Jonathan Haidt: Can a divided America heal?
Ջոնաթան Հաիդթ: Կարո՞ղ է պառակտված Ամերիկան վերականգնվել :
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures. Full bioChris Anderson - TED Curator
After a long career in journalism and publishing, Chris Anderson became the curator of the TED Conference in 2002 and has developed it as a platform for identifying and disseminating ideas worth spreading. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
այնպիսի իրավիճակում,
in the way that we're familiar with,
ձախ կողմերում տարակարծիք են,
and how did we get here?
ինչպե՞ս հասանք այս օրվան:
apocalyptic sort of feeling.
զգացողություններ կան:
սոցիալական հարցումը
that the other side is not just --
չենք սիրում հակառակ քաղաքական կողմին,
we strongly dislike them,
a threat to the nation.
սպառնալիք են ներկայացնում:
now on both sides.
կողմերում անցնում են 50%-ը:
than before; it's much more intense.
տարբերվում է և սկսում են լարվել:
at any sort of social puzzle,
տեսակի հասարակական խնդիր
principles of moral psychology,
երեք հիմնական գաղափարների:
have to always keep in mind
insights into human social nature
և ամենամեծ ըմբռնումներից մեկը
against the stranger."
to create large societies
տալիս ստեղծել մեծ հասարակություններ,
in order to compete with others.
and out of small groups,
փոքր խմբավորումներից,
eternal conflict.
ունենք անվերջ կոնֆլիկտ:
are making that more bitter,
դարձնում ավելի դաժան
ինչն է խաղաղեցնում նրան:
baked into most people's mental wiring
մարդկանց հոգեկան աշխարհի
a basic aspect of human social cognition.
սոցիալական ճանաչման հիմնահարցն է:
really peacefully,
ապրել խաղաղության մեջ:
of fun ways of, like, playing war.
զվարճանք, ինչպես օրինակ սպորտում,
to exercise this tribal nature
վարժեցնում ենք այդ ցեղային բնազդը՝
պատճառելու այլոց:
and exploration and meeting new people.
հետազոտությունները, նոր մարդկանց
as something that goes up or down --
շարժվող ցեղականության արդյունք են:
to always be fighting each other,
can shrink or expand.
could continue indefinitely.
այդ գործընթացն անվերջ է:
the sense of tribe for a while.
կիսում էինք ցեղախմբի գաղափարը:
the new left-right distinction.
տարբերություններն են ընկալվում:
as we've all inherited it,
ժառանգել ենք և դա գալիս է
versus capital distinction,
հակամարտության տարբերությունից:
now, increasingly,
ապրող մարդկանց միջև բաժանում կա,
who want to stop at nation,
կամ ավելի պահպանողական,
of a sense of being rooted,
ծագման մասին զգացում,
their community and their nation.
քաղաքի, համայնքի և ազգի մասին:
anti-parochial and who --
հակապահպանողական են՝
of the John Lennon song "Imagine."
Ջոն Լենոնի «Imagine» երգում
nothing to kill or die for."
մեռնելու կամ սպանելու համար»:
who want more global governance,
են համաշխարհային կառավարություն
they don't like borders.
«սահման» բառերը:
actually, his name is Shakespeare --
or drawbridge-downers?"
52-48 on that point.
2 մասի՝ 52-48 հարաբերակցությամբ :
who grew up with The Beatles
ներքո մեծացած սերունդը
of dreaming of a more connected world --
աշխարհի ավելի փոխկապակցված լինելու մասին
anyone think badly about that?"
«Կա՞ մեկը, ով դա վատ իմաստով է ընկալում»:
feel that that isn't just silly;
որ դա ոչ միայն հիմարություն է
and they're scared of it.
իսկ դա նրանց վախեցնում է:
in Europe but also here,
խնդիրը Եվրոպայում և այստեղ՝
we have to look very carefully
այդ խնդրին մեծ ուշադրություն
about diversity and immigration.
բազմազանության և ներգաղթի հարցերում:
that the left loves and the right --
can't think straight about it.
