ABOUT THE SPEAKER

May El-Khalil - Founder of the Beirut Marathon
The Beirut Marathon is the largest running event in the Middle East. May El-Khalil founded it as an instrument of peace.

Why you should listen

The beautiful city of Beirut, Lebanon, has seen its share of tragedy, as a seat of Lebanon's long-running civil war (1975-1990) and the Israeli-Lebanese conflict that came to a head in 2006. But in 2003, May El-Khalil, a local sports official, decided: It's time to start a marathon, open to all, as an antidote to sectarianism. And despite ongoing political and security pressure, the Beirut Marathon, now entering its 11th year, has become not only the largest running event in the Middle East but a powerful force for peace.

El-Khalil was inspired to start the marathon after a personal tragedy: a near-fatal running accident. Doctors told her she would never run again. She was hospitalized for two years and had to undergo a long series of surgeries. But the resolve from this personal struggle created an event that, each year, draws runners and fans from opposing political and religious communities in a symbolic act of peace. Case in point: In 2012, on a rainy and windy November day, more than 33,000 runners turned out. Other countries around the region are now thinking of replicating this model.

More profile about the speaker
May El-Khalil | Speaker | TED.com

TEDGlobal 2013

May El-Khalil: Making peace is a marathon

Мэй Эл-Халил: Марафон гүйлт энх тайвныг бий болгоно

Filmed: 2013-06-22

Readability: 4.2

5,268,496 views

Ливанд жилд нэг л удаа хүчирхийллийн бус буун дуу гардаг. Тэр нь Бейрутын олон улсын марафон гүйлтийн эхлэх дохио юм. Энэхүү гүйлтийг санаачлагч Мэй Эл-Халил яагаад 42 км зайд гүйдэг арга хэмжээ нь сүүлийн арван жилд улс тѳрийн үзэл, шашнаар хуваагдаад байгаа талуудыг жилийн ганцхан ѳдѳр ч болтугай нэгтгэж чадна гэдэгт итгэх болсноо ярьж байна.

May El-Khalil - Founder of the Beirut Marathon
The Beirut Marathon is the largest running event in the Middle East. May El-Khalil founded it as an instrument of peace. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13

I come from Lebanon,

0

1712

2525

Би Ливанаас ирсэн,

00:16

and I believe that running can change the world.

1

4237

4009

би гүйлтээр дэлхийг
ѳѳрчилж болно гэдэгт итгэдэг.

00:20

I know what I have just said is simply not obvious.

2

8246

4484

Тийм ч ойлгомжтой сонсогдохгүй байгааг
би мэдэж байна.

00:24

You know, Lebanon as a country has been once destroyed

3

12730

4672

Та бүхэн мэдэж байгаа байх, Ливан бол
нэг удаа ихээхэн сүйрэл амссан орон,

00:29

by a long and bloody civil war.

4

17402

3140

урт удаан иргэний дайны уршигаар.

00:32

Honestly, I don't know why they call it civil war

5

20542

3260

Үнэндээ энэ дайныг яагаад иргэний
гэснийг би ойлгодоггүй,

00:35

when there is nothing civil about it.

6

23802

2706

энд ямар ч иргэний оролцоо байгаагүй.

00:38

With Syria to the north, Israel and Palestine to the south,

7

26508

5034

Хойноо Сиритэй, урдаа Израйл, Палестинтай

00:43

and our government even up till this moment

8

31542

3345

энэ цаг мѳчид ч гэсэн манай засгийн газар

00:46

is still fragmented and unstable.

9

34887

3022

хуваагдмал, бас тогтворгүй байгаа.

00:49

For years, the country has been divided

10

37909

3234

Энэ он жилүүдэд улс үндэстэн маань

00:53

between politics and religion.

11

41143

4056

улс тѳрийн болон шашны
хооронд хуваагдсан.

00:57

However, for one day a year,

12

45199

3270

Гэхдээ жилийн ганцхан ѳдѳр,

01:00

we truly stand united,

13

48469

2466

бид чин сэтгэлээсээ нэгддэг,

01:02

and that's when the marathon takes place.

14

50935

4234

энэ нь марафон гүйлтийн
арга хэмжээний үеэр.

01:07

I used to be a marathon runner.

