376
00:23
is that around everykażdy stargwiazda
or almostprawie everykażdy stargwiazda,
5
11240
3376
jest planeta,
00:26
there's a planetplaneta,
6
14640
1256
a może i kilka.
00:27
or probablyprawdopodobnie a fewkilka.
7
15920
1200
00:30
So what this pictureobrazek isn't showingseans you
8
18120
2096
To zdjęcie nie pokaże nam planet,
o których wiemy, że istnieją.
00:32
are all the planetsplanety that we know about
9
20240
2136
00:34
out there in spaceprzestrzeń.
10
22400
1400
00:36
But when we think about planetsplanety,
we tendzmierzać to think of farawayRecz things
11
24280
3216
Mówiąc planeta, często
myślimy o czymś odległym,
odmiennym od tego, co znamy.
00:39
that are very differentróżne from our ownwłasny.
12
27520
1856
Jednak jesteśmy na planecie.
00:41
But here we are on a planetplaneta,
13
29400
2416
Ziemia proponuje wiele
niesamowitych rzeczy,
00:43
and there are so manywiele things
that are amazingniesamowity about EarthZiemia
14
31840
3296
dlatego szukamy czegoś
podobnego tak daleko.
00:47
that we're searchingbadawczy fardaleko and wideszeroki
to find things that are like that.
15
35160
4176
Poszukując, odkrywamy ciekawostki.
00:51
And when we're searchingbadawczy,
we're findingodkrycie amazingniesamowity things.
16
39360
3496
Oto jedna z ciekawostek o Ziemi.
00:54
But I want to tell you
about an amazingniesamowity thing here on EarthZiemia.
17
42880
4216
W każdej minucie
00:59
And that is that everykażdy minutechwila,
18
47120
2736
około 180 kg wodoru
01:01
400 poundsfunty of hydrogenwodór
19
49880
2416
i około 3 kg helu
01:04
and almostprawie sevensiedem poundsfunty of heliumHel
20
52320
2616
ucieka w przestrzeń kosmiczną
01:06
escapeucieczka from EarthZiemia into spaceprzestrzeń.
21
54960
2840
01:10
And this is gasgaz that is going off
and never comingprzyjście back.
22
58800
3960
i nigdy nie wraca.
01:15
So hydrogenwodór, heliumHel and manywiele other things
23
63440
3016
Wodór, hel i wiele innych gazów
tworzą atmosferę ziemską.
01:18
make up what's knownznany
as the Earth'sZiemi atmosphereatmosfera.
24
66480
2856
Ta niebieska linia to
zdjęcie atmosfery ziemskiej
01:21
The atmosphereatmosfera is just these gasesgazy
that formformularz a thincienki blueniebieski linelinia
25
69360
3816
zrobione przez astronautę
z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
01:25
that's seenwidziany here from
the InternationalInternational SpaceMiejsca StationStacja,
26
73200
3216
01:28
a photographfotografia that some astronautsastronauci tookwziął.
27
76440
2240
01:31
And this tenuouswątpliwy veneerokleina around our planetplaneta
28
79200
3376
Ten cienki paseczek
pozwala życiu na Ziemi rozwijać się.
01:34
is what allowspozwala life to flourishzakrętas.
29
82600
2336
Chroni ją przed uderzeniami
01:36
It protectschroni our planetplaneta
from too manywiele impactswpływ,
30
84960
2856
meteorytów i tym podobnych.
01:39
from meteoritesmeteoryty and the like.
31
87840
2016
Fakt, że atmosfera ziemska znika,
01:41
And it's suchtaki an amazingniesamowity phenomenonzjawisko
32
89880
3776
jest niesamowity
01:45
that the factfakt that it's disappearingznikanie
33
93680
2816
i powinien nieco przerażać.
01:48
should frightenstraszyć you,
at leastnajmniej a little bitkawałek.
34
96520
2800
01:52
So this processproces is something that I studybadanie
35
100160
3296
Jest to proces, który badam.
Nazwany jest parowaniem atmosfer.
01:55
and it's callednazywa atmosphericatmosferyczny escapeucieczka.
36
103480
2240
01:58
So atmosphericatmosferyczny escapeucieczka
is not specifickonkretny to planetplaneta EarthZiemia.
37
106680
4576
Parowanie atmosfer występuje też
na innych planetach.
Jest jednym z czynników
pozwalających nazwać coś planetą.
02:03
It's partczęść of what it meansznaczy
to be a planetplaneta, if you askzapytać me,
38
111280
3736
Planety we wszechświecie
02:07
because planetsplanety, not just here on EarthZiemia
but throughoutpoprzez the universewszechświat,
39
115040
4336
mogą doświadczać tego.
