TED@New York
Tania Luna: How a penny made me feel like a millionaire
تانيا لونا: چطور يك پنى، به من حس ميليونر شدن داد
Filmed:
Readability: 3.1
1,797,188 views
پس از واقعه چرنوبيل، تانيا لونا در كودكی با گرفتن پناهندگى از ايالات متحده خانه‌‌اش را در اوكراين ترك مى‌‌كند. يك روز، در كف پناهگاه بى‌‌خانمانهاى نيويورك، جاييكه او و خانواده‌‌اش زندگى مى‌‌كردند، يك پنى پيدا مى‌‌كند. او هرگز دوباره خودش را آنقدر ثروتمند حس نكرد. تعمقى بر لذتهاى تلخ و شيرين دوران كودكى-- و اينكه چگونه آنها را در ذهن‌‌مان نگه داريم.
Tania Luna - Surprisologist
Tania Luna co-founded Surprise Industries, a company devoted to designing surprise experiences. Full bio
Tania Luna co-founded Surprise Industries, a company devoted to designing surprise experiences. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'm five years old, and I am very proud.
0
786
3995
پنج ساله بودم و خیلی مغرور بودم.
00:16
My father has just built the best outhouse
1
4781
3559
پدرم در دهكده كوچك‌‌مان در اوكراين
00:20
in our little village in Ukraine.
2
8340
2590
بهترين توالت رو ساخته بود.
00:22
Inside, it's a smelly, gaping hole in the ground,
3
10930
3549
داخلش، تو زمين يك سوراخ بوگندو و خيلى گشاد،
00:26
but outside, it's pearly white formica
4
14479
4006
اما بيرونش به سفيدی مرواريد بود.
00:30
and it literally gleams in the sun.
5
18485
3628
و به معناى واقعى كلمه در نور خورشيد مى‌درخشید.
00:34
This makes me feel so proud, so important,
6
22113
3557
اين باعث مى‌‌شد احساس غرور زياد و خيلى مهم بودن كنم،
00:37
that I appoint myself the leader of my little group of friends
7
25670
3040
طوريكه خودم را رهبر گروه كوچك دوستانم منصوب كنم و
00:40
and I devise missions for us.
8
28710
2780
و براى خودمون ماموريت تعيين كنم.
00:43
So we prowl from house to house
9
31490
2313
از خانه‌‌اى به خانه‌‌اى ديگر در جستجوى يافتن مگس‌‌هايى كه
00:45
looking for flies captured in spider webs
10
33803
3367
در تارهاى عنكبوت گرفتار شده‌‌اند مى‌‌رفتيم
00:49
and we set them free.
11
37170
2387
و آنها را آزاد مى‌‌كردیم.
00:51
Four years earlier, when I was one,
12
39557
2308
چهار سال قبل‌‌تر، وقتى يك ساله بودم،
00:53
after the Chernobyl accident,
13
41865
1445
بعد از سانحه چرنوبيل،
00:55
the rain came down black,
14
43310
2331
باران سياه باريد،
00:57
and my sister's hair fell out in clumps,
15
45641
2200
و موهاى خواهرم دسته دسته ريخت،
00:59
and I spent nine months in the hospital.
16
47841
2557
و من نه ماه را در بيمارستان گذراندم.
01:02
There were no visitors allowed,
17
50398
1552
هیچ ملاقات كننده‌‌اى اجازه آمدن نداشت،
01:03
so my mother bribed a hospital worker.
18
51950
4012
اما مادرم به يك كارمند بيمارستان رشوه داد.
01:07
She acquired a nurse's uniform,
19
55962
2731
و با این کار يك دست يونيفورم پرستارى بدست آورد،
01:10
and she snuck in every night to sit by my side.
20
58693
4345
و هر شب دزدكى ميامد و كنارم مى‌‌نشست.
01:15
Five years later, an unexpected silver lining.
21
63038
3060
پنج سال بعد، قرعه شانس غير منتظره‌‌اى به لطف
01:18
Thanks to Chernobyl, we get asylum in the U.S.
22
66098
4102
چرنوبيل سراغمون آمد و ما پناهندگى آمريكا را گرفتيم.
01:22
I am six years old, and I don't cry when we leave home
23
70200
4219
شش سالم بود. وقتى خانه را ترك كرديم
01:26
and we come to America,
24
74419
1051
و به آمريكا آمديم، گريه نكردم.
