TED2012
Andrew Stanton: The clues to a great story
Andrew Stanton: Harika bir hikayeye götüren ipuçları
Filmed:
Readability: 3.5
4,201,482 views
Film yapımcısı Andrew Stanton ("Oyuncak Hikayesi", "WALL-E") hikaye anlatmakla ilgili bildiklerini paylaşıyor -- sondan başlayıp başa doğru anlatarak. (Argo içerir)
Andrew Stanton - Filmmaker
Andrew Stanton has made you laugh and cry. The writer behind the three "Toy Story" movies and the writer/director of "WALL-E," he releases his new film, "John Carter," in March. Full bio
Andrew Stanton has made you laugh and cry. The writer behind the three "Toy Story" movies and the writer/director of "WALL-E," he releases his new film, "John Carter," in March. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
A tourist is backpacking
0
0
2000
Bir turist İskoçya'yı
00:17
through the highlands of Scotland,
1
2000
2000
sırt çantasıyla gezerken
00:19
and he stops at a pub to get a drink.
2
4000
2000
içki içmek için bir bara girer.
00:21
And the only people in there is a bartender
3
6000
2000
O sırada barda sadece barmen
00:23
and an old man nursing a beer.
4
8000
2000
ve birasını yudumlayan yaşlı bir adam vardır.
00:25
And he orders a pint, and they sit in silence for a while.
5
10000
2000
Bir bardak ısmarlar ve bir süre sessizce oturur.
00:27
And suddenly the old man turns to him and goes,
6
12000
2000
Birden yaşlı adam ona döner ve:
00:29
"You see this bar?
7
14000
2000
"Bu barı görüyor musun?
00:31
I built this bar with my bare hands
8
16000
2000
Bu barı ülkedeki en iyi ağaçlardan
00:33
from the finest wood in the county.
9
18000
2000
kendi ellerimle yaptım.
00:35
Gave it more love and care than my own child.
10
20000
3000
Ona kendi çocuğumdan daha fazla sevgi ve ilgi gösterdim.
00:38
But do they call me MacGregor the bar builder? No."
11
23000
3000
Peki bana bar ustası MacGregor diyorlar mı? Hayır." der.
00:41
Points out the window.
12
26000
2000
Pencereden dışarıyı gösterir.
00:43
"You see that stone wall out there?
13
28000
2000
"Oradaki taştan duvarı görüyor musun?
00:45
I built that stone wall with my bare hands.
14
30000
3000
O duvarı kendi ellerimle ördüm.
00:48
Found every stone, placed them just so through the rain and the cold.
15
33000
3000
Taşları tek tek topladım, yağmur ve soğuk demeden olduğu gibi yerleştirdim.
00:51
But do they call me MacGregor the stone wall builder? No."
16
36000
3000
Peki bana taş duvar ustası MacGregor diyorlar mı? Hayır"
00:54
Points out the window.
17
39000
2000
Pencereden dışarısını gösterir.
00:56
"You see that pier on the lake out there?
18
41000
2000
"Oradaki iskeleyi görüyor musun?
00:58
I built that pier with my bare hands.
19
43000
2000
O iskeleyi ellerimle ben yaptım.
01:00
Drove the pilings against the tide of the sand, plank by plank.
20
45000
4000
Tahtaları dalgaya karşı kuma teker teker dizdim.
01:04
But do they call me MacGregor the pier builder? No.
21
49000
4000
Peki bana iskele ustası MacGregor diyorlar mı? Hayır.
01:08
But you fuck one goat ... "
22
53000
3000
Ama bir tane keçinin ırzına geç..."
01:11
(Laughter)
23
56000
11000
(Gülüşmeler)
01:22
Storytelling --
24
67000
2000
Hikaye anlatmak
01:24
(Laughter)
25
69000
2000
(Gülüşmeler)
01:26
is joke telling.
26
71000
3000
fıkra anlatmaktır.
01:29
It's knowing your punchline,
27
74000
2000
Vurucu noktasını bilmektir,
01:31
your ending,
28
76000
2000
sonunu bilmek,
01:33
knowing that everything you're saying, from the first sentence to the last,
29
78000
3000
ilk cümleden sonuncuya kadar tüm anlattıklarının
01:36
is leading to a singular goal,
30
81000
2000
tek bir amaca hizmet ettiğini
01:38
and ideally confirming some truth
31
83000
3000
ve ideal durumda insan olarak kim olduğumuz
01:41
that deepens our understandings
32
86000
2000
anlayışını derinleştiren bir gerçeği
01:43
of who we are as human beings.
33
88000
3000
doğrulamaktır.
01:46
We all love stories.
34
91000
2000
Hepimiz hikayeleri severiz.
01:48
We're born for them.
35
93000
2000
Onlar için yaratılmışız.
01:50
Stories affirm who we are.
36
95000
2000
Hikayeler kim olduğumuzu doğrular.
01:52
We all want affirmations that our lives have meaning.
37
97000
2000
Hepimiz yaşamlarımızın bir amacı olduğuna inanmak isteriz.
01:54
And nothing does a greater affirmation
38
99000
2000
Ve hiçbir şey bizi hikayelerin yaptığı kadar
01:56
than when we connect through stories.
39
101000
2000
yaşamamızın bir amacı olduğuna inandıramaz.
01:58
It can cross the barriers of time,
40
103000
2000
Onlar zamanın sınırlarını aşarlar,
02:00
past, present and future,
41
105000
2000
geçmişi, şimdiyi ve geleceği
02:02
and allow us to experience
42
107000
2000
ve bizim gerçek ya da hayal ürünü
02:04
the similarities between ourselves
43
109000
2000
kahramanlarla kendi aramızda
02:06
and through others, real and imagined.
44
111000
3000
benzerlikler bulmamıza izin verirler.
