TED2010
Jonathan Klein: Photos that changed the world
Conatan Klain: Dünyanı dəyişən fotoşəkillər
Filmed:
Readability: 5.1
1,357,336 views
Şəkillər tarixi sənədləşdirməkdən daha artıqdırlar, onlar tarixi yaradırlar. TED universitetindəki nitqində Getti əməkdaşı Conatan Klain bunun ən məşhur nümunələrini paylaşır və nəsillərin belə güclü şəkillərdən təsirlənib nələr edəcəyi haqda danışır.
Jonathan Klein - Executive
Jonathan Klein runs Getty Images, a stock photo agency whose vast archive of still photography and illustrations is a mainstay of the creative class. Full bio
Jonathan Klein runs Getty Images, a stock photo agency whose vast archive of still photography and illustrations is a mainstay of the creative class. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
In my industry,
0
0
2000
Bizim işimizdə
00:17
we believe that images can change the world.
1
2000
3000
şəkillərin dünyanı dəyişə biləcəyinə inanırıq.
00:20
Okay, we're naive, we're bright-eyed and bushy-tailed.
2
5000
3000
Düzdür, bir az sadəlövhük, işimizi çox sevirik.
00:23
The truth is that we know that the
3
8000
2000
Əslində, bilirik ki, şəkillər
00:25
images themselves don't change the world,
4
10000
2000
özləri dünyanı dəyişmirlər.
00:27
but we're also aware that, since the beginning of photography,
5
12000
3000
Amma fotoqraflığın yarandığı gündən bəri
00:30
images have provoked reactions in people,
6
15000
3000
şəkillərin insanları hərəkətə gətirib
dəyişikliyə səbəb olan
dəyişikliyə səbəb olan
00:33
and those reactions have caused change to happen.
7
18000
3000
amillərdən biri olduğunu da bilirik.
00:36
So let's begin with a group of images.
8
21000
3000
Bir neçə şəkildən başlayaq.
00:39
I'd be extremely surprised
9
24000
2000
Yəqin ki, bu şəkillərin çoxunu
00:41
if you didn't recognize many or most of them.
10
26000
3000
ya da hamısını görübsünüz.
00:44
They're best described as iconic:
11
29000
2000
Bu şəkilləri klassik adlandırmaq düz olardı:
00:46
so iconic, perhaps, they're cliches.
12
31000
3000
klassikləşib klişeyə çevriliblər.
00:49
In fact, they're so well-known
13
34000
2000
Bu şəkilləri o qədər yaxşı tanıyırıq ki,
00:51
that you might even recognize them
14
36000
2000
onlar azca fərqli formada olsalar belə
00:53
in a slightly or somewhat different form.
15
38000
3000
dərhal seçə bilirik.
00:57
(Laughter)
16
42000
2000
(Gülüş)
01:00
But I think we're looking for something more.
17
45000
2000
Ancaq bu tam hekayə deyil.
01:02
We're looking for something more.
18
47000
2000
Daha dərinə gedək.
01:04
We're looking for images that shine
19
49000
2000
Vacib məsələlərə işıq salmış
01:06
an uncompromising light on crucial issues,
20
51000
3000
fotoşəkillərdən danışaq.
01:09
images that transcend borders, that transcend religions,
21
54000
3000
Sərhəd və dinlərin hüdudlarını aşıb
01:12
images that provoke us
22
57000
2000
bizi ayağa qalxmağa,
01:14
to step up and do something --
23
59000
2000
hərəkətə keçməyə
01:16
in other words, to act.
24
61000
2000
təşviq edən şəkillər.
01:18
Well, this image you've all seen.
25
63000
3000
Bu şəkli hamınız görmüsünüz.
01:21
It changed our view of the physical world.
26
66000
2000
Bu şəkil fiziki dünyamız haqdakı
anlayışımızı dəyişib.
anlayışımızı dəyişib.
01:23
We had never seen our planet from this perspective before.
27
68000
3000
Əvvəllər dünyanı bu perspektivdən
heç vaxt görməmişdik.
heç vaxt görməmişdik.
01:26
Many people credit
28
71000
2000
Çox adam ətraf mühitin qorunması
01:28
a lot of the birth of the environmental movement
29
73000
2000
hərəkatının yaranmasını bu şəkillə əlaqələndirir,
01:30
to our seeing the planet like this
30
75000
2000
dünyanı ilk dəfə belə kiçik,
01:32
for the first time --
31
77000
2000
belə kövrək gördüyümüz
01:34
its smallness, its fragility.
32
79000
2000
ilk şəkil.
01:37
Forty years later, this group, more than most,
33
82000
3000
Bu andan 40 il keçib,
01:40
are well aware of the destructive power
34
85000
2000
biz insanların ətraf mühitə
dağıdıcı təsirini
dağıdıcı təsirini
01:42
that our species can wield over our environment.
35
87000
3000
burda oturanlar da çox yaxşı bilirlər.
01:45
And at last, we appear to be doing something about it.
36
90000
3000
Axır ki, buna qarşı nə isə etməyə başlamışıq.
01:49
This destructive power takes many different forms.
37
94000
3000
Bu dağıdıcı qüvvə fərqli şəkillər ala bilir.
01:52
For example, these images taken by Brent Stirton
38
97000
3000
Məsələn, bu şəkillər Brent Stirton tərəfindən
01:55
in the Congo.
39
100000
2000
Konqoda çəkilib.
01:57
These gorillas were murdered, some would even say crucified,
40
102000
3000
Bu qorillalar öldürülmüşdü, hətta
çarmıxa çəkilmişdilər deyərdik.
çarmıxa çəkilmişdilər deyərdik.
02:00
and unsurprisingly,
41
105000
2000
Təbii olaraq, bunlar
02:02
they sparked international outrage.
42
107000
2000
bütün dünyada narazılığa səbəb oldu.
02:04
Most recently,
43
109000
2000
Bu yaxınlarda
02:06
we've been tragically reminded of the destructive power of nature itself
44
111000
3000
təbiətin özünün dağıdıcı gücünün varlığını
02:09
with the recent earthquake in Haiti.
45
114000
2000
Haitidəki son zəlzələdə təkrar hiss etdik.
Bundan daha pisi isə
02:12
Well, I think what is far worse
46
117000
3000
02:15
is man's destructive power over man.
47
120000
2000
insanların bir-birinə etdikləridir.
02:17
Samuel Pisar, an Auschwitz survivor, said,
48
122000
3000
Auşvitsdən sağ çıxan Samuel Pisar
02:20
and I'll quote him,
49
125000
2000
belə demişdi,
02:22
"The Holocaust teaches us that nature,
50
127000
2000
"Holokost göstərir ki,
02:24
even in its cruelest moments,
51
129000
3000
təbiət ən qəddar anında belə
02:27
is benign in comparison with man,
52
132000
3000
mənəviyyat və idrakını itirmiş insanla
02:30
when he loses his moral compass and his reason."
53
135000
3000
müqayisədə çox daha zərərsizdir."
02:33
There's another kind of crucifixion.
54
138000
3000
Başqa bir çarmıx şəkli.
02:36
The horrifying images from Abu Ghraib
55
141000
2000
Əbu Qreib və Quantanamoda
02:38
as well as the images from Guantanamo
56
143000
2000
çəkilmiş bu şəkillərin
02:40
had a profound impact.
57
145000
2000
çox böyük təsiri oldu.
02:42
The publication of those images,
58
147000
2000
Bu şəkillərin yayımlanması
02:44
as opposed to the images themselves,
59
149000
2000
şəkillərə qarşı dövlət siyasətinin
02:46
caused a government to change its policies.
60
151000
3000
dəyişməsinə səbəb oldu.
02:49
Some would argue that it is those images
61
154000
2000
Bir çox insanlar bu şəkillərin İraqdakı iğtişaşlara
02:51
that did more to fuel the insurgency in Iraq
62
156000
3000
digər bütün virtual qarşıdurmalardan
02:54
than virtually any other single act.
63
159000
2000
daha güclü təsiri olduğuna da inanırlar.
02:56
Furthermore, those images forever removed
64
161000
3000
Bu şəkillər həm də işğalçı qüvvələrin
02:59
the so-called moral high ground of the occupying forces.
65
164000
3000
alışılmış haqlı və üstünlüyü anlayışının da sonu oldu.
03:02
Let's go back a little.
66
167000
2000
Bir az geri gedək.
03:04
In the 1960s and 1970s,
67
169000
2000
60-70-ci illərdə
03:06
the Vietnam War was basically shown
68
171000
2000
Vyetnam müharibəsi Amerika evlərində
03:08
in America's living rooms day in, day out.
69
173000
2000
gecə-gündüz göstərilirdi.
03:10
News photos brought people face to face
70
175000
3000
Xəbərlərdə yayımlanan fotoşəkillər
03:13
with the victims of the war: a little girl burned by napalm,
71
178000
3000
izləyiciləri müharibə qurbanları olan
napalmla yanmış qızla,
napalmla yanmış qızla,
03:17
a student killed by the National Guard
72
182000
2000
Ohayonun Kent Dövlət Universitetində
etirazlar zamanı
etirazlar zamanı
03:19
at Kent State University in Ohio during a protest.
73
184000
3000
Milli Mühafizəçilər tərəfindən öldürülmüş tələbə
ilə üz-üzə gətirdi.
ilə üz-üzə gətirdi.
03:22
In fact, these images became
74
187000
2000
Bu şəkillər sonrakı etirazların da
03:24
the voices of protest themselves.
75
189000
2000
əsas səbəbi oldu.
03:26
Now, images have power
76
191000
2000
Fotoşəkillər həm də
03:28
to shed light of understanding
77
193000
2000
şübhə, cəhalətin ortadan
03:30
on suspicion, ignorance,
78
195000
2000
qalxmasında xüsusi rol oynayıb.
03:32
and in particular -- I've given a lot of talks on this
79
197000
2000
Haqqında əvvəllər də çox danışdığım,
03:34
but I'll just show one image --
80
199000
3000
bircə rəsmlə izah edəcəyim
03:37
the issue of HIV/AIDS.
81
202000
2000
QİÇS virusu məsələsinə toxunum.
03:40
In the 1980s, the stigmatization of people with the disease
82
205000
3000
90-ci illərdə xəstəliyə yoluxmaq o qədər
03:43
was an enormous barrier
83
208000
2000
rüsvacçılıq hesab olunurdu ki,
03:45
to even discussing or addressing it.
84
210000
2000
problemi müzakirə etmək belə çətin idi.
03:47
A simple act, in 1987, of the most famous woman in the world,
85
212000
3000
Kiçik bir hərəkət, 1987-ci ildə
dünyanın ən məşhur xanımı
dünyanın ən məşhur xanımı
03:50
the Princess of Wales, touching
86
215000
2000
Uels kraliçasının QİÇS-ə yoluxmuş uşağa
03:52
an HIV/AIDS infected baby
87
217000
2000
toxunması bu tutumda
03:54
did a great deal, especially in Europe, to stop that.
88
219000
3000
əsas da Avropada böyük dəyişikliyə səbəb oldu.
03:57
She, better than most, knew the power of an image.
89
222000
3000
O, şəklin gücünü hamıdan çox yaxşı bilirdi.
04:01
So when we are confronted by a powerful image,
90
226000
2000
Bizim də belə güclü fotoşəkillər qarşısında
04:03
we all have a choice:
91
228000
2000
edəcəyimiz bir neçə seçim var;
04:05
We can look away, or we can address the image.
92
230000
3000
gözümüzü onlardan çəkə,
yaxud şəkildəki problemə xitab edə bilərik.
yaxud şəkildəki problemə xitab edə bilərik.
04:08
Thankfully, when these photos appeared in
93
233000
2000
Şükr, bu şəkillər 1988-ci ildə
04:10
The Guardian in 1998,
94
235000
2000
Guardian qəzetində çap olunduqdan sonra
04:12
they put a lot of focus and attention and, in the end, a lot of money
95
237000
3000
Sudanda aclığa qarşı tədbirlərə daha çox diqqət,
04:15
towards the Sudan famine relief efforts.
96
240000
2000
sonda isə maddi dəstək ayrıldı.
04:17
Did the images change the world?
97
242000
2000
Fotoşəkillər dünyanı dəyişdi?
04:19
No, but they had a major impact.
98
244000
2000
Xeyr, ancaq onlar böyük rol oynadılar.
04:22
Images often push us to question our core beliefs
99
247000
2000
Şəkillər çox vaxt bizi öz fikirlərimizi və
04:24
and our responsibilities to each other.
100
249000
3000
bir-birimizə qarşı öhdəliklərimizi sorğulamağa vadar edir.
04:27
We all saw those images after Katrina,
101
252000
2000
Katrina qasırğasından sonrakı şəkilləri hamımız gördük,
04:29
and I think for millions of people
102
254000
2000
və, məncə, milyonlarla insana
04:31
they had a very strong impact.
103
256000
2000
çox böyük təsir etdi.
04:33
And I think it's very unlikely
104
258000
2000
2008-ci ilin Noyabrında seçkilərə gedən
04:35
that they were far from the minds of Americans
105
260000
2000
Amerikalıların fikirlərində də bu şəkillərin
04:37
when they went to vote in November 2008.
106
262000
3000
olduğuna inanıram.
04:41
Unfortunately, some very important images
107
266000
3000
Təssüf ki, bəzi çox vacib şəkillər
04:44
are deemed too graphic or disturbing for us to see them.
108
269000
3000
çox açıq və kəskin olduğundan paylaşılmır.
04:48
I'll show you one photo here,
109
273000
2000
Sizə bunlardan birini göstərəcəm, Eugene Richards
04:50
and it's a photo by Eugene Richards of an Iraq War veteran
110
275000
3000
tərəfindən çəkilən İraq müharibəsi veteranının bu şəkli,
04:53
from an extraordinary piece of work,
111
278000
2000
Müharibə Şəxsi Həyatda adlı hələ heç yerdə
04:55
which has never been published, called War Is Personal.
112
280000
3000
yayımlanmamış proyektindəndir.
04:58
But images don't need to be graphic
113
283000
2000
Ancaq şəkillərin bizə müharibənin tragediyasını
05:00
in order to remind us of the tragedy of war.
114
285000
2000
anlatmaq üçün çox kəskin olması şərt deyil.
05:02
John Moore set up this photo at Arlington Cemetery.
115
287000
3000
Bu şəkil John Moore tərəfindən
Arlington qəbiristanlığında çəkilib.
Arlington qəbiristanlığında çəkilib.
05:05
After all the tense moments of conflict
116
290000
2000
Bütün konflikt zonalarından,
05:07
in all the conflict zones of the world,
117
292000
3000
müharibə anlarından sonra,
05:10
there's one photograph from a much quieter place
118
295000
3000
bu sakitlikdə çəkilmiş şəkil
05:13
that haunts me still, much more than the others.
119
298000
3000
məni daha çox düşündürür.
05:17
Ansel Adams said, and I'm going to disagree with him,
120
302000
3000
Ansel Adamsın razılaşmadığım bir fikri var,
05:20
"You don't take a photograph, you make it."
121
305000
3000
"Şəkli çəkmirsən, onu yaradırsan."
05:23
In my view, it's not the photographer who makes the photo,
122
308000
2000
Məncə isə, şəkli yaradan fotoqraf deyil,
05:25
it's you.
123
310000
2000
sizlərsiniz.
05:27
We bring to each image
124
312000
2000
Biz hər şəklə
05:29
our own values, our own belief systems,
125
314000
2000
öz dəyərimizlə yanaşır, öz imamınmıza uyğun qəbul edirik,
05:31
and as a result of that, the image resonates with us.
126
316000
3000
nəticədə də şəkil bizi əks etdirir.
05:34
My company has 70 million images.
127
319000
2000
Bizim şirkətdə 70 milyon şəkil var.
05:36
I have one image in my office.
128
321000
3000
Mənim otağımda isə bircə şəkil var.
05:39
Here it is.
129
324000
2000
Budur.
05:41
I hope that the next time you see
130
326000
2000
Ümid edirəm ki, siz də
05:43
an image that sparks something in you,
131
328000
2000
sizə nəsə hiss etdirən şəkli görəndə
05:45
you'll better understand why,
132
330000
2000
səbəbini başa düşəcəksiniz
05:47
and I know that speaking to this audience,
133
332000
3000
və əminəm ki, burda oturan şəxslər olaraq
05:50
you'll definitely do something about it.
134
335000
2000
həmin şəkil haqda nə isə edəcəksiniz.
05:52
And thank you to all the photographers.
135
337000
2000
Bütün fotoqraflara da təşəkkkür edirəm.
05:54
(Applause)
136
339000
2000
(Alqış)
ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Klein - ExecutiveJonathan Klein runs Getty Images, a stock photo agency whose vast archive of still photography and illustrations is a mainstay of the creative class.
Why you should listen
Even if you're an infrequent (or less sporty) user of the World Wide Web, chances are the last time you logged on -- perhaps on the very last page you visited -- you've come across an image sourced from stock photo agency Getty Images. Photos and illustrations from Getty can be found everywhere, for just about every purpose you can imagine. It shouldn't surprise you that Getty began in the Internet age, leaving print-era agencies in the dust by using Internet and CD-ROM distribution since day one.
Jonathan Klein, Getty's co-founder (along with Mark Getty) and the current CEO, helped drive its success over the past 15 years. He led it during its aggressive archive acquisition campaign through the '90s and now in the 2000s, adding to its formidable collection of editorial photos, footage and music. But his business skill is only part of his story; to hear Klein talk, one is quick to catch his passionate enthusiasm for the power of images -- not only to document moments in our lives and in history, not just to sell products or turn over PR campaigns -- but to shift public opinion and, perhaps, make the world more just.
Klein serves on the board of the Business Coalition on HIV/AIDS and on the board of Real Networks (media software company and creator of the popular RealPlayer).
Jonathan Klein | Speaker | TED.com