TEDGlobal 2005
Steven Pinker: What our language habits reveal
Steven Pinker over taal en denken
Filmed:
Readability: 5.2
2,457,061 views
In een exclusieve voorbeschouwing op zijn boek "De stof van het denken" kijkt Steven Pinker naar taal en hoe die uitdrukt wat er in ons brein gebeurt -- en hoe de woorden die we kiezen, veel meer overbrengen dan we beseffen.
Steven Pinker - Psychologist
Steven Pinker is a professor of cognitive science (the study of the human mind) who writes about language, mind and human nature. Full bio
Steven Pinker is a professor of cognitive science (the study of the human mind) who writes about language, mind and human nature. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:26
This is a picture of Maurice Druon,
0
1000
2000
Dit is een foto van Maurice Druon,
00:28
the Honorary Perpetual Secretary of L'Academie francaise,
1
3000
4000
de Eresecretaris Voor Het Leven van de Académie française --
00:32
the French Academy.
2
7000
2000
de Franse Academie.
00:34
He is splendidly attired in his 68,000-dollar uniform,
3
9000
5000
Hij is prachtig uitgedost in zijn uniform van 68.000 dollar,
00:39
befitting the role of the French Academy
4
14000
3000
dat recht doet aan de rol van de Académie
00:42
as legislating the
5
17000
3000
als de regelgever
00:45
correct usage in French
6
20000
2000
van het correcte gebruik van het Frans
00:47
and perpetuating the language.
7
22000
2000
en de voortzetting van de taal.
00:49
The French Academy has two main tasks:
8
24000
3000
De Académie heeft twee hoofdtaken:
00:52
it compiles a dictionary of official French.
9
27000
3000
ze stelt een woordenboek samen van het officiële Frans --
00:55
They're now working on their ninth edition,
10
30000
3000
ze werken nu aan hun negende editie,
00:58
which they began in 1930, and they've reached the letter P.
11
33000
3000
die startte in 1930, en ze zijn nu bij de letter P.
01:02
They also legislate on correct usage,
12
37000
3000
Ze maken ook regels over het correcte gebruik,
01:05
such as the proper term for what the French call "email,"
13
40000
4000
zoals de juiste term voor wat de Fransen "email" noemen,
01:09
which ought to be "courriel."
14
44000
2000
wat "courriel" zou moeten zijn.
01:11
The World Wide Web, the French are told,
15
46000
2000
Het World Wide Web, zo wordt de Fransen gezegd,
01:13
ought to be referred to as
16
48000
2000
moet worden aangeduid als
01:15
"la toile d'araignee mondiale" -- the Global Spider Web --
17
50000
4000
"la toile d'araignée mondiale" -- het Wereldwijde Spinnenweb --
01:19
recommendations that the French gaily ignore.
18
54000
4000
aanbevelingen die de Fransen vrolijk in de wind slaan.
01:24
Now, this is one model of how language comes to be:
19
59000
4000
Dit is één van de modellen voor het ontstaan van taal:
01:28
namely, it's legislated by an academy.
20
63000
3000
dat ze wordt geregeld door een academie.
01:31
But anyone who looks at language realizes
21
66000
3000
Maar iedereen die taal bekijkt, beseft
01:34
that this is a rather silly conceit,
22
69000
4000
dat dat van nogal dwaze arrogantie getuigt.
01:38
that language, rather, emerges from human minds interacting from one another.
23
73000
3000
Taal ontstaat eerder uit menselijke breinen die op elkaar inspelen.
01:41
And this is visible in the unstoppable change in language --
24
76000
4000
Dit kan je zien aan de niet te stoppen verandering van taal --
01:45
the fact that by the time the Academy finishes their dictionary,
25
80000
3000
aan het feit dat tegen de tijd dat de Académie klaar is met haar woordenboek,
01:48
it will already be well out of date.
26
83000
2000
het al helemaal verouderd zal zijn.
01:50
We see it in the
27
85000
2000
We zien het
01:52
constant appearance of slang and jargon,
28
87000
4000
aan het constante verschijnen van slang en jargon,
01:56
of the historical change in languages,
29
91000
2000
aan de historische taalverschuivingen,
01:58
in divergence of dialects
30
93000
2000
aan de divergentie van dialecten
02:00
and the formation of new languages.
31
95000
3000
en aan de vorming van nieuwe talen.
02:03
So language is not so much a creator or shaper of human nature,
32
98000
3000
Taal is dus niet zozeer een vormgever van de menselijke natuur
02:06
so much as a window onto human nature.
33
101000
3000
als een venster op de menselijke natuur.
02:09
In a book that I'm currently working on,
34
104000
3000
Ik werk momenteel aan een boek
02:12
I hope to use language to shed light on
35
107000
3000
waarin ik taal hoop te gebruiken om een licht te werpen op
02:15
a number of aspects of human nature,
36
110000
2000
sommige aspecten van de menselijke natuur,
02:17
including the cognitive machinery
37
112000
2000
met inbegrip van de cognitieve machinerie
02:19
with which humans conceptualize the world
38
114000
3000
waarmee mensen de wereld in begrippen vatten,
02:22
and the relationship types that govern human interaction.
39
117000
3000
en de soorten relaties die de menselijke interactie regelen.
02:25
And I'm going to say a few words about each one this morning.
40
120000
3000
Ik ga vanmorgen een paar woorden zeggen over al deze dingen.
02:28
Let me start off with a technical problem in language
41
123000
2000
Laat me beginnen met een technisch taalprobeem
02:30
that I've worried about for quite some time --
42
125000
2000
dat me al een hele tijd dwars zit.
02:32
and indulge me
43
127000
4000
Ik hoop dat jullie me zullen toelaten
02:36
in my passion for verbs and how they're used.
44
131000
3000
om stil te staan bij mijn passie voor werkwoorden en hun gebruik.
02:39
The problem is, which verbs go in which constructions?
45
134000
3000
De kwestie is: welk werkwoord past in welke constructie?
02:42
The verb is the chassis of the sentence.
46
137000
3000
Het werkwoord is het chassis van de zin.