02:09
The children's television host Mr. Rogers
45
114000
3000
Çocuk programı sunucusu Bay Rogers
02:12
always carried in his wallet
46
117000
2000
bir sosyal hizmetler çalışanından
02:14
a quote from a social worker
47
119000
3000
duyduğu şu sözü her zaman cebinde taşırdı:
02:17
that said, "Frankly, there isn't anyone you couldn't learn to love
48
122000
3000
"Açıkçası, dünyada hikayesini duyduktan sonra sevmeyi
02:20
once you've heard their story."
49
125000
2000
öğrenemeyeceğiniz insan yoktur.".
02:22
And the way I like to interpret that
50
127000
2000
Benim bunu yorumlama şeklim
02:24
is probably the greatest story commandment,
51
129000
5000
büyük olasılıkla en önemli hikaye anlatma kuralı:
02:29
which is "Make me care" --
52
134000
3000
"Merak etmemi sağla" --
02:32
please, emotionally,
53
137000
2000
lütfen, duygusal olarak,
02:34
intellectually, aesthetically,
54
139000
2000
mantıksal olarak, estetik olarak
02:36
just make me care.
55
141000
2000
sadece merak etmemi sağla.
02:38
We all know what it's like to not care.
56
143000
2000
Hepimiz önemsememenin ne olduğunu biliriz.
02:40
You've gone through hundreds of TV channels,
57
145000
3000
Yüzlerce televizyon kanalı arasından
02:43
just switching channel after channel,
58
148000
2000
bir kanaldan diğerine atlarsınız,
02:45
and then suddenly you actually stop on one.
59
150000
2000
ve sonunda birisinde durursunuz.
02:47
It's already halfway over,
60
152000
2000
Programın yarısı bitmiştir,
02:49
but something's caught you and you're drawn in and you care.
61
154000
3000
ama bir şey sizi içine çeker ve merak edersiniz.
02:52
That's not by chance,
62
157000
2000
Bu şans eseri değildir,
02:54
that's by design.
63
159000
2000
öyle tasarlanmıştır.
02:56
So it got me thinking, what if I told you my history was story,
64
161000
4000
Böylece ben de size geçmişimin hikaye olduğunu,
03:00
how I was born for it,
65
165000
2000
nasıl onun için yaratıldığımı
03:02
how I learned along the way this subject matter?
66
167000
3000
ve bu süreç içinde bu konunun önemini nasıl anladığımı anlatırsam ne olacağını düşündüm.
03:05
And to make it more interesting,
67
170000
2000
Olayları daha ilginç hale getirmek için
03:07
we'll start from the ending
68
172000
2000
sondan başlayacağız
03:09
and we'll go to the beginning.
69
174000
2000
ve başa doğru ilerleyeceğiz.
03:11
And so if I were going to give you the ending of this story,
70
176000
3000
Eğer bu hikayenin sonundan başlayacak olsaydım,
03:14
it would go something like this:
71
179000
2000
buna benzer birşey olurdu:
03:16
And that's what ultimately led me
72
181000
2000
Ve bu en sonunda burada TED'de
03:18
to speaking to you here at TED
73
183000
2000
size hikayeden bahsetmeme
03:20
about story.
74
185000
3000
yol açan şey.
03:23
And the most current story lesson that I've had
75
188000
3000
Ve bir hikayeden en son çıkardığım ders
03:26
was completing the film I've just done
76
191000
2000
bu yıl 2012'de çekimleri biten filmi
03:28
this year in 2012.
77
193000
2000
tamamlamaktı.
03:30
The film is "John Carter." It's based on a book called "The Princess of Mars,"
78
195000
3000
Filmin adı "John Carter." "Mars Prensesi" isimli kitaptan uyarlandı,
03:33
which was written by Edgar Rice Burroughs.
79
198000
2000
yazarı Edgar Rice Burroughs.
03:35
And Edgar Rice Burroughs actually put himself
80
200000
3000
Edwar Rice Burrough kendini bu filme bir karakter
03:38
as a character inside this movie, and as the narrator.
81
203000
3000
ve anlatıcı olarak dahil etti.
03:41
And he's summoned by his rich uncle, John Carter, to his mansion
82
206000
3000
Kendisi zengin amcası John Carter tarafından "Hemen gel." yazan bir
03:44
with a telegram saying, "See me at once."
83
209000
2000
telgrafla malikanesine çağırılır.
03:46
But once he gets there,
84
211000
2000
Ancak oraya vardığında,
03:48
he's found out that his uncle has mysteriously passed away
85
213000
4000
amcasının gizemli bir şekilde öldüğünü
03:52
and been entombed in a mausoleum on the property.
86
217000
4000
ve arsadaki bir mozoleye gömüldüğünü öğrenir.
03:56
(Video) Butler: You won't find a keyhole.
87
221000
2000
(Video) Uşak: Bir anahtar deliği yok.
03:58
Thing only opens from the inside.
88
223000
3000
Sadece içeriden açılır.
04:01
He insisted,
89
226000
2000
Israr etti,
04:03
no embalming, no open coffin,
90
228000
2000
mumyalamak yok, açık tabut yok,
04:05
no funeral.
91
230000
2000
cenaze yok.
04:07
You don't acquire the kind of wealth your uncle commanded
92
232000
2000
Geri kalanımıza benzeyerek amcanın hükmettiği gibi bir zenginliği
04:09
by being like the rest of us, huh?
93
234000
3000
elde edemezsin,değil mi?
04:12
Come, let's go inside.
94
237000
3000
Gel, içeri girelim.
04:33
AS: What this scene is doing, and it did in the book,
95
258000
2000
AS: Bu sahne, kitapta da olduğu gibi,
04:35
is it's fundamentally making a promise.
96
260000
2000
aslında birşey vaat ediyor.
04:37
It's making a promise to you
97
262000
2000
Size bu hikayenin
04:39
that this story will lead somewhere that's worth your time.
98
264000
2000
zamanınıza değecek bir yere gideceğini vaat ediyor.
04:41
And that's what all good stories should do at the beginning, is they should give you a promise.
99
266000
3000
Tüm iyi hikayelerin başlangıçta bunu yapması gerekir, vaatte bulunmaları gerekir.
