TEDxBoston 2012
Noah Wilson-Rich: Every city needs healthy honey bees
Noah Wilson-Rich: Każde miasto potrzebuje zdrowych pszczół
Filmed:
Readability: 3.4
850,068 views
Ostatnio pszczoły tajemniczo i błyskawicznie znikają z obszarów wiejskich. Fakt ten niesie za sobą poważne konsekwencje dla rolnictwa. Wydaje się jednak, że w miastach mają się całkiem nieźle. Dlatego miasta muszą im pomóc. Noah Wilson-Rich sugeruje, że pszczelarstwo miejskie może odegrać kluczową rolę w procesie rewitalizacji nie tylko gatunków pszczół ale i miast. (Sfilmowano podczas TEDxBoston)
Noah Wilson-Rich - Beekeeper
Noah Wilson-Rich studies bees and bee diseases. He founded Best Bees Company to support people who want to own and care for their own beehive. Full bio
Noah Wilson-Rich studies bees and bee diseases. He founded Best Bees Company to support people who want to own and care for their own beehive. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
This man is wearing what we call
0
1552
2714
Ten mężczyzna nosi coś co nazywamy
00:16
a bee beard. (Laughter)
1
4266
2770
pszczelą brodą. (Śmiech)
00:19
A beard full of bees.
2
7036
1449
Brodę pełną pszczół.
00:20
Now, this is what many of you might picture
3
8485
3243
Spora część z was słysząc o pszczołach
00:23
when you think about honeybees, maybe insects,
4
11728
2973
zapewne myśli - insekty
00:26
or maybe anything that has more legs than two.
5
14701
3088
albo inne żyjątka o więcej niż 1 para nóg.
00:29
And let me start by telling you, I gotcha.
6
17789
2658
Doskonale do wiem i rozumiem was.
00:32
I understand that. But, there are many things to know,
7
20447
4481
Jednak jest wiele rzeczy, które warto wiedzieć
00:36
and I want you to open your minds here,
8
24928
2680
i zaraz wam to udowodnię.
00:39
keep them open, and change your perspective about honeybees.
9
27608
3490
Otwórzcie swoje umysły i
pozwólcie sobie zmienić punkt widzenia.
pozwólcie sobie zmienić punkt widzenia.
00:43
Notice that this man is not getting stung.
10
31098
2965
Zauważcie, że ten mężczyzna nie jest żądlony.
00:46
He probably has a queen bee tied to his chin,
11
34063
3444
Zapewne jest tam gdzieś królowa
00:49
and the other bees are attracted to it.
12
37507
2119
a inne pszczoły roją się wokół niej.
00:51
So this really demonstrates our relationship with honeybees,
13
39626
4036
To doskonale obrazuje naszą relację z pszczołami,
00:55
and that goes deep back for thousands of years.
14
43662
3768
która trwa nieprzerwanie od tysięcy lat.
00:59
We're very co-evolved, because we depend on bees
15
47430
3162
Kształtowaliśmy się równocześnie
ponieważ w dużym stopniu
ponieważ w dużym stopniu
01:02
for pollination and, even more recently,
16
50592
2960
zależymy od pszczół w kwestii zapylania
01:05
as an economic commodity.
17
53552
1824
a ostatnimi czasy również od ich produktu.
01:07
Many of you may have heard that honeybees are disappearing,
18
55376
2800
Pewnie wielu z was już słyszało, że pszczoły znikają,
01:10
not just dying, but they're gone.
19
58176
2577
nie umierają - znikają.
01:12
We don't even find dead bodies.
20
60753
1802
Nawet nie znajdujemy po nich śladu.
01:14
This is called colony collapse disorder,
21
62555
2371
Jest to zespół masowego ginięcia pszczoły miodnej.
01:16
and it's bizarre. Researchers around the globe
22
64926
2212
Ta niezwykła przypadłość zastanawia
naukowców całego świata,
naukowców całego świata,
01:19
still do not know what's causing it,
23
67138
2446
którzy ciągle nie znają jej przyczyn.
01:21
but what we do know is that, with the declining numbers
24
69584
2570
Wiadomo jednak,
że wraz ze malejącą liczbą pszczół,
że wraz ze malejącą liczbą pszczół,
01:24
of bees, the costs of over 130 fruit and vegetable crops
25
72154
4237
koszt ponad 130
roślin owocowych i warzywnych, które
roślin owocowych i warzywnych, które
01:28
that we rely on for food is going up in price.
26
76391
5007
od nich zależą, wzrasta.
01:33
So honeybees are important for their role in the economy
27
81398
3758
Pszczoły, bezsprzecznie, odgrywają istotną rolę w
01:37
as well as in agriculture.
28
85156
2025
rolnictwie i ekonomii.
01:39
Here you can see some pictures of what are called
29
87181
1819
Oto tzw. zielone dachy czy też
01:41
green roofs, or urban agriculture.
30
89000
2689
rolnictwo miejskie.
01:43
We're familiar with the image on the left that shows
31
91689
2278
Znajomo zapewne wygląda obraz po lewej,
01:45
a local neighborhood garden in the South End.
32
93967
2784
przedstawiający ogród w okolicy South End.
01:48
That's where I call home. I have a beehive in the backyard.
33
96751
2791
To mój dom i ul z tyłu domu.
01:51
And perhaps a green roof in the future,
34
99542
2419
Po prawej natomiast potencjalny
"zielony dach" przyszłości,
"zielony dach" przyszłości,
01:53
when we're further utilizing urban areas,
35
101961
1931
jeśli nadal będziemy
wykorzystywać przestrzeń miejską,
wykorzystywać przestrzeń miejską,
01:55
where there are stacks of garden spaces.
36
103892
3458
której nie brakuje miejsc na ogrody.
01:59
Check out this image above the orange line in Boston.
37
107350
3353
Spójrzcie na kolejny obraz - to Boston -
02:02
Try to spot the beehive. It's there.
38
110703
3477
i spróbujcie dostrzec ul.
02:06
It's on the rooftop, right on the corner there,
39
114180
2697
Jest na dachu budynku, w samym rogu.
02:08
and it's been there for a couple of years now.
40
116877
2393
Jest tam od kilku lat.
02:11
The way that urban beekeeping currently operates
41
119270
3252
Pszczelarstwo miejskie funkcjonuje obecnie
02:14
is that the beehives are quite hidden,
42
122522
2591
raczej w ukryciu
02:17
and it's not because they need to be.
43
125113
2027
ale nie dlatego, że wymaga tego hodowla.
02:19
It's just because people are uncomfortable with the idea,
44
127140
2977
Ludzie nie do końca aprobują ten pomysł.
02:22
and that's why I want you today to try to think about this,
45
130117
3674
Dlatego chciałbym dzisiaj opowiedzieć
02:25
think about the benefits of bees in cities
46
133791
2283
o korzyściach obecności pszczół w miastach
02:28
and why they really are a terrific thing.
47
136074
2259
i dlaczego to taki fantastyczny pomysł.
02:30
Let me give you a brief rundown on how pollination works.
48
138333
2970
Opowiem wam w skrócie
jak dokładnie działa zapylanie.
jak dokładnie działa zapylanie.
02:33
So we know flowers, we know fruits and vegetables,
49
141303
2583
Kwiaty, owoce, warzywa
02:35
even some alfalfa in hay that the livestock
50
143886
3206
nawet lucerna w sianie bydła na mięso,
02:39
for the meats that we eat, rely on pollinators,
51
147092
2463
które jemy zależy od zapylaczy.
02:41
but you've got male and female parts to a plant here,
52
149555
3433
Rośliny posiadają części żeńskie i męskie,
02:44
and basically pollinators are attracted to plants
53
152988
2890
zasadniczo zapylaczy przyciąga do roślin
02:47
for their nectar, and in the process,
54
155878
3027
ich nektar, jednak w trakcie procesu
02:50
a bee will visit some flowers and pick up some pollen,
55
158905
3375
pszczoła odwiedza kwiaty unosząc
po drodze ich pyłek -
po drodze ich pyłek -
02:54
or that male kind of sperm counterpart, along the way,
56
162280
3432
- męski odpowiednik spermy.
02:57
and then travel to different flowers, and eventually
57
165712
2618
Podróżują miedzy różnymi kwiatami i
03:00
an apple, in this case, will be produced.
58
168330
3119
w efekcie powstaje owoc - w tym przypadku jabłko.
03:03
You can see the orientation. The stem is down.
59
171449
2267
Widać orientacje. Łodyga jest w dół.
03:05
The blossom end has fallen off by the time we eat it,
60
173716
2954
Koniec kwiatu odpada zanim owoc jest gotowy do spożycia.
03:08
but that's a basic overview of how pollination works.
61
176670
2858
Tak pokrótce przebiega zapylanie.
03:11
And let's think about urban living, not today,
62
179528
2872
Pomyślmy teraz o życiu miejskim, nie dzisiejszym
03:14
and not in the past, but what about in a hundred years?
63
182400
2865
ani przeszłym, ale przyszłym.
03:17
What's it gonna look like? We have huge grand challenges
64
185265
3938
Jak będzie wyglądać?
Stoi przed nami ogromne
Stoi przed nami ogromne
03:21
these days of habitat loss. We have more and more people,
65
189203
3930
wyzwanie kurczącej się przestrzeni życiowej.
03:25
billions of people, in 100 years, God knows how many people,
66
193133
3361
Miliardy ludzi za 100 lat a
03:28
and how little space there will be to fit all of them,
67
196494
3364
tak niewiele przestrzeni by ich pomieścić.
03:31
so we need to change the way that we see cities, and
68
199858
3422
Musimy zatem zmienić sposób postrzegania miast.
03:35
looking at this picture on the left of New York City today,
69
203280
3363
Patrząc na dzisiejszy Nowy Jork jesteśmy
03:38
you can see how gray and brown it is.
70
206643
1867
przytłoczeni jego szarością.
03:40
We have tar paper on the rooftops that bounces heat back
71
208510
3531
Kwadraty rozgrzanej papy oddające gorąc z powrotem
03:44
into the atmosphere,
72
212041
2036
do atmosfery, bezsprzecznie
03:46
contributing to global climate change, no doubt.
73
214077
2335
przyczyniając się dalszemu globalnemu ocieplaniu.
03:48
What about in 100 years, if we have green rooftops
74
216412
2500
A gdyby tak w przeciągu następnych 100 lat
03:50
everywhere, and gardening, and we create our own crops
75
218912
3163
zacząć uprawiać zielone dachy
wszędzie gdzie to możliwe?
wszędzie gdzie to możliwe?
03:54
right in the cities? We save on the costs of transportation,
76
222075
3803
W miastach?
Zaoszczędzilibyśmy na kosztach transportu,
Zaoszczędzilibyśmy na kosztach transportu,
03:57
we save on a healthier diet, and we also educate
77
225878
4096
zdrowego odżywiania, stworzylibyśmy
04:01
and create new jobs locally.
78
229974
1702
nowe miejsca pracy - lokalnie.
04:03
We need bees for the future of our cities and urban living.
79
231676
4666
Przyszłość naszych miast i
miejskiego życia potrzebuje pszczół.
miejskiego życia potrzebuje pszczół.
04:08
Here's some data that we collected through our company
80
236342
3384
Oto dane zebrane wspólnie z "Best Bees",
04:11
with Best Bees, where we deliver, install and manage
81
239726
2902
firmą dostarczającą i instalującą pszczele ule
04:14
honeybee hives for anybody who wants them,
82
242628
2243
każdemu, kto ma takie życzenie.
04:16
in the city, in the countryside, and we introduce honeybees,
83
244871
3517
W mieście czy też na wsi.
04:20
and the idea of beekeeping in your own backyard or rooftop
84
248388
2859
Zaznajamiamy ludzi z pszczelarstwem,
04:23
or fire escape, for even that matter,
85
251247
2481
bez względu na lokalizację.
04:25
and seeing how simple it is and how possible it is.
86
253728
2774
Widząc jakie to proste i możliwe
04:28
There's a counterintuitive trend that we noticed
87
256502
2132
zauważyliśmy również sprzeczny trend.
04:30
in these numbers. So let's look at the first metric here,
88
258634
3443
Spójrzmy na te dane.
04:34
overwintering survival.
89
262077
1400
Pierwsza rubryka - zimowanie.
04:35
Now this has been a huge problem for many years,
90
263477
2825
Przez wiele lat był to ogromny problem.
04:38
basically since the late 1980s, when the varroa mite came
91
266302
4060
Właściwie od końca lat 80.
kiedy to pasożyt varrora destructor
kiedy to pasożyt varrora destructor
04:42
and brought many different viruses, bacteria
92
270362
3376
rozprzestrzeniał wirusy, bakterie
04:45
and fungal diseases with it.
93
273738
1804
i grzybice.
04:47
Overwintering success is hard,
94
275542
1749
Zimowanie to trudny okres, bo wtedy
04:49
and that's when most of the colonies are lost,
95
277291
2293
najczęściej dochodzi do utraty całych kolonii.
04:51
and we found that in the cities, bees are surviving
96
279584
2666
Odkryliśmy, że w miastach pszczoły
04:54
better than they are in the country.
97
282250
2348
zimują znacznie lepiej niż na wsiach.
04:56
A bit counterintuitive, right?
98
284598
2228
Zadziwiające, czyż nie?
04:58
We think, oh, bees, countryside, agriculture,
99
286826
2082
Myślimy: pszczoły, wieś, rolnictwo.
05:00
but that's not what the bees are showing.
100
288908
2227
A okazuje się być inaczej.
05:03
The bees like it in the city. (Laughter)
101
291135
2149
Pszczoły lubią miasto. (Śmiech)
05:05
Furthermore, they also produce more honey.
102
293284
3147
Co więcej, produkują więcej miodu.
05:08
The urban honey is delicious.
103
296431
2569
Miejski miód jest przepyszny.
05:11
The bees in Boston on the rooftop of the Seaport Hotel,
104
299000
3097
Setki tysięcy bostońskich pszczół
05:14
where we have hundreds of thousands of bees
105
302097
2472
z dachu hotelu Seaport,
05:16
flying overheard right now
106
304569
1503
latające nad waszymi głowami,
05:18
that I'm sure none of you noticed when we walked by,
107
306072
2305
czego zapewne nie zauważyliście,
05:20
are going to all of the local community gardens
108
308377
2310
stołują się w lokalnych ogrodach
05:22
and making delicious, healthy honey
109
310687
2399
i produkują pyszny, zdrowy miód.
05:25
that just tastes like the flowers in our city.
110
313086
3028
Mający smak kwiatów w naszych ogrodach.
05:28
So the yield for urban hives, in terms of honey production,
111
316114
4787
Zatem potencjał uli miejskich,
w zakresie produkcji miodu,
w zakresie produkcji miodu,
05:32
is higher as well as the overwintering survival,
112
320901
3115
oraz jeśli chodzi o zimowanie
05:36
compared to rural areas.
113
324016
1374
jest większy.
05:37
Again, a bit counterintuitive.
114
325390
2002
Inaczej niż by się wydawało.
05:39
And looking back historically at the timeline
115
327392
3321
Cofając się na osi czasu pszczelego zdrowia,
05:42
of honeybee health, we can go back to the year 950 and see
116
330713
4276
do roku 950, można zauważyć
05:46
that there was also a great mortality of bees in Ireland.
117
334989
3048
spory współczynnik śmiertelności
wśród irlandzkich pszczół.
wśród irlandzkich pszczół.
05:50
So the problems of bees today isn't necessarily
118
338037
3151
Problemy pszczół
05:53
something new. It has been happening
119
341188
2625
nie są zatem nowością. Działo się tak już
05:55
since over a thousand years ago,
120
343813
2067
ponad tysiąc lat temu,
05:57
but what we don't really notice are these problems in cities.
121
345880
3697
Nie zauważamy jednak miejskich problemów pszczół.
06:01
So one thing I want to encourage you to think about
122
349577
2028
Chciałbym was zachęcić
06:03
is the idea of what an urban island is.
123
351605
2402
do przemyślenia czym jest miejska wyspa.
06:06
You think in the city maybe the temperature's warmer.
124
354007
3396
Wydaje się, że w mieście jest cieplej.
06:09
Why are bees doing better in the city?
125
357403
1579
Czemu jest im tu lepiej?
06:10
This is a big question now to help us understand
126
358982
2672
To świetne pytanie,
które pomoże nam również zrozumieć
które pomoże nam również zrozumieć
06:13
why they should be in the city.
127
361654
2321
dlaczego w mieście być powinny.
06:15
Perhaps there's more pollen in the city.
128
363975
2022
Może w mieście jest więcej pyłku kwiatowego.
06:17
With the trains coming in to urban hubs, they can
129
365997
2216
Pociągi lini podmiejskich mogą transportować
06:20
carry pollen with them, very light pollen,
130
368213
2579
taki lekki pyłek, sprawiając, że miasto
06:22
and it's just a big supermarket in the city.
131
370792
2337
jawi się jako wielki pszczeli supermarket.
06:25
A lot of linden trees live along the railroad tracks.
132
373129
3827
Wzdłuż torów kolejowych kwitnie wiele lip.
06:28
Perhaps there are fewer pesticides in the cities
133
376956
2766
A może w porównaniu z wsią w mieście
06:31
than there are in [rural] areas.
