TED2009
Jim Fallon: Exploring the mind of a killer
Jim Fallon: Umysł zabójcy
Filmed:
Readability: 3.4
2,772,955 views
Psychopatyczni zabójcy są podstawą dla ...
Jim Fallon - Neurobiologist
Sloan Scholar, Fulbright Fellow, Professor Emeritus of Neuroscience, Jim Fallon looks at the way nature and nurture intermingle to wire up the human brain. Full bio
Sloan Scholar, Fulbright Fellow, Professor Emeritus of Neuroscience, Jim Fallon looks at the way nature and nurture intermingle to wire up the human brain. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
I'm a neuroscientist, a professor at the University of California.
0
0
3000
Jestem profesorem na Uniwersytecie Kalifornijskim.
00:21
And over the past 35 years,
1
3000
3000
I przez ostatnie 35 lat
00:24
I've studied behavior
2
6000
2000
studiowałem zachowanie
00:26
on the basis of everything from genes
3
8000
3000
na podstawie wszystkiego, od genów
00:29
through neurotransmitters, dopamine, things like that,
4
11000
2000
przez neurotransmitery, dopaminę, itp.
00:31
all the way through circuit analysis.
5
13000
2000
całą drogę do analizy obwodu.
00:33
So that's what I normally do.
6
15000
2000
Więc tym się normalnie zajmuję.
00:35
But then, for some reason,
7
17000
2000
Ale z jakiegoś powodu,
00:37
I got into something else, just recently.
8
19000
2000
zacząłem zajmować się czymś innym.
00:39
And it all grew out of one of my colleagues asking me
9
21000
3000
I to wszystko wyrosło z tego, że jeden z moich kolegów poprosił mnie
00:42
to analyze a bunch of brains
10
24000
2000
o analizę mózgów
00:44
of psychopathic killers.
11
26000
2000
psychopatycznych zabójców.
00:46
And so this would be the typical talk I would give.
12
28000
3000
I to mogłaby być typowa prezentacja.
00:49
And the question is, "How do you end up with a psychopathic killer?"
13
31000
3000
A pytanie jest: "Skąd pochodzą zabójcy psychopaci?"
00:52
What I mean by psychopathic killer
14
34000
2000
Zabójcę psychopatę rozumiem jako
00:54
are these people, these types of people.
15
36000
2000
ludzi tego typu.
00:56
And so some of the brains that I've studied
16
38000
2000
Niektóre mózgi, które badałem,
00:58
are people you know about.
17
40000
2000
należą do ludzi, o których każdy wie.
01:00
When I get the brains I don't know what I'm looking at.
18
42000
2000
Kiedy dostaję mózgi, nie wiem na co zwrócić uwagę.
01:02
It's blind experiments. They also gave me normal people and everything.
19
44000
2000
To były ślepe eksperymenty. Dali mi także normalnych ludzi.
01:04
So I've looked at about 70 of these.
20
46000
2000
Więc przejrzałem ich około 70.
01:06
And what came up was a number of pieces of data.
21
48000
3000
I pojawiła się duża liczba danych.
01:09
So we look at these sorts of things theoretically,
22
51000
3000
I spojrzeliśmy na to z punktu widzenia teorii,
01:12
on the basis of genetics,
23
54000
2000
pod względem genetyki,
01:14
and brain damage, and interaction with environment,
24
56000
3000
uszkodzeń mózgu, oraz interakcji z otoczeniem,
01:17
and exactly how that machine works.
25
59000
2000
i jak to wszystko ze sobą współpracuję.
01:19
So we're interested in exactly where in the brain,
26
61000
2000
Interesujemy się gdzie dokładnie w mózgu znajduje się
01:21
and what's the most important part of the brain.
27
63000
2000
jego najważniejsza część.
01:23
So we've been looking at this:
28
65000
3000
Właśnie takie rzeczy badaliśmy.
01:26
the interaction of genes,
29
68000
2000
Interakcje pomiędzy genami
01:28
what's called epigenetic effects,
30
70000
2000
tzw. efekt epigenetyczny,
01:30
brain damage, and environment,
31
72000
2000
uszkodzenia mózgu, środowisko,
01:32
and how these are tied together.
32
74000
2000
i jak te rzeczy są ze sobą powiązane.
01:34
And how you end up with a psychopath, and a killer,
33
76000
2000
Jak to się ma do psychopaty i zabójcy,
01:36
depends on exactly when the damage occurs.
34
78000
3000
zależy od tego, gdzie uszkodzenie występuje.
01:39
It's really a very precisely timed thing.
35
81000
3000
To jest naprawdę precyzyjnie określone.
01:42
You get different kinds of psychopaths.
36
84000
2000
Są różne rodzaje psychopatów.
01:44
So we're going along with this. And here's, just to give you the pattern.
37
86000
3000
Tutaj prezentuję zależność.
01:47
The pattern is that those people, every one of them I looked at,
38
89000
3000
Zależność była taka, że każdy, którego badałem,
01:50
who was a murderer, and was a serial killer,
39
92000
3000
który był seryjnym zabójcą,
01:53
had damage to their orbital cortex,
40
95000
2000
miał uszkodzenia kory mózgowej płata czołowego.
01:55
which is right above the eyes, the orbits,
41
97000
2000
Która znajduję się powyżej oczu.
01:57
and also the interior part of the temporal lobe.
42
99000
2000
Uszkodzona była także wewnętrzna część płata skroniowego.
01:59
So there is the pattern that every one of them had,
43
101000
2000
Taka jest zależność, która występowała u każdego z nich.
02:01
but they all were a little different too.
44
103000
2000
Ale oni też różnili się od siebie.
02:03
They had other sorts of brain damage.
45
105000
2000
Mieli inne rodzaje uszkodzenia mózgu.
02:05
A key thing is that
46
107000
2000
Kluczową rzeczą jest efekt
02:07
the major violence genes,
47
109000
3000
głównych genów przemocy.
02:10
it's called the MAO-A gene.
48
112000
3000
Np. gen MAO-A.
02:13
And there is a variant of this gene that is in the normal population.
49
115000
4000
Istnieje wariant tego genu, który jest powszechny wśród populacji.
02:17
Some of you have this. And it's sex-linked.
50
119000
3000
Niektórzy z was go mają, jest połączony z seksualnością.
02:20
It's on the X chromosome. And so in this way
51
122000
2000
Jest w chromosomie X,
02:22
you can only get it from your mother.
52
124000
3000
więc możecie go dostać od waszej matki.
02:25
And in fact this is probably why mostly men, boys,
53
127000
4000
To wyjaśnia, dlaczego zazwyczaj mężczyźni
02:29
are psychopathic killers,
54
131000
2000
są psychopatycznymi zabójcami
02:31
or are very aggressive.
55
133000
2000
albo są bardzo agresywni.
02:33
Because a daughter can get one X from the father,
56
135000
3000
Córka może odziedziczyć jeden chromosom X od ojca,
02:36
one X from the mother, it's kind of diluted out.
57
138000
2000
a drugi od matki. Wtedy jest mniej skoncentrowany.
02:38
But for a son, he can only get
58
140000
2000
Ale syn może odziedziczyć
02:40
the X chromosome from his mother.
59
142000
2000
chromosom X tylko od matki.
02:42
So this is how it's passed from mother to son.
60
144000
3000
Dlatego to przechodzi od matki do syna.
02:45
And it has to do with too much brain serotonin during development,
61
147000
4000
Ma to związek ze zbyt dużą produkcją serotoniny podczas rozwoju.
02:49
which is kind of interesting because serotonin
62
151000
2000
Co jest dosyć ciekawe, ponieważ serotonina
02:51
is supposed to make you calm and relaxed.
63
153000
3000
ma zazwyczaj działanie uspokajające.
02:54
But if you have this gene, in utero
64
156000
3000
Jeśli posiadasz ten gen, podczas życia płodowego,
02:57
your brain is bathed in this,
65
159000
2000
twój mózg "pływa" w serotoninie.
02:59
so your whole brain becomes insensitive to serotonin,
66
161000
2000
I cały mózg wytwarza tolerancję na serotoninę.
03:01
so it doesn't work later on in life.
67
163000
3000
Przez co nie ma ona efektu w późniejszym okresie życia.
03:04
And I'd given this one talk in Israel,
68
166000
3000
Rok temu, w Izraelu,
03:07
just this past year.
69
169000
2000
robiłem pewną prezentację.
03:09
And it does have some consequences.
70
171000
2000
I to ma pewne konsekwencje.
03:11
Theoretically what this means
71
173000
2000
W teorii, to oznacza, że
03:13
is that in order to express this gene,
72
175000
3000
aby ten gen na nas wpłynął,
03:16
in a violent way,
73
178000
2000
w gwałtowny sposób,
03:18
very early on, before puberty,
74
180000
2000
musimy przeżyć coś niezwykle traumatycznego,
03:20
you have to be involved in something that is really traumatic --
75
182000
3000
przed okresem dojrzewania.
03:23
not a little stress, not being spanked or something,
76
185000
2000
Nie chodzi tu o drobny stress, jak klaps od rodziców.
03:25
but really seeing violence,
77
187000
2000
Trzeba zobaczyć przemoc
03:27
or being involved in it, in 3D.
78
189000
2000
albo brać udział w przemocy. W trzech wymiarach.
03:29
Right? That's how the mirror neuron system works.
79
191000
2000
Tak działa system neuronów lustrzanych.
03:31
And so, if you have that gene,
80
193000
3000
Jeśli posiada się ten gen,
03:34
and you see a lot of violence
81
196000
3000
i widzi się wiele przemocy,
03:37
in a certain situation,
82
199000
2000
w pewnych okolicznościach,
03:39
this is the recipe for disaster, absolute disaster.
83
201000
3000
staje się to przepisem na katastrofę.
03:42
And what I think might happen in these areas of the world,
84
204000
3000
Uważam, że w tych miejscach na Ziemi,
03:45
where we have constant violence,
85
207000
3000
gdzie występuje ciągła przemoc,
03:48
you end up having generations of kids
86
210000
3000
jest wiele pokoleń dzieci,
03:51
that are seeing all this violence.
87
213000
2000
które muszą być świadkami tej przemocy.
03:53
And if I was a young girl, somewhere in a violent area,
88
215000
3000
Gdybym był małą dziewczynką, gdzieś w takim miejscu,
03:56
you know, a 14 year old, and I want to find a mate,
89
218000
2000
i potrzebowałabym przyjaciela,
03:58
I'd find some tough guy, right, to protect me.
90
220000
3000
to znalazłabym jakiegoś twardziela, żeby mnie chronił.
04:01
Well what the problem is this tends to concentrate these genes.
91
223000
4000
Problem polega na tym, że takie sytuację mają zwyczaj
04:05
And now the boys and the girls get them.
92
227000
2000
koncentrować geny. Dostają je dziewczyny i chłopaki.
04:07
So I think after several generations,
93
229000
2000
Po wielu pokoleniach,
04:09
and here is the idea, we really have a tinderbox.
94
231000
3000
mamy tykającą bombę zegarową.
04:12
So that was the idea.
95
234000
2000
Taka była idea.
04:14
But then my mother said to me, "I hear you've been going around talking
96
236000
2000
Mama mi powiedziała "Podobno chodzisz i gadasz wszyskim
04:16
about psychopathic killers.
97
238000
3000
o mordercach psychopatach?"
04:19
And you're talking as if you come from a normal family."
98
241000
3000
"Mówisz tak, jakbyś pochodził z normalnej rodziny".
04:22
I said, "What the hell are you talking about?"
99
244000
2000
I ja na to "O czym, do cholery, mówisz"?
04:24
She then told me about our own family tree.
100
246000
3000
Opowiedziała mi o swoim drzewie genealogicznym.
04:27
Now she blamed this on my father's side, of course.
101
249000
2000
Oczywiście cała wina spadła na rodzinę mego ojca.
04:29
This was one of these cases, because she has no violence in her background,
102
251000
4000
Tak jest, ponieważ w jej rodzinie nie ma historii przemocy.
04:33
but my father did.
103
255000
2000
Ale u mojego ojca owszem.
04:35
Well she said, "There is good news and bad news.
104
257000
2000
Powiedziała "Jest dobra i zła wiadomość".
04:37
One of your cousins is Ezra Cornell, founder of Cornell university.
105
259000
3000
"Twój kuzyn Ezra Cornell założył Cornell University"
04:40
But the bad news is that your cousin is also Lizzie Borden.
106
262000
3000
"Zła wiadomość jest taka, że Lizzi Borden też jest twoich kuzynem".
04:43
Now I said, "Okay, so what? We have Lizzie."
107
265000
7000
Ja na to: "Ok, i co w związku z tym?"
04:50
She goes, "No it gets worse, read this book."
108
272000
2000
Ona na to: "Jest gorzej. Przeczytaj tą książkę"
04:52
And here is this "Killed Strangely," and it's this historical book.
109
274000
2000
W rękach miałem "Killed Strangely" - książka historyczna.
04:54
And the first murder
110
276000
2000
Pierwsze opisane w niej morderstwo,
04:56
of a mother by a son
111
278000
2000
to matka zabita przez syna,
04:58
was my great-great-great-great-great-great-grandfather.
112
280000
3000
który był moim prapraprapraprapradziadkiem.
05:01
Okay, so that's the first case of matricide.
113
283000
3000
To był pierwszy rodzinny przypadek matkobójstwa.
05:04
And that book is very interesting. Because it's about witch trials,
114
286000
3000
Jest to bardzo interesująca książka. Mówi o sądzeniu czarownic
05:07
and how people thought back then.
115
289000
2000
i o tym jak ludzie kiedyś myśleli.
05:09
But it doesn't stop there.
116
291000
2000
Ale na tym się nie kończy.
05:11
There were seven more men, on my father's side,
117
293000
3000
Było jeszcze siedmiu mężczyzn ze strony mojego ojca.
05:14
starting then, Cornells, that were all murderers.
118
296000
4000
Wszyscy byli mordercami.
05:18
Okay, now this gives one a little pause.
119
300000
3000
To wszystko skłania do myślenia...
05:21
(Laughter)
120
303000
2000
(Śmiech)
05:23
Because my father himself,
121
305000
2000
Mój ojciec i trzej wujkowie,
05:25
and my three uncles, in World War II,
122
307000
2000
podczas drugiej wojny światowej,
05:27
were all conscientious objectors, all pussycats.
123
309000
3000
byli przeciwni wojnie - mięczaki.
05:30
But every once in a while, like Lizzie Borden, like three times a century,
124
312000
2000
Ale co jakiś czas, zdarza się egzemplarz jak Lizzie Borden.
05:32
and we're kind of due.
125
314000
2000
I to już prawie pora.
05:34
(Laughter)
126
316000
3000
(Śmiech)
05:37
So the moral of the story is:
127
319000
2000
Morał jest taki:
05:39
people in glass houses shouldn't throw stones.
128
321000
2000
Jeśli samemu nie jest się bez wad, nie należy krytykować innych.
05:41
But more likely is this.
129
323000
3000
Ale TO jest bardziej prawdopodobne.
05:44
(Laughter)
130
326000
4000
(Śmiech)
05:48
And we had to take action. Now our kids found out about it.
131
330000
3000
Musieliśmy podjąć jakieś działanie. Nasze dzieci o tym już wiedzą.
05:51
And they all seemed to be OK.
132
333000
2000
Raczej wszystko z nimi dobrze.
05:53
But our grandkids are going to be kind of concerned here.
133
335000
3000
Ale nasze wnuki będą miały pewne zmartwienie.
05:56
So what we've done is I've started to do PET scans
134
338000
3000
Na wszelki wypadek zacząłem robić badania tomograficzne
05:59
of everybody in the family.
135
341000
2000
całej rodziny.
06:01
(Laughter)
136
343000
1000
(Śmiech)
06:02
We started to do PET scans, EEGs and genetic analysis
137
344000
3000
Zaczęliśmy robić tomografię, EEG, oraz analizę genetyczną,
06:05
to see where the bad news is.
138
347000
2000
żeby odnaleźć problemy.
06:07
Now the only person -- it turns out
139
349000
2000
Okazało się, że jedno rodzeństwo,
06:09
one son and one daughter, siblings,
140
351000
3000
syn oraz córka,
06:12
didn't get along and their patterns are exactly the same.
141
354000
2000
nie dogadują się i mają identyczne wyniki badań.
06:14
They have the same brain, and the same EEG.
142
356000
3000
Mają taki sam mózg i takie same EEG.
06:17
And now they are close as can be.
143
359000
3000
Bliżej być nie mogą.
06:20
But there's gonna be bad news somewhere.
144
362000
2000
Kiedyś, gdzieś coś złego się wydarzy.
06:22
And we don't know where it's going to pop up.
145
364000
2000
Ale nie wiemy gdzie to się pojawi.
06:24
So that's my talk.
146
366000
2000
Tyle na dzisiaj.
06:26
(Laughter)
147
368000
1000
(Śmiech)
ABOUT THE SPEAKER
Jim Fallon - NeurobiologistSloan Scholar, Fulbright Fellow, Professor Emeritus of Neuroscience, Jim Fallon looks at the way nature and nurture intermingle to wire up the human brain.
Why you should listen
Jim Fallon has taught neuroscience and psychiatry grand rounds at the University of California Irvine for thirty-five years. Through research he explores the way genetic and perinatal environmental factors affect the way the brain gets built -- and then how an individual's experience further shapes his or her development. He lectures and writes on creativity, consciousness and culture, and has made key contributions to our understanding of adult stems and stroke, schizophrenia, Parkinson's disease and Alzheimer's disease.
Only lately has Fallon turned his research toward the subject of psychopaths -- particularly those who kill. With PET scans and EEGs, he's beginning to uncover the deep, underlying traits that make people violent and murderous. In his talk at TEDDIY at TED@PalmSprings, he shared a surprise discovery about his own family that prompted him to bring his work home.
Watch his followup talk from The Moth at the 2011 World Science Festival >>
Jim Fallon | Speaker | TED.com