TEDGlobal 2005
Steven Pinker: What our language habits reveal
Ο Στήβεν Πίνκερ για τη γλώσσα και τη σκέψη
Filmed:
Readability: 5.2
2,457,061 views
Σε μία αποκλειστική προ-παρουσίαση του βιβλίου του "Το Υλικό της Σκέψης", ο Στήβεν Πίνκερ αναφέρεται στη γλώσσα και στο πώς αυτή εκφράζει τι συμβαίνει μέσα στο μυαλό μας - καθώς και τον τρόπο με τον οποίο οι λέξεις που επιλέγουμε επικοινωνούν πολύ περισσότερα από αυτά που τελικά νομίζουμε.
Steven Pinker - Psychologist
Steven Pinker is a professor of cognitive science (the study of the human mind) who writes about language, mind and human nature. Full bio
Steven Pinker is a professor of cognitive science (the study of the human mind) who writes about language, mind and human nature. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:26
This is a picture of Maurice Druon,
0
1000
2000
Αυτή είναι η φωτογραφία του Μωρίς Ντρουόν,
00:28
the Honorary Perpetual Secretary of L'Academie francaise,
1
3000
4000
του Επίτιμου Ισόβιου Γραμματέα της L' Academie francaise --
00:32
the French Academy.
2
7000
2000
της Γαλλικής Ακαδημίας.
00:34
He is splendidly attired in his 68,000-dollar uniform,
3
9000
5000
Είναι μεγαλόπρεπα ενδεδυμένος με το κόστους 68.000 δολλαρίων κοστούμι του,
00:39
befitting the role of the French Academy
4
14000
3000
ανταποκρινόμενος στο ρόλο που διαδραματίζει η Γαλλική Ακαδημία
00:42
as legislating the
5
17000
3000
ως νομοθέτης της
00:45
correct usage in French
6
20000
2000
ορθής χρήσης των Γαλλικών
00:47
and perpetuating the language.
7
22000
2000
και της συνέχισης της γλώσσας.
00:49
The French Academy has two main tasks:
8
24000
3000
Η Γαλλική Ακαδημία υπηρετεί δύο σκοπούς:
00:52
it compiles a dictionary of official French.
9
27000
3000
σταχυολογεί ένα λεξικό της επίσημης Γαλλικής γλώσσας --
00:55
They're now working on their ninth edition,
10
30000
3000
αυτή τη στιγμή επεξεργάζονται την ένατη έκδοσή του,
00:58
which they began in 1930, and they've reached the letter P.
11
33000
3000
το οποίο ξεκίνησαν το 1930, και έχουν φτάσει μέχρι στιγμής έως το γράμμα Π.
01:02
They also legislate on correct usage,
12
37000
3000
Επίσης, θεσπίζουν κανόνες αναφορικά με την ορθή χρήση [της γλώσσας]
01:05
such as the proper term for what the French call "email,"
13
40000
4000
όπως είναι για παράδειγμα η εξεύρεση του κατάλληλου όρου γι' αυτό που οι Γάλλοι αποκαλούν "email",
01:09
which ought to be "courriel."
14
44000
2000
ο οποίος θα πρέπει να είναι η λέξη "courriel".
01:11
The World Wide Web, the French are told,
15
46000
2000
Έχει υπαγορευθεί στους Γάλλους ότι ο όρος Παγκόσμιος Ιστός [παγκοσμίως γνωστός με τον αγγλικό όρο World Wide Web]
01:13
ought to be referred to as
16
48000
2000
θα πρέπει να αναφέρεται ως
01:15
"la toile d'araignee mondiale" -- the Global Spider Web --
17
50000
4000
"la toile d'araignee mondiale" -- ο Παγκόσμιος Ιστός της Αράχνης --
01:19
recommendations that the French gaily ignore.
18
54000
4000
υποδείξεις τις οποίες οι Γάλλοι ευχαρίστως αγνοούν.
01:24
Now, this is one model of how language comes to be:
19
59000
4000
Αυτό, τώρα, είναι μόνο ένα μοντέλο του πώς διαμορφώνεται η γλώσσα:
01:28
namely, it's legislated by an academy.
20
63000
3000
δηλαδή, με το να νομοθετείται από μία ακαδημία.
01:31
But anyone who looks at language realizes
21
66000
3000
Οποιοσδήποτε όμως ασχολείται με τη γλώσσα αντιλαμβάνεται
01:34
that this is a rather silly conceit,
22
69000
4000
ότι κάτι τέτοιο αποτελεί μία μάλλον ανόητη έπαρση
01:38
that language, rather, emerges from human minds interacting from one another.
23
73000
3000
ότι η γλώσσα περισσότερο αναδύεται από ανθρώπινα μυαλά που αλληλεπιδρούν το ένα με το άλλο.
01:41
And this is visible in the unstoppable change in language --
24
76000
4000
Και αυτό είναι εμφανές στις ασταμάτητες μεταβολές στις οποίες υπόκειται η γλώσσα --
01:45
the fact that by the time the Academy finishes their dictionary,
25
80000
3000
(είναι εμφανές) από το γεγονός ότι έως τη στιγμή που η Ακαδημία θα έχει ολοκληρώσει το λεξικό της,
01:48
it will already be well out of date.
26
83000
2000
αυτό θα είναι ήδη ξεπερασμένο.
01:50
We see it in the
27
85000
2000
Το αντιλαμβανόμαστε στη
01:52
constant appearance of slang and jargon,
28
87000
4000
συνεχή παρουσία της αργκό και της ειδικής επαγγελματικής ορολογίας,
01:56
of the historical change in languages,
29
91000
2000
στις ιστορικές μεταβολές των γλωσσών,
01:58
in divergence of dialects
30
93000
2000
στην απόκλιση των διαλέκτων
02:00
and the formation of new languages.
31
95000
3000
και στη διαμόρφωση νέων γλωσσών.
02:03
So language is not so much a creator or shaper of human nature,
32
98000
3000
Έτσι, η γλώσσα δεν είναι τόσο πολύ δημιουργός ή διαμορφωτής της ανθρώπινης φύσης
02:06
so much as a window onto human nature.
33
101000
3000
όσο ένα παράθυρο προς την ανθρώπινη φύση.
02:09
In a book that I'm currently working on,
34
104000
3000
Σε ένα βιβλίο το οποίο αυτή την περίοδο συγγράφω,
02:12
I hope to use language to shed light on
35
107000
3000
ευελπιστώ χρησιμοποιώντας τη γλώσσα να φωτίσω
02:15
a number of aspects of human nature,
36
110000
2000
ορισμένες πλευρές την ανθρώπινης φύσης,
02:17
including the cognitive machinery
37
112000
2000
συμπεριλαμβανομένου του γνωσιακού μηχανισμού
02:19
with which humans conceptualize the world
38
114000
3000
με τη βοήθεια του οποίου οι άνθρωποι διαμορφώνουν αντίληψη του κόσμου
02:22
and the relationship types that govern human interaction.
39
117000
3000
καθώς και των σχεσιακών τύπων που διέπουν την ανθρώπινη αλληλεπίδραση.
02:25
And I'm going to say a few words about each one this morning.
40
120000
3000
Και θα αναφερθώ συνοπτικά σε κάθε μία από αυτές σήμερα εδώ.
02:28
Let me start off with a technical problem in language
41
123000
2000
Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με ένα τεχνικό πρόβλημα αναφορικά με τη γλώσσα
02:30
that I've worried about for quite some time --
42
125000
2000
το οποίο με έχει προβληματίσει για αρκετό χρονικό διάστημα --
02:32
and indulge me
43
127000
4000
και ελπίζω να δείξετε ανεκτικότητα
02:36
in my passion for verbs and how they're used.
44
131000
3000
όσον αφορά το πάθος μου για τα ρήματα και το πώς αυτά χρησιμοποιούνται.
02:39
The problem is, which verbs go in which constructions?
45
134000
3000
Το πρόβλημα είναι το εξής: ποιο ρήμα ταιριάζει σε ποια σύνταξη;
02:42
The verb is the chassis of the sentence.
