TED2018
Romain Lacombe: A personal air-quality tracker that lets you know what you're breathing
Romain Lacombe: ကိုယ်အသက်ရှူသွင်းနေတာက ဘာလဲဆိုတာကို ပြသပေးမယ့် ကိုယ်ပိုင် လေထု-အရည်သွေးကို စစ်ဆေးပြပေးမယ့် ကိရိယာ
Filmed:
Readability: 4.7
1,705,055 views
ကျုပ်တို့ဟာ ကျုပ်တို့ ရှူသွင်းနေရတဲ့ လေအကြောင်းကို ဘယ်လောက် မကြာခဏ စဉ်းစားခဲ့ဘူးကြသလဲ။ အဲဒီအကြောင်းကို စဉ်းစားကြတာ မလုံလောက်ဘူးလို့ စန့်ဦးတီထွင်ရှင် နဲ့ TED ဝိုင်းတော်သား Romain Lacombe က ဆိုပါတယ်။ သူဟာ Flow ဆိုတဲ့ ကိရိယာကို မိတ်ဆက်ပေးထားပါတယ်။ ကိုယ်ပိုင် လေးထု အရည်အသွေး စစ်ဆေးရေး ကိရိယာအဖြစ် သုံးလျက် ကိုယ့်ရှူသွင်းနေတဲ့ လေကို အချိန်နဲ့တပြေးညီ စောင့်ကြည့်ပေးနိုင်တဲ့ ကိရိယာပါ။ အဲဒီကိရိယာကို အသုံးပြုပြီး လမ်းတစ်လမ်းစီရဲ့ ညစ်ညမ်းမှုကို နာရီပိုင်း အလိုက် စစ်ကြည့်နိုင်တာမို့လို့ ကျုပ်တို့ဟာ ကျုပ်တို့ရဲ့ ကျန်းမာရေးကို မြှင့်တင်ပေးဖို့ အခွင့်အလမ်း ရရှိလာကြမှာပါ။
Romain Lacombe - Environmental entrepreneur
Romain Lacombe creates technology to track and forecast air quality levels in real time. Full bio
Romain Lacombe creates technology to track and forecast air quality levels in real time. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၂ နှစ် ကာလတလျှောက်လုံးမှာ
00:12
So for the past 12 years,
0
917
2642
ကျွန်တော် တချိန်လုံး စိတ်ကူးနေခဲ့တာက
00:15
I've been obsessed with this idea
1
3583
1601
ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဟာ
အချက်အလက်များဆိုင်ရာ ပြဿနာဖြစ်တယ်၊
အချက်အလက်များဆိုင်ရာ ပြဿနာဖြစ်တယ်၊
00:17
that climate change
is an information issue
is an information issue
2
5208
2975
ကွန်ပျူတာတွေက အဲဒါကို
တိုက်ဖျက်နိုင်အောင် ကူပေးနိုင်ကြမှာပါ။
တိုက်ဖျက်နိုင်အောင် ကူပေးနိုင်ကြမှာပါ။
00:20
that computers will help us fight.
3
8208
2226
00:22
I went from data science
to climate policy research,
to climate policy research,
4
10458
2643
ကျွန်တော်ဟာ ဒေတာဆိုင်ရာ ပညာရှင်မှ
ရာသီဥတု မူဝါဒကို လေ့လာသူဖြစ်လာတယ်၊
ရာသီဥတု မူဝါဒကို လေ့လာသူဖြစ်လာတယ်၊
00:25
from tech to public service,
5
13125
1393
နည်းပညာမှ အများပြည်သူဆိုင်ရာ
ဝန်ဆောင်မှုသို့
ဝန်ဆောင်မှုသို့
00:26
in pursuit of better data
6
14542
1934
ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှု ပိုများလာစေခဲ့ကြတဲ့
00:28
to avoid the wasted energy,
resources, opportunities
resources, opportunities
7
16500
3101
ပြုန်းတီးသွားကြတဲ့ စွမ်းအင်များ၊
သယံဇာတများနဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေကို
သယံဇာတများနဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေကို
00:31
that lead to runaway carbon emissions.
