TED2010
Robert Gupta: Music is medicine, music is sanity
Ռոբերտ Գուպտա: Երաժշտությունը սպեղանի է, երաժշտությունը հոգեկան առողջություն է
Filmed:
Readability: 5.7
1,333,855 views
Ռոբերտ Գուպտան` Լոս Անջելեսի Ֆիլհարմենիկի ջութակահարը, խոսում է, թե ինչպես մի անգամ ջութակի դասեր է տվել մի փայլուն, շիզոֆրենիկ երաժշտի և թե ինչ է ինքը սովորել: Երբ հետո Գուպտային կանչում են հետնաբեմ, նա նվագում է Բախի «Սուիտ Թավջութակի համար N1»- ի նախերգանքը իր նոտագրությամբ:
Robert Gupta - Violinist
Violinist Robert Gupta joined the LA Philharmonic at the age of 19 -- and maintains a passionate parallel interest in neurobiology and mental health issues. He's a TED Senior Fellow. Full bio
Violinist Robert Gupta joined the LA Philharmonic at the age of 19 -- and maintains a passionate parallel interest in neurobiology and mental health issues. He's a TED Senior Fellow. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
One day, Los Angeles Times columnist
0
0
3000
Մի օր Լոս-Անջելեսի Թայմս թերթի խմբագիր
00:18
Steve Lopez was walking along
1
3000
2000
Ստիվ Լոպեսը քայլում էր
00:20
the streets of downtown Los Angeles
2
5000
2000
Լոս-Անջելեսի բանուկ փողոցներից մեկով,
00:22
when he heard beautiful music.
3
7000
3000
երբ հաճելի երաժշտության ձայն լսեց:
00:25
And the source was a man,
4
10000
2000
Այդ երաժշտությունը մի հմայիչ, կոպիտ
00:27
an African-American man,
5
12000
2000
և անօթևան աֆրոամերիկացուց էր գալիս,
00:29
charming, rugged, homeless,
6
14000
4000
ով ջութակ էր նվագում,
00:33
playing a violin that only had two strings.
7
18000
3000
որ ընդամենը 2 լար ուներ:
00:36
And I'm telling a story that many of you know,
8
21000
2000
Ես պատմում եմ մի պատմություն, որը գիտեն ձեզանից շատերը,
00:38
because Steve's columns became the basis
9
23000
3000
որ Ստիվի ամսագիրը գրքի ստեղծման հիմք դարձավ,
00:41
for a book, which was turned into a movie,
10
26000
3000
որի հիման վրա հետագայում ֆիլմ նկարահանվեց։
00:44
with Robert Downey Jr. acting as Steve Lopez,
11
29000
2000
Ֆիլմում Ստիվ Լոպեսի դերում էր կրտսեր Ռոբերտ Դաունին,
00:46
and Jamie Foxx as Nathaniel Anthony Ayers,
12
31000
3000
իսկ Նաթանաել Էնթոն Այերսի դերում Ջեմի Ֆոքսն էր`
00:49
the Juilliard-trained double bassist
13
34000
2000
Ջուլիարդ հեղինակավոր երաժշտական դպրոցում սովորած կոնտրաբասիստ,
00:51
whose promising career was cut short
14
36000
3000
սակայն նրա խոստումնալից կարիերան անսպասելիորեն ավարտվեց,
00:54
by a tragic affliction with paranoid schizophrenia.
15
39000
4000
երբ նա հիվանդացավ պարանոիդ շիզոֆրենիայով:
00:58
Nathaniel dropped out of Juilliard, he suffered a complete breakdown,
16
43000
2000
Նաթանաելը դուրս մնաց Ջուլիարդ երաժշտական դպրոցից, որից հետո նրա կյանքը ամբողջովին խորտակվեց
01:00
and 30 years later he was living homeless
17
45000
2000
և 30 տարի շարունակ անօթևան թափառում էր
01:02
on the streets of Skid Row in downtown Los Angeles.
