ABOUT THE SPEAKER
Aparna Rao - Artist
A part of the Bangalore-based artist duo Pors & Rao, TED Senior Fellow Aparna Rao works with electro-mechanical systems and interactive installations.

Why you should listen

With the clever use of technology, TED Fellow Aparna Rao creates art installations that let people experience familiar objects and interactions in refreshingly humorous ways. From her sound-sensative "Pygmies" to her 2-person "Uncle Phone," Rao's work encourages participation rather than spectatorship. By combining high-tech and high-art, she imbues her creations with playful expression and quirky behaviors.

Rao studied at the National Institute of Design in Ahmedabad, India, and at Interaction Design Institute in Italy. In 2005 she partnered with Soren Pors and they've worked in collaboration ever since as Pors & Rao.

More profile about the speaker
Aparna Rao | Speaker | TED.com
TED Fellows Retreat 2013

Aparna Rao: Art that craves your attention

Aparna Rao: သင့်ရဲ့ ဂရုစိုက်မှုကိုတောင့်တနေတဲ့ အနုပညာ။

Filmed:
1,137,309 views

ဒီနှစ်လို့ဖွယ်ကောင်းတဲ့ ဟောပြောချက်ထဲမှာ ပန်းချီပညာရှင်Aparna Rao က ကျွန်တော်တို့ကို သူမရဲ့ နောက်ဆုံးလက်ရာကို ပြသထားတာပါ။သင့်ရဲ့ ထိုးထွင်းအမြင် ကျီစယ်ကြမယ့် ရှုချင်စဖွယ် ကာတွန်း ဆန်ဆန် ပန်းပုလက်ရာတွေပါတွေ၊(သူတို့အောက်မှာတော့ သေသပ်တဲ့ စက်ရုပ်ဆန်တဲ့ စက်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှည့်စားမှုတွေနဲ့ပါ။) နောက်ပြီးတော့ သူတို့ဟာ သင့်ဆီက အာရုံစိုက်မှုကို မက်မော တောင့်တ ကြပါသေးတယ်။ ရိုးရိုးရှင်းရှင်းကလေး ပျော်ရွှင်ခံစားဖို့ ခဏလောက် အချိန်ပေးလိုက်ပါ။ ဘင်္ဂလား အခြေစိုက် ပန်းချီပညာရှင် Pors & Rao တွဲဖက် အဖွဲ့ဝင်၊ TED ရဲ့ ဝါရင့် ဝိုင်းတော်သား ဖြစ်တဲ့ Aparna Rao ဟာ လျှပ်စစ် စက်မှုပိုင်းဆိုင်ရာ စနစ်တွေ၊ အပြန်အလှန် ဆက်သွယ်မှုတွေပါတဲ့ ပေါင်းစပ်တပ်ဆင်ခြင်းအနုပညာ (interactive installation) တွေနဲ့ အနုပညာကို ဖန်တီးပါတယ်။
- Artist
A part of the Bangalore-based artist duo Pors & Rao, TED Senior Fellow Aparna Rao works with electro-mechanical systems and interactive installations. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
Hi. So today, I'd like to share
some works in progress.
0
653
3300
ဟဲလို အားလုံးကို နှုတ်ဆက်ပါတယ်။ ဒီနေ့တော့
လုပ်လက်စ လက်ရာတချို့ကို မျှဝေချင်ပါတယ်။
00:15
Since we are still realizing these works,
1
3953
2217
ကျွန်မတို့အားလုံးဟာ ဒီလက်ရာတွေကို
အကောင်အထည်ဖော်နေဆဲ မို့လို့
00:18
we are largely working within the realm
2
6170
1751
ကျွန်မတို့ လုပ်ဆောင်နေတာတွေဟာ
အဓိကအားဖြင့်တော့
00:19
of intuition and mystery, still.
3
7921
2105
အလိုလိုသိစိတ် နဲ့ လျှို့ဳဝှက်ဆန်းကျယ်မှု
လောက အတွင်းမှာ ရှိနေပါသေးတယ်။
00:22
So I'm going to try and describe
4
10026
1763
ဒါကြောင့်မို့လို့ ကျွန်မအနေနဲ့
ကျွန်မတို့ ရှာဖွေဖို့ ကြိုးစားနေကြတဲ့
00:23
some of the experiences that we're looking for
5
11789
2127
ထူးထူးခြားခြားအတွေ့အကြုံအချို့ကို
00:25
through each of the works.
6
13916
1723
လက်ရာ တစ်ခုချင်းစီမှ တဆင့် ကြိုးစားပြီး၊
သရုပ်ဖော်ပြသွားမှာပါ။
00:27
So the first work is called the Imperial Monochromes.
7
15639
3306
ကဲ ဒီပထမလက်ရာကတော့ Imperial Monochromes
လို့ အမည်ပေးထားပါတယ်။
00:30
A viewer sort of unsuspectingly walks into the room,
8
18945
2995
ကြည့်ရှုသူတစ်ယောက်ဟာ မသိလိုက်မသိဘာသာ
အနေအထားမျိုးနဲ့အခန်းထဲကို ဝင်လာပြီး၊
00:33
and catches a glimpse of these panels
9
21940
2392
နံရံပေါ်မှာရှိတဲ့ ရှုပ်ပွနေတဲ့ အထားအသို
အခင်းအကျင်းတစ်ခုထဲကနေ
00:36
in a messy composition on the wall.
10
24332
2175
ဒီဘောင်ကွက်တွေကို ဖြတ်ကနဲမြင်လိုက်မိတယ်။
00:38
Within seconds, as if the panels have noticed
11
26507
2552
စက္ကန့်ပိုင်အတွင်းမှာပဲ ဒီဘောင်ကွက်တွေဟာ
ကြည့်ရှုသူ ရှိနေတာကို
00:41
the presence of the viewer,
12
29059
1625
သတိပြုမိသွားသလိုမျိုးနဲ့
00:42
they appear to panic and sort of get into
13
30684
3044
သူတို့ဟာ ထိတ်ထိတ်ပြာပြာဖြစ်ပုံရကာ
00:45
a strict symmetry.
