ABOUT THE SPEAKER
Tal Danino - Synthetic biologist
Tal Danino explores the emerging frontier of combining biology and engineering (and art). He is a 2015 TED Fellow.

Why you should listen

Tal Danino's research explores the emerging frontier of combining biology, engineering and medicine. His work as a synthetic biologist focuses on reprogramming bacteria to detect and treat diseases in our bodies such as cancer.

Originally from Los Angeles, Danino received B.S. degrees from UCLA in Physics, Chemistry and Math, and received his Ph.D. in Bioengineering from UCSD. He did a postdoctoral fellowship at the Massachusetts Institute of Technology and is currently an assistant professor at Columbia University in New York.

Danino's work has been published in scientific journals and highlighted in several popular press venues. He actively develops "Bio-Art" projects that share perspectives and stories about science with recent projects featured in the New York Times, WIRED, and the Wall Street Journal.

More profile about the speaker
Tal Danino | Speaker | TED.com
TED2015

Tal Danino: Programming bacteria to detect cancer (and maybe treat it)

Tal Danino: ဘက်တီးရီးယားကို ကင်ဆာရောဂါကိုရှာဖွေဖို့ စီမံညွှန်ကြားခြင်း ( ကုသကောင်းကုသနိူင်ပါမယ်။)

Filmed:
1,329,748 views

အသည်းကင်ဆာဟာ ရှာဖွေတွေ့ရှိဖို့ခက်ခဲ့တဲ့ ကင်ဆာတွေအနက်ကတစ်ခုပါ။ဒါပေမဲ့ ဖန်တီးခြင်းဆိုင်ရာ ဇီဝဗေဒပညာရှင် Tal Danino မှာတော့ လက်ဝဲဘက် စမ်းသပ်မှု အတွေးတစ်ခုရှိခဲ့ပါတယ်။ အသည်းအသားပိုတွေကိုရှာဖွေဖို့ စီစဉ်ညွှန်ကြားထားတဲ့ စားသုံးနိုင်တဲ့ ဘက်တီးရီးယား အထောက်အပံ့ကို ဖန်တီးလိုက်မယ်ဆိုရင်ကော။ သူ့ရဲ့ထိုးထွင်းသိမြင်စွမ်းက ဘက်တီးရီးယားနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်တော်တို့ စတင်ပြီးသိခါစတစ်ခုကို အကျိုးရှိရှိအသုံးချလိုက်တာပါ။ quorum sensing ရဲ့ စွမ်းအား၊ ဒါမှမဟုတ် အရေးပါတဲ့ အစုအဝေးအဆင့်ကိုရောက်တာနဲ့ တစ်ခုခုကို စုစည်းလုပ်ဆောင်ခြင်းပါ။ TED ဝိုင်းတော်သား Daninoက သီးသန့်အုပ်စု အာရုံခံခြင်း လုပ်ဆောင်ပုံတွေအကြောင်းကိုရှင်းပြပါတယ်၊ပြီးတော့ ပြောင်မြောက်လှတဲ့ ဘက်တီးရီးယားတွေရဲ့ စုစည်းလုပ်ဆောင်မှုဟာ တစ်နေ့ ကင်ဆာကုသမှုမှာ ဘယ်လိုပြောင်းလဲနိူင်မလဲဆိုတာရောပေါ့။
- Synthetic biologist
Tal Danino explores the emerging frontier of combining biology and engineering (and art). He is a 2015 TED Fellow. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
You may not realize this,
0
788
1745
သိချင်မှသိကြမှာပါ။
00:14
but there are more bacteria in your body
than stars in our entire galaxy.
1
2533
4880
ဒါပေမဲ့ ကိုယ်ထဲက ဘက်တီးရီးယားတွေဟာ Galaxy
တစ်ခုလုံးက ကြယ်တွေထက်ပိုများပါတယ်။
00:20
This fascinating universe
of bacteria inside of us
2
8040
3127
ဒီစိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းလှတဲ့
ကိုယ်တွင်းက ဘက်တီးရီးယား အစုအဝေးဟာ
00:23
is an integral part of our health,
3
