TED-Ed
Jon Bergmann: Just how small is an atom?
ဂျွန် ဘာ့ဂ်မန်: အက်တမ်တစ်လုံး ဘယ်လောက်ထိအောင်သေးလဲ
Filmed:
Readability: 3.1
5,793,993 views
အက်တမ်တစ်လုံး ဘယ်လောက်ထိအောင်သေးလဲ။ အက်တမ်ထဲမှာ ဘာရှိလဲ။ သိပြီးသားပါဆိုသူတွေတောင် အံအားသင့်လောက်အောင် အဖြေတွေက ပြောင်းလဲစေမယ်။ ဒီ ရုပ်သံလှုပ်ရှားမှုလေးက ကျွန်ုပ်တို. လောကကိုတည်ဆောက်ထားသော အခြေခံ အစိတ်အပိုင်းတွေရဲ့အတွင်းသဘောကို အံ့အားသင့်ဖွယ် တင်စားဖော်ဆောင်ပြမှာပါ (ဘော်လုံးကွင်း အရွယ် ဘလူးဘယ်ရီ တစ်လုံး ကို စိတ်ကူးမယ်)
ပို့ချသူ ဂျွန်နသန် ဘာ့ဂ်မန် လှုပ်ရှားမှုပုံရိပ် Cognitive မီဒီယာ
Jon Bergmann - Educator
Jon Bergmann co-wrote the book on the "flipped classroom" -- using video to help students master new ideas outside the traditional class setting. Full bio
Jon Bergmann co-wrote the book on the "flipped classroom" -- using video to help students master new ideas outside the traditional class setting. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:26
You probably already know
0
13809
1200
သိပြီးသားတွေ ဖြစ်မှာပါ။
00:28
everything is made up
of little tiny things called atoms
of little tiny things called atoms
1
15033
2690
အရာရာကို အက်တမ်ဆိုတဲ့
အလွန်သေးငယ်တာလေးတွေနဲ့တည်ဆောက်ပြီး
အလွန်သေးငယ်တာလေးတွေနဲ့တည်ဆောက်ပြီး
00:30
or even that each atom
is made up of even smaller particles
is made up of even smaller particles
2
17747
2961
အက်တမ်တိုင်းကို ပရိုတွန်၊နယူထရွန် နဲ့
အီလက်ထရွန်ဆိုတဲ့
အီလက်ထရွန်ဆိုတဲ့
00:33
called protons, neutrons and electrons.
3
20732
2122
ပိုသေးတဲ့ အမှုန်တွေနဲ့ တည်ဆောက်တာကိုလေ။
00:35
And you've probably heard
that atoms are small.
that atoms are small.
4
22878
2287
အက်တမ်တွေက သေးသေးလေးတွေ
ဆိုတာ ကြားဖူးလောက်ပါတယ်။
ဆိုတာ ကြားဖူးလောက်ပါတယ်။
00:38
But I bet you haven't ever thought
about how small atoms really are.
about how small atoms really are.
5
25189
4160
ဒါပေမဲ့..အက်တမ်ဟာ ဘယ်လောက်ထိသေးလဲဆိုတာ
သင် မတွေးမိသေးဘူးလို့ ကျွန်တော်ပြောရဲတယ်၊
သင် မတွေးမိသေးဘူးလို့ ကျွန်တော်ပြောရဲတယ်၊
00:42
Well, the answer is
that they are really, really small.
that they are really, really small.
6
29373
3716
ကောင်းပြီ... အဖြေကတော့ အက်တမ်တွေ
တကယ့်ကို တကယ့်ကို ပဲ သေးငယ်လွန်းပါတယ်။
တကယ့်ကို တကယ့်ကို ပဲ သေးငယ်လွန်းပါတယ်။
00:46
So you ask, just how small are atoms?
7
33908
3039
ဒါဆို သင် မေးကြည့်လေ
အက်တမ်တွေ ဘယ်လောက်ထိအောင်သေးလဲ ဆိုပြီး။
အက်တမ်တွေ ဘယ်လောက်ထိအောင်သေးလဲ ဆိုပြီး။
00:49
To understand this,
let's ask this question:
let's ask this question:
8
36971
3073
ဒါကို နားလည်ဖို့ ဒီမေးခွန်းနဲ့ စလိုက်စို့။
00:53
How many atoms are in a grapefruit?