14
33728
1514
တစ်ထပ် ခေါက်ချိုးညီ ဖြစ်သွားတာမျိုးပေါ့။
00:47
(Laughter)
15
35242
1743
(ရယ်သံများ)
00:48
So this is the sketch of the two states.
16
36985
2148
ဒီတော့ ဒါဟာ အနေအထား နှစ်ခုရဲ့
ပုံကြမ်းကို ပြသထားတာပါ။
00:51
One is total chaos. The other is absolute order.
17
39133
2658
တစ်ခုက အကြွင်းမဲ့ ပရမ်းပတာဖြစ်တာ၊ အခြားတစ်ခုကတော့
ပကတိ စနစ်သဘောကို ညွန်းဆိုပါတယ်။
00:53
And we were interested in seeing how little change
18
41791
2351
နောက်ပြီး ကျွန်မတို့ စိတ်ဝင်တစား
မြင်တွေ့နေရတာက
00:56
it takes to move from one state to the other state.
19
44142
3656
မဆိုစလောက် အပြောင်းအလတွေထဲကအနေအထားမှ
နောက်တစ်ခုဆီကို ပြောင်းလဲပစ်လိုက်ပုံကိုပါ။
00:59
This also reminded us of two
very different pictorial traditions.
20
47798
3730
ဒါကနေ ကျွန်မတို့ကို အရမ်း ကွဲပြာခြားနားကြတဲ့
ပုံပြသရုပ်ဖော် အစဉ်အလာ(၂)မျိုးကိုလည်း အမှတ်ရစေပါတယ်။
01:03
One is the altar tablets of the 15th century,
21
51528
2553
တစ်ခုက (၁၅) ရာစုခေတ်က
ယာဇ်ပလ္လင်ပုံ အုတ်ခွက်စာတွေနဲ့
01:06
and the other is about 100 years ago,
22
54081
2234
နောက်တစ်ခုက လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်(၁၀၀) ခန့်လောက်က
01:08
Malevich's abstract compositions.
23
56315
2956
မာလေဗစ်(ခ်ျ) ရဲ့ စိတ္တဇ ပန်းချီ လက်ရာတွေပါ။
01:11
So I'm just going to take you to a video.
24
59271
2016
ဒီတော့ ကျွန်မ အားလုံးကို ဗီဒီ တစ်ခုကို ပြချင်တယ်။
01:13
To give you a sense of scale,
25
61287
1373
စကေး ပမာဏကို နားလည်လာစေဖို့ အတွက်ပါ
01:14
the largest panel is about two meters high.
26
62660
2215
အကြီးဆုံး ဘောင်ကွက်က
(၂)မီတာ အမြင့်လောက်ရှိပါတယ်။
01:16
That's about this much.
And the smallest one is an A4.
27
64875
2818
ဟောဒီလောက်ကို အတိုင်းအတာရှိပါတယ်။
နောက်ပြီး အသေးဆုံး တစ်ခုကတော့ A4 အရွယ်ပါ။
01:19
So a viewer enters the space,
28
67693
2212
ဒါကြောင့် ကြည့်ရှုသူ တစ်ယောက်က
ဒီဟင်းလင်းပြင်ထဲ ဝင်လိုက်တဲ့အခါ
01:21
and they snap to attention.
29
69905
2096
သူတို့ဟာ ဆတ်ကနဲ သတိမူမိသွားတယ်။
01:24
And after a while, if the viewer continues
30
72001
1988
ခဏအကြာမှာတော့ အကယ်၍ ကြည့်ရှုသူဟာ
01:25
to remain in the space,
31
73989
1728
ဟင်းလင်းပြင်ထဲမှာ ဆက်လက်ပြီး ရှိနေမယ်ဆိုရင်
01:27
the panels will sort of become immune
32
75717
1988
ဘောင်ကွက်တွေဟာ ကြည့်ရှုသူရဲ့ ရှိနေမှုကို
01:29
to the presence of the viewer
33
77705
1713
ခံနိူင်ရည် ရှိလာသလိုမျိုး ဖြစ်လာပြီး၊
01:31
and become lax and autonomous again,
34
79418
3035
တစ်ခါပြန်ပြီး ပြေလျော့ကာ လွတ်လပ်မှု ရှိလာပါတယ်။
01:34
until they sort of sense a presence
in the room or a movement,
35
82453
3375
အခန်းထဲမှာ ကိုယ်ထင်ပြသလိုမျိုး ဒါမှမဟုတ်
လှုပ်ရှားမှုတစ်ခု ရှိတာကို ခံစားမိတဲ့ အထိပေါ့။
01:37
when they will again snap to attention.
36
85828
2699
အဲဒီသာဆိုရင် ငေါက်ကနဲ တစ်ခါပြန်
သတိလာပြန်ရောပေါ့။
01:40
(Laughter)
37
88527
1479
(ရယ်သံများ)
01:42
So here it appears as if it's the viewer
38
90006
2399
ဒါကြောင့် ဒီမှာတော့ ကြည့်ရှုသူကသာ ဘောင်ကွက်တွေထဲမှာရှိတဲ့
01:44
that's sort of instigating the sense
of order among the panels,
39
92405
3245
အစီအစဉ်ကျမှုကို လှုံဆော်သလိုမျိုး ဖြစ်နေပုံရပါတယ်။
01:47
but it could also be the other way around,
40
95650
2025
ဒါပေမယ့် ဒါဟာ လုံး၀ တမျိုးလည်းဖြစ်နိုင်သေးတယ်၊
01:49
that the panels are so stuck within
41
97675
2344
ဘောင်ကွက်တွေဟာ သူတိုရဲ့ ပြုမူရေးဆိုင်ရာ ကြိုတင်
ကန့်သတ်ချက် ဘောင်တွေ အတွင်းမှာ
01:52
their preconditioned behaviors
42
100019
1994
အရမ်းကို ကျပ်ညပ်နေသလို ဖြစ်နေကာ
01:54
that they sort of thrust the
viewer with the role of a tyrant.