այդ հարցերին ճիշտ լուծումներ տալ:
շատ դեպքերում լավ է:
has grown enormously from it.
do a lot of good things.
իհարկե օգտակար են,
I think, don't see,
cuts social capital and trust.
սոցիալական վստահությունը և կապիտալը:
study by Robert Putnam,
աշխատության հեղինակն է՝
տվյալների բազաները
feel that they are the same,
մարդիկ զգում են, որ իրար նման են,
a redistributionist welfare state.
սոցիալապես ավելի ապահով են:
of being small, homogenous countries.
փոքր և միատար երկրներ:
a progressive welfare state,
սոցիալական ապահովություն:
left-leaning values, which says,
The world is a great place.
մեծ աշխարհի առջև:
we must welcome them in."
պետք է նրանց գրկաբաց ընդունել»:
this summer,
is fairly politically correct
քաղաքականապես ճիշտ է,
as we have in America,
ինչպես Ամերիկայում եղավ,
racially divided, society.
ռասայական բաժանումներով:
uncomfortable to talk about.
especially in Europe and for us, too,
մոտ այնպես էլ Եվրոպայում
themselves not racists,
humans are just too different;
որի մարդիկ այնքան տարբեր են,
our sense of what humans are capable of,
մեր գիտակցությունը ծանրաբեռնելով
much more palatable
scientist named Karen Stenner,
քաղաքագետ Կարեն Ստենների
we're all the same,
a predisposition to authoritarianism.
հակված են ավտորիտարիզմի:
there's not a threat
սոցիալական կարգերին:
people are getting more different,
միմյանցից ավելի են տարբերվում`
they want to kick out the deviants.
ուզում են դուրս քշել օտարներին:
an authoritarian reaction.
արձագանքներից մեկն է:
the Lennonist line --
an authoritarian reaction.
in America with the alt-right.
տեսնում ենք Ամերիկայում:
we've seen it all over Europe.
or the nationalists, are actually right --
our cultural similarity,
matter very much.
approach to immigration
ներգաղթին մոտենում են որպես
a generous welfare state,
that we're all the same.
and fears about that
և դրա հետ կապված վախերը
of the current divide.
strategic reasoning second.
ռազմավարական մտածելակերպը երկրորդը:
the term "motivated reasoning"
մտածելակերպ» կամ «վավերական
and our verbal abilities
և խոսքային ունակությունները
not to help us find out the truth,
օգնելու, որ ճշմարիտը գտնենք,
defend our reputation ...
մյուսին շահարկենք..
at justifying ourselves.
ենք արդարացնել ինքներս մեզ:
group interests into account,
it's my team versus your team,
թիմը ընդդեմ քո թիմին է
that your side is wrong,
փաստը, որ մեր կողմը սխալ է,
a political argument.
վեճերում չենք կարող հաղթել:
with reasons and evidence,
պատճառով կամ փաստով,
the way reasoning works.
դա չի աշխատում:
give us Google:
was born in Kenya.
Օբաման Քենիայում է ծնվել:
10 million hits! Look, he was!"
10 մլն արդյունք: Դա ճիշտ է:
surprise to a lot of people.
անակնկալ էր շատերի համար :
by techno-optimists
տեխնիկական լավատեսների կողմից
that would bring people together.
միավորող ամենալավ միջոցը:
unexpected counter-effects to that.
դրա հակառակ արդյունքը:
of yin-yang views
about certain things,
that human nature is good:
մարդու էությունը բարի է.
the walls and all will be well.
և ամեն ինչ լավ կլինի:
not libertarians --
believe people can be greedy
կարող են լինել ժլատ
and we need restrictions.
all over the world,
ռասիզմ և խուժանություն:
have been with us forever.
սկզբունքները մնացել են:
this feeling of division?
խորացավ պառակտվածության զգացումը:
different threads all coming together.
սպառնալիքներ, որոնք գալիս են միանգամից:
actually, America and Europe --
Ամերիկան հանդիսացել են որպես
պատերազմի մասնակիցներ:
from Joe Henrich and others
պետությունը պատերազմի մեջ է,
in a commons dilemma
ստուգենք ընդհանուր խնդիրները
Օրինակ:
during World War II,
ժամանակ պատանիներ են եղել,
looking for scraps of aluminum
and government,
կամ կառավարություն,
at compromise and cooperation.
