TEDWomen 2010
Liza Donnelly: Drawing on humor for change
Λίζα Ντόνελυ: Σκιτσογραφώντας με χιούμορ για την αλλαγή
Filmed:
Readability: 3.5
1,435,431 views
Η νεοϋορκέζα σκιτσογράφος Λίζα Ντόνελυ παρουσιάζει μερικά από τα έξυπνα και αστεία σκίτσα της που αναφέρονται στο σύγχρονο τρόπο ζωής και μιλά για το πώς το χιούμορ μπορεί να ενεργοποιήσει τις γυναίκες να αλλάξουν τους κανόνες.
Liza Donnelly - Cartoonist
New Yorker cartoonist Liza Donnelly tackles global issues with humor, intelligence and sarcasm. Her latest project supports the United Nations initiative Cartooning For Peace. Full bio
New Yorker cartoonist Liza Donnelly tackles global issues with humor, intelligence and sarcasm. Her latest project supports the United Nations initiative Cartooning For Peace. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:17
(Laughter)
0
2000
7000
(Γέλια)
00:24
I was afraid of womanhood.
1
9000
3000
Φοβόμουν τη γυναικεία ενηλικίωση.
00:27
Not that I'm not afraid now,
2
12000
2000
Όχι ότι δεν την φοβάμαι τώρα,
00:29
but I've learned to pretend.
3
14000
2000
αλλά έμαθα να υποκρίνομαι.
00:31
I've learned to be flexible.
4
16000
2000
Έμαθα να είμαι ευέλικτη.
00:33
In fact, I've developed some interesting tools
5
18000
2000
Στην πραγματικότητα, έχω αναπτύξει ορισμένα ενδιαφέρουσα μέσα
00:35
to help me deal with this fear.
6
20000
2000
που με βοηθούν να αντιμετωπίσω αυτό το φόβο.
00:37
Let me explain.
7
22000
2000
Επιτρέψτε μου να σας εξηγήσω.
00:39
Back in the '50s and '60s, when I was growing up,
8
24000
2000
Παλιά στη δεκαετία του '50 και του '60, όταν μεγάλωνα,
00:41
little girls were supposed to be kind and thoughtful
9
26000
2000
τα μικρά κορίτσια έπρεπε να είναι καλά και ευγενικά,
00:43
and pretty and gentle and soft,
10
28000
3000
όμορφα, ήρεμα και ευαίσθητα.
00:46
and we were supposed to fit into roles
11
31000
2000
Και εμείς έπρεπε να προσαρμοστούμε σε ρόλους
00:48
that were sort of shadowy --
12
33000
2000
που δεν ήταν εντελώς ξεκάθαροι.
00:50
really not quite clear what we were supposed to be.
13
35000
2000
Δεν είναι αρκετά σαφές τι θα έπρεπε να είμαστε.
00:52
(Laughter)
14
37000
4000
(Γέλια)
00:56
There were plenty of role models all around us.
15
41000
2000
Υπήρχαν πολλά πρότυπα γύρω μας.
00:58
We had our mothers, our aunts, our cousins, our sisters,
16
43000
3000
Είχαμε τις μητέρες μας, τις θείες μας, τις ξαδέρφες μας, τις αδελφές μας,
01:01
and of course, the ever-present media
17
46000
2000
και φυσικά τα «πανταχού παρόντα» μέσα ενημέρωσης
01:03
bombarding us with images and words,
18
48000
3000
να μας βομβαρδίζουν με εικόνες και λέξεις,
01:06
telling us how to be.
19
51000
2000
λέγοντας μας πώς να είμαστε.
01:09
Now my mother was different.
20
54000
2000
Βέβαια, η μητέρα μου ήταν διαφορετική.
01:11
She was a homemaker,
21
56000
2000
Ήταν νοικοκυρά,
01:13
but she and I didn't go out and do girlie things together,
22
58000
2000
αλλά δεν βγαίναμε για να κάνουμε κοριτσίστικα πράγματα μαζί.
01:15
and she didn't buy me pink outfits.
23
60000
2000
Και δεν μου αγόραζε ροζ ρούχα.
01:17
Instead, she knew what I needed, and she bought me a book of cartoons.
24
62000
3000
Αντίθετα, ήξερε αυτό που χρειαζόμουν, γι’ αυτό και μου αγόρασε ένα βιβλίο με σκίτσα.
01:20
And I just ate it up.
25
65000
2000
Και εγώ το καταβρόχθισα.
01:22
I drew, and I drew,
26
67000
2000
Ζωγράφιζα, και ζωγράφιζα
01:24
and since I knew that humor was acceptable in my family,
27
69000
3000
και επειδή ήξερα ότι το χιούμορ ήταν αποδεκτό στην οικογένειά μου,
01:27
I could draw, do what I wanted to do,
28
72000
2000
μπορούσα να ζωγραφίζω, να κάνω αυτό που ήθελα
01:29
and not have to perform, not have to speak --
29
74000
2000
χωρίς να χρειάζεται να το παρουσιάσω, χωρίς να χρειάζεται να πω κάτι γι’ αυτό
01:31
I was very shy --
30
76000
2000
–ήμουν πολύ ντροπαλή–
01:33
and I could still get approval.
31
78000
2000
και οι γονείς μου να δώσουν και έτσι την έγκρισή τους.
01:36
I was launched as a cartoonist.
32
81000
2000
Ξεκίνησα ως σκιτσογράφος.
01:40
Now when we're young,
33
85000
2000
Βέβαια, όταν είμαστε νέοι
01:42
we don't always know. We know there are rules out there,
34
87000
3000
δεν γνωρίζουμε πάντα –ξέρουμε ότι υπάρχουν κανόνες εκεί έξω,
01:45
but we don't always know --
35
90000
2000
αλλά δεν το γνωρίζουμε πάντοτε–
01:47
we don't perform them right,
36
92000
2000
δεν τους εφαρμόζουμε σωστά,
01:49
even though we are imprinted at birth
37
94000
2000
παρόλο που είναι από τη γέννησή μας
01:51
with these things,
38
96000
3000
«χαραγμένοι» πάνω μας
01:54
and we're told
39
99000
2000
και μας λένε
01:56
what the most important color in the world is.
40
101000
3000
τι είναι σημαντικό και τι όχι.
01:59
We're told what shape we're supposed to be in.
41
104000
3000
Μας λένε σε τι κατάσταση πρέπει να βρισκόμαστε,
02:02
(Laughter)
42
107000
3000
(Γέλια)
02:05
We're told what to wear --
43
110000
2000
τι να φοράμε
02:07
(Laughter)
44
112000
2000
(Γέλια)
02:09
-- and how to do our hair --
45
114000
2000
πώς να φτιάξουμε τα μαλλιά μας
02:11
(Laughter)
46
116000
5000
(Γέλια)
02:16
-- and how to behave.
47
121000
3000
και πώς να συμπεριφερόμαστε.
02:19
Now the rules that I'm talking about
48
124000
2000
Οι κανόνες στους οποίους αναφέρομαι
02:21
are constantly being monitored by the culture.
49
126000
2000
συνεχώς ελέγχονται από τον πολιτισμό μας.
02:23
We're being corrected,
50
128000
2000
Μας διορθώνουν.
02:25
and the primary policemen are women,
51
130000
3000
Και οι κύριοι φύλακες του είναι οι γυναίκες,
02:28
because we are the carriers of the tradition.
52
133000
2000
επειδή εμείς είμαστε οι φορείς της παράδοσης.
02:30
We pass it down from generation to generation.
53
135000
3000
Την μεταφέρουμε από γενιά σε γενιά.
02:34
Not only that --
54
139000
2000
Και όχι μόνο αυτό,
02:36
we always have this vague notion
55
141000
2000
αλλά πάντα υπάρχει η αόριστη ιδέα
02:38
that something's expected of us.
56
143000
2000
ότι όλοι κάτι περιμένουν από εμάς.
02:40
And on top of all off these rules,
57
145000
3000
Επιπλέον. αυτοί οι κανόνες
02:43
they keep changing.
58
148000
2000
αλλάζουν διαρκώς.
02:45
(Laughter)
59
150000
4000
(Γέλια)
02:49
We don't know what's going on half the time,
60
154000
3000
Τις περισσότερες φορές δεν ξέρουμε τι συμβαίνει
02:52
so it puts us in a very tenuous position.
61
157000
3000
και αυτό μας φέρνει σε δύσκολη θέση.
