ABOUT THE SPEAKER

Christopher Ryan - Psychologist
The co-author of "Sex at Dawn," Christopher Ryan explores the prehistoric roots of human sexuality.

Why you should listen

In the fascinating book Sex at Dawn, Christopher Ryan and co-author Cacilda Jethá, MD, explore how humans' prehistoric promiscuity (perhaps similar to the bonobos') may have influenced our current attitudes toward pair-bonding, monogamy and long-lasting passion. Their thesis draws on evidence from anthropology, archeology, primatology, anatomy and psychosexuality.

As a psychologist, Ryan’s research focuses on trying to distinguish the human from the cultural. His book, he hopes, is "pointing toward a more optimistic future illuminated by our innate capacities for love, cooperation and generosity."

More profile about the speaker
Christopher Ryan | Speaker | TED.com

TED2013

Christopher Ryan: Are we designed to be sexual omnivores?

Кристофер Рајан: Дали сме дизајнирани да бидеме сексуални сештојади?

Filmed: 2013-02-28

Readability: 4.7

2,237,814 views

Една идеја го обликува нашиот модерен начин на гледање на врските: дека мажите и жените отсекогаш се одвојуваат како пар во сексуалните врски. Но пред појавата на земјоделството, можно е луѓето да биле доста промискуитетни. Авторот Кристофер Рајан нѐ води низ контроверзните докази дека луѓето се секусални сештојади по природа, со надеж дека едно посовремено сфаќање може да придонесе за крај на дискриминацијата, срамот и нереалните очекувања кои ги убиваат врските.

Christopher Ryan - Psychologist
The co-author of "Sex at Dawn," Christopher Ryan explores the prehistoric roots of human sexuality. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12

I'm going to go off script

0

448

1267

Ќе се одалечам од планот

00:13

and make Chris quite nervous here

1

1715

2051

и ќе го направам Крис доста нервозен

00:15

by making this audience participation.

2

3766

2348

со што ќе ја вклучам оваа публика.

00:18

All right. Are you with me? Yeah. Yeah. All right.

3

6114

3183

Добро. Дали сте со мене? Да. Да. Добро.

00:21

So what I'd like to do is have you raise your hand

4

9297

2444

Сакам да кренете рака

00:23

if you've ever heard a
heterosexual couple having sex.

5

11741

4056

ако некогаш сте слушнале како
хетеросексуалци имаат секс.

00:27

Could be the neighbors, hotel room,

6

15797

2551

Може да биле соседите, соба во хотел,

00:30

your parents. Sorry.

7

18348

2007

вашите родители. Се извинувам.

00:32

Okay. Pretty much everybody.

8

20355

1752

Добро. Скоро сите.

00:34

Now raise your hand if the man was making

9

22107

1827

Сега кренете рака ако мажот предизвикувал

00:35

more noise than the woman.

10

23934

3429

повеќе врева отколку жената.

00:39

I see one guy there.

11

27363

2313

Гледам еден дечко таму.

00:41

It doesn't count if it was you, sir.

12

29676

2247

Не се брои ако тоа сте биле вие,
господине.

00:43

(Laughter)

13

31923

1015

(Смеа)

00:44

So his hand's down. And one woman. Okay.

14

32938

3510

Ја спушти неговата рака.
И една жена. Добро.

00:48

Sitting next to a loud guy.

15

36448

2076

Која седи до гласниот.

00:50

Now what does this tell us?

16

38524

1624

Што ни покажува ова?

00:52

It tells us that human beings

17

40148

1846

Ни покажува дека човечките суштества

00:53

make noise when they have sex,

18

41994

1368

се бучни кога имаат секс

00:55

and it's generally the woman who makes more noise.

19

43362

2126

и обично жената е таа која
е погласна.

00:57

This is known as female copulatory vocalization

20

45488

3054

Ова е познато како женска
копулаторна вокализација,

01:00

to the clipboard crowd.

21

48542

1423

за тие кои сакаат да запишат.

01:01

I wasn't even going to mention this,

22

49965

1631

Немаше ни да го спомнам ова,

01:03

but somebody told me that Meg Ryan might be here,

23

51596

2941

но некој ми рече дека Meg Ryan
може ќе биде овде,

01:06

and she is the world's most famous

24

54537

2604

и таа е светски најпознат

01:09

female copulatory vocalizer.

25

57141

1949

женски копулаторен вокализер.

01:11

So I thought, got to talk about that.

26

59090

2400

Па си помислив, мора да зборувам за тоа.

01:13

We'll get back to that a little bit later.

