TED Talks Live
Juan Enriquez: We can reprogram life. How to do it wisely
Juan Enriquez: Możemy przeprogramować życie. Jak to zrobić mądrze?
Filmed:
Readability: 4
2,107,612 views
Przez cztery miliardy lat życie i śmierć na Ziemi zależało od dwóch mechanizmów: selekcji naturalnej i spontanicznych mutacji. Następnie pojawił się człowiek i wszystko zmienił, krzyżując rośliny, hodując zwierzęta, modyfikując środowisko, a nawet celowo ulepszając samego siebie. Juan Enriquez przedstawia pięć wytycznych, którymi powinniśmy kierować się w przyszłości, w której ta umiejętność programowania życia gwałtownie przyspieszy. „To najbardziej ekscytujące zadanie, jakiego ludzkość kiedykolwiek podjęła się " - mówi Enriquez. „To najpotężniejsza moc, jaką ludzie kiedykolwiek posiadali".
Juan Enriquez - Futurist
Juan Enriquez thinks and writes about the profound changes that genomics and other life sciences will bring in business, technology, politics and society. Full bio
Juan Enriquez thinks and writes about the profound changes that genomics and other life sciences will bring in business, technology, politics and society. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So, there's an actor
called Dustin Hoffman.
called Dustin Hoffman.
0
809
2333
Jest taki aktor, Dustin Hoffman.
00:16
And years ago, he made this movie
which some of you may have heard of,
which some of you may have heard of,
1
4285
3334
Kiedyś nakręcił film,
o którym może słyszeliście,
o którym może słyszeliście,
00:19
called "The Graduate."
2
7643
1190
"Absolwent".
00:21
And there's two key scenes in that movie.
3
9261
2613
Są tam dwie kluczowe sceny.
00:24
The first one is the seduction scene.
4
12559
2094
Pierwsza to scena uwodzenia.
00:26
I'm not going to talk about that tonight.
5
14677
1993
Nie będę o niej dziś mówić.
00:28
(Laughter)
6
16694
1467
(Śmiech)
00:30
The second scene is where he's taken out
by the old guy to the pool,
by the old guy to the pool,
7
18185
4590
W drugiej scenie stary jegomość
zabiera absolwenta na basen
zabiera absolwenta na basen
00:34
and as a young college graduate,
the old guy basically says one word,
the old guy basically says one word,
8
22799
5019
i mówi do niego jedno słowo.
00:39
just one word.
9
27842
1189
Tylko jedno.
00:41
And of course, all of you know
what that word is.
what that word is.
10
29835
2292
Oczywiście wiecie, co to za słowo.
00:44
It's "plastics."
11
32151
1190
"Plastiki".
00:45
(Laughter)
12
33365
1166
(Śmiech)
00:47
And the only problem with that is,
it was completely the wrong advice.
it was completely the wrong advice.
13
35190
3932
Problem w tym, że to była zła rada.
00:51
(Laughter)
14
39146
1487
(Śmiech)
00:53
Let me tell you why it was so wrong.
15
41229
2148
Wyjaśnię wam dlaczego.
00:55
The word should have been "silicon."
16
43401
1793
Powinien był powiedzieć "krzem".
00:58
And the reason it should have been silicon
17
46163
2024
A to dlatego,
01:00
is because the basic patents
for semiconductors had already been made,
for semiconductors had already been made,
18
48211
5181
że już wtedy istniały pierwsze patenty
01:05
had already been filed,
19
53416
1377
na półprzewodniki,
01:06
and they were already building them.
20
54817
1765
które już budowano.
01:08
So Silicon Valley was just
being built in 1967,
being built in 1967,
21
56606
3087
Dolina Krzemowa zaczęła
powstawać w 1967 roku,
powstawać w 1967 roku,
01:11
when this movie was released.
22
59717
1808
kiedy wyszedł ten film.
01:13
And the year after the movie was released,
23
61549
2088
A rok po jego premierze
01:15
Intel was founded.
24
63661
1165
założono firmę Intel.
01:17
So had the graduate heard
the right one word,
the right one word,
25
65327
2826
Gdyby absolwent usłyszał właściwe słowo,
01:20
maybe he would have ended up
onstage -- oh, I don't know --
onstage -- oh, I don't know --
26
68177
3532
to może skończyłby na scenie
z tą dwójką.
01:23
maybe with these two.
27
71733
1158
01:24
(Laughter)
28
72915
2879
(Śmiech)
01:31
So as you're thinking of that,
29
79955
1711
Mając to na względzie,
01:34
let's see what bit of advice
we might want to give
we might want to give
30
82626
3438
zastanówmy się, jaką radę
dać przyszłym absolwentom,
dać przyszłym absolwentom,
01:38
so that your next graduate doesn't become
a Tupperware salesman.
a Tupperware salesman.
31
86088
3590
żeby nie skończyli
jako sprzedawcy plastików.
jako sprzedawcy plastików.
01:41
(Laughter)
32
89702
1880
(Śmiech)
01:43
So in 2015, what word of advice
would you give people,
would you give people,
33
91606
3745
Jaką radę dalibyście w 2015 roku,
01:47
when you took a college
graduate out by the pool
graduate out by the pool
34
95375
2641
zabierając absolwenta na basen?
01:50
and you said one word, just one word?
35
98040
1890
Jakie byłoby to słowo?
01:52
I think the answer would be "lifecode."