զիջումների և համագործակցությունների:
by the end of the '90s.
մնացինք 1945-55թթ. ծնվածների հետ:
each other within each country,
իրար դեմ էին պատերազմում՝
"The Greatest Generation,"
2-րդ համաշխարհայինի ժամանակ
is the purification of the two parties.
and conservative Democrats.
պահպանողական դեմոկրատներ:
that was really bipartisan.
երկու կուսակցություններ ուներ:
that started things moving,
որոշ բաներ սկսվեցին տեղից շարժվել,
liberal party and conservative party.
լիբերալներ ու պահպանողականներ:
really are different,
մարդիկ լրիվ տարբեր են,
our children to marry them,
ամուսնացնում նրանց հետ,
didn't matter very much.
for post-hoc reasoning and demonization.
մեջ անենավատ խթանը եղավ:
on the internet now is quite troubling.
ինտերնետում բավականին մտահոգիչ է:
on Twitter about the election
վերաբերյալ որոնում արեցի
brought to us by #Trump."
կապվում է #Trump-ի հետ:
dedication page. Disgusting!"
is troubling to me.
or a disagreement about something,
ունենաս, ինչ որ բանի շուրջ
takes things to a much deeper level.
ավելի խորքային մակարդակ է:
Նողկանքը այլ բան է:
you get angry, you're not angry;
as subhuman, monstrous,
on marital therapy.
է արել ամուսնական բժշկությունում:
of the couple shows disgust or contempt,
մեջ զզվանք կամ արհամարհանք է երևում,
to get divorced soon,
that doesn't predict anything,
դա ոչինչ չի կանխատեսում,
it actually is good.
uses the word "disgust" a lot.
օգտագործում «զզվանք» բառը:
so disgust does matter a lot --
unique to him --
ավելի ենք հրեշացնում,
the Manichaean worldview,
is a battle between good and evil
they're wrong or I don't like them,
չանվանել կամ ասել չեմ համակրում նրանց,
ուզենա նրանց հետ անել:
for example, on campus now.
վկաներն ենք դառնում, օրինակ`
to keep people off campus,
մարդկանց մեզանից:
generation of young people,
involves a lot of disgust,
in politics as they get older.
ներգրավված լինեն քաղաքականության մեջ:
and I think about emotions a lot.
և էմոցիաների մասին շատ եմ մտածել:
of disgust is actually love.
ատելության հականիշը դա սերն է:
հարաբերությունները իմ կարծիքով
powerful means we have.
that they're lovely.
որ նրանք լավն են:
or changes your category as well.
much more mixed up in the their towns
իրենց քաղաքներում խառնված էին
this great moral divide,
that we're moving to be near people
ապրել այն մարդկանց հարևանությամբ,
մեզ նման են:
who's on the other side.
մեկի, ով այլ կողմում է:
or say to Americans,
about each other
միմյանց վերաբերյալ,
thing to keep in mind --
scientist Alan Abramowitz,
կողմից մի հետազոտություն կա,
is increasingly governed
դեմոկրատիան ավելի շատ է ղեկավարվում
«բացասական կողմնակալությամբ»:
OK there's a candidate,
մտածում ենք, որ կա թեկնածու,
you vote for the candidate.
քվեարկում ենք նրա օգտին:
հայտարարություններով ու
and all sorts of other trends,
ընտրություններն են ընթանում,
the other side so horrible, so awful,
է խեղաթյուրել ու վատաբանել այնքան
against the other side
հակառակ կողմին ենք ձայն տալիս
that if people are on the left,
that Republicans were bad,
հանրապետականները վատն էին,
ապացուցեց դա:
I can paint with all the things
ինչպիսին Թրամփն է:
որ այդպես լինի:
with their candidate.
ուրախ չեն իրենց թեկնածուով:
election in American history.
կողմնապահությամբ ընտրություններն էին:
your feelings about the candidate
թեկնածուի նկատմամբ զգացողությունները
who are given a choice.