27

61490

2713

Ќе се навратиме на тоа малку подоцна.

01:16

Let me start by saying human beings

28

64203

1965

Да почнам со тоа дека човечките суштества

01:18

are not descended from apes,

29

66168

2101

не се потомци на мајмуните,

01:20

despite what you may have heard. We are apes.

30

68269

2232

без разлика што сте слушале.
Ние сме мајмуни.

01:22

We are more closely related
to the chimp and the bonobo

31

70501

2836

Повеќе сме поврзани со шимпанзото
и бонобото

01:25

than the African elephant is to the Indian elephant,

32

73337

3380

отколку што е Африканскиот слон
со Индискиот,

01:28

as Jared Diamond pointed
out in one of his early books.

33

76717

3198

како што истакна Џаред Дајмонд
во една од неговите први книги.

01:31

We're more closely related to chimps and bonobos

34

79915

4195

Повеќе сме поврзани со шимпанзото
и бонобото

01:36

than chimps and bonobos are related

35

84110

1501

отколку што се тие поврзани

01:37

to any other primate --

36

85611

1662

со било кој друг примат -

01:39

gorillas, orangutans, what have you.

37

87273

2276

горилото, орангутанот, што и да е.

01:41

So we're extremely closely related to them,

38

89549

3247

Па така, многу сме поврзани со нив,

01:44

and as you'll see in terms of our behavior,

39

92796

2426

и како што ќе видите во однос
на нашето однесување,

01:47

we've got some relationship as well.

40

95222

2367

постои одредена поврзаност.

01:49

So what I'm asking today, the question

41

97589

1919

Тоа што сакам да прашам денес,

01:51

I want to explore with you today is,

42

99508

3062

да истражам со вас,

01:54

what kind of ape are we in terms of our sexuality?

43

102570

4168

е каков вид мајмун сме ние, кога станува
збор за нашата сексуалност?

01:58

Now, since Darwin's day there's been

44

106738

2218

Сега, уште од времто на Дарвин, постоело,

02:00

what Cacilda and I have called

45

108956

1502

тоа што со Касилда го нарековме

02:02

the standard narrative of human sexual evolution,

46

110458

2686

стандардна приказна за човечката
сексуална еволуција,

02:05

and you're all familiar with it,

47

113144

1554

и ова на сите ви е познато,

02:06

even if you haven't read this stuff.

48

114698

2563

дури и ако не сте читале за ова.

02:09

The idea is that, as part of human nature,

49

117261

3068

Идејата е дека, како дел од
човечката природа,

02:12

from the beginning of our species' time,

50

120329

1989

од почетокот на нашето време,

02:14

men have sort of leased
women's reproductive potential

51

122318

4494

мажите на некој начин го изнајмуваат
репродуктивниот потенцијал на жените

02:18

by providing them with certain goods and services.

52

126812

3395

снабдувајќи ги со одредени добра и услуги.

02:22

Generally we're talking about meat, shelter, status,

53

130207

3670

Главно зборуваме за месо,
засолниште, статус,

02:25

protection, things like that.

54

133877

2631

заштита, такви работи.

02:28

And in exchange, women have offered fidelity,

55

136508

2335

И за возврат, жените нудат плодност,

02:30

or at least a promise of fidelity.

56

138843

2378

или барем ветување за плодност.

02:33

Now this sets men and women up
in an oppositional relationship.

57

141221

4270

Сега ова ги става мажите и жените
во конфликтна врска.

02:37

The war between the sexes is built right into
our DNA, according to this vision. Right?

58

145491

5943

Војната помеѓу половите е вградена
во нашата ДНК, според ова видување. Така?

02:43

What Cacilda and I have argued is that no,

59

151434

3937

Тоа што јас и Какилда
го расправавме е дека - не,

02:47

this economic relationship,

60

155371

2441

оваа економска врска,

02:49

this oppositional relationship,

61

157812

1825

конфликтна врска,

02:51

is actually an artifact of agriculture,

62

159637

2625

всушност последица на земјоделството,

02:54

which only arose about 10,000
years ago at the earliest.

63

162262

3676

која се појавила најрано
пред 10.000 години.

02:57

Anatomically modern human beings

64

165938

2167

Анатомските модерни човечки суштества

03:00

have been around for about 200,000 years,

65

168105

2999

постојат околу 200.000 години,

03:03

so we're talking about five percent, at most,

66

171104

3622

па така зборуваме за најмногу 5 проценти

03:06

of our time as a modern, distinct species.

