TED2011
Edith Widder: The weird, wonderful world of bioluminescence
ედით ვიდერი: ბიოლუმინესცენციის მშვენიერი და იდუმალი სამყარო
Filmed:
Readability: 3.4
1,520,226 views
ღრმად, ოკეანეში, უამრავი ქმნილება წარმოქმნის ნათებას ნადირობის, გამრავლების ან თუნდაც თავდაცვისას. ბიოლუმინესცენციის ექსპერტი ედით გლიმერი იყო ერთ–ერთი პირველი, რომელმაც ფილმად აღბეჭდა ეს მოელვარე სამყარო. TED2011_ის სცენაზე ის წარმოადგენს რამდენიმე გასაოცარ ქმნილებას .
Edith Widder - Marine biologist
Edith Widder combines her expertise in research and technological innovation with a commitment to stopping and reversing the degradation of our marine environment. Full bio
Edith Widder combines her expertise in research and technological innovation with a commitment to stopping and reversing the degradation of our marine environment. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
So I want to take you on a trip
0
0
2000
ე.ი. მე მსურს გამოგაზაუროთ
00:17
to an alien world.
1
2000
2000
უცხოპლანეტელთა სამყაროში.
00:20
And it's not a trip
2
5000
2000
და ეს მარშრუტი არ
00:22
that requires light-years of travel,
3
7000
3000
გაგრძელდება სინათლის წლების
00:25
but it's to a place
4
10000
2000
განმავლობაში, რადგან თვით
00:27
where it's defined by light.
5
12000
3000
ის არის სინათლით გამორჩეული.
00:30
So it's a little-appreciated fact
6
15000
3000
მცირედ გააზრებული ფაქტია,
00:33
that most of the animals in our ocean
7
18000
5000
რომ ოკეანის უმრავლესი ცხოველებისა
00:38
make light.
8
23000
2000
წარმოქმნის ნათებას.
00:40
I've spent most of my career
9
25000
2000
მე ჩემი კარიერის დიდი ნაწილი
00:42
studying this phenomenon called bioluminescence.
10
27000
3000
ბიოლუმინესცენციის ფენომენის შესწავლას მოვანდომე.
00:45
I study it because I think understanding it
11
30000
2000
მე ვიკვლევ მას იმიტომ, რომ მისი
00:47
is critical to understanding life in the ocean
12
32000
3000
გააზრება აუცილებელია ოკეანეში სიცოცხლის შესასწავლად,
00:50
where most bioluminescence occurs.
13
35000
2000
სადაც ბიოლუმინესცენციის უმრავლესი შემთხვევები გვხვდება.
00:52
I also use it as a tool
14
37000
2000
მე ასევე ვიყენებ
00:54
for visualizing and tracking pollution.
15
39000
3000
მათ დაბინძურების აღმოსაჩენად,
00:57
But mostly I'm entranced by it.
16
42000
3000
მაგრამ,ძირითადად , მე მათით ვარ მოხიბლული.
01:00
Since my my first dive in a deep-diving submersible,
17
45000
3000
ჩემი პირველი ჩაყვინთვიდან ღრმად წყალში,
01:03
when I went down and turned out the lights
18
48000
2000
როდესაც უკვე შუქი გავთიშე
01:05
and saw the fireworks displays,
19
50000
2000
და დავინახე ფეიერვერკების,
01:07
I've been a bioluminescence junky.
20
52000
3000
გავხდი შეპყრობილი ბიოლუმინესცენციით.
01:10
But I would come back from those dives
21
55000
3000
მე შემეძლო გასეირნებიდან დაბრუნებულმა
01:13
and try to share the experience with words,
22
58000
3000
გადმომეცა თქვენთვის ჩემი გამოცდილება სიტყვებით,
01:16
and they were totally inadequate to the task.
23
61000
4000
მაგრამ ეს სრულებით არაადეკვატური საქციელი იქნებოდა.
01:20
I needed some way to share the experience directly.
24
65000
3000
მე მსურდა გამოცდილება უშუალოდ გამეზიარებინა.
01:23
And the first time I figured out that way
25
68000
2000
როდესაც ეს იდეა პირველად მომაფიქრდა,
01:25
was in this little single-person submersible
26
70000
2000
ვიყავი მცირე წყალქვეშა ტრანსპორტზე,
01:27
called Deep Rover.
27
72000
2000
სახელად Deep Rover.
01:29
This next video clip,
28
74000
2000
ვიდეო კლიპი,
01:31
you're going to see how we stimulated the bioluminescence.
29
76000
2000
რომელსაც ნახავთ, სწორედ ბიოლუმინესცენციაზეა.
01:33
And the first thing you're going to see
30
78000
2000
და პირველი რასაც შეამჩნევთ იქნება
01:35
is a transect screen
31
80000
2000
ფართო ეკრანი
01:37
that is about a meter across.
32
82000
2000
დაახლოებით მეტრის სიგრძის.
01:39
(Video) Narrator: In front of the sub,
33
84000
2000
(ვიდეო) მთხრობელი: ნავის წინ,
01:41
a mess screen will come into contact
34
86000
2000
ეკრანთან, უამრავი ფაქიზი ცხოველი
01:43
with the soft-bodied creatures of the deep sea.
35
88000
3000
გამოჩნდება წყალქვეშა სამყაროდან.
01:46
With the sub's lights switched off,
36
91000
2000
ხელოვნური ნათების გათიშვისას
01:48
it is possible to see their bioluminescence --
37
93000
3000
შესაძლებელი ხდება ბიოლუმინესცენციის დანახვა:
01:51
the light produced when they collide with the mesh.
38
96000
3000
სინათლე წარმოიქმნება ბადესთან ურთიერთქმედებისას.
02:00
This is the first time
39
105000
2000
ამ მოვლენის აღბეჭდვა
02:02
it has ever been recorded.
40
107000
3000
ფილმად პირველად ხდება.
02:16
Edith Widder: So I recorded that with an intensified video camera
41
121000
3000
ედით ვიდერი: მე ეს გადავიღე გაძლიერებული კამერით,
02:19
that has about the sensitivity
42
124000
2000
რომლის მგრძნობელობა
02:21
of the fully dark-adapted human eye.
43
126000
2000
სიბნელეში ადაპტირებული ადამიანის მხედველობის მსგავსია.
02:23
Which means that really is what you would see
44
128000
2000
ანუ ეს იგივეა, რასაც თქვენ დაინახავდით
02:25
if you took a dive in a submersible.
45
130000
2000
საკუთარი წყალქვეშა ნავიდან.
02:27
But just to try to prove that fact to you,
46
132000
2000
მაგრამ ფაქტისთვის თან
02:29
I've brought along some bioluminescent plankton
47
134000
2000
წამოვიყვანე ბიოლუმინესცენციური პლანქტონი,
02:31
in what is undoubtedly a foolhardy attempt
48
136000
2000
რისი დემონსტრაციაც, უეჭველად,
02:33
at a live demonstration.
49
138000
2000
თავზეხელაღებული საქციელია
02:35
(Laughter)
50
140000
2000
(სიცილი)
02:37
So, if we could have the lights down
51
142000
2000
თუ შეიძლება რომ ოდნავ
02:39
and have it as dark in here as possible,
52
144000
3000
დავაბნელოთ აუდიტორიაში.
02:42
I have a flask
53
147000
2000
მე კოლბაში მყავს
02:44
that has bioluminescent plankton in it.
54
149000
3000
ბიოლუმინესცენციური პლანქტონი.
02:47
And you'll note there's no light coming from them right now,
55
152000
3000
და შენიშნავთ რომ ჯერჯერობით არავითარ სინათლეს გამოსცემს,
02:50
either because they're dead --
56
155000
2000
იმიტომ რომ ან მკვდარია ––
02:52
(Laughter)
57
157000
2000
(სიცილი)
02:54
or because I need to stir them up in some way
58
159000
3000
ან კიდევ შენჯღრევა სჭირდება
02:57
for you to see what bioluminescence really looks like.
59
162000
4000
რომ დაინახოთ თუ რას ნიშნავს ბიოლუმინესცენცია.
03:01
(Gasps)
60
166000
3000
(შეცბუნება)
03:05
Oops. Sorry.
61
170000
2000
უპს...უკაცრავად.
03:07
(Laughter)
62
172000
9000
(სიცილი)
03:16
I spend most of my time working in the dark; I'm used to that.
63
181000
3000
ძირითად დროს სიბნელეში ვმუშაობ: შევეჩვიე.
03:19
Okay.
64
184000
2000
კარგით.
03:21
So that light
65
186000
2000
ეს სინათლე
03:23
was made by a bioluminescent dinoflagellate,
66
188000
3000
წარმოქმნილი იყო ბიოლუმინესცენციური დინოფლაგელატის,
03:26
a single-celled alga.
