TEDGlobal 2009
Alain de Botton: A kinder, gentler philosophy of success
Алэйн дэ Боттон: Амжилтыг харах илүү хүнлэг үзэл
Filmed:
Readability: 3.7
7,971,965 views
Алэн дэ Боттон бидний амжилт, бүтэлгүйтлийг хэрхэн үнэлдэгийг, мөн эдгээр ойлголтуудын тулгуур асуудлуудыг судалдаг. Амжилт зөвхөн хувь хүнээс хамаардаг уу? Бүтэлгүйтэл мөн адил уу? Боттон бидэнд хэнхэг зангаа хойш тавин, ажлаасаа илүү их сэтгэл ханамж авахад тустай ухаалаг хэдэн санааг дэвшүүлж байна.
Alain de Botton - Philosopher
Through his witty and literate books -- and his new School of Life -- Alain de Botton helps others find fulfillment in the everyday. Full bio
Through his witty and literate books -- and his new School of Life -- Alain de Botton helps others find fulfillment in the everyday. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
For me they normally happen, these career crises,
0
0
3000
Миний хувьд ажлын түгшүүр
00:15
often, actually, on a Sunday evening,
1
3000
2000
ихэвчлэн ням гарагийн орой
00:17
just as the sun is starting to set,
2
5000
2000
яг нар жаргаж эхлэхэд л тохиолддог.
00:19
and the gap between my hopes for myself,
3
7000
3000
Миний итгэл найдвар болон
00:22
and the reality of my life, start to diverge so painfully
4
10000
4000
бодит байдлын хоорондын зай
аймшигтайгаар ихсэхэд
аймшигтайгаар ихсэхэд
00:26
that I normally end up weeping into a pillow.
5
14000
3000
би дэрэн дээр уйлж үлддэг.
00:29
I'm mentioning all this,
6
17000
2000
Эдгээрийг дурдаж буйн шалтгаан нь
би үүнийг зөвхөн
хувийн асуудал гэж боддоггүй.
хувийн асуудал гэж боддоггүй.
00:31
I'm mentioning all this because I think this is not merely a personal problem.
7
19000
3000
00:34
You may think I'm wrong in this,
8
22000
2000
Намайг үгүйсгэж болох ч
миний бодлоор ажлын түгшүүр,
00:36
but I think that we live in an age when our lives are regularly
9
24000
2000
бидний амьдрал болон ажлын
төсөөлөл зэрэг нь
төсөөлөл зэрэг нь
00:38
punctuated by career crises,
10
26000
2000
00:40
by moments when what we thought we knew,
11
28000
2000
заналхийлсэн бодит
байдалтай холбогдож
байдалтай холбогдож
00:42
about our lives, about our careers,
12
30000
2000
бидний амьдралыг тогтмол тасалдуулдаг
үед бид амьдарч байна.
үед бид амьдарч байна.
00:44
comes into contact with a threatening sort of reality.
13
32000
4000
Магадгүй одоо, урьдыг бодвол
сайн орлого олох амар болсон.
сайн орлого олох амар болсон.
00:48
It's perhaps easier now than ever before to make a good living.
14
36000
3000
00:51
It's perhaps harder than ever before
15
39000
3000
Магадгүй одоо, урьдыг бодвол тайван байж,
00:54
to stay calm, to be free of career anxiety.
16
42000
3000
ажлын хямралаас
ангид байх нь хэцүү болсон.
ангид байх нь хэцүү болсон.
00:57
I want to look now, if I may,
17
45000
2000
Би яг одоо бидний
ажлаасаа болж хямардаг
ажлаасаа болж хямардаг
00:59
at some of the reasons why
18
47000
2000
хэдэн шалтгааныг ярилцмаар байна.
01:01
we might be feeling anxiety about our careers.
19
49000
3000
01:04
Why we might be victims of these career crises,
20
52000
2000
Яагаад бид ажлын хямралын
хохирогчид болж,
хохирогчид болж,
01:06
as we're weeping softly into our pillows.
21
54000
4000
дэрэндээ уйлж байна вэ?
01:10
One of the reasons why we might be suffering
22
58000
3000
Бидний тарчилж байгаа
шалтгаануудын нэг нь
шалтгаануудын нэг нь
01:13
is that we are surrounded by snobs.
23
61000
2000
бид өөдгүй хүмүүсээр
хүрээлэгдэж байна.
хүрээлэгдэж байна.
01:15
In a way, I've got some bad news,
24
63000
3000
Надад Оксфорд руу гадаадаас
ирсэн хүмүүст дуулгах муу мэдээ байна.
ирсэн хүмүүст дуулгах муу мэдээ байна.
01:18
particularly to anybody who's come to Oxford from abroad.
25
66000
3000
Гадныхан заримдаа энэ хэнхэг занг
01:21
There is a real problem with snobbery.
26
69000
2000
01:23
Because sometimes people from outside the U.K.
27
71000
2000
зөвхөн Их Британид байдаг,
01:25
imagine that snobbery is a distinctively U.K. phenomenon
28
73000
2000
зуслангийн байшин,
цол гуншинтай хадагдсан
цол гуншинтай хадагдсан
01:27
fixated on country houses and titles.
29
75000
3000
ганц улсад байдаг
үзэгдэл гэж боддог.
үзэгдэл гэж боддог.
01:30
The bad news is that's not true.
30
78000
2000
Муу мэдээ нь энэ худал юм.
Өөрийгөө хэт дөвийлгөх нь
олон улсын үзэгдэл юм.
олон улсын үзэгдэл юм.
01:32
Snobbery is a global phenomenon.
31
80000
2000
Олон улсын байгууллага адил
бүх оронд байдаг асуудал.
бүх оронд байдаг асуудал.
01:34
We are a global organization. This is a global phenomenon.
32
82000
2000
01:36
It exists. What is a snob?
33
84000
2000
Тэгэхээр үүгээр би
ямар занг хэлж байна вэ?
ямар занг хэлж байна вэ?
01:38
A snob is anybody who takes a small part of you
34
86000
3000
Энэ бол таны талаарх
багахан ойлголтоор
багахан ойлголтоор
01:41
and uses that to come to a complete vision of who you are.
35
89000
3000
таныг бүхлээр нь дүгнэдэг
хүнийг хэлж байгаа юм.
хүнийг хэлж байгаа юм.
01:44
That is snobbery.
36
92000
2000
Энэ бол хэнхэг хүмүүс.
01:46
The dominant kind of snobbery
37
94000
2000
Орчин үед хамгийн өргөн
тархсан хэлбэр нь
тархсан хэлбэр нь
01:48
that exists nowadays is job snobbery.
38
96000
2000
ажлын байрны хэнхэгнэл.
01:50
You encounter it within minutes at a party,
39
98000
2000
Та үдэшлэгэнд ирээд,
хэдхэн минутад ийм хүнтэй таарна.
хэдхэн минутад ийм хүнтэй таарна.
01:52
when you get asked that famous iconic question
40
100000
3000
Танаас 21-р зууны алдарт асуулт буюу
01:55
of the early 21st century, "What do you do?"
41
103000
3000
"Та юу хийдэг вэ?"
гэж асуухад таарна.
гэж асуухад таарна.
01:58
And according to how you answer that question,
42
106000
2000
Таны хариултаас хамааран
хүмүүс нэг бол таньтай
уулзсандаа баярлах болно,
уулзсандаа баярлах болно,
02:00
people are either incredibly delighted to see you,
43
108000
2000
02:02
or look at their watch and make their excuses.
44
110000
2000
эсвэл цагаа хараад яваад өгнө.
02:04
(Laughter)
45
112000
1000
Хэнхэгүүдийн эсрэг
төрлийн хүн бол таны ээж.