43
102013
5528
ကြည့်ရှုသူအား အာဏာရှင်တစ်ယောက်ရဲ့ စရိုက်မျိုးကို
ရိုက်သွင်းကြသလို မျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
01:59
So this brings me to a quieter, small work
44
107541
2498
ကဲ ဒါကတော့ ကျွန်မကို ပိုပြီးဆိတ်ငြိမ်တဲ့
02:02
called Handheld.
45
110039
1569
Handheld (လက်ဆွဲ)လို့ အမည်ပေးထးတဲ့ လက်ရာ
အသေးသေးလေးဆီကို ခေါ်ဆောင်လာပါတယ်။
02:03
The viewer sees a piece of paper
46
111608
1734
ကြည့်ရှုသူဟာ နံရံရဲ့ ခပ်လှမ်းလှမ်း အစွန်မှာ
02:05
that's mounted on the far end of the wall,
47
113342
2470
တပ်ဆင်ထားတဲ့ စက္ကူစ တစ်ခုကိုတွေ့နေရတယ်
02:07
but when you go closer, you see that it's a blank
48
115812
2628
ဒါပေမဲ့၊ အနီးကပ်သွားလိုက်တဲ့ အခါမှာတော့
အဲဒါဟာ A4 ပလာစာရွက်
02:10
A4, or a letter-sized piece of paper,
49
118440
2272
တနည်းပြောရရင် စာရေးစက္ကူ
တစ်ရွက်မျှကိုသာ မြင်တွေ့မှာပါ။
02:12
that's held on either side
50
120712
1317
အဲဒါရဲ့ ဖက်တစ်ဖက်စီမှာ
လက်သေးသေးလေး (၂) ချောင်းနဲ့
02:14
by two small hands
51
122029
1941
စွဲကိုင်ထားတာပါ
02:15
that appear to be carved with a great deal
52
123970
2267
သစ်သားတုံး သေးသေးလေး တစ်ခုကနေပြီး
အရမ်းကြီးကို သတိထားလျက်
02:18
of attention and care from a small block of wood.
53
126237
3473
ဂရုတစိုက်နဲ့ ထွင်းထုထားတဲ့
ပုံကလေးနဲ့ တူသလိုပေါ့
02:21
The viewer also sees that this entire sculpture
54
129710
2996
ကြည့်ရှုသူဟာ သတိထားမိသေးတာက
ပန်းပုလက်ရာတစ်ခုလုံးဟာ
02:24
is sort of moving very slightly,
55
132706
2462
မသိမသာ လှုပ်ရှားနေသယောင်ယောင်ပဲ
02:27
as if these two hands are trying
56
135168
1861
ဒီလက်(၂) ချောင်းဟာ စာရွက်ကို
02:29
to hold the paper very still
57
137029
1502
လုံးဝကို ငြိမ်နေအောင် ကြိုးစားကိုင်ထားရတာ
02:30
for a long period of time,
58
138531
2179
အရမ်းကို ကြာလှနေပြီ ဖြစ်လို့
02:32
and somehow are not managing to.
59
140710
2935
အဲဒီလို ဆက်ပြီး ငြိမ်နေအေင်
ကိုင်မပေးနိုင်ကြတော့ဘူး။
02:35
So this instability in the movement
60
143645
1973
လှုပ်ရှားမှုထဲက ဒီမငြိမ်မသက်ဖြစ်မှုက
02:37
very closely resembles the unsteady nature
61
145618
3518
လက်ဆွဲ ကင်မရာထဲကနေ မြင်ရတဲ့ ပုံရိပ်
02:41
of images seen through a handheld camera.
62
149136
2562
မတည်ငြိမ်ပုံနဲ့ အတော်ကြီးကို တူလွန်းလှပါတယ်။
02:43
So here I'm going to show you two tandem clips.
63
151698
2688
အခုတော့ ကျွန်မ ယှဉ်ကြည့်ရန် လိုတဲ့
ဗီဒီယိုပြကွက် နှစ်ကွက်ကို ပြသပါ့မယ်။
02:46
One is through a still camera
64
154386
1420
တစ်ခုက ရုပ်ငြိမ်ကင်မရာကနေ ရိုက်ထားတာဖြစ်ပြီး
02:47
and the other is through a handheld camera.
65
155806
2078
နောက်တစ်ခုကတော့ လက်ဆွဲကင်မရာနဲ့
ရိုက်ထားတာပါ။
02:49
And you immediately see how the unsteady nature
66
157884
2601
ရှင်တို့ အားလုံ့းချက်ချင်းမြင်တွေ့လိုက်ရမှာက
ဗီဒီယိုရဲ့ မတည်ငြိမ်တဲ့သဘာဝက
02:52
of the video suggests the presence
67
160485
3044
ကြည့်ရှုသူ တစ်ယောက် ရှိနေခြင်းကို
02:55
of an observer and a subjective point of view.
68
163544
2487
ပြီးတော့ ပုဂ္ဂလိက ရှုဒေါင့်တစ်ခုကို
အရိပ်အမြွက်ပြဆိုသလိုပါ။
02:58
So we've just removed the camera
69
166031
1829
ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ အခုတော့
ကင်မရာကို ဖယ်ရှားလိုက်ပြီး
02:59
and transferred that movement onto the panel.