04:44
You could do it an infinite amount of ways.
100
269000
2000
Bunu sayısız şekilde yapabilirsiniz.
04:46
Sometimes it's as simple as "Once upon a time ... "
101
271000
4000
Bazen "Evvel zaman içinde..." kadar basit.
04:50
These Carter books always had Edgar Rice Burroughs as a narrator in it.
102
275000
3000
Carter'ın bu kitaplarında her zaman Edgar Rice Burroughs anlatıcı olarak yer alır.
04:53
And I always thought it was such a fantastic device.
103
278000
2000
Ben her zaman bunun harika bir araç olduğuna inandım.
04:55
It's like a guy inviting you around the campfire,
104
280000
3000
Sanki birisinin sizi bir kamp ateşinin etrafına çağırması,
04:58
or somebody in a bar saying, "Here, let me tell you a story.
105
283000
3000
ya da barda birisinin "Gel, sana bir hikaye anlatayım.
05:01
It didn't happen to me, it happened to somebody else,
106
286000
2000
Benim değil başka birisinin başına geldi,
05:03
but it's going to be worth your time."
107
288000
2000
ama vaktine değer." demesi gibi.
05:05
A well told promise
108
290000
2000
İyi bir vaat
05:07
is like a pebble being pulled back in a slingshot
109
292000
4000
tıpkı bir sapana tutturulmuş bir çakıl taşı gibi
05:11
and propels you forward through the story
110
296000
2000
sizi hikayenin başından sonuna kadar
05:13
to the end.
111
298000
2000
sürükler.
05:15
In 2008,
112
300000
2000
2008'de
05:17
I pushed all the theories that I had on story at the time
113
302000
3000
o zamanlar hikaye hakkındaki bütün teorilerimi
05:20
to the limits of my understanding on this project.
114
305000
3000
bu projede algımın sınırlarına kadar zorladım.
05:23
(Video) (Mechanical Sounds)
115
308000
5000
(Video) (Mekanik Sesler)
05:53
♫ And that is all ♫
116
338000
5000
♫Ve işte aşkın♫
05:58
♫ that love's about ♫
117
343000
6000
♫anlamı bu♫
06:04
♫ And we'll recall ♫
118
349000
5000
♫Ve zaman tükendiğinde♫
06:09
♫ when time runs out ♫
119
354000
8000
♫hatırlayacağız♫
06:17
♫ That it only ♫
120
362000
7000
♫Sadece♫
06:24
(Laughter)
121
369000
2000
(Gülüşmeler)
06:26
AS: Storytelling without dialogue.
122
371000
2000
AS: Diyalog olmadan hikaye anlatmak.
06:28
It's the purest form of cinematic storytelling.
123
373000
2000
Bu sinematik hikaye anlatımının en saf hali.
06:30
It's the most inclusive approach you can take.
124
375000
3000
Bu seçebileceğiniz en kapsamlı yol.
06:33
It confirmed something I really had a hunch on,
125
378000
2000
Bu gerçekten içime doğan birşeyi doğruladı:
06:35
is that the audience
126
380000
2000
seyirci aslında
06:37
actually wants to work for their meal.
127
382000
2000
yemeği için çalışmayı ister.
06:39
They just don't want to know that they're doing that.
128
384000
3000
Sadece bunu yaptığını bilmek istemez.
06:42
That's your job as a storyteller,
129
387000
2000
Bu bir hikaye anlatıcı olarak sizin göreviniz,
06:44
is to hide the fact
130
389000
2000
seyircinin yemeği
06:46
that you're making them work for their meal.
131
391000
2000
için çalıştığı gerçeğini saklamak.
06:48
We're born problem solvers.
132
393000
2000
Biz doğuştan problem çözücüyüz.
06:50
We're compelled to deduce
133
395000
2000
Çıkarım yapmak ve sonuca varmak
06:52
and to deduct,
134
397000
2000
zorunda bırakılırız,
06:54
because that's what we do in real life.
135
399000
2000
çünkü gerçek hayatta yaptığımız şey bu.
06:56
It's this well-organized absence of information
136
401000
3000
Bu iyi organize olmuş bilgi yoksunluğu
06:59
that draws us in.
137
404000
2000
bizi içine çeker.
07:01
There's a reason that we're all attracted to an infant or a puppy.
138
406000
3000
Bebeklere ve yavru köpeklere olan ilgimizin arkasında bir neden var.
07:04
It's not just that they're damn cute;
139
409000
2000
Sadece çok tatlı olduklarından değil;
07:06
it's because they can't completely express
140
411000
3000
aynı zamanda ne düşündüklerini ve niyetlerinin
07:09
what they're thinking and what their intentions are.
141
414000
2000
ne olduğunu tamamen ifade edemedikleri için.
07:11
And it's like a magnet.
142
416000
2000
Bu bir mıknatıs gibi bizi çeker.
07:13
We can't stop ourselves
143
418000
2000
Kendimizi bir cümle yi tamamlamaktan
07:15
from wanting to complete the sentence and fill it in.
144
420000
2000
ve onun içini doldurmaktan alıkoyamayız.
07:17
I first started
145
422000
2000
Bu hikaye
07:19
really understanding this storytelling device
146
424000
2000
anlatım aracını ilk defa gerçekten
07:21
when I was writing with Bob Peterson on "Finding Nemo."
147
426000
2000
"Nemo'yu Bulmak" filmini Bob Peterson'la yazarken anladım.
07:23
And we would call this the unifying theory of two plus two.
148
428000
3000
Buna iki artı ikinin birleştirici teorisi diyoruz.
07:26
Make the audience put things together.
149
431000
2000
Parçaları seyircinin birleştirmesini sağla.
07:28
Don't give them four,
150
433000
2000
Onlara dördü verme,
07:30
give them two plus two.
151
435000
2000
iki artı ikiyi ver.