төрлийн хүн бол таны ээж.
02:05
Now, the opposite of a snob is your mother.
46
113000
3000
02:08
(Laughter)
47
116000
2000
(Инээд)
02:10
Not necessarily your mother, or indeed mine,
48
118000
3000
Заавал таны эсвэл
миний ээж биш,
миний ээж биш,
02:13
but, as it were, the ideal mother,
49
121000
2000
харин ээж гэдэг ойлголт буюу
таны ололт, амжилтыг сонирхдоггүй нэгэн.
02:15
somebody who doesn't care about your achievements.
50
123000
2000
02:17
But unfortunately, most people are not our mothers.
51
125000
2000
Гэвч харамсалтай нь,
ихэнх хүмүүс бидний ээж биш.
ихэнх хүмүүс бидний ээж биш.
02:19
Most people make a strict correlation between how much time,
52
127000
3000
Ихэнх хүмүүс хэр их цаг,
02:22
and if you like, love -- not romantic love,
53
130000
2000
эсвэл хайр - романтик хайр биш,
02:24
though that may be something --
54
132000
2000
хэдийгээр байж болох ч,
02:26
but love in general, respect,
55
134000
2000
гэхдээ ерөнхийдөө хайр, хүндлэл
02:28
they are willing to accord us, that will be strictly defined
56
136000
3000
бидэнд зориулж чадах нь
бидний нийгмийн давхраанд
эзлэх байраар тодорхойлогддог.
эзлэх байраар тодорхойлогддог.
02:31
by our position in the social hierarchy.
57
139000
2000
02:33
And that's a lot of the reason why we care so much about our careers
58
141000
3000
Энэ бол яагаад ажилдаа ингэж их
анхаарал хандуулдаг болон
анхаарал хандуулдаг болон
02:36
and indeed start caring so much about material goods.
59
144000
4000
материаллаг сонирхол ихсэж
эхэлдэгийн шалтгаан.
эхэлдэгийн шалтгаан.
02:40
You know, we're often told that we live in very materialistic times,
60
148000
3000
Бид материаллаг үед амьдардаг,
бүх хүмүүс шуналтай
гэж их ярьдаг.
гэж их ярьдаг.
02:43
that we're all greedy people.
61
151000
2000
02:45
I don't think we are particularly materialistic.
62
153000
2000
Миний бодлоор бид яг ч материаллаг биш.
02:47
I think we live in a society
63
155000
2000
Миний бодлоор
бид материаллаг зүйл худалдан авснаар
02:49
which has simply pegged certain emotional rewards
64
157000
2000
02:51
to the acquisition of material goods.
65
159000
3000
тодорхой нэг сэтгэлийн ханамж авдаг
нийгэмд амьдардаг.
нийгэмд амьдардаг.
02:54
It's not the material goods we want. It's the rewards we want.
66
162000
3000
Бид тэдгээр эд зүйлсийг хүсээгүй.
Бид ханамж авахыг хүсдэг.
Бид ханамж авахыг хүсдэг.
02:57
And that's a new way of looking at luxury goods.
67
165000
2000
Энэ нь үнэтэй барааг харах шинэ өнцөг.
02:59
The next time you see somebody driving a Ferrari
68
167000
2000
Дараагийн удаа та
Феррари унасан хүн харвал
Феррари унасан хүн харвал
03:01
don't think, "This is somebody who is greedy."
69
169000
2000
түүнийг шуналтай
гэж битгий бодоорой.
гэж битгий бодоорой.
03:03
Think, "This is somebody who is incredibly vulnerable and in need of love."
70
171000
3000
Оронд нь хайр халамж дутагдсан
эмзэг хүн гэж бод.
эмзэг хүн гэж бод.
03:06
In other words -- (Laughter)
71
174000
5000
Өөрөөр хэлвэл,
(Инээд) (Алга ташилт)
атаархахын оронд өрөвд.
03:11
feel sympathy, rather than contempt.
72
179000
2000
03:13
There are other reasons --
73
181000
2000
Бас өөр нэг шалтгаан бий.
03:15
(Laughter)
74
183000
1000
(Инээд)
03:16
there are other reasons why it's perhaps harder now
75
184000
2000
Бидэнд тайван байх аргагүйд хүргэсэн
өөр хүчин зүйлс бий.
өөр хүчин зүйлс бий.
03:18
to feel calm than ever before.
76
186000
2000
03:20
One of these, and it's paradoxical because it's linked to something that's rather nice,
77
188000
3000
Тэдний нэг нь эерэг зүйл тул
хачин санагдаж магадгүй.
03:23
is the hope we all have for our careers.
78
191000
3000
Энэ бол бидний ажлын найдвар.
03:26
Never before have expectations been so high
79
194000
2000
Өмнө нь хэзээ ч хүн өөрийн
амьдралдаа хийх, бүтээх
амьдралдаа хийх, бүтээх
03:28
about what human beings can achieve with their lifespan.
80
196000
3000
зүйлдээ ийм их
хүлээлттэй байгаагүй.
хүлээлттэй байгаагүй.
03:31
We're told, from many sources, that anyone can achieve anything.
81
199000
3000
Бидэнд хэн ч, юунд ч хүрч
чадна хэмээн тал бүрээс хэлж байна.
чадна хэмээн тал бүрээс хэлж байна.
03:34
We've done away with the caste system.
82
202000
2000
Бид Анги, давхаргын системээс
ангижирсан.
ангижирсан.
03:36
We are now in a system where anyone can rise
83
204000
2000
Одоо бид хэн ч хүссэн байрандаа
03:38
to any position they please.
84
206000
2000
хүрж болох үед байна.
03:40
And it's a beautiful idea.
85
208000
2000
Энэ бол гайхамшигтай санаа.
03:42
Along with that is a kind of spirit of equality. We're all basically equal.
86
210000
4000
Тийм тэгш эрхийн үзлээр
ерөнхийдөө бид бүгд эн тэнцүү.
03:46
There are no strictly defined
87
214000
2000
Яг чанд хатуу тодорхойлсон
шатлал байхгүй.
шатлал байхгүй.
03:48
kind of hierarchies.
88
216000
2000
Үүнд нэг том асуудал байгаа нь
03:50
There is one really big problem with this,
89
218000
2000
03:52
and that problem is envy.
90
220000
2000
атаархал юм.
03:54
Envy, it's a real taboo to mention envy,
91
222000
3000
Атаархал,
үүнийг дурдахыг цээрлэдэг ч,
үүнийг дурдахыг цээрлэдэг ч,
хэрвээ орчин үед ноёрхсон мэдрэмж
байгаа бол, тэр нь атаархал.
байгаа бол, тэр нь атаархал.
03:57
but if there is one dominant emotion in modern society, that is envy.
92
225000
3000
04:00
And it's linked to the spirit of equality. Let me explain.
93
228000
4000
Энэ нь тэгш эрхийн санаатай
салшгүй холбоотой.
салшгүй холбоотой.
Миний бодлоор энд сууж буй,
эсвэл энийг үзэж буй хэн нэгэн
эсвэл энийг үзэж буй хэн нэгэн
04:04
I think it would be very unusual for anyone here, or anyone watching,
94
232000
3000
04:07
to be envious of the Queen of England.
95
235000
2000
Английн хатан хаанд
атаархдаггүй байх.
атаархдаггүй байх.
04:09
Even though she is much richer than any of you are.
96
237000
3000
Хэдийгээр тэр та нарын хэнээс ч илүү баян,
04:12
And she's got a very large house.
97
240000
3000
бас тэр маш том байшинтай.
04:15
The reason why we don't envy her is because she's too weird.
