TED2008
Joshua Klein: A thought experiment on the intelligence of crows
Joshua Klein o inteligencji wron
Filmed:
Readability: 3.2
2,645,444 views
Hacker i pisarz Joshua Klein jest zafascynowany wronami (zauważyliście ten błysk inteligencji w ich małych czarnych oczkach?). Po długich amatorskich badaniach zachowania krukowatych, zbudował elegancką niewielką maszynę która może stworzyć nowe ogniwo pomiędzy zwierzęciem a człowiekiem.
Joshua Klein - Hacker
Joshua Klein is a fervent hacker of all things, including wet, pulpy systems like animals and people and the way they behave. Full bio
Joshua Klein is a fervent hacker of all things, including wet, pulpy systems like animals and people and the way they behave. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
How many of you have seen the Alfred Hitchcock film "The Birds"?
0
0
3000
Ilu z Was widziało "Ptaki" Hitchcocka?
00:21
Any of you get really freaked out by that?
1
3000
3000
Ktoś z Was się wystraszył?
00:24
You might want to leave now.
2
6000
2000
Zaraz zechcecie wyjść.
00:26
(Laughter)
3
8000
1000
(Śmiech)
00:27
So, this is a vending machine for crows.
4
9000
2000
Oto automat dla ptaków.
00:29
And over the past few days, many of you have been asking me,
5
11000
2000
Przez ostatnie kilka dni pytaliście mnie:
00:31
"How did you come to this? How did you get started doing this?"
6
13000
3000
"Jak na to wpadłeś? Jak zacząłeś to robić?"
00:34
And it started, as with many great ideas,
7
16000
2000
Zaczęło się, jak to z wielkimi ideami,
00:36
or many ideas you can't get rid of anyway,
8
18000
2000
albo pomysłami, które pojawiają się
00:38
at a cocktail party.
9
20000
1000
na imprezach.
00:39
About 10 years ago, I was at a cocktail party with a friend of mine,
10
21000
3000
Jakieś 10 lat temu byłem z przyjacielem na przyjęciu,
00:42
and we're sitting there, and he was complaining about the crows
11
24000
2000
siedzieliśmy sobie, a on żalił się na wrony,
00:44
that he had seen that were all over his yard and making a big mess.
12
26000
4000
które zapaskudzały mu podwórko.
00:48
And he was telling me that really, we ought to try and eradicate these things.
13
30000
2000
Mówił mi, że powinniśmy spróbować się ich pozbyć.
00:50
We gotta kill them because they're making a mess.
14
32000
2000
Musimy je powybijać, bo brudzą.
00:52
I said that was stupid,
15
34000
1000
Stwierdziłem, że to głupota,
00:53
you know, maybe we should just train them to do something useful.
16
35000
2000
i może nauczymy je robić coś pożytecznego.
00:55
And he said that was impossible.
17
37000
3000
Powiedział, że to niemożliwe.
00:58
And I'm sure I'm in good company in finding that tremendously annoying
18
40000
3000
Myślę, że jestem wśród ludzi, którzy, jak ja, uznają za niesamowicie irytujące
01:01
-- when someone tells you it's impossible.
19
43000
1000
-- kiedy ktoś mówi Wam, że coś jest niemożliwe.
01:02
So, I spent the next 10 years reading about crows in my spare time.
20
44000
4000
I tak następne 10 lat spędziłem na czytaniu o wronach w wolnym czasie.
01:06
(Laughter)
21
48000
3000
(Śmiech)
01:09
And after 10 years of this, my wife eventually said,
22
51000
2000
Po 10 latach moja żona w końcu powiedziała:
01:11
"Look, you know, you gotta do this thing
23
53000
2000
"Słuchaj, wiesz co, musisz zrobić to
01:13
you've been talking about, and build the vending machine."
24
55000
2000
o czym mówiłeś i zbudować automat"
01:15
So I did.
25
57000
1000
I tak też zrobiłem.
01:16
But part of the reason that I found this interesting
26
58000
2000
Jednym z powodów, dla których mnie to zainteresowało
01:18
is that I started noticing that we are
27
60000
2000
jest to, że zacząłem zauważać, że jesteśmy
01:20
very aware of all the species that are going
28
62000
2000
świadomi istnienia tych wszystkich gatunków, które są
01:22
extinct on the planet as a result of human habitation expansion,
29
64000
2000
zagrożone wyginięciem na skutek ekspansji człowieka,
01:24
and no one seems to be paying attention
30
66000
3000
a nikt nie zwraca uwagi na gatunki,
01:27
to all the species that are actually living -- that are surviving.
