TEDxSydney
Rachel Botsman: The case for collaborative consumption
Rachel Botsman: İşbirliğine Dayalı Tüketim
Filmed:
Readability: 4.7
1,352,497 views
TEDxSydney'de Rachel Botsman bizim "paylaşmak için birbirimize bağlı" olduğumuzu söylüyor -- ve Zipcar ve Swaptree gibi websitelerinin insan davranışlarının dinamiklerini nasıl değiştirdiğini gösteriyor.
Rachel Botsman - Trust researcher
Rachel Botsman is a recognized expert on how collaboration and trust enabled by digital technologies will change the way we live, work, bank and consume. Full bio
Rachel Botsman is a recognized expert on how collaboration and trust enabled by digital technologies will change the way we live, work, bank and consume. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
So today I'm going to talk to you
0
0
2000
Bugün sizlerle işbirliğine dayalı
00:17
about the rise of collaborative consumption.
1
2000
3000
tüketim hakkında konuşacağım.
00:20
I'm going to explain what it is
2
5000
2000
Bunun ne olduğunu anlatmaya
00:22
and try and convince you -- in just 15 minutes --
3
7000
3000
ve sizleri ikna etmeye çalışacağım: -- sadece 15 dakikada --
00:25
that this isn't a flimsy idea,
4
10000
2000
bunun ucuz bir fikir veya
00:27
or a short-term trend,
5
12000
2000
kısa dönemli bir eğilim olmayıp,
00:29
but a powerful cultural and economic force
6
14000
3000
sadece ne tükettiğimizi değil, aynı zamanda
00:32
reinventing not just what we consume,
7
17000
2000
nasıl tükettiğimizi yeniden tanımlayan
00:34
but how we consume.
8
19000
2000
güçlü bir kültürel ve ekonomik güç olduğuna.
00:36
Now I'm going to start with a deceptively simple example.
9
21000
3000
Şimdi aldatıcı bir şekilde kolay bir örnekle başlayacağım.
00:39
Hands up -- how many of you
10
24000
3000
Eller havaya - Kaç kişinin evinde
00:42
have books, CDs, DVDs, or videos
11
27000
3000
ortalıkta dolaşan muhtemelen bir daha
00:45
lying around your house
12
30000
2000
kullanmayacağınız ama
00:47
that you probably won't use again,
13
32000
2000
atmaya da bir türlü kıyamadığınız
00:49
but you can't quite bring yourself to throw away?
14
34000
2000
kitaplar, CD'ler, DVD'ler veya kasetler var?
00:52
Can't see all the hands,
15
37000
2000
Bütün elleri göremiyorum,
00:54
but it looks like all of you, right?
16
39000
2000
ama herkes kaldırmış gibi gözüküyor.
00:56
On our shelves at home,
17
41000
2000
Bizim evde, raflarda
00:58
we have a box set of the DVD series "24,"
18
43000
3000
"24" dizisinin DVD'leri var --
01:01
season six to be precise.
19
46000
2000
sezon 6'nın açık konuşmak gerekirse.
01:03
I think it was bought for us around three years ago for a Christmas present.
20
48000
3000
Sanırsam üç yıl önce bize Noel hediyesi olarak verilmişti.
01:06
Now my husband, Chris, and I
21
51000
2000
Kocam Chris ve ben bu diziye
01:08
love this show.
22
53000
2000
bayılıyoruz.
01:10
But let's face it, when you've watched it once maybe, or twice,
23
55000
3000
Ama kabul edelim, bir kere izlediğinizde -- veya iki kere olabilir --
01:13
you don't really want to watch it again,
24
58000
2000
bir daha seyretmeyi hakikaten istemiyorsunuz,
01:15
because you know how Jack Bauer is going to defeat the terrorists.
25
60000
3000
çünkü Jack Bauer'in teröristleri nasıl alt edeceğini biliyorsunuz.
01:18
So there it sits on our shelves
26
63000
2000
Böylece raflarda duruyor
01:20
obsolete to us,
27
65000
2000
bizim için eskimiş,
01:22
but with immediate latent value to someone else.
28
67000
3000
ama bir başkası için anında değeri olan bir şey.
01:25
Now before we go on, I have a confession to make.
29
70000
3000
Devam etmeden önce bir itirafta bulunmam gerek.
01:28
I lived in New York for 10 years,
30
73000
2000
New York'ta 10 yıl yaşadım,
01:30
and I am a big fan of "Sex and the City."
31
75000
3000
ve "Sex and the City"nin büyük bir hayranıyım.
01:33
Now I'd love to watch the first movie again
32
78000
2000
Bunun ilk filmini haftaya gelecek olan bölüme
01:35
as sort of a warm-up to the sequel coming out next week.
33
80000
3000
ısınma amacıyla tekrar izlemeyi çok isterdim.
01:38
So how easily could I swap
34
83000
2000
Yani bizim istenmeyen "24"
01:40
our unwanted copy of "24"
35
85000
2000
kopyasını nasıl en kolay bir şekilde
01:42
for a wanted copy of "Sex and the City?"
36
87000
3000
istenen "Sex and the City" kopyasıyla takas edebilirim?
01:45
Now you may have noticed
37
90000
2000
Sizin de fark edeceğiniz gibi
01:47
there's a new sector emerging called swap-trading.
38
92000
2000
takas ticareti denen yeni bir sektör var.
01:49
Now the easiest analogy for swap-trading
39
94000
3000
Takas ticareti için en kolay benzetme
01:52
is like an online dating service
40
97000
2000
istenmeyen bütün medyanız için
01:54
for all your unwanted media.
41
99000
2000
online arkadaş bulma servisi gibidir.
01:56
What it does is use the Internet
42
101000
2000
Yaptığı şey interneti kullanarak
01:58
to create an infinite marketplace
43
103000
2000
sınırsız bir pazar oluşturmak
02:00
to match person A's "haves"
44
105000
2000
ve A kişisinin sahip oldukları ile
02:02
with person C's "wants,"
45
107000
2000
C kişisinin istediklerini,
02:04
whatever they may be.