հնարավորություն ունեն:
in a separate moral world --
առանձին աշխարհներում..
is that we're all trapped in "The Matrix,"
բոլորս «Մատրիքս» ծուղակում ենք,
a consensual hallucination.
համաձայնեցված հալյուցինացիա:
that the other side --
մտածել, որ հակառակ կողմը
they're the worst people in the world,
աշխարհի ամենավատ մարդիկն են
to back that up.
դրան աջակցելու համար:
different set of facts.
այլ փաստերի դասավորություն:
different threats to the country.
է տեսնում պետության համար:
from being in the middle
is: both sides are right.
հասկացա, որ երկուսն էլ ճիշտ են:
to this country,
incapable of seeing them all.
անկարող է դրանք բոլորը տեսնել:
that we almost need a new type of empathy?
փոխըմբռնման նոր տեսակի կարի՞ք ունենք:
I can put myself in your shoes."
եմ դու ինչ ես զգում:
the needy, the suffering.
կարիքավորների հանդեպ:
to people who we feel as other,
կիրառում այլոց հանդեպ, կամ ովքեր
to build that type of empathy?
ասած փոխըմբռնումը կառուցենք:
hot topic in psychology,
փոխըմբռնումը շատ բարդ թեմա է,
on the left in particular.
for the preferred classes of victims.
ըմբռնել նախընտրած զոհի տեսակը:
think are so important.
կանգնած մարդկանց համար:
because you get points for that.
դուք արդեն գիտեք դա:
if you do it when it's hard to do.
որ դա անում եք, երբ դժվար է ձեզ համար:
of dealing with our race problems
հաղթահարում էինք ռասայական խնդիրները,
for a long time
threat on our hands.
divide we face.
բաժանումն է, որ տեսնում ենք:
and gender and LGBT,
սեռի, համասեռամոլների հետ,
of the next 50 years,
տարիների անհրաժեշտությունն է,
to get better on their own.
a lot of institutional reforms,
բարձրաձայնել,
wonky conversation.
realizing that this is a turning point.
ովքեր հասկանում են, որ սա աշխատող պահ է:
if you don't want to --
եթե անգամ չեք ուզում..
to spend the next four years
ուզում եք հաջորդ 4 տարին ապրել
for the last year -- raise your hand.
անցած տարի-- ձեռք բարձրացրեք:
read Marcus Aurelius.
Քրիստոս, Մարկոս Աուրելիոս:
for how to drop the fear,
թե ինչպես ազատվեք վախից,
wisdom for this kind of empathy.
տեսակ փոխըմբռնումը հասկանալու համար:
people do to help heal?
անել վերականգնվելու համար:
to overcome your deepest prejudices.
արմատացած նախապաշարումները:
and stronger than race prejudices
ավելի խորքային են քան ազգային
that's the main thing.
դա ջանք գործադրելն է:
awful for one of you --
համար դժվար է լինելու,
reach out and say you want to talk.
կապնվեք իրեն ու ասեք, որ ուզում եք խոսել:
Friends and Influence People" --
հաղթել ընկերներին և ազդել
(Ծիծաղ)
if you start by acknowledging,
եթե սկսեք ընդունելով,
համաձայն չենք,
about you, Uncle Bob,"
պահպանողականների
appreciation, it's like magic.
ապա դա, ոնց որ հրաշք լինի:
things I've learned
հարաբերություններում
at apologizing now,
somebody was right about.
and it's actually really fun.
լավ կընթանա, իսկ դա շատ հաճելի է:
speaking with you.
the ground that we're on
of morality and human nature.
բարոյական և մարդկային բնությամբ:
this time with us.
համար, որ տրամադրեցիք:
ABOUT THE SPEAKERS
Jonathan Haidt - Social psychologistJonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures.
Why you should listen
By understanding more about our moral psychology and its biases, Jonathan Haidt says we can design better institutions (including companies, universities and democracy itself), and we can learn to be more civil and open-minded toward those who are not on our team.
Haidt is a social psychologist whose research on morality across cultures led to his 2008 TED Talk on the psychological roots of the American culture war, and his 2013 TED Talk on how "common threats can make common ground." In both of those talks he asks, "Can't we all disagree more constructively?" Haidt's 2012 TED Talk explored the intersection of his work on morality with his work on happiness to talk about "hive psychology" -- the ability that humans have to lose themselves in groups pursuing larger projects, almost like bees in a hive. This hivish ability is crucial, he argues, for understanding the origins of morality, politics, and religion. These are ideas that Haidt develops at greater length in his book, The Righteous Mind: Why Good People are Divided by Politics and Religion.
Haidt joined New York University Stern School of Business in July 2011. He is the Thomas Cooley Professor of Ethical Leadership, based in the Business and Society Program. Before coming to Stern, Professor Haidt taught for 16 years at the University of Virginia in the department of psychology.
Haidt's writings appear frequently in the New York Times and The Wall Street Journal. He was named one of the top global thinkers by Foreign Policy magazine and by Prospect magazine. Haidt received a B.A. in Philosophy from Yale University, and an M.A. and Ph.D. in Psychology from the University of Pennsylvania.
Jonathan Haidt | Speaker | TED.com
Chris Anderson - TED Curator
After a long career in journalism and publishing, Chris Anderson became the curator of the TED Conference in 2002 and has developed it as a platform for identifying and disseminating ideas worth spreading.
Why you should listen
Chris Anderson is the Curator of TED, a nonprofit devoted to sharing valuable ideas, primarily through the medium of 'TED Talks' -- short talks that are offered free online to a global audience.
Chris was born in a remote village in Pakistan in 1957. He spent his early years in India, Pakistan and Afghanistan, where his parents worked as medical missionaries, and he attended an American school in the Himalayas for his early education. After boarding school in Bath, England, he went on to Oxford University, graduating in 1978 with a degree in philosophy, politics and economics.
Chris then trained as a journalist, working in newspapers and radio, including two years producing a world news service in the Seychelles Islands.
Back in the UK in 1984, Chris was captivated by the personal computer revolution and became an editor at one of the UK's early computer magazines. A year later he founded Future Publishing with a $25,000 bank loan. The new company initially focused on specialist computer publications but eventually expanded into other areas such as cycling, music, video games, technology and design, doubling in size every year for seven years. In 1994, Chris moved to the United States where he built Imagine Media, publisher of Business 2.0 magazine and creator of the popular video game users website IGN. Chris eventually merged Imagine and Future, taking the combined entity public in London in 1999, under the Future name. At its peak, it published 150 magazines and websites and employed 2,000 people.
This success allowed Chris to create a private nonprofit organization, the Sapling Foundation, with the hope of finding new ways to tackle tough global issues through media, technology, entrepreneurship and, most of all, ideas. In 2001, the foundation acquired the TED Conference, then an annual meeting of luminaries in the fields of Technology, Entertainment and Design held in Monterey, California, and Chris left Future to work full time on TED.
He expanded the conference's remit to cover all topics, including science, business and key global issues, while adding a Fellows program, which now has some 300 alumni, and the TED Prize, which grants its recipients "one wish to change the world." The TED stage has become a place for thinkers and doers from all fields to share their ideas and their work, capturing imaginations, sparking conversation and encouraging discovery along the way.
In 2006, TED experimented with posting some of its talks on the Internet. Their viral success encouraged Chris to begin positioning the organization as a global media initiative devoted to 'ideas worth spreading,' part of a new era of information dissemination using the power of online video. In June 2015, the organization posted its 2,000th talk online. The talks are free to view, and they have been translated into more than 100 languages with the help of volunteers from around the world. Viewership has grown to approximately one billion views per year.
Continuing a strategy of 'radical openness,' in 2009 Chris introduced the TEDx initiative, allowing free licenses to local organizers who wished to organize their own TED-like events. More than 8,000 such events have been held, generating an archive of 60,000 TEDx talks. And three years later, the TED-Ed program was launched, offering free educational videos and tools to students and teachers.
Chris Anderson | Speaker | TED.com