31
69000
3000
które po prostu sobie żyją -- które przetrwają.
01:30
And I'm talking specifically about synanthropic species,
32
72000
3000
Mówię konkretnie o gatunkach synantropijnych
01:33
which are species that have adapted specifically for human ecologies,
33
75000
3000
które przystosowały się konkretnie do ludzkiego środowiska.
01:36
species like rats and cockroaches and crows.
34
78000
4000
Gatunki takie jak szczury, karaluchy i wrony.
01:40
And as I started looking at them, I was finding that they had hyper-adapted.
35
82000
3000
Kiedy zacząłem się im przyglądać, dostrzegłem, że
01:43
They'd become extremely adept at living with us.
36
85000
3000
stały się ekstremalnie przystosowane do życia z nami.
01:46
And in return, we just tried to kill them all the time.
37
88000
4000
A w zamian za to, po prostu staraliśmy się je powybijać.
01:50
And in doing so, we were breeding them for parasitism.
38
92000
2000
Robiąc tak, hodowaliśmy je na pasożytów.
01:52
We were giving them all sorts of reasons to adapt new ways.
39
94000
4000
Dawaliśmy im wszelkie powody do adaptowania się na nowe sposoby.
01:56
So, for example, rats are incredibly responsive breeders.
40
98000
3000
Na przykład szczury to niewiarygodnie szybko reagujące osobniki.
01:59
And cockroaches, as anyone who's tried to get rid of them knows,
41
101000
3000
A karaluchy, jak każdy kto próbował się ich pozbyć wie,
02:02
have become really immune to the poisons that we're using.
42
104000
3000
że stają się odporne na trucizny, których używamy.
02:05
So, I thought, let's build something that's mutually beneficial.
43
107000
3000
Pomyślałem więc, że zbuduję coś co jest dobre dla obu stron.
02:08
Well, then let's build something that we can both benefit from,
44
110000
2000
Więcej - zbuduję coś z czego obie strony będą czerpać korzyści,
02:10
and find some way to make a new relationship with these species.
45
112000
3000
i znajdę jakiś sposób na nawiązanie nowych relacji z tymi gatunkami.
02:13
And so I built the vending machine.
46
115000
3000
I tak zbudowałem automat.
02:16
But the story of the vending machine is a little more interesting
47
118000
2000
Historia automatu będzie ciekawsza
02:18
if you know more about crows.
48
120000
2000
jeżeli dowiecie się więcej na temat wron.
02:20
It turns out that crows aren't just surviving with human beings --
49
122000
2000
Wygląda na to, że wrony nie tylko są w stanie przeżyć wśród ludzi --
02:22
they're actually really thriving.
50
124000
2000
one tak naprawdę rozwijają się.
02:24
They're found everywhere on the planet except for the Arctic
51
126000
2000
Można je znaleźć wszędzie na Ziemi z wyjątkiem Arktyki
02:26
and the southern tip of South America.
52
128000
2000
i południowych krańców Południowej Ameryki.
02:28
And in all that area, they're only rarely found
53
130000
3000
Na całym świecie, rzadko znajduje się je
02:31
breeding more than five kilometers away from human beings.
54
133000
2000
żyjące dalej niż pięć kilometrów od istot ludzkich.
02:33
So we may not think about them,
55
135000
2000
Możemy więc o nich nie myśleć,
02:35
but they're always around.
56
137000
2000
ale zawsze są w pobliżu.
02:37
And not surprisingly, given the human population growth,
57
139000
2000
Biorąc pod uwagę przyrost populacji ludzi,
02:39
more than half of the human population is living in cities now.
58
141000
3000
-- ponad połowa ludzkości żyje obecnie w miastach --
02:42
And out of those, nine-tenths
59
144000
2000
90% tego przyrostu populacji
02:44
of the human growth population is occurring in cities.
60
146000
2000
ma miejsce w miastach.
02:46
We're seeing a population boom with crows.
61
148000
3000
Nic dziwnego więc, że widzimy potężny wzrost populacji wron.
02:49
So bird counts are indicating that we might be seeing
62
151000
2000
Zliczanie ptaków pokazuje
02:51
up to exponential growth in their numbers.
63
153000
2000
prawie wykładniczy przyrost ich liczby.
02:53
So that's no great surprise.
64
155000
3000
Nie jest to więc żadna niespodzianka.
02:56
But what was really interesting to me was to find out that
65
158000
2000
Naprawdę zaciekawiło mnie, gdy dostrzegłem, że
02:58
the birds were adapting in a pretty unusual way.
66
160000
3000
ptaki adaptują się w całkiem niezwykły sposób.
03:01
And I'll give you an example of that.
67
163000
3000
Pokażę Wam przykład.
03:04
So this is Betty. She's a New Caledonian crow.
68
166000
3000
To jest Betty. Jest wroną brodatą (łac. corvus moneduloides ang. New Caledonian crow)
03:07
And these crows use sticks in the wild
69
169000
2000
Na wolności wrony te wydłubują patykami
03:09
to get insects and whatnot out of pieces of wood.
70
171000
3000
owady itp. z kawałków drzew.
03:12
Here, she's trying to get a piece of meat out of a tube.
71
174000
2000
Tutaj Betty próbuje wydostać kawałek mięsa z rury.
03:14
But the researchers had a problem.
72
176000
2000
Badacze natrafili na problem.
03:16
They messed up and left just a stick of wire in there.
73
178000
2000
Zawalili sprawę i zostawili jej tylko kawałek drutu.
03:18
And she hadn't had the opportunity to do this before.
74
180000
3000
Betty nigdy wcześniej tego nie robiła.
03:21
You see, it wasn't working very well.
75
183000
3000
Nie szło jej za dobrze.
03:24
So she adapted.
76
186000
2000
Więc się przystosowała.
03:26
Now this is completely unprompted. She had never seen this done before.
77
188000
4000
Nie miała żadnych wskazówek. Nigdy przedtem nie widziała jak to się robi.
03:30
No one taught her to bend this into a hook,
78
192000
2000
Nikt jej nie uczył jak zaginać haczyk;
03:32
had shown her how it could happen.
79
194000
1000
nikt jej nie pokazał jak można to zrobić.
03:33
But she did it all on her own.
80
195000
2000
Zrobiła to wszystko samodzielnie.
03:35
So keep in mind that she's never seen this done.
81
197000
4000
Pamiętajcie, że nigdy przedtem nie widziała jak to się robi.
03:39
Right.
82
201000
2000
No tak.
03:41
(Laughter)
83
203000
7000
(Śmiech)
03:48
Yeah. All right.
84
210000
2000
Tak.
03:50
(Applause)
85
212000
3000
(Brawa)
03:53
That's the part where the researchers freak out.
86
215000
3000
W tym momencie badacze osłupieli.
03:56
(Laughter)
87
218000
2000
(Śmiech)
03:58
So, it turns out we've been finding more and more
88
220000
2000
Okazało się, że dowiadywaliśmy się coraz więcej o tym, że
04:00
that crows are really, really intelligent.
89
222000
1000
wrony są naprawdę inteligentne.
04:01
Their brains are proportionate,
90
223000
1000
Ich mózgi są proporcjonalne,
04:02
in the same proportion as chimpanzee brains are.
91
224000
3000
w tym samym stosunku jak mózgi szympansów.
04:05
There are all kinds of anecdotes for different kinds of intelligence they have.
92
227000
4000
Jest mnóstwo anegdot o różnych rodzajach ich inteligencji.
04:09
For example, in Sweden,
93
231000
2000
Na przykład w Szwecji
04:11
crows will wait for fishermen to drop lines through holes in the ice.
94
233000
2000
wrony czekają aż rybacy spuszczą żyłki do przerębli.
04:13
And when the fishermen move off,
95
235000
2000
Kiedy rybacy się odsuwają,
04:15
the crows fly down, reel up the lines, and eat the fish or the bait.
96
237000
4000
wrony zlatują, wciągają żyłkę i zjadają rybę lub przynętę.
04:19
It's pretty annoying for the fishermen.
97
241000
3000
Rybaków to strasznie wkurza.
