TEDWomen 2015
Sakena Yacoobi: How I stopped the Taliban from shutting down my school
Sakena Yacoobi: Jak powstrzymałam Talibów przed zamknięciem mojej szkoły
Filmed:
Readability: 2.4
1,497,714 views
Podczas gdy Talibowie zamknęli wszystkie szkoły dla dziewcząt w Afganistanie, Sakena Yacoobi potajemnie otwierała nowe, zapewniając edukację tysiącom kobiet i mężczyzn. Podczas tej zabawnej ale i mocnej prelekcji opowiada szokującą historię o dwóch sytuacjach, kiedy grożono jej, aby przestała nauczać, a także dzieli się swoją wizją odbudowy ukochanego państwa.
Sakena Yacoobi - Education activist
At the Afghan Institute of Learning, Sakena Yacoobi provides teacher training to Afghan women, supporting education for girls and boys throughout the country. Full bio
At the Afghan Institute of Learning, Sakena Yacoobi provides teacher training to Afghan women, supporting education for girls and boys throughout the country. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
(Arabski) Szukam schronienia w Allahu
przed przeklętym szatanem.
przed przeklętym szatanem.
00:13
(Arabic) I seek refuge in Allah from cursed Satan.
In the Name of Allah, the most Gracious, the most Merciful.
In the Name of Allah, the most Gracious, the most Merciful.
0
1346
3629
W imieniu Allaha, najłaskawszego,
najbardziej miłosiernego
najbardziej miłosiernego
00:16
(English) I was born
in a middle class family.
in a middle class family.
1
4999
2810
Urodziłam się w rodzinie klasy średniej.
00:20
My father was five years old
when he lost his father,
when he lost his father,
2
8642
3837
Ojciec miał 5 lat,
kiedy stracił swojego ojca,
kiedy stracił swojego ojca,
00:25
but by the time I was born,
3
13233
3079
ale kiedy ja się urodziłam,
00:28
he was already a businessman.
4
16336
1825
był już biznesmenem.
00:31
But it didn't make a difference to him
5
19320
2428
I nie miało dla niego znaczenia,
00:33
if his children were going to be
a boy or a girl:
a boy or a girl:
6
21772
2908
jakiej płci będą jego dzieci,
00:36
they were going to go to school.
7
24704
1603
miały iść do szkoły.
00:38
So I guess I was the lucky one.
8
26879
2412
Wygląda na to, że miałam szczęście.
00:42
My mother had 16 pregnancies.
9
30482
2452
Matka była w ciąży 16 razy.
00:45
From 16 pregnancies, five of us are alive.
10
33926
4563
Była w ciąży 16 razy, pięcioro z nas żyje.
00:51
You can imagine as a child
what I went through.
what I went through.
11
39418
3874
Można sobie wyobrazić,
przez co przeszłam jako dziecko.
przez co przeszłam jako dziecko.
00:56
Day to day, I watched women
12
44008
2849
Dzień po dniu patrzyłam na kobiety
00:58
being carried to a graveyard,
13
46881
2746
zanoszone na cmentarz.
01:02
or watched children going to a graveyard.
14
50151
3980
Patrzyłam na dzieci, idące na cmentarz.
01:07
At that time, when I
finished my high school,
finished my high school,
15
55555
3024
W tym czasie, po skończeniu liceum,
01:10
I really wanted to be a doctor.
16
58603
2379
bardzo chciałam zostać lekarzem.
01:13
I wanted to be a doctor
to help women and children.
to help women and children.
17
61371
3849
Chciałam zostać lekarzem,
żeby pomagać kobietom i dzieciom.
żeby pomagać kobietom i dzieciom.
01:18
So I completed my education,
18
66053
2445
Zakończyłam edukację,
01:20
but I wanted to go to university.
19
68522
2420
ale chciałam iść na uniwersytet.
01:23
Unfortunately, in my country,
there wasn't a dormitory for girls,
there wasn't a dormitory for girls,
20
71290
4684
Niestety, w moim kraju nie było
akademików dla dziewcząt,
akademików dla dziewcząt,
01:28
so I was accepted in medical school,
but I could not go there.
but I could not go there.
21
76585
4402
wiec dostałam się do szkoły medycznej,
ale nie mogłam tam iść.
ale nie mogłam tam iść.
01:33
So as a result, my father
sent me to America.
sent me to America.
22
81606
4691
W końcu ojciec wysłał mnie do Ameryki.
01:38
I came to America.
23
86999
1909
Pojechałam do Ameryki.
01:40
I completed my education.
24
88932
2050
Ukończyłam edukację.
01:43
While I was completing my education,
25
91355
2420
Podczas gdy ja kończyłam edukację,
01:45
my country was invaded by Russia.
26
93799
3127
mój kraj najechała Rosja.
01:50
And do you know that at the time
I was completing my education,
I was completing my education,
27
98299
4083
Gdy ja kończyłam edukację,
01:54
I didn't know what was going on
with my family or with my country.
with my family or with my country.
28
102406
3738
nie wiedziałam, co się dzieje
z moją rodziną czy krajem.
z moją rodziną czy krajem.
01:58
There were months, years,
I didn't know about it.
I didn't know about it.
29
106454
3111
Miesiące, lata, nic o tym nie wiedziałam.
02:02
My family was in a refugee camp.
30
110358
3002
Rodzina była w obozie dla uchodźców.