02:45
It's the framework onto which the other parts are bolted.
47
140000
4000
Het is het raamwerk waar de andere delen op worden vastgezet.
02:49
Let me give you a quick reminder
48
144000
2000
Laat me jullie snel herinneren
02:51
of something that you've long forgotten.
49
146000
2000
aan iets dat jullie allang vergeten zijn.
02:53
An intransitive verb, such as "dine," for example,
50
148000
3000
Een onovergankelijk werkwoord, zoals "dineren",
02:56
can't take a direct object.
51
151000
2000
kan geen lijdend voorwerp hebben.
02:58
You have to say, "Sam dined," not, "Sam dined the pizza."
52
153000
3000
Je moet zeggen "Sam dineerde," niet "Sam dineerde de pizza."
03:01
A transitive verb mandates
53
156000
2000
Een overgankelijk werkwoord legt op
03:03
that there has to be an object there:
54
158000
2000
dat er een voorwerp moet zijn:
03:05
"Sam devoured the pizza." You can't just say, "Sam devoured."
55
160000
3000
"Sam verslond de pizza." Je kan niet gewoon zeggen "Sam verslond."
03:08
There are dozens or scores of verbs of this type,
56
163000
4000
Er zijn tientallen, massa's werkwoorden van dit type.
03:12
each of which shapes its sentence.
57
167000
2000
Elk geven ze vorm aan hun zin.
03:14
So, a problem in explaining how children learn language,
58
169000
4000
Als je uitlegt hoe kinderen taal leren,
03:18
a problem in teaching language to adults so that they don't make grammatical errors,
59
173000
5000
als je taalles geeft aan volwassenen, zodat ze geen grammaticale fouten maken,
03:23
and a problem in programming computers to use language is
60
178000
3000
en als je computers programmeert om taal te gebruiken,
03:26
which verbs go in which constructions.
61
181000
2000
is het een probleem welke werkwoorden welke constructie hebben.
03:29
For example, the dative construction in English.
62
184000
2000
De datieve constructie in het Engels, bijvoorbeeld --
03:31
You can say, "Give a muffin to a mouse," the prepositional dative.
63
186000
3000
je kan zeggen "Geef een muffin aan een muis," de datief met voorzetsel,
03:34
Or, "Give a mouse a muffin," the double-object dative.
64
189000
3000
of "Geef een muis een muffin," de dubbele-objectsdatief,
03:37
"Promise anything to her," "Promise her anything," and so on.
65
192000
4000
"Beloof alles aan haar," "Beloof haar alles" enzovoort.
03:41
Hundreds of verbs can go both ways.
66
196000
2000
Honderden werkwoorden kunnen op de twee manieren.
03:43
So a tempting generalization for a child,
67
198000
2000
Een verleidelijke generalisering voor een kind,
03:45
for an adult, for a computer
68
200000
2000
een volwassene of een computer is deze:
03:47
is that any verb that can appear in the construction,
69
202000
2000
elk werkwoord dat kan verschijnen in de constructie
03:49
"subject-verb-thing-to-a-recipient"
70
204000
3000
"onderwerp-werkwoord-ding-aan ontvanger",
03:52
can also be expressed as "subject-verb-recipient-thing."
71
207000
3000
kan ook worden uitgedrukt als "onderwerp-werkwoord-ontvanger-ding".
03:55
A handy thing to have,
72
210000
2000
Dat is handig,
03:57
because language is infinite,
73
212000
2000
want taal is oneindig,
03:59
and you can't just parrot back the sentences that you've heard.
74
214000
3000
en je kan niet gewoon de zinnen nazeggen die je hebt gehoord.
04:02
You've got to extract generalizations
75
217000
2000
Je moet er generaliseringen uithalen
04:04
so you can produce and understand new sentences.
76
219000
3000
zodat je nieuwe zinnen kan produceren en begrijpen.
04:07
This would be an example of how to do that.
77
222000
2000
Dit is een voorbeeld van hoe je dat doet.
04:09
Unfortunately, there appear to be idiosyncratic exceptions.
78
224000
3000
Helaas zijn er blijkbaar idiosyncratische uitzonderingen.
04:12
You can say, "Biff drove the car to Chicago,"
79
227000
3000
Je kan zeggen "Jan reed de auto naar Chicago,"
04:15
but not, "Biff drove Chicago the car."
80
230000
3000
maar niet "Jan reed Chicago de auto".
04:18
You can say, "Sal gave Jason a headache,"
81
233000
3000
Je kan zeggen "Sal bezorgde Jason hoofdpijn"
04:21
but it's a bit odd to say, "Sal gave a headache to Jason."
82
236000
2000
maar "Sal bezorgde hoofdpijn aan Jason" klinkt wat gek.
04:24
The solution is that these constructions, despite initial appearance,
83
239000
3000
De oplossing is dat deze constructies, ondanks de eerste indruk,
04:27
are not synonymous,
84
242000
2000
niet synoniem zijn.
04:29
that when you crank up the microscope
85
244000
2000
Als je menselijke cognitie onder de microscoop legt,
04:31
on human cognition, you see that there's a subtle difference
86
246000
2000
zie je een subtiel verschil
04:33
in meaning between them.
87
248000
2000
in betekenis tussen beide.
04:35
So, "give the X to the Y,"
88
250000
2000
Dus "Geef het X aan de Y" --
04:37
that construction corresponds to the thought
89
252000
3000
die constructie stemt overeen met de gedachte
04:40
"cause X to go to Y." Whereas "give the Y the X"
90
255000
3000
"Doe X naar Y gaan." Maar "Geef de Y het X"
04:43
corresponds to the thought "cause Y to have X."
91
258000
4000
stemt overeen met de gedachte "Zorg dat Y X krijgt."
04:47
Now, many events can be subject to either construal,
92
262000
4000
Vele dingen kan je op beide manieren construeren,
04:51
kind of like the classic figure-ground reversal illusions,
93
266000
3000
zoals de klassieke illusies waarbij voor- en achtergrond omwisselen.
04:54
in which you can either pay attention
94
269000
3000
Ofwel besteed je aandacht
04:57
to the particular object,
95
272000
2000
aan een bepaald object,
04:59
in which case the space around it recedes from attention,
96
274000
4000
waardoor de ruimte eromheen uit je bewustzijn verdwijnt,
05:03
or you can see the faces in the empty space,
97
278000
2000
ofwel zie je de gezichten in de lege ruimte,
05:05
in which case the object recedes out of consciousness.
98
280000
4000
waarbij het voorwerp uit je bewustzijn verdwijnt.
05:09
How are these construals reflected in language?
99
284000
2000
Hoe wordt dat in taal weergegeven?
05:11
Well, in both cases, the thing that is construed as being affected
100
286000
4000
In beide gevallen wordt het ding dat iets ondergaat
05:15
is expressed as the direct object,
101
290000
2000
uitgedrukt als het lijdend voorwerp:
05:17
the noun after the verb.
102
292000
2000
het zelfstandig naamwoord na het werkwoord.
05:19
So, when you think of the event as causing the muffin to go somewhere --
103
294000
4000
Denk aan de gebeurtenis als "ervoor zorgen dat de muffin ergens heengaat" --
05:23
where you're doing something to the muffin --
104
298000
2000
als je iets doet met de muffin --
05:25
you say, "Give the muffin to the mouse."
105
300000
2000
dan zeg je "Geef de muffin aan de muis."
05:27
When you construe it as "cause the mouse to have something,"
106
302000
3000
Als je het opvat als "zorg ervoor dat de muis iets krijgt",
05:30
you're doing something to the mouse,
107
305000
2000
dan doe je iets met de muis,
05:32
and therefore you express it as, "Give the mouse the muffin."
108
307000
3000
en dus druk je het uit als "Geef de muis de muffin".
05:35
So which verbs go in which construction --
109
310000
2000
Welke werkwoorden bij welke constructie horen --
05:37
the problem with which I began --
110
312000
2000
mijn originele kwestie van bij het begin --
05:39
depends on whether the verb specifies a kind of motion
111
314000
4000
hangt af van de vraag of het werkwoord een soort beweging uitdrukt,
05:43
or a kind of possession change.
112
318000
2000
dan wel een soort verandering in bezit.
05:45
To give something involves both causing something to go
113
320000
3000
"Iets geven" impliceert tegelijk zorgen dat iets gaat
05:48
and causing someone to have.
114
323000
2000
en zorgen dat iemand iets krijgt.
05:50
To drive the car only causes something to go,
115
325000
3000
"De auto besturen" zorgt er alleen voor dat iets gaat,
05:53
because Chicago's not the kind of thing that can possess something.
116
328000
2000
want Chicago is niet het soort ding dat iets kan bezitten.
05:55
Only humans can possess things.
117
330000
3000
Alleen mensen kunnen dingen bezitten.
05:58
And to give someone a headache causes them to have the headache,
118
333000
2000
"Iemand hoofdpijn bezorgen" zorgt ervoor dat ze hoofdpijn hebben,
06:00
but it's not as if you're taking the headache out of your head
119
335000
3000
maar het is niet alsof je de hoofdpijn uit je hoofd haalt
06:03
and causing it to go to the other person,
120
338000
2000
en ze naar de andere persoon doet gaan
06:05
and implanting it in them.
121
340000
2000
en ze dan in diens hoofd wil krijgen.
06:07
You may just be loud or obnoxious,
122
342000
2000
Misschien ben je gewoon luidruchtig of vervelend,
06:09
or some other way causing them to have the headache.
123
344000
2000
of bezorg je ze de hoofdpijn op een andere manier.
06:11
So, that's
124
346000
4000
Dat is dus een voorbeeld
06:15
an example of the kind of thing that I do in my day job.
125
350000
2000
van waar mijn dagelijks werk in bestaat
06:17
So why should anyone care?
126
352000
2000
Waarom zou iemand dat interessant vinden?
06:19
Well, there are a number of interesting conclusions, I think,
127
354000
3000
Je kan een aantal interessante conclusies trekken
06:22
from this and many similar kinds of analyses
128
357000
4000
uit deze en vele andere soortgelijke analyses
06:26
of hundreds of English verbs.
129
361000
2000
van honderden Engelse werkwoorden.
06:28
First, there's a level of fine-grained conceptual structure,
130
363000
3000
Ten eerste is er een niveau van fijnmazige conceptuele structuur,
06:31
which we automatically and unconsciously compute
131
366000
3000
die we automatisch en onbewust samenstellen
06:34
every time we produce or utter a sentence, that governs our use of language.
132
369000
4000
telkens als we een zin produceren of uitspreken. Die bestuurt ons taalgebruik.
06:38
You can think of this as the language of thought, or "mentalese."
133
373000
4000
Je kan dit beschouwen als de taal van het denken, of "mentalees".
06:42
It seems to be based on a fixed set of concepts,
134
377000
3000
Het lijkt gebaseerd op een vaste set van concepten
06:45
which govern dozens of constructions and thousands of verbs --
135
380000
3000
die tientallen constructies en duizenden werkwoorden beheerst --
06:48
not only in English, but in all other languages --
136
383000
3000
niet alleen in het Engels maar ook in alle andere talen --
06:51
fundamental concepts such as space,
137
386000
2000
fundamentele concepten zoals ruimte,
06:53
time, causation and human intention,
138
388000
3000
tijd, oorzakelijkheid en menselijke intentie --
06:56
such as, what is the means and what is the ends?
139
391000
3000
bijvoorbeeld, wat is het middel en wat is het doel?
06:59
These are reminiscent of the kinds of categories
140
394000
2000
Die doen ons denken aan de categorieën
07:01
that Immanuel Kant argued
141
396000
2000
waarvan Immanuel Kant beweerde
07:03
are the basic framework for human thought,
142
398000
3000
dat ze het basisraamwerk zijn voor het menselijke denken.
07:06
and it's interesting that our unconscious use of language
143
401000
3000
Het is interessant dat ons onbewuste taalgebruik
07:09
seems to reflect these Kantian categories.
144
404000
3000
de Kantiaanse categorieën lijkt te weerspiegelen --
07:12
Doesn't care about perceptual qualities,
145
407000
2000
het hecht geen belang aan de zintuiglijke kwaliteiten,
07:14
such as color, texture, weight and speed,
146
409000
2000
zoals kleur, textuur, gewicht en snelheid,
07:16
which virtually never differentiate
147
411000
2000
die bijna nooit bepalend zijn voor een onderscheid
07:18
the use of verbs in different constructions.
148
413000
2000
in het gebruik van werkwoorden in verschillende constructies.
07:21
An additional twist is that all of the constructions in English
149
416000
3000
Een bijkomende kronkel is dat alle constructies in het Engels
07:24
are used not only literally,
150
419000
2000
niet alleen letterlijk worden gebruikt,
07:26
but in a quasi-metaphorical way.
151
421000
3000
maar ook in quasi-overdrachtelijke zin.
07:29
For example, this construction, the dative,
152
424000
2000
Deze constructie bijvoorbeeld, de datief,
07:31
is used not only to transfer things,
153
426000
2000
wordt niet alleen gebruikt om dingen over te brengen,
07:33
but also for the metaphorical transfer of ideas,
154
428000
3000
maar ook voor de metaforische overdracht van ideeën,
07:36
as when we say, "She told a story to me"
155
431000
2000
bijvoorbeeld in "Ze vertelde een verhaal aan mij",
07:38
or "told me a story,"
156
433000
2000
of "Ze vertelde me een verhaal."
07:40
"Max taught Spanish to the students" or "taught the students Spanish."
157
435000
3000
"Max leerde Spaans aan de studenten" of "leerde de studenten Spaans".
07:43
It's exactly the same construction,
158
438000
2000
Het is exact dezelfde constructie,
07:45
but no muffins, no mice, nothing moving at all.
159
440000
4000
maar er zijn geen muffins en geen muizen. Er beweegt helemaal niets.
07:49
It evokes the container metaphor of communication,
160
444000
3000
Het doet denken aan de "verpakkings"-metafoor voor communicatie,
07:52
in which we conceive of ideas as objects,
161
447000
2000
waarbij we ideeën als objecten zien,
07:54
sentences as containers,
162
449000
2000
zinnen als verpakkingen,
07:56
and communication as a kind of sending.
163
451000
2000
en communicatie als een soort verzending.
07:58
As when we say we "gather" our ideas, to "put" them "into" words,
164
453000
3000
We zeggen dat we onze ideeën "verzamelen" om ze "in" woorden te "vatten".
08:01
and if our words aren't "empty" or "hollow,"
165
456000
2000
en als onze woorden niet "leeg" of "hol" zijn,
08:03
we might get these ideas "across" to a listener,
166
458000
3000
dan kunnen we deze ideeën "tot bij" de lezer brengen,
08:06
who can "unpack" our words to "extract" their "content."
167
461000
3000
die ze dan kan "uitpakken" om de "inhoud" "eruit te halen".
08:09
And indeed, this kind of verbiage is not the exception, but the rule.
168
464000
3000
Dit soort breedsprakerigheid is niet de uitzondering maar de regel.
08:12
It's very hard to find any example of abstract language
169
467000
3000
Het is heel moeilijk om voorbeelden te vinden van abstract taalgebruik
08:15
that is not based on some concrete metaphor.
170
470000
3000
die niet gebaseerd zijn op een concrete metafoor.
08:18
For example, you can use the verb "go"
171
473000
3000
Je kan bijvoorbeeld het werkwoord "gaan" gebruiken
08:21
and the prepositions "to" and "from"
172
476000
2000
met de voorzetsels "naar" en "van",
08:23
in a literal, spatial sense.
173
478000
2000
in een letterlijke ruimtelijke zin.
08:25
"The messenger went from Paris to Istanbul."
174
480000
2000
"De boodschapper ging van Parijs naar Istanbul".
08:27
You can also say, "Biff went from sick to well."
175
482000
3000
Je kan ook zeggen: "Jans gezondheid ging van goed naar slecht."
08:30
He needn't go anywhere. He could have been in bed the whole time,
176
485000
3000
Hij moet nergens heen. Hij lag misschien de hele tijd in bed,
08:33
but it's as if his health is a point in state space
177
488000
2000
maar het is alsof zijn gezondheid een punt is in de status-ruimte
08:35
that you conceptualize as moving.
178
490000
2000
die je je voorstelt als bewegend.
08:37
Or, "The meeting went from three to four,"
179
492000
2000
Of "De vergadering duurde van drie tot vier."
08:39
in which we conceive of time as stretched along a line.
180
494000
3000
Daarbij beschouwen we tijd als uitgestrekt langs een lijn.
08:42
Likewise, we use "force" to indicate
181
497000
3000
Op dezelfde manier gebruiken we "forceren"
08:45
not only physical force,
182
500000
2000
niet alleen in verband met fysieke kracht --
08:47
as in, "Rose forced the door to open,"
183
502000
2000
zoals "Rose forceerde de deur om open te gaan" --
08:49
but also interpersonal force,
184
504000
2000
maar ook voor interpersoonlijke kracht,
08:51
as in, "Rose forced Sadie to go," not necessarily by manhandling her,
185
506000
4000
zoals "Rose forceerde Sadie om te gaan" -- niet noodzakelijk door haar beet te pakken,
08:55
but by issuing a threat.
186
510000
2000
maar door te dreigen --
08:57
Or, "Rose forced herself to go,"
187
512000
2000
of "Rose forceerde zichzelf om te gaan,"
08:59
as if there were two entities inside Rose's head,
188
514000
2000
alsof er twee entiteiten in het hoofd van Rose zaten,
09:02
engaged in a tug of a war.
189
517000
2000
die een partijtje armworstelden.
09:04
Second conclusion is that the ability to conceive
190
519000
3000
De tweede conclusie is dat we het vermogen hebben om
09:07
of a given event in two different ways,
191
522000
3000
een gebeurtenis op twee manieren voor te stellen --
09:10
such as "cause something to go to someone"
192
525000
2000
zoals "ervoor zorgen dat iets naar iemand gaat"
09:12
and "causing someone to have something,"
193
527000
2000
en "ervoor zorgen dat iemand iets krijgt.
09:14
I think is a fundamental feature of human thought,
194
529000
4000
Dat is volgens mij een fundamenteel kenmerk van het menselijke denken.
09:18
and it's the basis for much human argumentation,
195
533000
3000
Het is de basis voor veel menselijke argumentatie,
09:21
in which people don't differ so much on the facts
196
536000
3000
waarbij mensen het niet zozeer oneens zijn over de feiten
09:24
as on how they ought to be construed.
197
539000
2000
als over hun interpretatie.
09:26
Just to give you a few examples:
198
541000
2000
Ik geef je een paar voorbeelden:
09:28
"ending a pregnancy" versus "killing a fetus;"
199
543000
2000
"een zwangerschap beëindigen" versus "een foetus doden",
09:30
"a ball of cells" versus "an unborn child;"
200
545000
3000
"een hoopje cellen" versus "een ongeboren kind",
09:33
"invading Iraq" versus "liberating Iraq;"
201
548000
2000
"Irak binnenvallen" versus "Irak bevrijden",
09:35
"redistributing wealth" versus "confiscating earnings."
202
550000
4000
"rijkdom herverdelen" versus "beslag leggen op inkomsten".
09:39
And I think the biggest picture of all
203
554000
2000
Ik denk dat het ruimste plaatje van al
09:41
would take seriously the fact
204
556000
3000
ernstig rekening zou houden met het feit
09:44
that so much of our verbiage about abstract events
205
559000
3000
dat onze woordenrijkdom over abstracte gebeurtenissen
09:47
is based on a concrete metaphor
206
562000
2000
zo vaak gebaseerd is op een concrete metafoor.
09:49
and see human intelligence itself
207
564000
2000
Volgens mij is menselijke intelligentie zelf
09:51
as consisting of a repertoire of concepts --
208
566000
3000
een repertoire van concepten --
09:54
such as objects, space, time, causation and intention --
209
569000
3000
zoals objecten, ruimte, tijd, oorzakelijkheid en intentie --
09:57
which are useful in a social, knowledge-intensive species,
210
572000
4000
die nuttig zijn voor een sociale, kennisintensieve soort,
10:01
whose evolution you can well imagine,
211
576000
2000
waarvan je je de evolutie goed kan inbeelden.
10:03
and a process of metaphorical abstraction
212
578000
3000
Daarnaast een proces van metaforische abstractie
10:06
that allows us to bleach these concepts
213
581000
2000
dat ons toelaat om deze concepten
10:08
of their original conceptual content --
214
583000
3000
van hun oorspronkelijke inhoud te ontdoen --
10:11
space, time and force --
215
586000
3000
ruimte, tijd en kracht --
10:14
and apply them to new abstract domains,
216
589000
2000
en ze toe te passen op nieuwe abstracte domeinen.
10:16
therefore allowing a species that evolved
217
591000
3000
Dat maakte het mogelijk dat een soort die was geëvolueerd
10:19
to deal with rocks and tools and animals,
218
594000
2000
om met rotsen en gereedschap en dieren om te gaan,
10:21
to conceptualize mathematics, physics, law
219
596000
3000
in staat was om wiskunde in begrippen te vatten, en fysica, en recht,
10:24
and other abstract domains.
220
599000
3000
en andere abstracte domeinen.
10:27
Well, I said I'd talk about two windows on human nature --
221
602000
3000
Ik had gezegd dat ik over twee vensters op de menselijke natuur zou praten.
10:30
the cognitive machinery with which we conceptualize the world,
222
605000
3000
Na de cognitieve machinerie waarmee we de wereld in begrippen vatten,
10:33
and now I'm going to say a few words about the relationship types
223
608000
2000
ga ik een paar worden zeggen over de soorten relaties
10:35
that govern human social interaction,
224
610000
2000
die menselijke sociale interactie beheersen,
10:37
again, as reflected in language.
225
612000
2000
nogmaals zoals ze in taal zijn weerspiegeld.
10:40
And I'll start out with a puzzle, the puzzle of indirect speech acts.
226
615000
4000
Ik begin met een raadsel: het raadsel van de indirecte uitingen.
10:44
Now, I'm sure most of you have seen the movie "Fargo."
227
619000
2000
De meesten van jullie hebben allicht de film "Fargo" gezien.
10:46
And you might remember the scene in which
228
621000
2000
Misschien herinner je je de scène waarin
10:48
the kidnapper is pulled over by a police officer,
229
623000
3000
de kidnapper staande wordt gehouden door een agent.
10:51
is asked to show his driver's license
230
626000
2000
Hij krijgt de vraag zijn rijbewijs te tonen
10:53
and holds his wallet out
231
628000
2000
en steekt zijn portefeuille uit,
10:55
with a 50-dollar bill extending
232
630000
3000
met een 50-dollarbiljet dat
10:58
at a slight angle out of the wallet.
233
633000
2000
lichtjes uit de portefeuille steekt.
11:00
And he says, "I was just thinking
234
635000
2000
Hij zegt: "Ik bedacht
11:02
that maybe we could take care of it here in Fargo,"
235
637000
2000
dat we dit misschien wel hier in Fargo konden afhandelen."
11:04
which everyone, including the audience,
236
639000
3000
Iedereen, met inbegrip van het publiek,
11:07
interprets as a veiled bribe.
237
642000
3000
interpreteert dit als verholen omkoperij.
11:10
This kind of indirect speech is rampant in language.
238
645000
4000
Dit soort indirecte taal is overal in de taal.
11:14
For example, in polite requests,
239
649000
2000
Bijvoorbeeld, in vriendelijke verzoeken,
11:16
if someone says, "If you could pass the guacamole,
240
651000
2000
als iemand zegt: "Als je de guacamole zou kunnen doorgeven,
11:18
that would be awesome,"
241
653000
2000
dat zou fantastisch zijn."
11:20
we know exactly what he means,
242
655000
2000
We weten exact wat hij bedoelt,
11:22
even though that's a rather bizarre
243
657000
2000
ook al is het een eerder bizar
11:24
concept being expressed.
244
659000
2000
begrip dat hij uitdrukt.
11:26
(Laughter)
245
661000
3000
(Gelach)
11:29
"Would you like to come up and see my etchings?"
246
664000
2000
"Kom je mee naar boven om mijn etsen te bekijken?"
11:31
I think most people
247
666000
2000
Ik denk dat de meeste mensen
11:33
understand the intent behind that.
248
668000
3000
de achterliggende bedoeling begrijpen.
11:36
And likewise, if someone says,
249
671000
2000
Dat geldt ook als iemand zegt:
11:38
"Nice store you've got there. It would be a real shame if something happened to it" --
250
673000
3000
"Leuke winkel heb je daar. Zou zonde zijn als daar wat mee gebeurde."
11:41
(Laughter) --
251
676000
1000
(Gelach)
11:42
we understand that as a veiled threat,
252
677000
2000
We begrijpen dat als een verholen bedreiging
11:44
rather than a musing of hypothetical possibilities.
253
679000
3000
eerder dan als een mijmering over hypothetische mogelijkheden.
11:47
So the puzzle is, why are bribes,
254
682000
3000
Het raadsel is dus: waarom zijn steekpenningen,
11:50
polite requests, solicitations and threats so often veiled?
255
685000
3000
beleefde verzoeken, vragen en bedreigingen vaak zo verholen?
11:53
No one's fooled.
256
688000
2000
Je maakt niemand wat wijs --
11:55
Both parties know exactly what the speaker means,
257
690000
3000
beide partijen weten exact wat de spreker bedoelt,
11:58
and the speaker knows the listener knows
258
693000
2000
en de spreker weet dat de luisteraar weet
12:00
that the speaker knows that the listener knows, etc., etc.
259
695000
3000
dat de spreker weet dat de luisteraar weet etcetera.
12:03
So what's going on?
260
698000
2000
Wat is er dus aan de hand?
12:05
I think the key idea is that language
261
700000
2000
Ik denk dat de kernidee is dat taal
12:07
is a way of negotiating relationships,
262
702000
2000
een manier is om relaties te managen.
12:09
and human relationships fall into a number of types.
263
704000
3000
Menselijke relaties vallen in een aantal types uiteen.
12:12
There's an influential taxonomy by the anthropologist Alan Fiske,
264
707000
4000
Er bestaat een invloedrijke taxonomie van de antropoloog Alan Fiske.
12:16
in which relationships can be categorized, more or less,
265
711000
3000
Daarin kunnen relaties min of meer worden gecategoriseerd
12:19
into communality, which works on the principle
266
714000
2000
volgens gemeenschappelijkheid, volgens het principe
12:21
"what's mine is thine, what's thine is mine,"
267
716000
3000
"wat mijn is, dijn is, wat dijn is, mijn is."
12:24
the kind of mindset that operates within a family, for example;
268
719000
4000
Zo'n systeem vind je in een familie, bijvoorbeeld --
12:28
dominance, whose principle is "don't mess with me;"
269
723000
3000
dominantie, volgens het principe "Zorg dat je geen last met me krijgt";
12:31
reciprocity, "you scratch my back, I'll scratch yours;"
270
726000
4000
wederkerigheid: "Voor wat, hoort wat";
12:35
and sexuality, in the immortal words of Cole Porter, "Let's do it."
271
730000
5000
en seks, in de onsterfelijke woorden van Cole Porter: "Laten we het doen."
12:40
Now, relationship types can be negotiated.
272
735000
3000
Soorten relaties kunnen worden onderhandeld.
12:43
Even though there are default situations
273
738000
3000
Ook al zijn er standaardsituaties
12:46
in which one of these mindsets can be applied,
274
741000
2000
waarin één van deze systemen kan worden toegepast,
12:48
they can be stretched and extended.
275
743000
3000
toch kunnen ze worden uitgerekt en uitgebreid.
12:51
For example, communality applies most naturally
276
746000
3000
Gemeenschappelijkheid werkt het natuurlijkst
12:54
within family or friends,
277
749000
2000
met familie of vrienden.
12:56
but it can be used to try to transfer
278
751000
2000
Het kan ook worden gebruikt om te proberen
12:58
the mentality of sharing
279
753000
2000
de mentaliteit van delen over te brengen
13:00
to groups that ordinarily would not be disposed to exercise it.
280
755000
4000
naar groepen die daar normaal niet toe geneigd zouden zijn --
13:04
For example, in brotherhoods, fraternal organizations,
281
759000
4000
bijvoorbeeld in broederschappen, sociëteiten,
13:08
sororities, locutions like "the family of man,"
282
763000
3000
studentenverenigingen, uitdrukkingen als "de familie van de mens".
13:11
you try to get people who are not related
283
766000
2000
Je probeert mensen die niet verwant zijn
13:13
to use the relationship type that would ordinarily
284
768000
4000
met het relatietype te doen werken dat normaal
13:17
be appropriate to close kin.
285
772000
2000
gepast zou zijn voor naaste verwanten.
13:19
Now, mismatches -- when one person assumes one relationship type,
286
774000
3000
Mismatches -- waarbij één persoon een bepaald relatietype veronderstelt
13:22
and another assumes a different one -- can be awkward.
287
777000
3000
en een ander een ander -- kunnen gênant zijn.
13:25
If you went over and you helped yourself
288
780000
2000
Als jij voorover zou leunen en voor jezelf
13:27
to a shrimp off your boss' plate,
289
782000
2000
een garnaaltje zou pikken van het bord van je baas,
13:29
for example, that would be an awkward situation.
290
784000
2000
dan zou dat bijvoorbeeld een gênante situatie zijn.
13:31
Or if a dinner guest after the meal
291
786000
2000
Als iemand die bij jou dineert, na de maaltijd
13:33
pulled out his wallet and offered to pay you for the meal,
292
788000
3000
zijn portefeuille zou bovenhalen en zou aanbieden te betalen voor het maal,
13:36
that would be rather awkward as well.
293
791000
2000
dan zou dat ook eerder gênant zijn.
13:38
In less blatant cases,
294
793000
3000
In minder frappante gevallen
13:41
there's still a kind of negotiation that often goes on.
295
796000
3000
vindt er vaak nog steeds een soort onderhandeling plaats.
13:44
In the workplace, for example,
296
799000
2000
Op de werkplek is er bijvoorbeeld
13:46
there's often a tension over whether an employee
297
801000
2000
vaak spanning over de vraag of een werknemer
13:48
can socialize with the boss,
298
803000
2000
zijn baas familiair kan behandelen,
13:50
or refer to him or her
299
805000
2000
of hem of haar mag aanspreken
13:52
on a first-name basis.
300
807000
2000
met de voornaam.
13:54
If two friends have a
301
809000
2000
Als twee vrienden een wederkerige
13:56
reciprocal transaction, like selling a car,
302
811000
2000
transactie aangaan, bijvoorbeeld een auto verkopen,
13:58
it's well known that this can be a source
303
813000
2000
dan is het bekend dat dit vaak een bron is
14:00
of tension or awkwardness.
304
815000
2000
van spanning en gêne.
14:02
In dating, the transition
305
817000
2000
Bij een afspraakje kan de overgang
14:04
from friendship to sex
306
819000
2000
van vriendschap naar seks,
14:06
can lead to, notoriously, various forms of awkwardness,
307
821000
3000
dat feit is berucht, leiden tot verschillende soorten gêne.
14:09
and as can sex in the workplace,
308
824000
2000
Dat geldt ook voor seks op de werkplek,
14:11
in which we call the conflict between a
309
826000
2000
waarbij we het conflict tussen een
14:13
dominant and a sexual relationship "sexual harassment."
310
828000
4000
dominante en een seksuele relatie "ongewenste intimiteiten" noemen.
14:17
Well, what does this have to do with language?
311
832000
2000
Wat heeft dat dan met taal te maken?
14:19
Well, language, as a social interaction,
312
834000
2000
Taal moet, als sociale interactie,
14:21
has to satisfy two conditions.
313
836000
2000
aan twee voorwaarden voldoen.
14:23
You have to convey the actual content --
314
838000
3000
Je moet de eigenlijke inhoud overbrengen --
14:26
here we get back to the container metaphor.
315
841000
2000
daar zijn we weer bij de metafoor van de verpakking.
14:28
You want to express the bribe, the command, the promise,
316
843000
3000
Je wil de steekpenningen, het bevel, de belofte,
14:31
the solicitation and so on,
317
846000
2000
de aansporing enzovoort overbrengen --
14:33
but you also have to negotiate
318
848000
2000
maar je moet ook onderhandelen
14:35
and maintain the kind of relationship
319
850000
2000
en het soort relatie onderhouden
14:37
you have with the other person.
320
852000
2000
dat je met de andere persoon hebt.
14:39
The solution, I think, is that we use language at two levels:
321
854000
3000
De oplossing is volgens mij dat we taal op twee niveaus gebruiken.
14:42
the literal form signals
322
857000
2000
De letterlijke vorm verwijst naar
14:44
the safest relationship with the listener,
323
859000
2000
de veiligste relatie met de luisteraar.
14:46
whereas the implicated content --
324
861000
2000
De geïmpliceerde inhoud --
14:49
the reading between the lines that we count on the listener to perform --
325
864000
2000
wat we verwachten dat de luisteraar tussen de regels leest --
14:52
allows the listener to derive the interpretation
326
867000
2000
laat de luisteraar toe om om de interpretatie af te leiden
14:54
which is most relevant in context,
327
869000
2000
die in de context het meest relevant is,
14:56
which possibly initiates a changed relationship.
328
871000
3000
wat tot een begin van wijziging in de relatie kan leiden.
14:59
The simplest example of this is in the polite request.
329
874000
4000
Het eenvoudigste voorbeeld hiervan is het beleefde verzoek.
15:03
If you express your request as a conditional --
330
878000
3000
Stel dat je je verzoek voorwaardelijk uitdrukt --
15:06
"if you could open the window, that would be great" --
331
881000
3000
"Als je het raam zou kunnen openen, dan zou dat reuze zijn."
15:09
even though the content is an imperative,
332
884000
2000
Hoewel de inhoud een gebod is,
15:11
the fact that you're not using the imperative voice
333
886000
2000
betekent het feit dat je de imperatief niet gebruikt,
15:14
means that you're not acting as if you're in a relationship of dominance,
334
889000
3000
dat je niet handelt alsof je je in een relatie van dominantie bevindt,
15:18
where you could presuppose the compliance of the other person.
335
893000
3000
waar je ervan zou kunnen uitgaan dat de ander gehoorzaamt.
15:21
On the other hand, you want the damn guacamole.
336
896000
2000
Anderzijds wil je die verdomde guacamole.
15:23
By expressing it as an if-then statement,
337
898000
3000
Door het te formuleren als een "als-dan"-zin,
15:26
you can get the message across
338
901000
2000
kan je de boodschap overbrengen,
15:28
without appearing to boss another person around.
339
903000
4000
zonder dat het lijkt alsof je de baas over iemand anders wil spelen.
15:32
And in a more subtle way, I think, this works
340
907000
2000
Nog subtieler werkt dit volgens mij
15:34
for all of the veiled speech acts
341
909000
2000
voor alle verholen uitingen
15:36
involving plausible deniability:
342
911000
2000
die plausibel kunnen worden ontkend:
15:38
the bribes, threats, propositions,
343
913000
2000
steekpenningen, bedreigingen, voorstellen,
15:40
solicitations and so on.
344
915000
2000
verzoeken enzovoort.
15:42
One way of thinking about it is to imagine what it would be like
345
917000
2000
Een manier om hiernaar te kijken is je voor te stellen hoe het zou zijn
15:44
if language -- where it could only be used literally.
346
919000
3000
als taal alleen letterlijk zou kunnen worden gebruikt.
15:47
And you can think of it in terms of a
347
922000
2000
Je kan dit opvatten in termen van een
15:49
game-theoretic payoff matrix.
348
924000
3000
speltheoretische payoff matrix.
15:52
Put yourself in the position of the
349
927000
2000
Stel je in de plaats van de
15:54
kidnapper wanting to bribe the officer.
350
929000
3000
kidnapper die de agent wil omkopen.
15:57
There's a high stakes
351
932000
2000
Er staat veel op het spel
15:59
in the two possibilities
352
934000
3000
bij de twee mogelijkheden
16:02
of having a dishonest officer or an honest officer.
353
937000
3000
van een corrupte of een eerlijke agent.
16:05
If you don't bribe the officer,
354
940000
3000
Als je de agent niet omkoopt,
16:08
then you will get a traffic ticket --
355
943000
2000
dan krijg je een verkeersboete --
16:10
or, as is the case of "Fargo," worse --
356
945000
2000
of, in het geval van "Fargo", iets ergers --
16:12
whether the honest officer
357
947000
2000
of die agent
16:14
is honest or dishonest.
358
949000
2000
nu eerlijk is of corrupt.
16:16
Nothing ventured, nothing gained.
359
951000
2000
Wie niet waagt, niet wint.
16:18
In that case, the consequences are rather severe.
360
953000
3000
In dat geval zijn de gevolgen tamelijk ernstig.
16:21
On the other hand, if you extend the bribe,
361
956000
2000
Anderzijds, als je de steekpenningen aanbiedt,
16:23
if the officer is dishonest,
362
958000
2000
en de agent is corrupt,
16:25
you get a huge payoff of going free.
363
960000
3000
dan krijg je de enorme beloning dat je vrijuit gaat.
16:28
If the officer is honest, you get a huge penalty
364
963000
3000
Als de agent eerlijk is, krijg je een enorme boete,
16:31
of being arrested for bribery.
365
966000
2000
een arrestatie wegens omkoperij.
16:33
So this is a rather fraught situation.
366
968000
2000
Dit is dus een nogal geladen situatie.
16:35
On the other hand, with indirect language,
367
970000
2000
Anderzijds kan je met indirecte taal
16:37
if you issue a veiled bribe,
368
972000
2000
verholen steekpenningen aanbieden;
16:39
then the dishonest officer
369
974000
2000
De corrupte agent
16:41
could interpret it as a bribe,
370
976000
2000
kan dit als steekpenningen interpreteren,
16:43
in which case you get the payoff of going free.
371
978000
3000
en dan word je beloond doordat je vrijuit gaat.
16:46
The honest officer can't hold you to it as being a bribe,
372
981000
3000
De eerlijke officier kan je niet aanwrijven dat het steekpenningen zijn,
16:49
and therefore, you get the nuisance of the traffic ticket.
373
984000
3000
en dus krijg je het kleine ongemak van de verkeersboete.
16:52
So you get the best of both worlds.
374
987000
3000
Je krijgt dus het beste van twee werelden.
16:55
And a similar analysis, I think,
375
990000
2000
Een vergelijkbare analyse geldt volgens mij
16:57
can apply to the potential awkwardness
376
992000
2000
voor de potentiële gêne
16:59
of a sexual solicitation,
377
994000
2000
omtrent een seksueel verzoek
17:01
and other cases where plausible deniability is an asset.
378
996000
3000
en andere gevallen waar het een voordeel is dat je plausibel kan ontkennen.
17:04
I think this affirms
379
999000
2000
Volgens mij bevestigt dit
17:06
something that's long been known by diplomats --
380
1001000
2000
iets dat diplomaten allang weten --
17:08
namely, that the vagueness of language,
381
1003000
2000
namelijk dat vage taal
17:10
far from being a bug or an imperfection,
382
1005000
3000
helemaal geen fout of imperfectie is,
17:13
actually might be a feature of language,
383
1008000
3000
maar gewoon een kenmerk van taal --
17:16
one that we use to our advantage in social interactions.
384
1011000
3000
één dat we tot ons voordeel aanwenden in sociale interactie.
17:19
So to sum up: language is a collective human creation,
385
1014000
3000
Even samenvatten: taal is een collectieve menselijke creatie
17:22
reflecting human nature,
386
1017000
2000
die de menselijke natuur weerspiegelt --
17:24
how we conceptualize reality,
387
1019000
2000
hoe we de werkelijkheid in begrippen vatten,
17:26
how we relate to one another.
388
1021000
2000
hoe we relaties met elkaar aangaan.
17:28
And then by analyzing the various quirks and complexities of language,
389
1023000
4000
Door de eigenaardigheden en de complexiteit van taal te analyseren,
17:32
I think we can get a window onto what makes us tick.
390
1027000
3000
kunnen we volgens mij zicht krijgen op wat ons drijft.
17:35
Thank you very much.
391
1030000
1000
Hartelijk dank.
17:36
(Applause)
392
1031000
1000
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Steven Pinker - PsychologistSteven Pinker is a professor of cognitive science (the study of the human mind) who writes about language, mind and human nature.
Why you should listen
Steven Pinker grew up in the English-speaking community of Montreal but has spent his adult life bouncing back and forth between Harvard and MIT. He is interested in all aspects of human nature: how we see, hear, think, speak, remember, feel and interact.
To be specific: he developed the first comprehensive theory of language acquisition in children, used verb meaning as a window into cognition, probed the limits of neural networks and showed how the interaction between memory and computation shapes language. He has used evolution to illuminate innuendo, emotional expression and social coordination. He has documented historical declines in violence and explained them in terms of the ways that the violent and peaceable components of human nature interact in different eras. He has written books on the language instinct, how the mind works, the stuff of thought and the doctrine of the blank slate, together with a guide to stylish writing that is rooted in psychology.
In his latest book, Enlightenment Now: The Case for Reason, Science, Humanism, and Progress, he writes about progress -- why people are healthier, richer, safer, happier and better educated than ever. His other books include The Language Instinct, How the Mind Works, The Blank Slate: The Modern Denial of Human Nature, The Stuff of Thought, and The Better Angels of Our Nature.
Steven Pinker | Speaker | TED.com