46
137000
3000
Το ρήμα αποτελεί το "σασί" της πρότασης,
02:45
It's the framework onto which the other parts are bolted.
47
140000
4000
είναι το πλαίσιο επάνω στο οποίο συνδέονται τα υπόλοιπα τμήματα.
02:49
Let me give you a quick reminder
48
144000
2000
Επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω συνοπτικά
02:51
of something that you've long forgotten.
49
146000
2000
κάτι που έχετε ξεχάσει εδώ και πολύ καιρό.
02:53
An intransitive verb, such as "dine," for example,
50
148000
3000
Ένα αμετάβατο ρήμα, όπως για παράδειγμα το "δειπνώ",
02:56
can't take a direct object.
51
151000
2000
δεν μπορεί να δεχτεί ένα άμεσο αντικείμενο.
02:58
You have to say, "Sam dined," not, "Sam dined the pizza."
52
153000
3000
Θα πρέπει να πείτε, "ο Σαμ δείπνησε", όχι "ο Σαμ δείπνησε την πίτσα".
03:01
A transitive verb mandates
53
156000
2000
Ένα μεταβατικό ρήμα αντιθέτως υποχρεώνει
03:03
that there has to be an object there:
54
158000
2000
στην ύπαρξη ενός αντικειμένου εκεί:
03:05
"Sam devoured the pizza." You can't just say, "Sam devoured."
55
160000
3000
"ο Σαμ καταβρόχθισε την πίτσα". Δεν μπορείτε απλά να πείτε, "ο Σαμ καταβρόχθισε".
03:08
There are dozens or scores of verbs of this type,
56
163000
4000
Υπάρχουν πάρα πολλά ρήματα αυτού του τύπου,
03:12
each of which shapes its sentence.
57
167000
2000
καθένα από τα οποία μορφοποιεί την πρόταση στην οποία περιέχεται.
03:14
So, a problem in explaining how children learn language,
58
169000
4000
Άρα, ένα πρόβλημα που υπάρχει στο να εξηγήσει κάποιος πώς μαθαίνουν τα παιδιά τη γλώσσα,
03:18
a problem in teaching language to adults so that they don't make grammatical errors,
59
173000
5000
ένα πρόβλημα που υπάρχει στο να διδάξει κάποιος τη γλώσσα σε ενήλικες έτσι ώστε να μην υποπίπτουν σε γραμματικά λάθη
03:23
and a problem in programming computers to use language is
60
178000
3000
και ένα πρόβλημα που υπάρχει στο να προγραμματίσει κάποιος υπολογιστές ώστε να χρησιμοποιούν τη γλώσσα είναι το εξής:
03:26
which verbs go in which constructions.
61
181000
2000
ποιο ρήμα ταιριάζει σε ποια σύνταξη.
03:29
For example, the dative construction in English.
62
184000
2000
Για παράδειγμα, η δοτική σύνταξη στα Αγγλικά --
03:31
You can say, "Give a muffin to a mouse," the prepositional dative.
63
186000
3000
μπορείτε να πείτε, "Δώσε ένα μάφιν σε ένα ποντίκι", (αυτή είναι) η εμπρόθετη δοτική,
03:34
Or, "Give a mouse a muffin," the double-object dative.
64
189000
3000
ή "Δώσε τω ποντίκι [=αυθαίρετη μετεγγραφή της δοτικής των αρχαίων ελληνικών στη νέα ελληνική ελλείψει αντίστοιχης κλίσης. Στα νέα ελληνικά στη θέση της δοτικής χρησιμοποιείται η γενική: δώσε του ποντικιού] ένα μάφιν",
03:37
"Promise anything to her," "Promise her anything," and so on.
65
192000
4000
η δοτική του διπλού-αντικειμένου [έμμεσου και άμεσου αντικειμένου], "Υποσχέσου τα πάντα σε αυτήν", "Υποσχέσου τη τα πάντα" και τα λοιπά.
03:41
Hundreds of verbs can go both ways.
66
196000
2000
Εκατοντάδες ρήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και με τους δύο τρόπους.
03:43
So a tempting generalization for a child,
67
198000
2000
Μία δελεαστική γενίκευση για ένα παιδί,
03:45
for an adult, for a computer
68
200000
2000
για έναν ενήλικα ή για έναν υπολογιστή
03:47
is that any verb that can appear in the construction,
69
202000
2000
θα ήταν η εξής: κάθε ρήμα που μπορεί να εμφανιστεί στη σύνταξη,
03:49
"subject-verb-thing-to-a-recipient"
70
204000
3000
"υποκείμενο-ρήμα-αντικείμενο-προς παραλήπτη"
03:52
can also be expressed as "subject-verb-recipient-thing."
71
207000
3000
θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί και στη σύνταξη "υποκείμενο-ρήμα-παραλήπτης-αντικείμενο".
03:55
A handy thing to have,
72
210000
2000
Αποτελεί μία εύχρηστη λύση,
03:57
because language is infinite,
73
212000
2000
καθώς η γλώσσα είναι άπειρη,
03:59
and you can't just parrot back the sentences that you've heard.
74
214000
3000
και δεν γίνεται απλά να παπαγαλίζετε τις προτάσεις που έχετε ακούσει.
04:02
You've got to extract generalizations
75
217000
2000
Θα πρέπει, λοιπόν, να προβείτε σε γενικεύσεις
04:04
so you can produce and understand new sentences.
76
219000
3000
για να μπορείτε να παράγετε και να κατανοείτε νέες προτάσεις.
04:07
This would be an example of how to do that.
77
222000
2000
Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ένα παράδειγμα του πώς θα μπορούσατε να εφαρμόσετε έναν τέτοιο κανόνα στην πράξη.
04:09
Unfortunately, there appear to be idiosyncratic exceptions.
78
224000
3000
Δυστυχώς, όμως, εδώ κάνουν την εμφάνισή τους ιδιοσυγκρασιακές εξαιρέσεις.
04:12
You can say, "Biff drove the car to Chicago,"
79
227000
3000
Μπορείτε να πείτε, "ο Μπιφ οδήγησε το αυτοκίνητο στο Σικάγο",
04:15
but not, "Biff drove Chicago the car."
80
230000
3000
αλλά όχι, "ο Μπιφ οδήγησε τω Σικάγο το αυτοκίνητο".
04:18
You can say, "Sal gave Jason a headache,"
81
233000
3000
Μπορείτε να πείτε, "η Σαλ προκάλεσε τω Τζέϊσον πονοκέφαλο",
04:21
but it's a bit odd to say, "Sal gave a headache to Jason."
82
236000
2000
αλλά είναι λίγο παράξενο να πείτε, "η Σαλ προκάλεσε πονοκέφαλο στον Τζέϊσον" [στα ελληνικά ισχύει το αντίστροφο].
04:24
The solution is that these constructions, despite initial appearance,
83
239000
3000
Η λύση είναι ότι αυτές οι συντάξεις, παρά την αρχική τους εμφάνιση,
04:27
are not synonymous,
84
242000
2000
δεν είναι συνώνυμες.
04:29
that when you crank up the microscope
85
244000
2000
Ότι όταν θέτει κάποιος στο μικροσκόπιο
04:31
on human cognition, you see that there's a subtle difference
86
246000
2000
την ανθρώπινη γνωσιακή διαδικασία παρατηρεί ότι υπάρχει μία λεπτή διαφορά
04:33
in meaning between them.
87
248000
2000
στο μεταξύ τους νόημα.
04:35
So, "give the X to the Y,"
88
250000
2000
Έτσι λοιπόν, η σύνταξη "Δώσε το Χ στον Υ" --
04:37
that construction corresponds to the thought
89
252000
3000
ανταποκρίνεται στην σκέψη
04:40
"cause X to go to Y." Whereas "give the Y the X"
90
255000
3000
"Κάνε το Χ να πάει στον Υ". Ενώ η σύνταξη "Δώσε τω Υ το Χ"
04:43
corresponds to the thought "cause Y to have X."