04:22
On an entirely different tack,
98
244000
1000
Z zupełnie innej beczki,
04:23
at University of Washington, they, a few years ago,
99
245000
2000
kilka lat temu na Uniwersytecie Waszyngton
04:25
were doing an experiment where they captured some crows on campus.
100
247000
3000
robiono eksperyment, w którym złapano kilka wron w pobliżu akademików.
04:28
Some students went out and netted some crows,
101
250000
2000
Kilkoro studentów wyszło na dwór, złapało w sieci kilka wron,
04:30
brought them in, and were -- weighed them, and measured them and whatnot,
102
252000
3000
zaniosło je do środka. Zważono je, zmierzono i tak dalej
04:33
and then let them back out again.
103
255000
1000
i wypuszczono je z powrotem.
04:34
And were entertained to discover
104
256000
1000
Studenci bawili się odkrywając, że
04:35
that for the rest of the week, these crows,
105
257000
2000
przez resztę tygodnia wrony, które złapali
04:37
whenever these particular students walked around campus,
106
259000
2000
zawsze, gdy ci konkretni studenci przechodzili koło akademików,
04:39
these crows would caw at them,
107
261000
2000
wrony wypróźniały się na nich,
04:41
and run around and make their life kind of miserable.
108
263000
3000
i latały wokoło uprzykrzając im życie.
04:44
They were significantly less entertained when this went on for the next week.
109
266000
4000
Znacznie gorzej bawili się kiedy trwało to przez kolejny tydzień.
04:48
And the next month. And after summer break.
110
270000
4000
I kolejny miesiąc. I po wakacjach.
04:52
Until they finally graduated and left campus,
111
274000
2000
Aż uzyskali dyplom i opuścili uczelnię --
04:54
and -- glad to get away, I'm sure --
112
276000
2000
zadowoleni, że umknęli --
04:56
came back sometime later, and found the crows still remembered them.
113
278000
3000
wrócili jakiś czas później i okazało się, ze wrony wciąż ich pamiętały.
04:59
So -- the moral being, don't piss off crows.
114
281000
3000
Nowa zasada: Nie wkurzaj wron.
05:02
So now, students at the University of Washington
115
284000
4000
Teraz, kiedy studenci Uniwersytetu Waszyngton
05:06
that are studying these crows
116
288000
1000
badają wrony
05:07
do so with a giant wig and a big mask.
117
289000
2000
robią to używając ogromnej peruki i dużej maski.
05:09
(Laughter)
118
291000
3000
(Śmiech)
05:12
It's fairly interesting.
119
294000
2000
Bardzo interesujące.
05:14
So we know that these crows are really smart,
120
296000
2000
Wiemy już, że wrony są naprawdę sprytne,
05:16
but the more I dug into this, the more I found
121
298000
2000
ale im bardziej zagłębiałem się w temat, okazywało się, że
05:18
that they actually have an even more significant adaptation.
122
300000
4000
mają jeszcze bardziej istotne przystosowania.
05:23
Video: Crows have become highly skilled at
123
305000
2000
Wideo: Wrony stały się niebywale biegłe
05:25
making a living in these new urban environments.
124
307000
4000
w radzeniu sobie w nowym miejskim środowisku.
05:29
In this Japanese city, they have devised a way of
125
311000
3000
W tym japońskim mieście, znalazły sposób
05:32
eating a food that normally they can't manage:
126
314000
4000
na jedzenie tego z czym normalnie nie potrafią sobie poradzić -
05:37
drop it among the traffic.
127
319000
2000
zrzucają je na ruchliwą drogę.
05:43
The problem now is collecting the bits,
128
325000
3000
Problemem jest teraz zebranie kawałków
05:46
without getting run over.
129
328000
2000
i nie zostanie rozjechanym.
05:48
Wait for the light to stop the traffic.
130
330000
3000
Czekaj aż światła zatrzymają ruch.
06:02
Then, collect your cracked nut in safety.
131
344000
4000
Potem bezpiecznie zabierz rozłupany orzech
06:10
(Laughter)
132
352000
1000
(Śmiech)
06:11
(Applause)
133
353000
1000
(Brawa)
06:12
Joshua Klein: Yeah, yeah. Pretty interesting.
134
354000
2000
Joshua Klein: No tak. Całkiem interesujące.
06:14
So what's significant about this isn't that crows are using cars to crack nuts.
135
356000
3000
Istotne jest nie to, że wrony używają samochodów do łupania orzechów.
06:17
In fact, that's old hat for crows.
136
359000
2000
Tak naprawdę to stara sztuczka wron.
06:19
This happened about 10 years ago
137
361000
2000
Działo się to około 10 lat temu
06:21
in a place called Sendai City, at a driving school
138
363000
3000
w miejscu zwanym Sendai City, w szkole na prawo jazdy,
06:24
in the suburbs of Tokyo.
139
366000
2000
na przedmieściach Tokio.
06:26
And since that time,
140
368000
1000
Od tego czasu,
06:27
all of the crows in the neighborhood are picking up this behavior.
141
369000
2000
wszystkie wrony z okolicy podchwytują to zachowanie.
06:29
And now, every crow within five kilometers is standing by a sidewalk,
142
371000
3000
Teraz, każda wrona w promieniu pięciu kilometrów stoi na chodniku
06:32
waiting to collect its lunch.
143
374000
3000
czekając na swój obiad.
06:35
So, they're learning from each other. And research bears this out.
144
377000
2000
Uczą się jedna od drugiej. Badania to potwierdzają.
06:37
Parents seem to be teaching their young.
145
379000
2000
Wygląda na to, że rodzice uczą swoje młode.
06:39
They've learned from their peers. They've learned from their enemies.
146
381000
4000
Nauczyły się od innych; nauczyły się od swoich wrogów.
06:43
If I have a little extra time, I'll tell you about a case of crow infidelity
147
385000
3000
Jeżeli zostanie mi trochę czasu, opowiem Wam o przypadku niewierności wrony,
06:46
that illustrates that nicely.
148
388000
2000
który to ciekawie zilustruje.
06:48
The point being that they've developed cultural adaptation.
149
390000
3000
Ważne jest to, że przystosowały się do kultury.
06:51
And as we heard yesterday,
150
393000
2000
Jak słyszeliśmy wczoraj,
06:53
that's the Pandora's box that's getting human beings in trouble,
151
395000
2000
to puszka Pandory wpędza ludzi w kłopoty,
06:55
and we're starting to see it with them.
152
397000
2000
i zaczynamy dzięki nim je dostrzegać.
06:57
They're able to very quickly and very flexibly adapt
153
399000
3000
Potrafią bardzo szybko i bardzo elastycznie się adaptować
07:00
to new challenges and new resources in their environment,
154
402000
3000
do nowych wyzwań i nowych zasobów w ich środowisku,
07:03
which is really useful if you live in a city.
155
405000
3000
co jest całkiem użyteczne mieszkając w mieście.
07:06
So we know that there's lots of crows.
156
408000
2000
Wiemy więc, że jest mnóstwo wron.
07:08
We found out they're really smart, and we found out that they can teach each other.
157
410000
3000
Dowiedzieliśmy się, że są naprawdę sprytne oraz, że mogą się uczyć od siebie.
07:11
And when all this became clear to me,
158
413000
2000
Kiedy zrozumiałem to wszystko,
07:13
I realized the only obvious thing to do is build a vending machine.
159
415000
3000
stwierdziłem, że oczywiście trzeba zbudować im automat.
07:16
So that's what we did.
160
418000
1000
I tak zrobiliśmy.
07:17
This is a vending machine for crows.
161
419000
2000
Oto automat dla wron.
07:19
And it uses Skinnerian training to shape their behavior over four stages.
162
421000
3000
Używa on szkolenia w/g teorii Skinnera do kształtowania ich zachowań w czterech etapach.
07:22
It's pretty simple.
163
424000
2000
To całkiem proste.
07:24
Basically, what happens is that we put this out in a field,
164
426000
3000
Upraszczając, wystawiamy to na pole,
07:27
or someplace where there's lots of crows,
165
429000
2000
lub inne miejsce gdzie jest mnóstwo wron,
07:29
and we put coins and peanuts all around the base of the machine.
166
431000
2000
i rozrzucamy monety i orzeszki ziemne dookoła podstawy maszyny.
07:31
And crows eventually come by, and eat the peanuts
167
433000
2000
Wrony w końcu nadlatują, zjadają orzeszki,
07:33
and get used to the machine being there.
168
435000
2000
i przyzwyczajają się do automatu.
07:35
And eventually, they eat up all the peanuts.
169
437000
2000
W końcu zjadają wszystkie orzeszki.
07:37
And then they see that there are peanuts here on the feeder tray,
170
439000
3000
Potem widzą, że orzeszki leżą na tacce,
07:40
and they hop up and help themselves.
171
442000
2000
podskakują i biorą je sobie.
07:42
And then they leave, and the machine spits up more coins and peanuts,
172
444000
2000
Potem odlatują a maszyna wypluwa więcej monet i orzeszków,
07:44
and life is really dandy, if you're a crow.
173
446000
2000
i życie wygląda jak bajka, jeśli jesteś wroną.
07:46
Then you can come back anytime and get yourself a peanut.
174
448000
3000
Możesz wrócić w dowolnym czasie i wziąć sobie orzeszek.
07:49
So, when they get really used to that, we move on to the crows coming back.
175
451000
3000
I kiedy przywykną do tego, skupiamy się na wracających wronach.
07:52
Now, they're used to the sound of the machine, and they keep coming back,
176
454000
3000
Są już przyzwyczajone do odgłosów maszyny, wracają
07:55
and digging out these peanuts from amongst the pile of coins that's there.
177
457000
2000
i wykopują orzeszki z leżącego tam stosu monet.
07:57
And when they get really happy about this,
178
459000
2000
I kiedy już są naprawdę zadowolone z tego,
07:59
we go ahead and stymie them.
179
461000
2000
idziemy dalej i utrudniamy im zadanie.
08:01
And we move to the third stage, where we only give them a coin.
180
463000
3000
Przechodzimy do trzeciej fazy, w której dajemy im tylko monetę.
08:04
Now, like most of us who have gotten used to a good thing,
181
466000
2000
W tym momencie, tak jak większość z nas, kiedy przyzwyczaimy się do czegoś dobrego,
08:06
this really pisses them off.
182
468000
1000
wkurza je to niezmiernie.
08:07
So, they do what they do in nature when they're looking for something --
183
469000
4000
Więc robią to co w naturze kiedy szukają czegoś --
08:11
they sweep things out of the way with their beak.
184
473000
2000
odrzucają wszystko z ich drogi za pomocą dzioba.
08:13
And they do that here, and that knocks the coins down the slot,
185
475000
3000
Robiąc tak, popychają monety do otworu,
08:16
and when that happens, they get a peanut.
186
478000
2000
moneta wpada, dostają orzeszek.
08:18
And so this goes on for some time.
187
480000
1000
I tak się dzieje przez jakiś czas.
08:19
The crows learn that all they have to do is show up,
188
481000
2000
Wrony uczą się, że wystarczy pokazać się,
08:21
wait for the coin to come out, put the coin in the slot, and then they get their peanut.
189
483000
3000
poczekać aż wypadnie moneta, wrzucić monetę do otworu i dostać orzeszek.
08:24
And when they're really good and comfortable with that,
190
486000
2000
I kiedy już radzą sobie i dobrze się z tym czują,
08:26
we move to the final stage, in which they show up and nothing happens.
191
488000
5000
przechodzimy do ostatniego etapu, w którym wrony przylatują i nic się nie dzieje.
08:31
And this is where we see the difference between crows and other animals.
192
493000
2000
Tutaj właśnie widzimy różnicę pomiędzy wronami i innymi zwierzętami,
08:33
Squirrels, for example, would show up, look for the peanut, go away.
193
495000
4000
Wiewiórki, na przykład, pojawiłyby się, poszukały orzeszka i odeszły.
08:37
Come back, look for the peanut, go away.
194
499000
3000
Wróciłyby, znowu szukałyby orzeszka i odeszły.
08:40
They do this maybe half a dozen times before they get bored,
195
502000
3000
Zrobiłyby to kilka razy zanim by się nie znudziły,
08:43
and then they go off and play in traffic.
196
505000
2000
a potem poszłyby sobie i bawiły się w ruchu ulicznym.
08:45
Crows, on the other hand, show up, and they try and figure it out.
197
507000
4000
Wrony natomiast, przylatują, próbują i znajdują sposób.
08:49
They know that this machine's been messing with them,
198
511000
2000
Wiedzą, że maszyna zadzierała z nimi,
08:51
through three different stages of behavior.
199
513000
2000
przez trzy kolejne fazy zachowań.
08:53
(Laughter)
200
515000
1000
(Śmiech)
08:54
They figure it's gotta have more to it.
201
516000
2000
Domyślają się, że musi być coś jeszcze.
08:56
So, they poke at it and peck at it and whatnot.
202
518000
2000
Więc szturchają ją, dziobią i inne takie.
08:58
And eventually some crow gets a bright idea that,
203
520000
2000
W końcu niektóre wrony wpadają na świetny pomysł,
09:00
"Hey, there's lots of coins lying around from the first stage,
204
522000
3000
"Hej, dookoła leży mnóstwo monet z pierwszego etapu,
09:03
lying around on the ground," hops down, picks it up, drops it in the slot.
205
525000
3000
leżą dookoła na ziemi," -- zeskakują na dół, podnoszą je i wrzucają do otworu.
09:06
And then, we're off to the races.
206
528000
2000
No i zaczynają się wyścigi.
09:08
That crow enjoys a temporary monopoly on peanuts,
207
530000
2000
Ta wrona cieszy się z tymczasowej wyłączności na orzeszki
09:10
until his friends figure out how to do it, and then there we go.
208
532000
5000
aż do chwili gdy jej towarzysze dowiedzą się jak to zrobić. Wtedy zaczyna się dziać.
09:15
So, what's significant about this to me
209
537000
2000
I nie chodzi mi o to,
09:17
isn't that we can train crows to pick up peanuts.
210
539000
2000
że możemy nauczyć wrony zbierania orzeszków.
09:19
Mind you, there's 216 million dollars' worth of change lost every year,
211
541000
4000
Zauważcie, że rocznie gubi się drobniaki warte 216 milionów dolarów,
09:23
but I'm not sure I can depend on that ROI from crows.
212
545000
4000
ale nie jestem pewny czy mógłbym polegać na dochodach od wron.
09:27
Instead, I think we should look a little bit larger.
213
549000
3000
Zamiast tego, powinniśmy spojrzeć trochę szerzej.
09:30
I think that crows can be trained to do other things.
214
552000
2000
Myślę, że można nauczyć wrony robienia innych rzeczy.
09:32
For example, why not train them to pick up garbage after stadium events?
215
554000
4000
Na przykład, dlaczego by nie nauczyć ich zbierania śmieci po imprezach na stadionie?
09:36
Or find expensive components from discarded electronics?
216
558000
2000
Albo znajdowania drogich elementów w wyrzucanej elektronice?
09:38
Or maybe do search and rescue?
217
560000
2000
A może do poszukiwania w ratownictwie?
09:40
The main thing, the main point of all this for me is
218
562000
4000
Najważniejsze w tym wszystkim jest dla mnie to, że
09:44
that we can find mutually beneficial systems for these species.
219
566000
2000
możemy znaleźć systemy o wzajemnych korzyściach dla tych gatunków.
09:46
We can find ways to interact with these other species
220
568000
2000
Możemy znaleźć sposoby na wzajemne kontakty z innymi gatunkami,
09:48
that doesn't involve exterminating them,
221
570000
2000
które nie opierają się na ich wytępieniu,
09:50
but involves finding an equilibrium with them that's a useful balance.
222
572000
4000
ale na znalezieniu równowagi użytecznej dla obu stron.
09:54
Thanks very much.
223
576000
2000
Dziękuję bardzo.
09:56
(Applause)
224
578000
5000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Joshua Klein - HackerJoshua Klein is a fervent hacker of all things, including wet, pulpy systems like animals and people and the way they behave.
Why you should listen
Joshua Klein will hack anything that moves -- his list includes "social systems, computer networks, institutions, consumer hardware and animal behavior." His latest project, though charmingly low-tech, has amazing implications for the human-animal interface.
Right now, Klein is working at Frog Design as a Principle Technologist, while developing mobile/social applications, health care-related systems and other tools that improve people's lives. He's the author of the novel Roo'd, which was the first modern book (after Tarzan) to be ported to the iPhone.
Joshua Klein | Speaker | TED.com