46
109000
2000
bunlar ne olursa olsun eşleştirmektir.
02:06
The other week, I went on one of these sites,
47
111000
3000
Geçen hafta, bu sitelerden birisine girdim,
02:09
appropriately called Swaptree,
48
114000
3000
uygun bir şekilde Swaptree(Takasağacı) denmişti.
02:12
and there were over 59,300 items
49
117000
3000
Ve orada 59,300'den fazla şeyi
02:15
that I could instantly swap
50
120000
2000
anında benim "24" kopyam
02:17
for my copy of "24."
51
122000
3000
ile takas edebiliyordum.
02:20
Lo and behold,
52
125000
2000
Şansa bak ki,
02:22
there in Reseda, CA was Rondoron
53
127000
2000
Reseda, CA(California)'da rondoron(kullanıcı adı,rumuz)
02:24
who wanted swap his or her
54
129000
2000
kendisinin "yeni gibi" "Sex and the City"
02:26
"like new" copy of "Sex and the City"
55
131000
2000
kopyasını benim "24" kopyam ile
02:28
for my copy of "24."
56
133000
3000
takas etmek istiyordu.
02:31
So in other words, what's happening here
57
136000
2000
Başka bir deyişle, burada olan şey
02:33
is that Swaptree
58
138000
2000
Swaptree'nin
02:35
solves my carrying company's sugar rush problem,
59
140000
2000
taşıyıcı firmamın şeker sarhoşluğu problemini,
02:37
a problem the economists call "the coincidence of wants,"
60
142000
3000
ekonomistlerin deyimiyle "isteklerin tesadüfü" problemini
02:40
in approximately 60 seconds.
61
145000
3000
aşağı yukarı 60 saniyede çözmüş olmasıdır.
02:43
What's even more amazing is it will print out a purchase label on the spot,
62
148000
3000
Daha da hayret verici olan ise satın alma etiketinin o dakikada basılacak olması
02:46
because it knows the weight of the item.
63
151000
2000
çünkü sistem (Swaptree) o şeyin ağırlını biliyor.
02:48
Now there are layers of technical wonder
64
153000
2000
Şimdi Swaptree gibi sitelerin ardında
02:50
behind sites such as Swaptree,
65
155000
3000
teknik harikalık katmanları var,
02:53
but that's not my interest,
66
158000
2000
ama benim ilgimi çeken bu değil,
02:55
and nor is swap trading, per se.
67
160000
3000
ve takas ticareti de değil tek başına.
02:58
My passion, and what I've spent the last few years
68
163000
2000
Benim tutkum ve son birkaç yılı araştırmaya
03:00
dedicated to researching,
69
165000
2000
adadığım şey,
03:02
is the collaborative behaviors and trust-mechanics
70
167000
3000
işbirlikçi davranışlar ve bu sistemler içerisindeki
03:05
inherent in these systems.
71
170000
3000
güven mekanizmaları.
03:08
When you think about it,
72
173000
2000
Düşündüğünüzde,
03:10
it would have seemed like a crazy idea, even a few years ago,
73
175000
3000
çılgınca bir fikir gibi gelebilir, hatta birkaç yıl öncesine kadar,
03:13
that I would swap my stuff with a total stranger
74
178000
3000
gerçek ismini bilmediğim tamamen yabancı biriyle
03:16
whose real name I didn't know
75
181000
2000
herhangi bir para değiş tokuşu olmadan
03:18
and without any money changing hands.
76
183000
3000
eşyalarımı takas edeceğim fikri.
03:21
Yet 99 percent of trades on Swaptree
77
186000
2000
Swaptree'deki ticaretin yüzde 99'u
03:23
happen successfully,
78
188000
2000
başarıyla gerçekleşiyor.
03:25
and the one percent that receive a negative rating,
79
190000
2000
Ve olumsuz derecelendirilen yüzde birlik kısım,
03:27
it's for relatively minor reasons,
80
192000
2000
görece ufak nedenlerden dolayı,
03:29
like the item didn't arrive on time.
81
194000
3000
ürünün zamanında ulaşmaması gibi.
03:32
So what's happening here?
82
197000
3000
Peki burada ne oluyor?
03:35
An extremely powerful dynamic
83
200000
2000
Muazzam ticari ve kültürel çıkarımlara
03:37
that has huge commercial and cultural implications
84
202000
3000
sahip inanılmaz derecede güçlü bir dinamik
03:40
is at play.
85
205000
2000
oyunda.
03:42
Namely, that technology
86
207000
2000
Şöyle ki, teknoloji
03:44
is enabling
87
209000
2000
yabancılar
03:46
trust between strangers.
88
211000
2000
arasında güveni sağlıyor.
03:48
We now live in a global village
89
213000
2000
Artık global bir köyde yaşıyoruz,
03:50
where we can mimic the ties
90
215000
2000
eskiden yüz yüze olagelen
03:52
that used to happen face to face,
91
217000
3000
bağları taklit ettiğimiz bir yerde
03:55
but on a scale and in ways
92
220000
2000
ama daha önce asla
03:57
that have never been possible before.
93
222000
2000
mümkün olmayan bir düzeyde ve şekilde.
03:59
So what's actually happening
94
224000
2000
Yani aslında gerçekten olan şey,
04:01
is that social networks and real-time technologies
95
226000
2000
sosyal ağlar ve gerçekte zamanlı teknolojiler
04:03
are taking us back.
96
228000
2000
bizi geçmişe götürüyor.
04:05
We're bartering, trading,
97
230000
2000
Değiş tokuş ediyoruz, ticaret yapıyoruz,
04:07
swapping, sharing,
98
232000
2000
takas ediyoruz, paylaşıyoruz
04:09
but they're being reinvented
99
234000
2000
ama bunlar dinamik ve
04:11
into dynamic and appealing forms.