70
167860
2281
လှုပ်ရှားမှုကို ဘောင်ကွက်ပေါ်ကို
ကူးပြောင်းပေးလိုက်ပါတယ်။
03:02
So here's a video.
71
170141
1517
ဒါကတော့ ဗီဒီယိုပြကွက်တစ်ခုပါ။
03:03
You have to imagine the other hand.
It's not there yet.
72
171674
2439
သင့် အနေနဲ့ နောက်လက်တစ်ဖက်ကို စိတ်ကူး ကြည့်ဖို့လိုပါတယ်။
အဲဒါက မရှိသေးလို့ပါ။
03:06
But to us, we're sort of trying to evoke
73
174113
2747
ဒါပေမယ့် ကျွန်မတို့အတွက်တော့
အဲဒီမှာ လျှိုထားတာ တစ်ခုခု ရှိနေသလို
03:08
a self-effacing gesture, as if there's a little person
74
176860
3539
ဒီဧရာမစာရွက်ကြီးနောက်မှာ
ကျွန်မတို့ မြင်မရနိုင်တဲ့
03:12
with outstretched arms
75
180399
1591
လက်မောင်းဆန့်ထုတ်ထားတဲ့
လူသေးသေးလေးတစ်ယောက်
03:13
behind this enormous piece of paper.
76
181990
2502
ရှိနေသလိုမျိုး ဖြစ်နေတော့တာပေါ့။
03:16
That sort of likens it to the amount of strain
77
184492
2585
ကြည့်ရှုသူရဲ့အလိုအတိုင်း ဆောင်ရွက်ပေးဖို့ကို
03:19
to be at the service of the observer and present
78
187077
2304
ဇွဲနဘဲဖြင့် အားထုတ်ကြိုးစားနေလျက်
03:21
this piece of paper very delicately to the viewer
79
189381
3250
တကယ့်ကို ပညာသားပါပါနဲ့ ဒီစာရွက်ကို
03:24
in front of them.
80
192631
2763
ကြည့်ရှုလိုသူတို့ရဲ့ ရှေ့မှောက်မှာ
လာပြီး ပြသဖို့ အတွက်ပါ။
03:27
The next work is Decoy.
81
195394
2160
နောက်လက်ရာတစ်ခုကတော့ Decoy
လို့ခေါ်ပါတယ်။
03:29
This is a cardboard model, so the object
82
197554
1788
ဒါကတော့ ကဒ်ထူပြား ပုံစံတစ်ခုပါ။
03:31
is about as tall as I am.
83
199342
1904
အဲဒါက ကျွန်မ အရပ်လောက်မြင့်တာပေါ့။
03:33
It has a rounded body, two arms,
84
201246
1889
သူ့မှာ ခပ်ဝိုင်းဝိုင်း ခန္ဓာကိုယ်လေးရယ်၊
လက်မောင်းနှစ်ဖက်ရယ်၊
03:35
and a very tall, head-like antenna,
85
203135
2211
ဧရိယာတိုင်လိုမျိုး အရမ်းရှည်မျောမျော
ခေါင်းတစ်လုံးရှိပြီး
03:37
and its sole purpose is to
attract attention towards itself.
86
205346
3897
သူရဲ့ တစ်ခုတည်းသော ရည်ရွယ်ချက်ကတော့
သူ့ဆီကို အာရုံစိုက်မိအောင် ဆွဲဆောင်ဖို့ပါပဲ။
03:41
So when a viewer passes by,
87
209243
1786
ဒါကြောင့် ကြည့်ရှုသူ တစ်ယောက်ဟာ
သူ့အနားက ဖြတ်သွားတဲ့အခါ
03:43
it sort of tilts from side to side,
88
211029
2815
ဘယ်၊ ညာ တိမ်းယိမ်းနေသလို ဖြစ်နေတတ်ပြီး
03:45
and moves its arms more and more frantically
89
213844
2173
အဲဒီလူက ပိုနီးကပ်လာလေလေ
သူ့လက်မောင်းတွေက ပိုပိုပြီး
03:48
as the person gets closer.
90
216017
3367
ပျာယာခတ်လေ ဖြစ်တော့တာပဲ။
03:51
So here is the first test scenario.
91
219384
2524
ကဲ ဒါကတော့ ပထမ စမ်းသပ်ရေး
ဇာတ်ကွက်တစ်ခုပါ။
03:53
You see the two movements integrated,
92
221908
1889
လှုပ်ရှားမှုနှစ်ခုတို့ဟာ
ပေါင်းစပ်ချိတ်ထားတာကို သင်တို့မြင်ရမှာပါ။
03:55
and the object seems to be employing
93
223797
1989
ဒီအရာက သူ့ရဲ့ ရှိသမျှ
အစွမ်းအစများကို အသုံးချပြီး
03:57
its entire being in this expression of desperation.
94
225786
5072
စိတ်ပျက်လက်ပျက် ဖြစ်နေတဲ့ ပုံပမ်းမျိုးကို
ပြသဖို့ အားထုတ်နေပါတယ်။
04:02
But the idea is that once it's
got the person's attention,
95
230858
2664
ဒါပေမယ့် ဒီသဘော သဘာဝလေးက
လူတစ်ယောက်ဆီက အာရုံစိုက်မှုကို ရလိုက်တာနဲ့
04:05
it's no longer interested, and it looks for the next person whose attention to get.
96
233522
4072
ဆက်ပြီး စိတ်မဝင်စားတော့ဘဲ နောက်တစ်ယောက်ရဲ့
အာရုံစိုက်မှုကို ရှာတော့တာပေါ့။
04:09
(Laughter)
97
237594
3114
(ရယ်သံများ)
04:12
So this is the final fabricated body of the Decoy.
