TEDGlobal 2009
Alain de Botton: A kinder, gentler philosophy of success
Ален де Ботон: Подобра, понежна филозофија на успехот
Filmed:
Readability: 3.7
7,971,965 views
Ален де Ботон ги испитува нашите идеи за успех и неуспех - и се прашува кои се нашите претпоставки во врска со нив. Дали успехот е секогаш заслужен? Дали е неуспехот? Тој прави елоквентен и досетлив начин да се отиде преку снобизмот за да се најде вистинско задоволство во нашата работа.
Alain de Botton - Philosopher
Through his witty and literate books -- and his new School of Life -- Alain de Botton helps others find fulfillment in the everyday. Full bio
Through his witty and literate books -- and his new School of Life -- Alain de Botton helps others find fulfillment in the everyday. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
For me they normally happen, these career crises,
0
0
3000
Кај мене редовно се случуваат, овие кризи во кариерата,
00:15
often, actually, on a Sunday evening,
1
3000
2000
најчесто, всушност, во недела навечер,
00:17
just as the sun is starting to set,
2
5000
2000
на зајдисонце,
00:19
and the gap between my hopes for myself,
3
7000
3000
и тогаш, разликата помеѓу моите желби за мене самиот
00:22
and the reality of my life, start to diverge so painfully
4
10000
4000
и реалноста за мене самиот, станува толку болно голема
00:26
that I normally end up weeping into a pillow.
5
14000
3000
што обично завршувам со главата во перница, плачејќи.
00:29
I'm mentioning all this,
6
17000
2000
Го кажувам сето ова,
00:31
I'm mentioning all this because I think this is not merely a personal problem.
7
19000
3000
го кажувам ова затоа што мислам дека не е само мој проблем.
00:34
You may think I'm wrong in this,
8
22000
2000
Можеби мислите дека грешам.
00:36
but I think that we live in an age when our lives are regularly
9
24000
2000
Но мислам дека живееме во доба кога во нашите животи
00:38
punctuated by career crises,
10
26000
2000
редовно ни се случуваат кризи во кариерата,
00:40
by moments when what we thought we knew,
11
28000
2000
во моментите кога она што мислиме дека го знаеме
00:42
about our lives, about our careers,
12
30000
2000
за нашите животи, за нашите кариери,
00:44
comes into contact with a threatening sort of reality.
13
32000
4000
доаѓа во контакт со реалност која не изгледа толку идилично.
00:48
It's perhaps easier now than ever before to make a good living.
14
36000
3000
Овие денови е веројатно полесно да се заработи за живот отколку било кога.
00:51
It's perhaps harder than ever before
15
39000
3000
Но, веројатно е и во исто време најтешко да се остане мирен,
00:54
to stay calm, to be free of career anxiety.
16
42000
3000
и незасегнат од таа криза на кариерата.
00:57
I want to look now, if I may,
17
45000
2000
Ако ми дозволите, би сакал да разгледам
00:59
at some of the reasons why
18
47000
2000
некои од причините зошто ова се случува,
01:01
we might be feeling anxiety about our careers.
19
49000
3000
да бидеме нервозни околу нашите кариери.
01:04
Why we might be victims of these career crises,
20
52000
2000
Зошто можеби сме жртви на овие кризи во кариерата,
01:06
as we're weeping softly into our pillows.
21
54000
4000
како што плачеме нежно во нашите перници.
01:10
One of the reasons why we might be suffering
22
58000
3000
Една од причините зошто можеби страдаме
01:13
is that we are surrounded by snobs.
23
61000
2000
е таа дека сме опкружени со снобови.
01:15
In a way, I've got some bad news,
24
63000
3000
Но, имам и лоши вести,
01:18
particularly to anybody who's come to Oxford from abroad.
25
66000
3000
особено за странците што доаѓаат во Оксфорд.
01:21
There is a real problem with snobbery.
26
69000
2000
Постои реален проблем со снобизмот.
01:23
Because sometimes people from outside the U.K.
27
71000
2000
Бидејќи понекогаш луѓето надвор од Британија замислуваат
01:25
imagine that snobbery is a distinctively U.K. phenomenon
28
73000
2000
дека снобизмот е исклучиво британски феномен
01:27
fixated on country houses and titles.
29
75000
3000
насочен кон куќите на село и титулите.
01:30
The bad news is that's not true.
30
78000
2000
Лошите вести се дека ова не е вистина.
01:32
Snobbery is a global phenomenon.
31
80000
2000
Снобизмот е глобален феномен.
01:34
We are a global organization. This is a global phenomenon.
32
82000
2000
Ние сме глобална организација. Ова е глобален феномен.
01:36
It exists. What is a snob?
33
84000
2000
Тој постои. Што е сноб?
01:38
A snob is anybody who takes a small part of you
34
86000
3000
Сноб е секој кој зема мал дел од тебе
01:41
and uses that to come to a complete vision of who you are.
35
89000
3000
и го користи за да дојде до комплетна слика за тебе.
01:44
That is snobbery.
36
92000
2000
Тоа е снобизам.
01:46
The dominant kind of snobbery
37
94000
2000
И доминантниот вид на снобизам
01:48
that exists nowadays is job snobbery.
38
96000
2000
кој постои денес е снобизмот на работното место.
01:50
You encounter it within minutes at a party,
39
98000
2000
Кога сте на некоја забава го сретнувате само за неколку минути,
01:52
when you get asked that famous iconic question
40
100000
3000
кога ќе ви го постават фамозното прашање
01:55
of the early 21st century, "What do you do?"
41
103000
3000
на раниот 21 век, „Што работите?“
01:58
And according to how you answer that question,
42
106000
2000
И во зависност од тоа како ќе одговорите на ова прашање,
02:00
people are either incredibly delighted to see you,
43
108000
2000
луѓето се или одушевени што ве гледаат,
02:02
or look at their watch and make their excuses.
44
110000
2000
или пак погледнуваат во нивните часовници и се извинуваат што мора да одат.