36
100698
2000
Myślę, że to powinien być "kod życia".
01:55
So what is "lifecode?"
37
103312
1159
Co to jest?
To różne metody programowania życia.
01:56
Lifecode is the various ways
we have of programming life.
we have of programming life.
38
104495
2737
01:59
So instead of programming computers,
39
107256
1835
Zamiast programować komputery,
02:01
we're using things to program viruses
40
109115
2673
programujemy wirusy
02:03
or retroviruses or proteins
41
111812
2024
albo retrowirusy, albo białka,
02:05
or DNA or RNA
42
113860
1808
DNA, RNA,
02:08
or plants or animals,
or a whole series of creatures.
or a whole series of creatures.
43
116501
2643
rośliny, zwierzęta,
albo całą serię stworzeń.
albo całą serię stworzeń.
02:11
And as you're thinking
about this incredible ability
about this incredible ability
44
119632
2530
Ta niesamowita możliwość tworzenia
02:14
to make life do what you want it to do,
45
122186
2253
organizmów robiących to,
02:16
what it's programmed to do,
46
124463
2117
do czego je zaprogramowaliśmy,
02:18
what you end up doing
47
126604
1793
służy nam już od tysięcy lat
i tylko ją przyspieszamy.
i tylko ją przyspieszamy.
02:20
is taking what we've been doing
for thousands of years,
for thousands of years,
48
128421
3445
02:23
which is breeding, changing,
49
131890
3121
Hodujemy, zmieniamy,
02:27
mixing, matching
50
135035
2071
mieszamy i łączymy
najróżniejsze formy życia
najróżniejsze formy życia
02:29
all kinds of life-forms,
51
137130
2009
02:31
and we accelerate it.
52
139163
1461
i udoskonalamy je.
02:32
And this is not something new.
53
140648
1500
To nic nowego.
02:34
This humble mustard weed has been modified
54
142172
2300
Modyfikowaliśmy gorczycę tak,
02:37
so that if you change it in one way,
you get broccoli.
you get broccoli.
55
145139
3029
że z jednej modyfikacji powstał brokuł,
02:40
And if you change it
in a second way, you get kale.
in a second way, you get kale.
56
148714
2526
z drugiej jarmuż,
02:43
And if you change it in a third way,
57
151764
2016
a z trzeciej
02:45
you get cauliflower.
58
153804
1269
kalafior.
02:47
So when you go to these
all-natural, organic markets,
all-natural, organic markets,
59
155662
3352
Kiedy idziemy na ekologiczny targ,
02:51
you're really going to a place
60
159038
1580
to tak naprawdę kupujemy rośliny,
02:52
where people have been changing
the lifecode of plants for a long time.
the lifecode of plants for a long time.
61
160642
3959
których kod życia jest od dawna zmieniany.
02:57
The difference today,
62
165464
1164
Obecnie z tą różnicą,
02:58
to pick a completely
politically neutral term --
politically neutral term --
63
166652
2245
tu posłużę się neutralnym terminem...
03:00
[Intelligent design]
64
168921
1691
[Inteligentny projekt]
03:02
(Laughter)
65
170636
1157
(Śmiech)
03:03
We're beginning to practice
intelligent design.
intelligent design.
66
171817
2406
że zaczynamy go stosować.
03:06
That means that instead
of doing this at random
of doing this at random
67
174819
2238
Czyli zamiast zdawać hodowlę na ślepy los
03:09
and seeing what happens over generations,
68
177081
2056
i czekać przez pokolenia na wyniki,
03:11
we're inserting specific genes,
we're inserting specific proteins,
we're inserting specific proteins,
69
179161
3686
wprowadzamy konkretne geny, białka
03:14
and we're changing lifecode
for very deliberate purposes.
for very deliberate purposes.
70
182871
3207
i zmieniamy kod życia
w sposób bardzo celowy.
w sposób bardzo celowy.
03:18
And that allows us to accelerate
how this stuff happens.
how this stuff happens.
71
186745
3094
To pozwala przyspieszyć
proces modyfikacji.
proces modyfikacji.
03:22
Let me just give you one example.
72
190473
1738
Podam przykład.
03:26
Some of you occasionally
might think about sex.
might think about sex.
73
194928
2895
Niektórzy z was czasami myślą o seksie.
03:31
And we kind of take it for granted
how we've changed sex.
how we've changed sex.
74
199299
3229
I nikogo raczej nie dziwi to,
jakim zmianom uległ seks.
jakim zmianom uległ seks.
03:34
So we think it's perfectly normal
and natural to change it.
and natural to change it.
75
202552
2908
Wydaje nam się,
że zmiany w seksie to norma.
że zmiany w seksie to norma.
03:37
What's happened with sex over time is --
76
205960
2339
Z upływem czasu seks się zmienił,
03:40
normally, sex equals baby, eventually.
77
208323
2688
bo tradycyjnie z seksu powstawało dziecko.
03:43
But in today's world,
78
211971
1510
W dzisiejszym świecie
03:45
sex plus pill equals no baby.
79
213505
2879
seks i pigułki nie dają dziecka.
03:48
(Laughter)
80
216408
1484
(Śmiech)
03:49
And again, we think
that's perfectly normal and natural,
that's perfectly normal and natural,
81
217916
2738
Uznajemy to za normalne i naturalne,
03:52
but that has not been the case
for most of human history.
for most of human history.
82
220678
2850
ale tak nie było przez
większość naszych dziejów.
większość naszych dziejów.
03:55
And it's not the case for animals.
83
223552
1651
W świecie zwierząt też tego nie ma.
03:57
What it is does is it gives us control,
84
225608
1982
To nam pozwala na kontrolę
03:59
so sex becomes separate from conception.
85
227614
2439
i rozdzielenie seksu i zapłodnienia.
04:02
And as you're thinking
of the consequences of that,
of the consequences of that,
86
230955
2445
Kiedy rozważymy tego konsekwencje,
04:05
then we've been playing with stuff
87
233424
1664
okazuje się, że igraliśmy z czymś
04:07
that's a little bit more
advanced, like art.
advanced, like art.
88
235112
2311
bardziej skomplikowanym jak sztuka.
04:09
Not in the sense
of painting and sculpture,
of painting and sculpture,
89
237447
2078
Nie w sensie obrazu czy rzeźby,
04:11
but in the sense of assisted
reproductive technologies.
reproductive technologies.
90
239549
4677
a technik wspomagania reprodukcji.
04:17
So what are assisted
reproductive technologies?
reproductive technologies?
91
245405
2436
Co to za techniki?
04:19
Assisted reproductive technologies
are things like in vitro fertilization.
are things like in vitro fertilization.
92
247865
3718
Na przykład zapłodnienie in vitro.
04:24
And when you do in vitro fertilization,
there's very good reasons to do it.
there's very good reasons to do it.
93
252289
3549
Kiedy się na nie decydujemy,
musimy mieć ku temu dobry powód.
musimy mieć ku temu dobry powód.
04:27
Sometimes you just
can't conceive otherwise.
can't conceive otherwise.
94
255862
3120
Czasami nie można począć dziecka inaczej.
Ale robiąc to,
04:31
But when you do that,
95
259622
1155
04:32
what you’re doing is separating
sex, conception, baby.
sex, conception, baby.
96
260801
4062
rozdziela się seks,
zapłodnienie i dziecko.
zapłodnienie i dziecko.
04:37
So you haven't just taken control
of when you have a baby,
of when you have a baby,
97
265786
2904
Kontrolujemy nie tylko czas narodzin,
04:40
you've separated when the baby
and where the baby is fertilized.
and where the baby is fertilized.
98
268714
3324
ale też czas i miejsce zapłodnienia.
04:44
So you've separated the baby
99
272730
2192
Oddziela się dziecko
04:46
from the body from the act.
100
274946
1705
od ciała i aktu.
04:49
And as you're thinking
of other things we've been doing,
of other things we've been doing,
101
277332
3080
Rozważając inne rzeczy, które robimy,
04:52
think about twins.
102
280436
1858
pomyślmy o bliźniętach.
04:55
So you can freeze sperm,
you can freeze eggs,
you can freeze eggs,
103
283029
2120
Możemy dziś zamrażać
komórki jajowe i spermę,
komórki jajowe i spermę,
04:57
you can freeze fertilized eggs.
104
285173
1697
a nawet zapłodnione komórki jajowe.
04:59
And what does that mean?
105
287778
1765
Co to oznacza?
05:01
Well, that's a good thing
if you're a cancer patient.
if you're a cancer patient.
106
289567
2494
Dla chorego na raka to wspaniałe wieści,
05:04
You're about to go under chemotherapy
or under radiation,
or under radiation,
107
292085
3004
bo przed rozpoczęciem leczenia
chemio- czy radioterapią
chemio- czy radioterapią
można je uchronić
05:07
so you save these things.
108
295113
1230
05:08
You don't irradiate them.
109
296367
1237
przed uszkodzeniem.
05:10
But if you can save them
and you can freeze them,
and you can freeze them,
110
298072
2326
Ale skoro można je zamrozić i zachować,
05:12
and you can have a surrogate mother,
111
300422
2102
a do tego znaleźć matkę zastępczą,
05:14
it means that you've
decoupled sex from time.
decoupled sex from time.
112
302548
2159
to znaczy, że rozdziela się seks i czas.
05:17
It means you can have twins
born -- oh, in 50 years?
born -- oh, in 50 years?
113
305710
4918
Bliźnięta mogą się urodzić
w odstępie 50 lat.
w odstępie 50 lat.
05:23
(Laughter)
114
311287
3689
(Śmiech)
05:27
In a hundred years?
115
315000
1257
100 lat?
05:29
Two hundred years?
116
317342
1288
200 lat?
05:31
And these are three
really profound changes
really profound changes
117
319566
2787
To wielkie zmiany,
05:34
that are not, like, future stuff.
118
322377
1599
które nie są już
wizją odległej przyszłości.
wizją odległej przyszłości.
05:36
This is stuff we take for granted today.
119
324000
2117
Dla nas to już norma.
05:38
So this lifecode stuff
turns out to be a superpower.
turns out to be a superpower.
120
326911
2929
Ten "kod życia" okazuje się potężną siłą
05:42
It turns out to be this incredibly
powerful way of changing viruses,
powerful way of changing viruses,
121
330520
4336
i narzędziem do modyfikacji wirusów,
05:46
of changing plants, of changing animals,
122
334880
2184
roślin, zwierząt,
05:49
perhaps even of evolving ourselves.
123
337840
2254
być może nawet nas samych.
05:52
It's something that Steve Gullans and I
have been thinking about for a while.
have been thinking about for a while.
124
340118
3742
Steve Gullans i ja myślimy o tym
już od jakiegoś czasu.
już od jakiegoś czasu.
05:56
Let's have some risks.
125
344749
1159
Zaryzykujmy.
05:58
Like every powerful technology,
like electricity, like an automobile,
like electricity, like an automobile,
126
346408
4144
Jak każda potężna technologia,
elektryczność, samochód, komputery,
elektryczność, samochód, komputery,
06:02
like computers, this stuff
potentially can be misused.
potentially can be misused.
127
350576
3309
kod życia też jest podatny na nadużycia.
06:06
And that scares a lot of people.
128
354631
1571
To wielu ludzi przeraża.
06:09
And as you apply these technologies,
129
357020
1765
Stosując te technologie,
06:10
you can even turn human
beings into chimeras.
beings into chimeras.
130
358809
2252
można nawet zmienić człowieka w chimerę.
06:13
Remember the Greek myth
where you mix animals?
where you mix animals?
131
361815
2539
Pamiętacie mieszańce zwierząt
z greckich mitów?
z greckich mitów?
06:16
Well, some of these treatments
132
364378
1658
Niektóre z tych technik
06:18
actually end up changing your blood type.
133
366388
2246
mogą zmienić grupę krwi.
06:21
Or they'll put male cells
in a female body or vice versa,
in a female body or vice versa,
134
369406
4179
Przenieść męskie komórki
do ciała kobiety i odwrotnie.
do ciała kobiety i odwrotnie.
06:26
which sounds absolutely horrible
135
374326
1588
Brzmi to okropnie,
06:27
until you realize, the reason
you're doing that
you're doing that
136
375938
2277
chyba że celem tych zabiegów
06:30
is you're substituting bone marrow
during cancer treatments.
during cancer treatments.
137
378239
3405
jest przeszczep szpiku
podczas leczenia raka.
podczas leczenia raka.
06:33
So by taking somebody else's bone marrow,
138
381668
2248
Poddając się przeszczepowi szpiku,
06:35
you may be changing
some fundamental aspects of yourself,
some fundamental aspects of yourself,
139
383940
2692
może dojść do zmiany
niektórych naszych cech,
niektórych naszych cech,
06:38
but you're also saving your life.
140
386656
1888
ale przecież ratujemy życie.
06:40
And as you're thinking about this stuff,
141
388568
2146
Skoro już o tym mówimy,
06:42
here's something
that happened 20 years ago.
that happened 20 years ago.
142
390738
2170
oto historia sprzed 20 lat.
To jest Emma Ott.
06:45
This is Emma Ott.
143
393337
1525
06:46
She's a recent college admittee.
144
394886
2809
Niedawno dostała się na studia
06:49
She's studying accounting.
145
397719
1905
i studiuje księgowość.
06:51
She played two varsity sports.
She graduated as a valedictorian.
She graduated as a valedictorian.
146
399648
3364
Była w dwóch drużynach sportowych
i jedną z najlepszych studentek.
i jedną z najlepszych studentek.
06:55
And that's not particularly extraordinary,
147
403687
2020
To nie byłoby nic nadzwyczajnego,
06:57
except that she's the first human being
born to three parents.
born to three parents.
148
405731
3571
gdyby nie fakt, że jest pierwszą osobą,
która miała troje rodziców.
która miała troje rodziców.
07:02
Why?
149
410244
1151
Dlaczego?
Bo miała śmiertelną
chorobę mitochondrialną,
chorobę mitochondrialną,
07:03
Because she had a deadly
mitochondrial disease
mitochondrial disease
150
411419
2166
którą mogła odziedziczyć.
07:05
that she might have inherited.
151
413609
1485
07:07
So when you swap out a third person's DNA
152
415118
2381
Biorąc DNA od osoby trzeciej
07:09
and you put it in there,
153
417523
1728
i dodając je do pozostałych dwóch,
07:11
you save the lives of people.
154
419275
1557
można ocalić ludzkie życie.
07:13
But you also are doing
germline engineering,
germline engineering,
155
421840
2381
Przy okazji zmienia się
linię komórek rozrodczych,
linię komórek rozrodczych,
07:16
which means her kids,
if she has kids, will be saved
if she has kids, will be saved
156
424245
4143
dzięki czemu jej potomstwo
też będzie wolne od tych chorób,
07:20
and won't go through this.
157
428412
1410
07:21
And [their] kids will be saved,
158
429846
1491
podobnie jak ich dzieci
07:23
and their grandchildren will be saved,
159
431361
1835
i ich wnuki,
07:25
and this passes on.
160
433220
1197
i tak dalej.
07:26
That makes people nervous.
161
434929
1625
To ludzi niepokoi.
07:28
So 20 years ago,
the various authorities said,
the various authorities said,
162
436578
2350
20 lat temu niektóre władze mówiły,
07:30
why don't we study this for a while?
163
438952
1919
"Może najpierw to przebadajmy".
07:33
There are risks to doing stuff,
and there are risks to not doing stuff,
and there are risks to not doing stuff,
164
441903
3814
Ryzykujemy, kiedy coś robimy,
ale i wtedy, kiedy nic nie robimy.
ale i wtedy, kiedy nic nie robimy.
07:37
because there were a couple dozen people
saved by this technology,
saved by this technology,
165
445741
3348
Ta technologia ocaliła kilkadziesiąt osób,
07:41
and then we've been thinking about it
for the next 20 years.
for the next 20 years.