07:32
The elements you provide and the order you place them in
152
437000
3000
Onlara verdiğiniz elementler ve bunları veriş sıranız
07:35
is crucial to whether you succeed or fail at engaging the audience.
153
440000
3000
seyircinin ilgisini çekmek için en önemlu unsur.
07:38
Editors and screenwriters have known this all along.
154
443000
3000
Editörlerler ve senaristler başından beri bilirler.
07:41
It's the invisible application
155
446000
2000
Bizim hikayeye dikkat etmemizi sağlayan
07:43
that holds our attention to story.
156
448000
2000
bunun görünmez olarak işlenmesi.
07:45
I don't mean to make it sound
157
450000
2000
Bunu kuralları tam olarak belli bir bilim gibi
07:47
like this is an actual exact science, it's not.
158
452000
3000
göstermek istemiyorum, çünkü öyle değil.
07:50
That's what's so special about stories,
159
455000
2000
Hikayeleri bu kadar özel yapan da bu,
07:52
they're not a widget, they aren't exact.
160
457000
3000
birer alet değiller, kesin değiller.
07:55
Stories are inevitable, if they're good,
161
460000
2000
Hikayeler kaçınılmazlar, eğer iyilerse,
07:57
but they're not predictable.
162
462000
2000
ancak tahmin edilebilir değiller.
07:59
I took a seminar in this year
163
464000
3000
Bu yıl Judith Weston adındaki bir
08:02
with an acting teacher named Judith Weston.
164
467000
3000
oyunculuk öğretmeniyle bir kurs aldım.
08:05
And I learned a key insight to character.
165
470000
2000
Ve karakterin içyüzüne dair bir şey öğrendim.
08:07
She believed that all well-drawn characters
166
472000
3000
Ona göre bütün iyi yaratılmış karakterlerin
08:10
have a spine.
167
475000
2000
bir omurgası var.
08:12
And the idea is that the character has an inner motor,
168
477000
2000
Ana fikir şu ki, karakterin bir iç motoru var,
08:14
a dominant, unconscious goal that they're striving for,
169
479000
3000
peşine düştükleri baskın, şuursuz bir amaçları,
08:17
an itch that they can't scratch.
170
482000
2000
durduramadıkları bir kaşıntıları var.
08:19
She gave a wonderful example of Michael Corleone,
171
484000
2000
Michael Carleone'yle ilgili harika bir örnek verdi,
08:21
Al Pacino's character in "The Godfather,"
172
486000
2000
"Baba"daki Al Pacino'nun karakterinin omurgası
08:23
and that probably his spine
173
488000
2000
büyük ihtimalle
08:25
was to please his father.
174
490000
2000
babasını memnun etmekti.
08:27
And it's something that always drove all his choices.
175
492000
2000
Ve bu her zaman bütün seçimlerini yönlendiren birşeydi.
08:29
Even after his father died,
176
494000
2000
Babası öldükten sonra bile,
08:31
he was still trying to scratch that itch.
177
496000
4000
hâlâ bu kaşıntıya son vermeye çalışıyordu.
08:35
I took to this like a duck to water.
178
500000
3000
Bunu hemen benimsedim.
08:38
Wall-E's was to find the beauty.
179
503000
3000
Wall-E'ninki güzelliği bulmaktı.
08:41
Marlin's, the father in "Finding Nemo,"
180
506000
3000
"Nemo'yu Bulmak"taki baba Marlin'inki
08:44
was to prevent harm.
181
509000
3000
zararı engellemekti.
08:47
And Woody's was to do what was best for his child.
182
512000
3000
Ve Woody'ninki çocuğu için en iyisini yapmaktı.
08:50
And these spines don't always drive you to make the best choices.
183
515000
3000
Bu omurgalar sizin her zaman en doğru seçimi yapmanızı sağlamaz.
08:53
Sometimes you can make some horrible choices with them.
184
518000
3000
Bazen bunlarla berbat seçimler yapabilirsiniz.
08:56
I'm really blessed to be a parent,
185
521000
2000
Ben baba olduğum için ve çocuklarımın
08:58
and watching my children grow, I really firmly believe
186
523000
3000
büyümesini izlediğim için çok şanslıyım, gerçekten inanıyorum ki,
09:01
that you're born with a temperament and you're wired a certain way,
187
526000
3000
belli bir mizaçla doğuyorsunuz ve belli bir yolda ilerliyorsunuz
09:04
and you don't have any say about it,
188
529000
3000
ve bu konuda söz hakkınız yok,
09:07
and there's no changing it.
189
532000
2000
bunu değiştirmenin yolu yok.
09:09
All you can do is learn to recognize it
190
534000
3000
Yapabileceğiniz tek şey onu kabul etmeyi öğrenmek
09:12
and own it.
191
537000
3000
ve sahiplenmek.
09:15
And some of us are born with temperaments that are positive,
192
540000
2000
Bazılarımız pozitif özelliklerle doğmuşuz,
09:17
some are negative.
193
542000
2000
bazılarımız negatif.
09:19
But a major threshold is passed
194
544000
3000
Ama sizi yönlendiren şeyin ne
09:22
when you mature enough
195
547000
2000
olduğunun farkına varacak ve
09:24
to acknowledge what drives you
196
549000
2000
direksiyonun başına geçecek kadar
09:26
and to take the wheel and steer it.
197
551000
2000
olgunlaştığınızda, önemli bir eşikten geçilir.
09:28
As parents, you're always learning who your children are.
198
553000
3000
Ebeveynler olarak sürekli çocuklarımızın kim olduğunu öğreniyoruz.
09:31
They're learning who they are.
199
556000
2000
Onlar, kim olduklarını öğreniyorlar.
09:33
And you're still learning who you are.
200
558000
2000
Siz de hala kim olduğunuzu öğreniyorsunuz.
09:35
So we're all learning all the time.
201
560000
3000
Yani sürekli öğreniyoruz.
09:38
And that's why change is fundamental in story.
202
563000
3000
Bu yüzden hikayede değişim esastır.