134
379722
2218
jest mniej pestycydów.
06:33
Perhaps there are other things that we're just not thinking about yet,
135
381940
2852
A może jest cała masa innych powodów,
06:36
but that's one idea to think about, urban islands.
136
384792
2607
o których jeszcze nie wiemy.
06:39
And colony collapse disorder is not the only thing
137
387399
3924
Zespół masowego ginięcia pszczoły miodnej
06:43
affecting honeybees. Honeybees are dying,
138
391323
2902
to nie jedyne zagrożenie. Pszczoły wymierają
06:46
and it's a huge, huge grand challenge of our time.
139
394225
3704
i jest to ogromne wyzwanie - wyzwanie naszych czasów.
06:49
What you can see up here is a map of the world,
140
397929
2472
Ta mapa prezentuje rozprzestrzenianie się
06:52
and we're tracking the spread of this varroa mite.
141
400401
3072
varroa destructor (z łac.)
06:55
Now, the varroa mite is what changed the game
142
403473
2688
Ten mały pajęczak zmienia w
06:58
in beekeeping, and you can see, at the top right,
143
406161
2855
pszczelarstwie wszystko.
07:01
the years are changing, we're coming up to modern times,
144
409016
3263
Z upływem czasu, łatwo zauważyć
07:04
and you can see the spread of the varroa mite
145
412279
2330
kierunki rozprzestrzeniania się pasożyta,
07:06
from the early 1900s through now.
146
414609
2651
od początku XX wieku aż do dzisiaj.
07:09
It's 1968, and we're pretty much covering Asia.
147
417260
2951
W 1968 roku varroa obejmowała już praktycznie całą Azję.
07:12
1971, we saw it spread to Europe and South America,
148
420211
4062
W '71 obserwowaliśmy
jak obejmuje Europę i Amerykę Łacińską,
jak obejmuje Europę i Amerykę Łacińską,
07:16
and then, when we get to the 1980s,
149
424273
4388
i w końcu w latach 80.,
07:20
and specifically to 1987, the varroa mite finally came
150
428661
4234
a konkretnie w 1987 kolonie varroa docierają
07:24
to North America and to the United States,
151
432895
2382
do Ameryki Północnej.
07:27
and that is when the game changed
152
435277
2456
Oto punkt zwrotny w
07:29
for honeybees in the United States.
153
437733
2681
historii amerykańskich pszczół.
07:32
Many of us will remember our childhood growing up,
154
440414
2088
Wielu z nas pamięta z dzieciństwa
07:34
maybe you got stung by a bee, you saw bees on flowers.
155
442502
2226
pszczoły czy też ich bolesne użądlenia.
07:36
Think of the kids today. Their childhood's a bit different.
156
444728
3938
Dzisiejsze dzieci nie mają już
07:40
They don't experience this.
157
448666
1924
możliwości tego doświadczać.
07:42
The bees just aren't around anymore.
158
450590
2500
Bo pszczół już po prostu nie ma.
07:45
So we need bees and they're disappearing and it's a big problem.
159
453090
3440
Potrzebujemy pszczół, a one znikają.
07:48
What can we do here?
160
456530
1705
Co możemy w tym względzie zrobić?
07:50
So, what I do is honeybee research.
161
458235
2565
Zajmuję się badaniami na ten temat.
07:52
I got my Ph.D. studying honeybee health.
162
460800
2093
Napisałem doktorat o zdrowiu pszczół.
07:54
I started in 2005 studying honeybees.
163
462893
3465
Zaczynałem w 2005 roku.
07:58
In 2006, honeybees started disappearing,
164
466358
2342
W 2006 pszczoły zaczęły znikać i
08:00
so suddenly, like, this little nerd kid
165
468700
2361
nagle ten młody miłośnik
08:03
going to school working with bugs — (Laughter) —
166
471061
2617
robactwa...
(Śmiech)
(Śmiech)
08:05
became very relevant in the world.
167
473678
2093
stał się dla świata ważną osobą.
08:07
And it worked out that way.
168
475771
1081
Wszystko się poukładało.
08:08
So my research focuses on ways to make bees healthier.
169
476852
3999
W badanich skupiam się na tym,
jak polepszyć stan zdrowia pszczół
jak polepszyć stan zdrowia pszczół
08:12
I don't research what's killing the bees, per se.
170
480851
2791
Nie zajmuję się dokładnie tym, co zabija pszczoły.
08:15
I'm not one of the many researchers around the world
171
483642
2183
Nie jestem jednym z tych badaczy
latających po świecie
latających po świecie
08:17
who's looking at the effects of pesticides or diseases
172
485825
3071
szukając chorób i
zgubnych dla pszczół pestycydów
zgubnych dla pszczół pestycydów
08:20
or habitat loss and poor nutrition on bees.
173
488896
2552
czy utraty przestrzeni życiowej i źródła odżywiania.
08:23
We're looking at ways to make bees healthier
174
491448
1993
Szukam sposobów
na poprawę stanu ich zdrowia
na poprawę stanu ich zdrowia
08:25
through vaccines, through yogurt, like probiotics,
175
493441
3631
poprzez szczepionki, probiotyki, jogurt
08:29
and other types of therapies in ways that can be fed orally to bees,
176
497072
4800
i inne formy terapii "doustnych".
08:33
and this process is so easy, even a 7-year-old can do it.
177
501872
3035
To tak proste, że mógłby to robić nawet 7-latek.
08:36
You just mix up some pollen, sugar and water,
178
504907
2360
Miesza się pyłek kwiatowy, cukier i wodę i
08:39
and whatever active ingredient you want to put in,
179
507267
1802
jakikolwiek aktywny składnik, który chce się podać.
08:41
and you just give it right to the bees. No chemicals involved,
180
509069
2198
Bez chemikaliów
08:43
just immune boosters.
181
511267
2170
tylko wzmacniacze sytemu immunologicznego.
08:45
Humans think about our own health in a prospective way.
182
513437
2200
O swoim zdrowiu ludzie myślą
w sposób przyszłościowy.
w sposób przyszłościowy.
08:47
We exercise, we eat healthy, we take vitamins.
183
515637
2660
Gimnastykują się,
zdrowo odżywiają, zażywają witaminy.
zdrowo odżywiają, zażywają witaminy.
08:50
Why don't we think about honeybees in that same type of way?
184
518297
3043
Dlaczego nie pomyślimy tak samo o pszczołach?
08:53
Bring them to areas where they're thriving
185
521340
2566
Przenieść je na tam, gdzie mogą lepiej się rozwijać,
08:55
and try to make them healthier before they get sick.
186
523906
3436
zanim się rozchorują.
08:59
I spent many years in grad school trying to poke bees and do vaccines
187
527342
4189
Spędziłem wiele lat w szkole
próbując szczepionek i igieł.
próbując szczepionek i igieł.
09:03
with needles. (Laughter) Like, years,
188
531531
3342
(Śmiech)
Lata.
Lata.
09:06
years at the bench, "Oh my gosh, it's 3 a.m.
189
534873
2302
Całe lata w ławce: "Boże, 3 nad ranem a ja
09:09
and I'm still pricking bees." (Laughter)
190
537175
1351
ciągle kuję te pszczoły."
(Śmiech)
(Śmiech)
09:10
And then one day I said, "Why don't we just do an oral vaccine?"
191
538526
3874
Wpadłem na pomysł: "Dlaczego nie spróbować
09:14
It's like, "Ugh," so that's what we do. (Laughter)
192
542400
4648
szczepionki doustnej?"
09:19
I'd love to share with you some images of urban beehives,
193
547048
3188
Pokażę wam teraz kilka
przykładów miejskich uli,
przykładów miejskich uli,
09:22
because they can be anything.
194
550236
2482
mogą przybrać naprawdę wiele postaci.
09:24
I mean, really open your mind with this.
195
552718
1903
Naprawdę. Uwierzcie mi.
09:26
You can paint a hive to match your home.
196
554621
2174
Możecie pomalować ul
pod kolor swojego domu.
pod kolor swojego domu.
09:28
You can hide a hive inside your home.
197
556795
3370
Możecie go schować w jego wnętrzu.
09:32
These are three hives on the rooftop
198
560165
1812
Oto 3 ule na dachu hotelu
09:33
of the Fairmont Copley Plaza Hotel,
199
561977
2111
Fairmont Copley Plaza.
09:36
and they're beautiful here. I mean, we matched
200
564088
2460
Idealnie się tam prezentują. Dobraliśmy nawet
09:38
the new color of the inside of their rooms to do
201
566548
2681
kolor wnętrza hotelowych pokoi - brązowy,
09:41
some type of a stained wood with blue for their sheets,
202
569229
3237
i niebieski pasujący do pościeli.
09:44
and these bees are terrific, and they also will use
203
572466
3019
Te pszczoły są niesamowite i będą się żywić
09:47
herbs that are growing in the garden.
204
575485
2606
ziołami rosnącymi w hotelowym ogrodzie.
09:50
That's what the chefs go to to use for their cooking,
205
578091
3099
Tym czym kucharz przyprawia swoje przyprawy.
09:53
and the honey -- they do live events --
206
581190
1879
A miód,
09:55
they'll use that honey at their bars.
207
583069
2138
wykorzystywany jest w hotelowym barze.
09:57
Honey is a great nutritional substitute for regular sugar
208
585207
2620
Miód to świetny substytut zwykłego cukru
09:59
because there are different types of sugars in there.
209
587827
2127
ponieważ zawiera ich różne rodzaje.
10:01
We also have a classroom hives project,
210
589954
2377
Prowadzimy też projekty szkolne.
10:04
where -- this is a nonprofit venture --
211
592331
2652
Nie zarobkowo.
10:06
we're spreading the word around the world for how
212
594983
3117
Staramy się rozpowszechniać ideę, że ule
10:10
honeybee hives can be taken into the classroom
213
598100
2285
z powodzeniem mogą zadomowić się w klasach
10:12
or into the museum setting, behind glass,
214
600385
2306
czy też muzeach i być
10:14
and used as an educational tool.
215
602691
2408
wykorzystywane jako narzędzia edukacji.
10:17
This hive that you see here has been
216
605099
1624
Ul, który tu widzicie znajduje się od wielu lat
10:18
in Fenway High School for many years now.
217
606723
2551
w Fenway High School.
10:21
The bees fly right into the outfield of Fenway Park.
218
609274
1959
Ich pszczoły latają poza teren, do parku Fenway.
10:23
Nobody notices it. If you're not a flower,
219
611233
1955
Są niezauważalne. Nie jesteś kwiatem
10:25
these bees do not care about you. (Laughter)
220
613188
2621
nie obchodzisz ich.
(Śmiech)
(Śmiech)
10:27
They don't. They don't. They'll say,
221
615809
2371
Po prostu nie.
10:30
"S'cuse me, flying around." (Laughter)
222
618180
2911
"Przepraszam, ja tu sobie latam."
(Śmiech)
(Śmiech)
10:33
Some other images here in telling a part of the story
223
621091
2563
Kolejne obrazy przedstawiają
istotną część historii,
istotną część historii,
10:35
that really made urban beekeeping terrific is
224
623654
2638
miejskiego pszczelarstwa.
10:38
in New York City, beekeeping was illegal until 2010.
225
626292
3364
Do 2010 roku
pszczelarstwo w Nowym Jorku było nielegalne.
pszczelarstwo w Nowym Jorku było nielegalne.
10:41
That's a big problem, because what's going to pollinate
226
629656
3337
Co w takim układzie miało zapylać
10:44
all of the gardens and the produce locally? Hands?
227
632993
3424
lokalne ogrody i uprawy? Ręce?
10:48
I mean, locally in Boston, there is a terrific company
228
636417
3356
W Bostonie działa świetne przedsiębiorstwo
10:51
called Green City Growers, and they are going
229
639773
2405
Green City Growers
10:54
and pollinating their squash crops by hand with Q-Tips,
230
642178
3511
zapylające swoje uprawy kabaczków ręcznie,
10:57
and if they miss that three day window, there's no fruit.
231
645689
2554
ale gdy niefortunnie pomylą się
w datach, owoców nie ma.
w datach, owoców nie ma.
11:00
Their clients aren't happy, and people go hungry.
232
648243
2903
Klienci są niezadowoleni, ludzie głodni.
11:03
So this is important.
233
651146
1868
Czyli to ważne.
11:05
We have also some images of honey from Brooklyn.
234
653014
2107
Tutaj widzimy miód z Brooklynu.
11:07
Now, this was a mystery in the New York Times
235
655121
1952
To była sensacja w New York Time'sie.
11:09
where the honey was very red, and the
236
657073
1848
Miód był tak czerwony, że nowojorscy
11:10
New York State forensics department came in
237
658921
1524
eksperci medycyny sądowej
postanowili się tym zająć.
postanowili się tym zająć.
11:12
and they actually did some science to match
238
660445
2602
Wyniki badań pokazały,
że czerwony barwnik zawarty w miodzie
że czerwony barwnik zawarty w miodzie
11:15
the red dye with that found
239
663047
2520
odpowiadał dokładnie temu
11:17
in a maraschino cherry factory down the street. (Laughter)
240
665567
3251
z pobliskiej fabryki przetworów wiśniowych - Maraschino.
11:20
So you can tailor your honey to taste however you want
241
668818
3398
Czyli można dowolnie wpływać na smak miodu
11:24
by planting bee-friendly flowers.
242
672216
2295
poprzez umieszczanie pszczół
w okolicach odpowiednich roślin.
w okolicach odpowiednich roślin.
11:26
Paris has been a terrific model for urban beekeeping.
243
674511
2738
Paryż to wspaniały przykład pszczelarstwa miejskiego.
11:29
They've had hives on the rooftop of their opera house
244
677249
2550
Od wielu lat mają tam ul
na dachu swojej opery.
na dachu swojej opery.
11:31
for many years now, and that's what really got people started, thinking,
245
679799
2936
To sprawiło, że wiele osób dostrzegło:
11:34
"Wow, we can do this, and we should do this."
246
682735
3468
"Wow, my też tak możemy i nawet powinniśmy."
11:38
Also in London, and in Europe across the board,
247
686203
2833
Podobnie jest w Londynie i całej Europie.
11:41
they're very advanced in their use of green rooftops
248
689036
3252
W dziedzinie pszczelarstwa i zielonych dachów
11:44
and integrating beehives,
249
692288
2498
są bardzo zaawansowani.
11:46
and I'll show you an ending note here.
250
694786
3181
Zakończę może próbą
11:49
I would like to encourage you to open your mind.
251
697967
2075
zachęcenia was do otwarcia umysłów i
11:52
What can you do to save the bees or to help them
252
700042
3161
zastanowienia się jak wy możecie pomóc pszczołom.
11:55
or to think of sustainable cities in the future?
253
703203
3791
Lub też co możecie zrobić
dla zrównoważonego rozwoju miejskiego.
dla zrównoważonego rozwoju miejskiego.
11:58
Well, really, just change your perspective.
254
706994
1970
Zmieńcie swoje podejście.
12:00
Try to understand that bees are very important.
255
708964
1974
Spróbujcie zrozumieć jak ważne są pszczoły.
12:02
A bee isn't going to sting you if you see it.
256
710938
2411
Pszczoła nie użądli jeśli w porę ją dostrzeżecie.
12:05
The bee dies. Honeybees die when they sting,
257
713349
3314
Jeśli użądli, umiera.
12:08
so they don't want to do it either. (Laughter)
258
716663
2442
Zatem jej też nie bardzo na tym zależy.
(Śmiech)
(Śmiech)
12:11
It's nothing to panic about. They're all over the city.
259
719105
4090
Nie ma powodu do paniki. I tak są w całym mieście.
12:15
You could even get your own hive if you want.
260
723195
2102
Możecie sobie sprawić nawet własny ul.
12:17
There are great resources available,
261
725297
1728
Jest ku temu mnóstwo możliwości,
12:19
and there are even companies that will help get you set up and mentor you
262
727025
2951
są nawet firmy, które chętnie wam w tym pomogą.
12:21
and it's important for our educational system in the world
263
729981
3126
To bardzo istotne dla nauki
12:25
for students to learn about agriculture worldwide
264
733107
2686
aby studenci na całym świecie
mogli się kształcić w dziedzinie rolnictwa,
mogli się kształcić w dziedzinie rolnictwa,
12:27
such as this little girl, who, again, is not even getting stung.
265
735793
3835
jak ta dziewczynka,
która ze spotkania z pszczołami wychodzi bez szwanku.
która ze spotkania z pszczołami wychodzi bez szwanku.
12:31
Thank you. (Applause)
266
739628
2354
Dziękuję.
(Oklaski)
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Noah Wilson-Rich - BeekeeperNoah Wilson-Rich studies bees and bee diseases. He founded Best Bees Company to support people who want to own and care for their own beehive.
Why you should listen
Noah Wilson-Rich founded Best Bees Company in his Boston apartment while getting his Ph.D. at Tufts University. Best Bees supplies gardeners and any other interested parties in the Boston area with beehives, as well as the resources, materials and appropriate consultation for their upkeep. This service is a nontraditional means of raising money for research to improve honey bee health. Profits from installing and managing these honey beehives goes to fund Wilson-Rich's research into bee diseases.
Noah Wilson-Rich | Speaker | TED.com