TEDWomen 2010
Joan Halifax: Compassion and the true meaning of empathy
Joan Halifax: ကရုဏာတရားနှင့် မျှဝေခံစားခြင်းရဲ့ စစ်မှန်တဲ့ အဓိပ္ပါယ်
Filmed:
Readability: 4.3
1,810,433 views
ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် ရိုရှီ (စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဦးဆောင်သူ) Joan Halifax ဟာ ဘဝရဲ့ နောက်ဆုံးအဆင့်မှာရှိနေတဲ့လူတွေ ( နာတာရှည်ဆေးရုံမှာနဲ့ ကြေးတိုက်မှာ) နဲ့ တွဲပြီးအလုပ်လုပ်ပါတယ်။ သူမဟာ ကရုဏာတရားကို မရဏတရားနဲ့ ရင်ဆိုင်တဲ့ အခါနဲ့ သေအံ့မူးမူး ရှိနေမှု ထဲမှာ လေ့လာသိရှိရသမျှနဲ့ မျှဝေခံစားမှု သဘာဝရဲ့ နက်ရှိုင်းတဲ့ အတွင်းသဘောကို မျှဝေထားပါတယ်။
Joan Halifax - Author, Zen priest
Known for her compassionate work with the terminally ill, Joan Halifax is a driving force of socially engaged Buddhism. Full bio
Known for her compassionate work with the terminally ill, Joan Halifax is a driving force of socially engaged Buddhism. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I want to address the issue of compassion.
0
0
3000
ကရုဏာတရားအကြောင်း ပြောချင်ပါတယ်။
00:18
Compassion has many faces.
1
3000
3000
ကရုဏာတရားမှာ ရှုထောင့်များစွာရှိပါတယ်။
00:21
Some of them are fierce; some of them are wrathful;
2
6000
3000
တစ်ချို့က အမျက်ဒေါသဖြစ်တယ်၊
တစ်ချို့က သိမ်မွေ့တယ်၊
တစ်ချို့က သိမ်မွေ့တယ်၊
00:24
some of them are tender; some of them are wise.
3
9000
3000
တစ်ချို့က ဉာဏ်အမြော်အမြင် ရှိပါတယ်။
00:27
A line that the Dalai Lama once said,
4
12000
3000
Dalai Lama တစ်ခါက ပြောတဲ့ စာကြောင်းလေးက
00:30
he said, "Love and compassion are necessities.
5
15000
3000
"မေတ္တာနဲ့ ကရုဏာဟာ လိုအပ်မှုတွေပါ၊
00:33
They are not luxuries.
6
18000
3000
ဒါတွေဟာ ဇိမ်ခံပစ္စည်းတွေ မဟုတ်ပါဘူး။
00:36
Without them,
7
21000
2000
ဒါတွေမရှိရင်
00:38
humanity cannot survive."
8
23000
2000
လူ့လောက မတည်ရှိနိုင်ပါဘူး" တဲ့။
00:40
And I would suggest,
9
25000
2000
ကျွန်မ အကြံပြုလိုတာက
00:42
it is not only humanity that won't survive,
10
27000
3000
လူ့လောက မတည်ရှိနိုင်ရုံမက
00:45
but it is all species on the planet,
11
30000
2000
ဒီကနေ့ ကျွန်မတို့ ကြားဖူးသလိုပေါ့၊
00:47
as we've heard today.
12
32000
2000
ကမ္ဘာပေါ်က မျိုးစိတ်အားလုံးရောပါ။
00:49
It is the big cats,
13
34000
2000
ဒါကတော့ ကြောင်ကြီးတွေ၊
00:51
and it's the plankton.
14
36000
3000
ဒါက မျောလှေးပေါ့။
00:54
Two weeks ago, I was in Bangalore in India.
15
39000
3000
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပတ်က အိန္ဒိယက
ဘင်္ဂလားမှာ ရှိခဲ့တယ်။
ဘင်္ဂလားမှာ ရှိခဲ့တယ်။
00:57
I was so privileged
16
42000
2000
ဘင်္ဂလား ဆင်ခြေဖုံးက နာတာရှည်ဆေးရုံ
00:59
to be able to teach in a hospice
17
44000
3000
တစ်ရုံမှာ သင်ကြားနိုင်ခွင့်ရတာ
01:02
on the outskirts of Bangalore.
18
47000
2000
အထူးအခွင့်အရေးပါ။
01:04
And early in the morning,
19
49000
2000
မနက်စောစောမှာ
01:06
I went into the ward.
20
51000
2000
လူနာဆောင်ကိုသွားတယ်၊
01:08
In that hospice,
21
53000
2000
ဒီနာတာရှည် ဆေးရုံမှာ
01:10
there were 31 men and women
22
55000
2000
ရောဂါကျွမ်းပြီး သေတော့မယ့်
01:12
who were actively dying.
23
57000
2000
ယောကျာ်း၊ မိန်းမ ၃၁ ဦးရှိပါတယ်။
01:14
And I walked up to the bedside
24
59000
2000
အဖွားအိုတစ်ဦးရဲ့ ကုတင်ဘေး
01:16
of an old woman
25
61000
2000
လျှောက်သွားလိုက်တယ်၊
01:18
who was breathing very rapidly, fragile,
26
63000
3000
အသက်ရှုအရမ်းမြန်နေပြီး မမာမချာနဲ့
01:21
obviously in the latter phase
27
66000
2000
ရောဂါကျွမ်းပြီး သေခြင်း နောက်ပိုင်း
01:23
of active dying.
28
68000
3000
အဆင့်မှာဆိုတာ ရှင်းနေပါတယ်။
01:26
I looked into her face.
29
71000
2000
သူမရဲ့မျက်နှာကို ကြည့်လိုက်တယ်။
01:28
I looked into the face
30
73000
2000
သူမဘေးမှာ ထိုင်နေတဲ့သားရဲ့
01:30
of her son sitting next to her,
31
75000
2000
မျက်နှာကို ကြည့်မိတော့
01:32
and his face was just riven
32
77000
2000
သူ့မျက်နှာက ပူဆွေးမှု၊
01:34
with grief and confusion.
33
79000
3000
မရေရာမှုတွေနဲ့ ပြိုအက်နေတယ်။
01:37
And I remembered
34
82000
3000
မဟာဘာရတ အိန္ဒိယ ကဗျာရှည်ကြီးထဲက
01:40
a line from the Mahabharata,
35
85000
3000
စာတစ်ကြောင်းကို
01:43
the great Indian epic:
36
88000
3000
သွားသတိရမိတယ်။
01:46
"What is the most wondrous thing in the world, Yudhisthira?"
37
91000
5000
"ကမ္ဘာမှာ အဘယ်အရာက အံ့စရာ
အကောင်းဆုံးလဲ ယုဒ္ဓိရှိယျ၊"
အကောင်းဆုံးလဲ ယုဒ္ဓိရှိယျ၊"
01:51
And Yudhisthira replied,
38
96000
2000
ယုဒ္ဓိရှိယျ ပြန်ပြောတာက
01:53
"The most wondrous thing in the world
39
98000
3000
"အံ့စရာအကောင်းဆုံးက
01:56
is that all around us
40
101000
3000
ကျွန်ုပ်တို့ အားလုံး အနားမှာ
01:59
people can be dying
41
104000
2000
သေခါနီးသူတွေ ရှိနိုင်ပြီး၊
02:01
and we don't realize
42
106000
2000
ဒါ ကိုယ့်ဆီမှာ ဖြစ်လာနိုင်တာကို
02:03
it can happen to us."
43
108000
3000
သဘောမပေါက်ကြတာပါ။"
02:13
I looked up.
44
118000
3000
ကျွန်မ မော့ကြည့်လိုက်တယ်။
02:17
Tending those 31 dying people
45
122000
3000
သေခါနီး လူ ၃၁ ယောက်ကို စောင့်ရှောက်နေတာက
02:20
were young women
46
125000
2000
ဘင်္ဂလားတစ်ဝိုက်က ရွာတွေက
02:22
from villages around Bangalore.
47
127000
2000
အမျိုးသမီးငယ်တွေပါ။
02:24
I looked into the face of one of these women,
48
129000
3000
အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ရဲ့ မျက်နှာကို
ကြည့်လိုက်တော့
ကြည့်လိုက်တော့
02:27
and I saw in her face
49
132000
3000
သူမမျက်နှာပေါ်မှာ တွေ့လိုက်ရတာက
02:30
the strength that arises
50
135000
2000
ပင်ကို ကရုဏာ တကယ်ပဲ ရှိတဲ့အခါ
02:32
when natural compassion is really present.
51
137000
3000
ပေါ်လာတဲ့ အင်အားပါ။
02:35
I watched her hands
52
140000
2000
အဖိုးအိုတစ်ဦးကို သူမရေချိုးပေးတုန်း
02:37
as she bathed an old man.
53
142000
4000
သူမရဲ့ လက်တွေကို စောင့်ကြည့်မိတယ်။
02:41
My gaze went to another young woman
54
146000
4000
နောက်ထပ် အမျိုးသမီးငယ်ဆီ ငေးကြည့်မိတယ်။
02:45
as she wiped the face
55
150000
3000
နောက်ထပ် သေခါနီးဖြစ်နေတဲ့ သူတစ်ယောက်ရဲ့
02:48
of another dying person.
56
153000
2000
မျက်နှာကို သူမသုတ်ပေးနေစဉ်မှာပါ။
02:50
And it reminded me
57
155000
2000
ဒါက ကျွန်မကို အခုပဲ
02:52
of something that I had just been present for.
58
157000
2000
ကျွန်မရောက်ရှိနေတာကို
သတိပေးလိုက်တယ်။
သတိပေးလိုက်တယ်။
02:54
Every year or so,
59
159000
2000
နှစ်တိုင်းဆိုသလို
02:56
I have the privilege of taking clinicians
60
161000
2000
ကျွန်မမှာ ကုသရေးဆရာဝန်တွေကို ဟိမဝန္တာနဲ့
02:58
into the Himalayas and the Tibetan Plateau.
61
163000
3000
တိဗက်ကုန်းမြင့်ဆီ ခေါ်ဆောင်သွားဖို့
အထူးအခွင့်အရေးရှိပါတယ်။
အထူးအခွင့်အရေးရှိပါတယ်။
03:01
And we run clinics
62
166000
2000
ဘာဆေးဝါး စောင့်ရှောက်မှုမှ မရှိတဲ့
03:03
in these very remote regions
63
168000
2000
အရမ်းဝေးလံတဲ့
03:05
where there's no medical care whatsoever.
64
170000
3000
ဒီဒေသတွေမှာ ဆေးခန်းတွေ ဖွင့်ပါတယ်။
03:08
And on the first day at Simikot in Humla,
65
173000
4000
ပထမနေ့က နီပေါရဲ့ အနောက်ဘက်ဖျားက
03:12
far west of Nepal,
66
177000
2000
Humla က Simikot မှာပါ၊
03:14
the most impoverished region of Nepal,
67
179000
3000
နီပေါမှာ အဆင်းရဲဆုံးဒေသပါ၊
03:17
an old man came in
68
182000
2000
အဖိုးအိုတစ်ဦးဟာ အဝတ်စုတ် တစ်ထုပ်ကို
03:19
clutching a bundle of rags.
69
184000
3000
ပွေ့ပိုက်ရင်း လာပါတယ်။
03:22
And he walked in, and somebody said something to him,
70
187000
3000
သူဝင်လာတော့ လူတစ်ယောက်က
သူ့ကို တစ်ခုခု ပြောလိုက်တယ်၊
သူ့ကို တစ်ခုခု ပြောလိုက်တယ်၊
03:25
we realized he was deaf,
71
190000
2000
သူဟာ နားမကြားဘူဆိုတာ သိလိုက်တယ်၊
03:27
and we looked into the rags,
72
192000
2000
အဝတ်စုတ်တွေထဲ ကြည့်လိုက်တော့
03:29
and there was this pair of eyes.
73
194000
3000
ဒီမျက်လုံးတစ်စုံရှိပါတယ်။
03:32
The rags were unwrapped
74
197000
2000
ကိုယ်မှာ မီး အပြင်းအထန်လောင်ခံထားတဲ့
03:34
from a little girl
75
199000
2000
ကလေးမလေးဆီက
03:36
whose body was massively burned.
76
201000
3000
အဝတ်တွေကို ဖြည်လိုက်တယ်။
03:41
Again,
77
206000
2000
တစ်ဖန်
03:43
the eyes and hands
78
208000
2000
Avalokiteshvara ရဲ့
03:45
of Avalokiteshvara.
79
210000
2000
မျက်လုံးတွေနဲ့ လက်တွေပါ။
03:47
It was the young women, the health aids,
80
212000
3000
ဒီကလေးရဲ့ ဒဏ်ရာတွေကို သန့်စင်၊
03:50
who cleaned the wounds of this baby
81
215000
3000
ပတ်တီး စည်းပေးသူတွေဟာ
03:53
and dressed the wounds.
82
218000
2000
ကျန်းမာရေးအကူ အမျိုးသမီးငယ်တွေပါ။
03:55
I know those hands and eyes;
83
220000
2000
ဒီလက်တွေနဲ့ မျက်လုံးတွေကို ကျွန်မသိတယ်။
03:57
they touched me as well.
84
222000
2000
ဒီလက်တွေက ကျွန်မကိုလည်း ထိကြတယ်လေ။
03:59
They touched me at that time.
85
224000
2000
အဲဒီအချိန်က ဒီလက်တွေက ကျွန်မကို ထိကြတယ်။
04:01
They have touched me throughout my 68 years.
86
226000
3000
ကျွန်မရဲ့ အသက် ၆၈ နှစ်တွေ တစ်လျှောက်လုံး
ကျွန်မကို ထိထားပါတယ်။
ကျွန်မကို ထိထားပါတယ်။
04:04
They touched me when I was four
87
229000
2000
ကျွန်မ လေးနှစ်တုန်းက မျက်စိကွယ်ပြီး
04:06
and I lost my eyesight
88
231000
2000
အကြောတစ်ပိုင်းသေတုန်းက
04:08
and was partially paralyzed.
89
233000
2000
ဒီလက်တွေက ကျွန်မကို ထိခဲ့တယ်။
04:10
And my family brought in
90
235000
2000
ကျွန်မရဲ့ မိသားစုက သူမရဲ့မိခင်ဟာ
04:12
a woman whose mother had been a slave
91
237000
2000
ကျွန်မကို စောင့်ရှောက်ဖို့ ကျေးကျွန်
04:14
to take care of me.
92
239000
3000
ဖြစ်ခဲ့ဘူးတဲ့ အမျိုးသမီး တစ်ဦးကို
ခေါ်လာခဲ့တယ်။
ခေါ်လာခဲ့တယ်။
04:17
And that woman
93
242000
2000
ဒီအမျိုးသမီးမှာ
04:19
did not have sentimental compassion.
94
244000
2000
တွယ်တာတဲ့ ကရုဏာ မရှိခဲ့ဘူး။
04:21
She had phenomenal strength.
95
246000
3000
သူမမှာ ထူးကဲတဲ့ အင်အားရှိခဲ့တယ်။
04:24
And it was really her strength, I believe,
96
249000
2000
သူမရဲ့ တကယ့် အားအင်ပါ။ ဒါက ကျွန်မ ဘဝမှာ
04:26
that became the kind of mudra and imprimatur
97
251000
3000
အလင်းရောင်ကို လမ်းပြနေခဲ့တဲ့
မုဒြာနဲ့ တရားဝင်
မုဒြာနဲ့ တရားဝင်
04:29
that has been a guiding light in my life.
98
254000
3000
ခွင့်ပြုမိန့်လိုမျိုး ဖြစ်လာတယ်လို့
ကျွန်မယုံကြည်တယ်။
ကျွန်မယုံကြည်တယ်။
04:33
So we can ask:
99
258000
3000
ဒီတော့ ကျွန်မတို့ မေးနိုင်တာက
04:36
What is compassion comprised of?
100
261000
4000
ကရုဏာတရားဟာ ဘာနဲ့ဖွဲ့စည်းထားတာလဲ။
04:40
And there are various facets.
101
265000
2000
ရှုထောင့် အမျိုးမျိုးရှိပါတယ်။
04:42
And there's referential and non-referential compassion.
102
267000
3000
ရည်ညွှန်းလို့ရတာနဲ့ ရည်ညွှန်းလို့မရတဲ့
ကရုဏာ ဆိုတာရှိပါတယ်။
ကရုဏာ ဆိုတာရှိပါတယ်။
04:45
But first, compassion is comprised
103
270000
2000
ဒါပေမဲ့ ပထမက ကရုဏာဆိုတာ
04:47
of that capacity
104
272000
2000
ဝေဒနာခံစားခြင်း သဘောထဲကို
04:49
to see clearly
105
274000
2000
ရှင်းလင်းစွာ သိမြင်ဖို့
04:51
into the nature of suffering.
106
276000
2000
အစွမ်းနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။
04:53
It is that ability
107
278000
2000
ဒါက တကယ်ပဲ ခိုင်မာစွာ ရပ်တည်ပြီး
04:55
to really stand strong
108
280000
2000
ငါဟာ ဒီဝေဒနာကနေ
04:57
and to recognize also
109
282000
2000
မကင်းကွာဘူးဆိုတာကိုလည်း
04:59
that I'm not separate from this suffering.
110
284000
2000
အသိအမှတ်ပြုတဲ့ အရည်အချင်း တစ်ခုပါ။
05:01
But that is not enough,
111
286000
2000
ဒါပေမဲ့ မလုံလောက်သေးပါဘူး။
05:03
because compassion,
112
288000
2000
အကြောင်းကတော့ ကရုဏာတရားဟာ
05:05
which activates the motor cortex,
113
290000
2000
ဦးနှောက်အပြင်လွှာကို ခလုတ်ဖွင့်ပေးတာ
05:07
means that we aspire,
114
292000
3000
ဆိုလိုတာက ကျွန်မတို့ကို ဆန္ဒပြင်းပြစေတာ၊
05:10
we actually aspire to transform suffering.
115
295000
3000
တကယ်တော့ ဝေဒနာခံစားခြင်းကို ပြောင်းလဲ
ဖို့ ဆန္ဒပြင်းပြစေတာပါ။
ဖို့ ဆန္ဒပြင်းပြစေတာပါ။
05:13
And if we're so blessed,
116
298000
2000
ကျွန်မတို့ဟာ တကယ်ပဲ ကံထူးတယ်ဆိုရင်
05:15
we engage in activities
117
300000
2000
ဝေဒနာခံစားခြင်းကို ပြောင်းလဲတဲ့
05:17
that transform suffering.
118
302000
2000
လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်တာပေါ့။
05:19
But compassion has another component,
119
304000
2000
ဒါပေမဲ့ ကရုဏာတရားမှာ အခြား
အစိတ်အပိုင်း
အစိတ်အပိုင်း
05:21
and that component is really essential.
120
306000
3000
တစ်ခု ရှိပြီး ဒီအစိတ်အပိုင်းက
တကယ်ကို မရှိမဖြစ်ပါ။
တကယ်ကို မရှိမဖြစ်ပါ။
05:24
That component
121
309000
2000
ဒါက ကွန်မတို့ အကျိုးနဲ့
05:26
is that we cannot be attached to outcome.
122
311000
3000
တွဲချည် မထားနိုင်တဲ့ အစိတ်အပိုင်းပါ။
05:29
Now I worked with dying people
123
314000
3000
ကဲ ကျွန်မဟာ သေအံ့အံ့ လူတွေနဲ့
05:32
for over 40 years.
124
317000
3000
အနှစ် ၄၀ ကျော် တွဲလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
05:35
I had the privilege of working on death row
125
320000
3000
လုံခြုံမှု အပြည့်အဝရှိတဲ့
ထောင်က ကြိုးတိုက်မှာ
ထောင်က ကြိုးတိုက်မှာ
05:38
in a maximum security [prison] for six years.
126
323000
3000
ခြောက်နှစ်တာ လုပ်ကိုင်ဖို့
အထူးအခွင့်အရေးရခဲ့တယ်။
အထူးအခွင့်အရေးရခဲ့တယ်။
05:41
And I realized so clearly
127
326000
2000
သေအံ့အံ့ လူတွေနဲ့ တွဲလုပ်ခြင်းနဲ့
05:43
in bringing my own life experience,
128
328000
2000
စောင့်ရှောက်သူတွေကို လေ့ကျင့်ပေးတာကနေ
05:45
from working with dying people
129
330000
2000
ကိုယ့်ဘဝ အတွေ့အကြုံကို ယူဆောင်ရင်း
05:47
and training caregivers,
130
332000
3000
ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိလိုက်ရတာက
05:50
that any attachment to outcome
131
335000
2000
အကျိုးကို တွယ်ငြိမှုဟာ ကိုယ်ပိုင်အစွမ်းကို
05:52
would distort deeply
132
337000
2000
အလွန်အမင်း ပုံပျက်စေပြီး
05:54
my own capacity to be fully present
133
339000
3000
ကပ်ဆိုးကြီး တစ်ခုလုံးကို
လုံးလုံးလျားလျား
လုံးလုံးလျားလျား
05:57
to the whole catastrophe.
134
342000
3000
ရောက်စေလိမ့်မယ်ဆိုတာပါ။
06:00
And when I worked in the prison system,
135
345000
2000
ထောင်ဖွဲ့စည်းမှုထဲမှာ လုပ်ခဲ့တုန်းက
06:02
it was so clear to me, this:
136
347000
3000
ကျွန်မအတွက်အရမ်းရှင်းသွားတာက
06:05
that many of us
137
350000
2000
ဒီအခန်းထဲက ကျွန်မတို့အများအပြားနဲ့
06:07
in this room,
138
352000
2000
ကြေးတိုက်မှာ ကျွန်မနဲ့ တွဲလုပ်ခဲ့တဲ့
06:09
and almost all of the men that I worked with on death row,
139
354000
3000
ယောကျာ်းအားလုံးနီးပါးဟာ
သူတို့ကိုယ်ပိုင် ကရုဏာတရားရဲ့
သူတို့ကိုယ်ပိုင် ကရုဏာတရားရဲ့
06:12
the seeds of their own compassion had never been watered.
140
357000
3000
သစ်စေ့တွေကို တစ်ခါမှ
ရေလောင်းပေးတာ မခံခဲ့ရတာကိုပါ။
ရေလောင်းပေးတာ မခံခဲ့ရတာကိုပါ။
06:15
That compassion is actually
141
360000
2000
တကယ်တော့ ကရုဏာတရားဟာ
06:17
an inherent human quality.
142
362000
3000
လူသားရဲ့ မွေးရာပါ အရည်အသွေးပါ။
06:20
It is there within every human being.
143
365000
3000
ဒါက လူသားတိုင်းရဲ့ ကိုယ်တွင်းမှာရှိပါတယ်။
06:23
But the conditions
144
368000
2000
ဒါပေမဲ့ ကရုဏာတရားအတွက်
06:25
for compassion to be activated,
145
370000
4000
အခြေအနေတွေဟာ အသက်သွင်းဖို့၊
06:29
to be aroused,
146
374000
2000
နှိုးဆွဖို့
06:31
are particular conditions.
147
376000
2000
ထူးခြားတဲ့ အခြေအနေတွေပါ။
06:33
I had that condition, to a certain extent,
148
378000
3000
ကျွန်မမှာ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ
ကလေးဘဝက မကျန်းမာခြင်းတွေကနေ
ကလေးဘဝက မကျန်းမာခြင်းတွေကနေ
06:36
from my own childhood illness.
149
381000
2000
ဒီအခြေအနေ ရှိခဲ့တယ်။
06:38
Eve Ensler, whom you'll hear later,
150
383000
3000
ရှင်တို့ နောက်ပိုင်းမှာ ကြားရမယ့်
Eve Ensler ဟာ
Eve Ensler ဟာ
06:41
has had that condition activated
151
386000
2000
သူမခံစားရဖူးတဲ့ ဝေဒနာရဲ့
06:43
amazingly in her
152
388000
3000
အဖုံဖုံသော ရေထုကို
06:46
through the various waters of suffering
153
391000
3000
ဖြတ်ပြီး ဒီအခြအနေကို အံ့မခန်းအောင်
06:49
that she has been through.
154
394000
3000
အသက်သွင်း ခံခဲ့ရတယ်။
06:52
And what is fascinating
155
397000
2000
ပြီးတော့ စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတာက
06:54
is that compassion has enemies,
156
399000
3000
ကရုဏာတရားမှာ ရန်သူတွေ ရှိနေပြီး
06:57
and those enemies are things like pity,
157
402000
5000
ဒီရန်သူတွေဟာ သနားမှု၊
ကိုယ်ကျင့်ပိုင်း ရမ်းကားမှု၊
ကိုယ်ကျင့်ပိုင်း ရမ်းကားမှု၊
07:02
moral outrage,
158
407000
3000
ကြောက်စိတ်
07:05
fear.
159
410000
2000
အရာလိုမျိုးတွေပါ။
07:07
And you know, we have a society, a world,
160
412000
3000
သိတဲ့အတိုင်း ကျွန်မတို့မှာ ကြောက်စိတ်
ကြောင့်ကို
ကြောင့်ကို
07:10
that is paralyzed by fear.
161
415000
3000
သွတ်ချာပါဒလိုက်နေတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု၊
ကမ္ဘာတစ်ခု ရှိပါတယ်။
ကမ္ဘာတစ်ခု ရှိပါတယ်။
07:13
And in that paralysis, of course,
162
418000
2000
ဒီသွတ်ချာပါဒလိုက်တာဟာ တကယ်တော့
07:15
our capacity for compassion
163
420000
2000
ကျွန်မတို့ရဲ့ ကရုဏာအစွမ်းကိုလည်း
07:17
is also paralyzed.
164
422000
2000
သွတ်ချာပါဒလိုက်စေပါတယ်။
07:19
The very word terror
165
424000
2000
ကြောက်ခြင်းဆိုတဲ့ စကားလုံးကိုက
07:21
is global.
166
426000
2000
ကမ္ဘာအနှံ့ဖြစ်နေပါတယ်။
07:23
The very feeling of terror is global.
167
428000
3000
ကြောက်ခြင်းကိုခံစားမှု ဆိုတာကိုက
ကမ္ဘာအနှံ့ ဖြစ်နေပါတယ်။
ကမ္ဘာအနှံ့ ဖြစ်နေပါတယ်။
07:26
So our work, in a certain way,
168
431000
2000
ဒီတော့ နည်းလမ်းတစ်ခုမှာ ကျွန်မတို့ အလုပ်က
07:28
is to address this imago,
169
433000
2000
ဒီစိတ်ပုံလွှာကို ကျွန်မတို့
07:30
this kind of archetype
170
435000
2000
တစ်ကမ္ဘာလုံးရဲ့ စိတ်သဘောကို
07:32
that has pervaded the psyche
171
437000
2000
စိမ့်ဝင်နေပြီဖြစ်တဲ့
07:34
of our entire globe.
172
439000
3000
သမရိုးကျပုံစံမျိုးကို ကိုင်တွယ်ဖို့ပါ။
07:38
Now we know from neuroscience
173
443000
3000
အခု အာရုံကြောသိပ္ပံကနေ သိရတာက
07:41
that compassion has
174
446000
2000
ကရုဏာတရားမှာ
07:43
some very extraordinary qualities.
175
448000
2000
အလွန်ထူးခြားတဲ့
အရည်အသွေးတွေရှိတယ်တဲ့။
အရည်အသွေးတွေရှိတယ်တဲ့။
07:45
For example:
176
450000
2000
ဥပမာ
07:47
A person who is cultivating compassion,
177
452000
3000
ကရုဏာတရားပွားများ နေသူတစ်ဦးဟာ
07:50
when they are in the presence of suffering,
178
455000
3000
သူတို့ ဝေဒနာ ရှေ့မှောက်ရှိခိုက်မှာ
07:53
they feel that suffering a lot more
179
458000
3000
ဒီဝေဒနာဟာ အခြားလူအများခံစားရတာထက်
07:56
than many other people do.
180
461000
2000
အများကြီး ပိုတယ်လို့ခံစားရတယ်။
07:58
However,
181
463000
2000
ဒါပေမဲ့
08:00
they return to baseline a lot sooner.
182
465000
3000
သိပ်မကြာခင်ပဲ အခြေခံမျဉ်းကို
ပြန်ရောက်သွားကြတယ်။
ပြန်ရောက်သွားကြတယ်။
08:03
This is called resilience.
183
468000
2000
ဝေဒနာဒဏ်ခံနိုင်မှုလို့ ခေါ်ပါတယ်။
08:05
Many of us think that compassion drains us,
184
470000
3000
အများက ကရုဏာတရားဟာ
ကျွန်မတို့ကို ကုန်ခမ်းသွားစေတယ် ထင်ကြတယ်၊
ကျွန်မတို့ကို ကုန်ခမ်းသွားစေတယ် ထင်ကြတယ်၊
08:08
but I promise you
185
473000
2000
ဒါက ကျွန်မတို့ကို တကယ်ကို
08:10
it is something that truly enlivens us.
186
475000
3000
သက်ဝင်လှုပ်ရှားရှိစေတဲ့ တစ်ခုခုဆိုတာ
ကျွန်မ ကတိပေးတယ်။
ကျွန်မ ကတိပေးတယ်။
08:13
Another thing about compassion
187
478000
2000
ကရုဏာတရားရဲ့ နောက်အကြောင်းတစ်ခုက
08:15
is that it really enhances what's called neural integration.
188
480000
3000
အာရုံကြော ပေါင်းစည်းခြင်းလို့
ခေါ်တာကို တကယ် တိုးမြှင့်ပေးတာပါ။
ခေါ်တာကို တကယ် တိုးမြှင့်ပေးတာပါ။
08:18
It hooks up all parts of the brain.
189
483000
3000
ဒါက ဦးနှောက် အစိတ်အပိုင်းအားလုံးကို
ချိတ်ဆက်ပါတယ်။
ချိတ်ဆက်ပါတယ်။
08:22
Another, which has been discovered
190
487000
2000
နောက်တစ်ခုက Emory နဲ့ Davis
08:24
by various researchers
191
489000
2000
စတာမျိုးတွေမှာ သုသေသနပညာရှင်မျိုးစုံက
08:26
at Emory and at Davis and so on,
192
491000
3000
တွေ့ရှိထားတာက
08:29
is that compassion enhances our immune system.
193
494000
4000
ကရုဏတရားဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့ ခုခံအားစနစ်ကို
တိုးမြှင့်စေတယ်ဆိုတာပါ။
တိုးမြှင့်စေတယ်ဆိုတာပါ။
08:34
Hey,
194
499000
2000
ဟေ့၊ ကျွန်မတို့ဟာ
08:36
we live in a very noxious world.
195
501000
2000
အင်မတန် အဆိပ်ရှိတဲ့
ကမ္ဘာမှာ နေတာနော်။
ကမ္ဘာမှာ နေတာနော်။
08:38
(Laughter)
196
503000
2000
(ရယ်သံများ)
08:40
Most of us are shrinking
197
505000
2000
ကျွန်မတို့ အများစုဟာ စိတ် လူမှုရေးနဲ့
08:42
in the face of psycho-social and physical poisons,
198
507000
3000
ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အဆိပ်တွေ၊ ကျွန်မတို့
ကမ္ဘာရဲ့အဆိပ်တွေနဲ့
ကမ္ဘာရဲ့အဆိပ်တွေနဲ့
08:45
of the toxins of our world.
199
510000
3000
ရင်ဆိုင်ကာ ကျုံ့ဝင်နေတာပါ။
08:48
But compassion, the generation of compassion,
200
513000
2000
ဒါပေမဲ့ ကရုဏာတရား၊ ကရုဏာစိတ်ဖြစ်ခြင်းက
08:50
actually mobilizes
201
515000
3000
ကျွန်မတို့ရဲ့ ခံနိုင်ရည်ကို တကယ်ကို
08:53
our immunity.
202
518000
3000
ဆော်သြစည်းရုံးပေးတာပါ။
08:56
You know, if compassion is so good for us,
203
521000
3000
သိတဲ့အတိုင်း၊ ကရုဏာတရားက
ကိုယ့်အတွက် ကောင်းတယ်ဆိုရင်
ကိုယ့်အတွက် ကောင်းတယ်ဆိုရင်
08:59
I have a question.
204
524000
2000
ကျွန်မမှာ မေးခွန်းတစ်ခုရှိတယ်။
09:03
Why don't we train our children
205
528000
2000
ကျွန်မတို့ ကလေးတွေကို
ဘာလို့ ကရုဏာတရားနဲ့
ဘာလို့ ကရုဏာတရားနဲ့
09:05
in compassion?
206
530000
3000
မသွန်သင်ကြတာလဲ။
09:08
(Applause)
207
533000
5000
(လက်ခုပ်သံများ)
09:13
If compassion is so good for us,
208
538000
3000
ကရုဏာတရားက ကိုယ့်အတွက် ကောင်းတယ်ဆိုရင်
09:16
why don't we train our health care providers in compassion
209
541000
4000
ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ပေးသူတွေကို
သူတို့ လုပ်သင့်တာ
သူတို့ လုပ်သင့်တာ
09:20
so that they can do what they're supposed to do,
210
545000
3000
လုပ်လို့ရအောင် ကရုဏာတရားနဲ့
လေ့ကျင့်ပေးရအောင်လေ။
လေ့ကျင့်ပေးရအောင်လေ။
09:23
which is to really transform suffering?
211
548000
3000
ဒါက ဝေဒနာကို တကယ်ပြောင်းလဲဖို့လေ။
09:26
And if compassion is so good for us,
212
551000
3000
ပြီတော့ ကရုဏာတရားက ကိုယ့်အတွက်
တကယ် ကောင်းတယ်ဆိုရင်
တကယ် ကောင်းတယ်ဆိုရင်
09:29
why don't we vote on compassion?
213
554000
4000
ကရုဏာတရားကို မဲပေးရမှာပေါ့။
09:33
Why don't we vote for people in our government
214
558000
4000
ကရုဏာစိတ်အပေါ် အခြေခံထားတဲ့
ကျွန်မတို့ အစိုးရထဲက
ကျွန်မတို့ အစိုးရထဲက
09:37
based on compassion,
215
562000
2000
လူတွေကို မဲပေးရမှာပေါ့။
09:39
so that we can have
216
564000
2000
ပိုပြီး စောင့်ရှောက်ပေးတဲ့
09:41
a more caring world?
217
566000
3000
ကမ္ဘာတစ်ခု ရနိုင်အောင်လို့လေ။
09:44
In Buddhism,
218
569000
2000
ဗုဒ္ဓဝါဒမှာ ပြောတာက
09:46
we say, "it takes a strong back and a soft front."
219
571000
3000
"နောက်ကျောမှာ ခိုင်မာပြီး၊ မျက်နှာစာမှာ
သိမ်မွေ့ဖိုလိုတယ်။"
သိမ်မွေ့ဖိုလိုတယ်။"
09:49
It takes tremendous strength of the back
220
574000
3000
အခြေအနေတွေ အလယ်မှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို
09:52
to uphold yourself in the midst of conditions.
221
577000
3000
တောင့်ခံဖို့ နောက်ကျောရဲ့
ဧရာမ အင်အားလိုပါတယ်။
ဧရာမ အင်အားလိုပါတယ်။
09:55
And that is the mental quality of equanimity.
222
580000
3000
ဒါဟာ ဥပက္ခာတရားရဲ့ စိတ်အရည်အသွေးပါ။
09:58
But it also takes a soft front --
223
583000
3000
ဒါပေမဲ့ ဒါက သိမ်မွေ့တဲ့ မျက်နှာစာလိုပါတယ်။
10:01
the capacity to really be open to the world as it is,
224
586000
3000
ကမ္ဘာကြီးကို အရှိအတိုင်း ဖွင့်ပေးဖို့
တကယ့် အစွမ်းပါ၊
တကယ့် အစွမ်းပါ၊
10:04
to have an undefended heart.
225
589000
2000
ကာကွယ်မထားတဲ နှလုံးသားတစ်ခုရဖို့ပါ။
10:06
And the archetype of this in Buddhism
226
591000
3000
ဗုဒ္ဒဘာသာမှာရှိတဲ့ ရှေးရိုး ပုံစံကတော့
10:09
is Avalokiteshvara, Kuan-Yin.
227
594000
2000
Avalokiteshvara, ကွမ်ရင်ပါ။
10:11
It's a female archetype:
228
596000
3000
ဒါက အမျိုးသမီး ရှေးရိုးပုံစံပါ၊
10:14
she who perceives
229
599000
2000
ကမ္ဘာကြီးထဲက ဝေဒနာ
10:16
the cries of suffering in the world.
230
601000
4000
ငိုညည်းသံတွေကို သိရှိထားသူပါ။
10:23
She stands with 10,000 arms,
231
608000
4000
သူမဟာ လက်ပေါင်း တစ်သောင်းနဲ့ ရပ်ပါတယ်။
10:27
and in every hand,
232
612000
2000
ပြီးတော့ လက်တိုင်းမှာ
10:29
there is an instrument of liberation,
233
614000
3000
လွတ်မြောက်ခြင်းရဲ့ လက်နက်တစ်ခုရှိပြီး
10:32
and in the palm of every hand, there are eyes,
234
617000
3000
လက်တိုင်းရဲ့ ဖဝါးပြင်မှာ မျက်လုံးတွေရှိကာ
10:35
and these are the eyes of wisdom.
235
620000
3000
ဒါတွေဟာ ဉာဏ်ပညာရဲ့ မျက်လုံးတွေပါ။
10:38
I say that, for thousands of years,
236
623000
3000
ကျွန်မပြောတာက နှစ်ထောင်နဲ့ချီပြီး
10:41
women have lived,
237
626000
2000
အမျိုးသမီးတွေဟာ ရှင်သန်ခဲ့တယ်၊
10:43
exemplified, met in intimacy,
238
628000
4000
စံပြုဖြစ်ခဲ့တယ်၊ တွေ့ဆုံရင်းနှီးခဲ့တယ်၊
10:47
the archetype of Avalokitesvara,
239
632000
3000
ကမ္ဘာကြီးထဲက ဝေဒနာ
10:50
of Kuan-Yin,
240
635000
2000
ငိုညည်းသံတွေကို
10:52
she who perceives
241
637000
2000
သိရှိထားသူ Avalokiteshvara၊
10:54
the cries of suffering in the world.
242
639000
2000
ကွမ်ရင်တို့ရဲ့ ရှေးရိုးပုံစံနဲ့ပါ။
10:57
Women have manifested for thousands of years
243
642000
3000
အမျိုးသမီးတွေဟာ နှစ်ထောင်နဲ့ချီပြီး
11:00
the strength arising from compassion
244
645000
4000
ဝေဒနာကို အရှိအတိုင်းသိရှိခြင်းရဲ့
11:04
in an unfiltered, unmediated way
245
649000
3000
မစစ်ထုတ်၊မဖျန်ဖြေတဲ့နည်းထဲမှာ
11:07
in perceiving suffering
246
652000
2000
ကရုဏာတရားက ပေါက်ဖွားလာတဲ့
11:09
as it is.
247
654000
2000
အင်အားကို ပြသကြပါတယ်။
11:13
They have infused societies with kindness,
248
658000
3000
သူတို့ဟာ ကြင်နာစိတ်နဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း
တွေကို အသက်သွင်းကြပါတယ်၊
တွေကို အသက်သွင်းကြပါတယ်၊
11:16
and we have really felt that
249
661000
2000
ပြီးခဲ့တဲ့ တစ်ရက်နဲ့ တစ်ပိုင်း
11:18
as woman after woman
250
663000
2000
အမျိုးသမီး တစ်ဦးပြီးတစ်ဦး
11:20
has stood on this stage
251
665000
2000
ဒီစင်ထက်မှာ ရပ်ခဲ့ကြတာကို
11:22
in the past day and a half.
252
667000
3000
အရမ်းခံစားမိပါတယ်။
11:25
And they have actualized compassion
253
670000
2000
သူတို့ဟာ တိုက်ရိုက်လုပ်ဆောင်ချက်ကနေ
11:27
through direct action.
254
672000
2000
ကရုဏာတရားကိုအစစ်အမှန်ဖြစ်အောင် လုပ်ကြတယ်။
11:29
Jody Williams called it:
255
674000
2000
Jody Williams ကတော့
11:31
It's good to meditate.
256
676000
2000
တရားထိုင်တာ ကောင်းပါတယ်တဲ့၊
11:33
I'm sorry, you've got to do a little bit of that, Jody.
257
678000
3000
ခွင့်လွှတ်နော်၊ နည်းနည်းလေးတော့
လုပ်ဖို့လိုတာပါ့ Jody ရေ၊
လုပ်ဖို့လိုတာပါ့ Jody ရေ၊
11:36
Step back, give your mother a break, okay.