09:41
If things go static, stories die,
203
566000
2000
Eğer olaylar hareketsiz kalırsa, hikayeler ölür,
09:43
because life is never static.
204
568000
3000
çünkü hayat hiçbir zaman hareketsiz değildir.
09:46
In 1998,
205
571000
2000
1998'de
09:48
I had finished writing "Toy Story" and "A Bug's Life"
206
573000
2000
"Oyuncak Hikayesi"ni ve "Bir Böceğin Yaşamını" bitirdiğimde
09:50
and I was completely hooked on screenwriting.
207
575000
2000
senaryo yazımına kendimi kaptırmıştım.
09:52
So I wanted to become much better at it and learn anything I could.
208
577000
3000
Çok daha iyi olmak ve öğrenebileceğim her şeyi öğrenmek istiyordum.
09:55
So I researched everything I possibly could.
209
580000
3000
Bu yüzden araştırabileceğim her şeyi araştırdım.
09:58
And I finally came across this fantastic quote
210
583000
2000
Sonunda İngiliz oyun yazarı William Archer'in
10:00
by a British playwright, William Archer:
211
585000
3000
şu muhteşem sözüyle karşılaştım:
10:03
"Drama is anticipation
212
588000
2000
"Drama belirsizlikle
10:05
mingled with uncertainty."
213
590000
2000
çeşnilendirilmiş beklentidir."
10:07
It's an incredibly insightful definition.
214
592000
3000
Bu işin tam da özüne inen bir bakış açısı.
10:10
When you're telling a story,
215
595000
2000
Bir hikaye anlatırken
10:12
have you constructed anticipation?
216
597000
2000
beklenti de yaratıyor musunuz?
10:14
In the short-term, have you made me want to know
217
599000
2000
Kısa vadede, beni sonra olacaklar hakkında
10:16
what will happen next?
218
601000
2000
meraklandırabiliyor musun?
10:18
But more importantly,
219
603000
2000
Ama daha önemlisi,
10:20
have you made me want to know
220
605000
2000
beni uzun vadede nasıl sonuçlanacağı
10:22
how it will all conclude in the long-term?
221
607000
2000
hakkında meraklandırabiliyor musun?
10:24
Have you constructed honest conflicts
222
609000
2000
Sonucun ne olacağı
10:26
with truth that creates doubt
223
611000
2000
hakkında şüphe uyandıran
10:28
in what the outcome might be?
224
613000
2000
dürüst çatışmalar yaratabildiniz mi?
10:30
An example would be in "Finding Nemo,"
225
615000
2000
Bunun bir örneği "Nemo'yu Bulmak"ta var,
10:32
in the short tension, you were always worried,
226
617000
2000
kısa süreçte, Dory'nin
10:34
would Dory's short-term memory
227
619000
2000
Marlin'in ona tüm anlattıklarını unutmasına neden olan
10:36
make her forget whatever she was being told by Marlin.
228
621000
2000
kısa zamanlı hafızası hakkında endişeleniyordunuz.
10:38
But under that was this global tension
229
623000
2000
Ama bunun altında,
10:40
of will we ever find Nemo
230
625000
2000
bu kocaman okyanusta Nemo'yu
10:42
in this huge, vast ocean?
231
627000
2000
bulabilecek miyiz gerginliği vardı.
10:44
In our earliest days at Pixar,
232
629000
2000
Pixar'daki ilk günlerimizde,
10:46
before we truly understood the invisible workings of story,
233
631000
3000
bir hikayenin içinde olan bitenleri anlamadan,
10:49
we were simply a group of guys just going on our gut, going on our instincts.
234
634000
3000
kalbimiz, içgüdülerimiz nereye götürürse oraya giden bir avuç adamlardık.
10:52
And it's interesting to see
235
637000
2000
Bunun bizi nasıl gerçekten
10:54
how that led us places
236
639000
2000
oldukça iyi olan yerlere
10:56
that were actually pretty good.
237
641000
2000
götürdüğünü görmek ilginç.
10:58
You've got to remember that in this time of year,
238
643000
3000
Yılın bu zamanında, 1993'te, başarılı bir animasyon
11:01
1993,
239
646000
2000
olarak görülen filmlerin
11:03
what was considered a successful animated picture
240
648000
3000
"Küçük Denizkizi", "Güzel ve Çirkin",
11:06
was "The Little Mermaid," "Beauty and the Beast,"
241
651000
3000
"Alaaddin", "Aslan Kral"
11:09
"Aladdin," "Lion King."
242
654000
2000
olduğunu hatırlamalısınız.
11:11
So when we pitched "Toy Story" to Tom Hanks for the first time,
243
656000
3000
Tom Hanks'e "Oyuncak Hikayesi"nin fikrinden ilk bahsettiğimizde,
11:14
he walked in and he said,
244
659000
2000
"Benim şarkı söylememi istemiyorsunuz,
11:16
"You don't want me to sing, do you?"
245
661000
2000
değil mi?" dedi.
11:18
And I thought that epitomized perfectly
246
663000
2000
Bence bu o zamanlarda insanların animasyonun
11:20
what everybody thought animation had to be at the time.
247
665000
3000
nasıl olması gerektiği hakkındaki fikirlerine harika bir örnek.
11:23
But we really wanted to prove
248
668000
2000
Bizim kanıtlamak istediğimiz şey
11:25
that you could tell stories completely different in animation.
249
670000
3000
animasyonla tamamen farklı hikayeler anlatabileceğimizdi.
11:28
We didn't have any influence then,
250
673000
2000
O zamanlar etkilendiğimiz bir şey yoktu,
11:30
so we had a little secret list of rules
251
675000
2000
o yüzden gizli tuttuğumuz
11:32
that we kept to ourselves.
252
677000
2000
bir kural listemiz vardı.
11:34
And they were: No songs,
253
679000
3000
Bunlar: Şarkı yok,
11:37
no "I want" moment,
254
682000
2000
"İstiyorum" anı yok,
11:39
no happy village,
255
684000
2000
mutlu köy yok,
11:41
no love story.