18
47000
4000
Լոս-Անջելեսի Սկիդ Ռոյի բանուկ փողոցներով:
01:06
I encourage all of you to read Steve's book or to watch the movie
19
51000
3000
Ես ձեզ բոլորիդ խորհուրդ եմ տալիս կարդալ Ստիվի գիրքը կամ դիտել ֆիլմը
01:09
to understand not only the beautiful bond
20
54000
3000
հասկանալու համար ոչ միայն այս երկու մարդկանց միջև
01:12
that formed between these two men,
21
57000
2000
ձևավորված զարմանալի հարաբերությունները,
01:14
but how music helped shape that bond,
22
59000
3000
այլև թե ինչպես երաժշտությունը օգնեց այս հարաբերությունների ձևավորմանը:
01:17
and ultimately was instrumental -- if you'll pardon the pun --
23
62000
3000
Երաժշտությունը, որն ամբողջությամբ գործիքային էր, ներեցեք բառախաղի համար,
01:20
in helping Nathaniel get off the streets.
24
65000
4000
օգնեց Նաթանաելին վերջ դնել թափառական կյանքին:
01:24
I met Mr. Ayers in 2008,
25
69000
2000
Ես հանդիպեցի պարոն Այերսին երկու տարի առաջ՝ 2008 թվականին,
01:26
two years ago, at Walt Disney Concert Hall.
26
71000
2000
Վոլթ Դինեյի համերգային դահլիճում:
01:28
He had just heard a performance of Beethoven's First and Fourth symphonies,
27
73000
3000
Նա միայն լսեց Բեթովենի առաջին և չորրորդ սինֆոնիաների կատարումը
01:31
and came backstage and introduced himself.
28
76000
2000
և դուրս գալով ետնաբեմ՝ ներկայացավ:
01:33
He was speaking in a very jovial and gregarious way
29
78000
3000
Նա շատ կենսուրախ էր և մարդամոտ,
01:36
about Yo-Yo Ma and Hillary Clinton
30
81000
3000
խոսում էր թավջութակահար Յօ-յօ Մայի և Հիլարի Քլինտոնի մասին,
01:39
and how the Dodgers were never going to make the World Series,
31
84000
2000
ինչպես նաև այն մասին, որ Դոջերսը երբեք չի մասնակցելու աշխարհի առաջնությանը
01:41
all because of the treacherous first violin passage work
32
86000
3000
Բեթովենի չորրորդ սինֆոնիայի ավարտին
01:44
in the last movement of Beethoven's Fourth Symphony.
33
89000
4000
ջութակի առաջին տհաճ կատարման պատճառով:
01:48
And we got talking about music, and I got an email from Steve a few days later
34
93000
4000
Այսպես մենք սկսեցինք խոսել երաժշտությունից: Մի քանի օր անց ես էլեկտրոնային նամակ ստացա Սթիվից,
01:52
saying that Nathaniel was interested in a violin lesson with me.
35
97000
4000
որտեղ ասվում էր, որ Նաթանաելը ուզում է ինձ հետ ջութակի դասեր անցնել:
01:56
Now, I should mention that Nathaniel refuses treatment
36
101000
3000
Այժմ ես պետք է նշեմ, որ Նաթանաելը հրաժարվում էր բուժումից,
01:59
because when he was treated it was with shock therapy
37
104000
3000
քանի որ նրա բուժման համար օգտագործում էին շոկային թերապիա,
02:02
and Thorazine and handcuffs,
38
107000
2000
քլորոպրոմազին և ձեռնաշղթաներ
02:04
and that scar has stayed with him for his entire life.
39
109000
4000
և այդ սպին նրա մոտ պահպանվեց ամբողջ կյանքում:
02:08
But as a result now, he is prone to
40
113000
2000
Սակայն, դրա հետևանքով նա հաճախ
02:10
these schizophrenic episodes,
41
115000
2000
շիզոֆրենիայի նոպաներ է ունենում:
02:12
the worst of which can manifest themselves as
42
117000
2000
Դրանցից ամենավատերը
02:14
him exploding
43
119000
2000
դժոխքի կրակների են նման,
02:16
and then disappearing for days,
44
121000
2000
հետո Նաթանաելը մի քանի օր անհետանում էր
02:18
wandering the streets of Skid Row,
45
123000
2000
և թափառում Սկիդ Ռոյի փողոցներով`
02:20
exposed to its horrors, with the torment of his own mind
46
125000
4000
մենակ մնալով իր վախերի հետ, ենթարկվելով սեփական մտքի չարչարանքներին,
02:24
unleashed upon him.