15

55169

3148

Би ѳмнѳ нь марафон гүйлтийн
тамирчин байлаа.

01:10

Long distance running was not only good for my well-being

16

58317

4758

Холын зайд гүйх нь
миний эрүүл мэндэд сайнаас гадна,

01:15

but it helped me meditate and dream big.

17

63075

4605

бодох сэтгэх, том мѳрѳѳдөхөд
минь тусалдаг байв.

01:19

So the longer distances I ran,

18

67680

2228

Тиймээс холын зайд гүйх тусам,

01:21

the bigger my dreams became,

19

69908

3514

би илүү томыг мѳрѳѳддѳг байлаа,

01:25

until one fateful morning,

20

73422

2979

энэ бүхэн тэр нэгэн
золгүй ѳглѳѳг хүртэл үргэлжилсэн,

01:28

and while training, I was hit by a bus.

21

76401

6169

би гүйж байгаад автобусанд мѳргүүлсэн юм.

01:34

I nearly died, was in a coma,

22

82570

3280

Би бараг л үхээд боссон, үхлүүт байдалтай

01:37

stayed at the hospital for two years,

23

85850

3050

эмнэлэгт хоёр жил хэвтсэн,

01:40

and underwent 36 surgeries to be able to walk again.

24

88900

6781

нийт 36 хагалгааны дараа
би хѳл дээрээ боссон.

01:47

As soon as I came out of my coma,

25

95681

2811

Тэгээд би ухаан ормогцоо

01:50

I realized that I was no longer the same runner I used to be,

26

98492

5150

би дахиж урьдынх шигээ гүйж
нэгэнт чадахгүй болсноо ойлгосон юм.

01:55

so I decided, if I couldn't run myself,

27

103642

4163

Тиймээс би ѳѳрѳѳ гүйж чадахгүй ч

01:59

I wanted to make sure that others could.

28

107805

4072

бусдын гүйлтийн тѳлѳѳ
ажиллахаар шийдсэн юм.

02:03

So out of my hospital bed,

29

111877

2376

Ингээд эмнэлгийн орноос босмогцоо

02:06

I asked my husband to start taking notes,

30

114253

3176

нѳхрѳѳсѳѳ санааг минь
тэмдэглэж авахыг хүссэн,

02:09

and a few months later,

31

117429

2488

тэгээд хэдхэн сарын дараа

02:11

the marathon was born.

32

119917

3776

энэ марафон гүйлт зохиогдсон юм.

02:15

Organizing a marathon as a reaction to an accident

33

123693

4196

Ийм ослын дараа марафон зохиох нь

02:19

may sound strange,

34

127889

2271

хачин сонсогдож магадгүй,

02:22

but at that time, even during my most vulnerable condition,

35

130160

5061

гэхдээ тэр үед миний эрүүл мэнд
маш муу байсан ч

02:27

I needed to dream big.

36

135221

2242

том зүйлийг мѳрѳѳдѳх хэрэгтэй байлаа.

02:29

I needed something to take me out of my pain,

37

137463

3242

Надад ѳвчин шаналалыг минь мартуулах зүйл

02:32

an objective to look forward to.

38

140705

2940

ирээдүйд хѳтлѳх зорилго хэрэгтэй байв.

02:35

I didn't want to pity myself, nor to be pitied,

39

143645

4398

Надад ѳѳрийгѳѳ ѳрѳвдѳх,
бусдаар ѳрѳвдүүлэх сонирхол байсангүй,

02:40

and I thought by organizing such a marathon,

40

148043

3574

тэгээд энэ марафоныг зохион байгуулснаараа

02:43

I'll be able to pay back to my community,

41

151617

3019

би эргэн тойрноо өөрчилж чадах байлаа

02:46

build bridges with the outside world,

42

154636

2580

гадаад ертѳнцтэй холбох гүүр бий болгож

02:49

and invite runners to come to Lebanon

43

157216

2464

гүйлтийн тамирчдыг Ливанд урин авчирч

02:51

and run under the umbrella of peace.

44

159680

5075

энх тайван гэсэн нэг уриан дор
гүйлгэхийг бодсон юм.

02:56

Organizing a marathon in Lebanon

45

164755

2542

Ливанд марафон зохион байгуулах нь

02:59

is definitely not like organizing one in New York.