100
236000
2000
çekici şekillerde yeniden keşfediliyor.
04:13
What I find fascinating
101
238000
2000
Büyüleyici bulduğum şey,
04:15
is that we've actually wired our world to share,
102
240000
3000
aslında dünyamızı paylaşma üzerine kurguluyoruz,
04:18
whether that's our neighborhood, our school,
103
243000
2000
mahallemiz ya da okulumuz olsun,
04:20
our office, or our Facebook network,
104
245000
3000
ofisimiz ya da Facebook ağımız olsun.
04:23
and that's creating an economy
105
248000
2000
Ve bu da benim olan senindir
04:25
of "what's mine is yours."
106
250000
2000
ekonomisini doğuruyor.
04:27
From the mighty eBay,
107
252000
2000
Değiş tokuş pazarının
04:29
the grandfather of exchange marketplaces,
108
254000
2000
büyükbabası olan büyük eBay'den
04:31
to car-sharing companies such as GoGet,
109
256000
3000
GoGet gibi saat başı kiraladığınız arabaya
04:34
where you pay a monthly fee to rent cars by the hour,
110
259000
3000
aylık ödeme yaptığınız araba paylaşım şirketlerine,
04:37
to social lending platforms such as Zopa,
111
262000
3000
Zopa gibi izleyiciler arasında herhangi birinin
04:40
that will take anyone in this audience
112
265000
2000
borç vereceği 100 dolarla dünyanın
04:42
with 100 dollars to lend,
113
267000
2000
herhangi bir yerindeki
04:44
and match them with a borrower anywhere in the world,
114
269000
3000
borç alacak kişiyi karşılaştıran sosyal borç verme sitelerine,
04:47
we're sharing and collaborating again
115
272000
3000
yeniden paylaşıyor ve hippiden daha
04:50
in ways that I believe
116
275000
2000
hip (popüler) olduğuna inandığım
04:52
are more hip than hippie.
117
277000
3000
bir şekilde işbirliği yapıyoruz.
04:55
I call this "groundswell collaborative consumption."
118
280000
3000
Bunu yayılan işbirlikçi tüketim olarak adlandırıyorum.
04:58
Now before I dig into the different systems
119
283000
2000
Şimdi farklı işbirlikçi tüketim sistemlerine
05:00
of collaborative consumption,
120
285000
2000
dalmadan önce,
05:02
I'd like to try and answer the question
121
287000
2000
her yazara haklı olarak sorulan soruyu
05:04
that every author rightfully gets asked,
122
289000
3000
yanıtlamaya çalışacağım,
05:07
which is, where did this idea come from?
123
292000
3000
ki o da bu fikrin nereden geldiği sorusu.
05:10
Now I'd like to say I woke up one morning
124
295000
2000
Şimdi bir sabah kalktım ve 'İşbirlikçi tüketim
05:12
and said, "I'm going to write about collaborative consumption,"
125
297000
3000
hakkında yazmak istiyorum' dedim demek isterdim.
05:15
but actually it was a complicated web
126
300000
2000
Ama aslında bağlantısız gibi görünen fikirlerin
05:17
of seemingly disconnected ideas.
127
302000
3000
karmaşık bir ağıydı.
05:20
Over the next minute,
128
305000
2000
Gelecek bir dakikada,
05:22
you're going to see a bit like a conceptual fireworks display
129
307000
2000
kafamın içindeki tüm noktaların kavramsal bir havai fişek
05:24
of all the dots that went on in my head.
130
309000
3000
gösterisi gibi sergilendiğini biraz göreceksiniz.
05:28
The first thing I began to notice:
131
313000
2000
İlk fark etmeye başladığım şey:
05:30
how many big concepts were emerging --
132
315000
2000
- kalabalıkların bilgeliğinden zeki ayaktakımına -
05:32
from the wisdom of crowds to smart mobs --
133
317000
3000
ne kadar büyük kavramların ortaya çıktığı,
05:35
around how ridiculously easy it is
134
320000
2000
bir amaç için gruplar oluşturmanın
05:37
to form groups for a purpose.
135
322000
2000
saçma bir biçimde ne kadar kolay olduğu.
05:39
And linked to this crowd mania
136
324000
2000
Ve bu kalabalık çılgınlığına bağlı olarak
05:41
were examples all around the world --
137
326000
2000
tüm dünyadan örnekler verilebilir-
05:43
from the election of a president
138
328000
2000
bir başkanın seçiminden
05:45
to the infamous Wikipedia, and everything in between --
139
330000
2000
adı çıkmış Wikipedia'ya ve aralarındaki her şeye kadar -
05:47
on what the power of numbers could achieve.
140
332000
3000
sayıların gücünün neler başarabileceğini gösteren.
05:50
Now, you know when you learn a new word,
141
335000
3000
Peki, bilirsiniz yeni bir kelimeyi öğrendiğinizde
05:53
and then you start to see that word everywhere?
142
338000
3000
ve sonra o kelimeyi her yerde görmeye başlarsınız?
05:56
That's what happened to me
143
341000
2000
Bana olan da buydu,
05:58
when I noticed that we are moving
144
343000
2000
pasif alıcılardan yaratıcılara,
06:00
from passive consumers
145
345000
2000
hayli etkin işbirlikçilere
06:02
to creators,
146
347000
2000
doğru değiştiğimizi
06:04
to highly enabled collaborators.
147
349000
3000
fark ettiğimde.
06:07
What's happening
148
352000
2000
Olan şu,
06:09
is the Internet is removing the middleman,
149
354000
2000
internet aracıyı ortadan kaldırıyor,
06:11
so that anyone from a T-shirt designer
150
356000
2000
böylece T-shirt tasarımcısından
06:13
to a knitter
151
358000
2000
örgü örene
06:15
can make a living selling peer-to-peer.
