ABOUT THE SPEAKER
Tania Luna - Surprisologist
Tania Luna co-founded Surprise Industries, a company devoted to designing surprise experiences.

Why you should listen

Tania Luna has an unusual title: she calls herself a “surprisologist.” The co-founder and CEO of Surprise Industries, Luna thinks deeply about how to delight, and how to help individuals and teams thrive in uncertain circumstances and develop the bonds needed to get through them.

When Luna was invited to take part in TED’s Worldwide Talent Search in 2012, she expected to give a talk about surprise and the importance of not being attached to outcomes. However, she was inspired to tell a more personal story -- one many of her closest friends didn’t know -- about her Ukrainian family getting asylum in the United States when she was 6-yeard-old and arriving in New York with virtually nothing. She sees her work as connected to her upbringing -- in which a piece of Bazooka bubble gum, a thrown-out toy or a mis-delivered pizza was magical -- because it gave her an appreciation for the joy of little surprises. 

More profile about the speaker
Tania Luna | Speaker | TED.com
TED@New York

Tania Luna: How a penny made me feel like a millionaire

Tania Luna: Bir kuruş kendimi nasıl milyonermişim gibi hissettirdi

Filmed:
1,797,188 views

Tania Luna Çernobil kazası sonrası Ukrayna'dan henüz küçük bir çocukken Amerika'ya sığınmak için ayrıldı. Ve bir gün, ailesiyle beraber yaşadığı New York'taki kimsesizler barınağında bir kuruş buldu. Bir daha kendini hiç o kadar zengin hissetmedi. Çocukluğun acı-tatlı anılarını nasıl hatırladığımıza dair bir meditasyon.
- Surprisologist
Tania Luna co-founded Surprise Industries, a company devoted to designing surprise experiences. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I'm fivebeş yearsyıl oldeski, and I am very proudgururlu.
0
786
3995
5 yaşındaydım ve çok gururluydum.
00:16
My fatherbaba has just builtinşa edilmiş the besten iyi outhouseEvin dışında
1
4781
3559
Babam Ukrayna'daki küçük köyümüzdeki
00:20
in our little villageköy in UkraineUkrayna.
2
8340
2590
en güzel ek binayı henüz inşa etmişti.
00:22
Insideİçinde, it's a smellypis kokulu, gapingağzı açık holedelik in the groundzemin,
3
10930
3549
İçerisi, kötü kokuyordu, zemininde koca bir delik vardı,
00:26
but outsidedışında, it's pearlyinci whitebeyaz formicaFormica
4
14479
4006
ancak dışı, inci gibi beyaz formika kaplı
00:30
and it literallyharfi harfine gleamsışık in the sunGüneş.
5
18485
3628
ve gerçekten de güneşte parıldıyordu.
00:34
This makesmarkaları me feel so proudgururlu, so importantönemli,
6
22113
3557
Bu beni çok gururlandırmıştı, çok önemli olduğumu hissediyordum,
00:37
that I appointtayin myselfkendim the leaderlider of my little groupgrup of friendsarkadaşlar
7
25670
3040
kendimi küçük arkadaş grubumun lideri olarak görevlendirmiştim
00:40
and I devisevasiyetle missionsmisyonlar for us.
8
28710
2780
ve bizim için yeni görevler buluyordum.
00:43
So we prowlsinsi sinsi from houseev to houseev
9
31490
2313
Evden eve gezinmeye başladık,
00:45
looking for fliessinekler capturedyakalanan in spiderörümcek webswebs
10
33803
3367
örümcek ağlarına takılmış sinekleri bulup
00:49
and we setset them freeücretsiz.
11
37170
2387
onları kurtarıyorduk.
00:51
FourDört yearsyıl earlierdaha erken, when I was one,
12
39557
2308
4 yıl önce, ben 1 yaşındayken,
00:53
after the ChernobylChernobyl accidentkaza,
13
41865
1445
Çernobil kazasından sonra,
00:55
the rainyağmur camegeldi down blacksiyah,
14
43310
2331
yağmur siyah renkte yağdı,
00:57
and my sister'sKız kardeşinin hairsaç felldüştü out in clumpsyığınları,
15
45641
2200
ve kız kardeşimin saçları tutam tutam dökülmüştü,
00:59
and I spentharcanmış ninedokuz monthsay in the hospitalhastane.
16
47841
2557
ben de 9 ay boyunca hastanede kalmıştım.
01:02
There were no visitorsZiyaretçi allowedizin,
17
50398
1552
Misafirlere giriş izni yoktu,
01:03
so my motheranne bribedrüşvetçi a hospitalhastane workerişçi.
18
51950
4012
bu yüzden annem bir hastane çalışanına rüşvet vermişti.
01:07
She acquiredsatın aldı a nurse'shemşirenin uniformüniforma,
19
55962
2731
Bir hemşire üniforması edinip,
01:10
and she snucksokuldum in everyher night to sitoturmak by my sideyan.
20
58693
4345
her gece yanımda oturmak için gizlice odama gelirdi.
01:15
FiveBeş yearsyıl latersonra, an unexpectedbeklenmedik silvergümüş liningastar.
21
63038
3060
5 yıl sonra, beklenmeyen bir umut ışığı doğdu.
01:18
Thanksteşekkürler to ChernobylChernobyl, we get asylumsığınma in the U.S.
22
66098
4102
Çernobil sayesinde, Amerika'da sığınma hakkı kazandık.
01:22
I am sixaltı yearsyıl oldeski, and I don't cryağlamak when we leaveayrılmak home
23
70200
4219
6 yaşındaydım ve Amerika'ya geldik.
01:26
and we come to AmericaAmerika,
24
74419
1051
Evden ayrılırken ağlamadım çünkü Amerika'nın
01:27
because I expectbeklemek it to be a placeyer filleddolu with rarenadir
25
75470
3748
az bulunan müthiş şeylerle dolu
01:31
and wonderfulolağanüstü things like bananasmuz and chocolateçikolata
26
79218
4180
bir yer olduğunu umuyordum. Mesela muz,
01:35
and BazookaBazuka bubblekabarcık gumsakız,
27
83398
2441
çikolata, Bazooka sakızı gibi şeylerle.
01:37
BazookaBazuka bubblekabarcık gumsakız with the little cartoonkarikatür wrapperssarma insideiçeride,
28
85839
4093
içinde küçük çizgi film çıkartmaları olan Bazooka sakızı
01:41
BazookaBazuka that we'devlenmek get oncebir Zamanlar a yearyıl in UkraineUkrayna
29
89932
3117
Bazooka'yı Ukrayna'da yılda bir kere alabilirdik
01:45
and we'devlenmek have to chewçiğnemek one pieceparça for an entiretüm weekhafta.
30
93049
4036
ve bir parça sakızı tüm hafta çiğnememiz gerekirdi.
01:49
So the first day we get to NewYeni YorkYork,
31
97085
1806
New York'a ilk geldiğimiz gün,
01:50
my grandmotherbüyükanne and I find a pennykuruş
32
98891
2233
ailemin kaldığı kimsesizler barınağında,
01:53
in the floorzemin of the homelessevsiz shelterbarınak that my family'sailenin stayingkalma in.
33
101124
3743
anneannemle beraber yerde bir kuruş bulduk.
01:56
Only, we don't know that it's a homelessevsiz shelterbarınak.
34
104867
1535
Sadece, orasının bir kimsesizler barınağı olduğunu bilmiyorduk.
01:58
We think that it's a hotelotel, a hotelotel with lots of ratssıçanlar.
35
106402
3091
Oranın farelerle dolu bir otel olduğunu düşünüyorduk.
02:01
So we find this pennykuruş kindtür of fossilizedfosilleşmiş in the floorzemin,
36
109493
4582
O, adeta fosilleşmiş olan kuruşu yerde bulduk,
02:06
and we think that a very wealthyzengin man mustşart have left it there
37
114075
2996
ve çok zengin bir adamın düşürmüş olabileceğini düşündük
02:09
because regulardüzenli people don't just losekaybetmek moneypara.
38
117071
2494
çünkü sıradan bir insan parasını öylece kaybetmezdi.
02:11
And I holdambar this pennykuruş in the palmavuç içi of my handel,
39
119565
2557
Ve o kuruşu avucumun içinde tuttum,
02:14
and it's stickyyapışkan and rustypaslı,
40
122122
2662
yapışkan ve paslıydı,
02:16
but it feelshissediyor like I'm holdingtutma a fortuneservet.
41
124784
3031
ama beni sanki bir servet tutuyormuşum gibi hissettirmişti.
02:19
I decidekarar ver that I'm going to get my very ownkendi pieceparça
42
127815
2058
Kendime ait gerçek bir Bazooka sakızı
02:21
of BazookaBazuka bubblekabarcık gumsakız.
43
129873
2067
almaya karar verdim.
02:23
And in that momentan, I feel like a millionaireMilyoner.
44
131940
3985
Ve işte o an, tam bir milyoner gibi hissettim.
02:27
About a yearyıl latersonra, I get to feel that way again
45
135925
1826
Yaklaşık 1 yıl sonra, çöpte bir çanta dolusu
02:29
when we find a bagsırt çantası fulltam of stuffeddolma animalshayvanlar in the trashçöp,
46
137751
3243
peluş hayvan bulduğumda ve hayatımda ilk defa
02:32
and suddenlyaniden I have more toysoyuncaklar
47
140994
1731
aniden bu kadar çok oyuncağa sahip olduğumda da
02:34
than I've ever had in my wholebütün life.
48
142725
2744
yine bu şekilde hissettim.
02:37
And again, I get that feelingduygu when we get a knockKnock
49
145469
2385
Ve yine, Brooklyn'deki evimizin kapısı çalınıp
02:39
on the doorkapı of our apartmentapartman in BrooklynBrooklyn,
50
147854
1797
sipariş etmediğimiz pizzanın
02:41
and my sisterkız kardeş and I find a deliverymanteslimatçı
51
149651
2489
geldiğini görünce de
02:44
with a boxkutu of pizzaPizza that we didn't ordersipariş.
52
152140
2553
böyle hissettim.
02:46
So we take the pizzaPizza, our very first pizzaPizza,
53
154693
3189
O pizzayı aldık, ilk pizzamızı,
02:49
and we devourhırsla yiyip yutmak slicedilim after slicedilim
54
157882
2839
pizzayı getiren adam kapı eşiğinde bize bakarken
02:52
as the deliverymanteslimatçı standsstandları there and staresdik dik bakıyor at us from the doorwaykapı.
55
160721
3389
dilim dilim tüm pizzayı silip süpürdük.
02:56
And he tellsanlatır us to payödeme, but we don't speakkonuşmak Englishİngilizce.
56
164110
3000
Adam bize parasını ödememizi söyledi, ancak İngilizce bilmiyorduk.
02:59
My motheranne comesgeliyor out, and he askssorar her for moneypara,
57
167110
2428
Annem gelince, adam annemden para istedi
03:01
but she doesn't have enoughyeterli.
58
169538
1290
ancak onda da yeteri kadar yoktu.
03:02
She walksyürüyüşleri 50 blocksbloklar to and from work everyher day
59
170828
3420
Her gün otobüs parası vermemek için
03:06
just to avoidönlemek spendingharcama moneypara on busotobüs fareücret.
60
174248
2669
işten eve 50 blok yürüyordu.
03:08
Then our neighborkomşu popsPOP'ları her headkafa in,
61
176917
1866
O sırada komşumuz kafasını uzattı
03:10
and she turnsdönüşler redkırmızı with rageöfke when she realizesanlar
62
178783
2590
ve sipariş ettiği pizzasını alt kattaki
03:13
that those immigrantsgöçmenler from downstairsalt kat
63
181373
2346
göçmenlerin elinde olduğunu fark edince
03:15
have somehowbir şekilde gottenkazanılmış theironların handseller on her pizzaPizza.
64
183719
4009
sinirden kıpkırmızı oldu.
03:19
Everyone'sHerkesin upsetüzgün.
65
187728
1556
Herkes üzülmüştü.
03:21
But the pizzaPizza is deliciouslezzetli.
66
189284
3841
Ama pizza çok lezzetliydi.
03:25
It doesn't hitvurmak me untila kadar yearsyıl latersonra just how little we had.
67
193125
5961
Çok uzun yıllar ne kadar az şeye sahip olduğumuzu anlayamamıştım.
03:31
On our 10 yearyıl anniversaryyıldönümü of beingolmak in the U.S.,
68
199086
2314
Amerika'ya gelişimizin 10. yılında
03:33
we decidedkarar to celebratekutlamak by reservingrezerve etme a roomoda
69
201400
2108
bunu kaldığımız ilk otelde oda kiralayarak
03:35
at the hotelotel that we first stayedkaldı in when we got to the U.S.
70
203508
2811
kutlamaya karar verdik.
03:38
The man at the frontön deskbüro laughsgülüyor, and he saysdiyor,
71
206319
2490
Resepsiyondaki adam güldü ve "Burada oda
03:40
"You can't reserverezerv a roomoda here. This is a homelessevsiz shelterbarınak."
72
208809
2797
kiralayamazsınız. Burası kimsesizler barınağı." dedi.
03:43
And we were shockedşok.
73
211606
2222
Şok olmuştuk.
03:45
My husbandkoca BrianBrian was alsoAyrıca homelessevsiz as a kidçocuk.
74
213828
4006
Eşim Brian da evsiz bir çocuktu.
03:49
His familyaile lostkayıp everything, and at ageyaş 11,
75
217834
3090
O daha 11 yaşındayken ailesi her şeyini kaybetmiş,
03:52
he had to livecanlı in motelsMotel with his dadbaba,
76
220924
2753
ve o da babasıyla bir motelde yaşamak zorunda kalmış.
03:55
motelsMotel that would roundyuvarlak up all of theironların foodGıda
77
223677
2933
Motel, onlar paralarını ödeyene kadar tüm
03:58
and keep it hostagerehin untila kadar they were ableyapabilmek to payödeme the billfatura.
78
226610
3680
yiyeceklerini rehin alıyormuş.
04:02
And one time, when he finallyen sonunda got his boxkutu
79
230290
2205
Bir keresinde, nihayet Froasted Flakes kutusunu
04:04
of FrostedBuzlu cam FlakesPul back, it was crawlingemekleme with roachesHamam böcekleri.
80
232495
3596
geri aldığında kutu hamamböceği kaynıyormuş.
04:08
But he did have one thing.
81
236091
1916
Ama onun sahip olduğu bir şey varmış.
04:10
He had this shoeboxayakkabı kutusu that he carriedtaşınan with him everywhereher yerde
82
238007
2461
Her yere, içinde 9 tane çizgi roman olan bir ayakkabı kutusu taşıyormuş
04:12
containingiçeren ninedokuz comickomik bookskitaplar,
83
240468
2646
Örümcek Adam'a benzemesi için boyanmış 2 G.I. Joes
04:15
two G.I. JoesJoes paintedboyalı to look like Spider-ManSpider-Man
84
243114
3146
ve 5 tane Gobots.
04:18
and fivebeş GobotsGoBots. And this was his treasureHazine.
85
246260
3063
İşte bu onun hazinesiymiş.
04:21
This was his ownkendi assemblymontaj of heroeskahramanlar
86
249323
2995
Bu onu uyuşturucudan ve çetelerden uzak tutan
04:24
that kepttuttu him from drugsilaçlar and gangsçeteler
87
252318
2203
hayallerinden vazgeçmemesini sağlayan
04:26
and from givingvererek up on his dreamsrüyalar.
88
254521
2796
kahramanlarının buluşmasıymış.
04:29
I'm going to tell you about one more
89
257317
1048
Size ailemizin eskiden evsiz olan bir üyesini
04:30
formerlyeskiden homelessevsiz memberüye of our familyaile.
90
258365
2792
daha anlatacağım.
04:33
This is ScarlettScarlett.
91
261157
1698
Bu Scarlett.
04:34
OnceBir kez uponüzerine a time, ScarletScarlet was used as baityem in dogköpek fightskavgalar.
92
262855
3069
Bir zamanlar, Scarlet köpek dövüşlerinde yem olarak kullanılıyordu.
04:37
She was tiedbağlı up and thrownatılmış into the ringhalka
93
265924
2416
Bağlanıp ringin ortasına atılıyordu, böylece
04:40
for other dogsköpekler to attacksaldırı so they'dgittiklerini get more aggressiveagresif before the fightkavga.
94
268340
4036
diğer köpekler ona saldırıp dövüşten önce daha çok sinirleniyorlardı.
04:44
And now, these daysgünler, she eatsyiyor organicorganik foodGıda
95
272376
4240
Ve şu an organik gıdalar yiyip,
04:48
and she sleepsuyur on an orthopedicOrtopedik bedyatak with her nameisim on it,
96
276616
2527
üstünde ismi yazılı olan ortopedik bir yatakta uyuyor
04:51
but when we pourdökün waterSu for her in her bowlçanak,
97
279143
4416
ama biz kasesine su koyduğumuzda
04:55
she still looksgörünüyor up and she wagswags her tailkuyruk in gratitudeŞükran.
98
283559
3989
bize bakıp minnetle kuyruğunu sallıyor.
04:59
SometimesBazen BrianBrian and I walkyürümek throughvasitasiyla the parkpark with ScarlettScarlett,
99
287548
3218
Bazen Brain'la Scarlett'i de alıp, parka yürüyüşe gidiyoruz,
05:02
and she rollsRulo throughvasitasiyla the grassçimen,
100
290766
2419
çimlerde yuvarlanıyor,
05:05
and we just look at her
101
293185
2401
ve durup ona bakıyoruz,
05:07
and then we look at eachher other
102
295586
1820
birbirimize bakıyoruz
05:09
and we feel gratitudeŞükran.
103
297406
4007
ve biz de minnet duyuyoruz.
05:13
We forgetunutmak about all of our newyeni middle-classOrta sınıf frustrationshayal kırıklıklarının
104
301413
3631
Tüm yeni orta-sınıf hayal kırıklıklarımızı
05:17
and disappointmentshayal kırıklıkları,
105
305044
1875
ve hüsranlarımızı bir kenara bırakıp
05:18
and we feel like millionairesmilyonerler.
106
306919
2684
milyonermişiz gibi hissediyoruz.
05:21
Thank you.
107
309603
1150
Teşekkürler.
05:22
(ApplauseAlkış)
108
310753
3993
(Alkışlar)
Translated by Duygu Doğancıoğlu
Reviewed by Ferhat Işık

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Tania Luna - Surprisologist
Tania Luna co-founded Surprise Industries, a company devoted to designing surprise experiences.

Why you should listen

Tania Luna has an unusual title: she calls herself a “surprisologist.” The co-founder and CEO of Surprise Industries, Luna thinks deeply about how to delight, and how to help individuals and teams thrive in uncertain circumstances and develop the bonds needed to get through them.

When Luna was invited to take part in TED’s Worldwide Talent Search in 2012, she expected to give a talk about surprise and the importance of not being attached to outcomes. However, she was inspired to tell a more personal story -- one many of her closest friends didn’t know -- about her Ukrainian family getting asylum in the United States when she was 6-yeard-old and arriving in New York with virtually nothing. She sees her work as connected to her upbringing -- in which a piece of Bazooka bubble gum, a thrown-out toy or a mis-delivered pizza was magical -- because it gave her an appreciation for the joy of little surprises. 

More profile about the speaker
Tania Luna | Speaker | TED.com