02:55
(Laughter)
62
160000
2000
(Γέλια)
02:57
Now if you don't like these rules,
63
162000
2000
Τώρα αν δεν σας αρέσουν οι κανόνες αυτοί,
02:59
and many of us don't --
64
164000
2000
και σε πολλούς από εμάς δεν αρέσουν
03:01
I know I didn't, and I still don't,
65
166000
3000
–εμένα δεν μου άρεσαν και ακόμη δεν μου αρέσουν,
03:04
even though I follow them half the time,
66
169000
2000
ακόμα κι αν τους ακολουθώ τις περισσότερες φορές,
03:06
not quite aware that I'm following them --
67
171000
2000
χωρίς να έχω πλήρη συναίσθηση ότι τους ακολουθώ–
03:08
what better way than to change them [than] with humor?
68
173000
3000
υπάρχει καλύτερος τρόπος από το να τους αλλάξετε από το χιούμορ;
03:13
Humor relies on the traditions of a society.
69
178000
3000
Το χιούμορ στηρίζεται στην παράδοση της κοινωνίας.
03:16
It takes what we know, and it twists it.
70
181000
3000
Παίρνει αυτό που ξέρουμε και του δίνει μία άλλη μορφή.
03:19
It takes the codes of behavior and the codes of dress,
71
184000
2000
Παίρνει τους κώδικες συμπεριφοράς και τους ενδυματικούς κανόνες
03:21
and it makes it unexpected,
72
186000
2000
και τους αλλάζει σε κάτι απροσδόκητο
03:23
and that's what elicits a laugh.
73
188000
2000
και αυτό είναι που προκαλεί γέλιο.
03:25
Now what if you put together women and humor?
74
190000
3000
Τώρα, τι θα γίνει εάν βάλεις γυναίκες και χιούμορ μαζί;
03:28
I think you can get change.
75
193000
2000
Νομίζω ότι μπορείτε να λάβετε την αλλαγή.
03:30
Because women are on the ground floor,
76
195000
2000
Επειδή οι γυναίκες αποτελούν τη βάση
03:32
and we know the traditions so well,
77
197000
2000
και γνωρίζουμε τις παραδόσεις τόσο καλά,
03:34
we can bring a different voice to the table.
78
199000
2000
μπορούμε να δώσουμε μία διαφορετική σκοπιά στα πράγματα.
03:36
Now I started drawing
79
201000
2000
Ξεκίνησα να σκιτσογραφώ
03:38
in the middle of a lot of chaos.
80
203000
2000
μέσα σε ένα χάος.
03:40
I grew up not far from here in Washington D.C.
81
205000
2000
Μεγάλωσα όχι μακριά από εδώ στην Ουάσιγκτον,
03:42
during the Civil Rights movement, the assassinations,
82
207000
3000
κατά τη περίοδο του Κινήματος για Πολιτικά Δικαιώματα, των δολοφονιών,
03:45
the Watergate hearings and then the feminist movement,
83
210000
3000
των ακροάσεων για το σκάνδαλο Ουότεργκέιτ και αργότερα του φεμινιστικού κινήματος.
03:48
and I think I was drawing,
84
213000
2000
Και νομίζω ότι σκιτσογραφούσα,
03:50
trying to figure out what was going on.
85
215000
2000
προσπαθώντας να καταλάβω τι συνέβαινε.
03:52
And then also my family was in chaos,
86
217000
3000
Επίσης η οικογένειά μου ήταν σε ένα χάος.
03:55
and I drew to try to bring my family together --
87
220000
3000
Και εγώ συνέχιζα να σκιτσογραφώ προσπαθώντας να κρατήσω ενωμένη την οικογένειά μου
03:58
(Laughter)
88
223000
5000
(Γέλια)
04:03
-- try to bring my family together with laughter.
89
228000
3000
προσπαθώντας να κρατήσω ενωμένη την οικογένεια μου μέσω του γέλιου.
04:06
It didn't work.
90
231000
2000
Δεν είχε αποτέλεσμα όμως.
04:08
My parents got divorced, and my sister was arrested.
91
233000
3000
Οι γονείς μου χώρισαν και την αδελφή μου την συνέλαβαν.
04:11
But I found my place.
92
236000
2000
Όμως, βρήκα τη θέση μου.
04:13
I found that I didn't have to wear high heels,
93
238000
2000
Διαπίστωσα ότι δεν χρειαζόταν να φοράω ψηλά τακούνια
04:15
I didn't have to wear pink,
94
240000
2000
ή ροζ ρούχα
04:17
and I could feel like I fit in.
95
242000
3000
για να αισθάνομαι ότι ταιριάζω με τους υπόλοιπους.
04:20
Now when I was a little older, in my 20s,
96
245000
3000
Όταν ήμουν λίγο μεγαλύτερη, περίπου γύρω στα είκοσι,
04:23
I realized there are not many women in cartooning.
97
248000
3000
συνειδητοποίησα ότι δεν υπάρχουν πολλές γυναίκες που να ασχολούνται με σκιτσογραφίες.
04:26
And I thought, "Well, maybe I can break
98
251000
2000
Και σκέφτηκα, "Ωραία, ίσως μπορώ να σπάσω
04:28
the little glass ceiling of cartooning,"
99
253000
2000
αυτό το κατεστημένο".
04:30
and so I did. I became a cartoonist.
100
255000
2000
Κι αυτό έκανα, έγινα σκιτσογράφος.
04:32
And then I thought -- in my 40s I started thinking,
101
257000
3000
Και τότε, γύρω στα σαράντα μου, άρχισα να σκέφτομαι,
04:35
"Well, why don't I do something?
102
260000
2000
"Γιατί να μην κάνω κάτι;
04:37
I always loved political cartoons,
103
262000
2000
Πάντα μου άρεσαν πολύ οι πολιτικές γελοιογραφίες,
04:39
so why don't I do something with the content of my cartoons
104
264000
3000
οπότε γιατί να μην κάνω μέσω του περιεχομένου των γελοιογραφιών μου
04:42
to make people think about the stupid rules that we're following
105
267000
3000
τους ανθρώπους να σκεφτούν για τους χαζούς κανόνες που ακολουθούμε
04:45
as well as laugh?"
106
270000
3000
και να τους κάνω παράλληλα να γελάσουν;"
04:48
Now my perspective
107
273000
2000
Η δική μου σκοπιά
04:50
is a particularly --
108
275000
2000
είναι μια ιδιαίτερα–
04:52
(Laughter)
109
277000
2000
(Γέλια)
04:54
-- my perspective is a particularly American perspective.
110
279000
2000
–η δική μου σκοπιά είναι μία ιδιαίτερα αμερικανική σκοπιά.
04:56
I can't help it. I live here.
111
281000
3000
Δεν μπορώ να κάνω κάτι γι’ αυτό. Ζω εδώ.
04:59
Even though I've traveled a lot,
112
284000
2000
Παρόλο που έχω ταξιδέψει πολύ,
05:01
I still think like an American woman.
113
286000
2000
εξακολουθώ να σκέφτομαι σαν Αμερικανίδα.
05:03
But I believe that the rules that I'm talking about
114
288000
2000
Πιστεύω όμως ότι οι κανόνες στους οποίους αναφέρομαι
05:05
are universal, of course --
115
290000
2000
είναι οικουμενικοί, βέβαια
05:07
that each culture has its different codes of behavior
116
292000
3000
κάθε πολιτισμός έχει διαφορετικούς κώδικες συμπεριφοράς,
05:10
and dress and traditions,
117
295000
2000
και ενδυμασίας και παραδόσεις
05:12
and each woman has to deal with these same things
118
297000
2000
και κάθε γυναίκα έχει να αντιμετωπίσει ακριβώς τα ίδια πράγματα
05:14
that we do here in the U.S.
119
299000
2000
που αντιμετωπίζουμε και εμείς εδώ στις ΗΠΑ.
05:16
Consequently, we have.
120
301000
2000
Συνεπώς, έχουμε
05:18
Women, because we're on the ground, we know the tradition.
121
303000
3000
–εμείς οι γυναίκες, επειδή αποτελούμε τη βάση και γνωρίζουμε τις παραδόσεις–
05:21
We have amazing antennae.
122
306000
3000
διαθέτουμε πάρα πολύ καλές κεραίες.
05:24
Now my work lately
123
309000
2000
Τον τελευταίο καιρό
05:26
has been to collaborate with international cartoonists,
124
311000
2000
συνεργάζομαι με σκιτσογράφους διεθνούς φήμης
05:28
which I so enjoy,
125
313000
2000
και μου αρέσει πάρα πολύ.
05:31
and it's given me a greater appreciation
126
316000
2000
Με έκανε να εκτιμήσω περισσότερο
05:33
for the power of cartoons
127
318000
2000
τη δύναμη των σκίτσων
05:35
to get at the truth,
128
320000
4000
να φτάνουν στην αλήθεια,
05:39
to get at the issues quickly and succinctly.
129
324000
3000
να φτάνουν στα θέματα γρήγορα και με συνοπτικές διαδικασίες.
05:42
And not only that, it can get to the viewer
130
327000
2000
Και όχι μόνο αυτό, αλλά τα σκίτσα μπορούν να αγγίξουν τον θεατή,
05:44
through not only the intellect, but through the heart.
131
329000
3000
όχι μόνο στο πνεύμα, αλλά και στην καρδιά.
05:47
My work also has allowed me to collaborate
132
332000
3000
Μέσω της δουλειάς μου μπόρεσα να συνεργαστώ
05:50
with women cartoonists from across the world --
133
335000
2000
με γυναίκες σκιτσογράφους απ' όλο τον κόσμο --
05:52
countries such as Saudi Arabia,
134
337000
2000
από χώρες όπως η Σαουδική Αραβία,
05:54
Iran, Turkey,
135
339000
2000
το Ιράν, η Τουρκία,
05:56
Argentina, France --
136
341000
2000
η Αργεντινή και η Γαλλία.
05:58
and we have sat together and laughed
137
343000
2000
Και καθόμασταν μαζί και γελούσαμε
06:00
and talked and shared our difficulties.
138
345000
2000
και συζητούσαμε και μοιραζόμασταν τις δυσκολίες μας.
06:02
And these women are working so hard to get their voices heard
139
347000
3000
Και αυτές οι γυναίκες δουλεύουν πολύ σκληρά για να ακουστεί η φωνή τους
06:05
in some very difficult circumstances.
140
350000
3000
σε πολύ δύσκολες συνθήκες.
06:08
But I feel blessed to be able to work with them.
141
353000
3000
Αλλά αισθάνομαι ευλογημένη που μπορώ να δουλεύω μαζί τους.
06:12
And we talk about
142
357000
2000
Μιλάμε για το πώς
06:14
how women have such strong perceptions,
143
359000
2000
εμείς οι γυναίκες έχουμε μία τόσο ισχυρή αντίληψη
06:16
because of our tenuous position
144
361000
2000
εξαιτίας της δύσκολης θέσης που βρισκόμαστε
06:18
and our role as tradition-keepers,
145
363000
3000
και του ρόλου μας ως φύλακες της παράδοσης.
06:21
that we can have the great potential
146
366000
3000
Μπορούμε όμως μέσω αυτού
06:24
to be change-agents.
147
369000
2000
να γίνουμε και συντελεστές της αλλαγής.
06:26
And I think, I truly believe,
148
371000
3000
Και νομίζω, και το πιστεύω πραγματικά,
06:29
that we can change this thing
149
374000
2000
ότι αλλάζουμε κάτι
06:31
one laugh at a time.
150
376000
2000
με ένα γέλιο κάθε φορά.
06:33
Thank you.
151
378000
2000
Σας ευχαριστώ.
06:35
(Applause)
152
380000
2000
(Χειροκροτήματα)
ABOUT THE SPEAKER
Liza Donnelly - CartoonistNew Yorker cartoonist Liza Donnelly tackles global issues with humor, intelligence and sarcasm. Her latest project supports the United Nations initiative Cartooning For Peace.
Why you should listen
When Liza Donnelly joined The New Yorker in 1982, she was the youngest cartoonist on staff and one of only three women at the time to draw cartoons for the magazine. She’s still there. In 2005, Donnelly wrote the definitive book about her colleagues: Funny Ladies: The New Yorker’s Greatest Women Cartoonists and Their Cartoons. She’s been part of many other books, including Sex and Sensibility, Cartoon Marriage (about her life with fellow New Yorker cartoonist Michael Maslin) and a popular series of dinosaur books for kids. Her latest is Women on Men.
In 2007, Donnelly joined the United Nations initiative Cartooning for Peace. She travels worldwide to speak out about freedom of speech, world peace, and other global issues. Along with her New Yorker cartoons, Donnelly writes a column for Forbes, and draws a weekly political cartoon for Medium. She's a founding member of the US branch of the international organization FECO, and has taught at Vassar College and The School of Visual Arts. She received an honorary PhD from the University of Connecticut and is a cultural envoy for the US State Department, traveling to speak about women's rights, freedom of expression and cartoons.
Liza Donnelly | Speaker | TED.com