152
360000
2000
kadar herkes birebir kazanç elde edebiliyor.
06:17
And the ubiquitous force
153
362000
2000
Ve bu her yerde ve zamanda
06:19
of this peer-to-peer revolution
154
364000
2000
bulunabilen denkler arası devrim
06:21
means that sharing is happening at phenomenal rates.
155
366000
3000
paylaşımın inanılmaz düzeylerde olduğu anlamına geliyor.
06:24
I mean, it's amazing to think
156
369000
2000
Yani, bu konuşmanın
06:26
that, in every single minute of this speech,
157
371000
3000
her bir dakikasında, 25 saatlik YouTube
06:29
25 hours
158
374000
2000
videosunun
06:31
of YouTube video will be loaded.
159
376000
3000
yüklendiğini düşünmez harika.
06:34
Now what I find fascinating about these examples
160
379000
3000
Benim bu örneklerde büyüleyici bulduğum şey
06:37
is how they're actually tapping into
161
382000
2000
bizim primat içgüdülerimize tam olarak
06:39
our primate instincts.
162
384000
2000
nasıl dokundukları.
06:41
I mean, we're monkeys,
163
386000
2000
Yani, bizler maymunuz,
06:43
and we're born and bred to share and cooperate.
164
388000
2000
ve paylaşmak ve işbirliği yapmak için doğduk.
06:45
And we were doing so for thousands of years,
165
390000
3000
Ve binlerce yıldır öyle yapıyoruz,
06:48
whether it's when we hunted in packs,
166
393000
2000
sürü halinde avlandığımızda ya da
06:50
or farmed in cooperatives,
167
395000
3000
kooperatiflerde tarım yaptığımızda,
06:53
before this big system called hyper-consumption came along
168
398000
3000
bu hiper-tüketim denen sistem ortaya çıkmadan önce
06:56
and we built these fences
169
401000
2000
ve bu çitleri kurmadan ve
06:58
and created out own little fiefdoms.
170
403000
2000
kendi küçük derebeyliğimizi kurmadan önce.
07:00
But things are changing,
171
405000
2000
Ama bazı şeyler değişiyor,
07:02
and one of the reasons why
172
407000
2000
bunun nedenlerinden biri
07:04
is the digital natives, or Gen-Y.
173
409000
3000
dijital yerliler, ya da gen-Y'ler.
07:07
They're growing up sharing --
174
412000
2000
Paylaşarak büyüyorlar -
07:09
files, video games, knowledge.
175
414000
2000
dokümanlar, video oyunları, bilgi;
07:11
It's second nature to them.
176
416000
2000
onların ikinci bir doğası gibi.
07:13
So we, the millennials -- I am just a millennial --
177
418000
3000
Yani biz, bin yıllıklar - ben bir bin yıllığım -
07:16
are like foot soldiers,
178
421000
3000
piyade erleri gibiyiz,
07:19
moving us from a culture of "me" to a culture of "we."
179
424000
2000
bizi ben kültüründen alıp biz kültürüne taşıyan.
07:21
The reason why it's happening so fast
180
426000
2000
Bunun bu kadar hızlı olmasının nedeni
07:23
is because of mobile collaboration.
181
428000
2000
mobil işbirliği nedeniyledir.
07:25
We now live in a connected age
182
430000
3000
Artık bağlı bir çağda yaşıyoruz,
07:28
where we can locate anyone, anytime, in real-time,
183
433000
3000
herhangi birinin, herhangi bir zamanda, gerçek zamanda
07:31
from a small device in our hands.
184
436000
3000
elimizdeki küçük cihazla yerini tespit edebileceğimiz bir zaman.
07:34
All of this was going through my head
185
439000
2000
Tüm bunlar kafamdan
07:36
towards the end of 2008,
186
441000
2000
2008'in sonuna doğru,
07:38
when, of course, the great financial crash happened.
187
443000
3000
elbette büyük ekonomik kriz olduğunda geçiyordu.
07:41
Thomas Friedman is one of my favorite New York Times columnists,
188
446000
3000
Thomas Friedman benim ne sevdiğim New York Times köşe yazarlarındandır,
07:44
and he poignantly commented
189
449000
2000
ve etkili bir şekilde
07:46
that 2008 is when we hit a wall,
190
451000
3000
doğa ana ve pazarın birlikte
07:49
when Mother Nature and the market
191
454000
3000
'daha fazla yok' dediği bir anda
07:52
both said, "No more."
192
457000
2000
2008'in olduğunu söyledi.
07:54
Now we rationally know
193
459000
2000
Biz mantıklı bir şekilde
07:56
that an economy built on hyper-consumption
194
461000
3000
hiper-tüketim üzerine kurulmuş bir ekonominin
07:59
is a Ponzi scheme. It's a house of cards.
195
464000
3000
bir saadet zinciri olduğunu biliyoruz; kağıttan bir ev.
08:02
Yet, it's hard for us to individually know what to do.
196
467000
3000
Dahası, bizim için bireysel olarak ne yaptığımızı bilmek zor.
08:05
So all of this is a lot of twittering, right?
197
470000
3000
Yani tüm bunlar birçok twitleme demek, değil mi?
08:08
Well it was a lot of noise and complexity in my head,
198
473000
2000
Peki, kafamda çok fazla gürültü ve karmaşa vardı,
08:10
until actually I realized it was happening
199
475000
2000
ta ki ben bunun dört ana faktörden dolayı
08:12
because of four key drivers.
200
477000
2000
olduğunu anlayana kadar.
08:14
One, a renewed belief in the importance of community,
201
479000
3000
Bir, topluluğun önemine dair yenilenmiş bir inanç,
08:17
and a very redefinition of what friend and neighbor really means.
202
482000
3000
ve arkadaş ve komşunun gerçekten yeniden tanımlanması.
08:20
A torrent of peer-to-peer social networks
203
485000
3000
Davranış şeklimizi köklü bir şekilde değiştiren
08:23
and real-time technologies,
204
488000
2000
denkler arası sosyal ağların
08:25
fundamentally changing the way we behave.
205
490000
3000
ve gerçek zamanlı teknolojilerin bir sağanağı.
08:28
Three, pressing unresolved environmental concerns.
206
493000
3000
Üç, çözülmemiş çevresel endişelerin baskısı.
08:31
And four, a global recession
207
496000
2000
Ve dört, tüketici davranışlarını
08:33
that has fundamentally shocked
208
498000
2000
kökten bir şekilde şoka uğratan
08:35
consumer behaviors.
209
500000
2000
global bir durgunluk.
08:37
These four drivers
210
502000
2000
Bu dört faktör
08:39
are fusing together
211
504000
2000
birlikte eriyerek
08:41
and creating the big shift --
212
506000
2000
büyük bir değişim yaratıyorlar -
08:43
away from the 20th century,
213
508000
2000
hiper-tüketimle tanımlanmış
08:45
defined by hyper-consumption,
214
510000
2000
20. yüzyıldan uzakta,
08:47
towards the 21st century,
215
512000
2000
işbirlikçi tüketimle tanımlanmış
08:49
defined by collaborative consumption.
216
514000
3000
21. yüzyıla doğru bir kayma.
08:52
I generally believe we're at an inflection point
217
517000
3000
Genel olarak bir kırılma noktasında olduğumuza
08:55
where the sharing behaviors --
218
520000
2000
inanıyorum, paylaşma davranışlarının
08:57
through sites such as Flickr and Twitter
219
522000
2000
çevrimiçi alışkanlıklar haline gelen
08:59
that are becoming second nature online --
220
524000
2000
Flickr ve Twitter gibi siteler aracılığıyla -
09:01
are being applied to offline areas of our everyday lives.
221
526000
3000
günlük hayatımızın çevrimdışı alanlarına da uygulanacağına inanıyorum.
09:04
From morning commutes to the way fashion is designed
222
529000
3000
Sabah işe gitmekten modanın tasarlanma şekline,
09:07
to the way we grow food,
223
532000
2000
yiyecek yetiştirme şekline kadar,
09:09
we are consuming and collaborating once again.
224
534000
3000
tüketiyoruz ve bir kez daha işbirliği yapıyoruz.
09:14
So my co-author, Roo Rogers, and I
225
539000
3000
Birlikte yazdığımız arkadaşım Roo Rogers ve ben
09:17
have actually gathered thousands of examples
226
542000
2000
aslında tüm dünyadan işbirlikçi tüketim ile ilgili
09:19
from all around the world of collaborative consumption.
227
544000
2000
binlerce örneği bir araya getirdik.
09:21
And although they vary enormously
228
546000
2000
Ve büyük ölçüde olgunluk ve amaç
09:23
in scale, maturity and purpose,
229
548000
2000
açısından farklılık gösterseler de,
09:25
when we dived into them,
230
550000
2000
içine daldığımızda,
09:27
we realized that they could actually be organized into three clear systems.
231
552000
3000
aslında üç açık sisteme bölünmüş şekilde düzenlenebileceklerini fark ettik.
09:30
The first is redistribution markets.
232
555000
3000
İlki, yeniden dağıtım pazarları.
09:33
Redistribution markets, just like Swaptree,
233
558000
3000
Yeniden dağıtım pazarları - Swaptree gibi -
09:36
are when you take a used, or pre-owned, item
234
561000
2000
kullanılmış ya da başkasının olan ürünü aldığınızda
09:38
and move it from where it's not needed
235
563000
2000
ve ihtiyaç duyulmayan yerden alarak
09:40
to somewhere, or someone, where it is.
236
565000
3000
olduğu yere ya da kişiye ulaştırdığınız yerler.
09:43
They're increasingly thought of as the fifth 'R' --
237
568000
2000
Giderek daha fazla beşinci 'R' olarak düşünülüyorlar -
09:45
reduce, reuse, recycle, repair
238
570000
2000
azalt, yeniden kullan, dönüştür, tamir et
09:47
and redistribute --
239
572000
2000
ve yeniden dolaşıma sok -
09:49
because they stretch the life cycle of a product
240
574000
2000
çünkü bir ürünün yaşam döngüsünü uzatıyorlar
09:51
and thereby reduce waste.
241
576000
2000
ve bu şekilde atığı azaltıyorlar.
09:53
The second is collaborative lifestyles.
242
578000
3000
İkincisi işbirlikçi yaşam şekilleri.
09:56
This is the sharing of resources
243
581000
2000
Bu, para, yetenek ve zaman gibi
09:58
of things like money, skills and time.
244
583000
3000
şeylerin paylaşımı ve kaynakları.
10:01
I bet, in a couple of years,
245
586000
2000
İddiaya girerim ki, birkaç yıl
10:03
that phrases like "coworking"
246
588000
2000
içinde, birlikte çalışma ve
10:05
and "couchsurfing" and "time banks"
247
590000
3000
kanepe sörfü ve zaman bankaları gibi
10:08
are going to become a part of everyday vernacular.
248
593000
3000
ifadeler günlük dilin bir parçası haline gelecek.
10:11
One of my favorite examples of collaborative lifestyles
249
596000
3000
Benim işbirlikçi yaşam şekillerine en favori örneklerimden
10:14
is called Landshare.
250
599000
2000
biri toprakpaylaşımı.
10:16
It's a scheme in the U.K.
251
601000
2000
İngiltere'den bir proje,
10:18
that matches Mr. Jones,
252
603000
2000
arka bahçesinde fazladan
10:20
with some spare space in his back garden,
253
605000
3000
biraz yer olan Bay Jones'u, bir şey yetiştirmek
10:23
with Mrs. Smith, a would-be grower.