67

174726

3688

од нашето време како модерни,
посебни суштества.

03:10

So before agriculture,

68

178414

3534

Па пред земјоделството,

03:13

before the agricultural revolution,

69

181948

2005

пред земјоделската револуција,

03:15

it's important to understand that human beings

70

183953

2111

важно е да се разбере дека луѓето

03:18

lived in hunter-gatherer groups that are

71

186064

3334

живееле во групи на ловци
и собирачи,

03:21

characterized wherever they're found in the world

72

189398

3016

карактеристични, без разлика
каде се во светот

03:24

by what anthropologists called fierce egalitarianism.

73

192414

4591

по тоа што антрополозите го
нарекуваат агресивен егалитаризам.

03:29

They not only share things,

74

197005

1868

Не само што ги делат работите,

03:30

they demand that things be shared:

75

198873

2509

бараат работите да бидат поделени:

03:33

meat, shelter, protection, all these things

76

201382

2259

место, засолниште, заштита,
сите овие работи

03:35

that were supposedly being traded to women

77

203641

3009

кои биле разменувани со жените

03:38

for their sexual fidelity, it turns out,

78

206650

2830

за нивната плодност, излегува дека,

03:41

are shared widely among these societies.

79

209480

2730

широко се споделуваат во овие заедници.

03:44

Now I'm not saying that our ancestors

80

212210

2188

Не велам дека нашите предци

03:46

were noble savages, and I'm not saying

81

214398

1961

биле благородни дивјаци, и не велам дека

03:48

modern day hunter-gatherers
are noble savages either.

82

216359

2796

модерните ловци и собирачи се
исто благородни дивјаци.

03:51

What I'm saying is that this is simply

83

219155

2011

Тоа што го зборувам е дека ова е просто

03:53

the best way to mitigate risk

84

221166

2440

најдобриот начин да се ублажи ризикот

03:55

in a foraging context.

85

223606

1930

во контекст на прехранувањето.

03:57

And there's really no argument
about this among anthropologists.

86

225536

3116

И навистина не постои дилема
за ова меѓу антрополозите.

04:00

All Cacilda and I have done is extend
this sharing behavior to sexuality.

87

228652

4564

Со Касилда едноставно го проширивме ова
однесување на споделување со сексуалноста.

04:05

So we've argued that human sexuality

88

233216

2435

Па така дискутиравме дека
човечката сексуалност

04:07

has essentially evolved, until agriculture,

89

235651

4484

во суштина еволуирала,
сѐ до земјоделството,

04:12

as a way of establishing and maintaining

90

240135

3146

како начин на поставување и одржување

04:15

the complex, flexible social systems, networks,

91

243281

3726

на сложените, флексибилни
општествени системи, мрежи,

04:19

that our ancestors were very good at,

92

247007

2911

во кои нашите предци многу добро живееле,

04:21

and that's why our species has survived so well.

93

249918

4616

и затоа нашиот вид опстанувал толку добро.

04:26

Now, this makes some people uncomfortable,

94

254534

2217

Сега, ова им е чудно на многумина,

04:28

and so I always need to take
a moment in these talks

95

256751

2385

па така ми треба време во овие говори

04:31

to say, listen,

96

259136

1844

да кажам, слушајте,

04:32

I'm saying our ancestors were promiscuous,

97

260980

2643

нашите предци биле промискуитетни,

04:35

but I'm not saying they were
having sex with strangers.

98

263623

2335

но не велам дека имале секс со непознати.

04:37

There were no strangers. Right?

99

265958

2026

Немало непознати! Така?

04:39

In a hunter-gatherer band, there are no strangers.

100

267984

1844

Кај ловците-собирачи
немало непознати.

04:41

You've known these people your entire life.

101

269828

1989

Ги знаеш овие луѓе целиот твој живот.

04:43

So I'm saying, yes, there were
overlapping sexual relationships,

102

271817

3459

Па да, сексуални врски кои се поклопувале,

04:47

that our ancestors probably had
several different sexual relationships

103

275276

4307

нашите предци веројатно имале
неколку различни сексуални врски

04:51

going on at any given moment in their adult lives.

104

279583

3387

кои се одвивале во кој било момент
од нивните животи како возрасни.

04:54

But I'm not saying they were
having sex with strangers.

105

282970

2403

Но не велам дека имале секс со непознати.

04:57

I'm not saying that they didn't love the
people they were having sex with.

106

285373

3111

Не велам дека не ги сакале
луѓето со кои имале секс.

05:00

And I'm not saying there was
no pair-bonding going on.

