TEDxUSC
Johanna Blakley: Lessons from fashion's free culture
Johanna Blakley: Lekcje wolnej kultury świata mody
Filmed:
Readability: 4.2
1,253,227 views
Przepisy prawa autorskiego trzymające w uścisku świat filmu, muzyki i softwaru, ledwie ocierają się o branżę mody... moda zyskuje zarówno w innowacjach jak i wysokości obrotów, mówi Johanna Blakley. Na TEDxUSC 2010 mówi o tym, czego twórcze branże mogą nauczyć się z wolnej kultury mody.
Johanna Blakley - Media maven
Johanna Blakley studies the impact of mass media and entertainment on our world. Full bio
Johanna Blakley studies the impact of mass media and entertainment on our world. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I heard this amazing story about Miuccia Prada.
0
1000
2000
Słyszałam niezwykłą historię o Miucci Pradzie,
00:18
She's an Italian fashion designer.
1
3000
2000
włoskiej projektantce mody.
00:20
She goes to this vintage store in Paris
2
5000
2000
Wchodzi do dobrego, paryskiego sklepu,
00:22
with a friend of hers.
3
7000
2000
z przyjaciółką.
00:24
She's rooting around, she finds this one jacket by Balenciaga --
4
9000
3000
Rozgląda się. Znajduje kurtkę Balenciagi.
00:28
she loves it.
5
13000
2000
Jest zachwycona.
00:30
She's turning it inside out.
6
15000
2000
Ogląda ją z każdej strony.
00:32
She's looking at the seams. She's looking at the construction.
7
17000
3000
Patrzy na szwy. Patrzy na krój.
00:35
Her friend says, "Buy it already."
8
20000
2000
Przyjaciółka mówi "Kup ją wreszcie".
00:37
She said, "I'll buy it, but I'm also going to replicate it."
9
22000
3000
Odpowiada: "Kupię, ale potem ją skopiuję."
00:42
Now, the academics in this audience may think,
10
27000
3000
Akademicy na widowni pomyślą pewnie:
00:45
"Well, that sounds like plagiarism."
11
30000
2000
"To brzmi jak plagiat."
00:47
But to a fashionista, what it really is
12
32000
2000
Ale dla osoby związanej z modą
00:49
is a sign of Prada's genius:
13
34000
2000
to przejaw geniuszu Prady,
00:51
that she can root through the history of fashion
14
36000
2000
że potrafi sięgnąć do historii mody
00:53
and pick the one jacket
15
38000
2000
i wybrać tą jedną kurtkę
00:55
that doesn't need to be changed by one iota,
16
40000
2000
której nie trzeba zmienić ani o jotę,
00:57
and to be current and to be now.
17
42000
3000
która jest aktualna i na czasie.
01:00
You might also be asking whether it's possible
18
45000
3000
Można zadać pytanie,
01:03
that this is illegal for her to do this.
19
48000
3000
czy nie postępuje nielegalnie.
01:06
Well, it turns out that it's actually not illegal.
20
51000
3000
Okazuje się, że nie.
01:09
In the fashion industry, there's very little
21
54000
2000
Świat mody w niewielkim stopniu
01:11
intellectual property protection.
22
56000
3000
chroni własność intelektualną.
01:14
They have trademark protection,
23
59000
2000
Mają ochronę znaku handlowego,
01:16
but no copyright protection
24
61000
2000
ale żadnej ochrony praw autorskich,
01:18
and no patent protection to speak of.
25
63000
3000
ani ochrony patentowej wartej wzmianki.
01:21
All they have, really, is trademark protection,
26
66000
2000
Zasadniczo chroni się tylko znak firmowy.
01:23
and so it means that anybody
27
68000
2000
W rezultacie każdy może
01:25
could copy any garment
28
70000
2000
skopiować dowolny ciuch
01:27
on any person in this room
29
72000
2000
na każdym z was,
01:29
and sell it as their own design.
30
74000
2000
i sprzedać jako własny projekt.
01:31
The only thing that they can't copy
31
76000
2000
Nie mogą tylko skopiować
01:33
is the actual trademark label
32
78000
2000
metki ze znakiem handlowym
01:35
within that piece of apparel.
33
80000
2000
na tym ubraniu.
01:37
That's one reason that you see logos
34
82000
2000
Właśnie dlatego logo
01:39
splattered all over these products.
35
84000
2000
wciskane jest gdzie się tylko da.
01:41
It's because it's a lot harder for knock-off artists
36
86000
2000
Utrudnia to artystom-podrabiaczom
01:43
to knock off these designs
37
88000
2000
zwędzenie projektu,
01:45
because they can't knock off the logo.
38
90000
3000
bo nie mogą użyć logo.
01:48
But if you go to Santee Alley, yeah.
39
93000
3000
Ale w Santee Alley, tak.
01:51
(Laughter) Well, yeah.
40
96000
2000
Owszem.
01:53
Canal Street, I know.
41
98000
2000
Wiem też o Canal Street.
01:55
And sometimes these are fun, right?