02:04
(Laughter)
45
112000
1000
(смеа)
02:05
Now, the opposite of a snob is your mother.
46
113000
3000
Сега, спротивност на сноб е вашата мајка.
02:08
(Laughter)
47
116000
2000
(смеа)
02:10
Not necessarily your mother, or indeed mine,
48
118000
3000
Всушност вашата мајка можеби и не, ама мојата секако да.
02:13
but, as it were, the ideal mother,
49
121000
2000
Идеална мајка.
02:15
somebody who doesn't care about your achievements.
50
123000
2000
Некој што воопшто не се грижи за вашите постигнувања.
02:17
But unfortunately, most people are not our mothers.
51
125000
2000
Но, за жал, повеќето луѓе не се наши мајки.
02:19
Most people make a strict correlation between how much time,
52
127000
3000
Повеќето луѓе прават строга врска помеѓу тоа колку време,
02:22
and if you like, love -- not romantic love,
53
130000
2000
или ако сакате љубов, не онаа романтичната,
02:24
though that may be something --
54
132000
2000
иако тоа е веќе нешто,
02:26
but love in general, respect,
55
134000
2000
но не таа, генерално колку љубов и почит
02:28
they are willing to accord us, that will be strictly defined
56
136000
3000
тие би ни дале е строго дефинирано
02:31
by our position in the social hierarchy.
57
139000
2000
од нашето место во општествената хиерархија.
02:33
And that's a lot of the reason why we care so much about our careers
58
141000
3000
И ова е многу од причината зошто ние толку многу се грижиме за нашата кариера.
02:36
and indeed start caring so much about material goods.
59
144000
4000
И сме почнале да се грижиме за материјалните добра.
02:40
You know, we're often told that we live in very materialistic times,
60
148000
3000
Знаете, чести ни кажуваат дека живееме во многу материјален свет,
02:43
that we're all greedy people.
61
151000
2000
дека сме алчни луѓе.
02:45
I don't think we are particularly materialistic.
62
153000
2000
Јас не мислам дека сме посебно материјалисти.
02:47
I think we live in a society
63
155000
2000
Јас мислам дека живееме во општество кое едноставно
02:49
which has simply pegged certain emotional rewards
64
157000
2000
ги поистоветило одредени емоционални награди
02:51
to the acquisition of material goods.
65
159000
3000
со добивањето на материјални добра.
02:54
It's not the material goods we want. It's the rewards we want.
66
162000
3000
Ние всушност не ги сакаме материјалните добра. Ги сакаме (емоционалните) награди.
02:57
And that's a new way of looking at luxury goods.
67
165000
2000
И ова е еден нов начин на кој што може да гледаме на луксузните добра.
02:59
The next time you see somebody driving a Ferrari
68
167000
2000
Следниот пат кога ќе видите како некој вози Ферари
03:01
don't think, "This is somebody who is greedy."
69
169000
2000
не помислувајте - „Ова е некој што е алчен.“
03:03
Think, "This is somebody who is incredibly vulnerable and in need of love."
70
171000
3000
Помислете - „Ова е некој што е особено ранлив и му треба љубов.“
03:06
In other words -- (Laughter)
71
174000
5000
Со други зборови -- (смеа)
03:11
feel sympathy, rather than contempt.
72
179000
2000
чувствувајте сочувство, наместо презир.
03:13
There are other reasons --
73
181000
2000
Има и други причини
03:15
(Laughter)
74
183000
1000
(смеа)
03:16
there are other reasons why it's perhaps harder now
75
184000
2000
Зошто денес е потешко да се чувствуваме мирни
03:18
to feel calm than ever before.
76
186000
2000
отколку било кога во историјата.
03:20
One of these, and it's paradoxical because it's linked to something that's rather nice,
77
188000
3000
Една од овие, е поврзана со нешто што е убаво и затоа е парадоксално,
03:23
is the hope we all have for our careers.
78
191000
3000
е надежта што сите ја имаме во врска со нашите кариери.
03:26
Never before have expectations been so high
79
194000
2000
Никогаш порано очекувањата не биле толку големи
03:28
about what human beings can achieve with their lifespan.
80
196000
3000
за тоа што се може да се постигне во еден човечки живот.
03:31
We're told, from many sources, that anyone can achieve anything.
81
199000
3000
Ни кажуваат, од многу извори, дека секој може да постигне што е да посака.
03:34
We've done away with the caste system.
82
202000
2000
Се ослободивме од кастинскиот систем.
03:36
We are now in a system where anyone can rise
83
204000
2000
Сега сме во систем во кој било кој може да се издигне
03:38
to any position they please.
84
206000
2000
до која и да посака позиција.
03:40
And it's a beautiful idea.
85
208000
2000
И тоа е прекрасна идеја.
03:42
Along with that is a kind of spirit of equality. We're all basically equal.
86
210000
4000
Заедно со неа доаѓа и еден дух на еднаквост. Дека ние сме во основа еднакви.
03:46
There are no strictly defined
87
214000
2000
Нема строго дефинирани
03:48
kind of hierarchies.
88
216000
2000
хиерархии.
03:50
There is one really big problem with this,
89
218000
2000
Има еден голем проблем со ова.
03:52
and that problem is envy.
90
220000
2000
А тој проблем е зависта.
03:54
Envy, it's a real taboo to mention envy,
91
222000
3000
Зависта, табу е дури и да се спомне завист,
03:57
but if there is one dominant emotion in modern society, that is envy.
92
225000
3000
но ако во денешното општество постои доминантна емоција, тоа е зависта.
04:00
And it's linked to the spirit of equality. Let me explain.
93
228000
4000
И таа е поврзана со духот на еднаквоста. Дозволете да објаснам.
04:04
I think it would be very unusual for anyone here, or anyone watching,
94
232000
3000
Мислам дека би било доста необично за било кој тука, или некој што гледа,
04:07
to be envious of the Queen of England.
95
235000
2000
да и завидува на кралицата на Англија.