254
608000
3000
isteyen Bayan Smith ile eşleştiriyor.
10:26
Together they grow their own food.
255
611000
2000
Birlikte kendi yiyeceklerini üretiyorlar.
10:28
It's one of those ideas that's so simple, yet brilliant,
256
613000
3000
Çok basit, ancak çok parlak şu fikirlerden bir tanesi,
10:31
you wonder why it's never been done before.
257
616000
3000
neden daha önce düşünülmediğine şaşarsınız.
10:34
Now, the third system
258
619000
2000
Üçüncü sistem ise
10:36
is product-service systems.
259
621000
2000
ürün servis sistemleri.
10:38
This is where you pay for the benefit of the product --
260
623000
2000
Bu ürünün yararına ödeme yaptığınız yer -
10:40
what it does for you --
261
625000
2000
size faydası -
10:42
without needing to own the product outright.
262
627000
2000
anında ürüne sahip olmanız gerekmiyor.
10:44
This idea is particularly powerful
263
629000
3000
Bu özellikle boşta çalışma
10:47
for things that have
264
632000
2000
kapasitesi olan
10:49
high-idling capacity.
265
634000
2000
şeyler için güçlü bir fikir.
10:51
And that can be anything from baby goods
266
636000
2000
Ve bebek eşyalarından kılık kıyafete kadar
10:53
to fashions to --
267
638000
2000
her şey olabilir -
10:55
how many of you have a power drill,
268
640000
2000
Kaçınızın elektrikli matkabı var?
10:57
own a power drill? Right.
269
642000
2000
Elektrikli matkap? Tabii.
10:59
That power drill will be used around 12 to 13 minutes
270
644000
3000
Bu elektrikli matkap tüm hayatı boyunca sadece
11:02
in its entire lifetime.
271
647000
2000
12 ila 13 dakika kullanılacak.
11:04
(Laughter)
272
649000
2000
(Gülüşmeler)
11:06
It's kind of ridiculous, right?
273
651000
2000
Biraz saçma, değil mi?
11:08
Because what you need is the hole, not the drill.
274
653000
2000
Çünkü ihtiyacınız olan delik, matkap değil.
11:10
(Laughter)
275
655000
2000
(Gülüşmeler)
11:12
(Applause)
276
657000
2000
(Alkışlar)
11:14
So why don't you rent the drill,
277
659000
2000
Peki neden matkabı kiralamıyorsunuz,
11:16
or, even better, rent out your own drill to other people
278
661000
2000
ya da daha iyisi, kendi matkabınızı diğerlerine kiralayıp
11:18
and make some money from it?
279
663000
2000
biraz para kazanmıyorsunuz?
11:20
These three systems are coming together,
280
665000
3000
Bu üç sistem ortak noktada buluşuyorlar,
11:23
allowing people to share resources
281
668000
2000
insanlara yaşam tarzlarından ya da
11:25
without sacrificing their lifestyles,
282
670000
2000
kıymet verdikleri kişisel özgürlüklerinden
11:27
or their cherished personal freedoms.
283
672000
2000
vazgeçmeden kaynaklarını kullanma izni veriyorlar.
11:29
I'm not asking people
284
674000
2000
İnsanlardan kum havuzunda
11:31
to share nicely in the sandpit.
285
676000
2000
uslu bir şekilde paylaşmalarını istemiyorum.
11:35
So I want to just give you an example
286
680000
2000
Size işbirlikçi tüketimin davranış değişikliğinde
11:37
of how powerful collaborative consumption can be
287
682000
2000
ne kadar güçlü olduğuna dair
11:39
to change behaviors.
288
684000
2000
sadece bir örnek vereceğim.
11:41
The average car
289
686000
2000
Ortalama bir arabanın
11:43
costs 8,000 dollars a year to run.
290
688000
3000
yıllık maliyeti 8.000 dolardır.
11:46
Yet, that car sits idle
291
691000
2000
Üstelik, bu araba günde
11:48
for 23 hours a day.
292
693000
2000
23 saat durmaktadır.
11:50
So when you consider these two facts,
293
695000
2000
İşte bu iki gerçeği değerlendirirseniz,
11:52
it starts to make a little less sense
294
697000
2000
bir tanesine sahip olmak açıkça
11:54
that we have to own one outright.
295
699000
3000
daha az mantıklı gelmeye başlar.
11:57
So this is where car-sharing companies
296
702000
2000
İşte bu Zipcar ve GoGet gibi
11:59
such as Zipcar and GoGet come in.
297
704000
2000
araba paylaşım şirketlerinin ortaya çıktığı andır.
12:01
In 2009,
298
706000
2000
2009'da,
12:03
Zipcar took 250 participants
299
708000
2000
Zipcar 13 şehirdeki 250 katılımcıyı
12:05
from across 13 cities --
300
710000
3000
aldı ve hepsi de
12:08
and they're all self-confessed car addicts
301
713000
2000
araba bağımlısı olduğunu itiraf ediyordu
12:10
and car-sharing rookies --
302
715000
2000
ve araba paylaşımında acemiydi -
12:12
and got them to surrender their keys for a month.
303
717000
3000
bir ay boyunca anahtarlarından vazgeçmelerini sağladı.
12:15
Instead, these people had to walk,
304
720000
2000
Yerine, bu insanlar yürümek, bisiklete,
12:17
bike, take the train,
305
722000
2000
trene binmek ya da
12:19
or other forms of public transport.
306
724000
2000
diğer toplu taşıma yöntemlerini kullanmak zorundaydı.
12:21
They could only use their Zipcar membership
307
726000
2000
Sadece gerekli olduğunda Zipcar üyeliklerini
12:23
when absolutely necessary.
308
728000
2000
kullanabileceklerdi.
12:25
The results of this challenge after just one month
309
730000
3000
Sadece bir aylık bu deneyin sonuçları
12:28
was staggering.
310
733000
2000
sarsıcıydı.
12:30
It's amazing that 413 lbs were lost
311
735000
2000
Sadece fazladan egzersizden dolayı
12:32
just from the extra exercise.
312
737000
3000
187 kg kaybedilmesi inanılmazdı.
12:35
But my favorite statistic
313
740000
2000
Ama benim en sevdiğim
12:37
is that 100
314
742000
2000
istatistik şuydu,
12:39
out of the 250 participants
315
744000
3000
250 katılımcıdan 100'ü
12:42
did not want their keys back.
316
747000
3000
anahtarlarını geri istemedi.
12:45
In other words, the car addicts
317
750000
2000
Diğer bir deyişle, araba bağımlıları
12:47
had lost their urge to own.
318
752000
2000
sahip olma arzularını kaybetmişlerdi.
12:49
Now products-service systems have been around for years.
319
754000
3000
Ürün servis sistemleri yıllardır kullanılıyor.
12:52
Just think of libraries and laundrettes.
320
757000
2000
Kütüphaneleri ve çamaşırhaneleri düşünün.
12:54
But I think they're entering a new age,
321
759000
2000
Ancak yeni bir çağa girdiklerini düşünüyorum,
12:56
because technology makes sharing
322
761000
2000
çünkü teknoloji paylaşımı zorlamadan
12:58
frictionless and fun.
323
763000
2000
ve eğlenceli hale getiriyor.
13:00
There's a great quote that was written in the New York Times
324
765000
3000
New York Times'ta yazılmış harika bir alıntı var, şöyle diyor,
13:03
that said, "Sharing is to ownership
325
768000
2000
'Paylaşıma karşı mülkiyet,
13:05
what the iPod is to the 8-track,
326
770000
3000
iPod'a karşı 8-kanallı, güneş enerjisine
13:08
what solar power is to the coal mine."
327
773000
3000
karşı kömür madeni demektir.'
13:11
I believe also, our generation,
328
776000
3000
Ben de inanıyorum, bizim neslimiz,
13:14
our relationship to satisfying what we want
329
779000
3000
bizim istediğimizi tatmin edecek olanla ilişkimiz
13:17
is far less tangible
330
782000
2000
daha önce gelen
13:19
than any other previous generation.
331
784000
2000
nesillerden çok daha az somut.
13:21
I don't want the DVD; I want the movie it carries.
332
786000
3000
DVD'yi istemiyorum, içindeki filmi istiyorum.
13:24
I don't want a clunky answering machine;
333
789000
2000
Hantal bir telesekreter istemiyorum,
13:26
I want the message it saves.
334
791000
2000
sakladığı mesajı istiyorum.
13:28
I don't want a CD; I want the music it plays.
335
793000
3000
CD istemiyorum, çaldığı müziği istiyorum.
13:31
In other words, I don't want stuff;
336
796000
3000
Diğer bir deyişle, şeyleri istemiyorum,
13:34
I want the needs or experiences it fulfills.
337
799000
3000
karşılayacağı ihtiyaçları ve deneyimleri istiyorum.
13:37
This is fueling a massive shift
338
802000
3000
Bu büyük bir değişimi besliyor,
13:40
from where usage trumps possessions --
339
805000
2000
kullanımın sahip olmayı gölgede bıraktığı yerden -
13:42
or as Kevin Kelly, the editor of Wired magazine, puts it,
340
807000
3000
ya da Wired dergisi editörü Kevin Kelly'nin söylediği gibi,
13:45
"where access is better than ownership."
341
810000
3000
'Ulaşımın sahip olmaktan daha iyi olduğu.'
13:48
Now as our possessions
342
813000
2000
Sahip olduklarımız bir buluta
13:50
dematerialize into the cloud,
343
815000
2000
dönüştükçe, bulanık bir çizgi
13:52
a blurry line is appearing
344
817000
2000
ortaya çıkıyor, benim olan ile
13:54
between what's mine, what's yours,
345
819000
2000
senin olan arasında ve bizim olan
13:56
and what's ours.
346
821000
2000
arasında.
13:58
I want to give you one example
347
823000
2000
Bu evrimin ne kadar hızlı olduğuna
14:00
that shows how fast this evolution is happening.
348
825000
3000
dair bir örnek vermek istiyorum.
14:03
This represents an eight-year time span.
349
828000
3000
Bu sekiz yıllık bir zaman dilimini anlatıyor.
14:06
We've gone from traditional car-ownership
350
831000
3000
Geleneksel araba mülkiyetinden, araba paylaşım
14:09
to car-sharing companies, such as Zipcar and GoGet,
351
834000
3000
şirketlerine - Zipcar ve GoGet gibi - en yeni giriş ile
14:12
to ride-sharing platforms that match rides
352
837000
3000
eşleştirildiği, denklerin araba kiralaması
14:15
to the newest entry, which is peer-to-peer car rental,
353
840000
3000
şeklinde olan yol paylaşma platformlarına,
14:18
where you can actually make money
354
843000
3000
buralarda aslında günde 23 saat
14:21
out of renting that car that sits idle for 23 hours a day
355
846000
3000
kullanılmadan duran arabayı komşunuza kiralayarak
14:24
to your neighbor.
356
849000
2000
para kazanabilirsiniz.
14:26
Now all of these systems
357
851000
2000
Şimdi elbette tüm bu sistemler
14:28
require a degree of trust,
358
853000
2000
bir derece güven gerektiriyor
14:30
and the cornerstone to this working
359
855000
2000
ve bu işleyişin mihenk taşı
14:32
is reputation.
360
857000
2000
itibar.
14:34
Now in the old consumer system,
361
859000
2000
Eski tüketici sisteminde,
14:36
our reputation didn't matter so much,
362
861000
2000
itibarınız çok da fazla önemli değildir,
14:38
because our credit history was far more important
363
863000
2000
çünkü her hangi bir denk değerlendirmesinde
14:40
that any kind of peer-to-peer review.
364
865000
3000
kredi geçmişiniz çok daha önemlidir.
14:43
But now with the Web, we leave a trail.
365
868000
3000
Ama şimdi Web'le, bir iz bırakıyoruz.
14:46
With every spammer we flag,
366
871000
3000
İşaretlediğimiz her spam yollayanla,
14:49
with every idea we post, comment we share,
367
874000
3000
postaladığımız her fikirle, paylaştığımız her yorumla
14:52
we're actually signaling how well we collaborate,
368
877000
2000
aslında ne kadar iyi işbirliği ettiğimizi ve güvenilir
14:54
and whether we can or can't be trusted.
369
879000
3000
olup olmadığımızı işaretliyoruz.
14:57
Let's go back to my first example,
370
882000
2000
Haydi ilk örneğime geri dönelim,
14:59
Swaptree.
371
884000
2000
Swaptree.
15:01
I can see that Rondoron
372
886000
2000
Rondoron'un yüzde yüz
15:03
has completed 553 trades
373
888000
3000
başarıyla 553 alışveriş
15:06
with a 100 percent success rate.
374
891000
3000
gerçekleştirdiğini görebiliyorum.
15:09
In other words, I can trust him or her.
375
894000
3000
Diğer bir deyişle, kadın ya da erkek, ona güvenebilirim.
15:13
Now mark my words,
376
898000
2000
Şimdi sözlerime dikkat edin,
15:15
it's only a matter of time
377
900000
2000
Google benzeri bir arama
15:17
before we're going to be able to perform a Google-like search
378
902000
3000
yapıp itibarımızın tümünü görebildiğimiz bir döküm
15:20
and see a cumulative picture
379
905000
2000
göreceğimiz zaman
15:22
of our reputation capital.
380
907000
2000
çok da uzak değil.
15:24
And this reputation capital
381
909000
2000
Ve bu itibar dökümü
15:26
will determine our access to collaborative consumption.
382
911000
3000
işbirlikçi tüketime ulaşmamızı belirleyecek.
15:29
It's a new social currency, so to speak,
383
914000
2000
Bu yeni bir sosyal para birimi, denilebilir,
15:31
that could become as powerful as our credit rating.
384
916000
3000
bizim kredi değerlendirmemiz kadar güçlü olabilecek bir birim.
15:35
Now as a closing thought,
385
920000
2000
Şimdi, kapanış düşüncesi olarak,
15:37
I believe we're actually in a period
386
922000
3000
aslında muazzam boşluk ve tükenmişliğin
15:40
where we're waking up
387
925000
2000
mahmurluğundan
15:42
from this humongous hangover
388
927000
2000
uyandığımız bir dönemde
15:44
of emptiness and waste,
389
929000
2000
olduğumuza inanıyorum,
15:46
and we're taking a leap
390
931000
2000
ve toplum ve bireysel kimliğimize
15:48
to create a more sustainable system
391
933000
2000
hizmet eden içsel ihtiyaçlarımız için
15:50
built to serve our innate needs
392
935000
2000
kurulmuş daha sürdürülebilir
15:52
for community and individual identity.
393
937000
3000
bir sistem yaratmak için bir atılım yapıyoruz.
15:55
I believe it will be referred to
394
940000
2000
Bir devrim olarak nitelendirileceğine
15:57
as a revolution, so to speak --
395
942000
2000
inanıyorum, deyim yerindeyse --
15:59
when society, faced with great challenges,
396
944000
3000
toplum büyük zorluklarla yüz yüze kaldığında,
16:02
made a seismic shift
397
947000
2000
kişinin alması ve harcamasından
16:04
from individual getting and spending
398
949000
2000
ortak kazanca doğru deprem gücünde
16:06
towards a rediscovery of collective good.
399
951000
3000
bir yön değiştirme gerçekleştiriyor.
16:09
I'm on a mission to make sharing cool.
400
954000
3000
Paylaşımı mükemmel kılmak benim misyonum.
16:12
I'm on a mission to make sharing hip.
401
957000
2000
Paylaşımı moda haline getirmek benim misyonum.
16:14
Because I really believe
402
959000
2000
Çünkü gerçekten
16:16
it can disrupt outdated modes of business,
403
961000
2000
çağdışı iş yapma biçimlerini altüst edeceğine,
16:18
help us leapfrog
404
963000
2000
aşırı-tüketimin
16:20
over wasteful forms of hyper-consumption
405
965000
2000
savurgan şekillerini aşmamıza yardım edeceğine
16:22
and teach us when enough really is enough.
406
967000
3000
ve yeterlinin ne zaman yeterli olacağını öğreteceğine inanıyorum.
16:25
Thank you very much.
407
970000
2000
Çok teşekkürler.
16:27
(Applause)
408
972000
2000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Rachel Botsman - Trust researcherRachel Botsman is a recognized expert on how collaboration and trust enabled by digital technologies will change the way we live, work, bank and consume.
Why you should listen
Rachel Botsman is an author and a visiting academic at the University of Oxford, Saïd Business School. Her work focuses on how technology is enabling trust in ways that are changing the way we live, work, bank and consume. She defined the theory of "collaborative consumption" in her first book, What's Mine Is Yours, which she co-authored with Roo Rogers. The concept was subsequently named by TIME as one of the "10 Ideas that Will Change the World" and by Thinkers50 as the 2015 Breakthrough Idea.
Named a "Young Global Leader" by the World Economic Forum, Botsman examines the growth and challenges of start-ups such as Airbnb, TaskRabbit and Uber. She is regular writer and commentator in leading international publications including the New York Times, The Wall Street Journal, Harvard Business Review, The Economist, WIRED and more. She is currently writing a new book that explores why the real disruption happening isn’t technology; it’s a profound shift in trust.
Rachel Botsman | Speaker | TED.com