42
100000
2000
Czasem to fajne.
01:57
Now, the reason for this, the reason that the fashion industry
43
102000
3000
Powodem, dla którego branża mody
02:00
doesn't have any copyright protection
44
105000
2000
nie chroni praw autorskich
02:02
is because the courts decided long ago
45
107000
3000
jest stare orzeczenie sądowe,
02:05
that apparel is too utilitarian
46
110000
2000
że odzież jest zbyt użytkowa,
02:07
to qualify for copyright protection.
47
112000
2000
by podlegać ochronie praw autorskich.
02:09
They didn't want a handful of designers
48
114000
2000
Nie chciano, by garstka projektantów
02:11
owning the seminal building blocks of our clothing.
49
116000
3000
posiadła na własność ważne elementy stroju.
02:14
And then everybody else would have to license this cuff or this sleeve
50
119000
3000
Każdy potrzebowałby licencji na ten mankiet czy tamten rękaw,
02:17
because Joe Blow owns it.
51
122000
3000
bo należy do Jana Kowalskiego.
02:21
But too utilitarian? I mean is that the way you think of fashion?
52
126000
3000
Ale zbyt użytkowy? Czy tak myślicie o modzie?
02:24
This is Vivienne Westwood. No!
53
129000
3000
To Vivienne Westwood. Nie.
02:27
We think of it as maybe too silly,
54
132000
2000
Może uznamy to za zbyt głupie,
02:29
too unnecessary.
55
134000
2000
zbyt niepotrzebne.
02:31
Now, those of you who are familiar with the logic
56
136000
2000
Osoby obeznane z logiką
02:33
behind copyright protection --
57
138000
2000
ochrony praw autorskich,
02:35
which is that without ownership, there is no incentive to innovate --
58
140000
3000
czyli że własność jest bodźcem do innowacji,
02:38
might be really surprised
59
143000
2000
może naprawdę zaskoczyć
02:40
by both the critical success of the fashion industry
60
145000
3000
zarówno istotny sukces mody,
02:43
and the economic success of this industry.
61
148000
3000
jak i sukces ekonomiczny branży.
02:46
What I'm going to argue today is that
62
151000
2000
Dzisiaj udowodnię, że
02:48
because there's no copyright protection
63
153000
2000
z powodu braku ochrony
02:50
in the fashion industry,
64
155000
2000
właśności intelektualnej w modzie,
02:52
fashion designers have actually been able to elevate
65
157000
3000
projektantom udało się wynieść
02:55
utilitarian design,
66
160000
2000
użytkowe projekty
02:57
things to cover our naked bodies,
67
162000
2000
okryć nagiego ciała,
02:59
into something that we consider art.
68
164000
2000
do rangi sztuki.
03:01
Because there's no copyright protection
69
166000
2000
Brak ochrony praw autorskich
03:03
in this industry,
70
168000
2000
w tej branży,
03:05
there's a very open and creative
71
170000
2000
stworzył bardzo otwartą i twórczą
03:07
ecology of creativity.
72
172000
2000
ekologię kreatywności.
03:09
Unlike their creative brothers and sisters,
73
174000
2000
W przeciwieństwie
03:11
who are sculptors or photographers
74
176000
3000
do twórców-rzeźbiarzy lub fotografów,
03:14
or filmmakers or musicians,
75
179000
3000
filmowców lub muzyków,
03:17
fashion designers can sample
76
182000
2000
projektanci mody mogą czerpać
03:19
from all their peers' designs.
77
184000
2000
z prac innych projektantów.
03:21
They can take any element from any garment
78
186000
2000
Dowolny fragment dowolnego ubioru
03:23
from the history of fashion
79
188000
2000
z historii mody
03:25
and incorporate it into their own design.
80
190000
2000
mogą włączyć do własnego projektu.
03:27
They're also notorious for riffing off of the zeitgeist.
81
192000
3000
Notorycznie śledzą ducha czasu.
03:30
And here, I suspect,
82
195000
2000
Tutaj zdaje się
03:32
they were influenced by the costumes in Avatar.
83
197000
3000
zainspirowały ich kostiumy z Avatara.
03:35
Maybe just a little.
84
200000
2000
Może tylko odrobinkę.
03:37
Can't copyright a costume either.
85
202000
2000
Nie można też opatentować kostiumu.
03:39
Now, fashion designers have
86
204000
2000
Projektanci mody mają
03:41
the broadest palette imaginable
87
206000
2000
najszerszą paletę
03:43
in this creative industry.
88
208000
2000
w całym przemyśle twórczym.
03:45
This wedding dress here
89
210000
2000
Ta suknia ślubna
03:47
is actually made of sporks,
90
212000
3000
jest zrobiona z łyżkowidelców.
03:50
and this dress is actually made of aluminum.
91
215000
3000
A tę sukienkę zrobiono z aluminium.
03:53
I've heard this dress actually sort of sounds like wind chimes
92
218000
2000
Słyszałam, że dźwięczy trochę
03:55
as they walk through.