02:11
can undergopoddawane są atmosphericatmosferyczny escapeucieczka.
40
119400
2576
Proces ten mówi wiele o planecie.
02:14
And the way it happensdzieje się actuallytak właściwie tellsmówi us
about planetsplanety themselvessami.
41
122000
5400
02:19
Because when you think
about the solarsłoneczny systemsystem,
42
127920
2656
Myśląc o Układzie Słonecznym,
zapewne widzicie to.
02:22
you mightmoc think about this pictureobrazek here.
43
130600
2040
02:25
And you would say, well,
there are eightosiem planetsplanety, maybe ninedziewięć.
44
133800
3416
Osiem lub dziewięć planet.
Dodam dziewiąta planetę,
02:29
So for those of you
who are stressedpodkreślił by this pictureobrazek,
45
137240
2496
jeśli jej brak was drażni.
02:31
I will addDodaj somebodyktoś for you.
46
139760
1376
(Śmiech)
02:33
(LaughterŚmiech)
47
141160
1216
Uwzględniamy Plutona dzięki
sondzie kosmicznej New Horizons.
02:34
CourtesyDzięki uprzejmości of NewNowy HorizonsHoryzonty,
we're includingwłącznie z PlutoPluto.
48
142400
2880
W zamyśle prelekcji i parowania atmosfer,
02:38
And the thing here is,
49
146160
1216
02:39
for the purposescele of this talk
and atmosphericatmosferyczny escapeucieczka,
50
147400
2736
uważam Plutona za planetę.
02:42
PlutoPluto is a planetplaneta in my mindumysł,
51
150160
2016
Tak samo, jak planetami są obiekty
02:44
in the samepodobnie way that planetsplanety
around other starsgwiazdy that we can't see
52
152200
3936
krążące dookoła innych gwiazd.
02:48
are alsorównież planetsplanety.
53
156160
1776
Podstawową cechą planet
02:49
So fundamentalfundamentalny characteristicscechy of planetsplanety
54
157960
2696
jest utrzymywanie formy
02:52
includezawierać the factfakt that they are bodiesciała
55
160680
3016
poprzez grawitację.
02:55
that are boundgranica togetherRazem by gravitypowaga.
56
163720
1816
Wiele części utrzymywanych razem
02:57
So it's a lot of materialmateriał
just stuckutknął togetherRazem
57
165560
2496
siłą przyciągania.
03:00
with this attractiveatrakcyjny forcesiła.
58
168080
1600
03:02
And these bodiesciała are so bigduży
and have so much gravitypowaga.
59
170240
2856
Te formy są wielkie
i posiadają silną grawitację,
dlatego są okrągłe.
03:05
That's why they're roundokrągły.
60
173120
1296
Wszystkie z tych planet,
03:06
So when you look at all of these,
61
174440
1616
włącznie z Plutonem
03:08
includingwłącznie z PlutoPluto,
62
176080
1216
są okrągłe.
03:09
they're roundokrągły.
63
177320
1200
03:11
So you can see that gravitypowaga
is really at playgrać here.
64
179000
2736
Grawitacja ma znaczenie.
Kolejna podstawowa cecha planet
03:13
But anotherinne fundamentalfundamentalny
characteristicCharakterystyka about planetsplanety
65
181760
3296
to niewidoczna na ekranie gwiazda,
03:17
is what you don't see here,
66
185080
1736
Słońce,
03:18
and that's the stargwiazda, the SunSłońce,
67
186840
2576
wokół którego krążą planety.
03:21
that all of the planetsplanety
in the solarsłoneczny systemsystem are orbitingorbitujący around.
68
189440
3120
03:25
And that's fundamentallyzasadniczo drivingnapędowy
atmosphericatmosferyczny escapeucieczka.
69
193200
3720
Słońce napędza parowanie atmosfer.
03:29
The reasonpowód that fundamentallyzasadniczo starsgwiazdy
drivenapęd atmosphericatmosferyczny escapeucieczka from planetsplanety
70
197760
5336
Centralne gwiazdy
napędzają parowanie atmosfer,
ponieważ wysyłają
światło i ciepło powodujące,
03:35
is because starsgwiazdy offeroferta planetsplanety
particlescząsteczki and lightlekki and heatciepło
71
203120
5376
że atmosfera znika.
03:40
that can causeprzyczyna the atmosphereszagrożonych wybuchem to go away.
72
208520
3096
Balony na ogrzane powietrze
03:43
So if you think of a hot-airgorące powietrze balloonbalon,
73
211640
1816
czy lampiony na festiwalu w Tajlandii
03:45
or you look at this pictureobrazek
of lanternsLatarnie in ThailandTajlandia at a festivalFestiwal,
74
213480
4136
są popychane w górę za
sprawą gorącego powietrza.