9
40068
1908
ဂရိတ်ဖရုသီးတစ်လုံးမှာ
အက်တမ် ဘယ်လောက်ရှိလဲ
အက်တမ် ဘယ်လောက်ရှိလဲ
00:55
Well, let's assume that the grapefruit
is made up of only nitrogen atoms,
is made up of only nitrogen atoms,
10
42721
3429
ကောင်းပြီ ဂရိတ်ဖရုသီးကို နိုက်ထရိုဂျင်
အက်တမ်တွေသာ ပါတယ်လို့ ယူဆလိုက်မယ်
အက်တမ်တွေသာ ပါတယ်လို့ ယူဆလိုက်မယ်
00:59
which isn't at all true, but there
are nitrogen atoms in a grapefruit.
are nitrogen atoms in a grapefruit.
11
46174
3658
အားလုံးဆိုတော့ မမှန်ပေမဲ့ ဂရိတ်ဖရုသီးမှာ
နိုက်ထရိုဂျင် အက်တမ်တော့ပါတယ်။
နိုက်ထရိုဂျင် အက်တမ်တော့ပါတယ်။
01:02
To help you visualize this,
let's blow up each of the atoms
let's blow up each of the atoms
12
49856
3031
အက်တမ်တွေကို မြင်လို့ရအောင်
တစ်လုံးစီကို ချဲ့ကြည့် လိုက်မယ်။
တစ်လုံးစီကို ချဲ့ကြည့် လိုက်မယ်။
01:05
to the size of a blueberry.
13
52911
1813
ဘလူးဘယ်ရီသီး အရွယ်လောက်ပေါ့၊
01:07
And then how big
would the grapefruit have to be?
would the grapefruit have to be?
14
54748
3148
ဒီတော့ ဂရိတ်ဖရုသီးက ဘယ်လောက်ကြီးဖြစ်မလဲ။
01:10
It would have to be the same size of
-- well, actually, the Earth.
-- well, actually, the Earth.
15
57920
4029
အရွယ်အစားက တကယ့်ကိုပဲ...
ကမ္ဘာနဲ့ ရွယ်တူ ဖြစ်နေပြီ။
ကမ္ဘာနဲ့ ရွယ်တူ ဖြစ်နေပြီ။
01:14
That's crazy!
16
61973
1016
ဒါ အဆန်းပဲ ဟေ့။
01:16
You mean to say that if I filled
the Earth with blueberries,
the Earth with blueberries,
17
63013
2821
ကမ္ဘာထဲမှာ ဘလူးဘယ်ရီသီးတွေ
အပြည့် ဖြည့်လိုက်မယ်ဆိုရင်....
အပြည့် ဖြည့်လိုက်မယ်ဆိုရင်....
01:18
I would have the same number
of nitrogen atoms as a grapefruit?
of nitrogen atoms as a grapefruit?
18
65858
2977
ဂရိတ်ဖရုသီးမှာရှိတဲ့ နိက်ထရိုဂျင်အက်တမ်
အရေအတွက်အတိုင်းရှိမလား
အရေအတွက်အတိုင်းရှိမလား
01:21
That's right!
19
68859
1000
ဒါ အမှန်..ပဲ၊၊
01:23
So how big is the atom?
20
70258
1533
ဒါဆို အက်တမ် ဘယ်လောက်ကြီးလဲ။
01:25
Well, it's really, really small!
21
72761
1741
ဟုတ်ပါပြီ.. သေးမြဲသေးနေဆဲပါ..ပဲ။
01:28
And you know what?
It gets even more crazy.
It gets even more crazy.
22
75541
2435
နောက်ထပ် သင် သိတာက ဘာလဲ
ဒါက ပိုတောင် ဆန်းကြယ်သေးတယ်။
ဒါက ပိုတောင် ဆန်းကြယ်သေးတယ်။
01:31
Let's now look inside of each atom
-- and thus the blueberry, right? --
-- and thus the blueberry, right? --
23
78000
3773
အခု အက်တမ်တစ်လုံးစီထဲ ဝင်ကြည့်စို့
ဒါ ဘလူးဘယ်ရီ... မှန်တယ်နော်
ဒါ ဘလူးဘယ်ရီ... မှန်တယ်နော်
01:34
What do you see there?
24
81797
1113
ဒီမှာ ဘာတွေ့လဲ..