46

167297

5015

Нью-Йорк хотод зохиохоос мэдээж ѳѳр.

03:04

How do you introduce the concept of running

47

172312

3196

Гүйлтийн талаар ойлголтыг

03:07

to a nation that is constantly at the brink of war?

48

175508

5129

дайны ирмэг дээр байгаа
хүмүүст хэрхэн хүргэх вэ?

03:12

How do you ask those who were once fighting

49

180637

3251

Нэгэн цагт хоорондоо дайтаж

03:15

and killing each other

50

183888

1641

бие биенээ алж байсан хүмүүст

03:17

to come together and run next to each other?

51

185529

4072

зэрэгцээд гүйх тухай хэрхэн ойлгуулах вэ?

03:21

More than that, how do you convince people

52

189601

3234

Үүнээс ч илүүгээр хүмүүст хэрхэн

03:24

to run a distance of 26.2 miles

53

192835

3329

26.2 мил зайд гүйхийг

03:28

at a time they were not even familiar

54

196164

2463

марафон гэдэг үгний ч
тухай ойлголтгүй байхад нь

03:30

with the word "marathon"?

55

198627

2729

ятгаж ухуулах вэ?

03:33

So we had to start from scratch.

56

201356

2480

Тиймээс бид бүхнийг эхнээс нь эхэлсэн.

03:35

For almost two years, we went all over the country

57

203836

3574

Бараг хоёр жилийн хугацаанд
бид улс орноороо аялаж

03:39

and even visited remote villages.

58

207410

3843

холын тосгон суурингуудаар ч мөн орсон.

03:43

I personally met with people from all walks of life --

59

211253

4512

Би бүх тѳрлийн хүмүүстэй биечлэн уулзсан,

03:47

mayors, NGOs, schoolchildren,

60

215765

3029

хотын удирдлагууд, ТББ-ууд
сургуулийн сурагчид,

03:50

politicians, militiamen, people from mosques, churches,

61

218794

5791

улс тѳрчид, цэргүүд, сүмийнхэн

03:56

the president of the country, even housewives.

62

224585

4834

улсынхаа ерѳнхийлѳгчѳѳс аваад
гэрийн эзэгтэй нартай хүртэл.

04:01

I learned one thing:

63

229419

2732

Эндээс би нэг зүйлийг ухаарсан:

04:04

When you walk the talk, people believe you.

64

232151

4293

Хэрвээ чи хэлсэндээ хүрвэл,
хүмүүс чамд итгэнэ.

04:08

Many were touched by my personal story,

65

236444

4363

Олон хүн миний түүхийг сонсоод

04:12

and they shared their stories in return.

66

240807

2840

хариуд нь ѳѳрсдийн түүхийг
надтай хуваалцаж байсан.

04:15

It was honesty and transparency that brought us together.

67

243647

5263

Энэ үнэнч, илэн далангүй байдал нь
биднийг нэгтгэсэн юм.

04:20

We spoke one common language to each other,

68

248910

3594

Бид нэг хэлээр хоорондоо ярилцаж байв,

04:24

and that was from one human to another.

69

252504

5404

энэ нь хүнээс хүнд адилхан.

04:29

Once that trust was built,

70

257908

2380

Энэ итгэлцэл нэгэнт бий болсны дараа

04:32

everybody wanted to be part of the marathon

71

260288

2640

хүн бүр марафонд оролцохыг хүссэн,

04:34

to show the world the true colors of Lebanon

72

262928

3032

Ливаны жинхэнэ дүр төрхийг
дэлхийд харуулахын тулд

04:37

and the Lebanese

73

265960

2131

Ливаны хүн ардыг,

04:40

and their desire to live in peace and harmony.

74

268091

5312

тэдний нэнх тайванч амьдрах
хүслийг таниулахын тулд байлаа.

04:45

In October 2003, over 6,000 runners

75

273403

5089

2003 оны 10 сард 6000 гаран тамирчин,

04:50

from 49 different nationalities

76

278492

2610

49 ѳѳр үндэстний тѳлѳѳлѳгчид

04:53

came to the start line, all determined,

77

281102

3930

гарааны шугамд бүгд зогссон байлаа.

04:57

and when the gunfire went off,

78

285032

2620

Тэгээд буун дууны дохиогоор

04:59

this time it was a signal to run in harmony

79

287652

4901

энэ удаад ѳѳрчлѳлтийн тѳлѳѳ
эвлэлдэн нэгдэж

05:04

for a change.

80

292553

2411

гүйсэн юм.

05:06

The marathon grew.

81

294964

2001

Марафон ѳргѳжсѳн.

05:08

So did our political problems.

82

296965

2967

Бас улс тѳрийн асуудлууд ч тулгарч байсан.

05:11

But for every disaster we had,

83

299932

2739

Гэвч бэрхшээл тохиолдох болгонд

05:14

the marathon found ways to bring people together.

84

302671

5685

хүмүүсийг нэгтгэх арга зам нь
марафон болдог байлаа.

05:20

In 2005, our prime minister was assassinated,

85

308356

4768

2005 онд ерѳнхий сайд маань алагдаж

05:25

and the country came to a complete standstill,

86

313124

4052

улс орон бүхэлдээ зогсонги байдалд шилжсэн

05:29

so we organized a five-kilometer United We Run campaign.

87

317176

4316

тэр үед Нэгдэж Бид Гүйнэ гэдэг 5 км-ын
арга хэмжээг зохион байгуулсан.

05:33

Over 60,000 people came to the start line,

88

321492

4074

60,000 гаруй хүн гарааны шугамд ирсэн ба

05:37

all wearing white t-shirts with no political slogans.

89

325566

5716

тэд ямар нэг улс тѳрийн уриа лоозонгүй,
зѳвхѳн цагаан футболка ѳмссѳн байсан юм.

05:43

That was a turning point for the marathon,

90

331282

3091

Энэ гүйлт нь марафоны хувьд
түүхэн эргэлт болсон ба

05:46

where people started looking at it as a platform

91

334373

3607

хүмүүс уг арга хэмжээг эв нэгдэлд хүргэх

05:49

for peace and unity.

92

337980

2895

талбар гэж харж эхэлсэн юм.

05:52

Between 2006 up to 2009, our country, Lebanon,

93

340875

4877

Манай Ливан орон 2006-аас 2009 онд

05:57

went through unstable years,

94

345752

2673

тогтворгүй хүнд замыг туулсан бѳгѳѳд

06:00

invasions, and more assassinations

95

348425

3505

мѳргѳлдѳѳ, олон тооны аллага зэрэг нь

06:03

that brought us close to a civil war.

96

351930

2336

биднийг иргэний дайны
ирмэгт аваачиж байлаа.

06:06

The country was divided again,

97

354266

2650

Улс орон дахин хуваагдаж,

06:08

so much that our parliament resigned,

98

356916

3034

парламент тарж,

06:11

we had no president for a year, and no prime minister.

99

359950

5219

ерѳнхийлѳгчгүй, ерѳнхий сайдгүй
бүтэн жил болж байв.

06:17

But we did have a marathon.

100

365169

3817

Гэхдээ бидний марафоноо хийсэн.

06:20

(Applause)

101

368986

5947

(Алга ташилт)

06:26

So through the marathon, we learned

102

374933

2583

Тиймээс бид марафоноор

06:29

that political problems can be overcome.

103

377516

4736

улс тѳрийн асуудлуудыг давж гарч
болно гэж ойлгосон юм.

06:34

When the opposition party decided

104

382252

1940

Сѳрѳг хүчнийхэн жагсаж,

06:36

to shut down part of the city center,

105

384192

2740

хотын тѳвийг хэсэгчлэн хаах болоход

06:38

we negotiated alternative routes.

106

386932

3030

бид тэдэнтэй зохицож,
гүйх замаа гаргадаг байв.

06:41

Government protesters became

107

389962

3154

Засгийн газрын эсрэг тэмцэгчид

06:45

sideline cheerleaders.

108

393116

1722

зам дагуух дэмжигчид болдог байлаа.

06:46

They even hosted juice stations.

109

394838

4637

Бүр зам дагуу ус, ундааны цэгүүдийг ч
ажиллуулж ѳгч байсан.

06:51

You know, the marathon has really become

110

399475

4103

Үнэхээр марафон нь нэг тѳрлийн

06:55

one of a kind.