166
449113
2984
a potem zaprzestano jej na 20 lat.
07:45
So as we think about it,
167
453002
1183
Pamiętajmy,
07:46
as we take the time to say, "Hey,
maybe we should have longer studies,
maybe we should have longer studies,
168
454209
3810
że rozważając dłuższe badania
07:50
maybe we should do this,
maybe we should do that,"
maybe we should do that,"
169
458043
2401
i to, co powinno być robione, a co nie,
zawsze poniesiemy
konsekwencje naszych decyzji.
konsekwencje naszych decyzji.
07:52
there are consequences to acting,
and there are consequences to not acting.
and there are consequences to not acting.
170
460468
3809
07:57
Like curing deadly diseases --
171
465203
1693
Jak w przypadku leczenia
chorób śmiertelnych,
chorób śmiertelnych,
07:59
which, by the way,
is completely unnatural.
is completely unnatural.
172
467688
2238
co, nawiasem mówiąc,
jest całkowicie nienaturalne.
jest całkowicie nienaturalne.
08:02
It is normal and natural
for humans to be felled
for humans to be felled
173
470997
3082
Normalne i naturalne jest to,
że ludzie są narażeni na epidemie
polio, ospy czarnej czy gruźlicy.
polio, ospy czarnej czy gruźlicy.
08:06
by massive epidemics of polio,
of smallpox, of tuberculosis.
of smallpox, of tuberculosis.
174
474103
4069
08:10
When we put vaccines into people,
we are putting unnatural things
we are putting unnatural things
175
478196
3643
Szczepiąc ludzi, podajemy im
coś nienaturalnego do organizmu,
coś nienaturalnego do organizmu,
08:13
into their body
176
481863
1366
08:15
because we think the benefit
outweighs the risk.
outweighs the risk.
177
483253
4109
bo uważamy, że korzyści
przewyższają ryzyko.
przewyższają ryzyko.
08:20
Because we've built unnatural plants,
unnatural animals,
unnatural animals,
178
488129
3713
Dzięki stworzeniu nienaturalnych
roślin i zwierząt,
roślin i zwierząt,
08:23
we can feed about seven billion people.
179
491866
2173
możemy wykarmić około 7 miliardów ludzi.
08:26
We can do things
like create new life-forms.
like create new life-forms.
180
494413
3172
Możemy tworzyć nowe formy życia,
08:30
And as you create new life-forms,
again, that sounds terribly scary
again, that sounds terribly scary
181
498302
3517
co znowu brzmi przerażająco
i strasznie kłopotliwie,
08:33
and terribly bothersome,
182
501843
1681
08:35
until you realize that those life-forms
live on your dining room table.
live on your dining room table.
183
503548
3444
dopóki nie stwierdzimy,
że mamy je na talerzu.
że mamy je na talerzu.
08:39
Those flowers you've got
on your dining room table --
on your dining room table --
184
507539
2497
Kwiaty na stole
nie są już naturalne,
08:42
there's not a lot
that's natural about them,
that's natural about them,
185
510060
2169
08:44
because people have been breeding
the flowers to make this color,
the flowers to make this color,
186
512253
3092
bo ludzie stworzyli ich kolor,
wielkość, dodali im żywotności.
08:47
to be this size, to last for a week.
187
515369
1760
08:49
You don't usually give
your loved one wildflowers
your loved one wildflowers
188
517153
2389
Zwykle nie daje się ukochanej
polnych kwiatów,
polnych kwiatów,
08:51
because they don't last
a whole lot of time.
a whole lot of time.
189
519566
2967
bo szybko więdną.
08:56
What all this does
190
524532
1238
To wszystko
08:58
is it flips Darwin completely on his head.
191
526421
2175
całkowicie wstrząsa teorią Darwina.
09:01
See, for four billion years,
192
529159
1741
Przez 4 miliardy lat to,
09:02
what lived and died on this planet
depended on two principles:
depended on two principles:
193
530924
3065
co żyło i umierało na tej planecie,
podlegało dwóm zasadom,
podlegało dwóm zasadom,
09:06
on natural selection and random mutation.
194
534608
2524
selekcji naturalnej
i spontanicznym mutacjom.
i spontanicznym mutacjom.
09:10
And so what lived and died,
what was structured,
what was structured,
195
538016
2627
Obecnie cały ten system
stanął na głowie.
09:13
has now been flipped on its head.
196
541167
1683
09:16
And what we've done
197
544262
1199
Udało nam się stworzyć
09:17
is created this completely
parallel evolutionary system
parallel evolutionary system
198
545485
2611
równoległy system ewolucyjny,
09:20
where we are practicing unnatural
selection and non-random mutation.
selection and non-random mutation.
199
548120
3329
oparty na sztucznej selekcji
i indukowanej mutacji.
i indukowanej mutacji.
09:23
So let me explain these things.
200
551473
1695
Pozwólcie, że wyjaśnię.
09:25
This is natural selection.
201
553192
1389
To jest selekcja naturalna,
a to selekcja sztuczna.
09:27
This is unnatural selection.
202
555090
1405
(Śmiech)
09:28
(Laughter)
203
556519
2622
09:31
So what happens with this stuff is,
204
559903
2644
Do zmiany doszło
09:34
we started breeding wolves
thousands of years ago
thousands of years ago
205
562571
2714
tysiące lat temu w Azji Środkowej
09:37
in central Asia to turn them into dogs.
206
565309
2190
kiedy z hodowli wilków powstały psy,
09:39
And then we started
turning them into big dogs
turning them into big dogs
207
567523
2294
które przekształciliśmy
w duże i małe osobniki.
09:41
and into little dogs.
208
569841
1751
Ale zmieniając środowisko małej chihuahua
09:43
But if you take one of the chihuahuas
209
571616
1787
09:45
you see in the Hermès bags on Fifth Avenue
210
573427
2848
z wygodnej torebki Hermèsa z Piątej Alei
09:48
and you let it loose on the African plain,
211
576299
2657
na równinę afrykańską,
09:50
you can watch natural selection happen.
212
578980
1984
można zaobserwować,
jak zachodzi selekcja naturalna.
jak zachodzi selekcja naturalna.
09:52
(Laughter)
213
580988
2681
(Śmiech)
09:58
Few things on Earth
are less natural than a cornfield.
are less natural than a cornfield.
214
586419
2817
Ciężko jest znaleźć coś
mniej naturalnego od pola kukurydzy.
mniej naturalnego od pola kukurydzy.
10:02
You will never, under any scenario,
walk through a virgin forest
walk through a virgin forest
215
590188
3573
Spacerując po puszczy,
nigdy nie natkniecie się
nigdy nie natkniecie się
10:05
and see the same plant
growing in orderly rows
growing in orderly rows
216
593785
2685
na uporządkowane rzędy tej samej rośliny,
10:08
at the same time,
217
596494
1324
a jednocześnie
10:09
nothing else living there.
218
597842
1611
brak innych roślin dookoła.
10:12
When you do a cornfield,
219
600398
1159
Uprawiając kukurydzę,
10:13
you're selecting what lives and what dies.
220
601581
2047
decydujecie o tym, co żyje, a co umiera.
10:16
And you're doing that
through unnatural selection.
through unnatural selection.
221
604080
2339
To jest selekcja sztuczna.
10:18
It's the same with a wheat field,
it's the same with a rice field.
it's the same with a rice field.
222
606443
3137
Podobnie jest z polami pszenicy, ryżu,
10:21
It's the same with a city,
it's the same with a suburb.
it's the same with a suburb.
223
609604
2615
z miastami i przedmieściami.
Połowa powierzchni Ziemi
10:24
In fact, half the surface of Earth
224
612243
1895
10:26
has been unnaturally engineered
225
614162
1507
została zaprojektowana sztucznie,
10:27
so that what lives and what dies
there is what we want,
there is what we want,
226
615693
3183
bo to my decydujemy, co ma na niej żyć.
10:30
which is the reason why
you don't have grizzly bears
you don't have grizzly bears
227
618900
2463
Dlatego niedźwiedzie grizli
nie spacerują po centrum Manhattanu.
10:33
walking through downtown Manhattan.
228
621387
1927
10:37
How about this random mutation stuff?
229
625077
1859
Oto przykład
przypadkowej mutacji.
10:38
Well, this is random mutation.
230
626960
1443
10:40
This is Antonio Alfonseca.
231
628427
1340
To jest Antonio Alfonseca,
10:42
He's otherwise known
as the Octopus, his nickname.
as the Octopus, his nickname.
232
630350
2711
pseudonim Ośmiornica.
10:45
He was the Relief Pitcher
of the Year in 2000.
of the Year in 2000.
233
633085
2274
Najlepszy miotacz 2000 roku.
10:47
And he had a random mutation
that gave him six fingers
that gave him six fingers
234
635955
2764
Dzięki losowej mutacji
ma sześć palców u każdej ręki.
ma sześć palców u każdej ręki.
10:50
on each hand,
235
638743
2228
10:52
which turns out to be really useful
if you're a pitcher.
if you're a pitcher.
236
640995
2642
Okazuje się to przydatne w bejsbolu.
10:55
(Laughter)
237
643661
1640
(Śmiech)
10:58
How about non-random mutation?
238
646119
1730
Jeśli chodzi o mutację indukowaną,
11:00
A non-random mutation is beer.
239
648415
2973
jej przykładem jest piwo,
11:03
It's wine. It's yogurt.
240
651412
1698
wino, jogurt.
11:05
How many times have you walked
through the forest
through the forest
241
653928
2336
Ile razy idąc przez las,
natknęliście się na naturalny ser?
11:08
and found all-natural cheese?
242
656288
1563
11:10
Or all-natural yogurt?
243
658859
1243
Albo całkowicie naturalny jogurt?
Tworzymy te produkty.
11:13
So we've been engineering this stuff.
244
661046
1785
11:14
Now, the interesting thing is,
245
662855
1468
Co ciekawe,
idzie nam coraz lepiej.
11:16
we get to know the stuff better.
246
664347
1618
11:18
We found one of the single most powerful
gene-editing instruments,
gene-editing instruments,
247
666364
3713
Wewnątrz jogurtu odkryliśmy
jedno z najpotężniejszych narzędzi
do edycji genów, CRISPR.
do edycji genów, CRISPR.
11:22
CRISPR, inside yogurt.
248
670101
1787
11:25
And as we start engineering cells,
249
673028
1990
Wraz z rozwojem inżynierii komórkowej,
11:27
we're producing eight out of the top 10
pharmaceutical products,
pharmaceutical products,
250
675042
4280
powstaje 8 z 10 najlepszych
produktów farmaceutycznych,
produktów farmaceutycznych,
wykorzystywanych na przykład
w leczeniu zapalenia stawów,
w leczeniu zapalenia stawów,
11:32
including the stuff that you use
to treat arthritis,
to treat arthritis,
251
680246
2525
11:34
which is the number one
best-selling drug, Humira.
best-selling drug, Humira.
252
682795
2426
jak najlepiej sprzedający się lek Humira.
11:37
So this lifecode stuff.
253
685985
1451
Ten kod życia ma naprawdę potężną moc.
11:40
It really is a superpower.
254
688229
1376
11:42
It really is a way of programming stuff,
255
690156
1914
Dzięki niemu naprawdę
można coś zaprogramować.
można coś zaprogramować.
11:44
and there's nothing
that's going to change us
that's going to change us
256
692094
2557
Nic nie zmieni nas bardziej
11:46
more than this lifecode.
257
694675
2126
niż kod życia.
11:49
So as you're thinking of lifecode,
258
697597
1981
Myśląc o nim,
pomyślmy o pięciu zasadach,
11:51
let's think of five principles
259
699602
1689
11:54
as to how we start guiding,
260
702231
1855
które wskażą nam, jak postępować.
Może znajdziecie ich więcej.
11:56
and I'd love you to give me more.
261
704110
1619
11:58
So, principle number one:
262
706315
1502
Zasada numer jeden.
12:00
we have to take responsibility
for this stuff.
for this stuff.
263
708282
2143
Musimy wziąć odpowiedzialność
za tworzony materiał,
za tworzony materiał,
12:03
The reason we have to take responsibility
264
711042
2551
bo to my się tym zajmujemy.
12:05
is because we're in charge.
265
713617
1361
12:07
These aren't random mutations.
266
715002
1913
To nie są mutacje spontaniczne.
12:08
This is what we are doing,
what we are choosing.
what we are choosing.
267
716939
2303
My je konstruujemy, wybieramy.
12:11
It's not, "Stuff happened."
268
719266
1699
To nie stało się samo
12:12
It didn't happen at random.
269
720989
1473
ani przypadkowo.
12:14
It didn't come down
by a verdict of somebody else.
by a verdict of somebody else.
270
722486
2604
Nie zadecydował o tym ktoś inny.
12:17
We engineer this stuff,
271
725114
1817
My konstruujemy te rzeczy,
12:18
and it's the Pottery Barn rule:
you break it, you own it.
you break it, you own it.
272
726955
3245
zatem odpowiadamy za nie.
12:22
Principle number two:
273
730962
1529
Zasada numer dwa.
12:24
we have to recognize and celebrate
diversity in this stuff.
diversity in this stuff.
274
732515
3128
Musimy uznać i respektować
różnorodność w tej dziedzinie.
różnorodność w tej dziedzinie.
12:27
There have been at least
33 versions of hominids
33 versions of hominids
275
735667
3134
Jak dotąd po Ziemi chodziły
co najmniej 33 wersje człowiekowatych.
12:30
that have walked around this Earth.
276
738825
1722
12:32
Most all of them went extinct except us.
277
740912
2306
Wszystkie z wyjątkiem nas wyginęły.
Ale to normalne i naturalne,
12:35
But the normal and natural
state of this Earth
state of this Earth
278
743804
2161
że kilka wersji człowiekowatych
żyje na Ziemi w tym samym czasie.
żyje na Ziemi w tym samym czasie.
12:37
is we have various versions of humans
walking around at the same time,
walking around at the same time,
279
745989
3387
Dlatego większość z nas
ma w sobie coś z neandertalczyka
ma w sobie coś z neandertalczyka
12:41
which is why most of us
have some Neanderthal in us.
have some Neanderthal in us.
280
749400
2657
12:44
Some of us have some Denisova in us.
281
752559
2440
czy denisowianina.
Ci w Waszyngtonie pewnie o wiele więcej.
12:47
And some in Washington
have a lot more of it.
have a lot more of it.
282
755023
2349
12:49
(Laughter)
283
757396
2578
(Śmiech)
12:51
Principle number three:
284
759998
1885
Zasada numer trzy.
12:53
we have to respect other people's choices.
285
761907
2165
Musimy szanować wybory innych ludzi.
Niektórzy nigdy nie wybiorą modyfikacji.
12:56
Some people will choose to never alter.
286
764608
2275
12:58
Some people will choose to alter all.
287
766907
1810
Inni będą wszystko modyfikować.
Jeszcze inni będą modyfikować
rośliny, ale nie zwierzęta.
rośliny, ale nie zwierzęta.
13:00
Some people will choose
to alter plants but not animals.
to alter plants but not animals.
288
768741
2626
13:03
Some people will choose
to alter themselves.
to alter themselves.
289
771391
2051
Niektórzy będą modyfikować siebie,
ewoluować.
13:05
Some people will choose
to evolve themselves.
to evolve themselves.
290
773466
2263
Różnorodność nie jest zła,
13:07
Diversity is not a bad thing,
291
775753
1569
bo nawet jeśli sądzimy,
że jesteśmy bardzo zróżnicowani,
że jesteśmy bardzo zróżnicowani,
13:09
because even though we think
of humans as very diverse,
of humans as very diverse,
292
777346
2642
13:12
we came so close to extinction
293
780012
2285
byliśmy tak blisko wymarcia,
13:14
that all of us descend
from a single African mother
from a single African mother
294
782321
2615
że jesteśmy potomkami
jednej afrykańskiej matki.
jednej afrykańskiej matki.
13:16
and the consequence of that
295
784960
1325
W konsekwencji
13:18
is there's more genetic diversity
in 55 African chimpanzees
in 55 African chimpanzees
296
786309
4505
55 afrykańskich szympansów
wykazuje więcej różnic genetycznych
wykazuje więcej różnic genetycznych
13:22
than there are in seven billion humans.
297
790838
1875
niż siedem miliardów ludzi.
13:26
Principle number four:
298
794254
2002
Zasada numer cztery.
13:29
we should take about
a quarter of the Earth
a quarter of the Earth
299
797079
2000
Powinniśmy pozwolić,
żeby na 1/4 powierzchni Ziemi
żeby na 1/4 powierzchni Ziemi
selekcja naturalna nadal zachodziła
bez naszej ingerencji.
bez naszej ingerencji.
13:31
and only let Darwin run the show there.
300
799780
2280
Nie musi to być teren ściśle wydzielony,
13:34
It doesn't have to be contiguous,
301
802981
1601
13:36
doesn't have to all be tied together.
302
804606
1774
tworzący całość.
13:38
It should be part
in the oceans, part on land.
in the oceans, part on land.
303
806404
2206
Część powinna obejmować ląd,
a część wody oceanów.
a część wody oceanów.
13:40
But we should not run every
evolutionary decision on this planet.
evolutionary decision on this planet.
304
808634
3383
Nie powinniśmy decydować
o całej ewolucji na tej planecie.
o całej ewolucji na tej planecie.
Chcemy, żeby funkcjonował
nasz system ewolucyjny
nasz system ewolucyjny
13:44
We want to have
our evolutionary system running.
our evolutionary system running.
305
812474
2438
13:46
We want to have Darwin's
evolutionary system running.
evolutionary system running.
306
814936
2577
i system ewolucyjny Darwina.
To bardzo ważne,
żeby funkcjonowały paralelnie
żeby funkcjonowały paralelnie
13:49
And it's just really important to have
these two things running in parallel
these two things running in parallel
307
817537
3676
13:53
and not overwhelm evolution.
308
821237
1517
i nie przytłaczały ewolucji.
13:54
(Applause)
309
822778
4110
(Brawa)
14:02
Last thing I'll say.
310
830307
1394
Jeszcze jedno.
To najbardziej ekscytująca zmiana,
jakiej doświadczył nasz gatunek,
jakiej doświadczył nasz gatunek,
14:04
This is the single most exciting
adventure human beings have been on.
adventure human beings have been on.
311
832654
3262
14:07
This is the single greatest superpower
humans have ever had.
humans have ever had.
312
835940
3041
największa super moc,
jaką kiedykolwiek posiadaliśmy.
jaką kiedykolwiek posiadaliśmy.
14:11
It would be a crime for you
not to participate in this stuff
not to participate in this stuff
313
839005
2868
Zbrodnią byłoby nie brać w tym udziału,
14:13
because you're scared of it,
314
841897
1412
bojąc się tego,
14:15
because you're hiding from it.
315
843333
1739
ukrywając się przed tym.
Można uczestniczyć
w tworzeniu zasad etyki,
w tworzeniu zasad etyki,
14:17
You can participate in the ethics.
You can participate in the politics.
You can participate in the politics.
316
845096
3371
w podejmowaniu decyzji
politycznych czy biznesowych.
politycznych czy biznesowych.
14:20
You can participate in the business.
317
848491
1749
Można zwyczajnie rozważać,
dokąd zmierza medycyna,
dokąd zmierza medycyna,
14:22
You can participate in just thinking
about where medicine is going,
about where medicine is going,
318
850264
3158
przemysł,
14:25
where industry is going,
319
853446
1161
dokąd my zmierzamy,
próbując posiąść świat.
próbując posiąść świat.
14:26
where we're going to take the world.
320
854631
1803
14:28
It would be a crime for all of us
321
856458
1865
Byłoby zbrodnią,
świadomie nie zabrać głosu w dyskusji
14:30
not to be aware when somebody
shows up at a swimming pool
shows up at a swimming pool
322
858347
4058
14:34
and says one word, just one word,
323
862429
2579
na temat tego,
14:37
if you don't listen
if that word is "lifecode."
if that word is "lifecode."
324
865499
2399
czym jest "kod życia".
14:39
Thank you very much.
325
867922
1278
Dziękuję bardzo.
14:41
(Applause)
326
869224
7213
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Juan Enriquez - FuturistJuan Enriquez thinks and writes about the profound changes that genomics and other life sciences will bring in business, technology, politics and society.
Why you should listen
A broad thinker who studies the intersections of these fields, Enriquez has a talent for bridging disciplines to build a coherent look ahead. He is the managing director of Excel Venture Management, a life sciences VC firm. He recently published (with Steve Gullans) Evolving Ourselves: How Unnatural Selection and Nonrandom Mutation Are Shaping Life on Earth. The book describes a world where humans increasingly shape their environment, themselves and other species.
Enriquez is a member of the board of Synthetic Genomics, which recently introduced the smallest synthetic living cell. Called “JCVI-syn 3.0,” it has 473 genes (about half the previous smallest cell). The organism would die if one of the genes is removed. In other words, this is the minimum genetic instruction set for a living organism.
Juan Enriquez | Speaker | TED.com