01:35
In the center of the atom
is something called the nucleus,
is something called the nucleus,
25
82934
2721
အက်တမ်ရဲ့ အလယ်ခေါင်မှာ
ပရိုတွန်တွေ၊ နယူထရွန်တွေပါဝင်တဲ့
ပရိုတွန်တွေ၊ နယူထရွန်တွေပါဝင်တဲ့
01:38
which contains protons and neutrons,
26
85679
1727
နျူးကလိယပ် ရှိမယ်
01:40
and on the outside, you'd see electrons.
27
87430
2061
အီလက်ထရွန်တွေ အပြင်ဘက်မှာ
သင် မြင်ရမှာပါ၊
သင် မြင်ရမှာပါ၊
01:42
So how big is the nucleus?
28
89515
1461
ဒါဆို နျူးကလိယပ်ဘယ်လောက်ကြီးလဲ
01:44
If atoms are like blueberries
in the Earth,
in the Earth,
29
91381
2135
အက်တမ်တွေ ကမ္ဘာပေါ်က
ဘလူးဘယ်ရီ အရွယ်သာဆို
ဘလူးဘယ်ရီ အရွယ်သာဆို
01:46
how big would the nucleus be?
30
93540
1777
နျူးကလိယပ် အရွယ်ဘယ်လောက် ရှိမလဲ။
01:48
You might remember the old pictures
of the atom from science class,
of the atom from science class,
31
95341
3217
သိပ္ပံတန်းက အက်တမ်ပုံ အဟောင်းလေးတွေကို
သင်သတိရလောက်တယ်။
သင်သတိရလောက်တယ်။
01:51
where you saw this tiny dot on the page
with an arrow pointing to the nucleus.
with an arrow pointing to the nucleus.
32
98582
3763
နျူးကလိယပ်ကို မြားထိုးပြထားတဲ့ အစက်လေးကို
စာရွက်ပေါ်မှာ သင်မြင်တယ် နော်။
စာရွက်ပေါ်မှာ သင်မြင်တယ် နော်။
01:55
Well, those pictures,
they're not drawn to scale,
they're not drawn to scale,
33
102369
2395
ဟုတ်ပြီ.. ဒီပုံက အချိုးကျ ဆွဲမထားဘူးနော်
01:57
so they're kind of wrong.
34
104788
1615
ဒါကြောင့် ဒါက မှားနေသေးတယ်နော်။
01:59
So how big is the nucleus?
35
106427
1556
ဒါဆို နျူးကလိယပ် ဘယ်လောက်ကြီးလဲ။
02:01
So if you popped open the blueberry
and were searching for the nucleus ...
and were searching for the nucleus ...
36
108007
3969
ဒါဆို.. ဘလူးဘယ်ရီသီးကို ဖောက်ပြီး..
နျူးကလိယပ်ကို ရှာရင်
နျူးကလိယပ်ကို ရှာရင်
02:06
You know what? It would be invisible.
37
113236
2246
သင် ဘာသိရမလဲဆို...
ဒါကို မမြင်ရ ဘူးပေါ့၊
ဒါကို မမြင်ရ ဘူးပေါ့၊
02:08
It's too small to see!
38
115506
1642
ဒါ မြင်ဖို့ သိပ်သေးလွန်းနေသေးတယ်။
02:10
OK. Let's blow up the atom --
the blueberry --
the blueberry --
39
117944
2776
အကြံရပြီ..အက်တမ်ကို ကြီးအောင်လုပ်မယ်...
ဒါ.. ဘလူးဘယ်ရီ
ဒါ.. ဘလူးဘယ်ရီ
02:13
to the size of a house.
40
120744
1232
အိမ်လောက်ကြီးပေါ့။
02:15
So imagine a ball that is as tall
as a two-story house.
as a two-story house.
41
122000
3738
ဒါဆို.. နှစ်ထပ်အိမ်လောက်မြင့်တဲ့
ဘောလုံးကို စိတ်ကူးကြည့်ပါ။
ဘောလုံးကို စိတ်ကူးကြည့်ပါ။
02:18
Let's look for the nucleus
in the center of the atom.
in the center of the atom.
42
125762
2477
အက်တမ် အလယ်ခေါင်မှာ နျူးကလိယပ် ရှာစို့။
02:21
And do you know what?
It would just barely be visible.
It would just barely be visible.
43
128263
3295
ဘာ သိလိုက်ရ ပြီလဲ..
မမြင်သာ သေးဘူးပေါ့။
မမြင်သာ သေးဘူးပေါ့။
02:25
So to get our minds wrapped
around how big the nucleus is,
around how big the nucleus is,
44
132141
2821
နျူးကလိယပ် ကြီးတာကို
တို့စိတ်ထဲက မှန်းမြင်မိဖို့ဆို
တို့စိတ်ထဲက မှန်းမြင်မိဖို့ဆို
02:27
we need to blow up the blueberry,
up to the size of a football stadium.
up to the size of a football stadium.
45
134986
3990
တို့တွေ ဘလူးဘယ်ရီးသီးကို
ဘော်လုံးကွင်းလောက် ကြီးအောင်လုပ်လိုက်စို့။
ဘော်လုံးကွင်းလောက် ကြီးအောင်လုပ်လိုက်စို့။
02:32
So imagine a ball the size
of a football stadium,
of a football stadium,
46
139000
2976
ဒါဆို..ဘော်လုံးကွင်းအရွယ်လောက် ဘောလုံးကို
စိတ်ကူးလိုက်မယ်
စိတ်ကူးလိုက်မယ်
02:35
and right smack dab
in the center of the atom,
in the center of the atom,
47
142000
2976
ပြီးရင် အက်တမ်ရဲ့ အလယ် တည့်တည့်ကို
တစ်ချက်ထဲ တိုးဝင်သွားမယ်..
တစ်ချက်ထဲ တိုးဝင်သွားမယ်..
02:38
you would find the nucleus,
and you could see it!
and you could see it!
48
145000
2334
သင် နျူးကလိယပ်ကို တွေ့လိမ့်မယ်၊
ဒါကို မြင်ရမှာပါ။
ဒါကို မြင်ရမှာပါ။
02:41
And it would be the size
of a small marble.
of a small marble.
49
148278
2624
အရွယ်ကတော့
ဖန်ဂေါ်လီ အသေးစားလောက်လေးပါပဲ၊
ဖန်ဂေါ်လီ အသေးစားလောက်လေးပါပဲ၊
02:45
And there's more, if I haven't
blown your mind by now.
blown your mind by now.
50
152121
2556
ဒီထက်ပိုတာ ရှိသေးတယ်၊ အခုထိ
သင်ကို မအံဩစေဘူးဆိုရင်
သင်ကို မအံဩစေဘူးဆိုရင်
02:47
Let's consider the atom some more.
51
154701
1620
အက်တမ်ကို နည်းနည်းထပ် တွေးကြရအောင်
02:49
It contains protons,
neutrons and electrons.
neutrons and electrons.
52
156345
2197
အက်တမ်မှာ ပရိုတွန်၊နယူထရွန်၊
အီလက်ထရွန်တွေပါတယ်
အီလက်ထရွန်တွေပါတယ်
02:51
The protons and neutrons
live inside of the nucleus,
live inside of the nucleus,
53
158566
2429
ပရိုတွန်နဲ့နယူထရွန်က နျူးကလိယပ်ထဲမှာနေမယ်
02:54
and contain almost
all of the mass of the atom.
all of the mass of the atom.
54
161019
2191
အက်တမ်ရဲ့ ဒြပ်ထု အားလုံးနီးပါး
အဲ့ဒီ့မှာရှိတယ်
အဲ့ဒီ့မှာရှိတယ်
02:56
Way on the edge are the electrons.
55
163234
1742
အီလက်ထရွန်တွေက အစွန်း ဘက်မှာ ရှိတယ်။
02:58
So if an atom is like a ball
the size of a football stadium,
the size of a football stadium,
56
165000
2976
အက်တမ်က ဘော်လုံးကွင်းအရွယ် ဘောလုံးဆိုရင်
03:01
with the nucleus in the center,
and the electrons on the edge,
and the electrons on the edge,
57
168000
2905
အလယ်ခေါင်မှာ နျူးကလိယပ်
အစွန်ဘက်မှာ အီလက်ထရွန်တွေ ရှိတယ်။
အစွန်ဘက်မှာ အီလက်ထရွန်တွေ ရှိတယ်။
03:03
what is in between the nucleus
and the electrons?
and the electrons?
58
170929
2286
နျူးကလိယပ်နဲ့အီလက်ထရွန်တွေ ကြား ဘာရှိမလဲ။
03:07
Surprisingly, the answer is empty space.
59
174104
3007
အံဩစရာ..အဖြေက နေရာလွတ်တွေတဲ့
03:10
(Wind noise)
60
177987
2570
(လေတိုးသံ)
03:13
That's right. Empty!
61
180581
1395
ဒါတကယ့် နေရာလွတ်တွေ အမှန်ပဲ။
03:15
Between the nucleus and the electrons,
there are vast regions of empty space.
there are vast regions of empty space.
62
182000
4305
နျူးကလိယပ် နဲ့ အီလက်ထရွန်တွေ ကြားမှာ
ကျယ်ဝန်းတဲ့ နေရာလပ်နယ်မြေ ရှိပါတယ်။
ကျယ်ဝန်းတဲ့ နေရာလပ်နယ်မြေ ရှိပါတယ်။
03:19
Now, technically there are
some electromagnetic fields,
some electromagnetic fields,
63
186329
2572
အခု နည်းပညာအရ လျှပ်စစ်
သံလိုက်စက်ကွင်းအချို့ရှိပါတယ်။
သံလိုက်စက်ကွင်းအချို့ရှိပါတယ်။
03:21
but in terms of stuff,
matter, it is empty.
matter, it is empty.
64
188925
2911
သို့သော် အရာ၀တ္ထုအနေ ရုပ်ဒြပ်အနေနဲ့ ဆို
နေရာလွတ်ပါပဲ။
နေရာလွတ်ပါပဲ။
03:24
Remember this vast region of empty space
is inside the blueberry,
is inside the blueberry,
65
191860
3523
ဒီ ကျယ်ဝန်းလှတဲ့ ဟင်းလင်းပြင်နယ်မြေက
ဘလူးဘယ်ရီသီးထဲမှာလို့ အမှတ်ရပေးပါ
ဘလူးဘယ်ရီသီးထဲမှာလို့ အမှတ်ရပေးပါ
03:28
which is inside the Earth,
66
195407
1895
ဒါက ကမ္ဘာထဲမှာ ရှိမယ်
03:30
which really are the atoms
in the grapefruit.
in the grapefruit.
67
197326
2185
ဒါက တကယ်ဆို ဂရိတ်ဖရုသီးထဲက အက်တမ်တွေပါ
03:32
OK, one more thing,
if I can even get more bizarre.
if I can even get more bizarre.
68
199535
3441
ကဲ နောက်ထပ် ပိုပြီးဆန်းကြယ်တာ တစ်ခု
03:36
Since virtually all the mass
of an atom is in the nucleus --
of an atom is in the nucleus --
69
203769
3586
အက်တမ်ရဲ့ ဒြပ်ထု အားလုံးနီးပါးသာ
နျူးကလိယပ်မှာ ရှိတယ်ဆိုတော့
နျူးကလိယပ်မှာ ရှိတယ်ဆိုတော့
03:40
now, there is some amount
of mass in the electrons,
of mass in the electrons,
70
207379
2649
အီလက်ထရွန်တွေမှာလည်း
ဒြပ်ထု နည်းနည်းတော့ရှိမယ်
ဒြပ်ထု နည်းနည်းတော့ရှိမယ်
03:43
but most of it is in the nucleus --
71
210052
2021
ဒါပေမဲ့.. အများစုက နျူးကလိယပ်မှာပါ...
03:45
how dense is the nucleus?
72
212097
1772
နျူးကလိယပ် ဘယ်လောက် သိပ်သည်းမလဲ။
03:46
Well, the answer is crazy.
73
213893
1919
ကောင်းပြီ.. အဖြေက.. အံအားသင့် စရာပါ။
03:48
The density of a typical nucleus
74
215836
1890
ပုံမှန် နျူးကလိယပ်ရဲ့ သိပ်သည်းခြင်းက
03:50
is four times 10 to the 17th
kilograms per meter cubed.
kilograms per meter cubed.
75
217750
3226
ထုထည် ၁ ကုဗမီတာမှာ ၁၀ကို ပါဝါ ၁၇ တင်တဲ့
ကီလိုဂရမ်ရဲ့ ၄ ဆရှိမယ်။
ကီလိုဂရမ်ရဲ့ ၄ ဆရှိမယ်။
03:54
But that's hard to visualize.
OK, I'll put it in English units.
OK, I'll put it in English units.
76
221615
3329
ဒါက နားလည်ရ ခက်တယ်နော်။
အင်္ဂလိပ်ယူနစ် ပြောင်းလိုက်မယ်။
အင်္ဂလိပ်ယူနစ် ပြောင်းလိုက်မယ်။
03:57
2.5 times 10 to the 16th pounds
per cubic feet.
per cubic feet.
77
224968
4008
ထုထည် ၁ ကုဗပေမှာ ၁၀ကို ပါဝါ ၁၆ တင်တဲ့
ပေါင်ရဲ့ ၂.၅ဆရှိမယ်။
ပေါင်ရဲ့ ၂.၅ဆရှိမယ်။
04:02
OK, that's still kind of hard to figure.
78
229864
1905
ဒါလည်း နားလည်ရ ခက်နေသေးတယ်။
04:04
OK, here's what I want you to do.
79
231793
2101
ဒီမှာ ကျွန်တော် သင့်ကို
လုပ်စေချင်တာရှိတယ်။
လုပ်စေချင်တာရှိတယ်။
04:06
Make a box that is one foot
by one foot by one foot.
by one foot by one foot.
80
233918
3524
အလျား တစ်ပေ၊ အနံ တစ်ပေ အမြင့် တစ်ပေ
ရှိတဲ့ သေတ္တာတစ်လုံး လုပ်လိုက်ပါ။
ရှိတဲ့ သေတ္တာတစ်လုံး လုပ်လိုက်ပါ။
04:10
Now let's go and grab
all of the nuclei from a typical car.
all of the nuclei from a typical car.
81
237466
3687
အခု ကားလေးတစ်စီးက နျူးကလိယပ်တွေ
အားလုံးကို မြန်မြန်ဆွဲယူ လိုက်မယ်
အားလုံးကို မြန်မြန်ဆွဲယူ လိုက်မယ်
04:14
Now, cars on average weigh two tons.
82
241177
2334
အခု..ကားတစ်စီးရဲ့ ပျမ်းမျှအလေးချိန်က
၂ တန်ပါ။
၂ တန်ပါ။
04:16
How many cars' nuclei would you
have to put into the box
have to put into the box
83
243535
3536
သေတ္တာထဲကို ကားနျူးကလိယပ်တွေ
ဘယ်လောက်များထည့်နိုင်မလဲ
ဘယ်လောက်များထည့်နိုင်မလဲ
04:20
to have your one-foot-box have
the same density of the nucleus?
the same density of the nucleus?
84
247095
2953
နျူးကလိယပ်နဲ့ တူတဲ့ သိပ်သည်းမှုမျိုး
သင့်သေတ္တာမှာဖြစ်လာဖို့ပါ
သင့်သေတ္တာမှာဖြစ်လာဖို့ပါ
04:23
Is it one car? Two?
85
250072
1328
ကား တစ်စီးလား။ နှစ်စီးလား။
04:24
How about 100?
86
251424
1000
အစီး ၁၀၀ လောက်လား။
04:26
Nope, nope and nope.
87
253025
2123
ပြဿနာမရှိဘူး ရတယ် ရတယ်နော်။
04:28
The answer is much bigger.
88
255825
1239
အဖြေက သိပ်ကြီးနေတယ်။
04:30
It is 6.2 billion.
89
257702
2795
သန်းပေါင်း ၆ထောင့်၂ရာ ပါ။
04:34
That is almost equal to the number
of people in the Earth.
of people in the Earth.
90
261303
2893
ဒါက ကမ္ဘာ့လူဦးရေ နီးနီးလောက် ဖြစ်နေပြီ။
04:37
So if everyone in the Earth
owned their own car --
owned their own car --
91
264220
2334
ကမ္ဘာပေါ်က လူတိုင်း
ကားတစ်စီးသာပိုင်မယ် ဆိုင်ရင်
ကားတစ်စီးသာပိုင်မယ် ဆိုင်ရင်
04:39
and they don't --
92
266578
1331
လူတိုင်းတော့ ကား မပိုင်ဘူးလေ
04:40
(Cars honking)
93
267933
1215
(ကား ဟွန်းသံ)
04:42
and we put all of those
cars into your box ...
cars into your box ...
94
269172
2200
ဒီကားတွေအားလုံးကို
သင့် သေတ္တာထဲထည့်လိုက်...
သင့် သေတ္တာထဲထည့်လိုက်...
04:46
That would be about
the density of a nucleus.
the density of a nucleus.
95
273148
2486
ဒါက နျူးကလိယပ်ရဲ့
သိပ်သည်းခြင်းလောက်ဖြစ်လိမ့်မယ်။
သိပ်သည်းခြင်းလောက်ဖြစ်လိမ့်မယ်။
04:49
So I'm saying that if you took
every car in the world
every car in the world
96
276909
2544
ကျွန်တော်ပြောနေတာက ကမ္ဘာမှာ
ရှိသမျှ ကားတိုင်း ယူပြီး
ရှိသမျှ ကားတိုင်း ယူပြီး
04:52
and put it into your one-foot box,
97
279477
2331
သင့်ရဲ့ ထု ၁ပေ ရှိတဲ့ သေတ္တာထဲကို
ထည့်မယ်ဆို...
ထည့်မယ်ဆို...
04:54
you would have the density of one nucleus.
98
281832
2144
နျူးကလိယပ် တစ်လုံးရဲ့ သိပ်သည်းမှုမျိုး
ရမယ်။
ရမယ်။
04:57
OK, let's review.
99
284000
1212
သုံးသပ်ကြည့် ရအောင်။
04:58
The atom is really,
100
285236
1660
အက်တမ်က တကယ့်
04:59
really, really small.
101
286920
2298
တကယ်..တကယ့်ကို သေးသေးလေးပါ။
05:02
Think atoms in a grapefruit
like blueberries in the Earth.
like blueberries in the Earth.
102
289242
3366
ဂရိတ်ဖရုသီးထဲက အက်တမ်တွေကို
ကမ္ဘာထဲက ဘလူးဘယ်ရီသီးလို တွေးကြည့်ပါ။
ကမ္ဘာထဲက ဘလူးဘယ်ရီသီးလို တွေးကြည့်ပါ။
05:06
The nucleus is crazy small.
103
293396
2628
နျူးကလိယပ်က အင်မတန့် ကို သေးတာပေါ့။
05:09
Now look inside the blueberry,
104
296048
1669
အခု..ဘလူးဘယ်ရီထဲကို ကြည့်မယ်
05:10
and blow it up to the size
of a football stadium,
of a football stadium,
105
297741
2415
ပြီးတော့ သူ့အရွယ်ကို
ဘော်လုံးကွင်းလောက် ချဲ့မယ်၊
ဘော်လုံးကွင်းလောက် ချဲ့မယ်၊
05:13
and now the nucleus
is a marble in the middle.
is a marble in the middle.
106
300180
2143
အခု နျူးကလိယပ်က ကွင်းလယ်က
ဂေါ်လီလုံးလောက်ပါ။
ဂေါ်လီလုံးလောက်ပါ။
05:16
The atom is made up
of vast regions of empty space.
of vast regions of empty space.
107
303417
3580
အက်တမ်ကို ကျယ်ဝန်းလှတဲ့ နေရာလွတ်နယ်တွေနဲ့
တည်ဆောက်ထားပါတယ်
တည်ဆောက်ထားပါတယ်
05:20
That's weird.
108
307608
1000
ဒါက ခပ်ဆန်းဆန်းပဲ။
05:21
The nucleus has a crazy-high density.
109
308632
2220
နျူးကလိယပ်က အင်မတန်မြင့်တဲ့
သိပ်သည်းဆ ရှိတယ်၊
သိပ်သည်းဆ ရှိတယ်၊
05:23
Think of putting all those cars
in your one-foot box.
in your one-foot box.
110
310876
2477
ဒီကား အားလုံး သင့်ရဲ့သေတ္တာထဲ
ထည့်လိုက်တာ တွေးကြည့်ပါ
ထည့်လိုက်တာ တွေးကြည့်ပါ
05:27
I think I'm tired.
111
314821
1308
ကျွန်တော် မောပြီ ဗျ။
ABOUT THE SPEAKER
Jon Bergmann - EducatorJon Bergmann co-wrote the book on the "flipped classroom" -- using video to help students master new ideas outside the traditional class setting.
Why you should listen
Jon Bergmann is considered one of the pioneers in the Flipped Class Movement -- in fact, he co-wrote the book on the Flipped Classroom, available from ISTE Press in June 2012. Bergmann believes educators should ask one guiding question: What is best for my students in my classroom? To the best of his abilities he has done this in his two-plus decades as a high school science teacher. He received the Presidential Award for Excellence for Math and Science Teaching in 2002 and was named Semi-Finalist for Colorado Teacher of the Year in 2010. He blogs at flipped-learning.com.
He is the Lead Technology Facilitator for the Joseph Sears School in Kenilworth, Illinois.
Read about the making of "How Small Is an Atom?" >>
Jon Bergmann | Speaker | TED.com