93
220000
2000
kiedy się w niej idzie.
03:57
So, one of the magical side effects
94
222000
2000
Magicznym skutkiem ubocznym
03:59
of having a culture of copying,
95
224000
2000
kultury kopiowania,
04:01
which is really what it is,
96
226000
2000
a o to tutaj chodzi,
04:03
is the establishment of trends.
97
228000
2000
jest tworzenie trendów.
04:05
People think this is a magical thing. How does it happen?
98
230000
2000
Jak to się dzieje?
04:07
Well, it's because it's legal for people to copy one another.
99
232000
3000
Po prostu kopiowanie jest legalne.
04:10
Some people believe that
100
235000
2000
Niektórzy ludzie wierzą,
04:12
there are a few people at the top of the fashion food chain
101
237000
3000
że na szczycie łańcucha pokarmowego mody
04:15
who sort of dictate to us what we're all going to wear,
102
240000
3000
pare osób dyktuje, co będziemy nosić.
04:18
but if you talk to any designer at any level,
103
243000
2000
Jednak projektanci na wszystkich poziomach,
04:20
including these high-end designers,
104
245000
2000
nawet ci najlepsi,
04:22
they always say
105
247000
2000
zawsze powtarzają,
04:24
their main inspiration comes from the street:
106
249000
2000
że inspiruje ich głównie ulica,
04:26
where people like you and me remix and match
107
251000
2000
gdzie zwykli ludzie mieszają i łączą
04:28
our own fashion looks.
108
253000
2000
własne pomysły na modę
04:30
And that's where they really get a lot of their
109
255000
2000
Właśnie stąd czerpią mnóstwo
04:32
creative inspiration,
110
257000
3000
twórczej inspiracji.
04:35
so it's both a top-down and a bottom-up kind of industry.
111
260000
3000
To branża zarówno odgórna jak oddolna.
04:39
Now, the fast fashion giants have
112
264000
2000
Giganci szybkiej mody
04:41
probably benefited the most
113
266000
2000
chyba najbardziej skorzystali
04:43
from the lack of copyright protection in the fashion industry.
114
268000
3000
z braku ochrony własności intelektualnej.
04:46
They are notorious for knocking off high-end designs
115
271000
3000
Notorycznie podprowadzają projekty z górnej półki
04:49
and selling them at very low prices.
116
274000
2000
i sprzedają za grosze.
04:51
And they've been faced with a lot of lawsuits,
117
276000
3000
Wielokrotnie stawali przed sądem,
04:54
but those lawsuits are usually not won by fashion designers.
118
279000
3000
ale projektanci mody zwykle przegrywają.
04:57
The courts have said over and over again, "You don't need
119
282000
2000
Sądy raz za razem powtarzały:
04:59
any more intellectual property protection."
120
284000
3000
"Nie trzeba zwiększać ochrony własności intelektualnej."
05:02
When you look at copies like this,
121
287000
3000
Patrząc na kopie takie jak ta,
05:05
you wonder: How do the luxury high-end brands
122
290000
2000
zastanawiasz się, jak luksusowe marki
05:07
remain in business?
123
292000
2000
utrzymują się na rynku?
05:09
If you can get it for 200 bucks, why pay a thousand?
124
294000
3000
Po co płacić 1000 dolców, jeśli można 200?
05:12
Well, that's one reason we had a conference here at USC a few years ago.
125
297000
3000
Rok temu zorganizowaliśmy konferencję w U.S.C.
05:15
We invited Tom Ford to come --
126
300000
2000
Zaprosiliśmy Toma Forda.
05:17
the conference was called, "Ready to Share:
127
302000
2000
Konferencja nosiła tytuł "Gotowi się dzielić:
05:19
Fashion and the Ownership of Creativity" --
128
304000
3000
moda i własność twórcza".
05:22
and we asked him exactly this question.
129
307000
2000
Zadaliśmy mu to samo pytanie.
05:24
Here's what he had to say.
130
309000
2000
Oto co powiedział.
05:26
He had just come off a successful stint as the lead designer at Gucci,
131
311000
3000
Tom właśnie odszedł od Gucciego,
05:29
in case you didn't know.
132
314000
2000
gdybyście nie wiedzieli.
05:31
Tom Ford: And we found after much research
133
316000
3000
Tom Ford: Długie badania dowiodły,
05:34
that -- actually not much research, quite simple research --
134
319000
2000
a właściwie całkiem proste badania,
05:36
that the counterfeit customer was not our customer.
135
321000
3000
że klienci kupujący podróbki nie kupują u nas.
05:39
Johanna Blakley: Imagine that.
136
324000
2000
J.B: Wyobraźcie sobie.
05:41
The people on Santee Alley
137
326000
2000
Ludzie na Santee Alley
05:43
are not the ones who shop at Gucci.
138
328000
2000
nie kupują u Gucciego.
05:45
(Laughter)
139
330000
3000
(Śmiech)
05:48
This is a very different demographic.
140
333000
3000
To całkiem inna grupa demograficzna.