03:49
you can see that hotgorąco airpowietrze
can propelPropel gassesgazów upwardw górę.
75
217640
3496
Słońce daje wystarczającą
ilość energii i ogrzewania,
03:53
And if you have enoughdość energyenergia and heatingogrzewanie,
76
221160
2256
03:55
whichktóry our SunSłońce does,
77
223440
1336
by lekki gaz, trzymany
jedynie przez grawitację
03:56
that gasgaz, whichktóry is so lightlekki
and only boundgranica by gravitypowaga,
78
224800
3896
odleciał w przestrzeń kosmiczną.
04:00
it can escapeucieczka into spaceprzestrzeń.
79
228720
1760
04:03
And so this is what's actuallytak właściwie
causingspowodowanie atmosphericatmosferyczny escapeucieczka
80
231600
3936
To powód parowania atmosfer
na Ziemi i innych planetach.
04:07
here on EarthZiemia and alsorównież on other planetsplanety --
81
235560
2696
Oddziaływanie ogrzewania z gwiazdy
04:10
that interplaywzajemne oddziaływanie
betweenpomiędzy heatingogrzewanie from the stargwiazda
82
238280
2696
przezwycięża grawitację na planecie.
04:13
and overcomingprzezwyciężenie the forcesiła
of gravitypowaga on the planetplaneta.
83
241000
3320
04:17
So I've told you that it happensdzieje się
84
245000
1736
Jak powiedziałam,
każda minuta kosztuje
około 180 kg wodoru
04:18
at the rateoceniać of 400 poundsfunty
a minutechwila for hydrogenwodór
85
246760
3336
i około 3 kg helu.
04:22
and almostprawie sevensiedem poundsfunty for heliumHel.
86
250120
2080
04:25
But what does that look like?
87
253040
1656
Jak to wygląda?
Już w latach 80.
04:26
Well, even in the '80s,
88
254720
1816
wykonywano zdjęcia Ziemi
04:28
we tookwziął pictureskino of the EarthZiemia
89
256560
1736
w ultrafiolecie
04:30
in the ultravioletultrafioletowy
90
258320
1456
podczas misji Dynamic Explorer.
04:31
usingza pomocą NASA'sNASA DynamicDynamiczne ExplorerExplorer spacecraftstatek kosmiczny.
91
259800
2896
Widoczna na ekranie
04:34
So these two imagesobrazy of the EarthZiemia
92
262720
1816
czerwona poświata
04:36
showpokazać you what that glowblask
of escapingucieczki hydrogenwodór lookswygląda like,
93
264560
3736
to uciekający wodór.
04:40
shownpokazane in redczerwony.
94
268320
1256
Widzimy również tlen i azot
04:41
And you can alsorównież see other featurescechy
like oxygentlen and nitrogenazot
95
269600
3616
w jasnym okręgu
04:45
in that whitebiały glimmerogienek
96
273240
1456
ukazującym zorzę polarną
04:46
in the circleokrąg showingseans you the auroraszorze polarne
97
274720
2336
oraz jako wiązki dookoła zwrotników.
04:49
and alsorównież some wispskosmyki around the tropicstropiki.
98
277080
2896
Te zdjęcia pokazują,
04:52
So these are pictureskino
that conclusivelyostatecznie showpokazać us
99
280000
3016
że atmosfera ziemska nie jest
ciasno związana z Ziemią.
04:55
that our atmosphereatmosfera isn't just
tightlyciasno boundgranica to us here on EarthZiemia
100
283040
3696
Wypływa daleko w przestrzeń kosmiczną
04:58
but it's actuallytak właściwie
reachingosiągając out fardaleko into spaceprzestrzeń,
101
286760
3616
w niepokojącym tempie.
05:02
and at an alarmingniepokojące rateoceniać, I mightmoc addDodaj.
102
290400
1920
05:05
But the EarthZiemia is not alonesam
in undergoingw trakcie atmosphericatmosferyczny escapeucieczka.
103
293080
3816
Nie tylko Ziemia ma ten problem.
Mars jest dużo mniejszy od Ziemi,
05:08
MarsMars, our nearestnajbliższy neighborsąsiad,
is much smallermniejszy than EarthZiemia,
104
296920
3456
więc ma słabszą grawitację
utrzymującą atmosferę.
05:12
so it has much lessmniej gravitypowaga
with whichktóry to holdutrzymać on to its atmosphereatmosfera.
105
300400
3776
Atmosfera Marsa
05:16
And so even thoughchociaż MarsMars has an atmosphereatmosfera,
106
304200
2216
jest znacznie cieńsza.