11167
2276
ကျွန်တော်တို့ကျန်းမာရေးရဲ့
ခွဲထုတ်မရတဲ့အပိုင်းပါ
00:25
and our technology is evolving so rapidly
4
13443
2089
နည်းပညာ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲတာ မြန်လွန်းတော့
00:27
that today we can program these bacteria
like we program computers.
5
15532
4759
ကျွန်ပြူတာတွေကို ညွှန်ကြားသလို ဘက်တီးရီး
ယားတွေကိုလည်း ညွှန်ကြားနိူင်တာပေါ့။
00:33
Now, the diagram that you see here,
6
21060
1879
ကဲ ဒီမှာ ခင်ဗျားတို့မြင်ရတဲ့ပုံကြမ်းက
00:34
I know it looks like
some kind of sports play,
7
22939
2531
အားကစား ကစားတဲ့ပုံမျိုး
ပေါက်နေတယ်ဆိုတာ သိပါတယ်၊
00:37
but it is actually a blueprint of
the first bacterial program I developed.
8
25470
4156
တကယ်က ကျွန်တော်ဖန်တီးလိုက်တဲ့
ဘက်တီးရီးယား ပရိုဂရမ်ရဲ့ ပုံကြမ်းပါ။
00:41
And like writing software,
we can print and write DNA
9
29626
3321
ဆော့ဖ်ဝဲရေးသလို DNA ကို ဘက်တီးရီးယား
အတွင်းက ဖြေရှင်းနည်းမျိုးစုံနဲ့
00:44
into different algorithms
and programs inside of bacteria.
10
32947
3227
ညွှန်ကြားချက်တွေထဲမှာ
ရိုက်နှိပ်၊ရေးသားနိုင်ပါတယ်။
00:48
What this program does
is produces fluorescent proteins
11
36824
2695
ဒီပရိုဂရမ်လုပ်ဆောင်တာက နရီကျတဲ့
ဟန်တစ်ခုထဲမှာ လင်းလက်တဲ့
00:51
in a rhythmic fashion
12
39519
1438
ပရိုတိန်းကိုထုတ်ပေးပြီး၊
00:52
and generates a small molecule
13
40957
1602
ဘက်တီးရီးယားကို ဆက်သွယ်၊
00:54
that allows bacteria
to communicate and synchronize,
14
42559
2578
ချိန်ကိုက်ပေးတဲ့ မော်လီကျူးလေးကို
ထုတ်ပေးပါတယ်၊
00:57
as you're seeing in this movie.
15
45137
1838
ရုပ်ရှင်ထဲမှာကြည့်ရသလိုပေါ့။
00:59
The growing colony of bacteria
that you see here
16
47505
2280
ဒီမှာမြင်ရတဲ့ ကြီးထွားလာနေတဲ့
ဘက်တီးရီးယား အစုက
01:01
is about the width of a human hair.
17
49785
1993
လူ့ဆံချည် အကျယ်လောက်ရှိပါတယ်။
01:03
Now, what you can't see
is that our genetic program
18
51778
2507
မမြင်ရတာက ဘက်တီးရီးယား
တစ်ခုစီကို မော်လီးကျူးလေးတွေ
01:06
instructs these bacteria
to each produce small molecules,
19
54285
3483
ထုတ်ဖို့ ညွှန်ကြားတဲ့
ကျွန်တော်တို့ရဲ့ မျိုးရိုးဗီဇ ပရိုဂရမ်ပါ၊
01:09
and these molecules travel between
the thousands of individual bacteria
20
57768
3413
ဒီ မော်လီကျူးလေးတွေက ထောင်ချီတဲ့
သီးသန့် ဘက်တီးရီးယားတွေထဲသွားလာပြီး
01:13
telling them when to turn on and off.
21
61181
2716
သူတို့တွေ ဘယ်အချိန်အဖွင့်
အပိတ်လုပ်ဖို့ပြောပြနေပါတယ်။
01:15
And the bacteria synchronize
quite well at this scale,
22
63897
3251
ဒီပမာဏမှာ ဘက်တီးရီးယား တွေဟာ
တော်တော်ချိန်သား ကိုက်ပါတယ်၊
01:19
but because the molecule that synchronizes
them together can only travel so fast,
23
67148
3994
ဘာကြောင့်ဆို သူတို့ကို ချိန်သားကိုက် အောင်
လုပ်ပေးတဲ့ မော်လီကျူးဟာ ပိုကြီးတဲ့
01:23
in larger colonies of bacteria,
this results in traveling waves
24
71142
3576
ဘက်တီးရီးယား အစုတွေထဲမှာပဲ
ပိုမြန်မြန်သွားနိူင်လို့ပါ။
01:26
between bacteria that are
far away from each other,
25
74718
2902
အချင်းချင်း ဝေးနေတဲ့ ဘက်တီးရီးယား
တွေကြား ရွေ့လျားလှိုင်းတွေ
01:29
and you can see these waves going
from right to left across the screen.
26
77620
3736
ဖြစ်စေကာ ဒီလှိုင်းတွေ မျက်နှာပြင်ကို
ဝဲမှယာ ဖြတ်သွားနေတာမြင်ရတာပါ။
01:33
Now, our genetic program
relies on a natural phenomenon
27
81356
2788
အခု မျိုးရိုးဗီဇ ပရိုဂရမ်ဟာ
quorum sensing ဆိုတဲ့
01:36
called quorum sensing,
28
84144
1173
သဘာဝဖြစ်စဉ်ကိုမှီပါတယ်
01:37
in which bacteria trigger coordinated
and sometimes virulent behaviors
29
85317
3332
အဲဒီ ဘက်တီးရီးယား စနက်တံက
ချ်န်သားကိုက်ပြီး တစ်ခါတစ်လေ
01:40
once they reach a critical density.
30
88649
2941
ပြင်းထန်တဲ့သိပ်သည်းမှုအရောက်မှာ
ပြင်းထန်တဲ့ အပြုအမူတွေပေါ့။
01:43
You can observe quorum sensing
in action in this movie,
31
91590
2655
quorum sensing လုပ်ပုံကို
ဒီရုပ်ရှင်မှာ ကြည့်နိုင်တယ်။
01:46
where a growing colony of bacteria
only begins to glow
32
94245
3642
ကြီးထွားလာတဲ့ ဘက်တီးရီးယား
အုပ်စုဟာ မြင့်မားတဲ့ (ဝါ)
01:49
once it reaches a high
or critical density.
33
97887
2371
အရေးပါတဲ့ သိပ်သည်းမှုအရောက်မှာပဲ
စပွားတဲ့နေရာပါ။
01:52
Our genetic program
34
100258
1842
မျိုးရိုးဗီဇ ပရိုဂရမ်ဟာ
01:54
continues producing these
rhythmic patterns of fluorescent proteins
35
102100
3151
ဒီအုပ်စုအပြင်ဘက်ကို တိုးပွားချိန်မှာ
လင်းလက်တဲ့ ပရိုတင်းရဲ့
01:57
as the colony grows outwards.
36
105251
2368
နရီကျတဲ့ အဆင်တွေကို
ဆက်ထုတ်ပေးနေပါတယ်။
01:59
This particular movie and experiment
we call The Supernova,
37
107619
3691
ဒီသီးသန့်ရုပ်ရှင်နဲ့ စမ်းသပ်မှုကို
Supernova လို့ခေါ်တယ်။
02:03
because it looks like an exploding star.
38
111310
3030
ပေါက်ကွဲနေတဲ့ ကြယ်စင်နဲ့ သွားတူနေလို့ပါ။
02:06
Now, besides programming
these beautiful patterns,
39
114340
2390
ကဲ ဒီလှပတဲ့အဆင်တွေကိုစီစဉ်တာအပြင်
02:08
I wondered, what else can we get
these bacteria to do?
40
116730
2591
တွေးမိတာက ဘက်တီးရီးယားတွေကို
ဘာတွေလုပ်ခိုင်းရမလဲပေါ့၊
02:11
And I decided to explore
how we can program bacteria
41
119321
2579
ကိုယ်တွင်းက ရောဂါတွေ၊
ကင်ဆာလိုမျိုးကို ရှာဖွေ၊၊ကုသဖို့
02:13
to detect and treat diseases
in our bodies like cancer.
42
121900
2789
ဘက်တီးရီးယား အစီအစဉ်ချနည်းကို
စူးစမ်းဖို့ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။
02:18
One of the surprising facts about bacteria
43
126009
2298
ဘက်တီးရီးယား နဲ့ပတ်သက်ရင်
အံ့ဩစရာ ကောင်းတာက
02:20
is that they can naturally grow
inside of tumors.
44
128307
3437
သူတို့ဟာ အသားပိုတွေအတွင်းမှာ
သဘာဝအတိုင်း ကြီးထွားနိုင်တယ်ဆိုတာပါ။
02:23
This happens because typically tumors
45
131744
1764
ဒါဖြစ်တာကတော့ အသားပိုတွေဟာ တွေဟာ
02:25
are areas where the immune system
has no access,
46
133508
2415
ကိုယ်ခံအားစနစ်မရောက်နိုင်တဲ့နေရာတွေ
မို့လို့ပါ။
02:27