04:09
Even though she is much richer than any of you are.
96
237000
3000
Иако таа е многу побогата отколку било кој тука.
04:12
And she's got a very large house.
97
240000
3000
Има огромна куќа.
04:15
The reason why we don't envy her is because she's too weird.
98
243000
4000
Причината зошто не и завидуваме е затоа што таа е многу чудна.
04:19
She's simply too strange.
99
247000
2000
Таа едноставно ни е премногу страна нам.
04:21
We can't relate to her. She speaks in a funny way.
100
249000
2000
Не можеме да створиме однос со неа. Таа зборува на смешен начин.
04:23
She comes from an odd place.
101
251000
2000
Доаѓа од чудно место.
04:25
So we can't relate to her. And when you can't relate to somebody, you don't envy them.
102
253000
4000
Значи не можеме да створиме однос со неа. А кога не можете да створите однос со некој, не можете ни да му завидувате.
04:29
The closer two people are, in age, in background,
103
257000
3000
Колку се поблизу две личности, по возраст, по позадина,
04:32
in the process of identification, the more there is a danger of envy --
104
260000
3000
во процесот на идентификација, толку повеќе постои опасност од завист.
04:35
which is incidentally why none of you should ever go to a school reunion --
105
263000
3000
А тоа е и една од причините зошто не би требало да одите на годишнини од матура.
04:38
because there is no stronger reference point
106
266000
3000
Бидејќи не постои посилна референтна точка
04:41
than people one was at school with.
107
269000
2000
отколку луѓето со кои заедно сте учеле.
04:43
But the problem, generally, of modern society, is that it turns the whole world
108
271000
3000
Но, проблемот со денешното општество е дека го претвора целиот свет во
04:46
into a school. Everybody is wearing jeans, everybody is the same.
109
274000
2000
огромно училиште. Сите носат фармерки, сите се исти.
04:48
And yet, they're not.
110
276000
2000
А сепак, не се.
04:50
So there is a spirit of equality, combined with deep inequalities.
111
278000
3000
Значи, постои дух на еднаквост, во исто време со длабоки нееднаквости.
04:53
Which makes for a very -- can make for a very stressful situation.
112
281000
3000
И ова создава многу стресна ситуација.
04:56
It's probably as unlikely that you would nowadays
113
284000
2000
Најверојатно е невозможно во денешно време
04:58
become as rich and famous as Bill Gates,
114
286000
2000
да станете толку богат или познат како Бил Гејтс,
05:00
as it was unlikely in the 17th century
115
288000
2000
како што било невозможно во 17тиот век
05:02
that you would accede to the ranks of the French aristocracy.
116
290000
3000
да се издигнете до ранкот на француката аристократија.
05:05
But the point is, it doesn't feel that way.
117
293000
2000
Но поентата е дека денес не се чувствуваме на таков начин.
05:07
It's made to feel, by magazines and other media outlets,
118
295000
3000
Се прави да се чувствуваме, од весниците и другите медиуми,
05:10
that if you've got energy, a few bright ideas about technology,
119
298000
3000
дека ако имате енергија, неколку бистри технолошки идеи,
05:13
a garage, you too could start a major thing.
120
301000
4000
гаража, можете да направите нешто навистина големо.
05:17
(Laughter)
121
305000
1000
(смеа)
05:18
And the consequences of this problem make themselves felt in bookshops.
122
306000
3000
И последиците од ова можат да се видат во книжарниците.
05:21
When you go to a large bookshop and look at the self-help sections,
123
309000
3000
Кога ќе отидете во поголема книжарница и го погледнете одделот за самопомош,
05:24
as I sometimes do,
124
312000
2000
како што и јас понекогаш правам,
05:26
if you analyze self-help books that are produced
125
314000
2000
и ако ги анализирате тие книги,
05:28
in the world today, there are basically two kinds.
126
316000
2000
има два вида.
05:30
The first kind tells you, "You can do it! You can make it! Anything is possible!"
127
318000
3000
Првиот ви вели - „Вие можете! Можете да го направите тоа! Се е возможно!“
05:33
And the other kind tells you how to cope
128
321000
3000
А другиот вид ви кажува како да се справите
05:36
with what we politely call "low self-esteem,"
129
324000
3000
со она што културно се нарекува „ниско ниво на самодоверба,“
05:39
or impolitely call "feeling very bad about yourself."
130
327000
2000
или некултурно се нарекува „да се чувствуваш навистина лошо во врска со себе“.
05:41
There is a real correlationship,
131
329000
2000
Има вистинска врска, вистинска врска
05:43
a real correlation between a society that tells people that they can do anything
132
331000
4000
помеѓу општество кое им вели на луѓето дека можат да на прават се што сакаат
05:47
and the existence of low self-esteem.
133
335000
2000
и постоењето на ниско ниво на самодоверба.
05:49
So that's another way in which something that is quite positive
134
337000
2000
Па, ова е уште еден начин на кој нешто што е прилично позитивно
05:51
can have a nasty kickback.
135
339000
2000
може да има незгодна последица.
05:53
There is another reason why we might be feeling more anxious,
136
341000
3000
Има и друга причина зошто можеби се чувствуваме понервозни,
05:56
about our careers, about our status in the world today, than ever before.
137
344000
4000
во врска со нашите кариери, во врска со нашиот статус во светот, отколку кога и да било порано.
06:00
And it is, again, linked to something nice,
138
348000
2000
И повторно, е поврзано со нешто позитивно.
06:02
and that nice thing is called meritocracy.
139
350000
3000
И таа позитивна работа се нарекува меритократија.
06:05
Everybody, all politicians on Left and Right,
140
353000
2000
Сите, сите политичари леви и десни,
06:07
agree that meritocracy is a great thing,
141
355000
2000
се сложуваат дека меритократијата е прекрасна работа,
06:09
and we should all be trying to make our societies really, really meritocratic.
142
357000
4000
и дека секогаш треба да се трудиме да ги направиме нашите општества навистина меритократски.