256
686000
2000
aşk hikayesi yok.
11:43
And the irony is that, in the first year,
257
688000
2000
İşin ilginci, ilk senemizde,
11:45
our story was not working at all
258
690000
2000
hikayemiz hiçbir yere gitmiyordu
11:47
and Disney was panicking.
259
692000
2000
ve Disney panik yapmaya başlamıştı.
11:49
So they privately got advice
260
694000
3000
Ve gizlice şimdi adını vermeyeceğim ünlü bir
11:52
from a famous lyricist, who I won't name,
261
697000
2000
söz yazarından tavsiye istediler
11:54
and he faxed them some suggestions.
262
699000
2000
ve o da onlara bazı öneriler faksladı.
11:56
And we got a hold of that fax.
263
701000
2000
Bu faks elimize geçti.
11:58
And the fax said,
264
703000
2000
Faks şöyle diyordu,
12:00
there should be songs,
265
705000
2000
şarkılar olmalı,
12:02
there should be an "I want" song,
266
707000
2000
bir tane "İstiyorum" şarkısı olmalı,
12:04
there should be a happy village song,
267
709000
2000
bir tane mutlu köy şarkısı olmalı,
12:06
there should be a love story
268
711000
2000
bir aşk hikayesi olmalı
12:08
and there should be a villain.
269
713000
2000
ve bir adet kötü karakter olmalı.
12:10
And thank goodness
270
715000
2000
Ve şükürler olsun ki
12:12
we were just too young, rebellious and contrarian at the time.
271
717000
3000
o zamanlar çok genç, asi ve muhaliftik.
12:15
That just gave us more determination
272
720000
3000
Bu bize daha iyi bir hikaye yaratmak için
12:18
to prove that you could build a better story.
273
723000
2000
şevk verdi.
12:20
And a year after that, we did conquer it.
274
725000
2000
Ondan sonraki yıl, harika bir iş çıkardık.
12:22
And it just went to prove
275
727000
2000
Bu da hikaye anlatmanın
12:24
that storytelling has guidelines,
276
729000
2000
katı, sabit kuralları değil,
12:26
not hard, fast rules.
277
731000
2000
ana esasları olduğunu kanıtladı.
12:28
Another fundamental thing we learned
278
733000
2000
Öğrendiğimiz başka önemli şey de
12:30
was about liking your main character.
279
735000
2000
ana karakterinizi sevmekti.
12:32
And we had naively thought,
280
737000
2000
Safça düşünüyorduk ki
12:34
well Woody in "Toy Story" has to become selfless at the end,
281
739000
2000
"Oyuncak Hikayesi"ndeki Woody sonunda bencilliğini yenmeliydi,
12:36
so you've got to start from someplace.
282
741000
2000
buna bir yerden başlamalıydınız.
12:38
So let's make him selfish. And this is what you get.
283
743000
3000
Onu bencil yapalım. Elimize bu geçti.
12:41
(Voice Over) Woody: What do you think you're doing?
284
746000
2000
Woody: Ne yaptığını sanıyorsun?
12:43
Off the bed.
285
748000
2000
Yataktan kalk.
12:45
Hey, off the bed!
286
750000
2000
Hey, yataktan kalk!
12:47
Mr. Potato Head: You going to make us, Woody?
287
752000
2000
Bay Patates Kafa: Bize bunu yaptırabileceğini mi sanıyorsun Woody?
12:49
Woody: No, he is.
288
754000
2000
Woody: Ben değil, o.
12:51
Slinky? Slink ... Slinky!
289
756000
4000
Sinsi? Sins... Sinsi!
12:55
Get up here and do your job.
290
760000
2000
Buraya gel ve işini yap.
12:57
Are you deaf?
291
762000
2000
Sağır mısın?
12:59
I said, take care of them.
292
764000
2000
Onlara günlerini göstermeni söyledim.
13:01
Slinky: I'm sorry, Woody,
293
766000
2000
Sinsi : Üzgünüm Woody.
13:03
but I have to agree with them.
294
768000
2000
Ama onlara hak vermek zorundayım.
13:05
I don't think what you did was right.
295
770000
2000
Bence yaptığın doğru değildi.
13:07
Woody: What? Am I hearing correctly?
296
772000
3000
Woody: Efendim? Doğru mu duyuyorum?
13:10
You don't think I was right?
297
775000
2000
Sence yaptığım doğru değil miydi?
13:12
Who said your job was to think, Spring Wiener?
298
777000
4000
Senin işinin düşünmek olduğunu kim söyledi, Yaylı Köpekçik?
13:17
AS: So how do you make a selfish character likable?
299
782000
2000
AS: Bencil bir karakteri nasıl sevdirirsiniz?
13:19
We realized, you can make him kind,
300
784000
2000
Onu kibar, cömert, komik,
13:21
generous, funny, considerate,
301
786000
2000
düşünceli yapabileceğimizi düşündük,
13:23
as long as one condition is met for him,
302
788000
2000
sadece tek bir koşul sağlanmalıydı:
13:25
is that he stays the top toy.
303
790000
2000
birinci oyuncak olarak kalmalıydı.
13:27
And that's what it really is,
304
792000
2000
Gerçekte de böyle,
13:29
is that we all live life conditionally.
305
794000
2000
hepimiz hayatı koşullu yaşıyoruz.
13:31
We're all willing to play by the rules and follow things along,
306
796000
2000
Koşullar sağlandığı sürece, kurallara göre oynamaya
13:33
as long as certain conditions are met.
307
798000
3000
ve kendimizi kaptırmaya istekliyiz.
13:36
After that, all bets are off.
308
801000
2000
Bundan sonra, kurallar geçerli değil.
13:38
And before I'd even decided to make storytelling my career,
309
803000
3000
Hikaye anlatıcılığını bir kariyer olarak seçmeden önce,
13:41
I can now see key things that happened in my youth
310
806000
2000
gençliğimde hikayeyle ilgili belli şeyleri
13:43
that really sort of opened my eyes
311
808000
2000
görmemi sağlayan kilit noktaları
13:45
to certain things about story.