258
681000
3000
လျှော့ပါဦး၊ မင်းအမေကို
အနားပေးလိုက်ဦးလေ၊ ရတယ်နော်။
အနားပေးလိုက်ဦးလေ၊ ရတယ်နော်။
11:39
(Laughter)
259
684000
2000
(ရယ်သံများ)
11:41
But the other side of the equation
260
686000
2000
ဒါပေမဲ့ ညီမျှခြင်းရဲ့ တစ်ခြားဘက်မှာက
11:43
is you've got to come out of your cave.
261
688000
2000
ရှင်တို့ဟာ ဂူထဲက ထွက်လာလိုက်တာပါ။
11:45
You have to come into the world
262
690000
2000
ဂူထဲမှာ ၁၂ နှစ်ထိုင်ပြီး
11:47
like Asanga did,
263
692000
2000
အရိမေတ္တယျ ဘုရားပွင့်လာဖို့
11:49
who was looking to realize Maitreya Buddha
264
694000
3000
အားကိုးတကြီးမျှော်လင့်နေတဲ့ Asanga လိုပဲ
11:52
after 12 years sitting in the cave.
265
697000
3000
လောကကြီးထဲ ဝင်လာဖို့လိုတာပေါ့။
11:55
He said, "I'm out of here."
266
700000
2000
သူပြောတာက "ကျုပ်ဒီမှာ ထွက်လာပြီ၊"
11:57
He's going down the path.
267
702000
2000
လမ်းကြောင်းအတိုင်းသူဆင်းသွားတယ်။
11:59
He sees something in the path.
268
704000
2000
လမ်းမှာ တစ်ခုခုကို တွေ့လိုက်တယ်။
12:01
He looks, it's a dog, he drops to his knees.
269
706000
3000
သူကြည့်လိုက်တယ်။ ခွေးတစ်ကောင်ပါ။
သူ ဒူးကွေးချလိုက်တယ်။
သူ ဒူးကွေးချလိုက်တယ်။
12:04
He sees that the dog has this big wound on its leg.
270
709000
4000
ခွေးရဲ့ ခြေထောက်မှာ ဒီအနာကြီးရှိတာ
သူ တွေ့တယ်။
သူ တွေ့တယ်။
12:08
The wound is just filled with maggots.
271
713000
3000
အနာက လောက်တွေနဲ့ ပြည့်နေတယ်။
12:11
He puts out his tongue
272
716000
3000
လောက်တွေကို ဖယ်ဖို့
12:14
in order to remove the maggots,
273
719000
2000
သူ့လျှာကို ထုတ်လိုက်တယ်၊
12:16
so as not to harm them.
274
721000
3000
သူတို့တွေ မထိခိုက်ဖို့ပါ။
12:19
And at that moment,
275
724000
2000
အဲဒီအခိုက်မှာ
12:21
the dog transformed
276
726000
2000
ခွေးဟာ မေတ္တာနဲ့ ကြင်နာမှုရဲ့
12:23
into the Buddha of love and kindness.
277
728000
3000
ဘုရားအဖြစ် ပြောင်းသွားတယ်။
12:27
I believe
278
732000
2000
ကျွန်မ ယုံကြည်တာက
12:29
that women and girls today
279
734000
2000
ယနေ့ အမျိုးသမီးနဲ့ မိန်းကလေးဟာ
12:31
have to partner in a powerful way with men --
280
736000
4000
အမျိုးသားတွေနဲ့ အစွမ်းထက်တဲ့နည်းနဲ့
ပူးပေါင်းဖို့လိုပါတယ်၊
ပူးပေါင်းဖို့လိုပါတယ်၊
12:35
with their fathers,
281
740000
2000
ဖခင်တွေ၊
12:37
with their sons, with their brothers,
282
742000
3000
သားတွေ၊ အကိုတွေ၊
12:40
with the plumbers, the road builders,
283
745000
2000
ပိုက်ပြင်သမားတွေ၊ လမ်းဆောက်သူတွေ၊
12:42
the caregivers, the doctors, the lawyers,
284
747000
3000
စောင့်ရှောက်ပေးသူတွေ၊ဆရာဝန်တွေ၊ ရှေ့နေတွေ၊
12:45
with our president,
285
750000
2000
ကျွန်မတို့ရဲ့ သမ္မတကြီးနဲ့၊
12:47
and with all beings.
286
752000
2000
ပြီးတော့ သတ္တဝါ အားလုံးနဲ့ပေါ့။
12:49
The women in this room
287
754000
2000
ဒီအခန်းထဲက အမျိုးသမီးတွေဟာ
12:51
are lotuses in a sea of fire.
288
756000
3000
မီးပင်လယ်ပြင်က ကြာပန်းတွေပါ။
12:54
May we actualize that capacity
289
759000
2000
နေရာတိုင်းက အမျိုးသမီးတွေအတွက် အစွမ်းကို
12:56
for women everywhere.
290
761000
2000
တကယ်ဖြစ်အောင် လုပ်နိုင်ကြပါစေ။
12:58
Thank you.
291
763000
2000
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
13:00
(Applause)
292
765000
12000
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Joan Halifax - Author, Zen priestKnown for her compassionate work with the terminally ill, Joan Halifax is a driving force of socially engaged Buddhism.
Why you should listen
Activist, anthropologist, author, caregiver, ecologist, LSD researcher, teacher, and Zen Buddhism priest -- Joan Halifax is many things to many people. Yet they all seem to agree that no matter what role she plays, Halifax is consistently courageous and compassionate. Halifax runs the Upaya Zen Center in New Mexico, a Zen Peacemaker community she opened in 1990 after founding and leading the Ojai Foundation in California for ten years. Her practice focuses on socially engaged Buddhism, which aims to alleviate suffering through meditation, interfaith cooperation, and social service.
As director of the Project on Being With Dying, Halifax has helped caregivers cope with death and dying for more than three decades. Her book Being With Dying helps clergy, community activists, medical professionals, social workers and spiritual seekers remove fear from the end of life. Halifax is a distinguished invited scholar of the U.S. Library of Congress and the only woman and Buddhist on the Tony Blair Foundation’s Advisory Council.
Joan Halifax | Speaker | TED.com