111

403578

1636

давтагдашгүй үйл явдал болсон.

06:57

It gained credibility from both

112

405214

2423

Марафон нь Ливанчууд болон гадаадныхны

06:59

the Lebanese and the international community.

113

407637

4602

харилцан итгэлцлийг нэмэгдүүлсэн.

07:04

Last November 2012, over 33,000 runners

114

412239

4012

2012 оны 11 сарын гүйлтэд 33,000 тамирчин,

07:08

from 85 different nationalities

115

416251

2673

85 үндэстний тѳлѳѳлѳл болон оролцохоор

07:10

came to the start line,

116

418924

1408

гарааны шугамд ирсэн,

07:12

but this time, they challenged

117

420332

2277

гэхдээ энэ удаад тэднийг

07:14

very stormy and rainy weather.

118

422609

3123

маш ширүүн бороотой цаг агаар сорьсон юм.

07:17

The streets were flooded, but people didn't want to miss

119

425732

3447

Гудамжаар үерлэж байсан хэдий ч хүмүүс

07:21

out on the opportunity of being part

120

429179

2655

энэхүү үндэсний чухал арга хэмжээнээс

07:23

of such a national day.

121

431834

3162

хоцрохыг хүсээгүй юм.

07:26

BMA has expanded.

122

434996

1902

Бейрутын Марафоны Холбоо ѳргѳжсѳѳр.

07:28

We include everyone: the young, the elderly,

123

436898

3874

Бид бүгдийг оролцуулдаг болсон:
хѳгшин, залуу,

07:32

the disabled, the mentally challenged,

124

440772

2923

хѳгжлийн бэрхшээлтэй,
сэтгэцийн эмгэгтэй,

07:35

the blind, the elite, the amateur runners,

125

443695

3177

хараагүйчүүд, мэргэжлийн,
сонирхогч тамирчид

07:38

even moms with their babies.

126

446872

3119

бүр хүүхэдтэй эхчүүд хүртэл
оролцдог болсон.

07:41

Themes have included runs for the environment,

127

449991

3357

Тодорхой сэдвийн дор,
тухайлбал байгаль орчны тѳлѳѳ,

07:45

breast cancer, for the love of Lebanon, for peace,

128

453348

3784

хѳхний хорт хавдрын эсрэг,
Ливан улсын тѳлѳѳ, энх тайвны тѳлѳѳ

07:49

or just simply to run.

129

457132

2680

эсвэл зүгээр л гүйдэг болсон.

07:51

The first annual all-women-and-girls race for empowerment,

130

459812

6512

Эмэгтэйчүүд, охидын эрхийн
тѳлѳѳ жил бүр зохиогдох

07:58

which is one of its kind in the region,

131

466324

2528

бүс нутагтаа анхдагч болсон гүйлт

08:00

has just taken place only a few weeks ago,

132

468852

3409

хэдхэн долоо хоногийн ѳмнѳ зохиогдож

08:04

with 4,512 women, including the first lady,

133

472261

5518

4,512 эмэгтэй тэргүүн хатагтайн
хамт оролцлоо.

08:09

and this is only the beginning.

134

477779

4397

Гэхдээ энэ дѳнгѳж анхны
арга хэмжээ шүү дээ.

08:14

Thank you.

135

482176

2036

Баярлалаа.

08:16

(Applause)

136

484212

2638

(Алга ташилт)

08:18

BMA has supported charities and volunteers

137

486850

5219

Бэйрутын Марафоны Холбоо нь Ливан орныг
ѳѳрчлѳхийн тѳлѳѳ ажилладаг

08:24

who have helped reshape Lebanon,

138

492069

3051

сайн дурынхан, буяны байгууллагуудад
тусалдаг болсон.

08:27

raising funds for their causes

139

495120

2187

Тэдний үйл хэрэгт зориулж хандив цуглуулах

08:29

and encouraging others to give.

140

497307

3451

болон бусдыг хандив ѳгѳхѳд уриалдаг.

08:32

The culture of giving and doing good

141

500758

2637

Сайн үйлсийн тѳлѳѳ хандивлах соёл

08:35

has become contagious.

142

503395

2100

улам бүр дэлгэрч байна.

08:37

Stereotypes have been broken.

143

505495

2187

Уламжлалт ойлголтууд эвдэгдэж байна.