06:13
In other words, what is a meritocratic society?
143
361000
4000
Со други зборови, што е меритократско општество? (општество со заслуги)
06:17
A meritocratic society is one in which
144
365000
2000
Меритократско општество е некое во кое
06:19
if you've got talent and energy and skill,
145
367000
2000
ако имаш талент, енергија и вештина,
06:21
you will get to the top. Nothing should hold you back.
146
369000
2000
ќе стигнеш до врвот. Не би постоело ништо да те спречи.
06:23
It's a beautiful idea. The problem is
147
371000
3000
Тоа е прекрасна идеја. Но, проблемот е
06:26
if you really believe in a society
148
374000
2000
што ако навистина веруваш во општество каде што
06:28
where those who merit to get to the top, get to the top,
149
376000
3000
тие што заслужуваат да стигнат до врвот, стигнуваат до врвот,
06:31
you'll also, by implication, and in a far more nasty way,
150
379000
3000
ти автоматски ќе веруваш и, на многу лош начин,
06:34
believe in a society where those who deserve to get to the bottom
151
382000
3000
во општество каде тие што заслужуваат да дојдат до дното
06:37
also get to the bottom and stay there.
152
385000
3000
исто така доаѓаат до дното и остануваат таму.
06:40
In other words, your position in life comes to seem not accidental,
153
388000
3000
Со други зборови, испаѓа дека вашата позиција во општеството не е случајна,
06:43
but merited and deserved.
154
391000
2000
туку е заслужена.
06:45
And that makes failure seem much more crushing.
155
393000
3000
И тоа прави поразот да биде многу пострашен.
06:48
You know, in the Middle Ages, in England,
156
396000
2000
Знаете, во средниот век, во Англија,
06:50
when you met a very poor person,
157
398000
2000
кога ќе сретневте некој многу сиромав човек,
06:52
that person would be described as an "unfortunate" --
158
400000
3000
тој ќе беше опишан како „нек’сметлија“.
06:55
literally, somebody who had not been blessed by fortune, an unfortunate.
159
403000
4000
Буквално, некој кој не бил благословен со среќа, т.е. несреќен.
06:59
Nowadays, particularly in the United States,
160
407000
2000
Во сегашно време, особено во Америка,
07:01
if you meet someone at the bottom of society,
161
409000
2000
ако сретнете некој од дното на општеството,
07:03
they may unkindly be described as a "loser."
162
411000
3000
тие се опишани како „губитници“.
07:06
There is a real difference between an unfortunate and a loser,
163
414000
3000
Има реална разлика меѓу нек’сметлија и губитник.
07:09
and that shows 400 years of evolution in society
164
417000
3000
И тоа покажува како 400 години еволуција на општеството,
07:12
and our belief in who is responsible for our lives.
165
420000
3000
влијаеле на нашето верување за тоа кој е одговорен за нашите животи.
07:15
It's no longer the gods, it's us. We're in the driving seat.
166
423000
3000
Веќе не се одговорни боговите, туку сме ние самите. Ние сме на возачкото седиште.
07:18
That's exhilarating if you're doing well,
167
426000
2000
Тоа е прекрасно ако ви оди добро,
07:20
and very crushing if you're not.
168
428000
2000
но е страшно ако не ви оди добро.
07:22
It leads, in the worst cases, in the analysis of a sociologist
169
430000
3000
Тоа води, во најлошите случаи, според анализа на некои социолози
07:25
like Emil Durkheim, it leads to increased rates of suicide.
170
433000
4000
како Емил Дуркхајм, води кон повеќе самоубиства.
07:29
There are more suicides in developed individualistic countries
171
437000
3000
Во денешните индустријализирани земји има повеќе
07:32
than in any other part of the world.
172
440000
2000
самоубиства отколку во било кој друг на земјината топка.
07:34
And some of the reason for that is that people take what happens
173
442000
2000
И една од причините зошто е ова вака е бидејќи луѓето
07:36
to them extremely personally.
174
444000
2000
го земаат она што им се случува во животот премногу лично и нивна одговорност.
07:38
They own their success. But they also own their failure.
175
446000
4000
Тие го поседуваат својот успех. Но тие исто така го поседуваат и својот неуспех.
07:42
Is there any relief from some of these pressures
176
450000
2000
Дали постои некое ослободување од овие притисоци
07:44
that I've just been outlining?
177
452000
2000
за кои што досега зборував?
07:46
I think there is. I just want to turn to a few of them.
178
454000
2000
Мислам дека постои. Ќе изложам некои од нив.
07:48
Let's take meritocracy.
179
456000
2000
Да ја земеме за пример меритократијата.
07:50
This idea that everybody deserves to get where they get to,
180
458000
3000
Тоа е идејата дека сите го заслужуваат тоа што им се случува.
07:53
I think it's a crazy idea, completely crazy.
181
461000
3000
Јас мислам дека тоа е луда идеја. Потполно луда.
07:56
I will support any politician of Left and Right,
182
464000
2000
Би поддржал било кој политичар, лев или десен,
07:58
with any halfway decent meritocratic idea.
183
466000
2000
со било каква дури и половично пристојна метирократска идеја.
08:00
I am a meritocrat in that sense.
184
468000
2000
Јас сум меритократ и тоа е тоа.
08:02
But I think it's insane to believe that we will ever
185
470000
2000
Но мислам дека е лудо да се верува дека некогаш би можеле да направиме
08:04
make a society that is genuinely meritocratic. It's an impossible dream.
186
472000
4000
општество што е вистински меритократско. Тоа е невозможен сон.
08:08
The idea that we will make a society
187
476000
2000
Идејата дека ќе направиме општество
08:10
where literally everybody is graded,
188
478000
2000
каде што буквално секој е оценуван,
08:12
the good at the top, and the bad at the bottom,
189
480000
2000
и добрите одат на врвот, а лошите на дното,
08:14
and it's exactly done as it should be, is impossible.
190
482000
2000
и тоа е направено безгрешно, е невозможна.
08:16
There are simply too many random factors:
191
484000
2000
Затоа што едноставно постојат премногу случајни фактори.
08:18
accidents, accidents of birth,
192
486000
2000
Случaјности, случајно раѓање,
08:20
accidents of things dropping on people's heads, illnesses, etc.
193
488000
3000
случајно повредување, случајни болести, и.т.н.
08:23
We will never get to grade them,
194
491000
2000
Никогаш не може да ги оцениме нив.
08:25
never get to grade people as they should.
195
493000
2000
Не може да ги процениме луѓето како што би требало.
08:27
I'm drawn to a lovely quote by St. Augustine in "The City of God,"
196
495000
3000
Ме привлекува една прекрасна мисла од свети Августин во „Божествениот град“
08:30
where he says, "It's a sin to judge any man by his post."
197
498000
4000
каде што вели „Грев е да се суди било кој човек според неговото место“.
08:34
In modern English that would mean
198
502000
2000
Во модерен англиски тоа би значело,
08:36
it's a sin to come to any view of who you should talk to
199
504000
2000
грев е да се доаѓа до било каков заклучок за некого
08:38
dependent on their business card.
200
506000
2000
според неговата визит карта.
08:40
It's not the post that should count.
201
508000
2000
Не е местото она кое вреди.
08:42
According to St. Augustine,
202
510000
2000
И според свети Августин,
08:44
it's only God who can really put everybody in their place.
203
512000
2000
само Господ може да го стави секој на своето место.
08:46
And he's going to do that on the Day of Judgment
204
514000
2000
И тој ќе го направи тоа на судниот ден
08:48
with angels and trumpets, and the skies will open.
205
516000
2000
со ангели и труби, и небото ќе се отвори.
08:50
Insane idea, if you're a secularist person, like me.
206
518000
3000
Луда идеја, ако сте нецрковна личност, како мене.
08:53
But something very valuable in that idea, nevertheless.
207
521000
2000
Но, сепак има нешто вредно во таа идеја.
08:55
In other words, hold your horses when you're coming to judge people.
208
523000
4000
Со други зборови, воздржете се кога имате порив да ги судите луѓето.
08:59
You don't necessarily know what someone's true value is.
209
527000
3000
Не можете вистински да знаете колку еден човек вистински вреди.
09:02
That is an unknown part of them.
210
530000
2000
Тоа е непознатиот дел од нив.
09:04
And we shouldn't behave as though it is known.
211
532000
3000
И не треба да се однесуваме така како да го знаеме.
09:07
There is another source of solace and comfort for all this.
212
535000
3000
И има уште еден извор на утеха за сето ова.
09:10
When we think about failing in life, when we think about failure,
213
538000
3000
Кога размислуваме за неуспесите во животот, за поразите,
09:13
one of the reasons why we fear failing is not just
214
541000
2000
една од причините зошто се плашиме од нив не е само
09:15
a loss of income, a loss of status.
215
543000
2000
губењето на приходите и статусот.
09:17
What we fear is the judgment and ridicule of others. And it exists.
216
545000
4000
Се плашиме и од судот и исмевањето од другите. А тоа постои.
09:21
You know, the number one organ of ridicule
217
549000
2000
Знаете, органот број еден за исмевање
09:23
nowadays, is the newspaper.
218
551000
2000
денес се весниците.
09:25
And if you open the newspaper any day of the week,
219
553000
2000
Ако отворите некој весник, било кој ден од неделата,
09:27
it's full of people who've messed up their lives.
220
555000
2000
полн е со луѓе кои ги расипале своите животи.
09:29
They've slept with the wrong person. They've taken the wrong substance.
221
557000
3000
Тие спиеле со погрешна личност. Земале погрешна супстанца.
09:32
They've passed the wrong piece of legislation. Whatever it is.
222
560000
2000
Донеле погрешен закон. Што и да е.
09:34
And then are fit for ridicule.
223
562000
3000
И тогаш се печени за исмевање.
09:37
In other words, they have failed. And they are described as "losers."
224
565000
3000
Со други зборови, тоа е нивен личен неуспех. И тие се опишани како „губитници“.
09:40
Now is there any alternative to this?
225
568000
2000
И дали постои некаква алтернатива за ова?
09:42
I think the Western tradition shows us one glorious alternative,
226
570000
2000
Мислам дека западната традиција ни покажува една одлична алтернатива.
09:44
and that is tragedy.
227
572000
3000
А тоа е трагедијата.
09:47
Tragic art, as it developed in the theaters of ancient Greece,
228
575000
3000
Трагичната уметност, како што е развиена во театрите на стара Грција,
09:50
in the fifth century B.C., was essentially an art form
229
578000
2000
во петтиот век пред наша ера, во основа била форма на уметност
09:52
devoted to tracing how people fail,
230
580000
3000
која била посветена на следење како тоа луѓето дожувиваат неуспех.
09:55
and also according them a level of sympathy,
231
583000
4000
И исто така, според нив, нудат одредено ниво на сочуство.
09:59
which ordinary life would not necessarily accord them.
232
587000
4000
Кое што обичниот живот не им го пружа.
10:03
I remember a few years ago, I was thinking about all this,
233
591000
1000
Се сеќавам, пред неколку години размислував за ова.
10:04
and I went to see "The Sunday Sport,"
234
592000
2000
И отидов да го погледнам весникот „Неделен спорт“
10:06
a tabloid newspaper that I don't recommend you to start reading
235
594000
3000
кој што не ви го препорачувам,
10:09
if you're not familiar with it already.
236
597000
2000
ако веќе не сте запознаени со него.
10:11
I went to talk to them
237
599000
2000
И отидов да поразговарам со нив за некои од големите
10:13
about certain of the great tragedies of Western art.
238
601000
3000
трагедии на западната уметност.
10:16
I wanted to see how they would seize the bare bones
239
604000
2000
И сакав да видам како тие би ги опишале
10:18
of certain stories if they came in as a news item
240
606000
3000
ако тие приказни требаше да ги опишат како
10:21
at the news desk on a Saturday afternoon.
241
609000
3000
артикл од весникот.
10:24
So I told them about Othello. They had not heard of it but were fascinated by it.
242
612000
2000
Им раскажав за Отело. Не слушнале за него, но беа фасцинирани.
10:26
(Laughter)
243
614000
1000
(смеа)
10:27
And I asked them to write the headline for the story of Othello.
244
615000
3000
И ги замолив да напишат наслов во дух на весникот за Отело.
10:30
They came up with "Love-Crazed Immigrant Kills Senator's Daughter"
245
618000
3000
Тие напишаа - „Полуден од љубов, еден имигрант ја убива ќерката на сенаторот“
10:33
splashed across the headline.
246
621000
2000
насред весникот.
10:35
I gave them the plotline of Madame Bovary.
247
623000
2000
Потоа ги замолив истото за Мадам Бовари.
10:37
Again, a book they were enchanted to discover.
248
625000
2000
Исто така, книга која што беа фасцинирани кога ја дознаа.
10:39
And they wrote "Shopaholic Adulteress Swallows Arsenic After Credit Fraud."
249
627000
5000
И напишаа - „Прељубница луда за шопинг се отрула со арсеник после измама со кредитни картички“
10:44
(Laughter)
250
632000
1000
(смеа)
10:45
And then my favorite.
251
633000
2000
И потоа моето омилено.
10:47
They really do have a kind of genius all of their own, these guys.
252
635000
2000
Овие момци имаат некој свој гениј..
10:49
My favorite is Sophocles' Oedipus the King:
253
637000
2000
Мојот омилен е Софоклевиот - „Кралот Едип“.
10:51
"Sex With Mum Was Blinding"
254
639000
3000
„Заслепувачки секс со мајката“
10:54
(Laughter)
255
642000
3000
(смеа)
10:57
(Applause)
256
645000
2000
(аплауз)
10:59
In a way, if you like, at one end of the spectrum of sympathy,
257
647000
3000
На некој начин, ако сакате, на едниот крај на сочувството
11:02
you've got the tabloid newspaper.
258
650000
2000
ги имате ваквите весници.
11:04
At the other end of the spectrum you've got tragedy and tragic art,
259
652000
3000
На другиот крај ја имате трагедијата и трагичната уметност.
11:07
and I suppose I'm arguing that we should learn a little bit
260
655000
2000
И предлагам дека би требало да научиме малку
11:09
about what's happening in tragic art.
261
657000
2000
за тоа што се случува во трагичната уметност.
11:11
It would be insane to call Hamlet a loser.
262
659000
3000
Би било лудо да се нарече Хамлет губитник.
11:14
He is not a loser, though he has lost.
263
662000
3000
Тој не е губитник, иако изгубил.
11:17
And I think that is the message of tragedy to us,
264
665000
2000
И мислам дека тоа е пораката на трагедијата до нас
11:19
and why it's so very, very important, I think.
265
667000
3000
која мислам дека е многу важна.
11:22
The other thing about modern society
266
670000
2000
Другата работа за модерното општество,
11:24
and why it causes this anxiety
267
672000
2000
и зошто ни предизвикува нервоза,
11:26
is that we have nothing at its center that is non-human.
268
674000
3000
е дека не постои ништо во неговиот центар што не е човек.
11:29
We are the first society to be living in a world
269
677000
2000
Ние сме првото општество што живее во свет
11:31
where we don't worship anything other than ourselves.
270
679000
3000
каде што не се обожува ништо друго освен самите ние.
11:34
We think very highly of ourselves, and so we should.
271
682000
2000
И за нас мислиме се најдобро. Така и треба.
11:36
We've put people on the moon. We've done all sorts of extraordinary things.
272
684000
3000
Ги пративме луѓето на месечината. Направивме многу вчудоневидувачки нешта.
11:39
And so we tend to worship ourselves.
273
687000
2000
И затоа, имаме тенденција да се обожуваме самите себеси.
11:41
Our heroes are human heroes.
274
689000
2000
Нашите херои се херои-луѓе.
11:43
That's a very new situation.
275
691000
2000
Ова е многу нова ситуација.
11:45
Most other societies have had, right at their center,
276
693000
2000
Повеќето други општества, во нивниот центар,
11:47
the worship of something transcendent: a god,
277
695000
2000
имаат нешто трансцендентално што го обожуваат.
11:49
a spirit, a natural force, the universe,
278
697000
2000
Бог, некој дух, природна сила, универзум.
11:51
whatever it is, something else that is being worshiped.
279
699000
3000
Што и да е, нешто друго било обожувано.
11:54
We've slightly lost the habit of doing that,
280
702000
2000
Но, сме ја изгубиле навиката да го правиме тоа.
11:56
which is, I think, why we're particularly drawn to nature.
281
704000
2000
И затоа, сме особено привлечени од природата.
11:58
Not for the sake of our health, though it's often presented that way,
282
706000
3000
Не толку заради нашето здравје, иако често е презентирано на таков начин.
12:01
but because it's an escape from the human anthill.
283
709000
4000
Туку затоа што тоа е бегство од нашиот човечки мравјалник.
12:05
It's an escape from our own competition,
284
713000
2000
Тоа е бегство од нашиот сопствен меѓучовечки натпревар,
12:07
and our own dramas.
285
715000
2000
и нашите лични драми.
12:09
And that's why we enjoy looking at glaciers and oceans,
286
717000
2000
И затоа уживаме кога гледаме глечери и океани,
12:11
and contemplating the Earth from outside its perimeters, etc.
287
719000
4000
и кога размислуваме за земјата надвор од нејзиниот периметар, итн.
12:15
We like to feel in contact with something that is non-human,
288
723000
4000
Бараме да бидеме во контакт со нешто што не е човек.
12:19
and that is so deeply important to us.
289
727000
4000
И тоа е ни е длабоко битно.
12:23
What I think I've been talking about really is success and failure.
290
731000
3000
Она за што досега зборував мислам дека се успехот и неуспехот.
12:26
And one of the interesting things about success
291
734000
3000
И една од интерсните работи за успехот
12:29
is that we think we know what it means.
292
737000
2000
е дека знаеме што тој значи.
12:31
If I said to you that there is somebody behind the screen
293
739000
2000
Ако ви кажам дека некој позади екранот е многу успешен,
12:33
who is very very successful, certain ideas would immediately come to mind.
294
741000
3000
неколку идеи ќе ви дојдат на ум.
12:36
You would think that person might have made a lot of money,
295
744000
2000
Ќе помислите дека таа личност сигурно направила многу пари,
12:38
achieved renown in some field.
296
746000
3000
и станала позната во својата област.
12:41
My own theory of success -- and I'm somebody
297
749000
2000
Мојата теорија за успехот, а јас сум некој
12:43
who is very interested in success. I really want to be successful.
298
751000
3000
што е многу заинтересиран за успехот. Навистина сакам да бидам успешен.
12:46
I'm always thinking, "How could I be more successful?"
299
754000
2000
Секогаш мислам „Како би можел да бидам поуспешен?“
12:48
But as I get older, I'm also very nuanced
300
756000
2000
Но, како што стареам, исто така и се преиспитувам
12:50
about what that word "success" might mean.
301
758000
2000
што зборот „успех“ всушност значи.
12:52
Here's an insight that I've had about success.
302
760000
2000
Еве еден увид што го имав во врска со успехот.
12:54
You can't be successful at everything.
303
762000
3000
Не можеш да бидеш успешен во се.
12:57
We hear a lot of talk about work-life balance.
304
765000
2000
Слушаме многу за балансот помеѓу работата и семејството.
12:59
Nonsense. You can't have it all. You can't.
305
767000
3000
Глупости. Не можеш да имаш се. Не можеш.
13:02
So any vision of success
306
770000
2000
Затоа, секој поглед на успехот,
13:04
has to admit what it's losing out on,
307
772000
2000
мора да признае што се губи со него,
13:06
where the element of loss is.
308
774000
2000
кој е елементот од кој треба да се откажеме.
13:08
I think any wise life will accept,
309
776000
3000
И мислам дека сите умни луѓе би признале, додека зборам,
13:11
as I say, that there is going to be an element where we are not succeeding.
310
779000
3000
дека ваков елемент на откажување и неуспех во другите полиња мора да има.
13:14
Thing about a successful life
311
782000
2000
И уште една работа за успешниот живот,
13:16
is, a lot of the time, our ideas
312
784000
2000
е дека повеќето од времето, нашите идеи
13:18
of what it would mean to live successfully are not our own.
313
786000
3000
за тоа што е успешно и што не е, не се наши идеи.
13:21
They are sucked in from other people:
314
789000
2000
Тие се преземени од други луѓе.
13:23
chiefly, if you're a man, your father,
315
791000
2000
Обично, ако сте машко, се преземени од таткото.
13:25
and if you're a woman, your mother.
316
793000
2000
А ако сте женско, од мајката.
13:27
Psychoanalysis has been drumming home this message for about 80 years.
317
795000
3000
Психоанализата ја труби оваа порака во последните 80 години.
13:30
No one is quite listening hard enough, but I very much believe that that's true.
318
798000
3000
Но, никој не слуша доволно. Но, јас верувам дека тоа е многу точно.
13:33
And we also suck in messages
319
801000
2000
И, исто така преземаме пораки од секаде
13:35
from everything from the television, to advertising,
320
803000
2000
од телевизија, преку реклами,
13:37
to marketing, etc.
321
805000
2000
до маркетинг итн.
13:39
These are hugely powerful forces
322
807000
2000
Овие се огрмони сили кои влијаат на нас.
13:41
that define what we want and how we view ourselves.
323
809000
4000
Тие дефинираат што ние сакаме во животот, и како се гледаме самите себе.
13:45
When we're told that banking is a very respectable profession
324
813000
3000
Кога ќе ни кажат дека банкарството е многу почитувана професија
13:48
a lot of us want to go into banking.
325
816000
2000
многу од нас сакаат да станат банкари.
13:50
When banking is no longer so respectable, we lose interest in banking.
326
818000
3000
Кога ќе престанат тоа да ни го кажуваат, губиме интерес за банкарството.
13:53
We are highly open to suggestion.
327
821000
3000
Многу сме отворени за сугестии.
13:56
So what I want to argue for is not that we should give up
328
824000
3000
И, она за што сакам да расправам, не е тоа дека
13:59
on our ideas of success,
329
827000
2000
треба да се откажаме од нашата идеја за успехот.
14:01
but we should make sure that they are our own.
330
829000
2000
Но, треба да се осигураме дека тоа се наши идеи.
14:03
We should focus in on our ideas
331
831000
2000
Треба да се фокусираме на нашите идеи.
14:05
and make sure that we own them,
332
833000
3000
И да бидеме сигурни дека се наши,
14:08
that we are truly the authors of our own ambitions.
333
836000
2000
дека навистина ние сме авторите на нашите амбиции.
14:10
Because it's bad enough, not getting what you want,
334
838000
2000
Бидејќи, и така е лошо да не го добиеме она што го сакаме.
14:12
but it's even worse to have an idea
335
840000
3000
Но, уште е полошо да имаме идеја за тоа што сакаме,
14:15
of what it is you want and find out at the end of a journey,
336
843000
3000
и на крај да дознаеме дека
14:18
that it isn't, in fact, what you wanted all along.
337
846000
3000
тоа што сме го добиле, всушност и не сме го сакале.
14:21
So I'm going to end it there.
338
849000
2000
Затоа, ќе завршам овде.
14:23
But what I really want to stress is
339
851000
3000
Она што навистина сакам да го истакнам е
14:26
by all means, success, yes.
340
854000
2000
да не ме разберете погрешно, успевајте, да.
14:28
But let's accept the strangeness of some of our ideas.
341
856000
2000
Но, да ја прифатиме и чудноста на некои наши идеи.
14:30
Let's probe away at our notions of success.
342
858000
3000
Да ги преиспитаме нашите идеи за успехот.
14:33
Let's make sure our ideas of success are truly our own.
343
861000
4000
Да се осигураме дека тие идеи се вистински наши.
14:37
Thank you very much.
344
865000
2000
Ви благодарам многу.
14:39
(Applause)
345
867000
16000
(аплауз)
14:55
Chris Anderson: That was fascinating. How do you reconcile
346
883000
2000
Крис Андресон: Ова беше фасцинантно. Како се помирувате
14:57
this idea of someone being --
347
885000
5000
со тоа дека е лошо да се мисли
15:02
it being bad to think of someone as a loser
348
890000
3000
за некого дека е губитник,
15:05
with the idea, that a lot of people like, of seizing control of your life.
349
893000
4000
со идејата дека многу луѓе сакаат да ја превземат контролата врз нашиот живот.
15:09
And that a society that encourages that
350
897000
3000
И дека општеството што охрабрува
15:12
perhaps has to have some winners and losers.
351
900000
3000
сака да има победници и губитници.
15:15
Alain de Botton: Yes. I think it's merely the randomness
352
903000
3000
Ален де Ботон: Да. Јас всушност се осврнував на
15:18
of the winning and losing process that I wanted to stress.
353
906000
2000
недефинираноста на процесот на успевање и неуспевање.
15:20
Because the emphasis nowadays is so much
354
908000
2000
Бидејќи денес акцентот е
15:22
on the justice of everything,
355
910000
2000
на праведноста на се и сешто.
15:24
and politicians always talk about justice.
356
912000
2000
И политичарите постојано зборуваат за правда.
15:26
Now I am a firm believer in justice, I just think that it is impossible.
357
914000
3000
Знаете, јас цврсто верувам во правдата. Но, сепак мислам дека е невозможна.
15:29
So we should do everything we can,
358
917000
2000
И, треба да правиме се што е во наша можност,
15:31
we should do everything we can to pursue it.
359
919000
2000
се што можеме за да ја постигнеме.
15:33
But at the end of the day we should always remember
360
921000
2000
Но, на крајот, секогаш треба да сме свесни
15:35
that whoever is facing us, whatever has happened in their lives,
361
923000
3000
дека со кој и да се сретнеме, што и да се случувало во нивниот живот,
15:38
there will be a strong element of the haphazard.
362
926000
3000
секогаш ќе постои силен елемент на непредвидливост.
15:41
And it's that that I'm trying to leave room for.
363
929000
2000
И, токму за тоа сакам да оставам простор.
15:43
Because otherwise it can get quite claustrophobic.
364
931000
2000
Бидејќи, без тоа станува премногу клаустрофобично.
15:45
CA: I mean, do you believe that you can combine
365
933000
2000
Крис Андерсон: Мислам, дали веруваш дека би можел да ја комбинираш
15:47
your kind of kinder, gentler philosophy of work
366
935000
2000
твојата подобра и понежна филозофија на успехот во работата
15:49
with a successful economy?
367
937000
4000
со успешна економија?
15:53
Or do you think that you can't?
368
941000
2000
Или мислиш дека не можеш?
15:55
But it doesn't matter that much that we're putting too much emphasis on that?
369
943000
2000
Или тоа и не е толку битно колку што ние му придаваме значение?
15:57
AB: The nightmare thought
370
945000
3000
Ален де Ботон: Ужасното е во тоа што се мисли дека
16:00
is that frightening people is the best way to get work out of them,
371
948000
4000
луѓето треба да се уплашат за да се извлече најмногу работа од нив.
16:04
and that somehow the crueler the environment
372
952000
3000
И дека, колку е посурова околината
16:07
the more people will rise to the challenge.
373
955000
2000
толку повеќе, луѓето ќе се борат да успеат.
16:09
You want to think, who would you like as your ideal dad?
374
957000
4000
Кого би сакале како свој идеален татко?
16:13
And your ideal dad is somebody who is tough but gentle.
375
961000
3000
И вашиот идеален татко би бил некој што е цврст но, и нежен во исто време.
16:16
And it's a very hard line to make.
376
964000
2000
И тоа е многу тешко да се разграничи.
16:18
We need fathers, as it were, the exemplary father figures in society,
377
966000
4000
Нам ни требаат таковци, за пример во општеството
16:22
avoiding the two extremes,
378
970000
2000
кои би ги избегнале двата екстрема.
16:24
which is the authoritarian, disciplinarian, on the one hand,
379
972000
4000
Што би значело на едната страна е авторитативниот, дисциплинаторски.
16:28
and on the other, the lax, no rules option.
380
976000
4000
А на другата е опуштениот, татко кој не замара со правила.
16:32
CA: Alain de Botton.
381
980000
2000
Крис Андерсон: Ален де Ботон.
16:34
AB: Thank you very much.
382
982000
2000
Ален де Ботон: Ви благодарам многу.
16:36
(Applause)
383
984000
10000
(аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Alain de Botton - PhilosopherThrough his witty and literate books -- and his new School of Life -- Alain de Botton helps others find fulfillment in the everyday.
Why you should listen
It started in 1997, when Alain de Botton turned away from writing novels and instead wrote a touching extended essay titled How Proust Can Change Your Life, which became an unlikely blockbuster in the "self-help"category. His subsequent books take on some of the fundamental worries of modern life (am I happy? where exactly do I stand?), informed by his deep reading in philosophy and by a novelist's eye for small, perfect moments. His newest book is The Pleasures and Sorrows of Work.
In 2008, de Botton helped start the School of Life in London, a social enterprise determined to make learning and therapy relevant in today's uptight culture. His goal is (through any of his mediums) to help clients learn "how to live wisely and well."
Alain de Botton | Speaker | TED.com