02:06
So as soon as I completed my education,
31
114789
3436
Gdy tylko zakończyłam studia,
02:10
I brought my family to America.
32
118844
1985
ściągnęłam rodzinę do USA.
02:13
I wanted them to be safe.
33
121400
2226
Chciałam, żeby byli bezpieczni.
02:16
But where was my heart?
34
124046
1762
Ale gdzie było moje serce?
02:18
My heart was in Afghanistan.
35
126110
2087
Moje serce było w Afganistanie.
02:20
Day after day,
when I listened to the news,
when I listened to the news,
36
128522
3254
Dzień po dniu, kiedy słuchałam wiadomości
02:23
when I followed what was
going on with my country,
going on with my country,
37
131800
2674
kiedy śledziłam, co się dzieje w kraju,
02:26
my heart was breaking up.
38
134498
1571
serce mi pękało.
02:28
I really wanted to go back to my country,
39
136442
2199
Bardzo chciałam wracać,
02:31
but at the same time I knew
I could not go there,
I could not go there,
40
139014
2769
ale jednocześnie wiedziałam, że nie mogę,
02:33
because there was no place for me.
41
141807
2389
bo nie było tam dla mnie miejsca.
02:36
I had a good job.
42
144577
1770
Miałam dobrą pracę.
02:38
I was a professor at a university.
43
146371
2285
Byłam profesorem na uniwersytecie.
02:40
I earned good money.
44
148680
1802
Zarabiałam dobre pieniądze.
02:42
I had a good life.
45
150506
1666
Miałam dobre życie.
02:44
My family was here.
46
152196
1787
Moja rodzina tu była.
02:46
I could live with them.
47
154007
1991
Mogłam z nimi żyć.
02:48
But I wasn't happy.
48
156022
1858
Ale nie byłam szczęśliwa.
02:49
I wanted to go back home.
49
157904
1721
Chciałam wracać do domu.
02:52
So I went to the refugee camp.
50
160000
2174
Pojechałam do obozu dla uchodźców.
02:54
And when I went
to the refugee camp in Pakistan,
to the refugee camp in Pakistan,
51
162912
3190
W obozie dla uchodźców w Pakistanie
02:58
there were 7.5 million refugees.
52
166126
2905
było 7,5 miliona uchodźców.
03:01
7.5 million refugees.
53
169745
2431
7,5 miliona uchodźców.
03:04
About 90 percent of them
were women and children.
were women and children.
54
172898
4095
90% z nich to były kobiety i dzieci.
03:09
Most of the men have been killed
or they were in war.
or they were in war.
55
177811
3277
Większość mężczyzn zginęła
albo byli na wojnie.
albo byli na wojnie.
03:13
And you know, in the refugee camp,
56
181850
2467
W obozie dla uchodźców
03:16
when I went day-to-day to do a survey,
57
184698
2484
codziennie robiłam operacje
03:19
I found things you never could imagine.
58
187674
3707
i widziałam rzeczy,
które trudno sobie wyobrazić.
które trudno sobie wyobrazić.
03:24
I saw a widow with five to eight children
59
192174
2675
Widziałam wdowę z 5 czy 8 dzieci,
03:26
sitting there and weeping
60
194873
2221
jak siedzi i szlocha,
03:29
and not knowing what to do.
61
197435
1556
nie wie, co robić.
03:31
I saw a young woman
have no way to go anywhere,
have no way to go anywhere,
62
199396
3373
Widziałam młode kobiety, bez przyszłości,
03:35
no education, no entertainment,
no place to even live.
no place to even live.
63
203070
4881
bez edukacji, bez rozrywki,
nawet bez miejsca do życia.
nawet bez miejsca do życia.
03:40
I saw young men that had lost
their father and their home,
their father and their home,
64
208736
4778
Widziałam młodych mężczyzn,
którzy stracili ojców i domy
którzy stracili ojców i domy
03:45
and they are supporting the family
as a 10-to-12-year old boy --
as a 10-to-12-year old boy --
65
213538
4893
i utrzymywali rodziny,
jako 10-12 letni chłopcy
jako 10-12 letni chłopcy
03:50
being the head of the household,
66
218455
1690
będąc głowami rodziny,
03:52
trying to protect their sister
and their mother and their children.
and their mother and their children.
67
220169
3191
próbując chronić siostry, matki i dzieci.
03:56
So it was a very devastating situation.
68
224113
3039
Była to bardzo druzgocząca sytuacja.
03:59
My heart was beating for my people,
69
227176
2928
Moje serce biło dla ludzi
04:02
and I didn't know what to do.
70
230128
1667
i nie wiedziałam co robić.
04:04
At that moment, we talk about momentum.
71
232533
2611
Stąd się wszystko zaczęło.
04:07
At that moment, I felt,
what can I do for these people?
what can I do for these people?
72
235636
3800
Myślałam: "Co mogę zrobić dla tych ludzi?
04:11
How could I help these people?
73
239801
1803
Jak mogę im pomóc?".
04:13
I am one individual.
What can I do for them?
What can I do for them?
74
241628
3038
Jestem jednostką. Co mogę dla nich zrobić?
04:17
But at that moment, I knew
75
245205
2643
Ale w tym momencie wiedziałam,
04:19
that education changed my life.
76
247872
2547
że edukacja zmieniła moje życie.
04:22
It transformed me. It gave me status.
77
250745
3714
Przekształciła mnie. Nadała mi status.
04:26
It gave me confidence.
It gave me a career.
It gave me a career.
78
254483
3631
Dała mi ufność. Dała mi karierę.
04:30
It helped me to support my family,
79
258138
2214
Pomogła mi utrzymać rodzinę,
04:32
to bring my family to another country,
80
260376
2455
sprowadzić ich do innego kraju,
04:34
to be safe.
81
262855
1164
zyskać bezpieczeństwo.
04:36
And I knew that at that moment
82
264853
2737
I w tym momencie wiedziałam,
04:39
that what I should give to my people
is education and health,
is education and health,
83
267614
4008
że moim ludziom
trzeba dać edukację i zdrowie,
trzeba dać edukację i zdrowie,
04:43
and that's what I went after.
84
271932
1587
i do tego zmierzałam.
04:45
But do you think it was easy?
85
273942
2341
To wydaje się proste?
04:48
No, because at that time, education
was banned for girls, completely.
was banned for girls, completely.
86
276695
6532
Nie, bo w tym czasie edukacja
dla dziewcząt była całkowicie zakazana.
dla dziewcząt była całkowicie zakazana.
04:56
And also, by Russia invading Afghanistan,
87
284346
3688
Z powodu inwazji Rosji na Afganistan
05:00
people were not trusting anyone.
88
288058
2183
ludzie nie ufali nikomu.
05:03
It was very hard to come and say,
"I want to do this."
"I want to do this."
89
291058
3722
Trudno było powiedzieć: "Chcę to zrobić".
05:06
Who am I?
90
294804
1421
Kim jestem?
05:08
Somebody who comes from the United States.
91
296249
2126
Kimś, kto przyjechał z USA.
05:10
Somebody who got educated here.
92
298399
1898
Kimś, kto zdobył tam wykształcenie.
05:12
Did they trust me? Of course not.
93
300321
2674
Ufali mi? Oczywiście, ze nie.
05:15
So I really needed to build
the trust in this community.
the trust in this community.
94
303622
4314
Musiałam budować zaufanie w społeczności.
05:19
How am I going to do that?
95
307960
1841
Jak to zrobić?
05:22
I went and surveyed and looked and looked.
96
310372
2897
Przyglądałam się i patrzyłam.
05:25
I asked.
97
313626
1309
Zadawałam pytania.
05:26
Finally, I found one man.
98
314959
2262
W końcu znalazłam jednego człowieka.
05:29
He was 80 years old.
99
317674
1436
Miał 80 lat.
05:31
He was a mullah.
100
319412
1412
Był mułłą.
05:33
I went to his tent in the camp,
101
321435
2635
Poszłam do jego namiotu w obozie
05:36
and I asked him,
102
324451
1595
i poprosiłam go:
05:38
"I want to make you a teacher."
103
326070
2095
"Chcę, żebyś został nauczycielem".
05:41
And he looked at me,
104
329117
1651
A on na mnie spojrzał
05:42
and he said, "Crazy woman,
105
330792
1373
i powiedział: "Szalona kobieto,
05:45
crazy woman, how do you think
I can be a teacher?"
I can be a teacher?"
106
333157
4008
myślisz, że ja mogę być nauczycielem?".
05:49
And I told him,
"I will make you a teacher."
"I will make you a teacher."
107
337911
2484
Powiedziałam: "Sprawię,
że będziesz nauczycielem".
że będziesz nauczycielem".
05:52
Finally, he accepted my offer,
108
340705
2143
W końcu zaakceptował moja propozycję,
05:55
and once I started a class
in his compound,
in his compound,
109
343554
2802
Kiedy zaczęliśmy zajęcia,
05:58
the word spread all over.
110
346935
1913
słowo się rozeszło.
06:01
In a matter of one year,
111
349657
2142
W ciągu roku
06:03
we had 25 schools set up,
112
351823
2921
mieliśmy 25 otwartych szkół,
06:06
15,000 children going to school,
113
354768
2944
15 000 dzieci uczęszczających do szkoły,
06:09
and it was amazing.
114
357736
2096
to było cudowne.
06:11
(Applause)
115
359856
2237
(Brawa)
06:14
Thank you.
116
362117
1151
Dziękuję.
06:16
Thank you.
117
364236
1151
Dziękuję.
06:18
But of course, we're doing all our work,
we were giving teacher training.
we were giving teacher training.
118
366252
5542
Ale oczywiście pracowaliśmy,
szkoliliśmy nauczycieli.
szkoliliśmy nauczycieli.
06:23
We were training women's rights,
human rights, democracy, rule of law.
human rights, democracy, rule of law.
119
371818
4769
Szkoliliśmy w zakresie praw kobiet,
praw człowieka, demokracji, prawa.
praw człowieka, demokracji, prawa.
06:28
We were giving all kinds of training.
120
376611
2429
Dawaliśmy szkolenia każdego rodzaju.
06:31
And one day, I tell you,
121
379064
2476
I pewnego dnia
06:34
one day I was in the office
in Peshawar, Pakistan.
in Peshawar, Pakistan.
122
382087
3659
byłam w biurze w Peszawarze, w Pakistanie.
06:38
All of a sudden, I saw my staff
running to rooms and locking the doors
running to rooms and locking the doors
123
386556
4910
Nagle zobaczyłam, że pracownicy biegną
do pokojów i zamykają drzwi na klucz.
do pokojów i zamykają drzwi na klucz.
06:43
and telling me, "Run away, hide!"
124
391490
2953
Mówili: '"Uciekaj, schowaj się!".
06:47
And you know, as a leader, what do you do?
125
395268
2508
Co ma robić kierownik?
06:50
You're scared. You know it's dangerous.
126
398419
3874
Boisz się. Wiesz, że jest niebezpiecznie.
06:54
You know your life is on the line.
127
402317
1770
Wiesz, ze twoje życie wisi na włosku.
06:56
But as a leader,
you have to hold it together.
you have to hold it together.
128
404111
2785
Ale jako przywódca musisz dać przykład.
06:59
You have to hold it together
and show strength.
and show strength.
129
407309
2698
Musisz dać przykład i pokazać siłę.
07:02
So I said, "What's going on?"
130
410412
2206
Zapytałam: "Co się dzieje?".
07:04
And these people were pouring
into my office.
into my office.
131
412642
2865
W biurze było coraz więcej osób.
Zaprosiłam ich do biura.
07:07
So I invited them to the office.
132
415880
1659
07:09
They came, and there were
nine of them -- nine Taliban.
nine of them -- nine Taliban.
133
417563
4611
Przyszło dziewięciu Talibów.
Chyba najbrzydsi mężczyźni,
jakich kiedykolwiek widziałam.
jakich kiedykolwiek widziałam.
07:14
They were the ugliest looking men
you can ever see.
you can ever see.
134
422753
2722
(Śmiech)
07:17
(Laughter)
135
425499
2041
Wyglądali wrednie,
07:19
Very mean-looking people,
136
427564
1998
czarne ubrania, czarne turbany,
07:21
black clothes, black turban,
137
429586
2247
wpadli do mojego biura.
07:23
and they pour into my office.
138
431857
1736
Poprosiłam, żeby usiedli
i napili się herbaty.
i napili się herbaty.
07:26
And I invited them
to have a seat and have tea.
to have a seat and have tea.
139
434046
3293
Odmówili. Nie mieli zamiaru pić herbaty.
07:29
They said no. They are not
going to drink tea.
going to drink tea.
140
437641
2492
07:32
And of course, with the tone
of voice they were using,
of voice they were using,
141
440934
3452
Oczywiście ton ich głosu,
był przerażający,
07:36
it was very scary,
142
444410
1396
07:37
but I was really shaking up.
143
445830
2587
naprawdę się trzęsłam,
07:40
But also I was strong, holding myself up.
144
448441
3579
ale też byłam silna i trzymałam się.
Wiecie, jak się ubieram,
07:44
And, of course, by that time,
you know how I dress --
you know how I dress --
145
452424
2930
07:47
I dress from head to toe in a black hijab.
146
455378
2571
czarny hidżab od stóp do głów.
07:49
The only thing you could see, my eyes.
147
457973
2483
Widać mi tylko oczy.
07:53
They asked me, "What are you doing?
148
461464
2454
Zapytali mnie, co robię.
"Nie wiesz, że szkoła
jest zakazana dla dziewcząt?
jest zakazana dla dziewcząt?
07:55
Don't you know that school
is banned for girls?
is banned for girls?
149
463942
3405
Co one tu robią?".
07:59
What are you doing here?"
150
467776
1738
08:01
And you know, I just looked at them,
151
469926
2597
Po prostu na nich spojrzałam
08:04
and I said, "What school?
Where is the school?"
Where is the school?"
152
472547
2595
i zapytałam: "Jaka szkoła?
Gdzie jest ta szkoła?"
Gdzie jest ta szkoła?"
08:07
(Laughter)
153
475507
2801
(Śmiech)
(Brawa)
08:10
(Applause)
154
478332
3096
08:13
And they look at my face, and they said,
"You are teaching girls here."
"You are teaching girls here."
155
481452
3761
Patrzyli mi w twarz:
"Uczysz tu dziewczęta".
"Uczysz tu dziewczęta".
08:17
I said, "This is a house of somebody.
156
485237
2834
Powiedziałam: "To jest czyjś dom.
Mamy tu uczniów,
08:20
We have some students coming,
157
488428
1904
a oni studiują Koran, świętą księgę.
08:22
and they are all learning
Koran, Holy Book.
Koran, Holy Book.
158
490356
2952
Koran mówi, że jeśli kobiety
studiują święta księgę
studiują święta księgę
08:25
And you know, Koran says that
if you learn the Holy Book, the woman,
if you learn the Holy Book, the woman,
159
493792
4270
to mogą być dobrymi żonami,
08:30
they can be a good wife,
160
498086
2253
posłusznymi wobec mężów".
08:32
and they can obey their husband."
161
500363
2040
(Śmiech)
08:34
(Laughter)
162
502768
4144
I powiem wam jedno:
08:38
And I tell you one thing:
163
506936
1817
tak z nimi trzeba postępować.
08:40
that's the way you work with those people,
and you know --
and you know --
164
508777
2723
(Śmiech)
08:43
(Laughter)
165
511524
1451
Zaczęli mówić w po pasztuńsku.
08:44
So by that time,
they started speaking Pashto.
they started speaking Pashto.
166
512999
4023
08:49
They talked to each other,
167
517046
1929
Mówili między sobą:
"Dajmy jej spokój, jest w porządku".
08:50
and they said, "Let's go,
leave her alone, she's OK."
leave her alone, she's OK."
168
518999
2690
Znowu zaproponowałam herbatę,
08:54
And you know, this time,
I offered them tea again,
I offered them tea again,
169
522904
3904
łyknęli i się zaśmiali.
08:58
and they took a sip and they laughed.
170
526832
2658
Pracownicy wpadli do biura.
09:02
By that time, my staff
poured into my office.
poured into my office.
171
530141
4127
Byli wystraszeni na śmierć.
09:06
They were scared to death.
172
534292
2015
09:08
They didn't know why they didn't kill me.
173
536331
2071
Nie wiedzieli, czemu jeszcze żyję,
09:10
They didn't know why
they didn't take me away.
they didn't take me away.
174
538426
2437
czemu mnie nie zabrali.
09:12
But everybody was happy to see me.
175
540887
2738
Ale wszyscy cieszyli się na mój widok.
Bardzo. Ja oczywiście
też się cieszyłam, że żyję
też się cieszyłam, że żyję
09:16
Very happy, and I was happy
to be alive, of course.
to be alive, of course.
176
544164
2993
(Śmiech)
09:19
(Laughter)
177
547181
1151
Oczywiście cieszyłam się, że żyję.
09:20
Of course, I was happy to be alive.
178
548356
2014
09:22
But also, as we continuously gave
training during the fall of the Taliban --
training during the fall of the Taliban --
179
550394
5876
Szkolenia trwały podczas upadku Talibów.
Za ich rządów to inna historia.
09:28
of course during the Taliban
there is another story.
there is another story.
180
556294
2437
Działaliśmy w podziemiu,
ucząc w 80 szkołach dla dziewcząt,
ucząc w 80 szkołach dla dziewcząt,
09:30
We went underground and we provided
education for 80 schoolgirls,
education for 80 schoolgirls,
181
558755
4159
3000 nielegalnych uczennic, stałe kursy.
09:34
3,000 students underground,
and continuously we trained.
and continuously we trained.
182
562938
3523
Z upadkiem Talibów ruszyliśmy w kraj
09:38
With the fall of the Taliban,
we went into the country,
we went into the country,
183
566802
2917
i otwieraliśmy szkołę za szkołą.
09:41
and we opened school after school.
184
569743
2460
Otwieraliśmy centra nauki dla kobiet.
09:44
We opened women's learning center.
185
572227
2405
Ciągle otwieraliśmy kliniki.
09:46
We continuously opened clinics.
186
574656
1936
Pracowaliśmy z kobietami i dziećmi.
09:48
We worked with mothers and children.
187
576616
1984
Mieliśmy szkolenia
w zakresie rozrodczości.
w zakresie rozrodczości.
09:50
We had reproductive health training.
188
578624
1723
09:52
We had all kinds of training
that you can imagine.
that you can imagine.
189
580371
2816
Wszystkie możliwe rodzaje szkoleń.
Byłam bardzo szczęśliwa.
Zadowolona z rezultatów pracy.
Zadowolona z rezultatów pracy.
09:55
I was very happy. I was delighted
with the outcome of my work.
with the outcome of my work.
190
583489
4269
Pewnego dnia z 4 instruktorami
i ochroniarzem
i ochroniarzem
10:00
And one day, with four trainers
and one bodyguard,
and one bodyguard,
191
588155
3259
jechałam na północ od Kabulu
10:03
I was going up north of Kabul,
192
591771
2436
10:06
and all of a sudden, again,
193
594692
1920
kiedy nagle, znowu,
zostałam zatrzymana w połowie drogi
10:09
I was stopped in the middle of the road
194
597239
2278
przez 19 młodych mężczyzn z karabinami.
10:11
by 19 young men.
195
599541
1891
10:13
Rifles on their shoulders,
they blocked the road.
they blocked the road.
196
601836
2643
Zablokowali drogę.
Zapytałam kierowcy: "Co się dzieje?".
10:17
And I told my driver, "What's going on?"
197
605646
2905
Odpowiedział: "Nie wiem".
10:20
And the driver said, "I don't know."
198
608575
1723
Zapytał ich. Usłyszał:
"To nie ma nic wspólnego z tobą".
"To nie ma nic wspólnego z tobą".
10:22
He asked them. They said,
"We have nothing to do with you."
"We have nothing to do with you."
199
610322
2769
Zawołali mnie po imieniu.
Powiedzieli: "Chcemy ją".
Powiedzieli: "Chcemy ją".
10:25
They called my name.
They said, "We want her."
They said, "We want her."
200
613115
3007
Mój ochroniarz wysiadł
i mówi: "Ja wam pomogę.
i mówi: "Ja wam pomogę.
10:28
My bodyguard got out, said,
"I can answer you.
"I can answer you.
201
616828
2903
czego chcecie?".
10:31
What do you want?"
202
619755
1294
Odpowiedzieli: "Niczego". Wołali mnie.
10:33
They said, "Nothing." They called my name.
203
621073
2007
10:35
And by that time, the women
are yelling and screaming inside the car.
are yelling and screaming inside the car.
204
623104
4871
Kobiety krzyczały w samochodzie.
Byłam wstrząśnięta, myślałam "To koniec.
10:39
I am very shaken up,
and I told myself, this is it.
and I told myself, this is it.
205
627999
2555
Tym razem zabiją nas wszystkich".
10:42
This time, we all are going to be killed.
206
630578
2517
Nie miałam wątpliwości.
10:45
There is no doubt in my mind.
207
633119
2300
10:47
But still, the moment comes,
and you take strength
and you take strength
208
635721
4912
Ale gdy przychodzi ten moment,
czerpiesz siłę z tego,
w co wierzysz i co robisz.
w co wierzysz i co robisz.
10:52
from whatever you believe
and whatever you do.
and whatever you do.
209
640657
2874
10:55
It's in your heart.
210
643555
1365
Jest w twoim sercu.
10:56
You believe in your worth,
and you can walk on it.
and you can walk on it.
211
644944
2875
Wierzysz w swoją wartość
i dzięki niej idziesz.
i dzięki niej idziesz.
10:59
So I just hold myself
on the side of the car.
on the side of the car.
212
647843
3539
Złapałam się za drzwi samochodu.
11:03
My leg was shaking, and I got outside.
213
651406
3555
Nogi mi się trzęsły, wysiadłam.
Zapytałam: "Co mogę dla was zrobić?".
11:06
And I asked them, "What can I do for you?"
214
654985
2500
Wiecie, co odpowiedzieli?
11:09
You know what they said to me?
215
657509
1587
11:11
They said, "We know who you are.
216
659120
3142
Powiedzieli: "Wiemy, kim jesteś.
11:14
We know where you are going.
217
662286
1922
Wiemy, dokąd jedziesz.
Codziennie jeździsz na północ.
11:16
Every day you go up north here and there.
218
664232
2681
11:18
You train women, you teach them
219
666937
3048
Szkolisz kobiety, uczysz je,
dajesz im szansę na pracę,
11:22
and also you give them an
opportunity to have a job.
opportunity to have a job.
220
670009
3047
rozwijasz ich umiejętności. A co z nami?"
11:25
You build their skills. How about us?"
221
673080
2800
(Śmiech)
11:27
(Laughter)
222
675904
2851
(Brawa)
11:30
(Applause)
223
678779
2968
11:33
"And you know, how about us?
224
681771
4364
"Co z nami?
Co my będziemy robić?".
11:38
What are we going to do?"
225
686159
1586
Odowiedziałam: "Nie wiem".
11:39
I looked at them, and I said,
"I don't know."
"I don't know."
226
687769
2372
11:42
(Laughter)
227
690165
2818
(Śmiech)
Powiedzieli: "W porządku.
11:45
They said, "It's OK.
228
693007
1571
Umiemy tylko jedno.
11:46
The only thing we can do, what we know,
229
694602
2160
11:48
from the time we're born,
we just hold the gun and kill.
we just hold the gun and kill.
230
696786
3079
Od urodzenia dają nam broń i zabijamy.
Tylko to znamy".
11:51
That's all we know."
231
699889
1276
I wiecie, co to znaczy.
11:53
And you know what that means.
232
701713
1469
To pułapka, oczywiście.
11:55
It's a trap to me, of course.
233
703206
1887
Mówią: "Pozwolimy ci odejść, idź".
11:57
So I walk out of there.
They said, "We'll let you go, go."
They said, "We'll let you go, go."
234
705522
3453
Wsiadłam do samochodu
12:01
And so I walked into the car,
I sit in the car,
I sit in the car,
235
709435
2904
12:04
and I told the driver,
"Turn around and go back to the office."
"Turn around and go back to the office."
236
712363
3270
i powiedziałam do kierowcy,
żeby wracać do do biura.
żeby wracać do do biura.
Wtedy pomagaliśmy tylko dziewczętom.
12:07
At that time, we only
were supporting girls.
were supporting girls.
237
715999
3413
Mieliśmy pieniądze
tylko na szkolenie kobiet,
tylko na szkolenie kobiet,
12:11
We only had money for women to train them,
238
719436
3461
na wysyłanie ich do szkół, nic innego.
12:14
to send them to school, and nothing else.
239
722921
2618
Kiedy dotarłam do biura,
12:17
By the time I came to the office,
240
725881
2531
moich wykładowców już nie było.
12:20
of course my trainers were gone.
241
728722
2253
Uciekli do domów. Nikt nie został.
12:22
They ran away home. Nobody stayed there.
242
730999
2970
Jedynie mój ochroniarz został,
12:26
My bodyguard was the only one there,
243
734414
2500
straciłam głos.
12:29
and my voice was completely gone.
244
737390
2706
Byłam wstrząśnięta, usiadłam na stole,
12:32
I was shaken up, and I sat on my table,
245
740120
3135
powiedziałam: "Co teraz zrobię?
12:35
and I said, "What am I going to do?"
246
743279
2008
Jak rozwiązać ten problem?".
12:37
How am I going to solve this problem?
247
745827
2476
Szkolenie na północy już miało miejsce.
12:40
Because we had training
going on up north already.
going on up north already.
248
748327
3404
12:44
Hundreds of women were there
coming to get training.
coming to get training.
249
752080
3627
Setki kobiet przychodziły na szkolenia.
Siedziałam tak.
12:48
So I was sitting there,
all of a sudden, at this moment,
all of a sudden, at this moment,
250
756295
3753
Znów zadziałała siła rozmachu.
12:52
talking about momentum, we are,
251
760072
1953
12:54
at that moment,
252
762501
1881
W tej chwili
12:56
one of my wonderful donors
called me about a report.
called me about a report.
253
764406
3968
jedna ofiarodawczyń
zadzwoniła po sprawozdanie
zadzwoniła po sprawozdanie
i zapytała: "Sakena?" Opowiedziałam.
13:01
And she asked me, "Sakena?"
And I answered her.
And I answered her.
254
769207
3533
Powiedziała: "Nie jesteś sobą.
Co się stało?".
Co się stało?".
13:04
She said, "It's not you.
What's wrong with you?"
What's wrong with you?"
255
772764
2348
Powiedziałam: "Nic".
Próbowałam ukrywać emocje.
Próbowałam ukrywać emocje.
13:07
I said, "Nothing." I tried to cover.
256
775136
2619
Bez względu na moje wysiłki,
nie uwierzyła mi
nie uwierzyła mi
13:10
No matter what I tried to do,
she didn't believe me,
she didn't believe me,
257
778461
2856
i zapytała znowu.
13:13
and she asked me again.
258
781341
1651
13:15
"OK, tell me what's going on?"
259
783016
1842
"Powiedz, co się dzieje".
Opowiedziałam jej całą historię.
13:16
I told her the whole story.
260
784882
2038
13:18
At that time, she said, "OK,
you go next time, and you will help them.
you go next time, and you will help them.
261
786944
4651
Odparła: "Pojedź jeszcze raz
i im pomożesz im".
13:24
You will help them."
262
792222
1611
13:26
And when, two days later,
I went the same route,
I went the same route,
263
794142
3675
Dwa dni później jechałam tą samą drogą,
13:30
and do you know, they were not in here,
264
798364
2493
ale nie było ich tam, gdzie zwykle,
stali trochę dalej,
13:32
they were a little back further,
265
800881
2173
ci sami młodzi mężczyźni z karabinami.
13:35
the same young men, standing up there
and holding the rifle
and holding the rifle
266
803078
4549
Kazali zatrzymać samochód.
13:39
and pointing to us to stop the car.
267
807651
2306
13:41
So we stopped the car.
268
809981
1724
Tak więc zrobiliśmy.
Wysiadłam i mówię: "Jedźcie ze mną".
13:43
I got out. I said, "OK, let's go with me."
269
811729
2880
13:46
And they said, "Yes."
270
814999
1278
Zgodzili się.
13:48
I said, "On one condition,
that whatever I say, you accept it."
that whatever I say, you accept it."
271
816301
4428
Dodałam: "Pod warunkiem,
że zrobicie co wam każę".
że zrobicie co wam każę".
Zgodzili się.
13:53
And they said, yes, they do.
272
821046
1579
Zabrałam ich do meczetu
13:54
So I took them to the mosque,
273
822649
1873
i w skrócie powiedziałam im,
13:56
and to make a long story short,
274
824863
2789
13:59
I told them I'd give them teachers.
275
827999
2423
że dam im nauczycieli.
Dziś są najlepszymi instruktorami.
14:02
Today, they are the best trainers.
276
830763
3952
Uczą się angielskiego,
14:06
They learn English,
277
834739
1659
14:08
they learn how to be teachers,
278
836422
2436
uczą się zawodu nauczyciela,
14:10
they learn computers,
279
838882
1738
uczą się obsługi komputerów,
14:12
and they are my guides.
280
840644
1850
i są moimi przewodnikami.
14:14
Every area that is unknown to us
in the mountain areas,
in the mountain areas,
281
842518
3837
Prowadzą nas przez obszary górskie,
których nie znamy.
14:18
they go with me.
They are ahead, and we go.
They are ahead, and we go.
282
846379
2247
Chronią nas.
14:20
And they protect us.
283
848650
1657
14:23
And --
284
851275
1151
(Brawa)
14:24
(Applause)
285
852450
1151
14:25
Thank you.
286
853625
1151
Dziękuję
(Brawa)
14:26
(Applause)
287
854800
3506
14:30
That tells you that education
transforms people.
transforms people.
288
858330
4159
To pokazuje, że edukacja zmienia ludzi.
Jeśli edukujesz ludzi,
14:35
When you educate people,
289
863513
2134
14:37
they are going to be different,
290
865671
1968
stają się inni.
14:39
and today all over,
291
867663
1683
Dziś wszędzie
musimy pracować nad równouprawnieniem.
14:41
we need to work for gender equality.
292
869370
2372
Nie możemy szkolić tylko kobiet
i zapominać o mężczyznach,
i zapominać o mężczyznach,
14:43
We cannot only train women
but forget about the men,
but forget about the men,
293
871766
3706
14:47
because the men are the real people
who are giving women the hardest time.
who are giving women the hardest time.
294
875496
5454
bo to oni przysparzają
kobietom najwięcej problemów.
kobietom najwięcej problemów.
14:52
(Laughter)
295
880974
1579
(Śmiech)
14:54
So we started training men
because the men should know
because the men should know
296
882577
3761
Zaczęliśmy szkolić mężczyzn,
bo powinni znać potencjał kobiet.
14:58
the potential of women,
297
886362
1467
Powinni znać własny potencjał i wiedzieć,
14:59
know how much these potential men has,
298
887853
2501
15:02
and how much these women
can do the same job they are doing.
can do the same job they are doing.
299
890378
4595
że kobiety mogą wykonywać tę samą pracę.
15:06
So we are continuously giving
training to men,
training to men,
300
894997
3380
Stale szkolimy mężczyzn
i naprawdę mocno w to wierzę.
15:10
and I really believe strongly.
301
898401
3286
Mieszkam w kraju, który był piękny.
15:13
I live in a country
that was a beautiful country.
that was a beautiful country.
302
901711
3120
Chciałam się z wami tym podzielić.
15:16
I just want to share this with you.
303
904855
1818
Było to piękny kraj,
15:19
It was a beautiful country,
304
907006
1818
piękny, spokojny kraj.
15:20
beautiful, peaceful country.
305
908848
2031
Byliśmy wszędzie.
15:23
We were going everywhere.
306
911276
1952
Kobiety otrzymywały edukację:
15:25
Women were getting education:
307
913252
2073
prawniczą, inżynierską, nauczycielską.
15:27
lawyer, engineer, teacher,
308
915349
2387
Chodziliśmy od domu do domu.
15:30
and we were going from house to house.
309
918205
2167
Nigdy nie zamykaliśmy drzwi.
15:32
We never locked our doors.
310
920396
1874
Ale wiecie, co stało się z moim krajem.
15:34
But you know what happened to my country.
311
922912
1962
Dziś ludzie nie mogą
wyjść bezpiecznie z domu.
wyjść bezpiecznie z domu.
15:36
Today, people cannot walk
out of their door without security issues.
out of their door without security issues.
312
924898
5816
Chcemy dawnego Afganistanu.
15:43
But we want the same
Afghanistan we had before.
Afghanistan we had before.
313
931297
4933
I chcę coś jeszcze powiedzieć.
15:48
And I want to tell you the other side.
314
936254
1944
Dziś kobiety Afganistanu
pracują bardzo, bardzo ciężko.
pracują bardzo, bardzo ciężko.
15:50
Today, the women of Afghanistan
are working very, very hard.
are working very, very hard.
315
938222
3555
Zdobywają stopnie naukowe. Studiują prawo.
15:54
They are earning degrees.
They are training to be lawyers.
They are training to be lawyers.
316
942166
4460
15:58
They are training to be
doctors, back again.
doctors, back again.
317
946650
2230
Znowu kształcą się na lekarki,
na nauczycielki,
16:00
They are training to be teachers,
318
948904
1650
prowadzą własne firmy.
16:02
and they are running businesses.
319
950578
1984
16:04
So it is so wonderful
320
952927
2438
To wspaniałe widzieć,
16:07
to see people like that
reach their complete potential,
reach their complete potential,
321
955389
4403
jak ludzie wykorzystują swój potencjał.
16:12
and all of this is going to happen.
322
960109
2278
To wszystko przed nami.
16:14
I want to share this with you,
323
962712
1842
Chcę się z wami tym podzielić,
16:16
because of love,
324
964578
1404
z powodu miłości,
z powodu współczucia
16:18
because of compassion,
325
966292
1793
16:20
and because of trust and honesty.
326
968109
3087
i z powodu zaufania i szczerości.
Jeśli masz to w sobie,
16:23
If you have these few things with you,
327
971220
3418
16:26
you will accomplish.
328
974939
1739
osiągniesz cel.
Nasz poeta, Dżalaloddin Rumi,
16:29
We have one poet, Mawlānā Rūmī.
329
977019
3547
16:32
He said that by having compassion
330
980590
4810
powiedział, że współczuciem
i miłością można podbić świat.
16:37
and having love,
you can conquer the world.
you can conquer the world.
331
985424
3223
Mówię wam: można.
16:40
And I tell you, we could.
332
988671
1570
A jeśli można to zrobić w Afganistanie,
16:42
And if we could do it in Afghanistan,
333
990265
2261
16:44
I am sure 100 percent that everyone
can do it in any part of the world.
can do it in any part of the world.
334
992550
4342
to na 100% można to zrobić
w każdej części świata.
w każdej części świata.
Dziękuje bardzo.
16:48
Thank you very, very much.
335
996916
1739
(Brawa)
16:50
(Applause)
336
998679
2845
Dziękuję. Dziękuję.
16:53
Thank you. Thank you.
337
1001548
5427
(Brawa)
16:58
(Applause)
338
1006999
3239
ABOUT THE SPEAKER
Sakena Yacoobi - Education activistAt the Afghan Institute of Learning, Sakena Yacoobi provides teacher training to Afghan women, supporting education for girls and boys throughout the country.
Why you should listen
Sakena Yacoobi is executive director of the Afghan Institute of Learning (AIL), an Afghan women-led NGO she founded in 1995. After the Taliban closed girls’ schools in the 1990s, AIL supported 80 underground home schools for 3,000 girls in Afghanistan. Now, under Yacoobi’s leadership, AIL works at the grassroots level to empower women and bring education and health services to poor women and girls in rural and urban areas, serving hundreds of thousands of women and children a year through its training programs, Learning Centers, schools and clinics in both Afghanistan and Pakistan.
Yacoobi is the founder of the Afghan Institute of Learning, the Professor Sakena Yacoobi Private Hospital in Herat, the Professor Sakena Yacoobi Private High Schools in Kabul and the radio station Meraj in her hometown of Herat, Afghanistan.
Sakena Yacoobi | Speaker | TED.com