and so bacteria find these tumors
47
135923
1997
ဒနဲ့ ဘက်တီးရီးယားတွေက အသားပိုတွေကိုရှာပြီး
02:29
and use them as a safe haven
to grow and thrive.
48
137920
3831
ဒါတွေကို ကြီးထွားဖြစ်ထွန်း စိတ်ချရတဲ့
ခိုလှုံရာ အဖြစ်သုံးပါတယ်။
02:33
We started using probiotic bacteria
49
141751
1834
probiotic ဘက်တီးရီးယားနဲ့ စခဲ့တယ်၊
02:35
which are safe bacteria
that have a health benefit,
50
143585
2624
ဒါတွေက ကျန်းမာရေး အကျိုးရှိတဲ့
ဘေးကင်းတဲ့ ဘက်တီးရီးယား
02:38
and found that
when orally delivered to mice,
51
146209
2461
ဖြစ်ပြီး တွေ့ရတာက ကြွက်တွေကို တိုက်တဲ့အခါ
02:40
these probiotics would selectively
grow inside of liver tumors.
52
148670
4156
ဒီ probiotics တွေဟာ အသည်း အသားပိုတွေ
အတွင်းမှာ သီးသန့့် ကြီးထွားလိမ့်မယ်။
02:44
We realized that the most convenient way
53
152826
1954
သဘောပေါက်မိတာက ဒီ probiotics တွေရဲ့
02:46
to highlight the presence
of the probiotics,
54
154780
2081
တည်ရှိမှုကို ထင်ရှားဖို့ အဆင်ပြေဆုံးနည်းက
02:48
and hence, the presence of the tumors,
55
156861
1863
ဒီနေရာမှာ အသားပိုတွေ တည်ရှိမှုပါ၊
02:50
was to get these bacteria
to produce a signal
56
158724
2229
ဆီးထဲမှာ မြင်သာနိုင်မယ့် အချက်ပြကို
02:52
that would be detectable in the urine,
57
160953
2116
ထုတ်ပေးတဲ့ ဒီ ဘက်တီးရီးယား
တွေကို ယူဖို့ပါ။
02:55
and so we specifically
programmed these probiotics
58
163069
2412
ဒါနဲ့ probiotics တွေကို
ကင်ဆာရှိမှုကို ပြဖို့
02:57
to make a molecule that would change
the color of your urine
59
165481
2879
ဆီးအရောင်ကို ပြောင်းစေမယ့်
မော်လီကျူးတစ်ခု လုပ်ဖို့
03:00
to indicate the presence of cancer.
60
168360
2810
တိတိကျကျ ညွန်ကြားတယ်။
03:03
We went on to show that this technology
61
171170
2010
ဆက်ပြီး ပြသတာက ဒီနည်းပညာဟာ အသည်းကင်ဆာကို
03:05
could sensitively and specifically
detect liver cancer,
62
173180
3190
သိမ်သိမ်မွေ့မွေ့၊တိတိကျကျ
ရှာဖွေနိုင်တာကိုပါ။
03:08
one that is challenging
to detect otherwise.
63
176370
2690
ဒီလိုမှမဟုတ်ရင် ရှာဖွေဖို့
စိန်ခေါ်နေတဲ့ ရောဂါပါ။
03:11
Now, since these bacteria
specifically localize to tumors,
64
179891
2999
ကဲ ဒီ ဘကိတီးရီးယားတွေဟာ အသားပိုတွေကို
တိတိကျကျ ကန့်သတ်တာကြောင့်
03:14
we've been programming them
to not only detect cancer
65
182890
2588
ရှိနေတဲ့ အသားပိုတွေကို
ကျုံ့စေတဲ့ အသားပိုဝန်းကျင်
03:17
but also to treat cancer
66
185478
1788
အတွင်းကနေ ကုစားပေးနိုင်တဲ့
03:19
by producing therapeutic molecules
from within the tumor environment
67
187266
3227
မော်လီကျူးတွေ ထုတ်လုပ်ခြင်းဖြင့်
ကင်ဆာ ရှာဖွေဖို့တင်မဟုတ်ပဲ
03:22
that shrink the existing tumors,
68
190493
2322
ကင်ဆာကို ကုသဖို့ပါ
ညွန်ကြားပေးနေပါတယ်။
03:24
and we've been doing this
using quorum sensing programs
69
192815
2755
ခုနက ရုပ်ရှင်တွေထဲမှာ မြင်ခဲ့တဲ့
quorum sensing လို
03:27
like you saw in the previous movies.
70
195570
1843