67
191000
2000
ერთუჯრედიანი ალგას მიერ.
03:28
So why would a single-celled alga
68
193000
2000
მაშ რაში სჭირდება ალგას
03:30
need to be able to produce light?
69
195000
2000
სინათლის წარმოქმნა?
03:32
Well, it uses it to defend itself from its predators.
70
197000
3000
ის მას იყენებს თავდასაცავად.
03:35
The flash is like a scream for help.
71
200000
2000
ნათება იგივეა რაც SOS სიშანი.
03:37
It's what's known as a bioluminescent burglar alarm,
72
202000
3000
მას ბიოლუმინესცენციურ განგაშს უწოდებენ.
03:40
and just like the alarm on your car or your house,
73
205000
3000
და როგორც მანქანის საყვირი,
03:43
it's meant to cast unwanted attention onto the intruder,
74
208000
3000
ისიც საჭიროა არასასურველი ყურადღების მისაპყრობად,
03:46
thereby either leading to his capture
75
211000
3000
ძირითადად იმისთვის, რომ
03:49
or scaring him away.
76
214000
2000
შეაშინოს მტაცებელი.
03:51
There's a lot of animals that use this trick,
77
216000
2000
და ამ ხრიკს უამრავი ცხოველი მიმართავს,
03:53
for example this black dragonfish.
78
218000
2000
მაგალითად ეს შავი თევზი
03:55
It's got a light organ under its eye.
79
220000
2000
მას მნათი ორგანოები აქვს თვალის ქვემოთ,
03:57
It's got a chin barbel.
80
222000
2000
ყბასთან,
03:59
It's got a lot of other light organs you can't see, but you'll see in here in a minute.
81
224000
3000
მას ასევე უამრავი მსგავსი ორგანო აქვს, რომლებსაც ჯერჯერობით ვერ ხედავთ.
04:02
So we had to chase this in the submersible for quite sometime,
82
227000
4000
ჩვენ მოგვიწია ამ თევზისთვის საკმაოდ დიდხანს დევნა,
04:06
because the top speed of this fish is one knot,
83
231000
3000
რანგან მისი და ჩვენი ნავის მაქსიმალური
04:09
which was the top speed of the submersible.
84
234000
2000
სისწრაფე ერთი და იგივე იყო.
04:11
But it was worth it,
85
236000
2000
მაგრამ ამად ღირდა,
04:13
because we caught it in a special capture device,
86
238000
2000
იმიტომ რომ ჩვენ მოვახერხეთ
04:15
brought it up into the lab on the ship,
87
240000
2000
მისი დაჭერა, მოვათავსეთ ლაბორატორიაში
04:17
and then everything on this fish lights up.
88
242000
3000
და –– ამ თევზის თითქმის მთელმა სხეულმა დაიწყო ნათება.
04:20
It's unbelievable.
89
245000
2000
დაუჯერებელი იყო.
04:22
The light organs under the eyes are flashing.
90
247000
2000
მნათი ორგანოები თვალებზე,
04:24
That chin barbel is flashing.
91
249000
2000
ყბაზე,
04:26
It's got light organs on its belly that are flashing,
92
251000
2000
მუცლის ქვეშ,
04:28
fin lights.
93
253000
2000
ფარფლებიც კი ანათებდა.
04:30
It's a scream for help; it's meant to attract attention.
94
255000
3000
ეს ნიშანია დახმარების სათხოვნელად,
04:33
It's phenomenal.
95
258000
2000
ფენომენალურია.
04:35
And you normally don't get to see this
96
260000
2000
და თქვენ, ჩვეულებრივ, ვერ ნახავთ ამ მოვლენას,
04:37
because we've exhausted the luminescence when we bring them up in nets.
97
262000
3000
იმიტომ, რომ ჩვენ გამოვფიტეთ მათი ლუმინესცენციური შესაძლებლობები.
04:41
There's other ways you can defend yourself with light.
98
266000
3000
სხვა გზაც არსებობს სინათლით თავდაცვისას.
04:44
For example, this shrimp
99
269000
2000
მაგალითად, კრევეტი
04:46
releases its bioluminescent chemicals into the water
100
271000
3000
წყალში უშვებს ბიოლუმინესცენციურ ნივთიერებას
04:49
just the way a squid or an octopus would release an ink cloud.
101
274000
3000
ისევე, როგორც რვაფეხა ქმნის მელნის ღრუბელს.
04:52
This blinds or distracts the predator.
102
277000
3000
ეს აბრმავებს თავდამსხმელს.
04:55
This little squid is called the fire shooter
103
280000
3000
ამ პატარა კალმარს ცეცხლის მსროლელს ეძახიან
04:58
because of its ability to do this.
104
283000
2000
მისი შესაძლებლობის გამო.
05:00
Now it may look like a tasty morsel,
105
285000
3000
ის შეიძლება რაგაც ნაჭერს
05:03
or a pig's head with wings --
106
288000
2000
ან ფრთიან ღორს უფრო ჰგავდეს ––
05:05
(Laughter)
107
290000
3000
(სიცილი)
05:08
but if it's attacked,
108
293000
3000
მაგრამ საფრთხის შემთხვევაში
05:11
it puts out a barrage of light --
109
296000
3000
ის სინათლის ტალღებს ათავისუფლებს ––
05:14
in fact, a barrage of photon torpedoes.
110
299000
3000
ფაქტიურად, ფოტონების ტორპედოებს ამოქმედებს.
05:18
I just barely got the lights out in time
111
303000
2000
დროულად გავთიშეთ სინათლე
05:20
for you to be able to see those gobs of light
112
305000
2000
რათა დაგენახათ მისი ნათება
05:22
hitting the transect screen
113
307000
2000
რომელიც ეკრანს ხვდება და
05:24
and then just glowing.
114
309000
2000
შემდეგ უბრალოდ ბრწყინავს.
05:26
It's phenomenal.
115
311000
2000
ფენომენალურია.
05:30
So there's a lot of animals in the open ocean --
116
315000
2000
უამრავი ცხოველია ოკეანეში
05:32
most of them that make light.
117
317000
2000
რომლებიც სინათლეს წარმოქმნიან.
05:34
And we have a pretty good idea, for most of them, why.
118
319000
2000
და ჩვენც ვიცით თუ რატომ.
05:36
They use it for finding food, for attracting mates,
119
321000
3000
მაგ: საკვების, მეწყვილის საპოვნელად
05:39
for defending against predators.
120
324000
2000
ან თავდასაცავად.
05:41
But when you get down to the bottom of the ocean,
121
326000
2000
მაგრამ სიღრმის მატებასთან ერთად
05:43
that's where things get really strange.
122
328000
3000
ყველაფერი უფრო უცნაური ხდება.
05:46
And some of these animals
123
331000
2000
და ზოგიერთი მათგანი
05:48
are probably inspiration for the things you saw in "Avatar,"
124
333000
3000
ალბათ "ავატარის" შთაგონების წყაროდაც იქცა.
05:51
but you don't have to travel to Pandora to see them.
125
336000
3000
მაგრამ მათ სანახავად პანდორაზე გამგზავრება არაა საჭირო.
05:54
They're things like this.
126
339000
2000
ისინი სულ ახლოს არიან.
05:56
This is a golden coral, a bush.
127
341000
2000
ეს ოქროსფერი მარჯანია,
05:58
It grows very slowly.
128
343000
2000
ძალიან ნელა იზრდება.
06:00
In fact, it's thought that some of these
129
345000
2000
ვარაუდია რომ ზოგიერთი
06:02
are as much as 3,000 years old,
130
347000
2000
დაახლოებით 3 000 წლის არის.
06:04
which is one reason that bottom trawling should not be allowed.
131
349000
4000
სწორედ ამიტომაა დაუშვებელი ბადის ფსკერზე თრევა.
06:08
The other reason is this amazing bush glows.
132
353000
4000
სხვა განსაკუთრებული ისაა რომ ისინი ანათებენ.
06:12
So if you brush up against it,
133
357000
2000
თუ ერთმანეთზე გაუხახუნებთ,
06:14
any place you brushed against it,
134
359000
2000
მაშინ სწორედ ის ადგილი
06:16
you get this twinkling blue-green light
135
361000
3000
დაიწყებს მოცისფრო–მომწვანო ნათებას.
06:19
that's just breathtaking.
136
364000
3000
უბრალოდ სულისშემკვრელია.
06:22
And you see things like this.
137
367000
2000
და თქვენც ასეთ რამეს ხედავთ.
06:24
This looks like something out of a Dr. Seuss book --
138
369000
2000
ეს დაახლოებით დოქტორ სეუსისს წიგნს ჰგავს ––
06:26
just all manner of creatures all over this thing.
139
371000
4000
ყველა ზღვის ცხოველის ქცევის შესახებ.
06:30
And these are flytrap anemones.
140
375000
3000
ეს კიდე ზღვის ანემონია.
06:33
Now if you poke it, it pulls in its tentacles.
141
378000
3000
თუ თითს წაკრავთ, საცეცებს გამოწევს,
06:36
But if you keep poking it,
142
381000
2000
თუ განაგრძობთ გაღიზიანებას,
06:38
it starts to produce light.
143
383000
3000
ის დაიწყებს ნათებას,
06:41
And it actually ends up looking like a galaxy.
144
386000
4000
რომელსაც გალაქტიკის ფორმა აქვს.
06:45
It produces these strings of light,
145
390000
2000
ის,სავარაუდოდ, ქმნის სინათლის
06:47
presumably as some form of defense.
146
392000
3000
სიმებს თავდასაცავად.
06:50
There are starfish that can make light.
147
395000
3000
არსებობს მნათი ზღვის ვარსკვლავიც.
06:53
And there are brittle stars that produce bands of light
148
398000
3000
და არსებობს ვარსკვლავები, რომლებიც საკუთარი
06:56
that dance along their arms.
149
401000
3000
მხრების გასწვრივ წარმოქმნიან სინათლეს.
06:59
This looks like a plant,
150
404000
2000
ეს მცენარეს უფრო ჰგავს,
07:01
but it's actually an animal.
151
406000
2000
მაგრამ, სინამდვილეში, ცხოველია.
07:03
And it anchors itself in the sand
152
408000
2000
და ის იმაგრებს თავს სილაში
07:05
by blowing up a balloon on the end of its stock.
153
410000
3000
საყრდენის ბოლოს ბუშტების აფეთქებით.
07:08
So it can actually hold itself in very strong currents,
154
413000
2000
ანუ მას შეუძლია თავი შეიმაგროს ძლიერი დინებისასაც,
07:10
as you see here.
155
415000
2000
როგორც აქ ხედავთ.
07:12
But if we collect it very gently, and we bring it up into the lab
156
417000
3000
თუ ჩვენ ფრთხილად ამოვიღებთ მას და
07:15
and just squeeze it at the base of the stock,
157
420000
3000
ძირზე თითებს დავაჭერთ,
07:18
it produces this light
158
423000
2000
ის ნათებას დაიწყებს,
07:20
that propagates from stem to the plume,
159
425000
2000
რომელიც ვრცელდება ღეროდან ფრთამდე
07:22
changing color as it goes,
160
427000
3000
ფერის ცვლილებით
07:25
from green to blue.
161
430000
3000
მწვანიდან ლურჯამდე.
07:28
Colorization and sound effects
162
433000
2000
ხმოვანი და ვიზუალი ეფექტები
07:30
added for you viewing pleasure.
163
435000
2000
მეტი სანახაობრიობის გამო დავადეთ.
07:32
(Laughter)
164
437000
3000
(სიცილი)
07:35
But we have no idea why it does that.
165
440000
2000
მაგრამ ჩვენ წარმოდგენაც არ გვაქვს თუ ამას რატომ აკეთებს.
07:37
Here's another one. This is also a sea pen.
166
442000
2000
აი კიდევ ერთი. ესეც ზღვის კალამია.
07:39
It's got a brittle star hitching a ride.
167
444000
3000
ის და ვარსკვლავი ერთად გადაადგილდებიან.
07:42
It's a green saber of light.
168
447000
2000
დამახასიათებელია მწვანე ნათება.
07:44
And like the one you just saw,
169
449000
2000
და როგორც უკვე ნახეთ,
07:46
it can produce these as bands of light.
170
451000
2000
სინათლის კონებს ქმნის.
07:48
So if I squeeze the base,
171
453000
2000
თუ მას ფუძეზე შევეხები,
07:50
the bands go from base to tip.
172
455000
3000
სინათლე წვეროსკენ გადაინაცვლებს,
07:54
If I squeeze the tip, they go from tip to base.
173
459000
3000
ხოლო თუ წვერს გავაღიზიანებ, პირიქით .
08:00
So what do you think happens if you squeeze it in the middle?
174
465000
3000
და რა მოხდება თუ შუა ნაწილს დავაწვებით...
08:04
(Gasps)
175
469000
3000
ამაზე თქვენ იფიქრეთ.
08:07
I'd be very interested in your theories about what that's about.
176
472000
3000
ძალიან მაინტერესებს თქვენი თეორიები.
08:10
(Laughter)
177
475000
2000
(სიცილი)
08:12
So there's a language of light in the deep ocean,
178
477000
2000
ანუ სინათლე კომუნიკაციის საშუალებაა ოკეანეში,
08:14
and we're just beginning to understand it,
179
479000
3000
და ჩვენც ვიწყებთ მის გააზრებას.
08:17
and one way we're going about that
180
482000
2000
და ერთერთი გზა არის
08:19
is we're imitating a lot of these displays.
181
484000
2000
იმიტაცია.
08:21
This is an optical lure that I've used.
182
486000
2000
ეს არის ოპტიკური სატყუარა, რომელსაც ვიყენებ.
08:23
We call it the electronic jellyfish.
183
488000
2000
ჩვენ მას ელექტრონულ მედუზას ვეძახით.
08:25
It's just 16 blue LEDs
184
490000
2000
ამ დიოდს შეუძლია სხვადასხვა
08:27
that we can program to do different types of displays.
185
492000
2000
პროგრამული ნათების იმიტირება.
08:29
And we view it with a camera system I developed called Eye-in-the-Sea
186
494000
3000
და ჩვენ მას ვაკვირდებით სპეციალური კამერით,
08:32
that uses far red light that's invisible to most animals,
187
497000
2000
რომელიც იყენებს გრძელტალღოვან წითელს,
08:34
so it's unobtrusive.
188
499000
2000
რასაც ვერ აღიქვამს ცხოველების უმრავლესობა.
08:36
So I just want to show you
189
501000
2000
ეხლა მინდა გაჩვენოთ
08:38
some of the responses we've elicited
190
503000
2000
ის პასუხი, რაც ოკეანის ბინადრებმა
08:40
from animals in the deep sea.
191
505000
2000
ჩვენს ნიშანზე გამოავლინეს.
08:42
So the camera's black and white.
192
507000
2000
კადრი შავი და თეთრია.
08:44
It's not high-resolution.
193
509000
2000
არ არის მაღალ განზომილებაში გადაღებული.
08:46
And what you're seeing here is a bait box
194
511000
2000
და რასაც ხედავთ არის ოკეანის
08:48
with a bunch of -- like the cockroaches of the ocean --
195
513000
3000
ტარაკნების მსგავსი ცხოველებით, იზოპოდებით,
08:51
there are isopods all over it.
196
516000
2000
გარშემორტყმული სატყუარა.
08:53
And right in the front
197
518000
2000
და ზუსტად მათ წინ არის
08:55
is the electronic jellyfish.
198
520000
2000
ელექტრონული მედუზა.
08:57
And when it starts flashing,
199
522000
2000
და როდესაც ნათებას დაიწყებს,
08:59
it's just going to be one of the LEDs that's flashing very fast.
200
524000
3000
ანუ ერთერთი დიოდის სწრაფი გამოსხივებისას ––
09:02
But as soon as it starts to flash --
201
527000
2000
განათებასთან ერთად
09:04
and it's going to look big, because it blooms on the camera --
202
529000
2000
კამერაში ცოტა დიდი გამოჩნდება ––
09:06
I want you to look right here.
203
531000
2000
მინდა აქ დააკვირდეთ.
09:08
There's something small there that responds.
204
533000
3000
არის რაღაც რაც პასუხს ცემს.
09:11
We're talking to something.
205
536000
2000
ანუ რაღაცას ვესაუბრებით.
09:13
It looks like a little of string pearls basically --
206
538000
4000
დაახლოვებით მარგალიტის მარცვლებს ჰგავს,
09:17
in fact, three strings of pearls.
207
542000
3000
უფრო სწორად კი – სამ მარცვალს.
09:20
And this was very consistent.
208
545000
2000
და ეს ყველაფერი თანმიმდევრულად გრძელდებოდა.
09:22
This was in the Bahamas at about 2,000 feet.
209
547000
2000
ეს ხდებოდა ბაჰამაში 2 000 ფუტის სიღრმეზე,
09:24
We basically have a chat room going on here,
210
549000
3000
სადაც ჭორაობა იყო გამართული იმიტომ,
09:27
because once it gets started, everybody's talking.
211
552000
3000
რომ თუ ერთი იწყებს, ყველა ყვება.
09:30
And I think this is actually a shrimp
212
555000
2000
ვფიქრობ რომ ეს კრევეტია,
09:32
that's releasing its bioluminescent chemicals into the water.
213
557000
3000
რომლიც ბიოლუმინესცენციურ ნივთიერებას უშვებს.
09:35
But the cool thing is, we're talking to it.
214
560000
2000
მაგარი ის არის, რომ ჩვენ ვესაუბრებით მათ,
09:37
We don't know what we're saying.
215
562000
3000
მაგრამ არ ვიცით რას ვეუბნებით.
09:40
Personally, I think it's something sexy.
216
565000
2000
პირადად მე ვფიქრობ რომ რამე სექსუალურზე ვესაუბრებით.
09:42
(Laughter)
217
567000
2000
(სიცილი)
09:44
And then finally,
218
569000
2000
და ბოლოს მინდა გაჩვენოთ ის
09:46
I want to show you some responses that we recorded
219
571000
2000
ჩანაწერი, რომელიც გავაკეთეთ მსოფლიოში
09:48
with the world's first deep-sea webcam,
220
573000
3000
პირველი საზღვაო ვებ კამერით, რომელიც
09:51
which we had installed in Monterey Canyon last year.
221
576000
2000
შარშან Monterey Canyon_ზე დავამონტაჟეთ.
09:53
We've only just begun to analyze all of this data.
222
578000
3000
ჩვენ მხოლოდ ეხლა ვაანალიზებთ ამ ინფორმაციას.
09:56
This is going to be a glowing source first,
223
581000
3000
პირველად გამოჩნდება მოელვარე წყარო,
09:59
which is like bioluminescent bacteria.
224
584000
2000
რომელიღაც ბიოლუმინესცენციური ბაქტერია.
10:01
And it is an optical cue
225
586000
2000
ეს ოპტიკური მახეა, თითქოს
10:03
that there's carrion on the bottom of the ocean.
226
588000
3000
და საკვები აგდია ოკენის ფსკერზე.
10:06
So this scavenger comes in,
227
591000
3000
აი "მწმენდავიც" მოდის,
10:09
which is a giant sixgill shark.
228
594000
2000
ამჯერად უზარმაზარი ზვიგენი.
10:11
And I can't claim for sure
229
596000
2000
ზუსტად ვერ გეტყვით
10:13
that the optical source brought it in, because there's bait right there.
230
598000
3000
ოპტიკურმა წყარომ მოიყვანა თუ სხვა რამემ,
10:16
But if it had been following the odor plume,
231
601000
2000
მაგრამ თუ ეს სხვა რამ იყო,
10:18
it would have come in from the other direction.
232
603000
2000
მაშინ განსხვავებული მიმართულეიდან უნდა მოსულიყო.
10:20
And it does actually seem to be trying
233
605000
2000
და ის ცდილობს შეჭამოს
10:22
to eat the electronic jellyfish.
234
607000
3000
ელექტრონული მედუზა.
10:25
That's a 12-foot-long giant sixgill shark.
235
610000
4000
ეს 12 ფუტი სიგრძის ზვიგენია.
10:29
Okay, so this next one is from the webcam,
236
614000
3000
ეს კიდევ ვებკამერით არის გადაღებული და
10:32
and it's going to be this pinwheel display.
237
617000
3000
მასზე პროპელერია გამოსახული.
10:35
And this is a burglar alarm.
238
620000
3000
და ამ შემთხვევაში განგაშის ნიშანია.
10:38
And that was a Humboldt squid,
239
623000
2000
აი კიდევ კალმარი,
10:40
a juvenile Humboldt squid, about three feet long.
240
625000
3000
დაახლოვებით 1 მეტრის სიგრძის.
10:43
This is at 3,000 feet in Monterey Canyon.
241
628000
3000
ეს არის Monterey Canyon 3 000 ფუტი სიღრმეზე,
10:46
But if it's a burglar alarm, you wouldn't expect it to attack the jellyfish directly.
242
631000
3000
თუ უბრალო საგანგაშო სიგნალია, პირდაპირ არ ესხმოდეს თავს მედუზას.
10:49
It's supposed to be attacking what's attacking the jellyfish.
243
634000
3000
მან უნდა შეუტიოს იმას, რაც მედუზას უტევს,
10:52
But we did see a bunch of responses like this.
244
637000
3000
მაგრამ ჩვენ ასეთ პასუხებს ვიღებთ.
10:55
This guy is a little more contemplative.
245
640000
3000
ეს ცხოველი ცოტა უფრო შორსმჭვრეტელია.
10:58
"Hey, wait a minute.
246
643000
2000
"მოიცა,
11:00
There's supposed to be something else there."
247
645000
2000
აქ კიდევ რაღაც უნდა იყოს."
11:02
He's thinking about it.
248
647000
3000
ის ამაზე ფიქრობს,
11:05
But he's persistent.
249
650000
2000
მაგრამ უკან არ იხევს,
11:07
He keeps coming back.
250
652000
2000
განაგრძობს მოძრაობას.
11:09
And then he goes away for a few seconds
251
654000
2000
და შემდეგ ცოტა ხნით, მოშორებით
11:11
to think about it some more,
252
656000
2000
გადის დასაფიქრებლად,
11:13
and thinks,
253
658000
2000
და ფიქრობს:
11:15
"Maybe if I come in from a different angle."
254
660000
3000
"თუ სხვა კუთხიდან მივალ..."
11:19
(Laughter)
255
664000
3000
(სიცილი)
11:22
Nope.
256
667000
2000
არა.
11:24
So we are starting to get a handle on this,
257
669000
3000
ნელნელა ჩვენც ვიწყებთ სიტუაციის კონტროლს,
11:27
but only just the beginnings.
258
672000
2000
მაგრამ მხოლოდ დასაწყისში.
11:29
We need more eyes on the process.
259
674000
2000
ამისათვის უკეთესად დაკვირვებაა საჭირო.
11:31
So if any of you ever get a chance to take a dive in a submersible,
260
676000
3000
თუ რომელიმეს გექნებათ საშუალება ნავით მოგზაურობისა,
11:34
by all means, climb in and take the plunge.
261
679000
3000
ეჭვგარეშე, აუცილებლად უნდა ჩაყვინთოთ.
11:37
This is something that should be on everybody's bucket list,
262
682000
3000
ეს ისეთი რაღაცაა, რომელიც ყველას განრიგში უნდა იყოს.
11:40
because we live on an ocean planet.
263
685000
4000
იმიტომ, რომ ჩვენ ოკენის პლანეტაზე ვცხოვრობთ.
11:44
More than 90 percent, 99 percent,
264
689000
2000
90–99% საცხოვრებელი
11:46
of the living space on our planet
265
691000
3000
სივრცე პლანეტაზე
11:49
is ocean.
266
694000
2000
ოკეანეშია.
11:52
It's a magical place
267
697000
3000
მაგიური ადგილია,
11:55
filled with breathtaking light shows
268
700000
3000
სულისშემკვრელი ნათებებით და
12:03
and bizarre and wondrous creatures,
269
708000
4000
უმშვენიერესი ქმნილებებით
12:07
alien life forms
270
712000
2000
დასახლებული,
12:09
that you don't have to travel to another planet to see.
271
714000
3000
რომელთა სანახავათ არ მოგიწევთ სხვა პლანეტაზე გამგზავრება.
12:12
But if you do take the plunge,
272
717000
3000
როდესაც გადაწყვეტთ ჩაყვინთვას,
12:15
please remember to turn out the lights.
273
720000
3000
არ დაგავიწყდეთ სინათლის გამორთვა,
12:18
But I warn you,
274
723000
3000
მაგრამ გაფრთხილებთ,
12:21
it's addictive.
275
726000
3000
შეჩვევა იცის.
12:30
Thank you.
276
735000
2000
დიდი მადლობა.
12:32
(Applause)
277
737000
7000
(აპლოდისმენტები)
ABOUT THE SPEAKER
Edith Widder - Marine biologistEdith Widder combines her expertise in research and technological innovation with a commitment to stopping and reversing the degradation of our marine environment.
Why you should listen
A specialist in bioluminescence, Edith Widder helps design and invent new submersible instruments and equipment to study bioluminescence and enable unobtrusive observation of deep-sea environments. Her innovative tools for exploration have produced footage of rare and wonderful bioluminescent displays and never-before-seen denizens of the deep, including, most recently, the first video ever recorded of the giant squid, Architeuthis, in its natural habitat.
In 2005 she founded the Ocean Research & Conservation Association (ORCA), which is dedicated to protecting aquatic ecosystems and the species they sustain through the development of innovative technologies and science-based conservation action.; In an effort to protect and revitalize the ocean she loves she has been focusing on developing tools for finding and tracking pollution -- a major threat to all of our water ecosystems and ultimately to human health. She was awarded a MacArthur "genius" grant in 2006.
In 2012, Widder was among the team that filmed the giant squid (Architeuthis) for the first time in its home ocean.
Edith Widder | Speaker | TED.com