05:52
And, you know, a knock-off is never the same
141
337000
3000
Podróbka nigdy nie jest taka sama
05:55
as an original high-end design,
142
340000
3000
jak oryginalny projekt z wyższej półki.
05:58
at least in terms of the materials; they're always made of cheaper materials.
143
343000
3000
Zawsze robi się je z tańszych materiałów.
06:01
But even sometimes a cheaper version
144
346000
3000
Jednak czasem nawet tańsza wersja
06:04
can actually have some charming aspects,
145
349000
2000
może mieć urocze aspekty
06:06
can breathe a little extra life into a dying trend.
146
351000
3000
i tchnąć nieco życia w umierający trend.
06:10
There's lots of virtues of copying.
147
355000
2000
Jest wiele zalet kopiowania.
06:12
One that a lot of cultural critics have pointed to
148
357000
3000
Wielu krytyków kulturalnych zauważyło,
06:15
is that we now have
149
360000
2000
że mamy teraz
06:17
a much broader palette
150
362000
2000
znacznie szerszą paletę
06:19
of design choices to choose from than we ever have before,
151
364000
3000
wzorów do wyboru niż kiedykolwiek.
06:22
and this is mainly because of the fast fashion industry, actually.
152
367000
3000
I to głównie dzięki branży mody.
06:25
And this is a good thing. We need lots of options.
153
370000
2000
To dobrze. Potrzebujemy wielu opcji.
06:27
Fashion, whether you like it or not,
154
372000
2000
Moda, czy ją lubisz czy nie,
06:29
helps you project who you are to the world.
155
374000
3000
pomaga ci wyrazić kim jesteś.
06:33
Because of fast fashion,
156
378000
2000
Z powodu "szybkiej mody"
06:35
global trends actually get established much more quickly than they used to.
157
380000
3000
globalne trendy ustalają się znacznie szybciej.
06:38
And this, actually, is good news to trendsetters;
158
383000
3000
To dobra wiadomość dla prekursorów,
06:41
they want trends to be set
159
386000
2000
którzy chcą wprowadzać trendy
06:43
so that they can move product.
160
388000
3000
żeby sprzedawać produkty.
06:46
For fashionistas,
161
391000
2000
Modni ludzie
06:48
they want to stay ahead of the curve.
162
393000
2000
chcą wyprzedzać trendy.
06:50
They don't want to be wearing what everybody else is wearing.
163
395000
3000
Nie chcą nosić tego, co inni.
06:53
And so, they want to move on to the next trend
164
398000
3000
Chcą przejść do następnego trendu
06:56
as soon as possible.
165
401000
2000
tak szybko, jak się da.
06:58
I tell you, there is no rest for the fashionable.
166
403000
3000
Modni ludzie nie mają chwili wytchnienia.
07:01
Every season, these designers have to struggle
167
406000
2000
W każdym sezonie, projektanci głowią się
07:03
to come up with the new fabulous idea that everybody's going to love.
168
408000
3000
nad nowymi, bajecznymi pomysłami.
07:06
And this, let me tell you,
169
411000
2000
Moim zdaniem
07:08
is very good for the bottom line.
170
413000
3000
to bardzo dobre dla wyników finansowych.
07:11
Now of course, there's a bunch of effects
171
416000
2000
Oczywiście, jest kilka efektów
07:13
that this culture of copying has
172
418000
2000
wywieranych przez kulturę kopiowania
07:15
on the creative process.
173
420000
2000
na proces twórczy.
07:17
And Stuart Weitzman is a very successful shoe designer.
174
422000
2000
Stuart Weitzman to wzięty projektant butów.
07:19
He has complained a lot about people copying him,
175
424000
3000
Skarżył się, że ludzie go kopiują.
07:22
but in one interview I read,
176
427000
2000
Ale w jednym wywiadzie
07:24
he said it has really forced him to up his game.
177
429000
3000
przyznał, że zmusiło go to do ulepszeń.
07:27
He had to come up with new ideas,
178
432000
2000
Musiał mieć nowe pomysły,
07:29
new things that would be hard to copy.
179
434000
2000
nowe rzeczy, trudne do skopiowania.
07:31
He came up with this Bowden-wedge heel
180
436000
3000
Wymyslił ten obcas: koturn Bowden,
07:34
that has to be made out of steel or titanium;
181
439000
2000
zrobiony ze stali lub tytanu.
07:36
if you make it from some sort of cheaper material,
182
441000
2000
Zrobiony z tańszego materiału
07:38
it'll actually crack in two.
183
443000
2000
przełamie się w pół.
07:40
It forced him to be a little more innovative. (Music)
184
445000
3000
Zmusiło go to do innowacji..
07:43
And that actually reminded me
185
448000
2000
To mi przypomina
07:45
of jazz great, Charlie Parker.
186
450000
2000
świetnego muzyka jazzowego, Charlie Parkera.
07:47
I don't know if you've heard this anecdote, but I have.
187
452000
3000
Nie wiem, czy słyszeliście tą anegdotę.