8
19625
2000
ရှောင်ရှားလာစေမယ့်
ဒေတာကို ရှာကြံရန် အားထုတ်ခဲ့တယ်။
ဒေတာကို ရှာကြံရန် အားထုတ်ခဲ့တယ်။
00:34
Until one day, running in the streets
with a friend, it hit me:
with a friend, it hit me:
9
22333
3250
ကျွန်တော့်မိတ်ဆွေ တစ်ဦးနဲ့ လမ်းပေါ်မှာ
ပြေးနေစဉ် ကျွန်တော် နားလည်မိတာက-
ပြေးနေစဉ် ကျွန်တော် နားလည်မိတာက-
00:38
the same cars, factories, power plants
10
26792
3059
ကျုပ်တို့ရဲ့ ရာသီဥတုကို တချိန်လုံး
ဖောက်ပြန်လာစေနေကြတဲ့
ဖောက်ပြန်လာစေနေကြတဲ့
00:41
whose emissions are wrecking
our climate over time
our climate over time
11
29875
3101
ဒီကားတွေ၊ စက်ရုံတွေနဲ့
ဓါတ်အားပေးစက်ရုံတွေကပဲ
ဓါတ်အားပေးစက်ရုံတွေကပဲ
ဒီနေရာမှာကိုပဲ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ညစ်ညမ်းမှု
တွေကို တ်လွှတ်ပေးနေကြပြီး
တွေကို တ်လွှတ်ပေးနေကြပြီး
00:45
also release harmful, local pollutants
12
33000
2851
00:47
that threaten our health
right here and right now.
right here and right now.
13
35875
2393
ကျုပ်တို့ရဲ့ ကျန်းမာရေးကို
အခုကိုပဲ ခြိမ်းခြောက်နေပါတယ်။
အခုကိုပဲ ခြိမ်းခြောက်နေပါတယ်။
00:50
All this time I'd focused
on the long-term environmental risk
on the long-term environmental risk
14
38292
4226
ကျွန်တော်ဟာ နှစ်နဲ့ချီပြီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်
ဆိုင်ရာ ရေရှည်အန္တရာယ်ကို အလေးပေးမယ့်အစား၊
ဆိုင်ရာ ရေရှည်အန္တရာယ်ကို အလေးပေးမယ့်အစား၊
00:54
when I should have been up in arms
15
42542
1892
တကယ်ကျတော့ လေထဲရှိ
ညစ်ညမ်းမှု အရာတွေရဲ့
ညစ်ညမ်းမှု အရာတွေရဲ့
00:56
about the immediate health impact
of pollutants in the air.
of pollutants in the air.
16
44458
3851
ကျန်းမာရေးအတွက်
လတ်တလော သက်ရောက်မှုကို လေ့လာသင့်ခဲ့ပါတယ်။
လတ်တလော သက်ရောက်မှုကို လေ့လာသင့်ခဲ့ပါတယ်။
01:00
Air pollution is a burning
public health crisis.
public health crisis.
17
48333
2518
လေထုညစ်ညမ်းမှုဟာ
ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအတွက် မီးအန္တရာယ်လိုပါ။
ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအတွက် မီးအန္တရာယ်လိုပါ။
01:02
It kills seven million people every year,
18
50875
2601
၎င်းဟာ နှစ်စဉ် လူခုနစ်သန်းကို သတ်ပစ်နေတယ်၊
01:05
it costs five trillion dollars
to the world economy
to the world economy
19
53500
4643
ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဟာ အဲဒါ့အတွက်
ငါးထရီလီယံဒေါ်လာ ကုန်ကျခံနေရတယ်။
ငါးထရီလီယံဒေါ်လာ ကုန်ကျခံနေရတယ်။
01:10
and, worst, it robs us
of our most precious gift,
of our most precious gift,
20
58167
3934
အဆိုးဆုံးက၊ ၎င်းဟာ ကျုပ်တို့ရဲ့
အမွန်မြတ်ဆုံး ဆုလာဘ်ဖြစ်တဲ့
အမွန်မြတ်ဆုံး ဆုလာဘ်ဖြစ်တဲ့
ကျုပ်တို့ရဲ့ အသက်ထဲက
နှစ်တွေကို ခိုးယူနေပါတယ်-
နှစ်တွေကို ခိုးယူနေပါတယ်-
01:14
the years in our lives:
21
62125
1768
01:15
six months of life expectancy
in my hometown of Paris
in my hometown of Paris
22
63917
3684
ကျွန်တော် နေထိုင်ရာ ပဲရစ်မြို့သူများ
ဆိုရင် မျှော်လင့်ရတဲ့ အသက်ထဲက ခြောက်လ၊
ဆိုရင် မျှော်လင့်ရတဲ့ အသက်ထဲက ခြောက်လ၊
01:19
and up to three, four, five years
in parts of India and China.
in parts of India and China.
23
67625
3726
အိန္ဒိယနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံမှာ အသက်ရဲ့
သုံး၊ လေး၊ ငါးနှစ်အထိ ဆုံးရှုံးကြရပါတယ်။
သုံး၊ လေး၊ ငါးနှစ်အထိ ဆုံးရှုံးကြရပါတယ်။
01:23
And in the US, more people die
from car exhaust than from car accidents.
from car exhaust than from car accidents.
24
71375
5458
US မှာ ကားမှထုတ်လွှတ်တဲ့ ဓာတ်ငွေ့ကြောင့်
သေသူတို့ဟာ ကားတိုက်သေရသူထက် ပိုများပါတယ်။
သေသူတို့ဟာ ကားတိုက်သေရသူထက် ပိုများပါတယ်။
ဒီတော့ ကျုပ်တို့ဟာ ညစ်ညမ်းမှုများမှနေပြီး
ဘယ်လို ကာကွယ်ကြမလဲ။
ဘယ်လို ကာကွယ်ကြမလဲ။
01:30
So how do we protect
ourselves from pollution?
ourselves from pollution?
25
78083
2542
01:33
The reason it's difficult
is an information gap.
is an information gap.
26
81375
3226
အဲဒါဟာ ခက်လှတယ်လို့ ဆိုနေကြတာ
အချက်အလက်တွေ မရှိကြလို့ပါ။
အချက်အလက်တွေ မရှိကြလို့ပါ။
01:36
We simply lack the data
to understand our exposure.
to understand our exposure.
27
84625
3268
ကျုပ်တို့ ခံစားနေရတာကို သိနားလည်ဖို့
ဒေတာ ကျုပ်တို့မှာ မရှိဖြစ်နေတယ်။
ဒေတာ ကျုပ်တို့မှာ မရှိဖြစ်နေတယ်။
01:39
And that's because the way
we monitor air quality today
we monitor air quality today
28
87917
3934
ဒီလိုဖြစ်ရတာက ဒီနေ့ ကျုပ်တို့ရဲ့
လေထု အရည်အသွေးကို စောင့်ကြည့်ပုံက
လေထု အရည်အသွေးကို စောင့်ကြည့်ပုံက
01:43
is designed not to help people breathe
but to help governments govern.
but to help governments govern.
29
91875
3976
လူတွေကို အသက်ရှူရာမှာ ကူညီပေးဖို့ မဟုတ်ဘဲ
အစိုးရအနေနဲ့ စီမံအုပ်ချုပ်ဖို့အတွက်ပါ။
အစိုးရအနေနဲ့ စီမံအုပ်ချုပ်ဖို့အတွက်ပါ။
01:47
Most major cities operate networks
of air-quality monitoring stations
of air-quality monitoring stations
30
95875
4184
မြို့ကြီး အများစုတို့မှာ လန်ဒန်မြို့ထဲက
ဒီမှာ မြင်နေရတာမျိုး လေရဲ့ အရည်အသွေးကို
ဒီမှာ မြင်နေရတာမျိုး လေရဲ့ အရည်အသွေးကို
စောင့်ကြည့်ဖို့ ကွန်ရက်တွေ ထားရှိပြီး
01:52
like this one in London,
31
100083
1268
ယာဉ်သွားလာမှု ဒါမှမဟုတ် စက်ရုံတွေကို
ဘယ်တော့ ပိတ်ပစ်ရမလဲ ဆုံးဖြတ်ဖို့အတွက်ပါ။
ဘယ်တော့ ပိတ်ပစ်ရမလဲ ဆုံးဖြတ်ဖို့အတွက်ပါ။
01:53
to decide when to cut traffic
or when to shut down factories.
or when to shut down factories.
32
101375
3268
01:56
And these machines
are like the computers from the '60s
are like the computers from the '60s
33
104667
3017
အဲဒီစက်ကြီးတွေဟာ ၆၀ ပြည့်နှစ်များတုန်းက
ကွန်ပျူတာတွေလို
ကွန်ပျူတာတွေလို
01:59
that filled entire rooms.
34
107708
1310
တစ်ခန်းလုံး အပြည့်ပါပဲ။
02:01
They're incredibly precise
but incredibly large,
but incredibly large,
35
109042
4184
၎င်းတို့ဟာ မယုံနိုင်ဖွယ် တိကျကြပေမဲ့
မယုံနိုင်လောက်အောင်ကို ကြီးမားကြတယ်၊
မယုံနိုင်လောက်အောင်ကို ကြီးမားကြတယ်၊
02:05
heavy, costly --
36
113250
1684
လေးလံပြီး အကုန်အကျများလွန်လို့
02:06
so much that you can only deploy
just a few of them,
just a few of them,
37
114958
2768
အနည်းငယ်မျှလောက်ကိုသာ ဝယ်ယူ သုံးနိုင်ပြီး
02:09
and they cannot move.
38
117750
1476
ရွှေ့ပြောင်း မရနိုင်ပါ။
02:11
So to governments,
air pollution looks like this.
air pollution looks like this.
39
119250
2434
ဒီတော့ အစိုးရက
လေထုညစ်ညမ်းမှုကို ဒီလိုမြင်ပါတယ်။
လေထုညစ်ညမ်းမှုကို ဒီလိုမြင်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ကျန်တဲ့ ကျုပ်တို့လို
ပြည်သူအတွက် ကျတော့၊
ပြည်သူအတွက် ကျတော့၊
02:13
But for the rest of us,
40
121708
1476
02:15
air quality looks like this.
41
123208
2601
လေထု အရည်အသွေးဟာ ဒီလိုရှိပါတယ်။
02:17
It changes all the time:
42
125833
1310
တချိန်လုံး ပြောင်းလဲနေပြီး
02:19
hour by hour, street by street,
43
127167
1976
တစ်နာရီမှ တစ်နာရီ၊
လမ်းတစ်လမ်းမှ တစ်လမ်း၊
လမ်းတစ်လမ်းမှ တစ်လမ်း၊
02:21
up to eight times
within a single city block.
within a single city block.
44
129167
2684
မတူဘဲ မြို့ရဲ့ ဘလောက်တစ်ခုတည်း
အတွင်းမှာ ရှစ်ကြိမ် ပြောင်းလဲပါတယ်။
အတွင်းမှာ ရှစ်ကြိမ် ပြောင်းလဲပါတယ်။
02:23
And even more from indoor to outdoor.
45
131875
2351
ပြီးတော့ အိမ်တွင်းနဲ့ အိမ်ပြင်ကလည်း
ပိုတောင် မတူပါ။
ပိုတောင် မတူပါ။
02:26
So unless you happen to be walking
right next to one of those stations,
right next to one of those stations,
46
134250
3601
ဒီတော့ ခုနက ပြပေးခဲ့တဲ့ စောင့်ကြည့်ရေး
နေရာ အနီးမှ ဖြတ်သွားတာမှလွဲလို့
နေရာ အနီးမှ ဖြတ်သွားတာမှလွဲလို့
02:29
they just cannot tell you
what you breathe.
what you breathe.
47
137875
2059
ကိုယ်ရှူနေတဲ့ လေအကြောင်းကို
ကိုယ်ဟာ ဘာမှ မပြောနိုင်ပါ။
ကိုယ်ဟာ ဘာမှ မပြောနိုင်ပါ။
02:31
So what would environmental
protection look like
protection look like
48
139958
2268
ဒီတော့ စမတ်ဖုန်း ခေတ်မှ
ရေးဆွဲပြုစုနိုင်တဲ့
ရေးဆွဲပြုစုနိုင်တဲ့
02:34
if it was designed
for the age of the smartphone?
for the age of the smartphone?
49
142250
2583
ပတ်ဝန်းကျင်အား ကာကွယ်ရေး စနစ်ဟာ
ဘယ်လို ပုံစံမျိုး ရှိသင့်ပါသလဲ။
ဘယ်လို ပုံစံမျိုး ရှိသင့်ပါသလဲ။
02:37
So for the past three years,
50
145458
1518
ကျွန်တော်ရဲ့ အဖွဲ့ဟာ
လွန်ခဲ့တဲ့ သုံးနှစ်အတွင်းမှာ
လွန်ခဲ့တဲ့ သုံးနှစ်အတွင်းမှာ
02:39
my team and I have been
building a technology
building a technology
51
147000
3559
ကိုယ် အသက်ရှူနေတာကို သိရှိလာစေမှာ ဖြစ်ပြီး
02:42
that helps you know what you breathe
52
150583
1726
ကိုယ့်လက်ထဲမှာ ကိုင်ထားနိုင်မယ့်
02:44
and fits in your hand.