98
240708
3032
ကဲ ဒါကတော့ နောက်ဆုံး ထုတ်လုပ်လိုက်တဲ့
Decoy ရဲ့ ကိုယ်ထည်လေးပါ။
04:15
It appears to be mass-manufactured
99
243740
2117
ဒါက ဖုန်စုပ်စက်တို့၊ အဝတ်လျှော်စက်တို့လို
04:17
like it came out of a factory
100
245857
1702
အစုလိုက်အပြုံလိုက်ထုတ်လုပ်ထားတဲ့
04:19
like vacuum cleaners and washing machines.
101
247559
2277
စက်ရုံကထွက်လာတဲ့ ပုံမျိုး ပေါက်နေပါတယ်။
04:21
Because we are always working
102
249836
1503
ကျွန်မတို့ဟာ အရမ်းကြီးကို သီးသန့်ဆန်တဲ့
နေရာတစ်ခုကနေပဲ
04:23
from a very personal space,
103
251339
1408
အလုပ်လုပ်လေ့ ရှိတာမို့လို့ သုံးစွဲသူတွေရဲ့
အလှပခံစားမှုဟာ
04:24
we like how this consumer aesthetic
104
252747
2427
ဝတ္ထုပစ္စည်းအပေါ် ကိုယ်ပိုင်
အမှတ်သညာထားမှုကို
04:27
sort of depersonalizes the object
105
255174
2072
ဖျောက်ဖျက်ထားတာမျိုး ဖြစ်နေပြီး၊
အနည်းဆုံးတော့ သူရဲ့
ပုံပန်းသဏ္ဌာန်ကိုယ်က
04:29
and gives us a bit of distance
106
257246
1731
ခပ်ခွခွာကလေး ဖြစ်နေတာမျိုးကို
ခံစားရပါတယ်။
04:30
in its appearance, at least.
107
258977
1920
04:32
And so to us this is a kind of sinister being
108
260897
2340
ဒီလိုဆိုတော့ ကိုယ်ရဲ့အာရုံစိုက်မှုကို
တကယ်လိုအပ်နေတဲ့
04:35
which is trying to distract you from the things
109
263237
2119
အရာဝတ္ထုတွေကနေ ဖယ်ကြဉ်ပြီး၊ အာရုံလွဲဖို့
ကြိုးစားနေရခြင်း ဆိုတာကတော့
04:37
that actually need your attention,
110
265356
1595
ကျွန်မတို့အနေနဲ့က
ရက်စက်သလိုမျိုးတော့ ဖြစ်တာပေါ့။
04:38
but it could also be a figure that needs a lot of help.
111
266951
4750
ဒါပေမဲ့လည်း ဒါက အထောက်အပံ့ အများကြီးကို
လိုအပ်နေတဲ့ ပုံလည်း ဖြစ်နေနိူင်တယ်လေ။
04:43
The next work is an object,
112
271725
2172
နောက်လက်ရာ တစ်ခုကတော့ ပစ္စည်းတစ်ခုပါ၊
04:45
that's also a kind of sound instrument.
113
273897
2424
အသံထွက်နိုင်တဲ့
ကိရိယာလိုမျိုးဆိုလည်း ဟုတ်တာပေါ့။
04:48
In the shape of an amphitheater
114
276321
1787
ပွဲကြည့်ပရိတ်သတ် ပမာဏနဲ့
အချိုးအစားကိုက်ထားတဲ့
04:50
that's scaled to the size of an audience
115
278108
1940
စက်ဝိုင်းပြတ်ပုံ ဇာတ်ရုံထဲမှာ စင်ပေါ်ကနေ
04:52
as perceived from somebody from the stage.
116
280048
2066
တစ်စုံတစ်ယောက် မြင်နေရသလိုမျိုး ပုံပါ။
04:54
So from where I'm standing,
117
282114
1614
ဒီတော့ အခုကျွန်မရပ်နေတဲ့
နေရာကနေပြီး ကြည့်လိုက်ရင်
04:55
each of you appears to be this big,
118
283728
1662
ဒီမှာရှိတဲ့လူတွေ တစ်ဦးချင်းစီဟာ
ဒီလောက်အထိကို ကြီးလာလို့
04:57
and the audience sort of takes the entire
119
285390
2053
ပရိတ်သတ်ဟာ ကျွန်မရဲ့
မြင်းကွင်းတစ်ခုလုံးကို
04:59
field of my vision.
120
287443
2013
နေရာယူထားသလို ခံစားရပါတယ်။
05:01
Seated in this audience are 996 small figures.
121
289456
3962
ဒီဇာတ်ရုံထဲမှာ နေရယူထားကြတာကတော့
(၉၉၆) ခုသော ရုပ်ကလေးတွေပဲပေါ့။
05:05
They're mechanically enabled to clap
122
293418
2186
သူတို့တွေကို သူတို့စိတ်ကြိုက် အလိုအလျောက်
05:07
of their own free will.
123
295604
1770
လက်ခုပ်တီးနိူင်အောင် စက်ပစ္စည်းဖြင့်
လုပ်ပေးထားပါတယ်။
05:09
This means that each of them can decide
124
297374
2033
အဓိပ္ပါယ်ကတော့ သူတို့တစ်ခုချင်းစီဟာ
05:11
if and when they want to clap,
125
299407
1580
သူတို့ လက်ခုပ်တီးမလား၊ ဒါမှမဟုတ်
လက်ခုပ် ဘယ်အချိန်တီးမလဲ
05:12
how hard, for how long,
126
300987
1632
ဘယ်လောက် ပြင်းပြင်းတီးမယ်၊
ဘယ်လောက် ကြာကြာတီးမယ်၊
05:14
how they want to be influenced by
those around them or influence others,
127
302619
3687
သူတို့ ဝန်းကျင်မှာရှိကြသူတို့ရဲ့ ဘယ်လို ဩဇာသက်ရောက်မှုကို ခံချင်တယ်။
ဒါမှမဟုတ် အခြားသူတွေကို ဘယ်လို အကျိုးသက်ရောကိ်စေလိုတယ်၊
05:18
and if they want to contribute to innovation.
128
306306
3980
သူတို့အနေနဲ့ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုကို ဖြည့်ဆည်းပေးချင်သလား
စတာတွေကို ဆုံးဖြတ်နိုင်စွမ်း ရှိကြပါတယ်။
05:22
So when the viewer steps in front of the audience,
129
310286
2517
ဒါကြောင်မို့လို့ ကြည့်ရှုသူတစ်ယေက်ဟာ
ဒီပရိတ်သတ်ရှေ့မှောက်ကို လှမ်းလာတဲ့ အခါ
05:24
there will be a response.
130
312803
1684
တုန့် ပြန်မှု တစ်ခုကို တွေ့ရပါလိမ့်မယ်။
05:26
It could be a few claps or a strong applause,
131
314487
2598
လက်ခုပ်သံ နည်းနည်းလေးပဲ ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်။ ဒါမှမဟုတ်
ဩဘာသောင်းနင်း လက်ခုပ်သံတွေလည်း ဖြစ်နိူင်ပါတယ်။
05:29
and then nothing happens until the viewer
132
317085
2184
အဲဒီနောက်မှာတော့ ကြည့်ရှုသူ စင်ပေါ်က
မဆင်းမချင်း ဘာမှမဖြစ်တော့ပါဘူး။
05:31
leaves the stage, and again
the audience will respond.
133
319269
3076
ပြီးတော့ နောက်တစ်ခါ ဒီပရိတ်သတ်က
တုန့် ပြန်ပါလိမ့် ဦးမယ်။
05:34
It could be anything from a few feeble claps
134
322345
2325
ဒါကတော့ ပရိတ်သတ်ထဲက အဖွဲ့ဝင်တစ်ချို့ဆီက
05:36
from members in the audience,
135
324670
1682
ခပ်တိုးတိုး လက်ခုပ်သံတွေ ဖြစ်နိုင်သလို
05:38
or it could be a very loud ovation.
136
326352
4328
ကျယ်လောင်တဲ့ ဩဘာပေးသံလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
05:42
So to us, I think we're really looking
137
330680
1962
ကျွန်မတို့အတွက်တော့ တကယ်လက်တွေ့မှာ
ဒီပရိတ်သတ် အစုအဝေးတစ်ခုဟာ
05:44
at an audience as its own object
138
332642
2297
ကိုယ်ပိုင် ရည်မှန်းချက် ရှိတာကို
05:46
or its own organism
139
334939
1716
ကိုယ်ပိုင် ဇီဝရုပ် ရှိတာကို
05:48
that's also got a sort of musical-like quality to it,
140
336655
3750
တူရိယာ တစ်ခုလိုမျိုး
05:52
an instrument.
141
340405
1380
အရည်အသွေး ရှိနေတာကို မြင်နိုင်ကြလို့ပါ။
05:53
So the viewer can play it
142
341785
1756
ဒါကြောင့် ကြည့်ရှုသူဟာ
05:55
by eliciting quite complex and varied,
143
343541
2436
ရှုပ်ထွေး စုံလင်ပြီး သိမ်မွေ့နက်နဲတဲ့ ဂီတဆိုင်ရာ
05:57
nuanced musical or sound patterns,
144
345977
2696
ဒါမှမဟုတ် အသံ ပုံစံအမျိုးမျိုးတွေ
ထွက်ပေါ်လာအောင် တီးခတ်နိုင်တယ်။
06:00
but cannot really provoke the audience
145
348673
2276
ဒါပေမဲ့ ပရိတ်သတ်ဆီက လိုချင်တဲ့
ထူးထူးခြားခြား
06:02
into any particular kind of response.
146
350949
2388
တုန့်ပြန်မှုမျိုးကိုတော့ ထွက်ပေါ်လာအောင်
လုပ်မရဘူးပေါ့။
06:05
So there's a sense of judgment and capriciousness
147
353337
2744
ဒီတော့ ဒီမှာ အကဲဖြတ်မှုသဘော၊
ပြောင်းလဲတတ်မှုသဘောနဲ့
06:08
and uneasiness involved.
148
356081
2241
ဘဝင်မကျမှု သဘောတွေ
ပါဝင်ပတ်သက်နေတာပေါ့။
06:10
It also has an alluring and trap-like quality to it.
149
358322
4109
အဲဒီမှာ ညှို့ဓာတ်နဲ့ လှည့်ကွက်လိုမျိုး
အင်္ဂါရပ်တွေလည်း ပါသေးတာပေါ့။
06:14
So here if you see we're quite excited about
150
362431
2120
ကဲ ဒီမှာကျတော့ ကျွန်မတို့ စိတ်လှုပ်ရှားစရာ ကောင်းတဲ့ အချက်က
06:16
the image of the head splitting
to form the two hands.
151
364551
3822
ဦးခေါင်းပိုင်းဟာ ထက်ခြမ်း ကွဲသွားကာ
လက်နှစ်ဖက် အသွင်မျိုး ပြောင်းသွားတာကိုပါ
06:20
So here's a small visual animation,
152
368373
1911
အဲဒါကို ဒီမှာ မြင်လို့ရနိုင်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုပုံ
အဖြစ် ပြပေးပါမယ်။
06:22
as if the two sides of the brain are sort of clashing
153
370284
4332
ဦးနှောက်ရဲ့ အခြမ်းနှစ်ခြမ်းဟာ တစ်ခုနဲ့ တစ်ခု
လင်းကွင်းတီးနေသလို မျိုးပေါ့၊
06:26
against each other to kind of make sense
154
374616
2027
လက္ခဏာနှစ်ရပ် ဒွန်တွဲနေမှု၊ အားပြိုင်နေမှုရဲ့
06:28
of the duality and the tension.