91
258000
4000
ανταποκρίνεται στη σκέψη "Κάνε τον Υ να έχει το Χ".
04:47
Now, many events can be subject to either construal,
92
262000
4000
Τώρα, πολλά γεγονότα μπορούν να εμπίπτουν και στις δύο ερμηνείες,
04:51
kind of like the classic figure-ground reversal illusions,
93
266000
3000
όπως περίπου συμβαίνει και με τις κλασσικές αντίστροφες οπτικές απάτες
04:54
in which you can either pay attention
94
269000
3000
στις οποίες μπορείτε είτε να επικεντρώσετε την προσοχή σας
04:57
to the particular object,
95
272000
2000
σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο,
04:59
in which case the space around it recedes from attention,
96
274000
4000
περίπτωση κατά την οποία ο χώρος που το περιβάλλει διαφεύγει της προσοχής,
05:03
or you can see the faces in the empty space,
97
278000
2000
είτε μπορείτε να δείτε τα πρόσωπα στον κενό χώρο,
05:05
in which case the object recedes out of consciousness.
98
280000
4000
περίπτωση κατά την οποία το αντικείμενο διαφεύγει των αισθήσεων.
05:09
How are these construals reflected in language?
99
284000
2000
Πώς, λοιπόν, αντικατοπτρίζονται αυτές οι ερμηνείες στη γλώσσα;
05:11
Well, in both cases, the thing that is construed as being affected
100
286000
4000
Λοιπόν, και στις δύο περιπτώσεις, το πράγμα που θεωρείται ότι επηρεάζεται
05:15
is expressed as the direct object,
101
290000
2000
εκφράζεται ως άμεσο αντικείμενο:
05:17
the noun after the verb.
102
292000
2000
το ουσιαστικό μετά το ρήμα.
05:19
So, when you think of the event as causing the muffin to go somewhere --
103
294000
4000
Όταν, λοιπόν, σκέφτεστε το γεγονός με την έννοια του ότι κάνετε το μάφιν να πάει κάπου --
05:23
where you're doing something to the muffin --
104
298000
2000
όπου κάνετε κάτι στο μάφιν --
05:25
you say, "Give the muffin to the mouse."
105
300000
2000
τότε πρέπει να πείτε, "Δώσε το μάφιν στο ποντίκι".
05:27
When you construe it as "cause the mouse to have something,"
106
302000
3000
Όταν όμως ερμηνεύετε ως "κάνε το ποντίκι να έχει κάτι",
05:30
you're doing something to the mouse,
107
305000
2000
κάνετε κάτι στο ποντίκι,
05:32
and therefore you express it as, "Give the mouse the muffin."
108
307000
3000
και γι' αυτό το λόγο, πρέπει να το εκφράσετε ως "Δώσε τω ποντίκι το μάφιν".
05:35
So which verbs go in which construction --
109
310000
2000
Επομένως το ποια ρήματα αντιστοιχούν σε ποια σύνταξη --
05:37
the problem with which I began --
110
312000
2000
το αυθεντικό πρόβλημα που έθεσα εξ αρχής --
05:39
depends on whether the verb specifies a kind of motion
111
314000
4000
εξαρτάται από το εάν το ρήμα καθορίζει κάποιο είδος κίνησης
05:43
or a kind of possession change.
112
318000
2000
ή κάποια μεταβολή στην κατοχή (ενός αντικειμένου).
05:45
To give something involves both causing something to go
113
320000
3000
Το να δίνεις κάτι αφορά τόσο το να κάνεις κάτι να πηγαίνει κάπου
05:48
and causing someone to have.
114
323000
2000
όσο και το να κάνεις κάποιον να έχει κάτι.
05:50
To drive the car only causes something to go,
115
325000
3000
Το να οδηγείς το αυτοκίνητο κάνει απλώς κάτι να πηγαίνει κάπου,
05:53
because Chicago's not the kind of thing that can possess something.
116
328000
2000
γιατί το Σικάγο δεν είναι το πράγμα εκείνο το οποίο μπορεί να κατέχει κάτι.
05:55
Only humans can possess things.
117
330000
3000
Μόνο τα ανθρώπινα όντα μπορούν να κατέχουν αντικείμενα.
05:58
And to give someone a headache causes them to have the headache,
118
333000
2000
Και το να προκαλείς πονοκέφαλο σε κάποιον ναι μεν κάνει κάποιον να έχει πονοκέφαλο,
06:00
but it's not as if you're taking the headache out of your head
119
335000
3000
αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι παίρνεις τον πονοκέφαλο από το δικό σου κεφάλι
06:03
and causing it to go to the other person,
120
338000
2000
και τον κάνεις να μεταφερθεί στο άλλο πρόσωπο
06:05
and implanting it in them.
121
340000
2000
και μετά κανονίζεις να τον τοποθετήσεις μέσα στο κεφάλι του.
06:07
You may just be loud or obnoxious,
122
342000
2000
Μπορεί να είσαι θορυβώδης ή ενοχλητικός,
06:09
or some other way causing them to have the headache.
123
344000
2000
ή με κάποιον άλλο τρόπο να του προκαλείς πονοκέφαλο.
06:11
So, that's
124
346000
4000
Αυτό, λοιπόν, είναι
06:15
an example of the kind of thing that I do in my day job.
125
350000
2000
ένα παράδειγμα του αντικειμένου με το οποίο ασχολούμαι στην καθημερινή μου εργασία.
06:17
So why should anyone care?
126
352000
2000
Γιατί όμως να απασχολούν τέτοιου είδους ζητήματα κάποιον;
06:19
Well, there are a number of interesting conclusions, I think,
127
354000
3000
Γιατί νομίζω ότι υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα συμπεράσματα που συνάγονται
06:22
from this and many similar kinds of analyses
128
357000
4000
από αυτή καθώς και από πολλές παρόμοιες αναλύσεις
06:26
of hundreds of English verbs.
129
361000
2000
εκατοντάδων ρημάτων της Αγγλικής γλώσσας.
06:28
First, there's a level of fine-grained conceptual structure,
130
363000
3000
Αρχικά, υπάρχει κάποιο επίπεδο λεπτεπίλεπτης εννοιολογικής δομής,
06:31
which we automatically and unconsciously compute
131
366000
3000
το οποίο αυτόματα και ασυνείδητα όλοι μας υπολογίζουμε
06:34
every time we produce or utter a sentence, that governs our use of language.
132
369000
4000
κάθε φορά που παράγουμε ή εκφέρουμε μία πρόταση, το οποίο ελέγχει την εκ μέρους μας χρήση της γλώσσας.
06:38
You can think of this as the language of thought, or "mentalese."
133
373000
4000
Μπορείτε να εκλάβετε αυτό το μηχανισμό ως τη γλώσσα της σκέψης ή αλλιώς "Γλώσσα της Νόησης" [μία υποθετική γλώσσα όπου οι έννοιες και οι προτάσεις αναπαριστάνονται στο νου χωρίς λέξεις] .
06:42
It seems to be based on a fixed set of concepts,
134
377000
3000
Φαίνεται να βασίζεται σε ένα πάγιο σύνολο εννοιών
06:45
which govern dozens of constructions and thousands of verbs --
135
380000
3000
το οποίο ελέγχει ένα πλήθος συντάξεων και εκατοντάδες ρημάτων --
06:48
not only in English, but in all other languages --
136
383000
3000
όχι μόνο στην Αγγλική γλώσσα αλλά και σε όλες τις άλλες γλώσσες --
06:51
fundamental concepts such as space,
137
386000
2000
θεμελιώδεις έννοιες όπως ο χώρος,
06:53
time, causation and human intention,
138
388000
3000
ο χρόνος, η αιτιότητα και η ανθρώπινη πρόθεση --
06:56
such as, what is the means and what is the ends?
139
391000
3000
όπως, ποια είναι τα μέσα και ποιοι είναι οι σκοποί;
06:59
These are reminiscent of the kinds of categories
140
394000
2000
Αυτά αποτελούν υπόμνηση των κατηγοριών
07:01
that Immanuel Kant argued
141
396000
2000
που παρουσίασε ο Ιμμάνουελ Κάντ
07:03
are the basic framework for human thought,
142
398000
3000
ως το βασικό πλαίσιο για την ανθρώπινη σκέψη,
07:06
and it's interesting that our unconscious use of language
143
401000
3000
και είναι ενδιαφέρον το ότι η ασύνειδη χρήση της γλώσσας εκ μέρους μας
07:09
seems to reflect these Kantian categories.
144
404000
3000
φαίνεται να αντικατοπτρίζει αυτές τις Καντιανές κατηγορίες --
07:12
Doesn't care about perceptual qualities,
145
407000
2000
δεν ενδιαφέρεται για τις αντιληπτικές ποιότητες,
07:14
such as color, texture, weight and speed,
146
409000
2000
όπως είναι το χρώμα, η υφή, το βάρος και η ταχύτητα,
07:16
which virtually never differentiate
147
411000
2000
οι οποίες σχεδόν ποτέ δεν διαφοροποιούν
07:18
the use of verbs in different constructions.
148
413000
2000
τη χρήση των ρημάτων στις διάφορες συντάξεις.
07:21
An additional twist is that all of the constructions in English
149
416000
3000
Μία επιπρόσθετη διαφοροποίηση αποτελεί και το ότι όλες οι συντάξεις στην Αγγλική γλώσσα
07:24
are used not only literally,
150
419000
2000
χρησιμοποιούνται όχι μόνο κυριολεκτικά,
07:26
but in a quasi-metaphorical way.
151
421000
3000
αλλά και με έναν ημι-μεταφορικό τρόπο.
07:29
For example, this construction, the dative,
152
424000
2000
Για παράδειγμα, η σύνταξη στην οποία αναφέρθηκα προηγουμένως, η δοτική,
07:31
is used not only to transfer things,
153
426000
2000
χρησιμοποιείται όχι μόνο όταν πρόκειται να δηλώσει τη μεταφορά πραγμάτων
07:33
but also for the metaphorical transfer of ideas,
154
428000
3000
αλλά χρησιμοποιείται και στη μετάδοση ιδεών κατά μεταφορικό τρόπο,
07:36
as when we say, "She told a story to me"
155
431000
2000
όπως όταν λέμε, "Είπε μία ιστορία σε μένα"
07:38
or "told me a story,"
156
433000
2000
ή " είπε μοι μία ιστορία",
07:40
"Max taught Spanish to the students" or "taught the students Spanish."
157
435000
3000
"ο Μαξ διδάσκει Ισπανικά στους μαθητές" ή "διδάσκει τοις μαθηταις Ισπανικά".
07:43
It's exactly the same construction,
158
438000
2000
Πρόκειται για την ίδια ακριβώς σύνταξη,
07:45
but no muffins, no mice, nothing moving at all.
159
440000
4000
μόνο που δεν υπάρχουν μάφινς, ούτε ποντίκια. Τίποτε που να κινείται.
07:49
It evokes the container metaphor of communication,
160
444000
3000
Φέρνει στο νου "τη μεταφορά του περιέχοντος" της επικοινωνίας,
07:52
in which we conceive of ideas as objects,
161
447000
2000
σύμφωνα με την οποία αντιλαμβανόμαστε τις ιδέες ως αντικείμενα,
07:54
sentences as containers,
162
449000
2000
τις προτάσεις ως δοχεία,
07:56
and communication as a kind of sending.
163
451000
2000
και την επικοινωνία σαν ένα είδος αποστολής --
07:58
As when we say we "gather" our ideas, to "put" them "into" words,
164
453000
3000
όπως όταν λέμε ότι "συγκεντρώνουμε" τις ιδέες μας για να τις "βάλουμε" "σε" λέξεις,
08:01
and if our words aren't "empty" or "hollow,"
165
456000
2000
και εάν τα λόγια μας δεν είναι "κενά" ή "κούφια",
08:03
we might get these ideas "across" to a listener,
166
458000
3000
μπορεί να "περάσουμε" αυτές τις ιδέες σε κάποιον ακροατή
08:06
who can "unpack" our words to "extract" their "content."
167
461000
3000
ο οποίος θα "ξεπακετάρει" τα λόγια μας για να "εξαγάγει" αυτό το "περιεχόμενο".
08:09
And indeed, this kind of verbiage is not the exception, but the rule.
168
464000
3000
Αυτού του είδους η φρασεολογία δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά τον κανόνα.
08:12
It's very hard to find any example of abstract language
169
467000
3000
Είναι πολύ δύσκολο να βρει κάποιος οποιοδήποτε παράδειγμα αφηρημένης γλώσσας
08:15
that is not based on some concrete metaphor.
170
470000
3000
που να μη βασίζεται σε κάποια συγκεκριμένη μεταφορά.
08:18
For example, you can use the verb "go"
171
473000
3000
Για παράδειγμα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το ρήμα "πηγαίνω"
08:21
and the prepositions "to" and "from"
172
476000
2000
και τις προθέσεις "προς" και "από"
08:23
in a literal, spatial sense.
173
478000
2000
με ένα κυριολεκτικό χωρικό νόημα:
08:25
"The messenger went from Paris to Istanbul."
174
480000
2000
"Ο αγγελιαφόρος πήγε από το Παρίσι στην Κωνσταντινούπολη".
08:27
You can also say, "Biff went from sick to well."
175
482000
3000
Μπορείτε, όμως, επίσης να πείτε, "ο Μπιφ ανάρρωσε" [πήγε από την αρρώστια στην ίαση].
08:30
He needn't go anywhere. He could have been in bed the whole time,
176
485000
3000
Δεν χρειάστηκε να πάει κάπου. Θα μπορούσε να βρίσκεται στο κρεβάτι του όλη την ώρα,
08:33
but it's as if his health is a point in state space
177
488000
2000
αλλά είναι σαν η υγεία του να είναι ένα σημείο σε δημόσιο χώρο
08:35
that you conceptualize as moving.
178
490000
2000
το οποίο αντιλαμβάνεστε ως κινούμενο.
08:37
Or, "The meeting went from three to four,"
179
492000
2000
Ή, "Η σύσκεψη μεταφέρθηκε από τις τρεις στις τέσσερις",
08:39
in which we conceive of time as stretched along a line.
180
494000
3000
πρόταση στην οποία συλλαμβάνουμε τον χρόνο ως τεντωμένο επάνω σε ένα σκοινί.
08:42
Likewise, we use "force" to indicate
181
497000
3000
Παρομοίως, χρησιμοποιούμε τη λέξη δύναμη για να υποδηλώσουμε
08:45
not only physical force,
182
500000
2000
όχι μόνο φυσική δύναμη,
08:47
as in, "Rose forced the door to open,"
183
502000
2000
όπως στην πρόταση "Η Ρόουζ έσπρωξε την πόρτα για να ανοίξει",
08:49
but also interpersonal force,
184
504000
2000
αλλά και διαπροσωπική ισχύ,
08:51
as in, "Rose forced Sadie to go," not necessarily by manhandling her,
185
506000
4000
όπως στην πρόταση "η Ρόουζ ανάγκασε τη Σάντυ να φύγει" -- όχι απαραιτήτως σπρώχνοντάς την,
08:55
but by issuing a threat.
186
510000
2000
αλλά εκτοξεύοντας κάποια απειλή --
08:57
Or, "Rose forced herself to go,"
187
512000
2000
ή όπως στην πρόταση "η Ρόουζ ανάγκασε τον εαυτό της να φύγει",
08:59
as if there were two entities inside Rose's head,
188
514000
2000
σαν να υπήρχαν δύο οντότητες μέσα στο κεφάλι της Ρόουζ
09:02
engaged in a tug of a war.
189
517000
2000
παγιδευμένες σε μία διελκυστίνδα.
09:04
Second conclusion is that the ability to conceive
190
519000
3000
Το δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι η ικανότητα να συλλαμβάνουμε
09:07
of a given event in two different ways,
191
522000
3000
ένα δεδομένο γεγονός με δύο διαφορετικούς τρόπους,
09:10
such as "cause something to go to someone"
192
525000
2000
όπως στις περιπτώσεις "κάνε κάτι να πάει σε κάποιον",
09:12
and "causing someone to have something,"
193
527000
2000
και "κάνοντας κάποιον να έχει κάτι",
09:14
I think is a fundamental feature of human thought,
194
529000
4000
νομίζω ότι αποτελεί θεμελιώδες χαρακτηριστικό της ανθρώπινης σκέψης,
09:18
and it's the basis for much human argumentation,
195
533000
3000
και είναι η βάση για την ανάπτυξη αρκετής επιχειρηματολογίας,
09:21
in which people don't differ so much on the facts
196
536000
3000
στο πλαίσιο της οποίας οι άνθρωποι δεν διαφωνούν τόσο πολύ ως προς τα γεγονότα
09:24
as on how they ought to be construed.
197
539000
2000
αλλά ως προς την ερμηνεία τους.
09:26
Just to give you a few examples:
198
541000
2000
Για να σας δώσω μερικά παραδείγματα:
09:28
"ending a pregnancy" versus "killing a fetus;"
199
543000
2000
(η πρόταση) "τερματισμός μίας εγκυμοσύνης" έναντι (της πρότασης) "φόνος ενός εμβρύου"
09:30
"a ball of cells" versus "an unborn child;"
200
545000
3000
(η πρόταση) "μία σφαίρα κυττάρων" έναντι (της πρότασης) "ένα αγέννητο παιδί",
09:33
"invading Iraq" versus "liberating Iraq;"
201
548000
2000
(η πρόταση) "εισβολή στο Ιράκ" έναντι (της πρότασης) "απελευθέρωση του Ιράκ",
09:35
"redistributing wealth" versus "confiscating earnings."
202
550000
4000
(η πρόταση) "αναδιανομή του πλούτου" έναντι (της πρότασης) "δήμευση περιουσιών".
09:39
And I think the biggest picture of all
203
554000
2000
Και πιστεύω ότι μία γενικότερη αντιμετώπιση του θέματος
09:41
would take seriously the fact
204
556000
3000
θα λάμβανε σοβαρά υπόψη το γεγονός
09:44
that so much of our verbiage about abstract events
205
559000
3000
ότι μεγάλο μέρος της φρασεολογίας μας αναφορικά με τα αφηρημένα γεγονότα
09:47
is based on a concrete metaphor
206
562000
2000
βασίζεται σε μία συγκεκριμένη μεταφορά.
09:49
and see human intelligence itself
207
564000
2000
Θα αντιμετώπιζε την ίδια την ανθρώπινη ευφυΐα
09:51
as consisting of a repertoire of concepts --
208
566000
3000
σαν να αποτελούνταν από ένα ρεπερτόριο εννοιών --
09:54
such as objects, space, time, causation and intention --
209
569000
3000
όπως αντικείμενα, χώρος, χρόνος, αιτιότητα και πρόθεση --
09:57
which are useful in a social, knowledge-intensive species,
210
572000
4000
οι οποίες είναι χρήσιμες σε ένα κοινωνικό, σύντονο προς τη γνώση είδος,
10:01
whose evolution you can well imagine,
211
576000
2000
την εξέλιξη του οποίου μπορείτε πολύ καλά να φανταστείτε,
10:03
and a process of metaphorical abstraction
212
578000
3000
και από μία διαδικασία μεταφορικής αφαίρεσης
10:06
that allows us to bleach these concepts
213
581000
2000
που μας επιτρέπει να αποφορτίσουμε αυτές τις έννοιες
10:08
of their original conceptual content --
214
583000
3000
από το αυθεντικό εννοιολογικό τους περιεχόμενο --
10:11
space, time and force --
215
586000
3000
το χώρο, τον χρόνο και τη δύναμη --
10:14
and apply them to new abstract domains,
216
589000
2000
και να τις εφαρμόσουμε σε νέα αφηρημένα πεδία,
10:16
therefore allowing a species that evolved
217
591000
3000
και κατά αυτό τον τρόπο επιτρέπει σε ένα είδος που εξελίχθηκε
10:19
to deal with rocks and tools and animals,
218
594000
2000
για να ασχολείται με πέτρες και εργαλεία και ζώα
10:21
to conceptualize mathematics, physics, law
219
596000
3000
να συλλαμβάνει τα μαθηματικά, τη φυσική, το νόμο
10:24
and other abstract domains.
220
599000
3000
και άλλα αφηρημένα πεδία.
10:27
Well, I said I'd talk about two windows on human nature --
221
602000
3000
Λοιπόν, είπα ότι θα μιλούσα για δύο παράθυρα στην ανθρώπινη φύση:
10:30
the cognitive machinery with which we conceptualize the world,
222
605000
3000
(αναφέρθηκα ήδη σ) τον γνωσιακό μηχανισμό με τον οποίο συλλαμβάνουμε τον κόσμο,
10:33
and now I'm going to say a few words about the relationship types
223
608000
2000
και τώρα θα πω μερικά λόγια για τους σχεσιακούς τύπους
10:35
that govern human social interaction,
224
610000
2000
που διέπουν την ανθρώπινη κοινωνική αλληλεπίδραση,
10:37
again, as reflected in language.
225
612000
2000
πάλι, όπως αυτή αντανακλάται στη γλώσσα.
10:40
And I'll start out with a puzzle, the puzzle of indirect speech acts.
226
615000
4000
Και θα ξεκινήσω με ένα παζλ: το παζλ των νόμων του έμμεσου λόγου.
10:44
Now, I'm sure most of you have seen the movie "Fargo."
227
619000
2000
Τώρα, είμαι σίγουρος ότι πολλοί από εσάς θα έχουν δει την ταινία "Φάργκο".
10:46
And you might remember the scene in which
228
621000
2000
Και ίσως να θυμάστε την σκηνή στην οποία
10:48
the kidnapper is pulled over by a police officer,
229
623000
3000
ο απαγωγέας καλείται να σταματήσει στην άκρη του δρόμου από έναν αστυνομικό,
10:51
is asked to show his driver's license
230
626000
2000
του ζητείται να επιδείξει την άδεια οδήγησής του
10:53
and holds his wallet out
231
628000
2000
και βγάζει το πορτοφόλι του
10:55
with a 50-dollar bill extending
232
630000
3000
με ένα χαρτονόμισμα των 50 δολλαρίων να προεξέχει
10:58
at a slight angle out of the wallet.
233
633000
2000
από αυτό σε ελαφρά γωνία.
11:00
And he says, "I was just thinking
234
635000
2000
Και λέει, "Απλώς σκεφτόμουν
11:02
that maybe we could take care of it here in Fargo,"
235
637000
2000
ότι θα μπορούσαμε να το τακτοποιήσουμε αυτό εδώ στο Φάργκο" --
11:04
which everyone, including the audience,
236
639000
3000
κάτι το οποίο όλοι, συμπεριλαμβανομένου του κοινού,
11:07
interprets as a veiled bribe.
237
642000
3000
ερμηνεύουν ως συγκεκαλυμμένη απόπειρα δωροδοκίας.
11:10
This kind of indirect speech is rampant in language.
238
645000
4000
Η γλώσσα βρίθει από αυτού του είδους τον έμμεσο λόγο.
11:14
For example, in polite requests,
239
649000
2000
Για παράδειγμα, στις ευγενώς εκπεφρασμένες παρακλήσεις,
11:16
if someone says, "If you could pass the guacamole,
240
651000
2000
εάν κάποιος πει, "Εάν θα μπορούσατε να μου δώσετε τη γουακαμόλη, [κρύο Μεξικάνικο πιάτο από θρυμματισμένο αβοκάντο]
11:18
that would be awesome,"
241
653000
2000
αυτό θα ήταν θαυμάσιο",
11:20
we know exactly what he means,
242
655000
2000
γνωρίζουμε ακριβώς τι εννοεί,
11:22
even though that's a rather bizarre
243
657000
2000
αν και αυτό αποτελεί μία μάλλον παράξενα
11:24
concept being expressed.
244
659000
2000
διατυπωμένη ιδέα.
11:26
(Laughter)
245
661000
3000
(Γέλια)
11:29
"Would you like to come up and see my etchings?"
246
664000
2000
"Θα ήθελες να έρθεις επάνω να δεις τη συλλογή μου από γκραβούρες;"
11:31
I think most people
247
666000
2000
Νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι
11:33
understand the intent behind that.
248
668000
3000
αντιλαμβάνονται την πρόθεση πίσω από αυτή την πρόταση.
11:36
And likewise, if someone says,
249
671000
2000
Και κατά τον ίδιο τρόπο, εάν κάποιος πει,
11:38
"Nice store you've got there. It would be a real shame if something happened to it" --
250
673000
3000
"Ωραίο μαγαζί έχεις. Θα ήταν αληθινά κρίμα εάν πάθαινε κάτι" --
11:41
(Laughter) --
251
676000
1000
(Γέλια)
11:42
we understand that as a veiled threat,
252
677000
2000
αντιλαμβανόμαστε την πρόταση αυτή ως συγκεκαλυμμένη απειλή,
11:44
rather than a musing of hypothetical possibilities.
253
679000
3000
παρά ως μία έκφραση υποθετικών πιθανοτήτων.
11:47
So the puzzle is, why are bribes,
254
682000
3000
Άρα το παζλ είναι το εξής: γιατί οι δωροδοκίες,
11:50
polite requests, solicitations and threats so often veiled?
255
685000
3000
οι ευγενείς παρακλήσεις, οι ανήθικες προτάσεις και οι απειλές παρουσιάζονται τόσο συχνά συγκεκαλυμμένες;
11:53
No one's fooled.
256
688000
2000
Κανείς δεν εξαπατάται --
11:55
Both parties know exactly what the speaker means,
257
690000
3000
και οι δύο πλευρές γνωρίζουν ακριβώς τι εννοεί ο ομιλητής,
11:58
and the speaker knows the listener knows
258
693000
2000
και ο ομιλητής γνωρίζει ότι ο ακροατής γνωρίζει
12:00
that the speaker knows that the listener knows, etc., etc.
259
695000
3000
ότι ο ομιλητής γνωρίζει ότι ο ακροατής γνωρίζει και ούτω καθεξής.
12:03
So what's going on?
260
698000
2000
Τι συμβαίνει λοιπόν;
12:05
I think the key idea is that language
261
700000
2000
Νομίζω ότι η ιδέα κλειδί σε αυτή την περίπτωση είναι ότι η γλώσσα
12:07
is a way of negotiating relationships,
262
702000
2000
είναι ένα μέσο διαπραγμάτευσης των σχέσεων,
12:09
and human relationships fall into a number of types.
263
704000
3000
και οι ανθρώπινες σχέσεις εμπίπτουν σε πλήθος τύπων.
12:12
There's an influential taxonomy by the anthropologist Alan Fiske,
264
707000
4000
Υπάρχει μία σημαίνουσα ταξινόμηση από τον ανθρωπολόγο Άλαν Φίσκ,
12:16
in which relationships can be categorized, more or less,
265
711000
3000
κατά την οποία οι σχέσεις μπορούν να κατηγοριοποιηθούν, λιγότερο ή περισσότερο,
12:19
into communality, which works on the principle
266
714000
2000
σε σχέσεις κοινότητας, οι οποίες εδράζονται στην αρχή
12:21
"what's mine is thine, what's thine is mine,"
267
716000
3000
" Ό,τι είναι δικό μου είναι δικό σου, ό,τι είναι δικό σου είναι δικό μου" --
12:24
the kind of mindset that operates within a family, for example;
268
719000
4000
το είδος τρόπου σκέψης που επικρατεί μέσα σε μία οικογένεια, για παράδειγμα --
12:28
dominance, whose principle is "don't mess with me;"
269
723000
3000
σε σχέσεις κυριαρχίας, των οποίων κύρια αρχή είναι το " Μην παίζεις μαζί μου",
12:31
reciprocity, "you scratch my back, I'll scratch yours;"
270
726000
4000
σε σχέσεις αμοιβαιότητας: "Βοήθα με να σε βοηθώ να ανεβούμε το βουνό",
12:35
and sexuality, in the immortal words of Cole Porter, "Let's do it."
271
730000
5000
και τέλος σε σεξουαλικές σχέσεις: κατά τα αθάνατα λόγια του Κόουλ Πόρτερ, "Ας το κάνουμε".
12:40
Now, relationship types can be negotiated.
272
735000
3000
Τώρα, όμως, οι διάφοροι τύποι σχέσεων είναι διαπραγματεύσιμοι.
12:43
Even though there are default situations
273
738000
3000
Αν και υπάρχουν εξ ορισμού καταστάσεις
12:46
in which one of these mindsets can be applied,
274
741000
2000
στις οποίες μπορεί να εφαρμοστεί ένας από αυτούς τους τρόπους σκέψης
12:48
they can be stretched and extended.
275
743000
3000
αυτοί μπορούν να επεκταθούν και να εφαρμοστούν και αλλού.
12:51
For example, communality applies most naturally
276
746000
3000
Για παράδειγμα, η σχέση κοινότητας εφαρμόζεται με τον πλέον φυσικό τρόπο
12:54
within family or friends,
277
749000
2000
μέσα στην οικογένεια ή στις φιλικές σχέσεις
12:56
but it can be used to try to transfer
278
751000
2000
μπορεί, όμως, να χρησιμοποιηθεί για να προσπαθήσει κάποιος να προωθήσει
12:58
the mentality of sharing
279
753000
2000
τη νοοτροπία της συνεισφοράς
13:00
to groups that ordinarily would not be disposed to exercise it.
280
755000
4000
σε ομάδες που υπό κανονικές συνθήκες δεν θα ήταν διατεθειμένες να την ασκήσουν --
13:04
For example, in brotherhoods, fraternal organizations,
281
759000
4000
για παράδειγμα, στις αδελφότητες [πανεπιστημιακές κοινότητες που αποτελούνται μόνο από άρρενες],
13:08
sororities, locutions like "the family of man,"
282
763000
3000
στις γυναικείες αδελφότητες, σε ιδιωματισμούς όπως "η οικογένεια ( = είδος) του ανθρώπου [όπου η λέξη "man" που σημαίνει άνδρας χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει και ολόκληρο το ανθρώπινο γένος] ,
13:11
you try to get people who are not related
283
766000
2000
προσπαθείς να κάνεις ανθρώπους που δεν σχετίζονται μεταξύ τους
13:13
to use the relationship type that would ordinarily
284
768000
4000
να εμπλακούν σε ένα τύπο σχέσης που κανονικά θα
13:17
be appropriate to close kin.
285
772000
2000
ταίριαζε στις σχέσεις στενής συγγένειας.
13:19
Now, mismatches -- when one person assumes one relationship type,
286
774000
3000
Αλλά οι αποτυχημένοι συνδυασμοί -- όταν, για παράδειγμα, ένα άτομο υποθέτει έναν τύπο σχέσης
13:22
and another assumes a different one -- can be awkward.
287
777000
3000
και το άλλο έναν διαφορετικό -- μπορεί να προκαλέσουν παρεξηγήσεις.
13:25
If you went over and you helped yourself
288
780000
2000
Εάν πλησιάζατε και σερβιρίζατε τον εαυτό σας
13:27
to a shrimp off your boss' plate,
289
782000
2000
με μία γαρίδα από το πιάτο του αφεντικού σας
13:29
for example, that would be an awkward situation.
290
784000
2000
για παράδειγμα, αυτό θα αποτελούσε μία αλλόκοτη κατάσταση.
13:31
Or if a dinner guest after the meal
291
786000
2000
Ή έαν κάποιος καλεσμένος σε δείπνο μετά το δείπνο
13:33
pulled out his wallet and offered to pay you for the meal,
292
788000
3000
έβγαζε το πορτοφόλι του και προσφερόταν να σας πληρώσει το γεύμα
13:36
that would be rather awkward as well.
293
791000
2000
αυτό θα ήταν αρκετά παράξενο επίσης.
13:38
In less blatant cases,
294
793000
3000
Σε λιγότερο κραυγαλέες περιπτώσεις
13:41
there's still a kind of negotiation that often goes on.
295
796000
3000
εξακολουθεί να υπάρχει ένα είδος διαπραγμάτευσης που συχνά λαμβάνει χώρα.
13:44
In the workplace, for example,
296
799000
2000
Στο χώρο εργασίας, για παράδειγμα,
13:46
there's often a tension over whether an employee
297
801000
2000
υπάρχει συχνά μία ένταση σχετικά με το εάν ένας υπάλληλος
13:48
can socialize with the boss,
298
803000
2000
μπορεί να συναναστρέφεται με το αφεντικό
13:50
or refer to him or her
299
805000
2000
ή εάν μπορεί να του / της απευθύνεται
13:52
on a first-name basis.
300
807000
2000
με το μικρό του / της όνομα.
13:54
If two friends have a
301
809000
2000
Εάν δύο φίλοι έχουν μία
13:56
reciprocal transaction, like selling a car,
302
811000
2000
αμοιβαία συναλλαγή, όπως την πώληση ενός αυτοκινήτου,
13:58
it's well known that this can be a source
303
813000
2000
είναι ευρέως γνωστό ότι κάτι τέτοιο μπορεί να αποτελέσει την πηγή
14:00
of tension or awkwardness.
304
815000
2000
μίας έντασης ή μίας παρεξήγησης.
14:02
In dating, the transition
305
817000
2000
Στα ερωτικά ραντεβού, η μετάβαση
14:04
from friendship to sex
306
819000
2000
από μία φιλική σε μία σεξουαλική σχέση
14:06
can lead to, notoriously, various forms of awkwardness,
307
821000
3000
μπορεί να οδηγήσει, κατά διαβόητο τρόπο, σε διάφορες μορφές αμηχανίας
14:09
and as can sex in the workplace,
308
824000
2000
όπως το ίδιο μπορεί να συμβεί και με την ανάπτυξη σεξουαλικών σχέσεων στο χώρο εργασίας
14:11
in which we call the conflict between a
309
826000
2000
κατά τις οποίες αποκαλούμε την αντιπαράθεση ανάμεσα σε μία
14:13
dominant and a sexual relationship "sexual harassment."
310
828000
4000
σχέση κυριαρχίας και μία σεξουαλική σχέση ως "σεξουαλική παρενόχληση".
14:17
Well, what does this have to do with language?
311
832000
2000
Όμως, πώς σχετίζεται κάτι τέτοιο με τη γλώσσα;
14:19
Well, language, as a social interaction,
312
834000
2000
Λοιπόν, η γλώσσα, ως κοινωνική συναλλαγή,
14:21
has to satisfy two conditions.
313
836000
2000
θα πρέπει να ικανοποιεί δύο συνθήκες.
14:23
You have to convey the actual content --
314
838000
3000
Θα πρέπει να μεταδώσεις το πραγματικό περιεχόμενο --
14:26
here we get back to the container metaphor.
315
841000
2000
σε αυτό το σημείο επιστρέφουμε στη μεταφορά του περιέχοντος.
14:28
You want to express the bribe, the command, the promise,
316
843000
3000
Θέλεις να εκφράσεις τη δωροδοκία, τη διαταγή, την υπόσχεση,
14:31
the solicitation and so on,
317
846000
2000
την ανήθικη πρόταση και τα λοιπά --
14:33
but you also have to negotiate
318
848000
2000
θα πρέπει όμως και να διαπραγματευτείς
14:35
and maintain the kind of relationship
319
850000
2000
και να διατηρήσεις το είδος της σχέσης
14:37
you have with the other person.
320
852000
2000
που έχεις με το άλλο πρόσωπο.
14:39
The solution, I think, is that we use language at two levels:
321
854000
3000
Η λύση, νομίζω, έγκειται στο ότι χρησιμοποιούμε τη γλώσσα σε δύο επίπεδα:
14:42
the literal form signals
322
857000
2000
η κυριολεκτική μορφή εμφαίνει
14:44
the safest relationship with the listener,
323
859000
2000
την ασφαλέστερη σχέση με τον ακροατή,
14:46
whereas the implicated content --
324
861000
2000
ενώ το υπονοούμενο περιεχόμενο --
14:49
the reading between the lines that we count on the listener to perform --
325
864000
2000
η αντίληψη των υποκρυπτομένων την εκτέλεση της οποίας βασίζουμε στον ακροατή --
14:52
allows the listener to derive the interpretation
326
867000
2000
επιτρέπει στον ακροατή να αποκομίσει την ερμηνεία
14:54
which is most relevant in context,
327
869000
2000
που είναι πιο σχετική με το συγκείμενο,
14:56
which possibly initiates a changed relationship.
328
871000
3000
κάτι το οποίο πιθανόν να εγκαινιάζει μία τροποποιημένη σχέση.
14:59
The simplest example of this is in the polite request.
329
874000
4000
Το πιο απλό παράδειγμα αποτελεί η ευγενής παράκληση.
15:03
If you express your request as a conditional --
330
878000
3000
Εάν εκφράσετε την παράκλησή σας με τη μορφή υποθετικού λόγου:
15:06
"if you could open the window, that would be great" --
331
881000
3000
"Εάν θα μπορούσατε να ανοίξετε το παράθυρο, αυτό θα ήταν θαυμάσιο",
15:09
even though the content is an imperative,
332
884000
2000
ακόμη και εάν το περιεχόμενο εκφράζεται ως προσταγή,
15:11
the fact that you're not using the imperative voice
333
886000
2000
το γεγονός ότι δεν χρησιμοποιείτε προστακτικό τόνο φωνής
15:14
means that you're not acting as if you're in a relationship of dominance,
334
889000
3000
υποδηλώνει ότι δεν ενεργείτε ως εάν να εμπλέκεστε σε μία σχέση κυριαρχίας,
15:18
where you could presuppose the compliance of the other person.
335
893000
3000
όπου θα μπορούσατε να προϋποθέσετε την ενδοτικότητα του άλλου προσώπου.
15:21
On the other hand, you want the damn guacamole.
336
896000
2000
Από την άλλη πλευρά, θέλετε την αναθεματισμένη γουακαμόλη.
15:23
By expressing it as an if-then statement,
337
898000
3000
Εκφράζοντας κάτι τέτοιο με τη μορφή μίας "εάν - τότε" πρότασης,
15:26
you can get the message across
338
901000
2000
μπορείτε να μεταδώσετε το μήνυμά σας κατά τρόπο κατανοητό
15:28
without appearing to boss another person around.
339
903000
4000
χωρίς να εμφανίζεσθε σα να διατάζετε τα άλλα άτομα γύρω σας.
15:32
And in a more subtle way, I think, this works
340
907000
2000
Και κατά έναν πιο δυσδιάκριτο τρόπο, νομίζω, ότι αυτό λειτουργεί
15:34
for all of the veiled speech acts
341
909000
2000
και σε όλες τις περιπτώσεις συγκεκαλυμμένου λόγου
15:36
involving plausible deniability:
342
911000
2000
που περιλαμβάνουν τη δυνατότητα αποποίησης των λεγομένων:
15:38
the bribes, threats, propositions,
343
913000
2000
στις περιπτώσεις, δηλαδή, δωροδοκιών, απειλών, προτάσεων,
15:40
solicitations and so on.
344
915000
2000
ανήθικων προτάσεων και τα λοιπά.
15:42
One way of thinking about it is to imagine what it would be like
345
917000
2000
Ένας τρόπος να στοχαστείτε σχετικά με αυτό είναι να εικάσετε πώς θα ήταν
15:44
if language -- where it could only be used literally.
346
919000
3000
εάν η γώσσα θα μπορούσε να εκφράζει μόνο κυριολεκτικά νοήματα.
15:47
And you can think of it in terms of a
347
922000
2000
Και μπορείτε να το σκεφτείτε αυτό με όρους ενός
15:49
game-theoretic payoff matrix.
348
924000
3000
παιγνιο-θεωρητικού πλέγματος οφέλους.
15:52
Put yourself in the position of the
349
927000
2000
Τοποθετείστε τον εαυτό σας στη θέση του
15:54
kidnapper wanting to bribe the officer.
350
929000
3000
απαγωγέα που θέλει να δωροδοκήσει τον αστυφύλακα.
15:57
There's a high stakes
351
932000
2000
Υπάρχει ένα υψηλό αντικείμενο διακύβευσης
15:59
in the two possibilities
352
934000
3000
στις δύο πιθανότητες
16:02
of having a dishonest officer or an honest officer.
353
937000
3000
του να αντιμετωπίσετε έναν ανέντιμο αστυφύλακα ή έναν έντιμο αστυφύλακα.
16:05
If you don't bribe the officer,
354
940000
3000
Εάν δεν δωροδοκήσετε τον αστυφύλακα,
16:08
then you will get a traffic ticket --
355
943000
2000
τότε θα λάβετε κλήση --
16:10
or, as is the case of "Fargo," worse --
356
945000
2000
ή, όπως στην περίπτωση του "Φάργκο" κάτι χειρότερο --
16:12
whether the honest officer
357
947000
2000
είτε ο έντιμος αστυφύλακας
16:14
is honest or dishonest.
358
949000
2000
είναι έντιμος είτε ανέντιμος:
16:16
Nothing ventured, nothing gained.
359
951000
2000
(κατά την παροιμία:) εάν δεν βρέξεις πόδια, δεν πιάνεις ψάρι.
16:18
In that case, the consequences are rather severe.
360
953000
3000
Σε αυτή την περίπτωση, οι συνέπειες είναι αρκετά σοβαρές.
16:21
On the other hand, if you extend the bribe,
361
956000
2000
Από την άλλη πλευρά, εάν προτείνετε τη δωροδοκία,
16:23
if the officer is dishonest,
362
958000
2000
στην περίπτωση που ο αστυφύλακας είναι ανέντιμος
16:25
you get a huge payoff of going free.
363
960000
3000
κερδίζετε την ελευθερία σας.
16:28
If the officer is honest, you get a huge penalty
364
963000
3000
Στην περίπτωση, όμως, που ο αστυφύλακας είναι έντιμος, τιμωρείστε αυστηρά
16:31
of being arrested for bribery.
365
966000
2000
με σύλληψη για απόπειρα δωροδοκίας.
16:33
So this is a rather fraught situation.
366
968000
2000
Οπότε αυτή είναι μία αρκετά στενόχωρη κατάσταση.
16:35
On the other hand, with indirect language,
367
970000
2000
Από την άλλη πλευρά, με τον έμμεσο λόγο,
16:37
if you issue a veiled bribe,
368
972000
2000
εάν εκφράσετε μία συγκεκαλυμμένη απόπειρα δωροδοκίας,
16:39
then the dishonest officer
369
974000
2000
τότε ο ανέντιμος αστυφύλακας
16:41
could interpret it as a bribe,
370
976000
2000
μπορεί να την ερμηνεύσει ως απόπειρα δωροδοκίας,
16:43
in which case you get the payoff of going free.
371
978000
3000
περίπτωση κατά την οποία αφήνεσθε ελεύθερος,
16:46
The honest officer can't hold you to it as being a bribe,
372
981000
3000
ενώ ο έντιμος αστυφύλακας δεν μπορεί να προβεί σε σύλληψή σας με την κατηγορία της απόπειρας δωροδοκίας
16:49
and therefore, you get the nuisance of the traffic ticket.
373
984000
3000
και γι' αυτό το λόγο μπαίνετε στον κόπο να λάβετε την κλήση.
16:52
So you get the best of both worlds.
374
987000
3000
Έτσι λοιπόν επωφελείσθε και στις δύο περιπτώσεις.
16:55
And a similar analysis, I think,
375
990000
2000
Και μία παρόμοια ανάλυση, νομίζω,
16:57
can apply to the potential awkwardness
376
992000
2000
μπορεί να εφαρμοστεί και στην ενδεχόμενη πρόκληση παρεξήγησης
16:59
of a sexual solicitation,
377
994000
2000
κατά την έκφραση μίας σεξουαλικά ανήθικης πρότασης,
17:01
and other cases where plausible deniability is an asset.
378
996000
3000
και σε άλλες περιπτώσεις όπου η δυνατότητα αποποίησης των λεγομένων αποτελεί ένα ατού.
17:04
I think this affirms
379
999000
2000
Νομίζω ότι αυτό επιβεβαιώνει
17:06
something that's long been known by diplomats --
380
1001000
2000
κάτι που από καιρό είναι γνωστό στους διπλωμάτες --
17:08
namely, that the vagueness of language,
381
1003000
2000
ότι, δηλαδή, η αοριστία της γλώσσας,
17:10
far from being a bug or an imperfection,
382
1005000
3000
απέχοντας πολύ από το να αποτελεί κάποιο ελάττωμα ή κάποια ατέλεια,
17:13
actually might be a feature of language,
383
1008000
3000
μπορεί στην πραγματικότητα να αποτελεί ένα χαρακτηριστικό της γλώσσας
17:16
one that we use to our advantage in social interactions.
384
1011000
3000
ένα χαρακτηριστικό το οποίο χρησιμοποιούμε προς όφελός μας στις κοινωνικές συναλλαγές.
17:19
So to sum up: language is a collective human creation,
385
1014000
3000
Για να συνοψίσουμε λοιπόν: η γλώσσα είναι ένα συλλογικό ανθρώπινο δημιούργημα,
17:22
reflecting human nature,
386
1017000
2000
που αντικατοπτρίζει την ανθρώπινη φύση --
17:24
how we conceptualize reality,
387
1019000
2000
τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα,
17:26
how we relate to one another.
388
1021000
2000
τον τρόπο με τον οποίο σχετιζόμαστε ο ένας με τον άλλο --
17:28
And then by analyzing the various quirks and complexities of language,
389
1023000
4000
και αναλύοντας τις διάφορες ιδιοτροπίες και τις πολυπλοκότητες της γλώσσας
17:32
I think we can get a window onto what makes us tick.
390
1027000
3000
νομίζω ότι διανοίγουμε ένα παράθυρο σε αυτό που είμαστε.
17:35
Thank you very much.
391
1030000
1000
Σας ευχαριστώ πολύ.
17:36
(Applause)
392
1031000
1000
(Χειροκρότημα)
ABOUT THE SPEAKER
Steven Pinker - PsychologistSteven Pinker is a professor of cognitive science (the study of the human mind) who writes about language, mind and human nature.
Why you should listen
Steven Pinker grew up in the English-speaking community of Montreal but has spent his adult life bouncing back and forth between Harvard and MIT. He is interested in all aspects of human nature: how we see, hear, think, speak, remember, feel and interact.
To be specific: he developed the first comprehensive theory of language acquisition in children, used verb meaning as a window into cognition, probed the limits of neural networks and showed how the interaction between memory and computation shapes language. He has used evolution to illuminate innuendo, emotional expression and social coordination. He has documented historical declines in violence and explained them in terms of the ways that the violent and peaceable components of human nature interact in different eras. He has written books on the language instinct, how the mind works, the stuff of thought and the doctrine of the blank slate, together with a guide to stylish writing that is rooted in psychology.
In his latest book, Enlightenment Now: The Case for Reason, Science, Humanism, and Progress, he writes about progress -- why people are healthier, richer, safer, happier and better educated than ever. His other books include The Language Instinct, How the Mind Works, The Blank Slate: The Modern Denial of Human Nature, The Stuff of Thought, and The Better Angels of Our Nature.
Steven Pinker | Speaker | TED.com