ပရိုဂရမ်တွေသုံးပြီး လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
03:29
Altogether, imagine in the future
taking a programmed probiotic
71
197413
3697
ခြုံကြည့်လိုက်တော့ အနာဂတ်မှာ
ကင်ဆာ (သို့) အခြားရောဂါတွေတောင်မှ
03:33
that could detect and treat cancer,
72
201110
2479
ရှာဖွေ၊ ကုသနိုင်တဲ့
ညွန်ကြားထားတဲ့ probiotic ကို
03:35
or even other diseases.
73
203589
2581
ယူနေတယ်လို့ မြင်ယောင်ကြည့်လိုက်ပါ။
03:38
Our ability to program bacteria
74
206960
1644
ဘက်တီးရီးယား နဲ့ ဘဝကို အစီအစဉ်
03:40
and program life
75
208604
1695
ချဖို့ ကျွန်တော်တို့ အစွမ်းဟာ
03:42
opens up new horizons in cancer research,
76
210299
2949
ကင်ဆာသုသေသနမှာ
နယ်ပယ်သစ်တွေကို ဖွင့်ပေးပြီး
03:45
and to share this vision,
I worked with artist Vik Muniz
77
213248
2735
ဒီအမြင် မျှဝေဖို့ အနုပညာရှင်
Vik Muniz နဲ့တွဲလုပ်ခဲ့တယ်၊
03:47
to create the symbol of the universe,
78
215983
1816
တစ်ခုလုံး ဘက်တီးရိးယား နဲ့
03:49
made entirely out of bacteria
or cancer cells.
79
217799
3641
ကင်ဆာဆဲလ် တွေကနေ လုပ်ထားတဲ့
စကြာဝဠာရဲ့ သင်္ကေတာကို ဖန်တီးဖို့ပါ။
03:53
Ultimately, my hope is that the beauty
and purpose of this microscopic universe
80
221443
5202
နောက်ဆုံး ကျွန်တော့မျှော်လင့်ချက်က ဒီမှုန်
မွားတဲ့ စကြာဝဠာရဲ့ အလှနဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က
03:58
can inspire new and creative approaches
for the future of cancer research.
81
226645
4899
အနာဂတ် ကင်ဆာ သုသေသနအတွက် ဆန်း
သစ်တဲ့ နည်းလမ်းတွေ စေ့ဆော်ပေးနိုင်ဖို့ပါ။
04:03
Thank you.
82
231544
2624
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
04:06
(Applause)
83
234168
3766
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Tal Danino - Synthetic biologist
Tal Danino explores the emerging frontier of combining biology and engineering (and art). He is a 2015 TED Fellow.

Why you should listen

Tal Danino's research explores the emerging frontier of combining biology, engineering and medicine. His work as a synthetic biologist focuses on reprogramming bacteria to detect and treat diseases in our bodies such as cancer.

Originally from Los Angeles, Danino received B.S. degrees from UCLA in Physics, Chemistry and Math, and received his Ph.D. in Bioengineering from UCSD. He did a postdoctoral fellowship at the Massachusetts Institute of Technology and is currently an assistant professor at Columbia University in New York.

Danino's work has been published in scientific journals and highlighted in several popular press venues. He actively develops "Bio-Art" projects that share perspectives and stories about science with recent projects featured in the New York Times, WIRED, and the Wall Street Journal.

More profile about the speaker
Tal Danino | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee