TED2019
Sharmeen Obaid-Chinoy: How film transforms the way we see the world
شەرمین ئوبێد- چینۆی: چۆن فیلم دونیابینین دەگۆڕێت
Filmed:
Readability: 3.9
1,980,995 views
فلیم توانای گۆڕینی تێڕوانین و شێوازی بیرکردنەوە و کلتوری هەیە. دیکۆمێنتار وهاوڕیی تێد 'شەرمین ئوبێد'- چینۆی ڕاهاتووە دژی توندوتیژی دژی ژنان بجەنگێت، ڕووی کامێراکەی دەخاتە سەر نەریتی کوشتن لەسەر کەیسی شەرەف لە پاکیستان. لە قسە ورووژێنەرەکانی، باسی دەکات چۆن براوەی خەڵاتی سینەمایی ئۆسکار بووە و چۆن ئەم بردنەوەیەی لە ڕێگەی براوەی ئۆسکاری فلیم سینەمای گەڕۆک بۆ گوند و شارەکانی پاکیستان گواستۆتەوە. جیاوازی تێروانینی پەیوەندی نێوان پیاون و ژنان و کۆمەڵگەش لە کاتێک دا لە رێگەی سینەما بگۆڕێت.
Sharmeen Obaid-Chinoy - Filmmaker
Sharmeen Obaid-Chinoy makes documentary films. She's the founder of the Citizens Archive of Pakistan, dedicated to preserving Pakistan's history. Full bio
Sharmeen Obaid-Chinoy makes documentary films. She's the founder of the Citizens Archive of Pakistan, dedicated to preserving Pakistan's history. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'm a storyteller,
0
977
1714
من چیرۆک بێژم،
00:14
but I'm also a troublemaker.
1
2715
2185
لە هەمان کاتدا ئاژاوەچیشم.
00:16
(Laughter)
2
4924
1048
(پێکەنین)
00:17
And I have a habit
of asking difficult questions.
of asking difficult questions.
3
5996
3071
و خووی ئەوەم هەیە پرسیاری قورس بکەم.
00:21
It started when I was 10 years old,
4
9510
2338
لە تەمەنی دە ساڵییدا دەستی پێ کرد،
00:23
and my mother, who was raising
six children, had no time for them.
six children, had no time for them.
5
11872
4254
و دایکم، کە بەخێوکردنی شەش منداڵی لە
ئەستۆ بوو، هیچ کاتی بۆ ئەوان نەبوو.
ئەستۆ بوو، هیچ کاتی بۆ ئەوان نەبوو.
00:28
At 14, fed up with my increasingly
annoying questions,
annoying questions,
6
16691
4784
لە ١٤ساڵییدا، پرسیارە
بێزارکەرەکانم بێزاری کردبوو،
بێزارکەرەکانم بێزاری کردبوو،
00:33
she recommended that I begin writing
for the local English-language newspaper
for the local English-language newspaper
7
21499
4527
پێشنیاری کرد کەوا دەست بەکاری نووسین
بۆ ڕۆژنامە ناوخۆییەکەی زمانی ئینگلیزی
بۆ ڕۆژنامە ناوخۆییەکەی زمانی ئینگلیزی
00:38
in Pakistan,
8
26050
2037
لە پاکیستاندا بکەم،
00:40
to put my questions out
to the entire country, she said.
to the entire country, she said.
9
28111
3373
دایکم گوتی: بە پرسیارەکانم هەموو
وڵات بێزار بکەم.
وڵات بێزار بکەم.
00:43
(Laughter)
10
31508
2062
(پێکەنین)
00:46
At 17, I was an undercover
investigative journalist.
investigative journalist.
11
34384
3439
لە ١٧ساڵییدا، ڕۆژنامەنووسێکی
لێکۆلینەوەی نهێنی بووم.
لێکۆلینەوەی نهێنی بووم.
00:50
I don't even think my editor knew
just how young I was
just how young I was
12
38413
3961
تەنانەت پێم وانییە سەرنووسەری
ڕۆژنامەکەش بزانێت کە من چەند گەنج بووم
ڕۆژنامەکەش بزانێت کە من چەند گەنج بووم
00:54
when I sent in a story
that named and shamed
that named and shamed
13
42398
4110
کاتێک چیرۆکێکم دەنارد
کەوا باسی هەندێک لە
کەوا باسی هەندێک لە
کەسە دەسەڵاتدارەکان
دەکرد و شەرمەزارم دەکردن.
دەکرد و شەرمەزارم دەکردن.
00:58
some very powerful people.
14
46532
2133
ئەو پیاوانەی لەسەرم نووسی بوون ویستیان
وانەیەکی باشم بدەنێ.
وانەیەکی باشم بدەنێ.
01:02
The men I'd written about
wanted to teach me a lesson.
wanted to teach me a lesson.
15
50204
3086
01:06
They wanted to shame me and my family.
16
54226
3828
دەیان ویست خۆم و خانەوادەکەم شەرمەزاربکەن.
01:11
They spray-painted my name
and my family's name
and my family's name
17
59507
2959
بە سپرا ناوی من و
خێزانەکەمیان
خێزانەکەمیان
01:14
with unspeakable profanities
across our front gate
across our front gate
18
62490
3530
بە قسەی نەشیوا و نەگوتراو
لەسەر دەرگەی ماڵی خۆمان و
لەسەر دەرگەی ماڵی خۆمان و
و دراوسێیەکانی دەوروبەرمان
دەنوسی ولەکەداریان دەکرد.
دەنوسی ولەکەداریان دەکرد.
01:18
and around our neighborhood.
19
66044
1792
01:19
And they felt that my father,
who was a strict man of tradition,
who was a strict man of tradition,
20
67860
4606
و هەستیان بەمە کرد بوو باوکم
پیاوێکی تووندوتیژ و نەریت پەرستە،
پیاوێکی تووندوتیژ و نەریت پەرستە،
01:24
would stop me.
21
72490
1290
دەموەستێنێت.
01:26
Instead, my father stood
in front of me and said,
in front of me and said,
22
74168
3150
بە پێچەوانەوە، باوکم لە بەرامبەرم
وەستا و گوتی،
وەستا و گوتی،
01:29
"If you speak the truth,
I will stand with you,
I will stand with you,
23
77342
2677
"ئەگەر قسەی ڕاست دەکەیت
من لەگەڵ تۆ دەبم،
من لەگەڵ تۆ دەبم،
هەروەک چۆن لە هەموو
جیهان ئەمە دەکرێت."
جیهان ئەمە دەکرێت."
01:32
and so will the world."
24
80043
1427
01:33
And then he got --
25
81494
1176
و پاشان ڕۆشت--
01:34
(Applause)
26
82694
5063
(چەپڵەڕێزان)
01:39
And then he got a group of people together
and they whitewashed the walls.
and they whitewashed the walls.
27
87781
3769
و دواتر گروپێک خەڵکی کۆکردەوە
و دیوارەکانیان سپی کردەوە.
و دیوارەکانیان سپی کردەوە.
01:43
(Laughter)
28
91574
1220
(پێکەنین)
01:44
I've always wanted my stories
to jolt people,
to jolt people,
29
92818
3172
هەمیشە ویستوومە چیرۆکەکانم
خەڵک ڕابچلەکێنێت،
خەڵک ڕابچلەکێنێت،
01:48
to shake them into having
difficult conversations.
difficult conversations.
30
96014
4184
لەناو گفتوگۆی کێشمە کێش
ڕایان بچڵەکێنێت.
ڕایان بچڵەکێنێت.
01:52
And I felt that I would be more effective
if I did something visual.
if I did something visual.
31
100655
4805
و هەستم کرد کاریگەریم زیاتر دەبێت
ئەگەر شتێکی بینراو بکەم.
ئەگەر شتێکی بینراو بکەم.
01:57
And so at 21, I became
a documentary filmmaker,
a documentary filmmaker,
32
105484
3479
و لە ٢١ساڵییدا، بووم
بە دەرهێنەری فیلمی دیکۆمێنتاری،
بە دەرهێنەری فیلمی دیکۆمێنتاری،
02:00
turning my camera
onto marginalized communities
onto marginalized communities
33
108987
3117
زوومی کامێراکەم خستە سەر
کۆمەڵگە پەراوێز خراوەکانی
کۆمەڵگە پەراوێز خراوەکانی
02:04
on the front lines in war zones,
34
112128
2620
لە هێڵەکانی پێشەوەی ناوچەی شەڕ،
02:06
eventually returning home to Pakistan,
35
114772
3344
لەکۆتاییدا گەڕانەوە بۆ پاکیستان،
02:10
where I wanted to document
violence against women.
violence against women.
36
118140
2952
دەمویست کاری دیکۆمێنتاری لەسەر
توندوتیژی دژی ژنان بکەم.
توندوتیژی دژی ژنان بکەم.
پاکیستان شوێنی نیشتەجێبوونی
٢٠٠ ملیۆن کەسە.
٢٠٠ ملیۆن کەسە.
02:14
Pakistan is home to 200 million people.
37
122954
2773
02:17
And with its low levels of literacy,
38
125751
2456
و لەگەڵ کەمی ئاستی خوێندەواری،
02:20
film can change the way
people perceive issues.
people perceive issues.
39
128231
4330
فلیم دەتوانێت ڕێگەی گرفتە
هەست پێکراوەکانی خەڵک بگۆڕێت.
هەست پێکراوەکانی خەڵک بگۆڕێت.
02:26
An effective storyteller
speaks to our emotions,
speaks to our emotions,
40
134492
2960
حکایەتخوانێکی سەرکەوتوو
قسە بۆ هەستەکانمان،
قسە بۆ هەستەکانمان،
02:30
elicits empathy and compassion,
41
138544
2706
دەردەدڵ و سۆزمان دەکات،
02:33
and forces us to look
at things differently.
at things differently.
42
141274
3818
و وامان لێدەکات بە ڕێگەی جیاواز
سەیری شتەکان بکەین.
سەیری شتەکان بکەین.
02:37
In my country, film had the potential
to go beyond cinema.
to go beyond cinema.
43
145116
5595
لە وڵاتەکەم، فیلم توانای زیاتری
لە چیرۆک گێرانەوە هەیە.
لە چیرۆک گێرانەوە هەیە.
02:42
It could change lives.
44
150735
1767
دەتوانێت ژیان بگۆڕێت.
هەمیشە دەمویست گرفتەکان بخەمەڕوو --
02:45
The issues that I've always
wanted to raise --
wanted to raise --
45
153536
3712
هەمیشە دەمویست ئاوێنەیەک
بۆ کۆمەڵگە هەڵبگرم --
بۆ کۆمەڵگە هەڵبگرم --
02:49
I've always wanted to hold up
a mirror to society --
a mirror to society --
46
157272
2539
02:51
they've been driven
by my barometer of anger.
by my barometer of anger.
47
159835
3527
لە ژێر چاودێری تووڕەییەکی
بێ شوماری مندا بوون.
بێ شوماری مندا بوون.
02:55
And my barometer of anger
led me, in 2014, to honor killings.
led me, in 2014, to honor killings.
48
163386
5236
تووڕەیی بێ شوماری من، لە ٢٠١٤، بۆ کوشتن
لەسەر شەرەف، ڕێنیشاندەری کردم.
لەسەر شەرەف، ڕێنیشاندەری کردم.
03:01
Honor killings take place
in many parts of the world,
in many parts of the world,
49
169397
2963
کوشتن لەسەر شەرەف لە زۆربەی
شوێنە جیاوازەکانی جیهاندا باوە،
شوێنە جیاوازەکانی جیهاندا باوە،
03:04
where men punish women
who transgress rules made by them:
who transgress rules made by them:
50
172384
5028
پیاوەکان ژنان سزا دەدەن بە یاسایەکی
ڕێگە پێنەدراو کە خۆیان دروستیان کردوە وەک:
ڕێگە پێنەدراو کە خۆیان دروستیان کردوە وەک:
03:09
women who choose
to marry on their own free will;
to marry on their own free will;
51
177436
2970
ژنان بە ئازادی
هاوسەرگیری خۆیان هەڵدەبژێرن؛
هاوسەرگیری خۆیان هەڵدەبژێرن؛
03:12
or women who are looking for a divorce;
52
180430
2927
یان ژنان بەدوای تەڵاق دا دەگەڕێن؛
03:15
or women who are suspected
of having illicit relationships.
of having illicit relationships.
53
183381
4109
یان ئەو ژنان گومانیان لێدەکرێت
پەیوەندی ناشەرعی هەبووبێت.
پەیوەندی ناشەرعی هەبووبێت.
03:20
In the rest of the world, honor killings
would be known as murder.
would be known as murder.
54
188241
3949
لە هەموو جیهاندا، تاوانی کوشتن لەسەر
شەرەف ناسراوە بە کوشتن.
شەرەف ناسراوە بە کوشتن.
03:27
I always wanted to tell that story
from the perspective of a survivor.
from the perspective of a survivor.
55
195979
4564
هەمیشە دەموویست چیرۆکێکی لەسەر
زاری رزگار بووێک بگێرمەوە.
زاری رزگار بووێک بگێرمەوە.
03:33
But women do not live to tell their tale
56
201892
3193
بەڵام ئەم ژنانە ڕزگاریان نابێت
ئەگەر چیرۆکی خۆیان بگێرنەوە
ئەگەر چیرۆکی خۆیان بگێرنەوە
03:37
and instead end up in unmarked graves.
57
205109
3668
لەگەڵ ئەمەشدا لە شوێنکی
شاراوەو نەزانراو ئەیاننێژن.
شاراوەو نەزانراو ئەیاننێژن.
03:40
So one morning when
I was reading the newspaper,
I was reading the newspaper,
58
208801
2550
بەیانییەک کاتێک
ڕۆژنامەم دەخوێندەوە،
ڕۆژنامەم دەخوێندەوە،
03:43
and I read that a young woman
had miraculously survived
had miraculously survived
59
211375
3726
و تیایدا خوێندمەوە کەوا ژنێکی گەنج
مووعجیزە ئاسا ڕزگاری بووە
مووعجیزە ئاسا ڕزگاری بووە
03:47
after being shot in the face
by her father and her uncle
by her father and her uncle
60
215125
3390
دوای ئەوەی لەلایەن باوکی و مامییەوە
تەقە لە دەمووچاوی کراوە
تەقە لە دەمووچاوی کراوە
03:50
because she chose to marry a man
out of her free will,
out of her free will,
61
218539
4060
چونکە پیاوێکی بۆ هاوسەرگیری
هەڵبژاردووە لە دەرەوەی سنوری ئازادی خۆى.
هەڵبژاردووە لە دەرەوەی سنوری ئازادی خۆى.
03:54
I knew I had found my storyteller.
62
222623
2893
زانیم حیکایەتخوانی خۆم دۆزییەوە.
03:58
Saba was determined to send
her father and her uncle to jail,
her father and her uncle to jail,
63
226517
3989
سابا بڕیاریدابوو لەسەر ئەوەی
باوکی و مامی بخاتە زیندان،
باوکی و مامی بخاتە زیندان،
04:02
but in the days after
leaving the hospital,
leaving the hospital,
64
230530
2544
بەڵام ڕۆژێک دوای ئەوەی
نەخۆشخانەی جێهیشت،
نەخۆشخانەی جێهیشت،
04:05
pressure mounted on her to forgive.
65
233098
3000
فشاری لەسەربوو بۆ ئەوەی بیانبەخشێت.
04:08
You see, there was a loophole in the law
66
236122
2329
دەبینن، دەربازگەیەک لە یاسا هەبوو
04:10
that allowed for victims
to forgive perpetrators,
to forgive perpetrators,
67
238475
3634
کەوا ڕێگەی دەدا قوربانییەکان
تاوانبارەکان ببەخشن،
تاوانبارەکان ببەخشن،
04:14
enabling them to avoid jail time.
68
242133
3183
توانای پێدەدان تا زیندان دوور بخرێنەوە.
04:17
And she was told
that she would be ostracized
that she would be ostracized
69
245889
2796
و پێ وترابوو
کەوا حاشای لێدەکەن
کەوا حاشای لێدەکەن
04:20
and her family, her in-laws,
70
248709
2507
و خێزانەکەی، ماڵە خەزوورانی،
04:23
they would all be shunned
from the community,
from the community,
71
251240
2325
لە کۆمەڵگەش دوور دەخرێتەوە،
04:25
because many felt that her father
had been well within his right,
had been well within his right,
72
253589
4083
چونکە زۆرینە وا هەستیان
دەکرد کەوا باوکی لەسەر حەقە،
دەکرد کەوا باوکی لەسەر حەقە،
04:29
given her transgression.
73
257696
1643
سزای لە سنوور دەرچوونی داوە.
04:32
She fought on --
74
260917
1260
ئەو جەنگا--
04:35
for months.
75
263235
1383
بۆ ماوەی چەند مانگێک.
04:36
But on the final day in court,
76
264642
2720
بەڵام کۆتا ڕۆژ لە دادگا،
04:39
she gave a statement forgiving them.
77
267386
2776
لێدوانی بەخشینی پێدان.
04:44
As filmmakers, we were devastated,
78
272003
2155
ئێمە وەک دەرهێنەر، وێران بووین،
04:46
because this was not the film
that we had set out to make.
that we had set out to make.
79
274182
3115
چونکە ئەمە فلیمەکە نەبوو
کەوا ئێمە پلانمان بۆی دانابوو.
کەوا ئێمە پلانمان بۆی دانابوو.
04:50
In hindsight, had she pressed charges,
fought the case and won,
fought the case and won,
80
278070
5781
بە فشار خستنەسەر ژنەکە، کەیسەکە لە
بەرژەوەندی تاوانبارەکە کۆتایی پێ هات،
بەرژەوەندی تاوانبارەکە کۆتایی پێ هات،
04:55
hers would have been an exception.
81
283875
1864
پێشبینی ئەمەی لێ دەکرا.
04:58
When such a strong woman is silenced,
82
286283
3580
کاتێک وەک ژنێکی بەهێز بێدەنگ دەکڕێت
05:01
what chance did other women have?
83
289887
2438
ئەی ژنانی تر چ هەڵێکیان هەیە؟
و دەستمان بە بیرکرنەوە سەبارەت بە
بەکارهینانی فلیمەکەمان
بەکارهینانی فلیمەکەمان
05:05
And we began to think about using our film
84
293571
2317
05:07
to change the way people
perceived honor killings,
perceived honor killings,
85
295912
2758
بۆ گۆڕینی تێروانینی خەڵک سەبارەت
بە کوشتن لەسەر شەرەف کرد،
بە کوشتن لەسەر شەرەف کرد،
05:12
to impact the loophole in the law.
86
300086
2085
تا کاریگەری لەسەر دەربازگەک
لە یاسادا هەبێت.
لە یاسادا هەبێت.
05:15
And then our film was nominated
for an Academy Award,
for an Academy Award,
87
303019
3920
و دواتر فلیمەکەمان بۆ
خەڵاتی ئەکادیمی دەست نیشانکرا،
خەڵاتی ئەکادیمی دەست نیشانکرا،
05:18
and honor killings became headline news,
88
306963
3388
و کوشتن لەسەر شەرەف
دەبێتە سەردێری هەوڵەکان،
دەبێتە سەردێری هەوڵەکان،
05:22
and the prime minister,
while sending his congratulations,
while sending his congratulations,
89
310375
3658
و سەرۆک وەزیران،
لەکاتێکدا پیرۆزبای خۆی نارد،
لەکاتێکدا پیرۆزبای خۆی نارد،
05:26
offered to host the first screening
of the film at his office.
of the film at his office.
90
314057
3996
پیشنیازی بۆ میوانداریکردنمان یەکەم
نمایشکردنی فلیمەکە لە نووسنگەکەیدا کرد.
نمایشکردنی فلیمەکە لە نووسنگەکەیدا کرد.
05:30
Of course, we jumped at the chance,
91
318077
1828
بێگومان، هەڵەکەمان قۆستەوە،
05:31
because no prime minister in the history
of the country had ever done so.
of the country had ever done so.
92
319929
3508
چونکە هیچ سەرۆک وەزیرانێک لە مێژوی
وڵاتەکەمان کارێکی وای ئەنجام نەداوە.
وڵاتەکەمان کارێکی وای ئەنجام نەداوە.
05:36
And at the screening,
93
324016
1186
و لە شاشەکە،
05:37
which was carried live
on national television,
on national television,
94
325226
3588
کەوا ڕاستەوخۆ لە
تەلەڤیزۆنی نەتەوەی گواستییەوە،
تەلەڤیزۆنی نەتەوەی گواستییەوە،
05:40
he said something that reverberated
throughout the country:
throughout the country:
95
328838
4044
هەندێک شتی گوت کەوا
لە تەواوی ووڵات دەنگی دایەوە وەک:
لە تەواوی ووڵات دەنگی دایەوە وەک:
05:44
"There is no honor
in honor killings," he said.
in honor killings," he said.
96
332906
3419
ئەو وتی: "کوشتن لەسەر
شەرەف بە سەربەرزی دانانرێت".
شەرەف بە سەربەرزی دانانرێت".
05:48
(Applause)
97
336349
6949
(چەپڵەڕێزان)
05:55
At the Academy Awards in LA,
98
343939
3041
لە ئاهەنگی خەڵاتەکانی
ئۆسکار لە لۆس ئەنجلوس
ئۆسکار لە لۆس ئەنجلوس
05:59
many of the pundits had written us off,
99
347004
2444
زۆربەی شارەزایان لەسەر ئێمەیان نووسی،
06:01
but we felt that in order
for the legislative push to continue,
for the legislative push to continue,
100
349472
3939
بەڵام ئێمە هەستمان کرد
بۆ ئەوەی بەردەوام بین،
بۆ ئەوەی بەردەوام بین،
06:05
we needed that win.
101
353435
1474
پێویست بوو خەڵاتەکە ببەینەوە.
06:07
And then, my name was announced,
102
355838
2517
و دواتر. ناوی من دەست نیشان کرا،
لە ترسی ڕاگۆرین بەهێواشی بۆ سەر شانۆ
هەنگاوم دەنا چونکە پێشبینی ئەوەم نەدەکرد.
هەنگاوم دەنا چونکە پێشبینی ئەوەم نەدەکرد.
06:10
and I bounded up the steps in flip-flops,
because I didn't expect to be onstage.
because I didn't expect to be onstage.
103
358379
4515
06:14
(Laughter)
104
362918
1864
(پێکەنین)
06:16
And I accepted the statue,
telling a billion people watching
telling a billion people watching
105
364806
3682
و خەڵاتەکەم قبوڵ کرد،
بە ملیۆنەها خەڵک ووت
بە ملیۆنەها خەڵک ووت
06:20
that the prime minister of Pakistan
had pledged to change the law,
had pledged to change the law,
106
368512
3644
کەوا سەرۆک وەزیرانی پاکیستان
بەڵێنیدابوو یاساکە بگۆڕێت،
بەڵێنیدابوو یاساکە بگۆڕێت،
06:24
because, of course, that's one way
of holding the prime minister accountable.
of holding the prime minister accountable.
107
372180
3747
چونکە، ببێگومان، ئەوە تاکە ڕێگەیە
کە دەسەڵاتی سەرۆک وەزیران بەردەوام بێت.
کە دەسەڵاتی سەرۆک وەزیران بەردەوام بێت.
06:27
(Laughter)
108
375951
1629
(پێکەنین)
06:29
And --
109
377604
1163
و--
06:30
(Applause)
110
378791
4476
(چەپڵەڕێزان)
06:35
Back home, the Oscar win
dominated headline news,
dominated headline news,
111
383712
4687
گەڕاینەوە وڵات، براوەی ئۆسکار
سەردێری هەوڵەکانی تەنی بوو،
سەردێری هەوڵەکانی تەنی بوو،
06:40
and more people joined the fray,
112
388423
2440
و خەڵکی زیاتر پەیوەندییان
بە خوروقاتەکەوە دەکرد
بە خوروقاتەکەوە دەکرد
06:42
asking for the loophole
in the law to be closed.
in the law to be closed.
113
390887
2636
داوای داخستنی دەربازگە
لە یاسا دەکرد.
لە یاسا دەکرد.
06:46
And then in October 2016,
after months of campaigning,
after months of campaigning,
114
394094
4563
و دواتر لە تشرینی یەکەمی ساڵی ٢٠١٦
دوای مانگێک لەکەمپەینی پاڵپشتی،
دوای مانگێک لەکەمپەینی پاڵپشتی،
06:50
the loophole was indeed closed.
115
398681
2152
لەڕاستیدا دەربازگە داخرا.
06:53
(Applause)
116
401181
4282
(چەپڵەڕێزان)
و ئێستا ئەو پیاوانەی لە ژێر ناوی
شەرەف ژنان دەکوژن
شەرەف ژنان دەکوژن
06:57
And now men who kill women
in the name of honor
in the name of honor
117
405487
3473
07:00
receive life imprisonment.
118
408984
2324
ژیانیان لە زیندان بەرێدەکەن.
07:03
(Applause)
119
411986
4717
(چەپڵەڕێزان)
07:08
Yet, the very next day,
120
416727
2556
لەگەڵ ئەمەشدا، لە ڕۆژانی دواتر،
07:11
a woman was killed in the name of honor,
121
419307
2332
ژنێک لە ژێر ناوی شەرەفدا کوژرا،
07:13
and then another and another.
122
421663
2196
و دواتر هی دیکە وهی تریش.
07:17
We had impacted legislation,
123
425975
2016
کاریگەریمان لەسەر یاسادانان هەبوو،
07:20
but that wasn't enough.
124
428753
1404
بەڵام ئەمە بەس نەبوو.
07:22
We needed to take the film
and its message to the heartland,
and its message to the heartland,
125
430668
4560
پێویست بوو فلیمەکە بخەینە کار
و ئەوە پەیامێکە بۆ ناوجەرگەی وڵات،
و ئەوە پەیامێکە بۆ ناوجەرگەی وڵات،
07:27
to small towns and villages
across the country.
across the country.
126
435252
3784
بۆ گوند و شارۆچکە بچووکەکان
لە سەرانسەری ووڵاتەکەدا.
لە سەرانسەری ووڵاتەکەدا.
07:31
You see, for me, cinema can play
a very positive role
a very positive role
127
439980
5968
دەبینن، بۆ من، سینەما دەتوانێت
ڕۆڵی زۆر ئیجابی بگێرێت
ڕۆڵی زۆر ئیجابی بگێرێت
07:37
in changing and molding society
in a positive direction.
in a positive direction.
128
445972
4405
لە گۆڕینی کۆمەڵگەی دواکەوتوو
بە ئاڕاستەیەکی باشتر.
بە ئاڕاستەیەکی باشتر.
07:43
But how would we get to these places?
129
451432
4060
بەڵام ئێمە چۆن بەوە شوێنانە دەگەین؟
07:47
How would we get to
these small towns and villages?
these small towns and villages?
130
455516
2735
چۆن دەستمان بەم گوند و
شارۆچکە بچووکانە دەگات؟
شارۆچکە بچووکانە دەگات؟
07:52
We built a mobile cinema,
131
460044
2610
ئێمە سینەمای گەڕۆکمان دروست کرد،
07:54
a truck that would roll through
the length and breadth of the country,
the length and breadth of the country,
132
462678
4822
بارهەڵگرێک کە بە دڕێژی و
پانی وڵاتەکەدا دەسوڕایەوە،
پانی وڵاتەکەدا دەسوڕایەوە،
07:59
that would stop
in small towns and villages.
in small towns and villages.
133
467524
2979
لە گوند و شارۆچکە بچووکەکان دەوەستا.
08:03
We outfitted it with a large screen
that would light up the night sky,
that would light up the night sky,
134
471278
4472
کەلوپەلەکانمان لەگەڵ شاشەیەکی گەورە
کە ئاسمانی شەوی تاریکی ڕووناک دەکردەوە،
کە ئاسمانی شەوی تاریکی ڕووناک دەکردەوە،
08:07
and we called it "Look But With Love."
135
475774
2703
و پێمان دەگوت"
سەیرکە بەڵام بە خۆشەویستی."
سەیرکە بەڵام بە خۆشەویستی."
08:10
It would give the community
an opportunity to come together
an opportunity to come together
136
478501
3231
ئەمە هەلی بە کۆمەڵگە بەخشی
بەیەکەوە بێن
بەیەکەوە بێن
08:13
and watch films in the evening.
137
481756
2157
و لە ئێواران دا سەیری فلیم بکەن.
08:15
We knew we could attract men and children
in the mobile cinema.
in the mobile cinema.
138
483937
4482
زانیمان دەتوانین سەرنجی پیاوان و منداڵان
لە ڕێگەی سینەمای گەڕۆکدا ڕابکێشین.
لە ڕێگەی سینەمای گەڕۆکدا ڕابکێشین.
08:20
They would come out and watch.
139
488443
1808
ئەوان دەهاتنەدەر و سەیریان دەکرد.
08:22
But what about women?
140
490275
1380
بەڵام چی سەبارەت ژنان؟
08:23
In these small, rural communities
that are segregated,
that are segregated,
141
491679
3701
لەم کۆمەڵگە بچوک و گوندنیشینانەدا
کە لە ڕووی ڕەگەزەوە جیاکراوە.
کە لە ڕووی ڕەگەزەوە جیاکراوە.
08:27
how would we get women to come out?
142
495404
2286
چۆن هانی ژنان بدەین بێنە
دەرەوە و بینەر بن؟
دەرەوە و بینەر بن؟
08:29
We had to work with prevailing
cultural norms in order to do so,
cultural norms in order to do so,
143
497714
3406
بۆ ئەمەش پێویست بوو ئێمە کار لەسەر
بنچینەی کلتورە باوەکان بکەین،
بنچینەی کلتورە باوەکان بکەین،
08:33
and so we built a cinema
inside the cinema,
inside the cinema,
144
501144
2946
و بۆیە سینەمامان لە ناو
سینەما دروست کرد،
سینەما دروست کرد،
08:36
outfitting it with seats and a screen
where women could go inside and watch
where women could go inside and watch
145
504114
4240
کورسی و شاشەی لە ناو سینەماکە هەبوو
لەوێ ئافرەتان دەیانتوانی بچنە ژوورەوە و
لەوێ ئافرەتان دەیانتوانی بچنە ژوورەوە و
08:40
without fearing
146
508378
1654
بەبێ هیچ ترسێک
08:42
or being embarrassed
147
510056
1512
یان سوکایەتی پێکردنێک
08:43
or harassment.
148
511592
1871
یان هەراسانکردنێک سەیریان دەکرد.
08:46
We began to introduce everyone
149
514044
3102
دەستمان بە ئاشناکردنی هەموو کەسێک
08:49
to films that opened up their minds
to competing worldviews,
to competing worldviews,
150
517170
5323
بە فلیم کرد بۆ ئەوەی ئەقڵیان بکاتەوە
بە بیربۆچوونەکانی جیهان ئاشنابن،
بە بیربۆچوونەکانی جیهان ئاشنابن،
08:54
encouraging children
to build critical thinking
to build critical thinking
151
522517
2810
هانی منداڵان بدڕێت بیڕۆکەی
ڕەخنەییان هەبێت
ڕەخنەییان هەبێت
08:57
so that they could ask questions.
152
525351
1921
تاوەکو بتوانن پرسیار بکەن.
08:59
And we expanded our scope
beyond honor killings,
beyond honor killings,
153
527968
3317
و ئێمە تیشکمان خستە سەر تاوانی
کوشتن لەسەر شەرەف
کوشتن لەسەر شەرەف
09:03
talking about income inequality,
154
531309
2897
و باسی نایەکسانی داهات،
09:06
the environment,
155
534230
1617
ژینگە،
09:07
talking about ethnic relations,
religious tolerance and compassion.
religious tolerance and compassion.
156
535871
4169
باسی پەیوەندییەکانی ڕەگەزی،
لێبووردەیی ئاینی، و بەزەییمان کرد.
لێبووردەیی ئاینی، و بەزەییمان کرد.
09:12
And inside, for women,
157
540064
1988
و لەناوەوە ، لە پێناو ژنان،
09:14
we showed them films
in which they were heroes, not victims,
in which they were heroes, not victims,
158
542076
3003
ئێمە فلیمان پێ نیشاندان
کە ئەوان پاڵەوانن، نەک قوربانی،
کە ئەوان پاڵەوانن، نەک قوربانی،
09:17
and we told them how they could navigate
the court system, the police system,
the court system, the police system,
159
545103
4722
و پێمان گوتن چۆن دەتوانن
ڕابەری لە سیستەمی دادگا، پۆلیسدا بکەن،
ڕابەری لە سیستەمی دادگا، پۆلیسدا بکەن،
سەبارەت بە مافەکانیان
هۆشیارمان کردنەوە،
هۆشیارمان کردنەوە،
09:21
educating them about their rights,
160
549849
1792
09:23
telling them where they could seek refuge
161
551665
2310
پێمان گوتن دەتوانن بەدوای پەناگەیەک بگەڕێن
09:25
if they were victims of domestic violence,
162
553999
3214
ئەگەر قوربانی ژێر دەستی توندوتیژی بوون،
09:29
where they could go and get help.
163
557237
1909
هەر شوێنێک دەتوانن بۆی بچن و
یارمەتیان دەست دەکەوێت
یارمەتیان دەست دەکەوێت
09:32
We were surprised that we were
welcomed in so many of the places
welcomed in so many of the places
164
560722
3505
سەرمان سوڕاما لەوەی لە زۆربەی
شوێنانەی
شوێنانەی
09:36
that we went to.
165
564251
1252
ئێمە چووێن
پێشوازیمان لێ کرا.
پێشوازیمان لێ کرا.
09:40
Many of the towns had never seen
television or social media,
television or social media,
166
568031
4741
زۆربەی شارۆچکەکان هەرگیز بە تەلەفیزیۆن
یان تۆڕی کۆمەڵایەتی ئاشنا نەببوون،
یان تۆڕی کۆمەڵایەتی ئاشنا نەببوون،
09:44
and they were eager
for their children to learn.
for their children to learn.
167
572796
2375
و بە بەرۆش بوون
بۆ ئەوەی منداڵەکانیان فێربن.
بۆ ئەوەی منداڵەکانیان فێربن.
09:47
But there was also pushback and blowback
168
575195
2462
لەگەڵ ئەمەشدا ڕووبەرووی
هەڕەشە و دژایەتی کردن
هەڕەشە و دژایەتی کردن
09:49
with the ideas that
we were bringing with us.
we were bringing with us.
169
577681
2404
بەم بیرۆکەکانی
لەگەڵ خۆمان هێنابوو، بووینەوە.
لەگەڵ خۆمان هێنابوو، بووینەوە.
09:53
Two members of our mobile
cinema team resigned
cinema team resigned
170
581362
4392
دوو کەس لە ئەندامانی تیمی
سینەما گەڕۆکەکەمان بەهۆی
سینەما گەڕۆکەکەمان بەهۆی
هەڕەشەی هەندێک لە گوندەکان
دەستیان لە کار کێشایەوە.
دەستیان لە کار کێشایەوە.
09:57
because of threats from villages.
171
585778
1676
10:00
And in one of the villages
that we were screening in,
that we were screening in,
172
588121
2792
و لە یەکێک لە گوندەکان کە
نمایشی تێدا دەکرد،
نمایشی تێدا دەکرد،
10:02
they shut it down
173
590937
1157
شاشەکەیان کوژاندەوە
10:04
and said they didn't want the women
to know about their rights.
to know about their rights.
174
592118
3029
و گوتیان نایانەوێت ژنان
سەبارەت بە مافەکانیان بزانن.
سەبارەت بە مافەکانیان بزانن.
10:07
But on the flip side, in another village
when a screening was shut down,
when a screening was shut down,
175
595171
3915
بەڵام لەبەرامبەر ئەمەشدا، لە گوندێکی دیکە
کاتێک ڕێگریان لە نمایش کردن کرد.
کاتێک ڕێگریان لە نمایش کردن کرد.
10:11
a plainclothes policeman got up
and ordered it back on,
and ordered it back on,
176
599110
3927
پۆلیسێک بە جلی مەدەنی
فەرمانی کردبوو پێبکەنەوە،
فەرمانی کردبوو پێبکەنەوە،
10:15
and stood by, protecting our team,
177
603061
2113
لە پاڵ تیمەکەمان وەستا و
پارێزگاری لێ کردین،
پارێزگاری لێ کردین،
10:17
telling everyone that it was his duty
to expose the young minds
to expose the young minds
178
605198
4039
بە هەموو کەسێکی گوت
ئەمە ئەرکی سەرشانی ئەوە
ئەمە ئەرکی سەرشانی ئەوە
10:21
to an alternative worldview
and to this content.
and to this content.
179
609261
3674
بۆ بوون بە ئەلتەرناتیڤی دنیابینی
و چێژوەرگرتنیش.
و چێژوەرگرتنیش.
10:25
He was an ordinary hero.
180
613455
1430
ئەوە پاڵەوانێکی ڕاسگۆ بوو.
10:26
But we've come across
so many of these heroes on our journey.
so many of these heroes on our journey.
181
614909
3512
بەڵام بەدرێژای گەشتەکەمان
چاومان بە زۆر پاڵەوان کەوت.
چاومان بە زۆر پاڵەوان کەوت.
لە شارۆچکەیەکی دیکە، پیاوەکان دەیانگوت
تەنها ئەوان لەوێ دەتوانن سەیر بکەن
تەنها ئەوان لەوێ دەتوانن سەیر بکەن
10:31
In another town, where the men said
that only they could watch
that only they could watch
182
619301
3379
10:34
and the women had to stay home,
183
622704
1528
و ژانان پێویستە
لە ماڵەوە بمێنەوە،
لە ماڵەوە بمێنەوە،
10:36
a community elder got up,
184
624256
2104
بەتەمەنەکان هەستانە سەر پێ،
10:38
got a group of people together,
had a discussion,
had a discussion,
185
626384
3276
گروپێکمان بەیەکەوە دروست کرد،
گفتوگۆمان کرد،
گفتوگۆمان کرد،
10:41
and then both men and women
sat down to watch together.
sat down to watch together.
186
629684
4399
و پاشان ژنان و پیاوان
بەیەکەوە دانیشتن پێکەوە سەیریان دەکرد.
بەیەکەوە دانیشتن پێکەوە سەیریان دەکرد.
10:47
We are documenting what we are doing.
187
635541
2710
دیکۆمێنتی ئەوەمان کردوە کە ئەنجاممانداوە.
10:50
We talk to people.
188
638735
1586
قسە بۆ خەڵک دەکەین
10:52
We adapt.
189
640345
1238
خۆمان دەگونجێنین.
10:53
We change the lineup of films.
190
641607
2450
لایەنگری فلیمەکانمان گۆڕی.
10:56
When we show men films
191
644698
2680
کاتێک فلیمەکانمان پێشانی پیاوەکان دەدا
10:59
that show perpetrators
of violence behind bars,
of violence behind bars,
192
647402
3354
کەوا پیشاندانی تاوانکرەکان
توندوتیژی پشت بارەکان،
توندوتیژی پشت بارەکان،
11:02
we want to hit home the fact
that if men are violent,
that if men are violent,
193
650780
2751
دەمانویست لەو ماڵە بدەین
کە پیاوێکی توندوتیژی لێبیت،
کە پیاوێکی توندوتیژی لێبیت،
11:05
there will be repercussions.
194
653555
1691
دەنگ دانەوەی دەبێت.
11:07
But we also show films where men
are seen as championing women,
are seen as championing women,
195
655862
5719
بەڵام هەروەها فلیمەکانمان پیشانی
پیاوەکان دەدا وەک ئەوەی ژنان پاڵەوانبن.
پیاوەکان دەدا وەک ئەوەی ژنان پاڵەوانبن.
11:13
because we want to encourage them
to take on those roles.
to take on those roles.
196
661605
2695
چونکە هانمان دەدەن
ئەو یاسایانە لە ناو ببن.
ئەو یاسایانە لە ناو ببن.
11:18
For women, when we show them films
in which they are heads of state
in which they are heads of state
197
666740
3481
بۆ ژنان، کاتێک فلیمان پیشاندەدان
کەوا ئەوان سەرۆکی هەموو شتێکن
کەوا ئەوان سەرۆکی هەموو شتێکن
11:22
or where they are lawyers
and doctors and in leadership positions,
and doctors and in leadership positions,
198
670245
4094
یان شوێنی ئەوان پارێزەرن و
دکتۆرەن و لە شوێنی ڕابەرایەتی کردن،
دکتۆرەن و لە شوێنی ڕابەرایەتی کردن،
11:26
we talk to them and encourage them
to step into those roles.
to step into those roles.
199
674363
3093
هانماندان بۆ ئەوەی
هەنگاویک لەناو ئەوە یاسایەنە بنێن.
هەنگاویک لەناو ئەوە یاسایەنە بنێن.
11:30
We are changing the way
people in these villages interact,
people in these villages interact,
200
678378
4772
شێوازی هەڵسوکەوتی ئەو خەڵکەمان گۆڕی
کە لە گوندەکان دەژین .
کە لە گوندەکان دەژین .
11:35
and we're taking our learnings
into other places.
into other places.
201
683174
3515
و قسەمان لەسەر فێربوونەکانمان دەکرد
لە شوینەکانی دیکە.
لە شوینەکانی دیکە.
11:38
Recently, a group contacted us
and wants to take our mobile cinema
and wants to take our mobile cinema
202
686713
4411
لەم دوایانەدا، گروپێک پەیوەندی پێوەکردین
و دەیانوسییت سینەما جوڵاوەکەمان ببەین
و دەیانوسییت سینەما جوڵاوەکەمان ببەین
11:43
to Bangladesh and Syria,
203
691148
1502
بۆ بنگلادش و سوریا،
11:44
and we're sharing our learnings with them.
204
692674
2251
و ئەو شتانەی فیربووین هاوبەشیان لەگەڵدا بکەین.
11:47
We feel it's really important
205
695949
2420
هەستمانکرد ئەوە زۆر گرنگە
11:50
to take what we are doing
and spread it across the world.
and spread it across the world.
206
698393
4330
ئەوە ببەن کەوا ئێمە ئەنجامانداوە
و بە هەموو جیهان بڵاوی بکەنەوە.
و بە هەموو جیهان بڵاوی بکەنەوە.
11:55
In small towns and villages
across Pakistan,
across Pakistan,
207
703282
2752
لە شارۆچەکە بچووکەکان و گوندەکان
هەموو پاکیستان،
هەموو پاکیستان،
11:58
men are changing the way
they interact with women,
they interact with women,
208
706058
3018
پیاوەکان ئەو شێوازی
هەڵسوکەوتیان لەگەڵ ژنەکان گۆڕی.
هەڵسوکەوتیان لەگەڵ ژنەکان گۆڕی.
12:01
children are changing
the way they see the world,
the way they see the world,
209
709100
3397
منداڵان ئەو ڕێگەیەیان گۆڕی
کە جیهانیان پی دەدیت،
کە جیهانیان پی دەدیت،
12:04
one village at a time, through cinema.
210
712521
2576
لە کاتێک دا یەک گوند، لە ڕێگەی سینەما.
12:07
Thank you.
211
715121
1156
سوپاس.
12:08
(Applause)
212
716301
6999
(چەپڵەرێزان)
ABOUT THE SPEAKER
Sharmeen Obaid-Chinoy - FilmmakerSharmeen Obaid-Chinoy makes documentary films. She's the founder of the Citizens Archive of Pakistan, dedicated to preserving Pakistan's history.
Why you should listen
Sharmeen Obaid-Chinoy is a film producer and journalist who has worked on 14 films for major networks in the United States and Britain. Her films include Children of the Taliban (with Dan Edge), The Lost Generation (about Iraqi exiles) and Afghanistan Unveiled. Her work has taken her around the world, where she has filmed and worked with refugees, women’s advocacy groups and human rights defenders. By bringing their voices to the outside world, she has often helped them bring about a critical change in their community.
Obaid-Chinoy helped found the Citizens Archive of Pakistan, a nonprofit, volunteer organization that fosters and promotes community-wide interest in the culture and history of Pakistan. Citizens Archive works with thousands of children, teaching critical thinking skills and instilling a sense of pride about their history and identity.
Obaid-Chinoy is a TED2010 Fellow.
Sharmeen Obaid-Chinoy | Speaker | TED.com