01:27
because I expect it to be a place filled with rare
25
75470
3748
چون انتظارم داشتم جايى باشد پر از چيزهاى ناياب و
01:31
and wonderful things like bananas and chocolate
26
79218
4180
فوق‌‌العاده مثل موز و شكلات
01:35
and Bazooka bubble gum,
27
83398
2441
و آدامس بادكنكى بازوكا،
01:37
Bazooka bubble gum with the little cartoon wrappers inside,
28
85839
4093
آدامس بادكنكى بازوكا، يا عكسهاى كارتونى داخلش،
01:41
Bazooka that we'd get once a year in Ukraine
29
89932
3117
بازوكايى كه ما سالى يكبار در اوكراين مى‌‌گرفتيم
01:45
and we'd have to chew one piece for an entire week.
30
93049
4036
و مى‌‌بايست يك تكه از آن را بمدت يك هفته تمام مى‌‌جويديم.
01:49
So the first day we get to New York,
31
97085
1806
اولين روزى كه به نيويورك آمديم،
01:50
my grandmother and I find a penny
32
98891
2233
من و مادربزرگم يك پنى را روى كف
01:53
in the floor of the homeless shelter that my family's staying in.
33
101124
3743
پناهگاهی كه خانوادم بودم، پيدا كرديم.
01:56
Only, we don't know that it's a homeless shelter.
34
104867
1535
فقط اين كه ما نمى‌دانستيم آنجا پناهگاه بى‌‌خانمانهاست.
01:58
We think that it's a hotel, a hotel with lots of rats.
35
106402
3091
ما فكر مى‌‌كرديم اونجا يه هتله، هتلى پر از موش.
02:01
So we find this penny kind of fossilized in the floor,
36
109493
4582
خب ما اين پنى را كه يكجورهايى هم فسيل شده بود، در كف آنجا پيدا كرديم،
02:06
and we think that a very wealthy man must have left it there
37
114075
2996
و فكر كرديم كه يك آدم خيلى پولدارى بايد آن را آنجا جا گذاشته باشد
02:09
because regular people don't just lose money.
38
117071
2494
چون مردم عادى كه پولشان را گم نمى‌‌كنند.
02:11
And I hold this penny in the palm of my hand,
39
119565
2557
و من اين پنى را توى كف دستم نگهداشتم،
02:14
and it's sticky and rusty,
40
122122
2662
چسبناك و زنگ زده بود،
02:16
but it feels like I'm holding a fortune.
41
124784
3031
اما حسم اين بود كه ثروتى را نگه داشته بودم.
02:19
I decide that I'm going to get my very own piece
42
127815
2058
تصميم گرفتم كه بروم و يك بسته آدامس بادكنكى بازوكا
02:21
of Bazooka bubble gum.
43
129873
2067
براى خود خودم بخرم.
02:23
And in that moment, I feel like a millionaire.
44
131940
3985
و در آن لحظه، احساس يك ميليونر را داشتم.
02:27
About a year later, I get to feel that way again
45
135925
1826
حدود يكسال بعد، وقتی ما يه كيسه پر از حيوانات عروسكی رو
02:29
when we find a bag full of stuffed animals in the trash,
46
137751
3243
در سطل آشغال پيدا كردم و اسباب بازيهام بيشتر از
02:32
and suddenly I have more toys
47
140994
1731
كل چيزهايی شد كه در زندگيم داشتم،
02:34
than I've ever had in my whole life.
48
142725
2744
اون حس دوباره سراغم اومد.
02:37
And again, I get that feeling when we get a knock
49
145469
2385
يه بار ديگه هم وقتى درب آپارتمان‌‌مان
02:39
on the door of our apartment in Brooklyn,
50
147854
1797
در بروكلين به صدا در آمد،
02:41
and my sister and I find a deliveryman
51
149651
2489
و من و خواهرم مرد پيتزا رسان را بهمراه يك جعبه پيتزايی يافتيم
02:44
with a box of pizza that we didn't order.
52
152140
2553
كه سفارش نداده بوديم، اون حس برگشت.
02:46
So we take the pizza, our very first pizza,
53
154693
3189
خلاصه اين كه پيتزا را گرفتيم، اولين پيتزايمان،
02:49
and we devour slice after slice
54
157882
2839
و هر برش از آن را با ولع خورديم
02:52
as the deliveryman stands there and stares at us from the doorway.
55
160721
3389
پيك همانطور آنجا ايستاد و از دم در به ما زل زد.
02:56
And he tells us to pay, but we don't speak English.
56
164110
3000
و به ما گفت كه پولش را بدهيم، اما ما انگليسى حرف نمى‌‌زديم.
02:59
My mother comes out, and he asks her for money,
57
167110
2428
مادرم بيرون آمد، و طرف پولش را خواست،
03:01
but she doesn't have enough.
58
169538
1290
اما مادر پول كافى نداشت.
03:02
She walks 50 blocks to and from work every day
59
170828
3420
هرروز ٥٠ بلوك تا محل كارش پياده مى‌‌رفت و برمى‌‌گشت
03:06
just to avoid spending money on bus fare.
60
174248
2669
فقط براى اين كه پول بابت كرايه اتوبوس نپردازد.
03:08
Then our neighbor pops her head in,
61
176917
1866
سپس همسايه‌‌مان سرش را تو آورد،
03:10
and she turns red with rage when she realizes
62
178783
2590
و صورتش از خشم قرمز شد موقعيكه متوجه شد
03:13
that those immigrants from downstairs
63
181373
2346
كه مهاجران طبقه پايينى
03:15
have somehow gotten their hands on her pizza.
64
183719
4009
به یک نحوى صاحب پيتزايش شده‌‌اند.
03:19
Everyone's upset.
65
187728
1556
همه دلخور بودند.
03:21
But the pizza is delicious.
66
189284
3841
اما پيتزا خوشمزه بود.
03:25
It doesn't hit me until years later just how little we had.
67
193125
5961
تا سالها بعد به ذهنم خطور نكرد كه ما چقدر فقير بوديم.
03:31
On our 10 year anniversary of being in the U.S.,
68
199086
2314
برای جشن دهمين سال ورودمان به آمريكا،
03:33
we decided to celebrate by reserving a room
69
201400
2108
تصميم گرفتيم يك اطاق در همان هتلی رزرو كنيم
03:35
at the hotel that we first stayed in when we got to the U.S.
70
203508
2811
كه در اولين روزهای ورودمان به آمريكا اونجا اقامت داشتيم.
03:38
The man at the front desk laughs, and he says,
71
206319
2490
مردی كه تو قسمت پذيرش بود با خنده گفت:
03:40
"You can't reserve a room here. This is a homeless shelter."
72
208809
2797
"اينجا نمى‌‌تونيد اتاق رزرو كنيد. اينجا پناهگاه افراد بىخانمان است."
03:43
And we were shocked.
73
211606
2222
و ما حيرت‌‌زده بوديم.
03:45
My husband Brian was also homeless as a kid.
74
213828
4006
شوهرم برايان هم موقع بچگى بىخانمان بود.
03:49
His family lost everything, and at age 11,
75
217834
3090
خانواده‌‌اش همه چيزشان را وقتى ١١ سال داشت، از دست دادند،
03:52
he had to live in motels with his dad,
76
220924
2753
و مجبور بود با پدرش توى متل‌‌ها زندگى كند،
03:55
motels that would round up all of their food
77
223677
2933
متل‌‌هايى كه همه غذاهايشان را جمع مى‌‌كردند
03:58
and keep it hostage until they were able to pay the bill.
78
226610
3680
تا موقعيكه قادر به پرداخت صورت‌‌حساب نبودند، گرو نگاه مى‌‌داشتند.
04:02
And one time, when he finally got his box
79
230290
2205
يكبار، وقتى بالاخره قوطى كورن فلكس منجمدش
04:04
of Frosted Flakes back, it was crawling with roaches.
80
232495
3596
را پس گرفت، سوسكها داخلش مى‌‌لوليدند.
04:08
But he did have one thing.
81
236091
1916
اما او يك چيز داشت.
04:10
He had this shoebox that he carried with him everywhere
82
238007
2461
اين جعبه كفشى كه با خودش به همه جا مى‌‌برد
04:12
containing nine comic books,
83
240468
2646
حاوى نه كتاب مصور بود،
04:15
two G.I. Joes painted to look like Spider-Man
84
243114
3146
دو تا جى. آى. جوز رنگ شده كه شبيه مرد عنكبوتی بودند
04:18
and five Gobots. And this was his treasure.
85
246260
3063
و پنج تا گابوتز. و اين گنجينه او بود.
04:21
This was his own assembly of heroes
86
249323
2995
اين كلكسيونش از قهرمانان بود كه
04:24
that kept him from drugs and gangs
87
252318
2203
او را از مواد و تبهكارها دور نگهداشت
04:26
and from giving up on his dreams.
88
254521
2796
و مانع از اين شدند كه از روياهايش دست بكشد.
04:29
I'm going to tell you about one more
89
257317
1048
مى‌‌خواهم به شما درباره يكى ديگر از
04:30
formerly homeless member of our family.
90
258365
2792
اعضاى پيشين بىخانمان خانواده‌‌مان بگويم.
04:33
This is Scarlett.
91
261157
1698
اين اسكارلت است.
04:34
Once upon a time, Scarlet was used as bait in dog fights.
92
262855
3069
روزگارى، اسكارلت بعنوان طعمه در جنگ سگها استفاده مى‌‌شد.
04:37
She was tied up and thrown into the ring
93
265924
2416
او را بسته بودند و توى رينگ مى‌‌انداختنش
04:40
for other dogs to attack so they'd get more aggressive before the fight.
94
268340
4036
تا سگهاى ديگر حمله كنند، تا به اين ترتيب قبل از جنگ متخاصم‌‌تر شوند.
04:44
And now, these days, she eats organic food
95
272376
4240
و الان، اين روزها، او غذاى اورگانيك مى‌‌خورد
04:48
and she sleeps on an orthopedic bed with her name on it,
96
276616
2527
و روى تخت اورتوپديك كه اسمش روى آن است، می‌خوابد،
04:51
but when we pour water for her in her bowl,
97
279143
4416
اما موقعيكه برايش آب توى كاسه‌‌اش مى‌‌ريزيم،
04:55
she still looks up and she wags her tail in gratitude.
98
283559
3989
هنوز بالا را نگاه مى‌‌كند و دمش را به نشانه قدردانى تكان مى‌‌دهد.
04:59
Sometimes Brian and I walk through the park with Scarlett,
99
287548
3218
گاهى اوقات برايان و من از توى پارك بهمراه اسكارلت قدم‌‌زنان مى‌‌رويم،
05:02
and she rolls through the grass,
100
290766
2419
و او توى چمن‌‌ها غلت مى‌‌زند،
05:05
and we just look at her
101
293185
2401
و ما فقط به او نگاه مى‌‌كنيم
05:07
and then we look at each other
102
295586
1820
و سپس به يكديكر نگاه مى‌‌كنيم
05:09
and we feel gratitude.
103
297406
4007
و احساس قدردانى مى‌‌كنيم.
05:13
We forget about all of our new middle-class frustrations
104
301413
3631
همه چيز را درباره نااميديها و دلسرديهاى
05:17
and disappointments,
105
305044
1875
حاصل از طبقه متوسط فراموش مى‌‌كنيم،
05:18
and we feel like millionaires.
106
306919
2684
و حس مى‌‌كنيم كه ميليونر هستيم.
05:21
Thank you.
107
309603
1150
متشكرم.
05:22
(Applause)
108
310753
3993
(تشويق حضار)
ABOUT THE SPEAKER
Tania Luna - SurprisologistTania Luna co-founded Surprise Industries, a company devoted to designing surprise experiences.
Why you should listen
Tania Luna has an unusual title: she calls herself a “surprisologist.” The co-founder and CEO of Surprise Industries, Luna thinks deeply about how to delight, and how to help individuals and teams thrive in uncertain circumstances and develop the bonds needed to get through them.
When Luna was invited to take part in TED’s Worldwide Talent Search in 2012, she expected to give a talk about surprise and the importance of not being attached to outcomes. However, she was inspired to tell a more personal story -- one many of her closest friends didn’t know -- about her Ukrainian family getting asylum in the United States when she was 6-yeard-old and arriving in New York with virtually nothing. She sees her work as connected to her upbringing -- in which a piece of Bazooka bubble gum, a thrown-out toy or a mis-delivered pizza was magical -- because it gave her an appreciation for the joy of little surprises.
Tania Luna | Speaker | TED.com