98
243000
4000
Бид түүнд атаархдаггүй шалтгаан нь
тэр хэтэрхий сонин.
тэр хэтэрхий сонин.
04:19
She's simply too strange.
99
247000
2000
Тэр зүгээр л сонин. (Инээд)
04:21
We can't relate to her. She speaks in a funny way.
100
249000
2000
Бид түүнийг ойлгодоггүй.
Тэр инээдтэй ярьдаг.
Тэр инээдтэй ярьдаг.
04:23
She comes from an odd place.
101
251000
2000
Тэр нэг хачин газраас ирсэн.
04:25
So we can't relate to her. And when you can't relate to somebody, you don't envy them.
102
253000
4000
Иймд бид түүнийг ойлгодоггүй.
Та хэн нэгнээс өөр бол
түүнд атаархдаггүй.
түүнд атаархдаггүй.
04:29
The closer two people are, in age, in background,
103
257000
3000
2 хүний нас, гэр бүл, өөрийгөө олох явц
04:32
in the process of identification, the more there is a danger of envy --
104
260000
3000
зэрэг нь ижилсэх тусам
атаархах аюул ихэснэ.
атаархах аюул ихэснэ.
04:35
which is incidentally why none of you should ever go to a school reunion --
105
263000
3000
Иймд та нарын хэн нь ч
сургуулийн цуглаанд очих хэрэггүй.
сургуулийн цуглаанд очих хэрэггүй.
04:38
because there is no stronger reference point
106
266000
3000
Учир нь хамт сургуульд явж байсан
хүнээс илүү хүчтэй жишиг байхгүй.
хүнээс илүү хүчтэй жишиг байхгүй.
04:41
than people one was at school with.
107
269000
2000
Гэвч орчин үеийн нийгмийн асуудал нь
дэлхийг тэр чигт нь сургууль болгодог.
дэлхийг тэр чигт нь сургууль болгодог.
04:43
But the problem, generally, of modern society, is that it turns the whole world
108
271000
3000
04:46
into a school. Everybody is wearing jeans, everybody is the same.
109
274000
2000
Хүн бүр жийнсэн өмд өмсдөг,
хүн бүр ижилхэн.
хүн бүр ижилхэн.
04:48
And yet, they're not.
110
276000
2000
Гэвч яг ижил биш.
04:50
So there is a spirit of equality, combined with deep inequalities.
111
278000
3000
Тиймээс тэгш эрхийн үзэл нь
тэгш бус байдалтай нийлэн
тэгш бус байдалтай нийлэн
04:53
Which makes for a very -- can make for a very stressful situation.
112
281000
3000
маш бачимдмаар нөхцөл
бий болгож байна.
бий болгож байна.
04:56
It's probably as unlikely that you would nowadays
113
284000
2000
Одоо цагт та Билл Гейтс шиг
04:58
become as rich and famous as Bill Gates,
114
286000
2000
баян, алдартай болох нь
05:00
as it was unlikely in the 17th century
115
288000
2000
17-р зуунд Францын сурвалжит язгууртны
05:02
that you would accede to the ranks of the French aristocracy.
116
290000
3000
эгнээнд нэгдэхтэй ижил боломжгүй байх.
05:05
But the point is, it doesn't feel that way.
117
293000
2000
Гэхдээ гол нь тийм юм шиг санагддаггүй.
05:07
It's made to feel, by magazines and other media outlets,
118
295000
3000
Сэтгүүл болон бусад
хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл нь
хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл нь
05:10
that if you've got energy, a few bright ideas about technology,
119
298000
3000
хэрвээ бидэнд эрч хүч,
технологийн хэдэн содон санаа,
технологийн хэдэн содон санаа,
05:13
a garage, you too could start a major thing.
120
301000
4000
граж байхад (Инээд)
та ч гэсэн агуу зүйл эхлүүлж чадна
гэдэгт итгүүлж байна.
гэдэгт итгүүлж байна.
05:17
(Laughter)
121
305000
1000
05:18
And the consequences of this problem make themselves felt in bookshops.
122
306000
3000
Энэ асуудлын үр дүн нь
номын дэлгүүрүүдэд харагдаж байна.
номын дэлгүүрүүдэд харагдаж байна.
05:21
When you go to a large bookshop and look at the self-help sections,
123
309000
3000
Та том номын дэлгүүрийн
хувь хүний хөгжлийн хэсэгт очоод,
хувь хүний хөгжлийн хэсэгт очоод,
05:24
as I sometimes do,
124
312000
2000
хэвлэгдсэн номнуудыг
шинжилж үзвэл
шинжилж үзвэл
05:26
if you analyze self-help books that are produced
125
314000
2000
05:28
in the world today, there are basically two kinds.
126
316000
2000
тэнд ерөнхийдөө 2 төрлийн ном л бий.
05:30
The first kind tells you, "You can do it! You can make it! Anything is possible!"
127
318000
3000
Эхний төрөл нь танд хэлнэ:
"Та хийж чадна, бүх зүйл боломжтой."
"Та хийж чадна, бүх зүйл боломжтой."
05:33
And the other kind tells you how to cope
128
321000
3000
Нөгөө төрөл нь
бидний нэрлэж заншсанаар
бидний нэрлэж заншсанаар
05:36
with what we politely call "low self-esteem,"
129
324000
3000
"өртөө итгэлгүй байдлыг"
эсвэл бүдүүлгээр "өөрийгөө гоочлохыг"
эсвэл бүдүүлгээр "өөрийгөө гоочлохыг"
05:39
or impolitely call "feeling very bad about yourself."
130
327000
2000
хэрхэн ялан дийлэх талаар байдаг.
05:41
There is a real correlationship,
131
329000
2000
Энд жинхэнэ зохисгүй
холбоо оршиж байна.
холбоо оршиж байна.
05:43
a real correlation between a society that tells people that they can do anything
132
331000
4000
Та бүхнийг хийж чадна
гэж хэлдэг нийгэм болон
гэж хэлдэг нийгэм болон
өөртөө итгэлгүй байдлын хооронд
тохиромжгүй холбоо байна.
тохиромжгүй холбоо байна.
05:47
and the existence of low self-esteem.
133
335000
2000
05:49
So that's another way in which something that is quite positive
134
337000
2000
Энэ бол нэлээд эерэг зүйл
05:51
can have a nasty kickback.
135
339000
2000
муухай хариутай байж болох
нэг жишээ юм.
нэг жишээ юм.
05:53
There is another reason why we might be feeling more anxious,
136
341000
3000
Бид урьдыг бодвол
ажил, байр суурийнхаа
ажил, байр суурийнхаа
05:56
about our careers, about our status in the world today, than ever before.
137
344000
4000
талаар улам хямардаг болсон
бас нэг шалтгаан бий.
бас нэг шалтгаан бий.
06:00
And it is, again, linked to something nice,
138
348000
2000
Энэ бас л сайхан зүйлтэй холбогдсон.
06:02
and that nice thing is called meritocracy.
139
350000
3000
Тэр нь меритократ үзэл юм.
06:05
Everybody, all politicians on Left and Right,
140
353000
2000
Хүн болгон,
зүүний, барууны бүх улс төрчид
зүүний, барууны бүх улс төрчид
06:07
agree that meritocracy is a great thing,
141
355000
2000
меритократ үзлийг агуу зүйл,
06:09
and we should all be trying to make our societies really, really meritocratic.
142
357000
4000
мөн нийгмийг туйлын меритократ
байлгах хэрэгтэй гэдэгт санал нийлдэг.
байлгах хэрэгтэй гэдэгт санал нийлдэг.
06:13
In other words, what is a meritocratic society?