47
129000
2000
որոնք ինքը չէր կարող վերահսկել:
02:26
And Nathaniel was in such a state of agitation
48
131000
3000
Նաթանաելը չափազանց շատ էր հուզվում,
02:29
when we started our first lesson at Walt Disney Concert Hall --
49
134000
3000
երբ սկսում էինք մեր առաջին դասը Ուոլթ Դիսնեյի համերգասրահում։
02:32
he had a kind of manic glint in his eyes,
50
137000
3000
Նրա աչքերը փայլատակում էին մոլագարի պես.
02:35
he was lost.
51
140000
2000
կորցրել էր ինքն իրեն
02:37
And he was talking about
52
142000
2000
և խոսում էր անտեսանելի
02:39
invisible demons and smoke,
53
144000
2000
չար ոգիների, ծխի մասին,
02:41
and how someone was poisoning him in his sleep.
54
146000
4000
և թե ինչպես էր մեկը փորձել թունավորել իրեն քնած ժամանակ:
02:45
And I was afraid,
55
150000
2000
Ես ինձ համար չէի վախենում,
02:47
not for myself, but I was afraid
56
152000
3000
այլ վախենում էի,
02:50
that I was going to lose him,
57
155000
2000
որ կարող է կորցնեմ նրան,
02:52
that he was going to sink into one of his states,
58
157000
2000
և նա կընկղմվի այդ իրավիճակներից մեկում։
02:54
and that I would ruin his relationship with the violin
59
159000
3000
Ես նաև վախենում էի, որ կփչացնեի իր և ջութակի հարաբերությունները,
02:57
if I started talking about scales
60
162000
2000
եթե սկսեմ խոսել գամմաների,
02:59
and arpeggios and other exciting forms of
61
164000
2000
արպեգիոսի և նմանատիպ այլ հուզիչ թեմաների մասին
03:01
didactic violin pedagogy.
62
166000
2000
ջութակի դասավանդման դիդակտիկ մեթոդների վերաբերյալ:
03:03
(Laughter)
63
168000
1000
(Ծիծաղ)
03:04
So, I just started playing.
64
169000
3000
Այսպիսով, ես պարզապես սկսեցի նվագել:
03:07
And I played the first movement of the Beethoven Violin Concerto.
65
172000
4000
Եվ ես նվագեցի Բեթովենի «ջութակի կոնցերտի» առաջին մասը:
03:11
And as I played,
66
176000
2000
Երբ նվագում էի,
03:13
I understood that there was a profound change
67
178000
3000
Նաթանաելի աչքերում կտրուկ
03:16
occurring in Nathaniel's eyes.
68
181000
2000
փոփոխություն նկատեցի:
03:18
It was as if he was in the grip of some invisible pharmaceutical,
69
183000
3000
Թվում էր, թե նա գտնվում է ինչ-որ աներևույթ դեղերի,
03:21
a chemical reaction, for which my playing the music
70
186000
4000
քիմիական ռեակցիայի ազդեցության տակ, որի պատճառը
03:25
was its catalyst.
71
190000
3000
իմ նվագած երաժտությունն էր:
03:28
And Nathaniel's manic rage
72
193000
4000
Նաթանաելի մոլագար կատաղությունը
03:32
was transformed into understanding,
73
197000
4000
վերափոխվեց հասկացողության,
03:36
a quiet curiosity and grace.
74
201000
5000
հետաքրքրասիրության և սիրալիրության:
03:41
And in a miracle, he lifted his own violin
75
206000
3000
Ասես հրաշքով նա վերցրեց իր ջութակը
03:44
and he started playing, by ear,
76
209000
3000
և սկսեց լսողությամբ նվագել
03:47
certain snippets of violin concertos
77
212000
2000
«ջութակի կոնցերտից» ինչ-որ կցկտուր մասեր,
03:49
which he then asked me to complete -- Mendelssohn,
78
214000
2000
այնուհետև ինձ խնդրեց ամբողջությամբ նվագել Մենդելսոնի,
03:51
Tchaikovsky, Sibelius.
79
216000
2000
Չայկովսկու և Սիբելյուսի կոնցերտները:
03:53
And we started talking about music, from Bach
80
218000
2000
Իսկ հետո սկսեցինք խոսել երաժշտությունից` Բախից
03:55
to Beethoven and Brahms,
81
220000
2000
մինչև Բեթովեն, Բրամսա
03:57
Bruckner, all the B's,
82
222000
2000
և Բրուկներ, բոլոր «Բ» տառով սկսվողներից`
03:59
from Bartók, all the way up to Esa-Pekka Salonen.
83
224000
2000
սկսած Բարտկից մինչև Լոնդոնյան ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի դիրիժոր Էսա-Պակա Սալոնեն։
04:01
And I understood that he not only
84
226000
2000
Ես հասկացա, որ նա տիրապետում է
04:03
had an encyclopedic knowledge of music,
85
228000
2000
ոչ միայն երաժշտական հանրագիտարանային գիտելիքների,
04:05
but he related to this music at a personal level.
86
230000
4000
այլ նաև հոգեպես շատ կապված է այդ երաժշտությանը:
04:09
He spoke about it with the kind of passion
87
234000
2000
Նա խոսում էր այնպիսի խանդավառությամբ
04:11
and understanding that I share with my colleagues
88
236000
2000
և ըմբռնումով, ինչպես ես խոսում եմ
04:13
in the Los Angeles Philharmonic.
89
238000
3000
Լոս-Անջելեսի ֆիլհարմոնիկի գործընկերներիս հետ:
04:16
And through playing music and talking about music,
90
241000
3000
Նվագելու և երաժշտության մասին խոսելու ընթացքում,
04:19
this man had transformed
91
244000
2000
հոգեպես անհավասարակշիռ
04:21
from the paranoid, disturbed man
92
246000
3000
և վախեցած մարդը,
04:24
that had just come from walking the streets
93
249000
2000
որ վերջերս թափառում էր
04:26
of downtown Los Angeles
94
251000
2000
Լոս-Անջելեսի փողոցներով,
04:28
to the charming, erudite,
95
253000
2000
դարձել էր մի հմայիչ, բազմագիտակ,
04:30
brilliant, Juilliard-trained musician.
96
255000
4000
փայլուն երաժիշտ, ով կրթություն էր ստացել Ջուլիարդի երաժշտական դպրոցում:
04:34
Music is medicine. Music changes us.
97
259000
5000
Երաժշտությունը սպեղանի է: Երաժշտությունը փոխում է մեզ:
04:39
And for Nathaniel, music is sanity.
98
264000
4000
Իսկ Նաթանաելի համար երաժշտությունը հոգեկան առոջությունն է:
04:43
Because music allows him to take his thoughts
99
268000
2000
Քանի որ երաժշտությունը նրան թույլ է տալիս ձևակերպել իր մտքերն
04:45
and delusions and shape them
100
270000
3000
ու դելյուզիաները երևակայության
04:48
through his imagination and his creativity,
101
273000
2000
և ստեղծագործական մտքի միջոցով
04:50
into reality.
102
275000
2000
և դրանք բերել իրականություն:
04:52
And that is an escape
103
277000
2000
Եվ դա է նրա միակ փրկությունը
04:54
from his tormented state.
104
279000
2000
իր տանջանքներից:
04:56
And I understood that this was the very essence of art.
105
281000
3000
Եվ ես հասկացա, որ հենց սա է արվեստի բուն էությունը:
04:59
This was the very reason why we made music,
106
284000
2000
Հենց դրա համար էլ մենք ստեղծել ենք երաժշտություն,
05:01
that we take something that exists within all of us
107
286000
2000
որը մեր էության հիմքն է։
05:03
at our very fundamental core,
108
288000
2000
Այն գոյություն ունի յուրաքանչյուրիս ներսում։
05:05
our emotions,
109
290000
2000
Այսպիսով,
05:07
and through our artistic lens,
110
292000
2000
և ստեղծագործական մտքի միջոցով
05:09
through our creativity, we're able to shape those emotions into reality.
111
294000
5000
մենք կարող ենք արտահայտել մեր զգացմունքները իրական կյանքում:
05:14
And the reality of that expression
112
299000
2000
Այդ արտահայտության իրողությունը
05:16
reaches all of us
113
301000
2000
անտարբեր չի թողնում մեզանից ոչ մեկին,
05:18
and moves us, inspires and unites us.
114
303000
5000
այն հուզում է մեզ, ոգեշնչում և միավորում:
05:23
And for Nathaniel,
115
308000
2000
Իսկ Նաթանաելի դեպքում,
05:25
music brought him back into a fold of friends.
116
310000
3000
երաժշտությունը վերադարձրեց նրան ընկերների շրջապատ:
05:28
The redemptive power of music brought him back
117
313000
2000
Երաժշտության բուժիչ զորությունը վերադարձրեց նրան
05:30
into a family of musicians
118
315000
2000
երաժիշտների ընտանիք,
05:32
that understood him,
119
317000
2000
որտեղ գնահատում էին նրա տաղանդը,
05:34
that recognized his talents
120
319000
2000
հասկանում
05:36
and respected him.
121
321000
3000
և հարգում էին նրան:
05:39
And I will always make music with Nathaniel,
122
324000
3000
Ես միշտ նվագելու եմ Նաթանաելի հետ,
05:42
whether we're at Walt Disney Concert Hall
123
327000
2000
անկախ նրանից, թե մենք Ուոլթ Դիսնեյի համերգային դահլիճում ենք,
05:44
or on Skid Row, because he reminds me
124
329000
2000
թե Սկիդ Ռոյում, քանի որ նա հիշեցնում է ինձ,
05:46
why I became a musician.
125
331000
3000
թե ինչպես եմ երաժիշտ դարձել:
05:49
Thank you.
126
334000
2000
Շնորհակալություն:
05:51
(Applause)
127
336000
7000
(Ծափահարություններ):
05:58
Bruno Giussani: Thank you. Thanks.
128
343000
3000
Բրունո Գուսանի: Շնորհակալություն: Շնորհակալություն
06:01
Robert Gupta.
129
346000
2000
Ռոբերտ Գուպտա:
06:03
(Applause)
130
348000
3000
(Ծափահարություններ):
06:22
Robert Gupta: I'm going to play something that I shamelessly stole from cellists.
131
367000
3000
Ռոբերտ Գուպտա: Ես ուզում եմ նվագել մի բան, որ անամոթաբար գողացել եմ թավջութակահարներից:
06:25
So, please forgive me.
132
370000
2000
Ուստի խնդրում եմ ներե՛ք ինձ:
06:27
(Laughter)
133
372000
1000
(Ծիծաղ)
06:28
(Music)
134
373000
3000
(Երաժշտություն)
09:13
(Applause)
135
538000
8000
(Ծափահարություններ):
ABOUT THE SPEAKER
Robert Gupta - ViolinistViolinist Robert Gupta joined the LA Philharmonic at the age of 19 -- and maintains a passionate parallel interest in neurobiology and mental health issues. He's a TED Senior Fellow.
Why you should listen
Violinist Robert Vijay Gupta joined the Los Angeles Philharmonic at the age of 19. He made his solo debut, at age 11, with the Israel Philharmonic under Zubin Mehta. He has a Master's in music from Yale. But his undergraduate degree? Pre-med. As an undergrad, Gupta was part of several research projects in neuro- and neurodegenerative biology. He held Research Assistant positions at CUNY Hunter College in New York City, where he worked on spinal cord neuronal regeneration, and at the Harvard Institutes of Medicine Center for Neurologic Diseases, where he studied the biochemical pathology of Parkinson's disease.
Gupta is passionate about education and outreach, both as a musician and as an activist for mental health issues. He has the privilege of working with Nathaniel Ayers, the brilliant, schizophrenic musician featured in "The Soloist," as his violin teacher.
Robert Gupta | Speaker | TED.com