107

288484

2905

И не велам дека не постоеле парови.

05:03

I'm just saying it wasn't sexually exclusive.

108

291389

3086

Само велам дека не било
сексуално ексклузивно.

05:06

And those of us who have
chosen to be monogamous --

109

294475

3684

И тие што одбрале да бидат моногамни,

05:10

my parents, for example, have been married

110

298159

2338

моите родители, на пример, се во брак

05:12

for 52 years monogamously,

111

300497

2508

52 години моногамно,

05:15

and if it wasn't monogamously, Mom and Dad,

112

303005

2362

и ако не било моногамно, мамо и тато,

05:17

I don't want to hear about it—

113

305367

2347

не сакам да слушам за тоа,

05:19

I'm not criticizing this and I'm not saying

114

307714

2392

не го критикувам ова и не велам дека

05:22

there's anything wrong with this.

115

310106

1556

нешто не е во ред со ова.

05:23

What I'm saying is that to argue

116

311662

2159

Тоа што го велам е дека, да се расправаш

05:25

that our ancestors were sexual omnivores

117

313821

4674

дека нашите предци биле
сексуални сештојади

05:30

is no more a criticism of monogamy

118

318495

2287

е исто толку критика на моногамијата

05:32

than to argue that our ancestors
were dietary omnivores

119

320782

3468

колку и тврдењето дека нашите
предци биле сештојади

05:36

is a criticism of vegetarianism.

120

324250

3323

како критика на вегетаријанизмот.

Можеш да избереш да бидеш вегетаријанец,

05:39

You can choose to be a vegetarian,

121

327573

1881

05:41

but don't think that just because
you've made that decision,

122

329454

2744

но не мислете дека со донесувањето
на таа одлука,

05:44

bacon suddenly stops smelling good.

123

332198

2792

одеднаш сланината ќе престане
да мириса добро.

05:46

Okay? So this is my point.

124

334990

2687

Нели? Ова е мојата поента.

05:49

(Laughter)

125

337677

2351

(Смеа)

05:52

That one took a minute to sink in, huh?

126

340028

3621

Ви требаше време за шегата, а?

05:55

Now, in addition to being a great genius,

127

343649

2330

Сега, покрај тоа што е гениј,

05:57

a wonderful man, a wonderful husband,

128

345979

2065

прекрасен човек. прекрасен сопруг,

06:00

a wonderful father, Charles Darwin

129

348044

1780

прекрасен татко, Чарлс Дарвин

06:01

was also a world-class Victorian prude.

130

349824

4112

бил исто така и викторијански
пуританец

06:05

All right? He was perplexed

131

353936

1940

Добро? Бил збунет

06:07

by the sexual swellings of certain primates,

132

355876

2610

од сексуалната подуеност
на одредени примати,

06:10

including chimps and bonobos,

133

358486

1543

вклучително шимпанза и боноба

06:12

because these sexual swellings tend to provoke

134

360029

2538

зашто сексуалната подуеност провоцирала

06:14

many males to mate with the females.

135

362567

2592

многу мажјаци да се парат со женките.

06:17

So he couldn't understand why on Earth would
the female have developed this thing

136

365159

3171

Не можел да разбере зошто женките
би ја развиле оваа работа

06:20

if all they were supposed to be doing
is forming their pair bond, right?

137

368330

3929

ако тоа што би требало да прават е да
формираат врска со партнерот, така?

06:24

Chimps and bonobos, Darwin didn't really know this,

138

372259

2439

Шимпанза и бонобоа,
Дарвин не го знаел ова,

06:26

but chimps and bonobos mate

139

374698

1948

но шимпанзата и бонобоата се парат

06:28

one to four times per hour

140

376646

1654

еднаш до четири пати на час

06:30

with up to a dozen males per day

141

378300

3416

со десетици мажјаци на ден

06:33

when they have their sexual swellings.

142

381716

2616

кога имаат сексоуални отоци.

06:36

Interestingly, chimps have sexual swellings

143

384332

2655

Интересно, жимпанзата ги имаат овие отоци

06:38

through 40 percent, roughly,

144

386987

1802

низ 40 проценти приближно,

06:40

of their menstrual cycle,

145

388789

1885

од нивниот менструален циклус,

06:42

bonobos 90 percent,

146

390674

2700

бонобоата 90 проценти,

06:45

and humans are among the
only species on the planet

147

393374

3422

и луѓето се меѓу единствените
видови на планетата

06:48

where the female is available for sex

148

396796

2102

каде што жената е достапна за секс

06:50

throughout the menstrual cycle,

149

398898

1988

низ менструалниот циклус,

06:52

whether she's menstruating,
whether she's post-menopausal,

150

400886

2744

било да е за време на циклусот,
било да е по менопаузата,

06:55

whether she's already pregnant.

151

403630

1311

било да е веќе трудна.

06:56

This is vanishingly rare among mammals.

152

404941

3844

Ова се среќава многу ретко меѓу цицачите.

07:00

So it's a very interesting aspect of human sexuality.

153

408785

3793

Ова е многу интересен аспект
од човечката сексуалност.

07:04

Now, Darwin ignored the reflections

154

412578

2675

Дарвин ги игнорира последиците

07:07

of the sexual swelling in his own day,

155

415253

3568

од сексуалната подуеност во негово време,

07:10

as scientists tend to do sometimes.

156

418821

3631

како што научниците понекогаш прават.

07:14

So what we're talking about is sperm competition.

157

422452

2505

Она за што зборуваме е
натпревар на сперматозоиди.

07:16

Now the average human ejaculate
has about 300 million sperm cells,

158

424957

3410

Просечната човечка ејакулација содржи
околу 300 милиони сперматозоиди,

07:20

so it's already a competitive environment.

159

428367

2430

и веќе средината е конкурентна.

07:22

The question is whether these sperm are
competing against other men's sperm

160

430797

3213

Прашање дали сперматозоиди се
натпреваруваат со сперма други мажи

07:26

or just their own.

161

434030

1785

или во сопствената.

07:27

There's a lot to talk about in this chart.

162

435815

2106

Има многу да се зборува на овој приказ.

07:29

The one thing I'll call your attention to right away

163

437921

2175

Едно нешто што сакам да го забележите

07:32

is the little musical note above the
female chimp and bonobo and human.

164

440096

4042

-малата музичка нота над женското шимпанзо
и бонобото и човекот.

07:36

That indicates female copulatory vocalization.

165

444138

3301

Таа нота ја претставува женската
копулативна вокализација.

07:39

Just look at the numbers.

166

447439

1602

Само погледнете ги бројките.

07:41

The average human has sex

167

449041

2196

Просечниот човек има секс

07:43

about 1,000 times per birth.

168

451237

3642

околу 1000 пати по раѓање.

07:46

If that number seems high for some of you,

169

454879

2173

Ако таа бројка е висока за некој,

07:49

I assure you it seems low for others in the room.

170

457052

3213

ве уверувам дека е ниска за
останатите во просторијата.

07:52

We share that ratio with chimps and bonobos.

171

460265

2950

Го делиме тој однос со шимпанзото
и бонобото.

07:55

We don't share it with the other three apes,

172

463215

2302

Не го делиме односот
со останатите мајмуни,

07:57

the gorilla, the orangutan and the gibbon,

173

465517

2256

горилото, орангутанот и гибонот,

07:59

who are more typical of mammals,

174

467773

1661

кое се повеќе типични цицачи,

08:01

having sex only about a dozen times per birth.

175

469434

3192

кои имаат секс само околу дванаесетина
пати по раѓањето.

08:04

Humans and bonobos are the only
animals that have sex face-to-face

176

472626

4213

Луѓето и бонобото се единствени кои имаат
секс свртени со лицата еден кон друг

08:08

when both of them are alive.

177

476847

2406

кога се живи.

08:11

(Laughter)

178

479253

3905

(Смеа)

08:15

And you'll see that the human, chimp and bonobo

179

483895

3171

И човекот, шимпанзото и бонобото

08:19

all have external testicles, which in our book

180

487066

2396

сите имаат надворешни тестиси, што кај нас

08:21

we equate to a special fridge you have in the garage

181

489462

3988

се изеднчува со посебен фрижидер
кој ви стои во гаража

08:25

just for beer.

182

493450

2260

само за пиво.

08:27

If you're the kind of guy who has a beer fridge

183

495710

2726

Ако си таков тип, кој има фрижидер за пиво

08:30

in the garage, you expect a party to happen

184

498436

2342

во гаражата, очекуваш да почне журка

08:32

at any moment, and you need to be ready.

185

500778

1789

во секој момент,мора да си подготвен.

08:34

That's what the external testicles are.

186

502567

2155

Тоа го прават тестисите.

08:36

They keep the sperm cells cool

187

504722

2410

Ги одржуваат ладни сператозоидите

08:39

so you can have frequent ejaculations.

188

507132

2218

за да има чести ејакулации.

08:41

I'm sorry. It's true.

189

509350

3739

Жалам. Точно е.

Човекот, некои ќе бидат
среќни да го слушнат ова,

08:45

The human, some of you will be happy to hear,

190

513089

3089

08:48

has the largest, thickest penis of any primate.

191

516178

2811

го има најголемиот, најдебелиот
пенис меѓу приматите.

08:50

Now, this evidence goes way beyond anatomy.

192

518989

2510

Овој доказ ја надминува анатомијата.

08:53

It goes into anthropology as well.

193

521499

2561

Се поврзува и со антропологијата.

08:56

Historical records are full of accounts of people

194

524060

2617

Историските записи се полни со луѓе

08:58

around the world who have sexual practices

195

526677

1809

околу светот кои имаат секс

09:00

that should be impossible

196

528486

1630

кој би требало да е невозможен,

09:02

given what we have assumed
about human sexual evolution.

197

530116

3926

земајќи го предвид претпоставеното
за човечката сексуална еволуција.

09:06

These women are the Mosuo
from southwestern China.

198

534042

2700

Овие се Moсуо жени од југозападна Кина.

09:08

In their society, everyone, men and women,

199

536742

2567

Во нивното општество, сите, мажи и жени,

09:11

are completely sexually autonomous.

200

539309

1741

се целосно сексуално автономни.

09:13

There's no shame associated with sexual behavior.

201

541050

2959

Нема срам поврзан со
сексуалното однеување.

09:16

Women have hundreds of partners.

202

544009

2246

Жените имаат стотици партнери.

09:18

It doesn't matter. Nobody cares.
Nobody gossips. It's not an issue.

203

546255

3182

Не е важно. Никому не му е грижа.
Никој не озборува. Не е проблем.

09:21

When the woman becomes pregnant,

204

549437

1796

Кога жената е трудна,

09:23

the child is cared for by her,
her sisters, and her brothers.

205

551233

2858

за детето се грижи таа самата,
нејзините сестри и браќа.

09:26

The biological father is a nonissue.

206

554091

2839

Биолошкиот татко не е проблем.

09:28

On the other side of the planet, in the Amazon,

207

556930

2406

На другата страна на планетата,
во Амазонија,

09:31

we've got many tribes which practice

208

559336

2869

постојат многу племиња кои практикуваат,

09:34

what anthropologists call partible paternity.

209

562205

2732

тоа што антрополозите го нарекуваат
поделено татковство.

09:36

These people actually believe --

210

564937

2597

Овие луѓе веруваат,

09:39

and they have no contact among them,

211

567534

1715

а не остваруваат заеднички контакт,

09:41

no common language or anything,

212

569249

1656

немаат заеднички јазик или слично,

09:42

so it's not an idea that spread,

213

570905

1737

така што не е идеја што се раширила,

09:44

it's an idea that's arisen around the world --

214

572642

2137

тоа е идеја која настанала низ светот,

09:46

they believe that a fetus is literally made

215

574779

2157

тие веруваат дека фетусот
е буквално создаден

09:48

of accumulated semen.

216

576936

2276

од акумулирана сперма.

09:51

So a woman who wants to have a child

217

579212

1988

Па така жена која сака да има дете

09:53

who's smart and funny and strong

218

581200

1832

кое ќе биде паметно, духовит и силно

09:55

makes sure she has lots of sex with the smart guy,

219

583032

2131

има многу секс со паметен маж,

09:57

the funny guy and the strong guy,

220

585163

1944

со духовит и снажен

09:59

to get the essence of each of
these men into the baby,

221

587107

2224

за да детето го добие потребното
од сите нив,

10:01

and then when the child is born,

222

589331

2512

и тогаш кога детето се раѓа,

10:03

these different men will come forward

223

591843

2142

овие различни мажи ќе пристапат

10:05

and acknowledge their paternity of the child.

224

593985

2870

и ќе го признаат детето како нивно.

10:08

So paternity is actually sort of a team endeavor

225

596855

2838

Така татковството е всушност
вид тимски напор

10:11

in this society.

226

599693

1616

во ова општество.

10:13

So there are all sorts of examples like this

227

601309

1988

Постојат секакви примери како овој

10:15

that we go through in the book.

228

603297

2450

кои ги разгледуваме во книгата.

10:17

Now, why does this matter?

229

605747

3460

Сега, зошто е ова важно?

10:21

Edward Wilson says we need to understand

230

609207

2560

Ецвард Вилсон вели дека мора да разбереме

10:23

that human sexuality is first a bonding device

231

611767

3046

дека човечката сексуалност
е најпрво инструмент за поврзување

10:26

and only secondarily procreation.

232

614813

2835

а секундарно како инструмент за создавање.

10:29

I think that's true. This matters because

233

617648

2184

Мислам дека тоа е точно.
Ова е важно бидејќи

10:31

our evolved sexuality is in direct conflict

234

619832

3038

нашата еволуирана сексуалност
е во директен конфликт

10:34

with many aspects of the modern world.

235

622870

2587

со многу аспекти на модерниот живот.

10:37

The contradictions between what we're told

236

625457

2138

Противреченоста на она што ни е кажано

10:39

we should feel and what we actually do feel

237

627595

3427

што да чувствуваме и како
навистина се чувствуваме,

10:43

generates a huge amount of unnecessary suffering.

238

631022

5137

создава огромни количини
на непотребно страдање.

10:48

My hope is that a more accurate,

239

636159

2416

Се надевам дека попрецизно,

10:50

updated understanding of human sexuality

240

638575

2375

современо сфаќање на човечката сексуалност

10:52

will lead us to have greater tolerance for ourselves,

241

640950

3020

ќе не донесе до поголема
толеранција за нас,

10:55

for each other,

242

643970

1597

за другите,

10:57

greater respect for unconventional
relationship configurations

243

645567

3623

поголема почит за неконвенционални врски-

11:01

like same-sex marriage or polyamorous unions,

244

649190

5281

истополови бракови и полиаморни заедници.

11:06

and that we'll finally put to rest the idea

245

654471

3348

и дека конечно ќе ја отфрлиме идејата

11:09

that men have some innate, instinctive right

246

657819

2574

дека мажите имаат вродено,
инстинктивно право

11:12

to monitor and control women's sexual behavior.

247

660393

4228

да го надгледуваат и контролираат
сексуалното однесување на жените.

11:16

(Applause)

248

664621

2992

(Аплауз)

11:19

Thank you.

249

667613

2154

Ви благодарам.

11:21

And we'll see that it's not only gay people

250

669767

2256

И ќе видиме дека не се само геј луѓето

11:24

that have to come out of the closet.

251

672023

1669

кои треба да се откријат.

11:25

We all have closets we have to come out of. Right?

252

673692

3529

Сите имаме нешто кое мора
да го откриеме. Нели?

11:29

And when we do come out of those closets,

253

677221

1761

И кога ќе ги откриеме тие работи,

11:30

we'll recognize that our fight is not with each other,

254

678982

3559

ќе откриеме дека нашата
борба не е меѓусебна,

11:34

our fight is with an outdated,
Victorian sense of human sexuality

255

682541

4504

нашата борба е со застарена,
Виктторијанска замисла за сексуалноста

11:39

that conflates desire with property rights,

256

687045

3555

која ја комбинира желбата
со право на сопственост

11:42

generates shame and confusion

257

690600

2765

која создава засраменост и конфузија

11:45

in place of understanding and empathy.

258

693365

2835

наместо разбирање и емпатија.

11:48

It's time we moved beyond Mars and Venus,

259

696200

2716

Време е да се придвижиме
над Марс и Венера,

11:50

because the truth is

260

698916

1730

затоа што вистината е

11:52

that men are from Africa

261

700646

1337

дека мажите се од Африка

11:53

and women are from Africa.

262

701983

1996

и жените се од Африка.

11:55

Thank you.

263

703979

1945

Ви благодарам.

11:57

(Applause)

264

705924

5459

(Аплауз)

12:06

Chris Anderson: Thank you.
Christopher Ryan: Thank you.

265

714530

2494

К.Андерсон: Ви благодарам.
К.Рајан: Ви благодарам.

12:09

CA: So a question.

266

717024

1742

К.A: Едно прашање.

12:10

It's so perplexing, trying to use arguments

267

718766

3899

Толку збунувачко, со употреба
на аргументи

12:14

about evolutionary history

268

722665

3067

за еволутивната историја

12:17

to turn that into what we ought to do today.

269

725732

2584

да се претвори во она
што го правиме денес.

12:20

Someone could give a talk and say,

270

728316

2406

Некој би можел да рече,

12:22

look at us, we've got these really sharp teeth

271

730722

2745

погледнете не, со нашите остри заби,

12:25

and muscles and a brain that's really good

272

733467

1727

мускули и мозок кој е добар

12:27

at throwing weapons,

273

735194

1561

за фрлање оружја,

12:28

and if you look at lots of societies around the world,

274

736755

3064

и ако погледнеме многу
општества во светот,

12:31

you'll see very high rates of violence.

275

739819

2286

се забележуваат високи
стапки на насилство.

12:34

Nonviolence is a choice like vegetarianism,

276

742105

3169

Да не се биде насилен е избор
исто како и вегетаријанизмот,

12:37

but it's not who you are.

277

745274

2144

но тоа не е тоа што си.

12:39

How is that different

278

747418

2050

Како е тоа поразлично

12:41

from the talk you gave?

279

749468

3365

од твојот говор?

12:44

CR: Well first of all, the evidence

280

752833

3184

К.Р.: Па, најпрво, доказите

12:48

for high levels of violence in prehistory

281

756017

2775

за висока стапка на насилство
во праисторијата

12:50

is very debatable.

282

758792

2606

се подложни на дебата.

12:53

But that's just an example.

283

761398

2201

Но тоа е само пример.

12:55

Certainly, you know, lots of people say to me,

284

763599

3604

Секако, знаеш, многумина ми велат,

12:59

just because we lived a certain way in the past

285

767203

2540

само затоа што живеевме на
одреден начин во минатото

13:01

doesn't mean we should live that
way now, and I agree with that.

286

769743

3199

не значи дека така треба
да живееме и денес-се согласувам.

13:04

Everyone has to respond to the modern world.

287

772942

2527

Сите мора да одговорат на модерниот свет.

13:07

But the body does have its inherent

288

775469

4422

Но телото си има свои својствени

13:11

evolved trajectories.

289

779891

2857

еволуирани патишта.

13:14

And so you could live on
McDonald's and milkshakes,

290

782748

3480

И можеш да живееш со брза
храна и милкшејк,

13:18

but your body will rebel against
that. We have appetites.

291

786228

3456

но твоето тело ќе се противи на тоа.
Имаме апетити.

13:21

I think it was Schopenhauer who said,

292

789702

1688

Мислам дека Шопенхауер еднаш рекол,

13:23

a person can do what they want

293

791390

2864

човек може да прави што сака

13:26

but not want what they want.

294

794254

2057

но не да посакува тоа што сака.

13:28

And so what I'm arguing against

295

796311

1723

И тоа на што се противам

13:30

is the shame that's associated with desires.

296

798034

2464

е срамот кој е поврзан со желбите.

13:32

It's the idea that if you love your husband or wife

297

800498

3359

Идејата дека ако го сакаш
својот сопруг или сопруга

13:35

but you still are attracted to other people,

298

803857

2210

но сеуште те привлекуват други луѓе,

13:38

there's something wrong with you,

299

806067

1499

нешто не е во ред со тебе,

13:39

there's something wrong with your marriage,

300

807566

1937

нешто не е во ред со твојот брак,

13:41

something wrong with your partner.

301

809503

1460

со твојот партнер.

13:42

I think a lot of families are fractured

302

810963

2023

Мислам дека многу семејства се повредени

13:44

by unrealistic expectations

303

812986

1985

од нереални очекувања

13:46

that are based upon this false
vision of human sexuality.

304

814971

3045

кои се базирани на една лажна
визија за човечката сексуалност.

13:50

That's what I'm trying to get at.

305

818016

1464

Таму се обидувам да допрам.

13:51

CA: Thank you. Communicated
powerfully. Thanks a lot.

306

819480

2499

К.A.: Благодарам. Моќен говор.
Ти благодарам многу.

13:53

CR: Thank you, Chris.
(Applause)

307

821979

3991

К.Р: Ти благодарам, Chris.
(Аплауз)

Translated by Gligor Dinev
Reviewed by Julia Pascal Kalaputi

ABOUT THE SPEAKER

Christopher Ryan - Psychologist
The co-author of "Sex at Dawn," Christopher Ryan explores the prehistoric roots of human sexuality.

Why you should listen

In the fascinating book Sex at Dawn, Christopher Ryan and co-author Cacilda Jethá, MD, explore how humans' prehistoric promiscuity (perhaps similar to the bonobos') may have influenced our current attitudes toward pair-bonding, monogamy and long-lasting passion. Their thesis draws on evidence from anthropology, archeology, primatology, anatomy and psychosexuality.

As a psychologist, Ryan’s research focuses on trying to distinguish the human from the cultural. His book, he hopes, is "pointing toward a more optimistic future illuminated by our innate capacities for love, cooperation and generosity."

More profile about the speaker
Christopher Ryan | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Кристофер Рајан: Дали сме дизајнирани да бидеме сексуални сештојади? | TED Talk | TED.com