05:18
we can see it's much thinnercieńszy
than the Earth'sZiemi.
107
306440
2216
Liczne kratery na powierzchni
05:20
Just look at the surfacepowierzchnia.
108
308680
1456
05:22
You see craterskratery indicatingwskazujące
that it didn't have an atmosphereatmosfera
109
310160
3456
oznaczają brak atmosfery
mogącej zatrzymać uderzenia z zewnątrz.
05:25
that could stop those impactswpływ.
110
313640
1856
Parowanie atmosfer ma swój wkład w to,
05:27
AlsoRównież, we see that it's the "redczerwony planetplaneta,"
111
315520
2776
05:30
and atmosphericatmosferyczny escapeucieczka playsgra a rolerola
112
318320
2536
że Mars jest czerwoną planetą.
05:32
in MarsMars beingistota redczerwony.
113
320880
1576
Uważamy, że na Marsie było więcej wody.
05:34
That's because we think
MarsMars used to have a wetterwilgotne pastprzeszłość,
114
322480
3576
Energia rozłożyła ją na wodór i tlen.
05:38
and when waterwoda had enoughdość energyenergia,
it brokezepsuł się up into hydrogenwodór and oxygentlen,
115
326080
4576
Lekki wodór odleciał
w przestrzeń kosmiczną,
05:42
and hydrogenwodór beingistota so lightlekki,
it escapeduciekł into spaceprzestrzeń,
116
330680
3736
pozostawiając tlen,
05:46
and the oxygentlen that was left
117
334440
1936
który utlenił ziemię,
05:48
oxidizedoksydowane or rustedzardzewiały the groundziemia,
118
336400
1816
tworząc znany, rdzawoczerwony kolor.
05:50
makingzrobienie that familiarznajomy
rustyzardzewiały redczerwony colorkolor that we see.
119
338240
3720
05:54
So it's fine to look at pictureskino of MarsMars
120
342960
1936
Patrząc na zdjęcie, można powiedzieć,
że parowanie atmosfer
miało miejsce na Marsie.
05:56
and say that atmosphericatmosferyczny escapeucieczka
probablyprawdopodobnie happenedstało się,
121
344920
2456
Sztuczny satelita Marsa
nazwany MAVEN jest sondą NASA,
05:59
but NASANASA has a probesonda that's currentlyobecnie
at MarsMars callednazywa the MAVENMAVEN satellitesatelita,
122
347400
4096
badającą parowanie atmosfer.
06:03
and its actualrzeczywisty jobpraca
is to studybadanie atmosphericatmosferyczny escapeucieczka.
123
351520
3536
Rozwinięcie skrótu to "ewolucja
atmosfery Marsa i jej ulatywania."
06:07
It's the MarsMars AtmosphereAtmosfera
and VolatileLotnych EvolutionEwolucja spacecraftstatek kosmiczny.
124
355080
4576
Rezultatem są obrazy podobne do tych
06:11
And resultswyniki from it have alreadyjuż
shownpokazane pictureskino very similarpodobny
125
359680
3656
widzianych na Ziemi.
06:15
to what you've seenwidziany here on EarthZiemia.
126
363360
1896
Od dawna wiadomo,
że Mars tracił atmosferę.
06:17
We'veMamy long knownznany that MarsMars
was losingprzegrywający its atmosphereatmosfera,
127
365280
2496
Posiadamy oszałamiające zdjęcia.
06:19
but we have some stunningoszałamiający pictureskino.
128
367800
1776
W czerwonym okręgu
06:21
Here, for exampleprzykład,
you can see in the redczerwony circleokrąg
129
369600
3136
zaznaczony jest Mars.
06:24
is the sizerozmiar of MarsMars,
130
372760
1496
Kolor niebieski
to wodór ulatujący z planety.
06:26
and in blueniebieski you can see the hydrogenwodór
escapingucieczki away from the planetplaneta.
131
374280
4176
Ulatuje wystarczająco daleko,
06:30
So it's reachingosiągając out more than 10 timesczasy
the sizerozmiar of the planetplaneta,
132
378480
3536
by zerwać powiązanie z planetą.
06:34
fardaleko enoughdość away that it's
no longerdłużej boundgranica to that planetplaneta.
133
382040
2696
Ucieka w przestrzeń kosmiczną.
06:36
It's escapingucieczki off into spaceprzestrzeń.
134
384760
1976
Pomaga to potwierdzić koncepcję,
06:38
And this helpspomaga us confirmpotwierdzać ideaspomysły,
135
386760
2216
dlaczego Mars jest
czerwony od utraty wodoru.
06:41
like why MarsMars is redczerwony,
from that lostStracony hydrogenwodór.
136
389000
2760
06:44
But hydrogenwodór isn't
the only gasgaz that's lostStracony.
137
392520
2576
Wodór nie jest jedynym ulatującym gazem.
Jak mówiłam, na Ziemi jest
to także hel, tlen i azot.
06:47
I mentionedwzmiankowany heliumHel on EarthZiemia
and some oxygentlen and nitrogenazot,
138
395120
3176
MAVEN pokazuje nam również
tlen ulatujący z Marsa.
06:50
and from MAVENMAVEN we can alsorównież look
at the oxygentlen beingistota lostStracony from MarsMars.
139
398320
3776
Tlen jest cięższy,
06:54
And you can see
that because oxygentlen is heaviercięższe,
140
402120
2456
dlatego nie ulatuje tak daleko, jak wodór.
06:56
it can't get as fardaleko as the hydrogenwodór,
141
404600
3136
Mimo wszystko ucieka z planety.
06:59
but it's still escapingucieczki
away from the planetplaneta.
142
407760
2176
Nie jest ograniczony do
tego czerwonego okręgu.
07:01
You don't see it all confinedogranicza się
into that redczerwony circleokrąg.
143
409960
3080
07:05
So the factfakt that we not only see
atmosphericatmosferyczny escapeucieczka on our ownwłasny planetplaneta
144
413800
4016
Fakt, że parowanie atmosfer
występuje na innych planetach
i możliwe jest badanie tego za
pomocą statków kosmicznych,
07:09
but we can studybadanie it elsewheregdzie indziej
and sendwysłać spacecraftstatek kosmiczny
145
417840
3616
daje nam wiedzę o planetach.
07:13
allowspozwala us to learnuczyć się
about the pastprzeszłość of planetsplanety
146
421480
3096
Pozwala poznać ich przeszłość,
07:16
but alsorównież about planetsplanety in generalgenerał
147
424600
2256
ale również przyszłość Ziemi.
07:18
and Earth'sZiemi futureprzyszłość.
148
426880
1776
Możemy poznawać przyszłość
07:20
So one way we actuallytak właściwie
can learnuczyć się about the futureprzyszłość
149
428680
2656
dzięki odległym planetom.
07:23
is by planetsplanety so fardaleko away
that we can't see.
150
431360
3080
07:27
And I should just noteUwaga thoughchociaż,
before I go on to that,
151
435440
3056
Powinnam zaznaczyć na początku,
że nie pokażę podobnych zdjęć Plutona.
07:30
I'm not going to showpokazać you
photoszdjęcia like this of PlutoPluto,
152
438520
2456
To może być rozczarowujące,
07:33
whichktóry mightmoc be disappointingKiepski,
153
441000
1416
jednak nie ma jeszcze takich zdjęć.
07:34
but that's because we don't have them yetjeszcze.
154
442440
2016
Sonda New Horizons przeprowadza badania
07:36
But the NewNowy HorizonsHoryzonty missionmisja
is currentlyobecnie studyingstudiować atmosphericatmosferyczny escapeucieczka
155
444480
3256
w kierunku parowania atmosfer na Plutonie.
07:39
beingistota lostStracony from the planetplaneta.
156
447760
1336
Bądźcie czujni i doglądajcie tego.
07:41
So stayzostać tuneddostrojony and look out for that.
157
449120
1720
07:43
But the planetsplanety
that I did want to talk about
158
451560
2136
Chciałam powiedzieć coś o planetach
znanych jako egzoplanety.
07:45
are knownznany as transitingtranzyt exoplanetsegzoplanety.
159
453720
2296
Planety krążące
dookoła gwiazdy innej niż Słońce
07:48
So any planetplaneta orbitingorbitujący a stargwiazda
that's not our SunSłońce
160
456040
3776
znane są jako egzoplanety
lub planety pozasłoneczne.
07:51
is callednazywa an exoplanetegzoplanety,
or extrasolarpozasłonecznych planetplaneta.
161
459840
2936
Ciekawą metodą poszukiwania takich planet
07:54
And these planetsplanety that we call transitingtranzyt
162
462800
2456
jest tranzyt.
07:57
have the specialspecjalny featurececha
163
465280
1256
Patrząc na gwiazdę na środku ekranu,
07:58
that if you look
at that stargwiazda in the middleśrodkowy,
164
466560
2096
widzimy, że mruga.
08:00
you'llTy będziesz see that actuallytak właściwie it's blinkingmiga.
165
468680
2376
Powodem tego
08:03
And the reasonpowód that it's blinkingmiga
166
471080
1856
są mijające ją planety.
08:04
is because there are planetsplanety
that are going pastprzeszłość it all the time,
167
472960
4016
Planety, mijając gwiazdę,
08:09
and it's at specialspecjalny orientationOrientacja
168
477000
2136
blokują jej światło,
08:11
where the planetsplanety are blockingBlokowanie
the lightlekki from the stargwiazda
169
479160
2776
dzięki czemu widzimy mruganie.
08:13
that allowspozwala us to see that lightlekki blinkingmiga.
170
481960
2280
08:16
And by surveyinggeodezja the starsgwiazdy
in the night skyniebo
171
484960
2856
Analizując nocne niebo,
za sprawą mrugania
08:19
for this blinkingmiga motionruch,
172
487840
1416
możemy znajdować planety.
08:21
we are ablezdolny to find planetsplanety.
173
489280
1656
Dzięki tej metodzie wykryliśmy
do tej pory ponad 5000 planet
08:22
This is how we'vemamy now been ablezdolny
to detectwykryć over 5,000 planetsplanety
174
490960
4176
w naszej Drodze Mlecznej.
08:27
in our ownwłasny MilkyMleczny Way,
175
495160
1216
Wiemy, że jest ich dużo więcej.
08:28
and we know there are
manywiele more out there, like I mentionedwzmiankowany.
176
496400
2856
Patrząc na światło z tych gwiazd,
08:31
So when we look at the lightlekki
from these starsgwiazdy,
177
499280
2896
nie widzimy planet.
08:34
what we see, like I said,
is not the planetplaneta itselfsamo,
178
502200
3496
Widzimy osłabienie jasności,
08:37
but you actuallytak właściwie see
a dimmingściemniania of the lightlekki
179
505720
2056
które możemy nagrywać.
08:39
that we can recordrekord in time.
180
507800
1656
Planeta przechodzi przez tarczę gwiazdy,
08:41
So the lightlekki dropskrople as the planetplaneta
decreaseszmniejsza się in frontz przodu of the stargwiazda,
181
509480
3415
tworząc mruganie.
08:44
and that's that blinkingmiga
that you saw before.
182
512919
2417
Nie tylko wykrywamy planety,
08:47
So not only do we detectwykryć the planetsplanety
183
515360
1816
ale obserwujemy światło
o innych długościach fal.
08:49
but we can look at this lightlekki
in differentróżne wavelengthsdługości fal.
184
517200
2815
Wspominałam o obserwacji
Ziemi i Marsa w ultrafiolecie.
08:52
So I mentionedwzmiankowany looking at the EarthZiemia
and MarsMars in ultravioletultrafioletowy lightlekki.
185
520039
4096
Używając Kosmicznego Teleskopu Hubble’a
do obserwacji tranzytu,
08:56
If we look at transitingtranzyt exoplanetsegzoplanety
with the HubbleHubble'a SpaceMiejsca TelescopeTeleskop,
186
524159
3617
widzimy w ultrafiolecie
08:59
we find that in the ultravioletultrafioletowy,
187
527800
2096
większe mruganie
i mniej światła z gwiazdy,
09:01
you see much biggerwiększy blinkingmiga,
much lessmniej lightlekki from the stargwiazda,
188
529920
3656
gdy planeta przysłania ją.
09:05
when the planetplaneta is passingprzechodzący in frontz przodu.
189
533600
1776
Powodem tego może być
rozciągająca się dookoła planety
09:07
And we think this is because you have
an extendedrozszerzony atmosphereatmosfera of hydrogenwodór
190
535400
3416
atmosfera pełna wodoru,
09:10
all around the planetplaneta
191
538840
1216
co czyni ją napuchniętą
09:12
that's makingzrobienie it look puffierpuffier
192
540080
1496
i blokuje więcej światła,
które można zobaczyć.
09:13
and thusa zatem blockingBlokowanie
more of the lightlekki that you see.
193
541600
2320
09:16
So usingza pomocą this techniquetechnika,
we'vemamy actuallytak właściwie been ablezdolny to discoverodkryć
194
544880
2896
Metoda ta pozwoliła
na odkrycie kilku egzoplanet
doświadczających parowania atmosfer.
09:19
a fewkilka transitingtranzyt exoplanetsegzoplanety
that are undergoingw trakcie atmosphericatmosferyczny escapeucieczka.
195
547800
4256
Takie planety
09:24
And these planetsplanety
can be callednazywa hotgorąco JupitersJupiters,
196
552080
2816
zwane są gorącymi jowszami.
09:26
for some of the oneste we'vemamy founduznany.
197
554920
1616
Są to planety gazowe jak Jowisz,
09:28
And that's because
they're gasgaz planetsplanety like JupiterJupiter,
198
556560
2576
jednak są znacznie bliżej swojej gwiazdy,
09:31
but they're so closeblisko to theirich stargwiazda,
199
559160
1776
09:32
about a hundredsto timesczasy closerbliższy than JupiterJupiter.
200
560960
2256
sto razy bliżej niż Jowisz.
Wzmożone podgrzewanie tego lekkiego,
09:35
And because there's all this
lightweightlekkie gasgaz that's readygotowy to escapeucieczka,
201
563240
3456
podatnego na ulatywanie gazu,
09:38
and all this heatingogrzewanie from the stargwiazda,
202
566720
1696
dramatycznie zwiększa
prędkości parowania atmosfer.
09:40
you have completelycałkowicie catastrophickatastrofalny ratesstawki
of atmosphericatmosferyczny escapeucieczka.
203
568440
3816
W odróżnieniu od 180 kg wodoru
ulatującego z Ziemi w każdej minucie,
09:44
So unlikew odróżnieniu our 400 poundsfunty perza minutechwila
of hydrogenwodór beingistota lostStracony on EarthZiemia,
204
572280
4616
planety te
09:48
for these planetsplanety,
205
576920
1256
tracą pół miliarda kilogramów na minutę.
09:50
you're losingprzegrywający 1.3 billionmiliard
poundsfunty of hydrogenwodór everykażdy minutechwila.
206
578200
4080
09:55
So you mightmoc think, well,
does this make the planetplaneta ceasezaprzestania to exististnieć?
207
583320
4336
Pojawia się pytanie,
czy w związku z tym planeta znika?
Ludzie zastanawiali się nad tym
09:59
And this is a questionpytanie
that people wonderedzastanawiałem się
208
587680
2016
podczas oglądania Układu Słonecznego.
10:01
when they lookedspojrzał at our solarsłoneczny systemsystem,
209
589720
1816
Planety bliżej Słońca są skaliste,
10:03
because planetsplanety
closerbliższy to the SunSłońce are rockyRocky,
210
591560
2336
natomiast te odleglejsze
są większe i gazowe.
10:05
and planetsplanety furtherdalej away
are biggerwiększy and more gaseousgazowe.
211
593920
2936
Czy gdyby Jowisz
10:08
Could you have startedRozpoczęty
with something like JupiterJupiter
212
596880
2376
był blisko Słońca,
10:11
that was actuallytak właściwie closeblisko to the SunSłońce,
213
599280
1696
straciłby cały gaz?
10:13
and get ridpozbyć się of all the gasgaz in it?
214
601000
1616
Zaczynając od czegoś
pokroju gorących jowiszy,
10:14
We now think that if you startpoczątek
with something like a hotgorąco JupiterJupiter,
215
602640
3056
nie można skończyć z czymś,
jak Ziemia czy Merkury.
10:17
you actuallytak właściwie can't endkoniec up
with MercuryRtęć or the EarthZiemia.
216
605720
2816
Zaczynając z czymś mniejszym,
10:20
But if you startedRozpoczęty with something smallermniejszy,
217
608560
2176
możliwe, że uciekłoby tyle gazu,
10:22
it's possiblemożliwy that enoughdość gasgaz
would have gottenzdobyć away
218
610760
2776
by zauważyć tego istotny wpływ
10:25
that it would have
significantlyznacząco impactedwpływ it
219
613560
2136
i by powstało coś zupełnie innego
niż było to na początku.
10:27
and left you with something very differentróżne
than what you startedRozpoczęty with.
220
615720
3336
Brzmi to dość ogólnikowo.
10:31
So all of this soundsDźwięki sortsortować of generalgenerał,
221
619080
1896
Można myśleć o Układzie Słonecznym,
10:33
and we mightmoc think about the solarsłoneczny systemsystem,
222
621000
2536
jednak jaki ma to wpływ na Ziemię?
10:35
but what does this have to do
with us here on EarthZiemia?
223
623560
2776
W odległej przyszłości
10:38
Well, in the fardaleko futureprzyszłość,
224
626360
1776
Słońce stanie się jaśniejsze.
10:40
the SunSłońce is going to get brighterjaśniejsze.
225
628160
2136
Gdy do tego dojdzie,
10:42
And as that happensdzieje się,
226
630320
1216
ogrzewanie ze Słońca
będzie bardziej intensywne.
10:43
the heatingogrzewanie that we find from the SunSłońce
is going to becomestają się very intenseintensywny.
227
631560
3320
10:47
In the samepodobnie way that you see
gasgaz streamingstreaming off from a hotgorąco JupiterJupiter,
228
635600
4336
Gaz będzie ulatywał z Ziemi w tempie,
w jakim obecnie tracą go gorące jowisze.
10:51
gasgaz is going to streamstrumień off from the EarthZiemia.
229
639960
2336
Można oczekiwać,
10:54
And so what we can look forwardNaprzód to,
230
642320
2176
w pewien sposób przyszykować się,
10:56
or at leastnajmniej prepareprzygotować for,
231
644520
2056
że w dalekiej przyszłości
10:58
is the factfakt that in the fardaleko futureprzyszłość,
232
646600
1816
Ziemia będzie podobna do Marsa.
11:00
the EarthZiemia is going to look more like MarsMars.
233
648440
2776
Wodór zostanie odłączony od wody
11:03
Our hydrogenwodór, from waterwoda
that is brokenzłamany down,
234
651240
2736
i odleci w przestrzeń kosmiczną.
11:06
is going to escapeucieczka
into spaceprzestrzeń more rapidlyszybko,
235
654000
2416
Ziemia stanie się suchą,
czerwonawą planetą.
11:08
and we're going to be left
with this drysuchy, reddishczerwonawy planetplaneta.
236
656440
4080
11:12
So don't fearstrach, it's not
for a fewkilka billionmiliard yearslat,
237
660960
2496
Bez obaw, mamy więcej
niż kilka miliardów lat,
11:15
so there's some time to prepareprzygotować.
238
663480
1576
by przygotować się.
(Śmiech)
11:17
(LaughterŚmiech)
239
665080
1056
Chcę byście byli świadomi sytuacji.
11:18
But I wanted you
to be awareświadomy of what's going on,
240
666160
2816
To nie tylko przyszłość,
11:21
not just in the futureprzyszłość,
241
669000
1256
parowanie atmosfer dzieje się cały czas.
11:22
but atmosphericatmosferyczny escapeucieczka
is happeningwydarzenie as we speakmówić.
242
670280
3216
Kosmos i odległe planety
przynoszą wiele wspaniałych rzeczy.
11:25
So there's a lot of amazingniesamowity sciencenauka
that you hearsłyszeć about happeningwydarzenie in spaceprzestrzeń
243
673520
3496
11:29
and planetsplanety that are fardaleko away,
244
677040
1936
Badamy te planety,
by lepiej poznawać świat.
11:31
and we are studyingstudiować these planetsplanety
to learnuczyć się about these worldsświaty.
245
679000
3216
Badając Marsa czy egzoplanety,
takie jak gorące jowisze,
11:34
But as we learnuczyć się about MarsMars
or exoplanetsegzoplanety like hotgorąco JupitersJupiters,
246
682240
4696
odkrywamy rzeczy, jak parowanie atmosfer,
11:38
we find things like atmosphericatmosferyczny escapeucieczka
247
686960
3016
uczące nas wiele o naszej planecie.
11:42
that tell us a lot more
about our planetplaneta here on EarthZiemia.
248
690000
3736
Następnym razem pomyślcie o tym,
mówiąc o kosmosie, jako o czymś odległym.
11:45
So considerrozważać that the nextNastępny time
you think that spaceprzestrzeń is fardaleko away.
249
693760
4056
Dziękuję.
11:49
Thank you.
250
697840
1216
(Brawa)
11:51
(ApplauseAplauz)
251
699080
3040
Translated by Bartosz Maryjka
Reviewed by Marta Kliber

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Anjali Tripathi - Astrophysicist
Anjali Tripathi explores planets to uncover the processes that make and destroy them.

Why you should listen

Even though Anjali Tripathi worked on NASA's Mars rovers in high school, the California native never expected to become an astronomer. Unlike the earthquakes she researched early on, astronomy seemed unconnected from daily life. As she has since discovered, exploring distant planets has a lot to do with life itself -- including the fate of the air we breathe. Using some of the most powerful telescopes and supercomputers, Tripathi studies how seemingly permanent planets change over time. She has pioneered the characterization of planet-forming environments and developed computer simulations to trace the 3D structure of planet atmospheres that are shrinking due to evaporation.

A natural teacher, Tripathi makes complex science concepts relevant and easy to understand. She believes that everyone can understand science -- even rocket science. She has partnered with the Smithsonian, Teach for America and others to increase scientific literacy and spread enthusiasm for the subject. Her engaging and humorous talks feature real world connections and unusual props, including a fully functioning Mars Pathfinder rover or full-size solar car.

Tripathi earned degrees in physics and astronomy from M.I.T., the University of Cambridge and Harvard University. Recognized as a promising American leader with a commitment to public service, Tripathi is a 2016-17 White House Fellow.


More profile about the speaker
Anjali Tripathi | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee