TEDIndia 2009
Kiran Sethi: Kids, take charge
ခီရန်ဘာဆက်သီ က ကလေးများကို ဦးဆောင်တတ်အောင် သင်ကြားပေးခြင်း။
Filmed:
Readability: 3.7
1,641,273 views
ခီရန်ဘာဆက်သီ က အိန္ဒိယရှိ သူမ၏ ဆန်းသစ်တီထွင်ထားသော Riverside ကျောင်းက ကလေးများအား "ငါလုပ်နိုင်သည်" ဆိုသော ဘဝ၏ တန်ဖိုးအရှိဆုံး သင်ခန်းစာကို မည်သို့ သင်ကြားပေးသည်ကို ပြသထားပါသည်။ သူမ၏ကျောင်းသားများ ဒေသတွင်း ကိစ္စရပ်များကို ကိုယ်တိုင် တာဝန်ယူဆောင်ရွက်ပုံများ၊ အခြားသော လူငယ်များကို ဦးဆောင်သွားပုံများနှင့် သူတို့၏မိဘများကိုပင် စာတတ်အောင်ပညာသင်ပေးပုံများကို ကြည့်ရှုနိုင်ပါသည်။
Kiran Sethi - Educator
The founder of the Riverside School in Ahmedabad, Kiran Sethi has launched an initiative to make our cities more child-friendly. Full bio
The founder of the Riverside School in Ahmedabad, Kiran Sethi has launched an initiative to make our cities more child-friendly. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Contagious is a good word.
0
0
3000
ကူးစက်တတ်တယ် ဆိုတာ ကောင်းတဲ့ စကားလုံး တစ်လုံးပါ
00:18
Even in the times of H1N1, I like the word.
1
3000
4000
ကြက်ငှက်တုပ်ကွေးဖြစ်နေတဲ့ အခါကာလတွေမှာတောင် ကျွန်မက အဲဒီ စကားလုံးကို ကြိုက်နေမိတာပါ
00:22
Laughter is contagious. Passion is contagious.
2
7000
3000
ရယ်မောခြင်းဟာ ကူးစက်တတ်တယ်၊ စိတ်အားထက်သန်မှုဟာ ကူးစက်တတ်တယ်
00:25
Inspiration is contagious.
3
10000
2000
လုပ်ချင်လာအောင်လှုံ့ဆော်အားပေးမှုဆိုတာ ကူးစက်တတ်တယ်
00:27
We've heard some remarkable stories from some remarkable speakers.
4
12000
5000
မှတ်သားလောက်တဲ့ ဟောပြောသူတချို့ရဲ့ မှတ်သားလောက်တဲ့ ဇာတ်လမ်းတစ်ချိုု့ကို ကျွန်မတို့ ကြားဖူးကြပါတယ်
00:32
But for me, what was contagious about all of them
5
17000
3000
ဒါပေမယ့် ကျွန်မအတွက်တော့ သူတို့အားလုံးရဲ့ ကူးစက်မှုဆိုတာက
00:35
was that they were infected by something I call the
6
20000
3000
သူတို့တွေဟာ တစုံတခုကနေ ရောဂါပိုးကူးစက်ခံလိုက်ရတဲ့ သူတွေပါ
00:38
"I Can" bug.
7
23000
2000
အဲဒါကို ကျွန်မကတော့"ငါလုပ်နိုင်တယ်" ဆိုတဲ့ပိုးလို့ ခေါ်ပါမယ်
00:40
So, the question is, why only them?
8
25000
3000
ဒါဆို မေးစရာက ဘာလို့ ဒီလူတွေလောက်ကိုပဲ ကူးစက်သလဲပေါ့
00:43
In a country of a billion people and some,
9
28000
3000
လူဦးရေ ဘီလီယံနဲ့အထက် ရှိနေတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံမှာ
00:46
why so few?
10
31000
2000
ကူးစက်ခံရတဲ့လူက ဘာဖြစ်လို့ အရမ်းနည်းပါးနေရပါသလဲပေါ့
00:48
Is it luck? Is it chance?
11
33000
2000
ကံကောင်းလို့လား... အခွင့်အရေးရလို့လား...
00:50
Can we all not systematically and consciously
12
35000
2000
ကျွန်မတို့အားလုံး စနစ်တကျနဲ့ အသိရှိရှိနဲ့
00:52
get infected?
13
37000
2000
ကူးစက်အောင် လုပ်လို့မရဘူးလား
00:54
So, in the next eight minutes I would like to share with you my story.
14
39000
4000
ဒါကြောင့် နောက် ၈-မိနစ်အတွင်းမှာ ကျွန်မက ရှင်တို့ကို ကျွန်မရဲ့ ဇာတ်လမ်းကို မျှဝေချင်ပါတယ်
00:58
I got infected when I was 17,
15
43000
2000
ကျွန်မ ၁၇-နှစ်သမီးအရွယ်မှာ ကူးစက်ခြင်းခံခဲ့ရပါတယ်
01:00
when, as a student of the design college,
16
45000
2000
ဒီဇိုင်း ကောလိပ်က ကျောင်းသူတစ်ယောက်ဖြစ်နေတဲ့အချိန်ပေါ့
01:02
I encountered adults who actually believed in my ideas,
17
47000
4000
ကျွန်မရဲ့ အကြံတွေကို တကယ့်ကို ယုံကြည်ကြတဲ့ လူကြီးတွေနဲ့ ကြုံခဲ့ရတယ်
01:06
challenged me and had lots of cups of chai with me.
18
51000
3000
သူတို့က ကျွန်မကို စိန်ခေါ်တယ်၊ ပြီးတော့ လ္ဘက်ရည်အခွက်ပေါင်းမနည်းဘူး ကျွန်မရခဲ့တယ်
01:09
And I was struck by just how wonderful it felt,
19
54000
3000
အဲဒါက အရမ်း အံ့သြစရာကောင်းလောက်အောင် ခံစားရတယ်ဆိုတာရယ်
01:12
and how contagious that feeling was.
20
57000
2000
အဲဒီ ခံစားမှုလေးက ဘယ်လောက်ကူးစက်လွယ်တယ်ဆိုတာတွေက ကျွန်မကို ရိုက်ခတ်သွားတယ်
01:14
I also realized I should have got infected when I was seven.
21
59000
5000
နောက်ထပ်နားလည်လိုက်မိတာကတော့ ကျွန်မ ရ-နှစ်သမီးလောက်ကတည်းက ကူးစက်ခံခဲ့ရရင်အကောင်းသားလို့
01:19
So, when I started Riverside school 10 years ago it became a lab,
22
64000
3000
ဒီလိုနဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀-နှစ်က ကျွန်မ Riverside ကျောင်းကို စဖွင့်ခဲ့တော့ ကျောင်းက လက်တွေ့ စမ်းသပ်ခန်း တစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်
01:22
a lab to prototype and refine a design process
23
67000
5000
ဒီဇိုင်းဖြစ်စဉ်အတွက် ပုံစံငယ်ချပေးပြီး ပြန်မွမ်းမံပေးတဲ့ လက်တွေ့စမ်းသပ်ခန်းပါ
01:27
that could consciously infect the mind with the "I Can" bug.
24
72000
3000
ဒီ ဒီဇိုင်းက လူတွေရဲ့စိတ်ကို "ငါလုပ်နိုင်တယ်" ဆိုတဲ့ ပိုးနဲ့ အသိရှိရှိ ကူးစက်သွားစေနိုင်ပါတယ်
01:30
And I uncovered
25
75000
2000
ကျွန်မ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့တာကတော့
01:32
that if learning is embedded in real-world context,
26
77000
3000
သင်ယူလေ့လာခြင်း ဆိုတာကို တကယ့် လက်တွေ့လောက အနေအထားထဲမှာ ထည့်သွင်းထားလိုက်ရင်
01:35
that if you blur the boundaries between school and life,
27
80000
3000
ကျောင်းနဲ့ ဘဝ ကြားထဲက ဘောင်တွေကို မထင်ရှားအောင်လုပ်လိုက်ရင်
01:38
then children go through a journey of "aware,"
28
83000
3000
ကလေးတွေက သိရှိနားလည်ခြင်းဆိုတဲ့ ခရီးကို ဖြတ်သန်းသွားရပြီး
01:41
where they can see the change,
29
86000
2000
အဲဒီမှာ သူတို့က ပြောင်းလဲမှု ကို မြင်လာတယ်
01:43
"enable," be changed,
30
88000
3000
ပြောင်းလဲမှုကို စတင်ဖြစ်လာစေတယ််၊ အပြောင်းလဲခံနိုင်လာတယ်
01:46
and then "empower," lead the change.
31
91000
3000
ပြီးရင် သူတို့ကို လုပ်ခွင့်ပေးပြီး ပြောင်းလဲမှုကို ဦးဆောင်ခိုင်းလို့ရလာတယ်
01:49
And that directly increased student wellbeing.
32
94000
3000
အဲဒါက ကျောင်းသားတွေရဲ့ ကောင်းကျိုးကို တိုက်ရိုက် တိုးမြှင့်ပေးပါတယ်
01:52
Children became more competent,
33
97000
2000
ကလေးတွေက ပိုပြီး အရည်အချင်းရှိလာတယ်
01:54
and less helpless.
34
99000
2000
အကူအညီမဲ့အခြေအနေမျိုး နည်းပါးလာတယ်
01:56
But this was all common sense.
35
101000
2000
ဒါပေမယ့် ဒါတွေအားလုံးက သာမန်လူတိုင်း နားလည်နိုင်တဲ့ အသိမျိုးပါ
01:58
So, I'd like to show you a little glimpse of what
36
103000
2000
ကျွန်မ လျက်တပျက်ပုံရိပ် နည်းနည်းလောက် ရှင်တို့ကို ပြချင်ပါတယ်
02:00
common practice looks like at Riverside.
37
105000
3000
Riverside ကျောင်းရဲ့ ပုံမှန်လုပ်နေကြဟာတွေက ဘယ်လိုလဲဆိုတာကိုပေါ့
02:03
A little background: when my grade five was learning about child rights,
38
108000
4000
နောက်ခံဇာတ်လမ်းကတော့ ကျွန်မရဲ့ ငါးတန်းကျောင်းသားတွေ ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးအကြောင်း လေ့လာကြတုန်းက
02:07
they were made to roll incense sticks,
39
112000
2000
သူတို့တွေကို အမွှေးတိုင်တွေ လိပ်ခိုင်းတယ်
02:09
agarbattis, for eight hours
40
114000
2000
အဂါဘတ်တီ အမွှေးတိုင်တွေပေါ့၊ ၈-နာရီလုံးလုံး လိပ်ခိုင်းတာ
02:11
to experience what it means to be a child laborer.
41
116000
4000
ကလေးအလုပ်သမားဆိုတာ ဘာကိုဆိုလိုလဲဆိုတာ ကိုယ်တွေ့ကြံုဖူးအောင်ပါ
02:15
It transformed them. What you will see is their journey,
42
120000
2000
အဲဒါက သူတို့ကို အသွင်ပြောင်းလဲသွားစေတယ်၊ အခုတွေ့ရမှာက သူတို့ရဲ့ ခရီးပါ
02:17
and then their utter conviction
43
122000
2000
နောက်ဟာကတော့ သူတို့ရဲ့ နှုတ်ကဖွင့်ဟလာတဲ့ ယုံကြည်မှုပါ
02:19
that they could go out and change the world.
44
124000
3000
သူတို့ ရှေ့ထွက်ပြီး ကမ္ဘာကြီးကို ပြောင်းလဲမယ်ပေါ့
02:22
(Music)
45
127000
2000
(နောက်ခံ သီချင်း)
02:26
That's them rolling.
46
131000
2000
ဒါ သူတို့တွေ အမွှေးတိုင် လိပ်နေကြတာပါ
02:28
And in two hours, after their backs were broke,
47
133000
3000
၂-နာရီအကြာမှာ သူတိုရဲ့ ခံနိုင်ရည် ကုန်သွားပါပြီ်
02:31
they were changed.
48
136000
2000
သူတို ့တွေ ပြောင်းလဲခံလိုက်ရပါတယ်
02:33
And once that happened,
49
138000
2000
အဲဒီလို ဖြစ်ဖူးပြီ ဆိုတာနဲ့
02:35
they were out in the city convincing everybody
50
140000
3000
သူတို့ မြို့ထဲထွက်ပြီး လူတိုင်းကို ယုံကြည်လက်ခံလာအောင် ပြောကြပါတော့တယ်
02:38
that child labor just had to be abolished.
51
143000
3000
ကလေးအလုပ်သမား ဆိုတာကို ဖျက်သိမ်းပစ်ရမယ်ပေါ့
02:43
And look at Ragav, that moment when his face changes
52
148000
3000
ရာဂါတ်ကိုကြည့်ပါ၊ သူ့မျက်နှာပြောင်းသွားတဲ့ အခိုက်အတန့်လေးကိုပါ
02:46
because he's been able to understand that he
53
151000
3000
ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သူ နားလည်သွားလို့ပါ
02:49
has shifted that man's mindset.
54
154000
3000
အဲဒီလူရဲ့ စိတ်ကို သူ ပြောင်းလဲနိုင်လိုက်ပြီဆိုတာကိုပေါ့
02:52
And that can't happen in a classroom.
55
157000
3000
ဒါမျိုးဆိုတာ စာသင်ခန်းထဲမှာ ဘယ်လိုမှ ဖြစ်မလာနိုင်ပါဘူး
02:58
So, when Ragav experienced that
56
163000
1000
ရာဂါတ် ဒါကိုတွေ့ကြံုခံစားလိုက်ရတဲ့အခါမှာ
02:59
he went from "teacher told me,"
57
164000
3000
သူဟာ "ဆရာကပြောတယ်" ဆိုတာကနေ
03:02
to "I am doing it." And that's the "I Can" mindshift.
58
167000
3000
"ငါ ဒါကို လုပ်နေပြီ" ဆိုတာကို ရောက်သွားတယ်၊ အဲဒါဟာ "ငါလုပ်နိုင်တယ်" ဆိုတဲ့ စိတ်ရဲ့ ရွေ့လျားမှုပါပဲ
03:05
And it is a process that can be energized and nurtured.
59
170000
4000
ဒါဟာ အင်အားဖြည့်ပေးလို့ရတဲ့ ပြုစုပျိုးထောင်လို့ရတဲ့ ဖြစ်စဉ်တစ်ခုပါ
03:09
But we had parents who said,
60
174000
2000
ဒါပေမယ့် ကျွန်မတို့ကို ပြောတဲ့ မိဘတွေရှိနေတယ်
03:11
"Okay, making our children good human beings is all very well,
61
176000
2000
"ကျွန်တော်တို့ကလေးတွေကို လူကောင်းလူတော်တွေဖြစ်အောင် လုပ်ပေးတာကတော့ အရမ်းကိုကောင်းပါတယ်
03:13
but what about math and science and English?
62
178000
2000
ဒါပေမယ့် သချင်္ာတို့၊ သိပ္ပံတို့၊ အင်္ဂလိပ်စာတို့ကြတော့ ဘယ်လိုလဲ
03:15
Show us the grades."
63
180000
2000
ကျွန်တော်တို့ကို အဆင့်တွေ ပြပါ" တဲ့
03:17
And we did. The data was conclusive.
64
182000
3000
ကျွန်မတို့ ပြပေးခဲ့ပါတယ်၊ အချက်အလက်တွေက ခိုင်မာပြည့်စုံပါတယ်
03:20
When children are empowered,
65
185000
2000
ကလေးတွေကို လုပ်ခွင့်ပေးလိုက်ရင်
03:22
not only do they do good,
66
187000
2000
သူတို့ ကောင်းအောင်လုပ်ရုံတင်မကဘူး
03:24
they do well, in fact very well,
67
189000
3000
သူတို့ အရမ်းကောင်းအောင် လုပ်ကြပါတယ်၊ တကယ့်ကိုပဲ အရမ်းကောင်းလာကြပါတယ်
03:27
as you can see in this national benchmarking assessment
68
192000
2000
ရှင်တို့ ဒီ နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ နှိုင်းယှဉ်စံမှတ် အကဲဖြတ်မှုမှာ မြင်နိုင်ပါတယ်
03:29
taken by over 2,000 schools in India,
69
194000
3000
အိန္ဒိယက ကျောင်းပေါင်း ၂၀၀၀ ကျော်ကနေ ယူထားတာပါ
03:32
Riverside children were outperforming the top 10 schools in India
70
197000
3000
Riverside ကျောင်းက ကလေးတွေဟာ အိန္ဒိယက ထိပ်တန်းစာရင်းဝင် ကျောင်း ၁၀-ကျောင်းထက်တောင်
03:35
in math, English and science.
71
200000
2000
သချင်္ာ၊ အင်္ဂလိပ်စာ နဲ့ သိပ္ပံဘာသာတွေမှာ သာနေပါတယ်
03:37
So, it worked. It was now time to take it outside Riverside.
72
202000
4000
အဲဒီတော့ အလုပ်ဖြစ်ပါတယ်၊ အခု Riverside ကျောင်းအပြင်ကို ထွက်ကြည့်ဖို့ အချိန်ရောက်ပါပြီ
03:41
So, on August 15th, Independence Day, 2007,
73
206000
4000
၂၀၀၇-ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၅-ရက်၊ လွတ်လပ်ရေးနေ့မှာ
03:45
the children of Riverside set out to infect Ahmedabad.
74
210000
5000
Riverside ကျောင်းက ကလေးတွေဟာ အာမီဒါဘတ်မြို့ကို ကူးစက်စေဖို့ ထွက်ကြပါတယ်
03:50
Now it was not about Riverside school.
75
215000
2000
အခု ဒါဟာ Riverside ကျောင်းအကြောင်း မဟုတ်တော့ပါဘူး
03:52
It was about all children. So, we were shameless.
76
217000
3000
ဒါဟာ ကလေးတွေ အားလုံးအကြောင်းပါ၊ ကျွန်မတို့တွေ အရှက်ကင်းကင်းနဲ့ လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်
03:55
We walked into the offices of the municipal corporation, the police,
77
220000
3000
ကျွန်မတို့တွေ စည်ပင်သာယာရေးအဖွဲ့ရုံး၊ ရဲစခန်း
03:58
the press, businesses,
78
223000
2000
သတင်းစာတိုက်နဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေရဲ့ ရုံးခန်းတွေကို ၀င်ပြီး
04:00
and basically said, "When are you going to wake up
79
225000
3000
အခြေခံကျကျ ပြောဖြစ်တာတွေကတော့ "ရှင်တို့ ဘယ်အချိန်ကျမှ နိုးထလာပြီး
04:03
and recognize the potential that resides in every child?
80
228000
3000
ကလေးတွေမှာ ကိန်းအောင်းနေတဲ့ အလားအလာတွေကို အသိအမှတ်ပြုကြမှာလဲ?
04:06
When will you include the child in the city?
81
231000
2000
ဘယ်အချိန်ကျမှ ကလေးတွေကို ဒီမြို့မှာ အရာသွင်းမှာလဲ?
04:08
Basically, open your hearts and your minds to the child."
82
233000
3000
အခြေခံကျကျနဲ့ပဲ ကလေးတွေအတွက် ရှင်တို့ရဲ့ စိတ်နဲ့နှလုံးကို ဖွင့်ပေးကြပါ" ပေါ့
04:11
So, how did the city respond?
83
236000
2000
အဲဒီတော့ မြို့နေလူတွေ ဘယ်လိုများ တုံ့ပြန်ခဲ့တယ် ထင်ပါသလဲ?
04:13
Since 2007 every other month
84
238000
3000
၂၀၀၇-ခုနှစ်ကတည်းက တစ်လခြားစီ
04:16
the city closes down the busiest streets for traffic
85
241000
4000
အဲဒီမြို့ဟာ ယာဉ်သွားလာမှု အရှုပ်ထွေးဆုံး လမ်းတွေကို ပိတ်ပေးပြီးတော့
04:20
and converts it into a playground for children and childhood.
86
245000
3000
အဲဒီနေရာတွေကို ကလေးသူငယ်တွေအတွက် ကစားကွင်းအနေနဲ့ ပြောင်းလဲပေးတယ်
04:23
Here was a city telling its child, "You can."
87
248000
4000
ဒါကတော့ သူ့ရဲ့ ကလေးတွေကို "မင်းလုပ်နိုင်ပါတယ်" ဆိုတာကို ပြောနေတဲ့ မြို့တစ်မြို့ပါ
04:27
A glimpse of infection in Ahmedabad.
88
252000
2000
အာမီဒါဘတ်မြို့ က ကူးစက်မှုကို ခဏတာ ကြည့်ရှုခြင်းပါ
04:29
Video: [Unclear]
89
254000
4000
(ဗီဒီယို)
04:35
So, the busiest streets closed down.
90
260000
2000
ဒီမှာ ယာဉ်အရှုပ်ထွေးဆုံးလမ်းတွေ ပိတ်ထားတယ်
04:37
We have the traffic police and municipal corporation helping us.
91
262000
4000
ကျွန်မတို့ကို ယာဉ်ထိန်းရဲ နဲ့ စည်ပင်သာယာရေးအဖွဲ့တွေက ကူညီပေးနေတာပါ
04:41
It gets taken over by children.
92
266000
3000
ဒီနေရာကို ကလေးတွေက ယူလိုက်ကြပါပြီ
04:44
They are skating. They are doing street plays.
93
269000
3000
ကလေးတွေ စကိတ်စီးကြတယ်၊ သူတို့တွေ လမ်းပေါ်မှာ ကစားကြတယ်
04:47
They are playing, all free, for all children.
94
272000
5000
သူတို့တွေ လွတ်လွတ်လပ်လပ်နဲ့ ကစားနေကြတယ်၊ ကလေးတွေအားလုံးပါပဲ
04:52
(Music)
95
277000
10000
(နောက်ခံဂီတ)
05:02
Atul Karwal: aProCh is an organization which has been doing things for kids earlier.
96
287000
3000
အပရုချ် ဆိုတာ ကလေးတွေအတွက် ကိစ္စတွေလုပ်ပေးနေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုပါ
05:05
And we plan to extend this to other parts of the city.
97
290000
2000
ဒါကို တခြားမြို့တွေအထိ ချဲ့ဖို့ ကျွန်တော်တို့ စီမံနေပါတယ်
05:07
(Music)
98
292000
3000
(နောက်ခံဂီတ)
05:10
Kiran Bir Sethi: And the city will give free time.
99
295000
3000
မြို့က အားလပ်တဲ့အချိန်တွေကို ပေးပါလိမ့်မယ်
05:13
And Ahmedabad got the first child-friendly zebra crossing in the world.
100
298000
4000
အာမီဒါဘတ်မြို့ဟာ ကမ္ဘာမှာ ကလေးများ အကျွမ်းတဝင်ဖြစ်စေတဲ့ ပထမဆုံးသော လူကူးမျဉ်းကျားရှိနေပါပြီ
05:18
Geet Sethi: When a city gives to the children,
101
303000
2000
မြို့တစ်မြို့က ကလေးတွေကို ပေးဆပ်ဖြည့်ဆည်းပေးတယ်ဆိုရင်
05:20
in the future the children will give back to the city.
102
305000
3000
အနာဂါတ်မှာ ကလေးတွေကလည်း မြို့အတွက် ပြန်ပြီး ပေးဆပ်ကြပါလိမ့်မယ်
05:23
(Music)
103
308000
2000
(နောက်ခံဂီတ)
05:29
KBS: And because of that,
104
314000
2000
ဒီကိစ္စကြောင့်
05:31
Ahmedabad is known as India's first child-friendly city.
105
316000
4000
အာမီဒါဘတ်မြို့ကို အိန္ဒိယရဲ့ ကလေးများ အကျွမ်းတဝင်ဖြစ်စေတဲ့ ပထမဆုံးသောမြို့ အဖြစ် သိနေကြပါပြီ
05:35
So, you're getting the pattern. First 200 children at Riverside.
106
320000
3000
ကဲ၊ ရှင်တို့ ဒီဖြစ်စဉ်ပုံစံကို ရလာပါပြီ၊ ပထမ Riverside ကျောင်းက ကလေး ၂၀၀
05:38
Then 30,000 children in Ahmedabad, and growing.
107
323000
2000
ပြီးတော့ အာမီဒါဘတ်မြို့က ကလေး ၃-သောင်း၊ ပြီးတော့ တိုးလာနေသေးတယ်
05:40
It was time now to infect India.
108
325000
4000
အခု အိန္ဒိယကို ကူးစက်အောင်လုပ်ဖို့ အချိန်တန်ပါပြီ
05:44
So, on August 15th,
109
329000
2000
သြဂုတ်လ ၁၅-ရက်နေမှာ
05:46
again, Independence Day, 2009,
110
331000
3000
၂၀၀၉-ခုနှစ် လွတ်လပ်ရေးနေ့မှာ တစ်ခါထပ်ပြီးတော့
05:49
empowered with the same process,
111
334000
2000
ပုံစံတူ ဖြစ်စဉ်နဲ့ပဲ လုပ်ခွင့်ပေးလိုက်တယ်
05:51
we empowered 100,000 children to say, "I can."
112
336000
5000
ကျွန်မတို့ ကလေး ၁-သိန်း ကို "ငါလုပ်နိုင်တယ်" ဆိုတာ ပြောဖို့ လုပ်ခွင့်ပေးလိုက်တယ်
05:56
How? We designed a simple toolkit,
113
341000
2000
ဘယ်လို လုပ််လဲဆိုတော့ ကျွန်မတို့ ရိုးရှင်းတဲ့ ပစ္စည်းတစ်စုံ ဒီဇိုင်းဖော်လိုက်တယ်
05:58
converted it into eight languages,
114
343000
2000
အဲဒါကို ဘာသာစကား ၈-မျိုးနဲ့ ဘာသာပြန်လိုက်ပြီး
06:00
and reached 32,000 schools.
115
345000
3000
ကျောင်းပေါင်း ၃-သောင်း နဲ့ ၂-ထောင် ဆီရောက်အောင် လုပ်လိုက်တယ်
06:03
We basically gave children a very simple challenge.
116
348000
2000
ကျွန်မတို့က အခြေခံကျကျပဲ ကလေးတွေကို အရမ်း ရိုးရှင်းတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ် ပေးလိုက်တယ်
06:05
We said, take one idea,
117
350000
2000
ကျွန်မတို့ကပြောတယ် အိုင်ဒီယာတစ်ခု စဉ်းစားလိုက်ပါ
06:07
anything that bothers you,
118
352000
2000
ကိုယ့်ကို စိတ်ဒုက္ခပေးနေတဲ့ဟာ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်ပေါ့
06:09
choose one week,
119
354000
2000
တပတ် အချိန်ယူလိုက်
06:11
and change a billion lives.
120
356000
2000
ပြီးရင် ဘီလီယံချီတဲ့ ဘဝတွေကို ကယ်တင်လိုက်ပါပေါ့
06:13
And they did. Stories of change
121
358000
2000
သူတို့တွေ လုပ်နိုင်ခဲ့ကြတယ်၊ ပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပုံပြင်တွေ
06:15
poured in from all over India,
122
360000
3000
အိန္ဒိယနိုင်ငံတဝှမ်းကနေ ဝေါကနဲ ထွက်လာတယ်
06:18
from Nagaland in the east,
123
363000
2000
အရှေ့ဘက်က နာဂမြေ ကနေ
06:20
to Jhunjhunu in the west,
124
365000
2000
အနောက်ဘက်က ဂျွန်းဂျူးနုမြို့အထိ
06:22
from Sikkim in the north, to Krishnagiri in the south.
125
367000
3000
မြောက်ဘက်က စစ်ကင်းမ် မြို့ကနေ တောင်ဘက်က ခရစ်ရ်ှနာမြို့အထိပဲ
06:25
Children were designing solutions for a diverse range of problems.
126
370000
3000
ကလေးတွေက အတိုင်းအတာကွဲပြားနေတဲ့ ပြဿနာတွေအတွက် အဖြေတွေကို ဒီဇိုင်းထုတ်နေကြပါတယ်
06:28
Right from loneliness to filling potholes in the street
127
373000
4000
အထီးကျန်မှု ပြဿနာကနေ စပြီး လမ်းပေါ်က ချိုင့်ခွက်တွေအထိ
06:32
to alcoholism,
128
377000
2000
အရက်စွဲရောဂါတွေအထိ
06:34
and 32 children who stopped 16 child marriages
129
379000
2000
ကလေးသူငယ် လက်ထပ်ထိမ်းမြားခြင်း ၁၆-ခုကိုတောင် ကလေး ၃၂-ယောက်က တားမြစ်ပေးနိုင်ခဲ့တယ်
06:36
in Rajasthan.
130
381000
2000
ရာဂျက်စ်သန် ပြည်နယ်မှာပါ
06:38
I mean, it was incredible.
131
383000
2000
ဒါဟာ တကယ့်ကို မယုံနိုင်လောက်စရာပါလို့ ကျွန်မကတော့ ဆိုချင်တယ်
06:40
Basically again reaffirming that when adults believe in children
132
385000
3000
အခြေခံကျကျထပ်ပြောရရင် လူကြီးတွေက ကလေးတွေကို
06:43
and say, "You can," then they will.
133
388000
3000
"မင်းတို့လုပ်နိုင်တယ်" လို့များ ပြောလိုက်ရင် ကလေးတွေက တကယ် လုပ်ကြလိမ့်မယ်ဆိုတာ ထပ်ပြီး သေချာအောင်ပြောပါမယ်
06:46
Infection in India.
134
391000
3000
ဒါက အိန္ဒိယတစ်ပြည်လုံး ကူးစက်ခြင်းပါ
06:49
This is in Rajasthan, a rural village.
135
394000
2000
ဒါက ရာဂျက်စ်သန်ပြည်နယ်က ကျေးရွာတစ်ရွာမှာပါ
06:51
Child: Our parents are illiterate and we want to teach them how to read and write.
136
396000
8000
ကလေး း ကျွန်တော်တို့ မိဘတွေက စာမတတ်ကြပါဘူး၊ ကျွန်တော်တို့က သူတိုကို ရေးတတ်ဖတ်တတ်အောင် သင်ပေးချင်ပါတယ်
07:00
KBS: First time, a rally and a street play in a rural school --
137
405000
3000
KBS သတင်း း ကျေးလက်ကျောင်းတစ်ကျောင်းမှာ လူစုလူဝေးနဲ့ လမ်းပေါ်မှာ ကစားကြတာဟာ ဒါ ပထမဆုံးပါပဲ
07:03
unheard of -- to tell their parents why literacy is important.
138
408000
4000
စာတတ်မြောက်ခြင်းဟာ ဘယ်လောက်အရေးကြီးတယ်ဆိုတာ သူတို့မိဘတွေကို ပြောပြတာမျိုး မကြားဖူးသေးပါဘူး
07:11
Look at what their parents says.
139
416000
4000
သူတို့မိဘတွေ ဘာပြောသလဲ ကြည့်ကြပါဦး
07:15
Man: This program is wonderful.
140
420000
3000
အမျိုးသား း ဒီ အစီအမံက အံ့သြစရာပဲဗျာ
07:18
We feel so nice that our children can teach us how to read and write.
141
423000
4000
ကျွန်တော်တို့ကလေးတွေက ရေးတတ်ဖတ်တတ်အောင် ကျွန်တော်တို့ကို သင်ပေးတယ်ဆိုတာ အရမ်းကောင်းတယ်လို့ ခံစားမိတယ်
07:22
Woman: I am so happy that my students did this campaign.
142
427000
3000
ကျွန်မကျောင်းသားတွေ ဒီ စစ်ဆင်ရေးလုပ်တာကို ကျွန်မ အရမ်းပျော်တယ်
07:25
In the future, I will never doubt my students' abilities.
143
430000
3000
အနာဂါတ်မှာ ကျွန်မကျောင်းသားတွေရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေကို ကျွန်မ ဘယ်တော့မှ သံသယ ဖြစ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး
07:28
See? They have done it.
144
433000
3000
တွေ့တယ်နော်၊ သူတို့တွေ လုပ်နိုင်ခဲ့ကြတယ်
07:32
KBS: An inner city school in Hyderabad.
145
437000
2000
KBS သတင်း း ဟိုက်ဒရာဘတ်က မြို့တွင်း ကျောင်းတစ်ကျောင်းမှာပါ
07:34
Girl: 581. This house is 581 ...
146
439000
3000
မိန်းကလေး း ၅၈၁၊ ဒီအိမ်က အိမ်နံပါတ် ၅၈၁
07:37
We have to start collecting from 555.
147
442000
3000
ကျွန်မတို့က အိမ်နံပါတ် ၅၅၅ ကနေ စပြီး ကောက်ရတာ
07:40
KBS: Girls and boys in Hyderabad, going out,
148
445000
2000
ဟိုက်ဒရာဘတ်က မိန်းကလေးတွေ၊ ယောင်္ကျားလေးတွေ အပြင်ထွက်ပြီး လုပ်ရတာ
07:42
pretty difficult, but they did it.
149
447000
2000
တကယ့်ကို ခက်ခဲပါတယ်၊ ဒါပေမယ့် သူတို့ လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်
07:46
Woman: Even though they are so young, they have done such good work.
150
451000
4000
သူတို့တွေဟာ အရမ်းငယ်နေကြပေမယ့် သူတို့တွေ ဒီလို ကောင်းမွန်တဲ့ အလုပ်တွေလုပ်ခဲ့ကြတယ်
07:50
First they have cleaned the society, then it will be Hyderabad, and soon India.
151
455000
6000
ပထမဆုံး သူတို့ရဲ့ လူ့မှုအသိုင်းအဝိုင်းကို သန့်ရှင်းပေးတယ်၊ ပြီးရင်တော့ ဟိုက်ဒရာဘတ်မြို့ ဖြစ်လိမ့်မယ်၊ ပြီးရင်တော့ မကြာခင်မှာ အိန္ဒိယတပြည်လုံးပေါ့
07:57
Woman: It was a revelation for me. It doesn't strike me
152
462000
3000
အမျိုးသမီး း ဒါဟာ ကျွန်မအတွက်တော့ တော်လှန်ရေးတစ်ရပ်ပါပဲ
08:00
that they had so much inside them.
153
465000
2000
သူတို့ဆီမှာ အလားအလာတွေ အများကြီးရှိနေတယ်ဆိုတာကိုတော့ ကျွန်မ မအံ့သြပါဘူး
08:03
Girl: Thank you, ladies and gentlemen.
154
468000
2000
အမျိုးသမီးများ၊ လူကြီးမင်းများအားလုံးပဲ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်
08:05
For our auction we have some wonderful paintings for you,
155
470000
3000
ကျွန်မတို့ လေလံပွဲမှာ လူကြီးမင်းတို့အတွက် အံ့သြစရာကောင်းတဲ့ ပန်းချီကားတွေရှိပါတယ်
08:08
for a very good cause,
156
473000
2000
ကောင်းမွန်တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ပါ
08:10
the money you give us will be used to buy hearing aids.
157
475000
3000
လူကြီးမင်းတို့ ကျွန်မတို့ကိုပေးမယ့် ပိုက်ဆံကို နားကြားကိရိယာတွေ ၀ယ်တဲ့နေရာမှာ အသုံးပြုမှာပါ
08:13
Are you ready, ladies and gentlemen? Audience: Yes!
158
478000
3000
အမျိုးသမီးများ၊ လူကြီးမင်းများ အဆင်သင့်ဖြစ်ပါပြီလား... ပရိသတ် း အဆင်သင့်ဖြစ်ပါပြီ...
08:16
Girl: Are you ready? Audience: Yes!
159
481000
2000
အဆင်သင့်ဖြစ်ပါပြီလား... ပရိသတ် း အဆင်သင့်ဖြစ်ပါပြီ...
08:18
Girl: Are you ready? Audience: Yes!
160
483000
3000
အဆင်သင့်ဖြစ်ပါပြီလား... ပရိသတ် း အဆင်သင့်ဖြစ်ပါပြီ...
08:22
KBS: So, the charter of compassion starts right here.
161
487000
2000
ချစ်ခြင်းမေတ္တာ ပဋိညာဉ်ဆိုတာ ဒီလိုနေရာမျိုးကနေ စတင်တာပါ
08:24
Street plays, auctions, petitions.
162
489000
3000
လမ်းပေါ်က ကစားပွဲတွေ၊ လေလံတွေ၊ အယူခံတင်ခြင်းတွေ အားလုံးပေါ့
08:27
I mean, they were changing lives.
163
492000
3000
သူတို့တွေက ဘဝတွေကို ပြောင်းလဲပေးနေတာလို့ ကျွန်မ ဆိုချင်တယ်
08:30
It was incredible.
164
495000
2000
ဒါဟာ မယုံနိုင်စရာပါပဲ
08:32
So, how can we still stay immune?
165
497000
2000
ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ ဘာလို့များ ဆက်ပြီး ကူးစက်မခံပဲ နေကြမှာလဲ
08:34
How can we stay immune to that passion, that energy, that excitement?
166
499000
4000
ဒီ ချစ်ခြင်းမေတ္တာ၊ ဒီ ခွန်အား၊ ဒီ စိတ်အားထက်သန်မှုတွေကို ဘာလို့များ ဆက်ပြီး ကူးစက်မခံပဲ နေကြမှာလဲ
08:38
I know it's obvious,
167
503000
2000
ဒီလောက်ဆို ထင်သာမြင်သာရှိပြီဆိုတာ ကျွန်မသိပါတယ်
08:40
but I have to end with the most powerful symbol of change, Gandhiji.
168
505000
4000
ဒါပေမယ့် စွမ်းအားအပြင်းဆုံး ပြောင်းလဲမှုရဲ့ သင်္ကေတဖြစ်တဲ့ ဂန္ဒီကြီးနဲ့ အဆုံုးသတ်ရပါလိမ့်မယ်
08:44
70 years ago, it took one man
169
509000
2000
လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ် ရ၀ က၊ လူတစ်ယောက်ဟာ
08:46
to infect an entire nation
170
511000
2000
တစ်တိုင်းပြည်လုံးကို ကူးစက်သွားအောင်လုပ်ခဲ့ပါတယ်
08:48
with the power of "We can."
171
513000
3000
"ငါတို့လုပ်နိုင်တယ်" ဆိုတဲ့ စွမ်းအားနဲ့ပါ
08:51
So, today who is it going to take
172
516000
2000
ကဲ ဒီကနေ့မှာ ဘယ်သူကများ
08:53
to spread the infection from 100,000 children
173
518000
3000
ကလေး ၁-သိန်းကနေ
08:56
to the 200 million children in India?
174
521000
3000
အိန္ဒိယမှာရှိတဲ့ ကလေး မီလီယံ-၂၀၀ ကို ကူးစက်ခြင်းကို ဖြန့်ပေးဖို့ တာဝန်ယူပါမလဲ
08:59
Last I heard, the preamble still said, "We, the people of India," right?
175
524000
4000
နောက်ဆုံး ကျွန်မ ကြားမိတယ်၊ အခြေခံဥပဒေရဲ့ နိဒါန်းမှာ ပြောထားပါသေးတယ်၊ "အိန္ဒိယ၏ပြည်သူလူထု၊ ကျွနု်ပ်တို့သည်" တဲ့၊ ဟုတ်ရဲ့လား
09:03
So, if not us, then who?
176
528000
2000
ဒါဆိုရင် ကျွန်မတို့မှ ဒီကူးစက်ခြင်းကို မလုပ်ရင် ဘယ်သူကများ လုပ်မှာတုန်း
09:05
If not now, then when?
177
530000
3000
အဲဒါကို အခုနေမှ မလုပ်ဘူးဆိုရင် ဘယ်တော့များမှ လုပ်ကြမှာလဲ
09:08
Like I said, contagious is a good word.
178
533000
3000
ကျွန်မပြောခဲ့သလိုပါပဲ ကူးစက်တတ်တယ် ဆိုတာ ကောင်းတဲ့ စကားလုံး တစ်လုံးပါ
09:11
Thank you.
179
536000
2000
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်
09:13
(Applause)
180
538000
12000
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Kiran Sethi - EducatorThe founder of the Riverside School in Ahmedabad, Kiran Sethi has launched an initiative to make our cities more child-friendly.
Why you should listen
Kiran Bir Sethi's early training as a designer is clear in her work as an educator -- she looks beyond what exists, to ask, "could we do this a better way?" In 2001, she founded the Riverside School in Ahmedabad, designing the primary school's curriculum (and its building) from the ground up. Based around six "Beacons of Learning," the school's lesson plan focuses on creating curious, competent future citizens. The school now enrolls almost 300 children and has franchised its curriculum widely.
Sethi's latest project, inspired by dialogue with the children of Riverside, is called AProCh -- which stands for "A Protagonist in every Child." Fighting the stereotype of modern kids as rude and delinquent, AProCh looks for ways to engage Ahmedabad's children in modern city life, and to revamp our cities to make room for kids to learn, both actively and by example.
Kiran Sethi | Speaker | TED.com