53
152333
1459
နည်းပညာကို ထုတ်လုပ်ဖို့
ကြိုးစားနေခဲ့ကြတယ်။
ကြိုးစားနေခဲ့ကြတယ်။
Flow ဟာ ကိုယ့်နဲ့အတူ ဆောင်ထားနိုင်တဲ့
လေထုအရည်သွေးကို ခြေရာခံစစ်ပေးတဲ့ ကိရိယာပါ၊
လေထုအရည်သွေးကို ခြေရာခံစစ်ပေးတဲ့ ကိရိယာပါ၊
02:46
Flow is a personal air-quality tracker
that you can wear with you
that you can wear with you
54
154500
4226
ကျောပိုးအိတ်ထဲ၊ စက်ဘီးပေါ်မှာ၊ ကလေး
တွန်းလှည်းပေါ်မှာ ဆောင်ထားနိုင်တယ်။
တွန်းလှည်းပေါ်မှာ ဆောင်ထားနိုင်တယ်။
02:50
on a backpack, a bike, a stroller.
55
158750
2809
02:53
It's packed with miniature sensors
56
161583
2018
၎င်းထဲမှာ အသေးစား အာရုံခံကိရိယာတွေ ပါလို့
သင့်ဝန်းကျင် လေထဲက အရေးကြီးဆုံး
ညစ်ညမ်းမှုတွေကို စောင့်ကြည့်နိုင်တယ်၊
ညစ်ညမ်းမှုတွေကို စောင့်ကြည့်နိုင်တယ်၊
02:55
that monitor the most important
pollutants in the air around you,
pollutants in the air around you,
57
163625
3059
02:58
like nitrogen oxides,
58
166708
1685
နိုက်ထရိုဂျင် အောက်ဆိုဒ်လို၊
03:00
the exhaust gas from cars,
59
168417
1351
ကားတွေ ထုတ်လွှတ်လိုက်ကြတဲ့ အခိုးငွေ့တွေ၊
03:01
or particulate matter
that gets into your bloodstream
that gets into your bloodstream
60
169792
2809
ကိုယ့်သွေးကြောထဲကို
ရောက်ရှိသွားရင် လေဖြတ်မှုနဲ့
ရောက်ရှိသွားရင် လေဖြတ်မှုနဲ့
03:04
and creates strokes and heart issues.
61
172625
1934
နှလုံးပြဿနာကို ဖန်တီးပေးနိုင်တဲ့
အရာဝတ္ထုဆိုပါစို့ စစ်ပေးနိုင်တယ်။
အရာဝတ္ထုဆိုပါစို့ စစ်ပေးနိုင်တယ်။
03:06
Or volatile organic compounds,
62
174583
2518
ဒုက္ခပေးနိုင်တဲ့ အော်ဂဲနစ်ဒြပ်ပေါင်းများ၊
03:09
the thousands of chemicals
in everyday products
in everyday products
63
177125
2309
ကျုပ်တို့ ရှူသွင်းနေရတဲ့ နေ့စဉ်ဘဝဆိုင်ရာ
ဓာတုပစ္စည်း ထောင်ချီကို
ဓာတုပစ္စည်း ထောင်ချီကို
03:11
that we end up breathing.
64
179458
1601
စစ်ဆေးပေးနိုင်မှာပါ။
03:13
And that makes this data actionable
65
181083
2060
အဲဒီလို ဒေတာရှိလာရင်
ကိုယ်ရှူနေရတာတွေက ဘာတွေလဲ
ကိုယ်ရှူနေရတာတွေက ဘာတွေလဲ
03:15
and helps you understand
what you're breathing
what you're breathing
66
183167
2184
သိလာလို့ လိုအပ်သလို
အရေးယူ ဆောင်ရွက်နိုင်ကြမယ်၊
အရေးယူ ဆောင်ရွက်နိုင်ကြမယ်၊
03:17
by telling you where and when
you've been exposed to poor air quality,
you've been exposed to poor air quality,
67
185375
3809
ဘယ်နေရာမှာ ဘယ်တုန်းက အရည်အသွေးညံ့တဲ့
လေရှူခဲ့ရတာကို ထောက်ပြပေးနိုင်မှာမို့
လေရှူခဲ့ရတာကို ထောက်ပြပေးနိုင်မှာမို့
03:21
and that way you can make
informed decisions
informed decisions
68
189208
2560
သိရှိနားလည်စွာဖြင့်
ကိုယ့်ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ချမှတ်နိုင်လို့
ကိုယ့်ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ချမှတ်နိုင်လို့
03:23
to take action against pollution.
69
191792
1601
လေထုညစ်ညမ်းမှုကို ထည့်တွက်နိုင်မှာပါ။
03:25
You can change the products
you use at home,
you use at home,
70
193417
2101
အိမ်သုံးထုတ်ကုန်တွေကို
ကျုပ်တို့ ပြောင်းလဲနိုင်ကြတယ်၊
ကျုပ်တို့ ပြောင်းလဲနိုင်ကြတယ်၊
03:27
you can find the best route
to cycle to work,
to cycle to work,
71
195542
2351
စက်ဘီးစီး အလုပ်သွားဖို့ အကောင်းဆုံး
လမ်းကြောင်းကို ရွေးနိုင်မယ်၊
လမ်းကြောင်းကို ရွေးနိုင်မယ်၊
03:29
you can run when pollution is not peaking
72
197917
2851
လေထုညစ်ညမ်းမှု နည်းချိန်မှာ
ပြေးဖို့ကို စီစဉ်နိုင်မယ်၊
ပြေးဖို့ကို စီစဉ်နိုင်မယ်၊
03:32
and you can find the best park
to bring your children out.
to bring your children out.
73
200792
2767
ကလေးတွေနဲ့ အပန်းဖြေဖို့
အကောင်းဆုံး ပန်းခြံကို ရွေးနိုင်မယ်။
အကောင်းဆုံး ပန်းခြံကို ရွေးနိုင်မယ်။
03:35
Over time you build better habits
to decrease your exposure to pollution,
to decrease your exposure to pollution,
74
203583
3935
ကြာတော့ ညစ်ညမ်းမှု ရှောင်ရေး
အလေ့အထကောင်းတွေ ပေါ်လာနိုင်သလို၊
အလေ့အထကောင်းတွေ ပေါ်လာနိုင်သလို၊
03:39
and by tracking air quality around them,
75
207542
3392
ကိုယ့်ဝန်းကျင်ရှိ လေထုအရည်အသွေးကို
ခြေရာခံ စစ်ကြည့်ပြီး
ခြေရာခံ စစ်ကြည့်ပြီး
စက်ဘီးစီးသူ၊ ရုံးကို သွားကြသူ၊ မိဘများက
03:42
cyclists, commuters, parents
76
210958
1851
03:44
will also contribute
to mapping air quality in their city.
to mapping air quality in their city.
77
212833
3268
သူတို့မြို့ထဲက လေထုအရည်အသွေး
ဆိုင်ရာ မြေပုံကိုပြုစုရန် ပံ့ပိုးပေးကြမယ်။
ဆိုင်ရာ မြေပုံကိုပြုစုရန် ပံ့ပိုးပေးကြမယ်။
03:48
So we're building more than a device,
78
216125
1809
ကျွန်တော်တို့ တည်ဆောက်နေတာက
ကိရိယာ တစ်ခုတည်း မကဘဲ၊
ကိရိယာ တစ်ခုတည်း မကဘဲ၊
03:49
but a community.
79
217958
1518
လူမှုအသိုင်းအဝန်း တစ်ခုကိုပါ။
03:51
And last summer,
80
219500
1268
လွန်ခဲ့တဲ့ နွေရာသီတုန်းက၊
03:52
we sent early prototypes of our technology
to 100 volunteers in London,
to 100 volunteers in London,
81
220792
5476
ကျွန်တော်တို့ နည်းပညာရဲ့ ရှေ့ပြေးပုံစံကို
လန်ဒန် စေတနာ့ဝန်ထမ်း ၁၀၀ တို့ထံပို့ခဲ့တယ်။
လန်ဒန် စေတနာ့ဝန်ထမ်း ၁၀၀ တို့ထံပို့ခဲ့တယ်။
03:58
and together they mapped air quality
82
226292
2976
သူတို့အားလုံးက လမ်းဘေးရှိ
လေထုအရည်အသွေးကို
လေထုအရည်အသွေးကို
04:01
across 1,000 miles of sidewalk
83
229292
2726
မိုင်း ၁၀၀၀ အတွက်နဲ့ လန်ဒန်မြို့လယ်
၂၀ ရာခိုင်နှုန်းအတွက်
၂၀ ရာခိုင်နှုန်းအတွက်
04:04
and 20 percent of all of central London.
84
232042
2267
မြေပုံပေါ်တင်ပေးခဲ့ကြပါတယ်။
အခုတော့ ကျုပ်တို့ရဲ့ ရည်မှန်းချက်က
ဒီအလုပ်ကို တစ်ကမ္ဘာလုံးသို့ ချဲ့ပေးရန်ပါ။
ဒီအလုပ်ကို တစ်ကမ္ဘာလုံးသို့ ချဲ့ပေးရန်ပါ။
04:06
So our goal now is to scale
this work around the world,
this work around the world,
85
234333
2685
04:09
to crowdsource data so we can map
air quality on every street,
air quality on every street,
86
237042
3601
လူအုပ်စုတွေထံမှ ဒေတာကို စုစည်းလျက် လမ်း
တိုင်းအတွက် လေထုအရည်အသွေး မြေပုံလုပ်ရန်၊
တိုင်းအတွက် လေထုအရည်အသွေး မြေပုံလုပ်ရန်၊
04:12
to build an unprecedented database
87
240667
2142
မကြုံစဖူး ကျယ်ပြန်တဲ့
ဒေတာဘေ့စ်ကို တည်ဆောက်လျက်
ဒေတာဘေ့စ်ကို တည်ဆောက်လျက်
04:14
so scientists can research pollution,
88
242833
2393
သိပ္ပံပညာရှင်များက ညစ်ညမ်းမှုကို
သုတေသန လုပ်နိုင်ကြဖို့နဲ့
သုတေသန လုပ်နိုင်ကြဖို့နဲ့
04:17
and to empower citizens,
civic leaders, policy makers
civic leaders, policy makers
89
245250
4184
လေထု သန့်ရှင်းရေး မူဝါဒ ပြောင်းလဲရေးကို
ပံ့ပိုးပေးနိုင်ဖို့အတွက်
ပံ့ပိုးပေးနိုင်ဖို့အတွက်
04:21
to support clean-air policies for change.
90
249458
2542
နိုင်ငံသားတွေ၊ လူထုခေါင်းဆောင်တွေနဲ့
မူဝါဒချမှတ်ကြသူတို့ကို အားပေးဖို့ပါ။
မူဝါဒချမှတ်ကြသူတို့ကို အားပေးဖို့ပါ။
04:25
Because this can and must change.
91
253000
3851
ဒါကို ပြောင်းလဲရနိုင်ပြီး
ပြောင်းလဲဖို့ လိုလို့ပါ။
ပြောင်းလဲဖို့ လိုလို့ပါ။
04:28
Remember cigarettes in bars?
92
256875
2267
အရက်ဆိုင်တွေထဲက စီးကရက်တွေကို
မှတ်မိကြတယ်နော်။
မှတ်မိကြတယ်နော်။
04:31
It took decades of lung cancer research
and second-hand smoking studies,
and second-hand smoking studies,
93
259166
4435
အဆုတ်ကင်ဆာဆိုင်ရာနဲ့ တစ်ဆင့်ခံ ဆေးမီးခိုး
ရှုရမှု သုတေသန ဆယ်စုနှစ်ချီ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး
ရှုရမှု သုတေသန ဆယ်စုနှစ်ချီ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး
04:35
but eventually, we reached a tipping point
and we passed smoking-ban laws.
and we passed smoking-ban laws.
94
263625
3684
နောက်ဆုံးမှာ ကျွန်တော်တို့ဟာ စီးကရက်
တားမြစ်ရေး ဥပဒေတွေကို ပြဌာန်းနိုင်ခဲ့တယ်။
တားမြစ်ရေး ဥပဒေတွေကို ပြဌာန်းနိုင်ခဲ့တယ်။
04:39
We must reach the same tipping point
for air quality and I believe we will.
for air quality and I believe we will.
95
267333
3810
လေထုအရည်အသွေးကိစ္စမှာပါ အလားတူပဲ
ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်ရေးကို အားထုတ်ကြရပါမယ်။
ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်ရေးကို အားထုတ်ကြရပါမယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်နှစ်အတွင်းမှာကိုပဲ
04:43
In the past couple years alone,
96
271167
1767
အစိုးရတွေဟာ ကားထုတ်လုပ်ကြသူတို့ကို
ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု စံနှုန်းများကို
ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု စံနှုန်းများကို
04:44
governments have fined
carmakers record amounts
carmakers record amounts
97
272958
2643
04:47
for cheating on emission standards.
98
275625
1726
လိမ်ညာခဲ့ကြလို့ စံချိန်တင်
ဒဏ်ငွေများကို ချမှတ်ခဲ့ကြရတယ်။
ဒဏ်ငွေများကို ချမှတ်ခဲ့ကြရတယ်။
04:49
Cities have passed congestion charges
or built bike lanes --
or built bike lanes --
99
277375
3518
မြို့ကြီးတွေ လမ်းပိတ်ဆို့မှု အခွန်များချ
မှတ်လျက် စက်ဘီးလိုင်း ဆောက်ခဲ့ကြတယ်။
မှတ်လျက် စက်ဘီးလိုင်း ဆောက်ခဲ့ကြတယ်။
04:52
like Paris that turned this highway,
100
280917
2684
ပဲရစ်မြို့ကျွန်တော့်အိမ်နဲ့ကပ်လျက်
04:55
right next to my home,
in the middle of the city,
in the middle of the city,
101
283625
2309
ဒီအဝေးပြေးလမ်းမကြီးကို
ကမ်းနား ပန်းခြံအဖြစ်သို့
ပြောင်းလဲပစ်ခဲ့သလိုပါ။
ပြောင်းလဲပစ်ခဲ့သလိုပါ။
04:57
into a waterfront park.
102
285958
1768
04:59
And now mayors around the world
are thinking of banning diesel outright
are thinking of banning diesel outright
103
287750
3684
အခုတော့ ကမ္ဘာတဝှမ်းမှ မြို့တော်ဝန်များဟာ
ဒီဇယ်ကို ၂၀၂၅၊ ၂၀၃၀၊ ၂၀၃၅
ဒီဇယ်ကို ၂၀၂၅၊ ၂၀၃၀၊ ၂၀၃၅
05:03
by 2025, 2030, 2035.
104
291458
3042
အရောက် ပိတ်ပင်ရေးကို စဉ်းစားနေကြပါပြီ။
ကျုပ်တို့ ဘယ်လောက် မြန်မြန် လုပ်နိုင်ပြီး
နောက်ထပ် အသက်ဘယ်လောက်ကို ကယ်ပေးနိုင်ကြမလဲ။
နောက်ထပ် အသက်ဘယ်လောက်ကို ကယ်ပေးနိုင်ကြမလဲ။
05:07
But how much faster could we go,
how many lives could we save?
how many lives could we save?
105
295875
2958
05:12
Technology alone
will not solve climate change,
will not solve climate change,
106
300042
3184
နည်းပညာ တစ်ခုတည်းကိုက ရာသီဥတု
ပြောင်းလဲမှုကို ဖြေရှင်းမပေးနိုင်သလို၊
ပြောင်းလဲမှုကို ဖြေရှင်းမပေးနိုင်သလို၊
05:15
nor will it make air pollution
disappear overnight.
disappear overnight.
107
303250
2934
လေထုညစ်ညမ်းမှုဟာလည်း
နေ့ချင်းညချင်း ပျောက်ကွယ်မသွားနိုင်ပါ။
နေ့ချင်းညချင်း ပျောက်ကွယ်မသွားနိုင်ပါ။
05:18
But it can make the quality
of our air much more transparent,
of our air much more transparent,
108
306208
4310
ဒါပေမဲ့ ကျုပ်တို့ လေထုရဲ့ အရည်အသွေးကို
ပိုပြီးပွင့်လင်း လာစေရင်း၊
ပိုပြီးပွင့်လင်း လာစေရင်း၊
ပြည်သူတွေကို သူတို့ကိုယ်၌ရဲ့
ကျန်းမာရေးအတွက် လုပ်ဆောင်ကြရန်
ကျန်းမာရေးအတွက် လုပ်ဆောင်ကြရန်
05:22
and if we can empower people
109
310542
1434
05:24
to take action
to improve their own health,
to improve their own health,
110
312000
2143
အားပေးလှုံ့ဆော်နိုင်ကြမယ်ဆိုရင်
05:26
then together we can act
to bring an end to our pollution.
to bring an end to our pollution.
111
314167
3583
ကျုပ်တို့အားလုံးဟာ လက်တွဲလျက် ညစ်ညမ်းမှု
ပြဿနာကို အဆုံးသတ်ပစ်နိုင်ကြမှာပါ။
ပြဿနာကို အဆုံးသတ်ပစ်နိုင်ကြမှာပါ။
05:30
Thank you very much.
112
318375
1268
ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ်။
05:31
(Applause)
113
319667
2083
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Romain Lacombe - Environmental entrepreneurRomain Lacombe creates technology to track and forecast air quality levels in real time.
Why you should listen
With his environmental technology startup Plume Labs, inventor Romain Lacombe builds advanced technologies to help citizens measure, track, map and forecast the quality of the air they breathe. Plume's free app sends live smog alerts to help you take action against pollution. "Air quality is the first avoidable cause of death today," Lacombe says. "Yet no tech company or government agency is addressing it with our focus, resolve and citizen-centric approach." Lacombe's team is currently developing Flow, a wearable air-quality sensor that analyzes ambient air quality, alerting users as well as creating crowdsourced air-quality maps.
More profile about the speakerRomain Lacombe | Speaker | TED.com