143
361000
4000
Меритократ нийгэм гэж юу вэ?
06:17
A meritocratic society is one in which
144
365000
2000
Меритократ нийгэм нь
хэрвээ танд авьяас, эрч хүч,
чадвар байгаа бол
чадвар байгаа бол
06:19
if you've got talent and energy and skill,
145
367000
2000
06:21
you will get to the top. Nothing should hold you back.
146
369000
2000
та оргилд хүрч чадна.
Юу ч таныг зогсоох эрхгүй.
Юу ч таныг зогсоох эрхгүй.
06:23
It's a beautiful idea. The problem is
147
371000
3000
Энэ бол гайхамшигтай санаа.
Гэвч асуудал нь
Гэвч асуудал нь
06:26
if you really believe in a society
148
374000
2000
хэрвээ та чадвартай нь оргилд хүрдэг
06:28
where those who merit to get to the top, get to the top,
149
376000
3000
нийгэмд үнэхээр итгэдэг бол
06:31
you'll also, by implication, and in a far more nasty way,
150
379000
3000
та далдаар мөн зохисгүйгээр
06:34
believe in a society where those who deserve to get to the bottom
151
382000
3000
чадваргүй нь доор үлдэж,
06:37
also get to the bottom and stay there.
152
385000
3000
тэндээ үлдэх хэрэгтэй гэдэгт итгэж байна.
06:40
In other words, your position in life comes to seem not accidental,
153
388000
3000
Өөрөөр хэлвэл, таны байр суурь
санамсаргүй биш
санамсаргүй биш
06:43
but merited and deserved.
154
391000
2000
харин таны хүртэх ёстой
зүйл мэт санагдана.
зүйл мэт санагдана.
06:45
And that makes failure seem much more crushing.
155
393000
3000
Энэ нь бүтэлгүйтлийг улам
аймшигтай болгоно.
аймшигтай болгоно.
06:48
You know, in the Middle Ages, in England,
156
396000
2000
Дундад зууны Англид
06:50
when you met a very poor person,
157
398000
2000
та ядуу хүнтэй таарвал,
06:52
that person would be described as an "unfortunate" --
158
400000
3000
тэр хүнийг "азгүй" нэгэн гэдэг байсан.
06:55
literally, somebody who had not been blessed by fortune, an unfortunate.
159
403000
4000
Шууд утгаараа, аз заяагдаагүй нэгэн.
Азгүй явдал.
Азгүй явдал.
06:59
Nowadays, particularly in the United States,
160
407000
2000
Орчин үед, ялангуяа АНУ-д,
07:01
if you meet someone at the bottom of society,
161
409000
2000
хэрвээ та нийгмийн
доод давхрааны хүнтэй таарвал
доод давхрааны хүнтэй таарвал
07:03
they may unkindly be described as a "loser."
162
411000
3000
тэр хүнийг "ялагдагч" гэнэ.
07:06
There is a real difference between an unfortunate and a loser,
163
414000
3000
Азгүй болон ялагдагч хоёрын хооронд
жинхэнэ ялгаа оршино.
жинхэнэ ялгаа оршино.
07:09
and that shows 400 years of evolution in society
164
417000
3000
Энэ нь 400 жилийн хөгжлийн явцад
бидний амьдралд
бидний амьдралд
07:12
and our belief in who is responsible for our lives.
165
420000
3000
хэн хариуцлага хүлээдэг
болсныг харуулж байна.
болсныг харуулж байна.
07:15
It's no longer the gods, it's us. We're in the driving seat.
166
423000
3000
Тэр нь бурхан биш, бид.
Бид жолоочийн суудалд байна.
Бид жолоочийн суудалд байна.
07:18
That's exhilarating if you're doing well,
167
426000
2000
Хэрвээ та сайн яваа бол гайхалтай.
07:20
and very crushing if you're not.
168
428000
2000
Харин үгүй бол аймшигтай.
07:22
It leads, in the worst cases, in the analysis of a sociologist
169
430000
3000
Социологич Эмиль Дюркгеймийн
шинжилгээгээр энэ нь
шинжилгээгээр энэ нь
07:25
like Emil Durkheim, it leads to increased rates of suicide.
170
433000
4000
амиа хорлолт ихсэхэд ч
нөлөөлж болно.
нөлөөлж болно.
07:29
There are more suicides in developed individualistic countries
171
437000
3000
Бусад орнуудтай харьцуулахад
хөгжилтэй бие даасан орнуудад
хөгжилтэй бие даасан орнуудад
07:32
than in any other part of the world.
172
440000
2000
амиа хорлолт их байдаг.
07:34
And some of the reason for that is that people take what happens
173
442000
2000
Үүний нэг шалтгаан нь
хүмүүс өөрсдөд нь
хүмүүс өөрсдөд нь
07:36
to them extremely personally.
174
444000
2000
тохиолдсон зүйлийг хэт
өөртэйгээ холбон тусгадаг.
өөртэйгээ холбон тусгадаг.
07:38
They own their success. But they also own their failure.
175
446000
4000
Тэд амжилт, алдаагаа ганцхан
өөрийн хийсэн үйлдлийн үр дүн гэж үздэг.
өөрийн хийсэн үйлдлийн үр дүн гэж үздэг.
07:42
Is there any relief from some of these pressures
176
450000
2000
Миний дурдсан эдгээр дарамтуудаас
07:44
that I've just been outlining?
177
452000
2000
салах арга байна уу?
Миний бодлоор бий.
Би цөөн хэдийг л дурдмаар байна.
Би цөөн хэдийг л дурдмаар байна.
07:46
I think there is. I just want to turn to a few of them.
178
454000
2000
07:48
Let's take meritocracy.
179
456000
2000
Меритократыг аваад үзье.
07:50
This idea that everybody deserves to get where they get to,
180
458000
3000
Хүн болгон хүртэх ёстой зүйлээ
хүртдэг гэх энэ санаа нь
хүртдэг гэх энэ санаа нь
07:53
I think it's a crazy idea, completely crazy.
181
461000
3000
миний бодлоор галзуу санаа,
жинхэнэ галзуу.
жинхэнэ галзуу.
07:56
I will support any politician of Left and Right,
182
464000
2000
Би меритократын завсрын үзэлтэй
07:58
with any halfway decent meritocratic idea.
183
466000
2000
зүүний, барууны аль ч улс төрчийг дэмжинэ.
08:00
I am a meritocrat in that sense.
184
468000
2000
Би тийм төрлийн меритократч.
08:02
But I think it's insane to believe that we will ever
185
470000
2000
Гэхдээ миний бодлоор хэзээ нэгэн цагт
төгс меритократ нийгмийг бүтээнэ гэдэгт
төгс меритократ нийгмийг бүтээнэ гэдэгт
08:04
make a society that is genuinely meritocratic. It's an impossible dream.
186
472000
4000
итгэх бол солиотой хэрэг.
Энэ бол бүтэшгүй хүсэл.
Энэ бол бүтэшгүй хүсэл.
08:08
The idea that we will make a society
187
476000
2000
Бид хүн болгоныг зөв дүгнэж,
08:10
where literally everybody is graded,
188
478000
2000
сайн нь дээр, муу нь доор байх
08:12
the good at the top, and the bad at the bottom,
189
480000
2000
нийгмийг бүтээх нь боломжгүй.
08:14
and it's exactly done as it should be, is impossible.
190
482000
2000
08:16
There are simply too many random factors:
191
484000
2000
Хэтэрхий олон үзүүлэлтүүд байна:
08:18
accidents, accidents of birth,
192
486000
2000
гэнэтийн осол, төрөлтийн гэмтэл,
08:20
accidents of things dropping on people's heads, illnesses, etc.
193
488000
3000
хүний толгой дээр юм унах, өвчин гэх мэт.
08:23
We will never get to grade them,
194
491000
2000
Бид хэзээ ч эдгээрийг дүгнэж чадахгүй.
08:25
never get to grade people as they should.
195
493000
2000
Хэзээ ч хүнийг зохистой дүгнэж чадахгүй.
08:27
I'm drawn to a lovely quote by St. Augustine in "The City of God,"
196
495000
3000
Надад Санкт Августины "Бурхдын хот"-н
нэг ишлэл их таалагддаг.
нэг ишлэл их таалагддаг.
08:30
where he says, "It's a sin to judge any man by his post."
197
498000
4000
Тэрээр, "Хүнийг захиагаар нь
дүгнэх нь нүгэл" гэдэг.
дүгнэх нь нүгэл" гэдэг.
08:34
In modern English that would mean
198
502000
2000
Орчин үеийн Англи хэлэнд
хөрвүүлвэл,
хөрвүүлвэл,
08:36
it's a sin to come to any view of who you should talk to
199
504000
2000
"Та ярилцаж буй хүнээ нэрийн хуудсаар нь
дүгнэх нь нүгэл юм."
дүгнэх нь нүгэл юм."
08:38
dependent on their business card.
200
506000
2000
08:40
It's not the post that should count.
201
508000
2000
Анхаарах ёстой зүйл нь захиа биш юм.
08:42
According to St. Augustine,
202
510000
2000
Санкт Августины хэлснээр
08:44
it's only God who can really put everybody in their place.
203
512000
2000
гагцхүү бурхан л бүгдийг зөв дүгнэж чадна.
08:46
And he's going to do that on the Day of Judgment
204
514000
2000
Тэр үүнийгээ Шүүлтийн өдөр
сахиусан тэнгэрүүд, бүрээтэй хийх
сахиусан тэнгэрүүд, бүрээтэй хийх
08:48
with angels and trumpets, and the skies will open.
205
516000
2000
бөгөөд тэнгэр нээгдэнэ.
08:50
Insane idea, if you're a secularist person, like me.
206
518000
3000
Солиотой санаа.
Хэрвээ та над шиг бишрэлгүй бол.
Хэрвээ та над шиг бишрэлгүй бол.
08:53
But something very valuable in that idea, nevertheless.
207
521000
2000
Гэвч энэ санаанд нэг чухал зүйл байна.
08:55
In other words, hold your horses when you're coming to judge people.
208
523000
4000
Өөрөөр хэлвэл, хүнийг дүгнэхээ азна.
08:59
You don't necessarily know what someone's true value is.
209
527000
3000
Та заавал хүний мөн чанарыг таних албагүй.
09:02
That is an unknown part of them.
210
530000
2000
Энэ бол хүний үл мэдэгдэх
чанаруудын нэг бөгөөд
чанаруудын нэг бөгөөд
09:04
And we shouldn't behave as though it is known.
211
532000
3000
бид мэддэг мэт аашлах нь
зохисгүй.
зохисгүй.
09:07
There is another source of solace and comfort for all this.
212
535000
3000
Эдгээрт бас нэг тайтгарал,
тайвширлын зам бий.
тайвширлын зам бий.
Бид амьдралд алдах, бүтэлгүйтэхээс
09:10
When we think about failing in life, when we think about failure,
213
538000
3000
айдгийн нэг шалтгаан нь
09:13
one of the reasons why we fear failing is not just
214
541000
2000
зөвхөн орлого, нэр хүндээ алдах бус
09:15
a loss of income, a loss of status.
215
543000
2000
бид бусдын шүүмжлэл, доог тохуу
болохоос айдаг.
болохоос айдаг.
09:17
What we fear is the judgment and ridicule of others. And it exists.
216
545000
4000
Шүүмжлэл үнэхээр байдаг.
Орчин үед доромжлолын
09:21
You know, the number one organ of ridicule
217
549000
2000
тэргүүний хэрэгсэл бол
сонин сэтгүүл.
сонин сэтгүүл.
09:23
nowadays, is the newspaper.
218
551000
2000
09:25
And if you open the newspaper any day of the week,
219
553000
2000
7 хоногийн аль ч өдөр сонин нээвэл,
09:27
it's full of people who've messed up their lives.
220
555000
2000
дүүрэн амьдралаа сүйрүүлсэн
хүмүүсийн талаар байна.
хүмүүсийн талаар байна.
09:29
They've slept with the wrong person. They've taken the wrong substance.
221
557000
3000
Тэд буруу хүнтэй унтсан.
Тэд буруу бодис уусан.
Тэд буруу бодис уусан.
Тэд буруу хууль, тогтоомж баталсан.
09:32
They've passed the wrong piece of legislation. Whatever it is.
222
560000
2000
Тэгээд тэд доог тохууны бай болсон.
09:34
And then are fit for ridicule.
223
562000
3000
Өөр үгээр, тэд алдсан.
Тэднийг "ялагдагчид" гэж тодорхойлсон.
Тэднийг "ялагдагчид" гэж тодорхойлсон.
09:37
In other words, they have failed. And they are described as "losers."
224
565000
3000
Үүнд өөр хувилбар бий юу?
09:40
Now is there any alternative to this?
225
568000
2000
Миний бодлоор барууны уламжлал
нэг хувилбарыг санал болгодог.
нэг хувилбарыг санал болгодог.
09:42
I think the Western tradition shows us one glorious alternative,
226
570000
2000
09:44
and that is tragedy.
227
572000
3000
Тэр нь эмгэнэл.
Эмгэнэлт урлаг нь МЭӨ V зуунд
эртний Грекийн театр нь
эртний Грекийн театр нь
09:47
Tragic art, as it developed in the theaters of ancient Greece,
228
575000
3000
09:50
in the fifth century B.C., was essentially an art form
229
578000
2000
хүмүүсийн амьдралд гаргадаг
алдаанууд болон
алдаанууд болон
09:52
devoted to tracing how people fail,
230
580000
3000
алдсан нэгэндээ үзүүлэх
хайр энэрлийн хэлбэрүүдийг
хайр энэрлийн хэлбэрүүдийг
09:55
and also according them a level of sympathy,
231
583000
4000
үзүүлэх зорилготой байж.
09:59
which ordinary life would not necessarily accord them.
232
587000
4000
Харин бодит амьдралд тэр бүр
хайр энэрэл тосч авдаггүй.
хайр энэрэл тосч авдаггүй.
Хэдэн жилийн өмнө би энийг бодон
10:03
I remember a few years ago, I was thinking about all this,
233
591000
1000
10:04
and I went to see "The Sunday Sport,"
234
592000
2000
"Ням гарагийн спорт" сонинтой
уулзахаар гарсан.
уулзахаар гарсан.
10:06
a tabloid newspaper that I don't recommend you to start reading
235
594000
3000
Хэрвээ та энэ сонинтой танил биш бол
10:09
if you're not familiar with it already.
236
597000
2000
уншиж эхлэхийг зөвлөмөөргүй байна.
10:11
I went to talk to them
237
599000
2000
Би тэдэнтэй Барууны урлагийн
10:13
about certain of the great tragedies of Western art.
238
601000
3000
агуу эмгэнэлүүдийг ярилцахаар
очсон юм.
очсон юм.
10:16
I wanted to see how they would seize the bare bones
239
604000
2000
Хэрвээ зарим өгүүллэгийг ням гаригийн
өдөр тавигдах мэдээ болговол
өдөр тавигдах мэдээ болговол
10:18
of certain stories if they came in as a news item
240
606000
3000
тэд өгүүллэгүүдийн гол явдлыг
10:21
at the news desk on a Saturday afternoon.
241
609000
3000
хэрхэн ашиглахыг хармаар байсан юм.
Би Отеллог яриж өгөв.
Тэд сонсож байгаагүй ч биширсэн.
Тэд сонсож байгаагүй ч биширсэн.
10:24
So I told them about Othello. They had not heard of it but were fascinated by it.
242
612000
2000
10:26
(Laughter)
243
614000
1000
10:27
And I asked them to write the headline for the story of Othello.
244
615000
3000
Би тэднээс Отеллод зориулсан
мэдээний гарчиг бичихийг хүссэн.
мэдээний гарчиг бичихийг хүссэн.
10:30
They came up with "Love-Crazed Immigrant Kills Senator's Daughter"
245
618000
3000
"Дурлалд Согтсон Цагаач
Сенаторын Охиныг Алав"
Сенаторын Охиныг Алав"
10:33
splashed across the headline.
246
621000
2000
гэсэн сонины гарчиг олсон.
10:35
I gave them the plotline of Madame Bovary.
247
623000
2000
Би тэдэнд Бовари Хатагтайн зохиолыг өгөв.
10:37
Again, a book they were enchanted to discover.
248
625000
2000
Дахиад л тэд олсон зүйлээ гайхаж байлаа.
10:39
And they wrote "Shopaholic Adulteress Swallows Arsenic After Credit Fraud."
249
627000
5000
Тэгээ тэд бичсэн: "Залилангын дараа
дэлгүүр хэсэх донтой
завхай эмэгтэй хүнцэл залгив."
завхай эмэгтэй хүнцэл залгив."
10:44
(Laughter)
250
632000
1000
(Инээд)
10:45
And then my favorite.
251
633000
2000
Тэгээд миний дуртай нь.
10:47
They really do have a kind of genius all of their own, these guys.
252
635000
2000
Тэд үнэхээр гоц ухаантай
хүмүүс байна лээ.
хүмүүс байна лээ.
10:49
My favorite is Sophocles' Oedipus the King:
253
637000
2000
Миний дуртай нь Эдип хаан:
10:51
"Sex With Mum Was Blinding"
254
639000
3000
"Ээжтэй өнгөрүүлсэн шөнө
нүд сохлом байв."
нүд сохлом байв."
10:54
(Laughter)
255
642000
3000
(Инээд)
10:57
(Applause)
256
645000
2000
(Алга ташилт)
10:59
In a way, if you like, at one end of the spectrum of sympathy,
257
647000
3000
Хайр энэрлийн нэг туйл
шар мэдээний сонин байхад
11:02
you've got the tabloid newspaper.
258
650000
2000
11:04
At the other end of the spectrum you've got tragedy and tragic art,
259
652000
3000
нөгөө төгсгөлд нь эмгэнэл
болон эмгэнэлт урлаг байна.
болон эмгэнэлт урлаг байна.
11:07
and I suppose I'm arguing that we should learn a little bit
260
655000
2000
Иймд бид эмгэнэлт урлагт юу болж буйг
бага ч гэсэн ойлгох хэрэгтэй
бага ч гэсэн ойлгох хэрэгтэй
11:09
about what's happening in tragic art.
261
657000
2000
гэж би маргах байна.
11:11
It would be insane to call Hamlet a loser.
262
659000
3000
Гамлетийг ялагдагч гэх нь солиотой хэрэг.
11:14
He is not a loser, though he has lost.
263
662000
3000
Хэдийгээр тэр хожигдсон ч,
ялагдагч биш.
ялагдагч биш.
11:17
And I think that is the message of tragedy to us,
264
665000
2000
Миний бодлоор энэ бол
эмгэнэлт урлагийн бидэнд хүргэх санаа.
эмгэнэлт урлагийн бидэнд хүргэх санаа.
11:19
and why it's so very, very important, I think.
265
667000
3000
Ач холбогдол нь ч үүндээ байдаг.
Одоогийн нийгэм энэ их хямралыг
11:22
The other thing about modern society
266
670000
2000
11:24
and why it causes this anxiety
267
672000
2000
бий болгосон бас нэг шалтгаан нь
11:26
is that we have nothing at its center that is non-human.
268
674000
3000
энэ нийгэмд хүн биш төв алга.
11:29
We are the first society to be living in a world
269
677000
2000
Бид дэлхий дээрх анхны
11:31
where we don't worship anything other than ourselves.
270
679000
3000
өөрсдөөсөө өөр юуг ч шүтдэггүй нийгэм.
11:34
We think very highly of ourselves, and so we should.
271
682000
2000
Бид өөрсдийгөө дээрд үздэг.
Тэгэх ч хэрэгтэй.
Тэгэх ч хэрэгтэй.
11:36
We've put people on the moon. We've done all sorts of extraordinary things.
272
684000
3000
Бид саран дээр очиж, маш олон
гайхалтай зүйлс ч хийсэн.
гайхалтай зүйлс ч хийсэн.
11:39
And so we tend to worship ourselves.
273
687000
2000
Иймд бид өөрсдийгөө шүтэх хандлагатай.
11:41
Our heroes are human heroes.
274
689000
2000
Бидний баатар бол хүн.
11:43
That's a very new situation.
275
691000
2000
Энэ бол цоо шинэ байдал.
11:45
Most other societies have had, right at their center,
276
693000
2000
Өмнөх нийгэмүүд үргэлж ямар нэг
ер бусын зүйлийг шүтсээр ирсэн:
ер бусын зүйлийг шүтсээр ирсэн:
11:47
the worship of something transcendent: a god,
277
695000
2000
11:49
a spirit, a natural force, the universe,
278
697000
2000
Бурхан, сүнс, байгалийн хүч, ертөнц.
11:51
whatever it is, something else that is being worshiped.
279
699000
3000
Юу ч байсан,
ондоо зүйл шүтдэг байсан.
ондоо зүйл шүтдэг байсан.
11:54
We've slightly lost the habit of doing that,
280
702000
2000
Бид энэ заншилаа бага зэрэг алдсан.
11:56
which is, I think, why we're particularly drawn to nature.
281
704000
2000
Миний бодлоор тиймээс бид
байгальд татагдах болсон.
байгальд татагдах болсон.
11:58
Not for the sake of our health, though it's often presented that way,
282
706000
3000
Эрүүл мэндийнхээ төлөө биш.
Хэдийгээр тэгэж хэлдэг ч гэсэн.
Хэдийгээр тэгэж хэлдэг ч гэсэн.
12:01
but because it's an escape from the human anthill.
283
709000
4000
Харин энэ бол хүний үүрнээс
гарах гарц.
гарах гарц.
12:05
It's an escape from our own competition,
284
713000
2000
Энэ бол бидний тэмцэл,
жүжгээс гарах гарц.
жүжгээс гарах гарц.
12:07
and our own dramas.
285
715000
2000
Иймээс бид мөсөн гол,
далай руу харж,
далай руу харж,
12:09
And that's why we enjoy looking at glaciers and oceans,
286
717000
2000
12:11
and contemplating the Earth from outside its perimeters, etc.
287
719000
4000
дэлхийг гаднаас нь төсөөлөх дуртай.
12:15
We like to feel in contact with something that is non-human,
288
723000
4000
Бид хүнээс ангид зүйлстэй холбогдох
маш дуртай бөгөөд
маш дуртай бөгөөд
12:19
and that is so deeply important to us.
289
727000
4000
энэ ч маш чухал.
Миний ярьсан зүйл бол ердөө л
амжилт ба алдаа.
амжилт ба алдаа.
12:23
What I think I've been talking about really is success and failure.
290
731000
3000
12:26
And one of the interesting things about success
291
734000
3000
Амжилтын нэг сонирхолтой зүйл нь
бид амжилтын утгыг мэддэг гэж боддог.
12:29
is that we think we know what it means.
292
737000
2000
12:31
If I said to you that there is somebody behind the screen
293
739000
2000
Хэрвээ би танд энэ дэлгэцний ард
12:33
who is very very successful, certain ideas would immediately come to mind.
294
741000
3000
үнэхээр амжилттай яваа нэгэн бий гэвэл,
шууд хэдэн санаа төрнө.
шууд хэдэн санаа төрнө.
12:36
You would think that person might have made a lot of money,
295
744000
2000
Та тэр хүнийг маш их хөрөнгөтэй,
12:38
achieved renown in some field.
296
746000
3000
нэг салбарт алдартай нэгэн гэж бодно.
12:41
My own theory of success -- and I'm somebody
297
749000
2000
Миний амжилтын тодорхойлолт...
12:43
who is very interested in success. I really want to be successful.
298
751000
3000
Би амжилтыг их сонирхдог.
Би үнэхээр амжилттай байхыг хүсдэг.
Би үнэхээр амжилттай байхыг хүсдэг.
Би үргэлж боддог:
"Яаж илүү амжилттай болох вэ?"
"Яаж илүү амжилттай болох вэ?"
12:46
I'm always thinking, "How could I be more successful?"
299
754000
2000
12:48
But as I get older, I'm also very nuanced
300
756000
2000
Гэхдээ хөгширөх тусам,
би "амжилт" гэсэн үгийн утгыг
өөрөөр бодох болсон.
өөрөөр бодох болсон.
12:50
about what that word "success" might mean.
301
758000
2000
12:52
Here's an insight that I've had about success.
302
760000
2000
Миний амжилтын талаар
ойлгосон зүйл гэвэл:
ойлгосон зүйл гэвэл:
12:54
You can't be successful at everything.
303
762000
3000
та бүх зүйлд амжилт
гаргаж чадахгүй.
гаргаж чадахгүй.
12:57
We hear a lot of talk about work-life balance.
304
765000
2000
Бид ажил, амьдралын
тэнцвэрийн гэж байнга ярьдаг.
тэнцвэрийн гэж байнга ярьдаг.
12:59
Nonsense. You can't have it all. You can't.
305
767000
3000
Утгагүй зүйл. Та бүгдийг авч чадахгүй.
13:02
So any vision of success
306
770000
2000
Тиймээс амжилтын төсөөлөл болгон
13:04
has to admit what it's losing out on,
307
772000
2000
алдаа, алдагдал гарч байдгийг
13:06
where the element of loss is.
308
774000
2000
хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй.
13:08
I think any wise life will accept,
309
776000
3000
Миний бодлоор ямар ч
мэргэн хүн амьдрал
мэргэн хүн амьдрал
13:11
as I say, that there is going to be an element where we are not succeeding.
310
779000
3000
амжилт олохгүй үе байдаг гэдгийг
хүлээн зөвшөөрнө.
хүлээн зөвшөөрнө.
13:14
Thing about a successful life
311
782000
2000
Цаашилбал, ихэнхдээ бидний
амьдралд гаргах амжилтыг
амьдралд гаргах амжилтыг
13:16
is, a lot of the time, our ideas
312
784000
2000
төсөөлөх төсөөлөл бидний өөрсдийн
төсөөлөл байдаггүй.
төсөөлөл байдаггүй.
13:18
of what it would mean to live successfully are not our own.
313
786000
3000
Эдгээр төсөөллийг голчлон
бусад хүмүүсээс сурсан байдаг.
бусад хүмүүсээс сурсан байдаг.
13:21
They are sucked in from other people:
314
789000
2000
13:23
chiefly, if you're a man, your father,
315
791000
2000
Эрэгтэй хүмүүс голчлон ааваасаа,
13:25
and if you're a woman, your mother.
316
793000
2000
эмэгтэй хүмүүс ээжээсээ
өвлөсөн байдаг.
өвлөсөн байдаг.
13:27
Psychoanalysis has been drumming home this message for about 80 years.
317
795000
3000
Сэтгэцийн задлан шинжлэл
энэ санааг 80 жилийн турш
ойлгуулахыг оролдож байна.
ойлгуулахыг оролдож байна.
13:30
No one is quite listening hard enough, but I very much believe that that's true.
318
798000
3000
Хэн ч сайн анхааралтай сонсдоггүй ч,
би үүнд итгэдэг.
13:33
And we also suck in messages
319
801000
2000
Мөн бид зурагт, сурталчилгаа зэрэгт
13:35
from everything from the television, to advertising,
320
803000
2000
тусгадаг санаануудыг
өөрсдийн төлөөлөл болгодог.
өөрсдийн төлөөлөл болгодог.
13:37
to marketing, etc.
321
805000
2000
Эдгээр нь бид юу хүсдэг,
өөрсдийгөө хэрхэн хардгийг
өөрсдийгөө хэрхэн хардгийг
13:39
These are hugely powerful forces
322
807000
2000
13:41
that define what we want and how we view ourselves.
323
809000
4000
тодорхойлдог асар их нөлөөтэй
хүчин зүйлс юм.
хүчин зүйлс юм.
13:45
When we're told that banking is a very respectable profession
324
813000
3000
Бид банкны мэргэжил хүндтэй гэж сонсвол
олонх нь банкны
чиглэлээр явахыг хүсдэг.
чиглэлээр явахыг хүсдэг.
13:48
a lot of us want to go into banking.
325
816000
2000
13:50
When banking is no longer so respectable, we lose interest in banking.
326
818000
3000
Банк нэр хүндгүй болоход
бидний сонирхол буурдаг.
бидний сонирхол буурдаг.
13:53
We are highly open to suggestion.
327
821000
3000
Бид зөвлөгөөнд маш их
нээлттэй ханддаг.
нээлттэй ханддаг.
13:56
So what I want to argue for is not that we should give up
328
824000
3000
Миний дэвшүүлж байгаа санаа бол
бид амжилтыг тодорхойлох
өөрсдийн тодорхойлолтоо орхих бус,
өөрсдийн тодорхойлолтоо орхих бус,
13:59
on our ideas of success,
329
827000
2000
харин үнэхээр бидний тодорхойлолт
мөн эсэхийг мэдэх хэрэгтэй.
мөн эсэхийг мэдэх хэрэгтэй.
14:01
but we should make sure that they are our own.
330
829000
2000
14:03
We should focus in on our ideas
331
831000
2000
Бид өөрсдийн
үзэл бодлоо тодорхойлж,
үзэл бодлоо тодорхойлж,
14:05
and make sure that we own them,
332
833000
3000
өөрсдийн бодол, төсөөллөө
өөрсдөө бүтээж,
өөрсдөө бүтээж,
14:08
that we are truly the authors of our own ambitions.
333
836000
2000
эзэн нь байх хэрэгтэй.
14:10
Because it's bad enough, not getting what you want,
334
838000
2000
Хүссэнээ авч чадахгүй байх муухай ч
14:12
but it's even worse to have an idea
335
840000
3000
замынхаа төсгөлд очоод
тэгэж их хүсээд байсан зүйл нь
14:15
of what it is you want and find out at the end of a journey,
336
843000
3000
өөрийн чинь хүсэл биш байсныг анзаарах
бүр ч тоогүй.
бүр ч тоогүй.
14:18
that it isn't, in fact, what you wanted all along.
337
846000
3000
14:21
So I'm going to end it there.
338
849000
2000
Би энд дуусгая.
14:23
But what I really want to stress is
339
851000
3000
Миний тодотгохыг хүсэж буй зүйл бол
14:26
by all means, success, yes.