312
810000
2000
şimdi görebiliyorum.
13:47
In 1986, I truly understood the notion
313
812000
3000
1986'da, hikayenin bir
13:50
of story having a theme.
314
815000
3000
teması olması gerektiğini anladım.
13:53
And that was the year that they restored and re-released
315
818000
3000
Bu "Arabistanlı Lawrance" filminin yeniden düzenlenip
13:56
"Lawrence of Arabia."
316
821000
2000
tekrar yayınlandığı yıldı.
13:58
And I saw that thing seven times in one month.
317
823000
3000
Onu bir ayda yedi kere gördüm.
14:01
I couldn't get enough of it.
318
826000
2000
Doyamıyordum.
14:03
I could just tell there was a grand design under it --
319
828000
3000
Bunun arkasında büyük bir plan olduğunu anlayabilmiştim --
14:06
in every shot, every scene, every line.
320
831000
2000
her karede, her sahnede, her sözde.
14:08
Yet, on the surface it just seemed
321
833000
2000
Yüzeyde,
14:10
to be depicting his historical lineage
322
835000
3000
tarihteki rolünün anlatıldığı
14:13
of what went on.
323
838000
2000
bir seymiş gibi gözüküyordu.
14:15
Yet, there was something more being said. What exactly was it?
324
840000
2000
Ancak, anlattığı başka bir şeyler de vardı. Bu gerçekten neydi?
14:17
And it wasn't until, on one of my later viewings,
325
842000
2000
Sonraki izleyişlerimden birinde
14:19
that the veil was lifted
326
844000
2000
bu perde aralandı,
14:21
and it was in a scene where he's walked across the Sinai Desert
327
846000
3000
bunu Sina Çölü'nde yürüyüp
14:24
and he's reached the Suez Canal,
328
849000
2000
Süveyş Kanalı'na ulaştığı sahnede,
14:26
and I suddenly got it.
329
851000
2000
bir anda anlamıştım.
14:33
(Video) Boy: Hey! Hey! Hey! Hey!
330
858000
6000
(Video) Çocuk: Hey! Hey! Hey! Hey!
14:46
Cyclist: Who are you?
331
871000
3000
Motorsikletli: Kimsiniz?
14:50
Who are you?
332
875000
3000
Kimsiniz?
14:53
AS: That was the theme: Who are you?
333
878000
3000
AS: Tema buydu: Kimsiniz?
14:56
Here were all these seemingly disparate
334
881000
2000
Burada birbirinden bağımsız gözüken
14:58
events and dialogues
335
883000
2000
olaylar ve diyaloglar
15:00
that just were chronologically telling the history of him,
336
885000
3000
sadece kronolojik olarak hikayenin tarihini anlatıyor,
15:03
but underneath it was a constant,
337
888000
2000
ama bunun altında sabit bir yol haritası,
15:05
a guideline, a road map.
338
890000
2000
bir kılavuz var.
15:07
Everything Lawrence did in that movie
339
892000
2000
Lawrance'ın bu filmde yaptığı her şey
15:09
was an attempt for him to figure out where his place was in the world.
340
894000
3000
onun dünyadaki yerini anlama çabasıydı.
15:12
A strong theme is always running through
341
897000
3000
İyi anlatılmış her hikayede her zaman
15:15
a well-told story.
342
900000
3000
güçlü bir tema vardır.
15:18
When I was five,
343
903000
2000
Ben beş yaşındayken,
15:20
I was introduced to possibly the most major ingredient
344
905000
3000
az hatırlanan,
15:23
that I feel a story should have,
345
908000
3000
ancak bence bir hikayenin sahip olması gereken
15:26
but is rarely invoked.
346
911000
2000
en önemli unsurla tanıştım.
15:28
And this is what my mother took me to when I was five.
347
913000
3000
Bu annem beni beş yaşındayken bunu göremeye götürdüğünde oldu.
15:34
(Video) Thumper: Come on. It's all right.
348
919000
3000
(Video) Thumper: Hadi, bir şey yok.
15:37
Look.
349
922000
2000
Bak.
15:39
The water's stiff.
350
924000
3000
Su katı.
15:45
Bambi: Yippee!
351
930000
2000
Bambi: Yuppii!
15:57
Thumper: Some fun,
352
942000
2000
Thumper: Eğlenceli,
15:59
huh, Bambi?
353
944000
3000
değil mi Bambi?
16:02
Come on. Get up.
354
947000
2000
Haydi. Kalk.
16:04
Like this.
355
949000
2000
Böyle.
16:24
Ha ha. No, no, no.
356
969000
3000
Ha ha. Hayır, hayır, hayır.
16:27
AS: I walked out of there
357
972000
2000
AS: Oradan çıktığımda
16:29
wide-eyed with wonder.
358
974000
2000
gözlerim faltaşı gibi açılmıştı.
16:31
And that's what I think the magic ingredient is,
359
976000
2000
Bence sihirli unsur da bu,
16:33
the secret sauce,
360
978000
2000
gizli sos
16:35
is can you invoke wonder.
361
980000
2000
meraklandırabiliyor musunuz?
16:37
Wonder is honest, it's completely innocent.
362
982000
2000
Merak dürüsttür, tamamen saftır.
16:39
It can't be artificially evoked.
363
984000
2000
Yapay olarak uyaramazsınız.
16:41
For me, there's no greater ability
364
986000
2000
Bence, bir insanın size bunu hissettirmesinden
16:43
than the gift of another human being giving you that feeling --
365
988000
3000
daha önemli bir yetenek yok --
16:46
to hold them still just for a brief moment in their day
366
991000
3000
onları günlerinin kısa bir parçasında haraketsiz bırakmak
16:49
and have them surrender to wonder.
367
994000
2000
ve meraka yenik düşürmek.
16:51
When it's tapped, the affirmation of being alive,
368
996000
3000
Bu uyarıldığında, canlı olmanın onayı,
16:54
it reaches you almost to a cellular level.
369
999000
3000
size neredeyse hücresel boyutta ulaşır.
16:57
And when an artist does that to another artist,
370
1002000
2000
Hele bir sanatçı bunu başka bir sanatçıya yaptığında
16:59
it's like you're compelled to pass it on.
371
1004000
2000
sanki bunu başkasına aktarmak zorunda hissedersiniz.
17:01
It's like a dormant command
372
1006000
2000
Tıpkı sessiz bir emrin aniden
17:03
that suddenly is activated in you, like a call to Devil's Tower.
373
1008000
3000
içinizde duyulması gibi, Devil's Tower'a bir çağrı gibi.
17:06
Do unto others what's been done to you.
374
1011000
3000
Sana ne yapıldıysa aynısını başkalarına da yap.
17:09
The best stories infuse wonder.
375
1014000
3000
En iyi hikayeler, meraklandıranlardır.
17:12
When I was four years old,
376
1017000
2000
Ben dört yaşındayken,
17:14
I have a vivid memory
377
1019000
2000
net olarak hatırlıyorum,
17:16
of finding two pinpoint scars on my ankle
378
1021000
3000
ayak bileğimde iki tane iğne büyüklüğünde
17:19
and asking my dad what they were.
379
1024000
2000
yara izi vardı ve babama bunların ne olduğunu sordum.
17:21
And he said I had a matching pair like that on my head,
380
1026000
2000
Aynılarından kafamda da olduğunu söyledi,
17:23
but I couldn't see them because of my hair.
381
1028000
2000
ancak saçlarımdan dolayı onları göremiyordum.
17:25
And he explained that when I was born,
382
1030000
2000
Doğduğumda,
17:27
I was born premature,
383
1032000
2000
prematüre olduğumu söyledi,
17:29
that I came out much too early,
384
1034000
3000
çok erken gelmiştim,
17:32
and I wasn't fully baked;
385
1037000
2000
tamamen gelişme fırsatı bulamamıştım;
17:34
I was very, very sick.
386
1039000
2000
çok çok hastaydım.
17:36
And when the doctor took a look at this yellow kid with black teeth,
387
1041000
3000
Doktor bu siyah dişli sarı bebeğe baktığında
17:39
he looked straight at my mom and said,
388
1044000
2000
annemin gözlerinin içine bakıp
17:41
"He's not going to live."
389
1046000
3000
"Yaşamayacak" demiş.
17:44
And I was in the hospital for months.
390
1049000
3000
Aylarca hastanede kaldım.
17:47
And many blood transfusions later,
391
1052000
2000
Birçok kan naklinden sonra,
17:49
I lived,
392
1054000
2000
hayatta kaldım
17:51
and that made me special.
393
1056000
3000
ve bu beni özel kıldı.
17:54
I don't know if I really believe that.
394
1059000
3000
Buna gerçekten inanıyor muyum bilmiyorum.
17:57
I don't know if my parents really believe that,
395
1062000
3000
Ailem buna gerçekten inanıyor mu bilmiyorum,
18:00
but I didn't want to prove them wrong.
396
1065000
3000
ama onları haksız çıkarmak istemedim.
18:03
Whatever I ended up being good at,
397
1068000
3000
İyi olarak yaptığım her şeyde,
18:06
I would strive to be worthy of the second chance I was given.
398
1071000
4000
bana verilen ikinci şansı hak ettiğimi kanıtlamaya çalıştım.
18:10
(Video) (Crying)
399
1075000
4000
(Video) (Ağlama sesleri)
18:23
Marlin: There, there, there.
400
1088000
3000
Marlin: İşte buradasın.
18:26
It's okay, daddy's here.
401
1091000
3000
Tamam, baban burada.
18:29
Daddy's got you.
402
1094000
3000
Artık babanlasın.
18:34
I promise,
403
1099000
2000
Söz veriyorum,
18:36
I will never let anything happen to you, Nemo.
404
1101000
4000
sana hiçbir şey olmasına izin vermeyeceğim Nemo.
18:40
AS: And that's the first story lesson I ever learned.
405
1105000
4000
AS: Bu benim ilk öğrendiğim hikaye dersiydi.
18:44
Use what you know. Draw from it.
406
1109000
2000
Bildiklerini kullan. Onları işle.
18:46
It doesn't always mean plot or fact.
407
1111000
2000
Bunun her zaman bir senaryo ya da gerçek olması gerekmez.
18:48
It means capturing a truth from your experiencing it,
408
1113000
3000
Deneyimlerinizden bir sonuç çıkarmak ve içinizde,
18:51
expressing values you personally feel
409
1116000
3000
derinlerde hissettiğiniz değerleri
18:54
deep down in your core.
410
1119000
2000
ifade etmek anlamına gelir.
18:56
And that's what ultimately led me to speaking to you
411
1121000
2000
Ve bu da en sonunda burada TEDTalk'ta size
18:58
here at TEDTalk today.
412
1123000
2000
konuşma yapmamı sağlayan şey.
19:00
Thank you.
413
1125000
2000
Teşekkür ederim.
19:02
(Applause)
414
1127000
8000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Andrew Stanton - FilmmakerAndrew Stanton has made you laugh and cry. The writer behind the three "Toy Story" movies and the writer/director of "WALL-E," he releases his new film, "John Carter," in March.
Why you should listen
Andrew Stanton wrote the first film produced entirely on a computer, Toy Story. But what made that film a classic wasn't the history-making graphic technology -- it's the story, the heart, the characters that children around the world instantly accepted into their own lives. Stanton wrote all three Toy Story movies at Pixar Animation Studios, where he was hired in 1990 as the second animator on staff. He has two Oscars, as the writer-director of Finding Nemo and WALL-E. And as Edgar Rice Burroughs nerds, we're breathlessly awaiting the March opening of his fantasy-adventure movie John Carter.
Andrew Stanton | Speaker | TED.com