07:50
He said that one of the reasons he invented bebop
188
455000
3000
Powiedział, że wymyślił bebop
07:53
was that he was pretty sure
189
458000
2000
z przekonania, że biali muzycy
07:55
that white musicians wouldn't be able to replicate the sound. (Laughter)
190
460000
3000
nie dadzą rady skopiować brzmienia.
08:01
He wanted to make it too difficult to copy,
191
466000
3000
Chciał, żeby było zbyt trudne do skopiowania.
08:05
and that's what fashion designers are doing all the time.
192
470000
2000
Właśnie to projektanci mody robią cały czas.
08:07
They're trying to put together
193
472000
2000
Próbują wytworzyć
08:09
a signature look, an aesthetic
194
474000
2000
charakterystyczny wygląd, estetykę,
08:11
that reflects who they are.
195
476000
2000
które oddadzą, kim naprawdę są.
08:13
When people knock it off, everybody knows
196
478000
3000
Kopię każdy rozpozna,
08:16
because they've put that look out on the runway,
197
481000
2000
bo widzieli ten wygląd na wybiegu
08:18
and it's a coherent aesthetic.
198
483000
3000
i to jest spójne estetycznie.
08:22
I love these Gallianos.
199
487000
2000
Kocham te Gallianos.
08:24
Okay, we'll move on. (Laughter)
200
489000
2000
OK, idźmy dalej.
08:26
This is not unlike the world of comedy.
201
491000
3000
Podobnie jest w świecie komedii.
08:29
I don't know if you know that jokes
202
494000
2000
Nie wiem czy wiecie, że żarty
08:31
also can't be copyright protected.
203
496000
2000
też nie mogą być chronione.
08:33
So when one-liners were really popular,
204
498000
3000
W czasach popularności krótkich dowcipów,
08:36
everybody stole them from one another.
205
501000
2000
ludzie kradli je sobie nawzajem.
08:38
But now, we have a different kind of comic.
206
503000
2000
Teraz komicy się zmienili.
08:40
They develop a persona,
207
505000
2000
Kreują swój wizerunek,
08:42
a signature style, much like fashion designers.
208
507000
3000
oryginalny styl, całkiem jak projektanci mody.
08:45
And their jokes,
209
510000
2000
I ich żarty,
08:47
much like the fashion designs by a fashion designer,
210
512000
2000
zupełnie jak projekty danego projektanta mody,
08:49
really only work within that aesthetic.
211
514000
2000
działają tylko w danym obszarze estetyki.
08:51
If somebody steals a joke
212
516000
2000
Jeśli ktoś kradnie żart
08:53
from Larry David, for instance,
213
518000
2000
np. od Larry'ego Davida,
08:55
it's not as funny.
214
520000
2000
to nie jest śmieszne.
08:57
Now, the other thing that fashion designers have done
215
522000
2000
Projektanci mody
08:59
to survive in this culture of copying
216
524000
2000
by przetrwać w kulturze kopiowania,
09:01
is they've learned how to copy themselves.
217
526000
2000
nauczyli się kopiować samych siebie.
09:03
They knock themselves off.
218
528000
2000
Podrabiają samych siebie.
09:05
They make deals with the fast fashion giants
219
530000
3000
Robią interesy z gigantami szybkiej mody,
09:08
and they come up with a way to sell their product
220
533000
2000
i wymyślają, jak sprzedać swój produkt
09:10
to a whole new demographic:
221
535000
2000
zupełnie innej grupie demograficznej,
09:12
the Santee Alley demographic.
222
537000
2000
jak ludzie z Santee Alley.
09:14
Now, some fashion designers will say,
223
539000
3000
Niektórzy projektanci mody powiedzą:
09:17
"It's only in the United States that we don't have any respect.
224
542000
3000
"Tylko w USA się nas nie szanuje.
09:20
In other countries there is protection
225
545000
2000
W innych krajach istnieje ochrona
09:22
for our artful designs."
226
547000
3000
artystycznych projektów."
09:25
But if you take a look at the two other biggest markets in the world,
227
550000
2000
Ale dwa największe rynki świata
09:27
it turns out that the protection that's offered
228
552000
3000
oferują ochronę zupełnie nieefektywną.
09:30
is really ineffectual.
229
555000
2000
oferują ochronę zupełnie nieefektywną.
09:32
In Japan, for instance, which I think is the third largest market,
230
557000
3000
W Japonii np., 3 największym rynku,
09:35
they have a design law; it protects apparel,
231
560000
3000
istnieje ochrona projektów odzieży,
09:38
but the novelty standard is so high,
232
563000
2000
ale standardy każą udowodnić,
09:40
you have to prove that your garment has never existed before,
233
565000
3000
że taki strój nigdy przedtem nie istniał.
09:43
it's totally unique.
234
568000
2000
Jest totalnie niepowtarzalny.
09:45
And that's sort of like
235
570000
2000
To trochę jak
09:47
the novelty standard for a U.S. patent,
236
572000
2000
standard nowości dla patentów w USA,
09:49
which fashion designers never get --
237
574000
2000
których projektanci mody nigdy nie dostają,
09:51
rarely get here in the states.
238
576000
2000
w każdym razie rzadko.
09:53
In the European Union, they went in the other direction.
239
578000
3000
Unia Europejska poszła w przeciwnym kierunku.
09:56
Very low novelty standard,
240
581000
2000
Bardzo niski standard nowości,
09:58
anybody can register anything.
241
583000
2000
każdy może zarejestrować cokolwiek.
10:00
But even though it's the home of the fast fashion industry
242
585000
2000
Jednak w tej ojczyźnie szybkiej mody,
10:02
and you have a lot of luxury designers there,
243
587000
2000
wielu luksusowych projektantów
10:04
they don't register their garments, generally,
244
589000
3000
nie rejestruje swoich ubrań,
10:07
and there's not a lot of litigation.
245
592000
2000
i nie ma zbyt wielu sporów sądowych.
10:09
It turns out it's because the novelty standard is too low.
246
594000
3000
Powodem okazuje się zbyt niski standard nowości.
10:12
A person can come in and take somebody else's gown,
247
597000
3000
Można wziąć czyjąś suknię,
10:15
cut off three inches from the bottom,
248
600000
3000
skrócić trzy cale,
10:18
go to the E.U. and register it as a new, original design.
249
603000
3000
i zarejestrować jako nowy, oryginalny wzór.
10:21
So, that does not stop the knock-off artists.
250
606000
2000
Marna przeszkoda dla podrabiaczy.
10:23
If you look at the registry, actually,
251
608000
2000
Jeśli przyjrzeć się rejestrowi
10:25
a lot of the registered things in the E.U.
252
610000
2000
wiele z zarejestrowanych rzeczy
10:27
are Nike T-shirts
253
612000
2000
to koszulki Nike'a,
10:29
that are almost identical to one another.
254
614000
3000
które są prawie identyczne.
10:32
But this has not stopped Diane von Furstenberg.
255
617000
2000
Nie powstrzymało to Diany von Furstenberg,
10:34
She is the head of
256
619000
2000
przewodniczącej Stowarzyszenia Projektantów Mody w Ameryce
10:36
the Council of Fashion Designers of America,
257
621000
3000
przewodniczącej Stowarzyszenia Projektantów Mody w Ameryce
10:39
and she has told her constituency that
258
624000
2000
Powiedziała stronnikom, że
10:41
she is going to get copyright protection
259
626000
3000
dostanie ochronę praw autorskich
10:44
for fashion designs.
260
629000
2000
dla projektantów mody.
10:46
The retailers have kind of quashed this notion though.
261
631000
2000
Jednakże detaliści zdławili ten ruch.
10:48
I don't think the legislation is going anywhere,
262
633000
2000
Sądzę, że legislacja zmierza donikąd.
10:50
because they realized it is so hard
263
635000
3000
Zdano sobie sprawę, że trudno jest
10:53
to tell the difference between a pirated design
264
638000
2000
odróżnić piracki projekt
10:55
and something that's just part of a global trend.
265
640000
3000
od części globalnego trendu.
10:58
Who owns a look?
266
643000
2000
Kto jest właścicielem wyglądu?
11:00
That is a very difficult question to answer.
267
645000
2000
Trudno na to odpowiedzieć.
11:02
It takes lots of lawyers and lots of court time,
268
647000
3000
Trzeba by wielu prawników i wiele czasu w sądzie.
11:05
and the retailers decided that would be way too expensive.
269
650000
3000
Detaliści uznali, że to zbyt kosztowne.
11:10
You know, it's not just the fashion industry
270
655000
2000
Nie tylko branża mody
11:12
that doesn't have copyright protection.
271
657000
2000
nie ma ochrony własności intelektualnej.
11:14
There's a bunch of other industries that don't have copyright protection,
272
659000
3000
Jest też kilka innych,
11:17
including the food industry.
273
662000
2000
w tym przemysł spożywczy.
11:19
You cannot copyright a recipe
274
664000
2000
Nie można zastrzec przepisu
11:21
because it's a set of instructions, it's fact,
275
666000
3000
ponieważ to zestaw instrukcji.
11:24
and you cannot copyright the look and feel
276
669000
2000
Nie można zastrzec wyglądu i smaku
11:26
of even the most unique dish.
277
671000
3000
nawet najbardziej unikalnego dania.
11:29
Same with automobiles.
278
674000
2000
Tak samo z samochodami.
11:31
It doesn't matter how wacky they look or how cool they look,
279
676000
3000
Bez względu na idiotyczny albo odjazdowy wygląd,
11:34
you cannot copyright the sculptural design.
280
679000
3000
nie można zastrzec projektu sylwetki.
11:37
It's a utilitarian article, that's why.
281
682000
3000
To przedmiot użytkowy.
11:40
Same with furniture,
282
685000
2000
Tak samo z meblami.
11:42
it's too utilitarian.
283
687000
3000
Są zbyt użytkowe.
11:45
Magic tricks, I think they're instructions, sort of like recipes:
284
690000
3000
Triki magiczne przypominają przepisy.
11:48
no copyright protection.
285
693000
2000
Brak ochrony własności intelektualnej.
11:50
Hairdos, no copyright protection.
286
695000
2000
Fryzury, brak ochrony własności intelektualnej.
11:52
Open source software, these guys decided
287
697000
2000
Oprogramowanie open-source.
11:54
they didn't want copyright protection.
288
699000
2000
Tu zdecydowano się na brak ochrony,
11:56
They thought it'd be more innovative without it.
289
701000
3000
żeby zachęcić do innowacji.
11:59
It's really hard to get copyright for databases.
290
704000
3000
Trudno opatentować bazę danych.
12:02
Tattoo artists, they don't want it; it's not cool.
291
707000
3000
Artyści od tatuaży nie chcą ochrony; nie jest cool.
12:05
They share their designs.
292
710000
3000
Dzielą się wzorami.
12:08
Jokes, no copyright protection.
293
713000
2000
Kawały: brak ochrony praw autorskich.
12:10
Fireworks displays,
294
715000
2000
Pokazy fajerwerków.
12:12
the rules of games,
295
717000
2000
Reguły gier.
12:14
the smell of perfume: no.
296
719000
3000
Zapach perfum, nie.
12:17
And some of these industries may seem
297
722000
2000
Niektóre z branż mogą wydać się
12:19
sort of marginal to you,
298
724000
2000
nieco marginalne.
12:21
but these are the gross sales
299
726000
3000
Po lewej: sprzedaż brutto
12:24
for low I.P. industries,
300
729000
2000
dla branż z niskim I.P.,
12:26
industries with very little copyright protection,
301
731000
2000
czyli z niewielką ochroną praw autorskich.
12:28
and there's the gross sales of
302
733000
2000
Po prawej mamy sprzedaż brutto
12:30
films and books.
303
735000
2000
filmów i książek.
12:32
(Applause)
304
737000
3000
(Oklaski)
12:35
It ain't pretty.
305
740000
2000
Nieładnie.
12:37
(Applause)
306
742000
2000
(Oklaski)
12:39
So you talk to people in the fashion industry
307
744000
2000
Ludzie ze świata mody
12:41
and they're like, "Shhh!
308
746000
2000
mówią "Ciii!
12:43
Don't tell anybody
309
748000
2000
Nie mów nikomu
12:45
we can actually steal from each other's designs.
310
750000
2000
ale możemy kraść od siebie projekty.
12:47
It's embarrassing."
311
752000
2000
Ale wstyd."
12:49
But you know what? It's revolutionary,
312
754000
2000
Ja uważam, że to rewolucyjne.
12:51
and it's a model that a lot of other industries --
313
756000
3000
To model, który wiele innych branż,
12:54
like the ones we just saw with the really small bars --
314
759000
3000
jak te z niskimi słupkami
12:57
they might have to think about this.
315
762000
2000
będą musiały wziąć pod uwagę,
12:59
Because right now, those industries with a lot of copyright protection
316
764000
3000
bo branże z ochroną praw autorskich
13:02
are operating in an atmosphere
317
767000
2000
operują w atmosferze
13:04
where it's as if they don't have any protection,
318
769000
3000
niemal pozbawionej ochrony.
13:07
and they don't know what to do.
319
772000
3000
I nie wiedzą co robić.
13:11
When I found out that there are a whole bunch of industries
320
776000
3000
Kiedy odkryłam branże
13:14
that didn't have copyright protection,
321
779000
2000
bez ochrony praw autorskich
13:16
I thought, "What exactly is the underlying logic?
322
781000
3000
zastanawiałam się, jaki to ma sens.
13:19
I want a picture." And the lawyers do not provide a picture,
323
784000
3000
Chcę ilustracji, której nie dają prawnicy.
13:22
so I made one.
324
787000
2000
Sama ją zrobiłam.
13:24
These are the two main
325
789000
3000
Oto 2 główne, binarne przeciwieństwa
13:27
sort of binary oppositions within the logic of copyright law.
326
792000
3000
logiki prawa autorskiego.
13:30
It is more complex than this, but this will do.
327
795000
3000
To uproszczenie, ale wystarczy.
13:33
First: Is something an artistic object?
328
798000
3000
Po pierwsze, czy to przedmiot artystyczny?
13:36
Then it deserves protection.
329
801000
2000
Jeśli tak, zasługuje na ochronę.
13:38
Is it a utilitarian object?
330
803000
2000
Czy to przedmiot użytkowy?
13:40
Then no, it does not deserve protection.
331
805000
2000
Jeśli tak, nie zasługuje na ochronę.
13:42
This is a difficult, unstable binary.
332
807000
3000
To trudny, niestabilny układ binarny.
13:45
The other one is: Is it an idea?
333
810000
3000
Po drugie: czy to jest idea?
13:48
Is it something that needs to
334
813000
2000
Czy to coś powinno
13:50
freely circulate in a free society?
335
815000
2000
swobodnie krążyć w wolnym społeczeństwie?
13:52
No protection.
336
817000
2000
Brak ochrony.
13:54
Or is it a physically fixed
337
819000
2000
Albo czy jest to fizycznie ustalony
13:56
expression of an idea:
338
821000
2000
wyraz idei,
13:58
something that somebody made
339
823000
2000
coś, co ktoś zrobił, i zasługuje
14:00
and they deserve to own it for a while and make money from it?
340
825000
3000
by pobyć właścicielem i trochę zarobić?
14:03
The problem is that digital technology
341
828000
2000
Niestety cyfrowa technologia
14:05
has completely subverted the logic
342
830000
2000
kompletnie obaliła logikę
14:07
of this physically fixed, expression
343
832000
2000
fizycznie ustalonego wyrazu
14:09
versus idea concept.
344
834000
3000
w porównaniu z pomysłem.
14:12
Nowadays,
345
837000
2000
W dzisiejszych czasach
14:14
we don't really recognize a book
346
839000
2000
nie uważamy książki
14:16
as something that sits on our shelf
347
841000
2000
za coś, co trzymamy na półce
14:18
or music as something that is
348
843000
2000
albo muzyki za coś, co jest
14:20
a physical object that we can hold.
349
845000
2000
fizycznym obiektem, do potrzymania.
14:22
It's a digital file.
350
847000
2000
To jest cyfrowy plik.
14:24
It is barely tethered to any sort of
351
849000
2000
Słabo powiązany z rodzajem
14:26
physical reality in our minds.
352
851000
2000
fizycznej rzeczywistości, którą postrzegamy.
14:28
And these things, because we can copy and transmit them so easily,
353
853000
3000
Ponieważ łatwo je kopiować i przesyłać
14:31
actually circulate within our culture
354
856000
3000
krążą w obrębie kultury
14:34
a lot more like ideas
355
859000
2000
bardziej jak pomysły,
14:36
than like physically instantiated objects.
356
861000
3000
niż jak fizyczne przedmioty.
14:39
Now, the conceptual issues are truly profound
357
864000
3000
To głębokie koncepcje,
14:42
when you talk about creativity
358
867000
2000
kiedy mówimy o twórczości
14:44
and ownership
359
869000
2000
i własności
14:46
and, let me tell you, we don't want to leave this just to lawyers to figure out.
360
871000
3000
Nie chcemy zostawiać rozwiązania prawnikom.
14:49
They're smart.
361
874000
2000
Są inteligentni.
14:51
I'm with one. He's my boyfriend, he's okay.
362
876000
3000
Mój chłopak jest prawnikiem.
14:54
He's smart, he's smart.
363
879000
2000
Jest sprytny.
14:56
But you want an interdisciplinary team of people
364
881000
2000
Ale nam potrzeba interdycyplinarnego zespołu
14:58
hashing this out,
365
883000
2000
dyskusji, zrozumienia
15:00
trying to figure out: What is the kind of ownership model,
366
885000
3000
jaki typ modelu własności
15:03
in a digital world,
367
888000
2000
w cyfrowym świecie
15:05
that's going to lead to the most innovation?
368
890000
2000
pozwoli na najwięcej innowacji.
15:07
And my suggestion is that
369
892000
2000
Sugeruję,
15:09
fashion might be a really good place
370
894000
2000
że moda może posłużyć za model
15:11
to start looking for a model
371
896000
2000
że moda może posłużyć za model
15:13
for creative industries in the future.
372
898000
3000
dla twórczych branż przyszłości.
15:16
If you want more information about this research project,
373
901000
3000
Po więcej informacji o tych badaniach,
15:19
please visit our website: it's ReadyToShare.org.
374
904000
3000
zapraszam na stronę ReadyToShare.org.
15:23
And I really want to thank Veronica Jauriqui
375
908000
2000
Bardzo dziękuję Veronice Jauriqui
15:25
for making this very fashionable presentation.
376
910000
2000
za zrobienie tej bardzo modnej prezentacji.
15:27
Thank you so much. (Applause)
377
912000
2000
Dziękuję bardzo.
ABOUT THE SPEAKER
Johanna Blakley - Media mavenJohanna Blakley studies the impact of mass media and entertainment on our world.
Why you should listen
As the Deputy Director of the Norman Lear Center (a media-focused think tank at the University of Southern California) Johanna Blakley spends much of her time exploring how our entertainment interacts with our political, commercial and social habits. She is especially interested in the surprising impact of intellectual property rights on innovation, organizing conferences around the lack of creative ownership in fashion as well as technology and the ownership of creative content.
Blakley has worked across a huge variety of media platforms -- producing for the web on a large scale, conducting gaming research, coordinating events for film festivals and executing consumer research on entertainment and politics. Drawing on this vast body of experience, she also lectures at USC and helped develop their masters program in Public Diplomacy.
Johanna Blakley | Speaker | TED.com