08:39

Change-makers and future leaders

144

507682

2841

Ѳѳрчлѳгчид, ирээдүйн удирдагчид

08:42

have been created.

145

510523

1881

тѳрѳн гарч байна.

08:44

I believe these are the building blocks for future peace.

146

512404

6356

Эд бүгд ирээдүйн энх тайвныг бүтээх
бүрдэл хэсэг болно гэдэгт итгэлтэй байна.

08:50

BMA has become such a respected event in the region

147

518760

6975

БМХ нь бүс нутагтаа нэр хүндтэй болсноор

08:57

that government officials in the region

148

525735

2503

бусад орнуудын засгийн газрууд

09:00

like Iraq, Egypt and Syria,

149

528238

3417

тухайлбал Ирак, Египет, Сири,

09:03

have asked the organization to help them structure

150

531655

3483

ижил тѳрлийн спортын арга хэмжээ
зохион байгуулахад нь

09:07

a similar sporting event.

151

535138

2804

туслахыг биднээс хүсдэг болжээ.

09:09

We are now one of the largest running events

152

537942

3727

Одоогоор бид Ойрх Дорнодын бүс нутагт

09:13

in the Middle East, but most importantly,

153

541669

2511

хамгийн том гүйлтийн арга хэмжээ болсон.

09:16

it is a platform for hope and cooperation

154

544180

4485

Гэхдээ хамгийн чухал нь хамтын ажиллагаа,
хүсэл мѳрѳѳдлийн талбар гэдэг утгаараа

09:20

in an ever-fragile and unstable part of the world.

155

548665

5787

дэлхийн аль ч тогтворгүй бүс нутагт
хэрэгжих боломжтой юм.

09:26

From Boston to Beirut, we stand as one.

156

554452

5264

Бостоноос Бейрут хүртэл бид нэгдэж байна.

09:31

(Applause)

157

559716

5826

(Алга ташилт)

09:37

After 10 years in Lebanon,

158

565542

2602

Ливанд 10 жилийн дараа

09:40

from national marathons or from national events

159

568144

3396

үндэсний хэмжээний марафоноос

09:43

to smaller regional races, we've seen

160

571540

2864

бүс нутгийн гүйлт хүртэл
арга хэмжээ бүрээс бид

09:46

that people want to run for a better future.

161

574404

5172

ирээдүйн сайн сайхны тѳлѳѳ
хүмүүс гүйсээр байгааг харж байна.

09:51

After all, peacemaking is not a sprint.

162

579576

5667

Эцэст нь хэлэхэд энхийг тогтоох нь
богино зайн гүйлт биш.

09:57

It is more of a marathon.

163

585243

2107

Энэ нь илүү марафонтой төстэй юм.

09:59

Thank you.

164

587350

1516

Баярлалаа.

10:00

(Applause)

165

588866

5862

(Алга ташилт)

Translated by Altangerel Bayar
Reviewed by Marla Munkh-Achit

ABOUT THE SPEAKER

May El-Khalil - Founder of the Beirut Marathon
The Beirut Marathon is the largest running event in the Middle East. May El-Khalil founded it as an instrument of peace.

Why you should listen

The beautiful city of Beirut, Lebanon, has seen its share of tragedy, as a seat of Lebanon's long-running civil war (1975-1990) and the Israeli-Lebanese conflict that came to a head in 2006. But in 2003, May El-Khalil, a local sports official, decided: It's time to start a marathon, open to all, as an antidote to sectarianism. And despite ongoing political and security pressure, the Beirut Marathon, now entering its 11th year, has become not only the largest running event in the Middle East but a powerful force for peace.

El-Khalil was inspired to start the marathon after a personal tragedy: a near-fatal running accident. Doctors told her she would never run again. She was hospitalized for two years and had to undergo a long series of surgeries. But the resolve from this personal struggle created an event that, each year, draws runners and fans from opposing political and religious communities in a symbolic act of peace. Case in point: In 2012, on a rainy and windy November day, more than 33,000 runners turned out. Other countries around the region are now thinking of replicating this model.

More profile about the speaker
May El-Khalil | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Мэй Эл-Халил: Марафон гүйлт энх тайвныг бий болгоно | TED Talk | TED.com