340
854000
2000
амжилтанд хүрэх хэрэгтэй,
14:28
But let's accept the strangeness of some of our ideas.
341
856000
2000
гэхдээ өөрсдийн зарим
ер бусын санааг зөвшөөрцгөөе.
ер бусын санааг зөвшөөрцгөөе.
14:30
Let's probe away at our notions of success.
342
858000
3000
Өөрсдийн амжилтыг тодорхойлох
тодорхойлтоо эргэн харж,
тодорхойлтоо эргэн харж,
14:33
Let's make sure our ideas of success are truly our own.
343
861000
4000
үнэхээр бидний төсөөлөл,
бодол гэдгийг баттай болгоё.
бодол гэдгийг баттай болгоё.
14:37
Thank you very much.
344
865000
2000
Маш их баярлалаа.
14:39
(Applause)
345
867000
16000
(Алга ташилт)
14:55
Chris Anderson: That was fascinating. How do you reconcile
346
883000
2000
Крис Андерсон: Гайхалтай байлаа.
14:57
this idea of someone being --
347
885000
5000
Гэхдээ таны бодлоор бид хэрхэн
бусдыг "ялагдагч" гэж харах нь
таагүй гэдэг ойлголтыг
таагүй гэдэг ойлголтыг
15:02
it being bad to think of someone as a loser
348
890000
3000
15:05
with the idea, that a lot of people like, of seizing control of your life.
349
893000
4000
ялагч, ялагдагч аль алин байдаг,
хэн нэгэн таны амьдралыг
удирдах боломжтой байдаг нийгэмд
удирдах боломжтой байдаг нийгэмд
15:09
And that a society that encourages that
350
897000
3000
15:12
perhaps has to have some winners and losers.
351
900000
3000
хэрхэн зохицуулан, хэрэгжүүлэх бэ?
15:15
Alain de Botton: Yes. I think it's merely the randomness
352
903000
3000
Алэйн дэ Боттон: Тйим ээ.
Би хожих болон хожигдох нь
Би хожих болон хожигдох нь
ердөө л санамсаргүй үйл явц
гэдгийг хэлэхийг хүссэн.
гэдгийг хэлэхийг хүссэн.
15:18
of the winning and losing process that I wanted to stress.
353
906000
2000
15:20
Because the emphasis nowadays is so much
354
908000
2000
Одоо үед шударга ёсыг
маш ихээр онцолдог болж,
15:22
on the justice of everything,
355
910000
2000
улс төрчид ямагт шударга ёсны
талаар яриж байна.
талаар яриж байна.
15:24
and politicians always talk about justice.
356
912000
2000
15:26
Now I am a firm believer in justice, I just think that it is impossible.
357
914000
3000
Би шударга үнэнд итгэдэг ч,
байх боломжгүй зүйл гэж бодож байна.
байх боломжгүй зүйл гэж бодож байна.
15:29
So we should do everything we can,
358
917000
2000
Тиймээс бид хийж чадах бүгдийг хийж,
15:31
we should do everything we can to pursue it.
359
919000
2000
үүнд хүргэх бүгдийг хийх хэрэгтэй.
15:33
But at the end of the day we should always remember
360
921000
2000
Гэхдээ эцсийн эцэст бид
нэг зүйлийг мартаж болохгүй.
нэг зүйлийг мартаж болохгүй.
15:35
that whoever is facing us, whatever has happened in their lives,
361
923000
3000
Хэнтэй ч уулзсан, амьдралд юу ч учирсан,
15:38
there will be a strong element of the haphazard.
362
926000
3000
ямар нэг цэвэр тохиолдлын
зүйл байх л болно.
зүйл байх л болно.
Хүмүүсийг энэ талаар сайтар
эргэцүүлээсэй гэж хүсч байна.
эргэцүүлээсэй гэж хүсч байна.
15:41
And it's that that I'm trying to leave room for.
363
929000
2000
15:43
Because otherwise it can get quite claustrophobic.
364
931000
2000
Эс бөгөөс бачимдмаар болно.
15:45
CA: I mean, do you believe that you can combine
365
933000
2000
КА: Та өөрийн эелдэг,
нинжин ажлын гүн ухаанаа
нинжин ажлын гүн ухаанаа
15:47
your kind of kinder, gentler philosophy of work
366
935000
2000
хүчтэй эдийн засагтай нэгтгэж
чадна гэдэгт итгэж байна уу?
чадна гэдэгт итгэж байна уу?
15:49
with a successful economy?
367
937000
4000
Эсвэл чадахгүй гэж бодож байна уу?
15:53
Or do you think that you can't?
368
941000
2000
15:55
But it doesn't matter that much that we're putting too much emphasis on that?
369
943000
2000
Үүнийг тэгэж их тодотгосон ч хамаагүй юу?
15:57
AB: The nightmare thought
370
945000
3000
АБ: Хүмүүсийн бүтээмжийг өсгөх
хамгийн сайн арга бол
хамгийн сайн арга бол
16:00
is that frightening people is the best way to get work out of them,
371
948000
4000
тэднийг айлгах гэдэг бол
жинхэнэ аймшигтай бодол.
жинхэнэ аймшигтай бодол.
16:04
and that somehow the crueler the environment
372
952000
3000
Мөн орчин нөхцөл хүнд байх тусам
16:07
the more people will rise to the challenge.
373
955000
2000
хүмүүс тэдий чинээ хичээнэ
гэж бодох ч мөн адил.
гэж бодох ч мөн адил.
16:09
You want to think, who would you like as your ideal dad?
374
957000
4000
Таны бодлоор төгс аав гэж хэн бэ?
16:13
And your ideal dad is somebody who is tough but gentle.
375
961000
3000
Төгс аав бол хатуу ч гэсэн эелдэг нэгэн.
16:16
And it's a very hard line to make.
376
964000
2000
Ийм хүн байх огт амархан биш.
16:18
We need fathers, as it were, the exemplary father figures in society,
377
966000
4000
Бидэнд нийгмийн үлгэр жишээ дүр шиг
16:22
avoiding the two extremes,
378
970000
2000
2 туйлаас зайлс хийдэг эцэг хэрэгтэй.
16:24
which is the authoritarian, disciplinarian, on the one hand,
379
972000
4000
Нэг талд нь чанга хатуу,
ёс журамыг баримтлагч.
ёс журамыг баримтлагч.
16:28
and on the other, the lax, no rules option.
380
976000
4000
Нөгөө талд нь зөөлөн,
дэг журамгүй нэгэн.
дэг журамгүй нэгэн.
16:32
CA: Alain de Botton.
381
980000
2000
КА: Алайн дэ Боттон.
16:34
AB: Thank you very much.
382
982000
2000
АБ: Маш их баярлалаа.
16:36
(Applause)
383
984000
10000
(Алга ташилт)
ABOUT THE SPEAKER
Alain de Botton - PhilosopherThrough his witty and literate books -- and his new School of Life -- Alain de Botton helps others find fulfillment in the everyday.
Why you should listen
It started in 1997, when Alain de Botton turned away from writing novels and instead wrote a touching extended essay titled How Proust Can Change Your Life, which became an unlikely blockbuster in the "self-help"category. His subsequent books take on some of the fundamental worries of modern life (am I happy? where exactly do I stand?), informed by his deep reading in philosophy and by a novelist's eye for small, perfect moments. His newest book is The Pleasures and Sorrows of Work.
In 2008, de Botton helped start the School of Life in London, a social enterprise determined to make learning and therapy relevant in today's uptight culture. His goal is (through any of his mediums) to help clients learn "how to live wisely and well."
Alain de Botton | Speaker | TED.com