155
376643
2535
သဘောကို နားလည်အောင် လုပ်ပြနေသလိုပါပဲ။
06:31
And here is a prototype.
156
379178
2568
နောက်ပြီး ဒါကတော့ ရှေ့ပြေးပုံစံတစ်ခုပါ။
06:33
So we can't wait to be engulfed by 996 of them.
157
381746
4802
ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ဟာ (၉၉၆) ခုသော အရုပ်ကလေးတွေ ဝန်းရံလျက် ရှိနေတာကို မစောင့်နိုင်တော့ပါ။
06:38
Okay, this is the last work.
It's called the Framerunners.
158
386548
3003
ကောင်းပါပြီရှင်။ ဒါကတော့ နောက်ဆုံးလက်ရာပါ။
ဒါလေးကို Framerunners လို့ခေါ်ပါတယ်။
06:41
It comes out of the idea of a window.
159
389551
2519
ဒါက ပြတင်းတစ်ခုကို စိတ်ကူးမိရာမှ
ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တာပါ။
06:44
This is an actual window in our studio,
160
392070
2311
ဒါကတော့ ကျွန်မတို့ရဲ့ အလုပ်ခန်းထဲက
တကယ့် ပြတင်းပေါက် တစ်ခုပါ။
06:46
and as you can see, it's made up of three
161
394381
1918
နောက်ပြီး အားလုံးမြငနိုင်ကြတဲ့အတိုင်း
06:48
different thicknesses of wooden sections.
162
396299
2282
ဒါကို အထူအပါးမတူညီတဲ့ သစ်သား
အကန့်(၃)ကန့်နဲ့ ပြုလုပ်ထားပါတယ်။
06:50
So we used the same window vocabulary
163
398581
2273
ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ရဲ့ ဒီဘောင်၊
ဒါမှမဟုတ် အကန့်တွေကို သုံးပြီး
06:52
to construct our own frame or grid
164
400854
2827
နှစ်ဖက်စလုံးက ကြည့်လို့ရတဲ့
06:55
that's suspended in the room and that can
165
403681
1942
လေးထောင့်ကွက်ကို အခန်းထဲမှာ
ထောင်လိုက်တဲ့အခါ
06:57
be viewed from two sides.
166
405623
1813
ပြတင်းပေါက်ဆိုင်ရာ ဝေါဟာရတွေကိုပဲ
သုံးခဲ့ပါတယ်။
06:59
This grid is inhabited by a tribe of small figures.
167
407436
2974
ဒီလေးထောင့်ကွက်ထဲမှာ အရုပ်ကလေးတွေက
အုပ်စုဖွဲ့ နေရာယူထားပါတယ်။
07:02
They're also made up of three different sizes,
168
410410
2565
သူတို့တွေကိုလည်း မတူညီတဲ့ အရွယ်အစား
သုံးမျိုးနဲ့ ပြုလုပ်ထားပါတယ်။
07:04
as if to suggest a kind of perspective
169
412975
2426
လွင်ပြင်တစ်ခုတည်းပေါ်မှာ
ရှိတဲ့ ရှုမျှော်တဆုံးမြင်ကွင်း
07:07
or landscape on the single plain.
170
415401
2711
ဒါမှမဟုတ် ရှုခင်းတစ်ခုကို မြင်ယောင်စေဖို့
ညွန်ပြနေသလိုမျိုးပေါ့။
07:10
Each of these figures can also run backward
171
418112
2445
ဒီ ရုပ်ကလေး တစ်ခုချင်းစီဟာ
လမ်းကြောင်းပေါ်မှာ
07:12
and forward in the track
172
420557
1565
ခေါက်တုံ့ ခေါက်ပြန် ပြေးလွားနိုင်ကြပြီးတော့
07:14
and hide behind two adjacent tracks.
173
422122
3557
အနီးဆုံး လမ်းကြောင်းနှစ်ခုရဲ့
နောက်မှာ ပုန်းကွယ်နိုင်ပါတယ်။
07:17
So in contrast to this very tight grid,
174
425679
2110
ဒါကြောင့် တင်းကျပ် ဖိညှပ်နေတဲ့ ဒီလေးထောင့်ကွက်နဲ့
ဖီလာဆန့်ကျင်ပြီးတော့
07:19
we wanted to give these figures a very comical
175
427789
2421
ဒီအရုပ်ကလေးတွေကိုတော့ အရမ်းကိုရွှင်မြူးပြီး
07:22
and slapstick-like quality,
176
430210
2089
ဟာသဆန်တဲ့ အင်္ဂါရပ်မျိုးကို ပေးချင်ခဲ့တာပါ။
07:24
as if a puppeteer has taken them
177
432299
1839
သူတို့ကို ရုပ်သေးဆရာက
ဆွဲယူပြီး လမ်းကြောင်းထဲမှာ
07:26
and physically animated them down the path.
178
434138
2741
ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ လှုပ်ပေးနေသလိုမျိုးပေါ့။
07:28
So we like the idea of these figures
179
436879
2280
ဒါကြောင့် ဒီအရုပ်ကလေးတွေ
ဘာမှကြောင့်ကျမနေပဲ
07:31
sort of skipping along
180
439159
1536
စိတ်လွတ် ကိုယ်လွတ်နဲ့ ချမ်းမြေ့
07:32
like they're oblivious and carefree
181
440695
2088
ရောင့်ရဲ နေတဲ့ ပုံမျိုးနဲ့ ခုန်ဆွခုန်ဆွ သွားနေသလိုမျိုး
07:34
and happy-go-lucky and content,
182
442783
2548
စိတ်ကူးကို ကျွန်မတို့သဘောကျတယ်။
07:37
until they sort of sense a movement from the viewer
183
445331
3200
ကြည့်ရှုသူဆီက လှုပ်ရှားမှု တစ်ခုခုကို
မခံစားမိခင်အထိပေါ့။
07:40
and they will hide behind the fastest wall.
184
448531
4268
ဒါဆိုဆိုရင်တော့ သူတို့တွေက အနီးဆုံး နံရံနောက်ကို
ပြေးပုန်းလိုက်ကြတော့မှာ။
07:44
So to us, this work also presents
its own contradiction.
185
452799
3834
ကျွန်မတို့အတွက်တော့ ဒီလက်ရာက
သူဟာနဲ့သူ ဝိရောဓိဖြစ်နေတာကို ဖေါ်ပြနေပါတယ် ။
07:48
These figures are sort of entrapped
186
456633
1824
ဒီရုပ်ကလေးတွေ အတွက်
အရမ်းကိုခိုင်ခံ့တဲ့ လေးထောင့်ကွက်ထဲမှာ
07:50
within this very strong grid,
187
458457
2147
ထောင်တစ်ခုထဲ ပိတ်လှောင်မိနေကြတယ်လို့
ပြောနိုင်ပေမဲ့၊
07:52
which is like a prison, but also a fortress,
188
460604
2756
ခံတပ်တစ်ခုထဲမှာ ရှိနေကြတယ်လို့လည်း
ပြောနိုင်ပါတယ်၊
07:55
because it allows them to be oblivious
189
463360
1934
ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီအရာက
သူတို့ကို အမှုမဲ့အမှတ်မဲ့၊
07:57
and naive and carefree and quite oblivious
190
465294
2705
ရိုးစင်းခြင်း နဲ့ အပူပင် ကင်းကင်းနေခွင့်
ပေးထားပြီး
07:59
of the external world.
191
467999
2569
ပြင်ပလောကကို သတိမမူပဲ
နေထိုင်ခွင့် ပေးထားလို့ပါ။
08:02
So all these real life qualities that I talk about
192
470568
2805
ဒါကြောင့် ကျွန်မအခု ပြောပြနေတဲ့
တကယ့် ဘဝရဲ့ အင်္ဂါရပ်တွေကို
08:05
are sort of translated to a very specific
193
473373
2282
အရမ်းကိုတိကျပြီး၊ နည်းပညာရပ်ဆန်တဲ့
ပုံပန်းသ္ဌာန် တစ်ခုအဖြစ်
08:07
technical configuration,
194
475655
1761
ပုံဖေါ် တည်ဆောက်ထားတဲ့ သဘောပါ။
08:09
and we were very lucky to collaborate
195
477416
2043
နောက်ပြီး ဒီပထမဆုံး ရှေ့ ပြေးပုံစံကို
တီထွင်ထုတ်လုပ်ဖို့
08:11
with ETH Zurich to develop the first prototype.
196
479459
3168
ETH Zurich အဖွဲ့ နဲ့ ပူးပေါင်းလုပ်ခွင့် ရတာဟာ
ကျွန်မတို့ အတွက်အရမ်းကို ကံကောင်းခဲ့တာပါ။
08:14
So you see they extracted the motion cogs
197
482627
2265
သူတို့ဟာ အရုပ်ကလေးတွေဆီက လှုပ်ရှားမှု
ခွေးသွားစိပ်တွေကို နုတ်ယူပြီး
08:16
from our animations and created a wiggle
198
484892
2090
ခေါင်းကို နိမ့်တုံမြင့်တုံ လှုပ်ရှားမှု နဲ့
ခေါက်တုံ့ခေါက်ပြန် လှုပ်ရှားမှု
08:18
that integrated the head-bobbing movement
199
486982
1954
ပေါင်းစပ်ထားတဲ့ အလိန်အတွန့်လေး
08:20
and the back-and-forth movement.
200
488936
1768
တစ်ခုဖန်တီးခဲ့တာကို အားလုံးမြင်တွေ့နေရတာပါ။
08:22
So it's really quite small.
201
490704
1522
ဒါလေးက တကယ့်ကို သေးသေးလေးပါ။
08:24
You can see it can fit into the palm of my hand.
202
492226
2292
အဲဒါက ကျွန်မရဲ့ လက်ဖဝါး တစ့်ဆန့်တာ
ရှိတာကို အားလုံး မြင်နိူင်ပါတယ်။
08:26
So imagine our excitement when we saw it
203
494518
1811
ဒါလေးက ကျွန်မတို့ စတူဒီယိုထဲမှာ တကယ့်ကို
အလုပ်လုပ်နေတာကို တွေ့လိုက်တဲ့အခါ
08:28
really working in the studio, and here it is.
204
496329
3165
ကျွန်မတို့ရဲ့ စိတ်လှုပ်ရှား ပျော်ရွင်မှုကို စိတ်ကူးသာ
ကြည့်ကြပါတော့။ ဟောဒီမှာပါ။
08:33
(Laughter)
205
501622
3637
(ရယ်သံများ)
08:37
Thank you.
206
505259
1548
ကျေးဇူးတင်ပါတယ် ရှင်။
08:38
(Applause)
207
506807
9983
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Aparna Rao - Artist
A part of the Bangalore-based artist duo Pors & Rao, TED Senior Fellow Aparna Rao works with electro-mechanical systems and interactive installations.

Why you should listen

With the clever use of technology, TED Fellow Aparna Rao creates art installations that let people experience familiar objects and interactions in refreshingly humorous ways. From her sound-sensative "Pygmies" to her 2-person "Uncle Phone," Rao's work encourages participation rather than spectatorship. By combining high-tech and high-art, she imbues her creations with playful expression and quirky behaviors.

Rao studied at the National Institute of Design in Ahmedabad, India, and at Interaction Design Institute in Italy. In 2005 she partnered with Soren Pors and they've worked in collaboration ever since as Pors & Rao.

More profile about the speaker
Aparna Rao | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee