TEDGlobal 2009
Rachel Pike: The science behind a climate headline
Khoa học đằng sau một tiêu đề về khí hậu
Filmed:
Readability: 4.3
787,904 views
Trong 4 phút, chuyên gia hoá học khí quyển Rachel Pike giới thiệu sơ lược về những nỗ lực khoa học miệt mài đằng sau những tiêu đề táo bạo về biến đổi khí hậu, cùng với đoàn nghiên cứu của mình -- hàng ngàn người đã cống hiến cho dự án này -- một chuyến bay mạo hiểm qua rừng già để tìm kiếm thông tin về một phân tử then chốt.
Rachel Pike - Atmospheric chemist
Rachel Pike studies climate change at the molecular level -- tracking how emissions from biofuel crops react with the air to shape weather trends globally. Full bio
Rachel Pike studies climate change at the molecular level -- tracking how emissions from biofuel crops react with the air to shape weather trends globally. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'd like to talk to you today about the scale
0
0
3000
Tôi muốn cho các bạn biết về sự to lớn
00:18
of the scientific effort that goes into making
1
3000
2000
của những nỗ lực khoa học đã góp phần làm nên
00:20
the headlines you see in the paper.
2
5000
2000
các dòng tít bạn thường thấy trên báo.
00:22
Headlines that look like this when they have to do with climate change,
3
7000
2000
Có những dòng trông như thế này khi bàn về biến đổi khí hậu,
00:24
and headlines that look like this when they have to do with air quality or smog.
4
9000
4000
và như thế này khi nói về chất lượng không khí hay khói bụi.
00:28
They are both two branches of the same field of atmospheric science.
5
13000
3000
Cả hai đều là một nhánh của cùng một lĩnh vực trong ngành khoa học khí quyển.
00:31
Recently the headlines looked like this when the Intergovernmental
6
16000
2000
Các tiêu đề gần đây trông như thế này khi Ban Điều hành
00:33
Panel on Climate Change, or IPCC,
7
18000
2000
Biến đổi khí hậu Liên chính phủ, gọi tắt là IPCC
00:35
put out their report on the state of understanding of the atmospheric system.
8
20000
4000
đưa ra bài nghiên cứu của họ về hệ thống khí quyển.
00:39
That report was written by 620 scientists
9
24000
2000
Nghiên cứu được viết bởi 620 nhà khoa học
00:41
from 40 countries.
10
26000
2000
từ 40 quốc gia khác nhau.
00:43
They wrote almost a thousand pages on the topic.
11
28000
2000
Họ viết gần 1000 trang về chủ đề này.
00:45
And all of those pages were reviewed by another 400-plus
12
30000
3000
Và tất cả các trang đều được xem xét bởi 400
00:48
scientists and reviewers, from 113 countries.
13
33000
3000
khoa học gia và nhà phê bình khác từ 113 quốc gia.
00:51
It's a big community. It's such a big community, in fact,
14
36000
3000
Đó là cả một cộng đồng lớn, lớn đến nỗi trên thực tế
00:54
that our annual gathering is the largest scientific meeting in the world.
15
39000
3000
cuộc tụ hội hằng năm của chúng tôi là hội nghị khoa học [tự nhiên] lớn nhất thế giới.
00:57
Over 15,000 scientists go to San Francisco every year for that.
16
42000
3000
Mỗi năm, hơn 15,000 nhà khoa học đến San Francisco để tham dự hội nghị này.
01:00
And every one of those scientists is in a research group,
17
45000
2000
Mỗi một khoa học gia đều thuộc một nhóm nghiên cứu,
01:02
and every research group studies a wide variety of topics.
18
47000
3000
và mỗi nhóm đều nghiên cứu rất nhiều đề tài đa dạng.
01:05
For us at Cambridge, it's as varied as the El Niño oscillation,
19
50000
3000
Với chúng tôi, tại Cambridge, các đề tài thay đổi từ sự dao động của El Niño,
01:08
which affects weather and climate,
20
53000
2000
vốn có tác động đến thời tiết và khí hậu,
01:10
to the assimilation of satellite data,
21
55000
2000
sự đồng hoá thông tin từ vệ tinh,
01:12
to emissions from crops that produce biofuels, which is what I happen to study.
22
57000
3000
khí thải từ những cánh đồng nhiên liệu sinh học, tình cờ lại là đề tài tôi nghiên cứu.
01:15
And in each one of these research areas, of which there are even more,
23
60000
3000
Mỗi lĩnh vực nghiên cứu lại chia ra những lĩnh vực nhỏ hơn,
01:18
there are PhD students, like me,
24
63000
2000
và những nghiên cứu sinh có bằng tiến sĩ, như tôi,
01:20
and we study incredibly narrow topics,
25
65000
2000
phải nghiên cứu những đề tài vô cùng cụ thể,
01:22
things as narrow as a few processes or a few molecules.
26
67000
2000
cụ thể như chỉ vài quy trình hay vài phân tử.
01:24
And one of the molecules I study is called isoprene,
27
69000
3000
Một trong số những phân tử tôi nghiên cứu tên là isoprene.
01:27
which is here. It's a small organic molecule. You've probably never heard of it.
28
72000
4000
Đây. Nó là một phân tử hữu cơ nhỏ. Có thể các bạn cũng chưa từng nghe tên.
01:31
The weight of a paper clip is approximately equal to
29
76000
2000
Trọng lượng của một chiếc kẹp giấy vào khoảng
01:33
900 zeta-illion -- 10 to the 21st -- molecules of isoprene.
30
78000
4000
900 zeta-illion -- 10 mũ 21 -- phân tử isoprene.
01:37
But despite its very small weight,
31
82000
2000
Dù trọng lượng phân tử rất nhỏ,
01:39
enough of it is emitted into the atmosphere
32
84000
2000
thế nhưng lượng isoprene được thải vào khí quyển
01:41
every year to equal the weight of all the people on the planet.
33
86000
3000
hàng năm ngang ngửa với tổng trọng lượng của dân số toàn cầu.
01:44
It's a huge amount of stuff. It's equal to the weight of methane.
34
89000
3000
Đó là một lượng khí thải khổng lồ, bằng tổng trọng lượng của mêtan.
01:47
And because it's so much stuff, it's really important for the atmospheric system.
35
92000
3000
Chính vì lượng khí thải rất lớn, nó có ý nghĩa quan trọng với hệ thống khí quyển.
01:50
Because it's important to the atmospheric system,
36
95000
3000
Chính vì nó có ý nghĩa quan trọng với hệ thống khí quyển,
01:53
we go to all lengths to study this thing.
37
98000
2000
giá nào chúng tôi cũng theo đuổi nghiên cứu này đến cùng.
01:55
We blow it up and look at the pieces.
38
100000
2000
Chúng tôi cho nó nổ và xem xét từng mảnh nhỏ.
01:57
This is the EUPHORE Smog Chamber in Spain.
39
102000
2000
Đây là Phòng nghiên cứu khói bụi EUPHORE ở Tây Ban Nha.
01:59
Atmospheric explosions, or full combustion,
40
104000
2000
Nổ trong không khí hay cháy hoàn toàn
02:01
takes about 15,000 times longer than what happens in your car.
41
106000
3000
diễn ra chậm hơn 15,000 lần so với những phản ứng trong động cơ xe.
02:04
But still, we look at the pieces.
42
109000
2000
Dù vậy, chúng tôi vẫn xem xét từng mảnh nhỏ.
02:06
We run enormous models on supercomputers;
43
111000
2000
Chúng tôi chạy những mô hình khổng lồ trên siêu máy tính;
02:08
this is what I happen to do.
44
113000
2000
đây là công việc của tôi.
02:10
Our models have hundreds of thousands of grid boxes
45
115000
2000
Mô hình của chúng tôi gồm hàng trăm ngàn thùng xếp chồng
02:12
calculating hundreds of variables each, on minute timescales.
46
117000
3000
tính toán với hàng trăm biến số trong thời gian cực ngắn.
02:15
And it takes weeks to perform our integrations.
47
120000
2000
Mà vẫn cần hàng tuần mới thực hiện xong các phép tích phân.
02:17
And we perform dozens of integrations
48
122000
2000
Chúng tôi cần làm hàng tá phép tính như thế
02:19
in order to understand what's happening.
49
124000
2000
để hiểu được những gì đang xảy ra.
02:21
We also fly all over the world looking for this thing.
50
126000
3000
Chúng tôi còn bay khắp thế giới để tìm phân tử này.
02:24
I recently joined a field campaign in Malaysia. There are others.
51
129000
3000
Gần đây tôi tham gia một cuộc khảo sát thực địa ở Malaysia. Còn nhiều chuyến khác nữa.
02:27
We found a global atmospheric watchtower there,
52
132000
2000
Chúng tôi tìm thấy một tháp canh khí hậu toàn cầu ở đó,
02:29
in the middle of the rainforest, and hung hundreds of thousands
53
134000
2000
ngay giữa rừng sâu, và chúng tôi treo các thiết bị nghiên cứu
02:31
of dollars worth of scientific equipment
54
136000
2000
trị giá hàng trăm ngàn đô la
02:33
off this tower, to look for isoprene,
55
138000
2000
xa khỏi cái tháp để tìm isoprene,
02:35
and of course, other things while we were there.
56
140000
2000
và tất nhiên là những thứ khác nữa trong suốt thời gian ở đó.
02:37
This is the tower in the middle of the rainforest, from above.
57
142000
2000
Đây chính là cái tháp giữa rừng sâu, nhìn từ trên cao.
02:39
And this is the tower from below.
58
144000
2000
Và từ dưới đất.
02:41
And on part of that field campaign we even brought an aircraft with us.
59
146000
3000
Có giai đoạn chúng tôi còn mang cả máy bay theo.
02:44
And this plane, the model, BA146, which was run by FAAM,
60
149000
3000
Chiếc phi cơ này, mẫu BA146 do FAAM sở hữu
02:47
normally flies 120 to 130 people.
61
152000
3000
thông thường có thể chở từ 120-130 người.
02:50
So maybe you took a similar aircraft to get here today.
62
155000
3000
Rất có thể bạn đã ở trên một chiếc tương tự khi đến đây hôm nay.
02:53
But we didn't just fly it. We were flying at 100 meters above the top of the canopy
63
158000
3000
Chúng tôi không chỉ bay. Chúng tôi bay cách tầng vòm của rừng 100 mét
02:56
to measure this molecule -- incredibly dangerous stuff.
64
161000
3000
để đo đạc phân tử này -- chuyện vô cùng nguy hiểm.
02:59
We have to fly at a special incline in order to make the measurements.
65
164000
3000
Chúng tôi phải bay với độ nghiêng đặc biệt để thực hiện các phép đo.
03:02
We hire military and test pilots to do the maneuvering.
66
167000
2000
Phải thuê quân đội và sát hạch phi cơ để điều khiển máy bay.
03:04
We have to get special flight clearance.
67
169000
2000
Phải xin lệnh đặc biệt cho phép bay.
03:06
And as you come around the banks in these valleys, the forces can get up to two Gs.
68
171000
3000
Khi bay quanh những bờ sông ở thung lũng, các lực tác động có thể lên tới 2G.
03:09
And the scientists have to be completely harnessed in
69
174000
2000
Các nhà khoa học phải được thắt chặt hoàn toàn vào ghế
03:11
in order to make measurements while they're on board.
70
176000
2000
để có thể thực hiện đo đạc trên máy bay.
03:13
So, as you can imagine,
71
178000
2000
Vì vậy, bạn có thể hình dung,
03:15
the inside of this aircraft doesn't look like any plane you would take on vacation.
72
180000
3000
bên trong đó hoàn toàn không giống với bất kỳ chiếc máy bay du lịch nào khác.
03:18
It's a flying laboratory that we took to make measurements in the region of this molecule.
73
183000
5000
Đó là cả một phòng thí nghiệm di động để giúp chúng tôi thực hiện các phép đo.
03:23
We do all of this to understand the chemistry of one molecule.
74
188000
3000
Chúng tôi làm tất cả chỉ để tìm hiểu tính chất hoá học của một phân tử.
03:26
And when one student like me has some sort of inclination
75
191000
2000
Khi nghiên cứu sinh như tôi có sở thích
03:28
or understanding about that molecule,
76
193000
2000
hay hiểu biết về phân tử đó, đại loại như thế,
03:30
they write one scientific paper on the subject.
77
195000
2000
họ sẽ viết cả một bài nghiên cứu khoa học về đề tài đó.
03:32
And out of that field campaign we'll probably get
78
197000
2000
Và ngoài cuộc khảo sát đó chúng tôi sẽ còn
03:34
a few dozen papers on a few dozen processes or molecules.
79
199000
3000
hàng tá bài nghiên cứu về hàng tá các quy trình hay phân tử.
03:37
And as a body of knowledge builds up,
80
202000
2000
Khi một phần kiến thức dần định hình,
03:39
it will form one subsection, or one sub-subsection
81
204000
3000
nó sẽ tạo thành một tiểu mục, hay một tiểu-tiểu mục
03:42
of an assessment like the IPCC, although we have others.
82
207000
3000
trong một bản kiểm định như ở IPCC, mặc dù còn có nhiều bài khác.
03:45
And each one of the 11 chapters of the IPCC
83
210000
3000
Mỗi một chương trong 11 chương của IPCC
03:48
has six to ten subsections.
84
213000
2000
có từ 6 đến 10 tiểu mục như thế.
03:50
So you can imagine the scale of the effort.
85
215000
2000
Nói như thế để bạn hình dung được quy mô của những nỗ lực này.
03:52
In each one of those assessments that we write,
86
217000
2000
Trong mỗi bản đánh giá chúng tôi viết,
03:54
we always tag on a summary,
87
219000
2000
chúng tôi luôn đính kèm một bản tóm lược,
03:56
and the summary is written for a non-scientific audience.
88
221000
3000
được viết cho những độc giả không chuyên về khoa học.
03:59
And we hand that summary to journalists and policy makers,
89
224000
2000
Chúng tôi đưa bản tóm lược cho các nhà báo và nhà chính sách
04:01
in order to make headlines like these.
90
226000
2000
để có được những dòng tít như thế này.
04:03
Thank you very much.
91
228000
2000
Cám ơn rất nhiều.
04:05
(Applause)
92
230000
3000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Rachel Pike - Atmospheric chemistRachel Pike studies climate change at the molecular level -- tracking how emissions from biofuel crops react with the air to shape weather trends globally.
Why you should listen
Rachel Pike knows the intricacies of climate research -- the laborious, exacting and subtle techniques behind findings that end up in IPCC reports and, later, news headlines.
As a Ph.D candidate at Cambridge, Pike's research on isoprene, a major biofuel crop emission, and other molecules has taken her soaring over rainforest canopies in multi-ton labs-on-wings, into the cooled-down sub-levels of supercomputer grids, and into massive experimental atmospheric chambers. Her exhaustive work represents a major step toward a complete picture of how human activity affects the global ecosystem.
Rachel Pike | Speaker | TED.com