ABOUT THE SPEAKER
Van Jones - Social justice and green energy activist
Van Jones sees a clear link between social justice and green energy -- and works for both.

Why you should listen

Anthony "Van" Jones is founder of the Ella Baker Center for human rights, based in Oakland, California, and of Green for All, an NGO dedicated to "building an inclusive green economy strong enough to lift people out of poverty." His work points to the connection between green energy and job creation. He's the author of The Green Collar Economy: How One Solution Can Fix Our Two Biggest Problems. In 2009, US President Obama appointed Jones his Special Advisor on Green Jobs; Jones resigned the position later that year.

Jones is a senior fellow at the Center For American Progress and a senior policy advisor at Green For All. He holds a joint appointment at Princeton as a distinguished visiting fellow in both the Center for African American Studies and in the Program in Science, Technology and Environmental Policy at the Woodrow Wilson School of Public and International Affairs.

More profile about the speaker
Van Jones | Speaker | TED.com
TEDxGreatPacificGarbagePatch

Van Jones: The economic injustice of plastic

Van Jones: Plastik niesprawiedliwy ekonomicznie

Filmed:
632,699 views

Van Jones przedstawia problem zanieczyszczenia środowiska plastikiem z perspektywy społecznej sprawiedliwości. Opowiada nam, że odpady plastikowe najbardziej szkodzą przede wszystkim biednym krajom i ich mieszkańcom, ale również nam. Bez względu na to, gdzie żyjemy i ile zarabiamy, cierpimy z powodu zanieczyszczeń. Podczas TEDxGPGP, proponuje nam kilka mocnych pomysłów, aby pomóc nam odzyskać naszą "wyrzuconą" planetę.
- Social justice and green energy activist
Van Jones sees a clear link between social justice and green energy -- and works for both. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:19
I am honoredhonorowane to be here,
0
4000
2000
Mam zaszczyt być tutaj,
00:21
and I'm honoredhonorowane to talk about this topictemat,
1
6000
2000
i mam zaszczyt mówić na ten temat
00:23
whichktóry I think is of gravegrób importanceznaczenie.
2
8000
2000
który jest moim zdaniem wysokiej wagi.
00:25
We'veMamy been talkingmówić a lot about
3
10000
2000
Mówiłem wiele o
00:27
the horrificprzerażający impactswpływ of plasticPlastikowy
4
12000
2000
przeraźliwym wpływie plastiku
00:29
on the planetplaneta and on other speciesgatunki,
5
14000
3000
na naszą planetę i różne formy życia,
00:32
but plasticPlastikowy hurtsboli people too,
6
17000
2000
ale plastik szkodzi również ludziom,
00:34
especiallyszczególnie poorubogi people.
7
19000
3000
szczególnie biednym ludziom.
00:37
And bothobie in the productionprodukcja of plasticPlastikowy,
8
22000
2000
I we wszystkich przypadkach: produkcji,
00:39
the use of plasticPlastikowy and the disposalUtylizacja of plasticPlastikowy,
9
24000
3000
używania i "jednorazowości" plastiku,
00:42
the people who have the bull's-eyestrzałem w dziesiątkę on theirich foreheadsczołach
10
27000
2000
największymi ofiarami
00:44
are poorubogi people.
11
29000
3000
są ubodzy ludzie.
00:47
People got very upsetzdenerwowany
12
32000
3000
Ludzie byli bardzo poruszeni,
00:50
when the BPBP oilolej spillzalanie happenedstało się
13
35000
2000
kiedy wydarzył się wyciek ropy na platformie BP
00:52
for very good reasonpowód.
14
37000
2000
i mieli ku temu powód.
00:54
People thought about, "Oh, my God.
15
39000
2000
Ludzie mówili: "O mój Boże.
00:56
This is terriblestraszny, this oilolej -- it's in the waterwoda.
16
41000
2000
To jest okropne, ta ropa. Ona jest w wodzie.
00:58
It's going to destroyzniszczyć
17
43000
2000
Zniszczy
01:00
the livingżycie systemssystemy there.
18
45000
2000
biosystemy, które tam żyją.
01:02
People are going to be hurtból.
19
47000
2000
Ludzie ucierpią.
01:04
This is a terriblestraszny thing,
20
49000
2000
To okropne, że ropa naftowa
01:06
that the oilolej is going to hurtból the people in the GulfZatoka."
21
51000
2000
skrzywdzi ludzi w Zatoce."
01:08
What people don't think about
22
53000
2000
Ale nie pomyśleli oni o tym,
01:10
is: what if the oilolej had madezrobiony it safelybezpiecznie to shoreBrzeg?
23
55000
3000
czy przed wyciekiem ropa była bezpieczna dla wybrzeża?
01:13
What if the oilolej actuallytak właściwie got where it was tryingpróbować to go?
24
58000
3000
Gdzie wcześniej trafiała, i co z niej wytwarzano?
01:16
Not only would it have been burnedspalony in enginessilniki
25
61000
2000
Zostałaby użyta nie tylko w silnikach
01:18
and addedw dodatku to globalświatowy warmingogrzewanie,
26
63000
3000
i przyczyniła się do globalnego ocieplenia,
01:21
but there's a placemiejsce callednazywa "CancerRaka AlleyAleja,"
27
66000
3000
ale jest też tak zwana "aleja raka",
01:24
and the reasonpowód it's callednazywa "CancerRaka AlleyAleja"
28
69000
2000
a nazwa bierze się stąd,
01:26
is because the petrochemicalpetrochemiczny industryprzemysł
29
71000
3000
że przemysł petrochemiczny bierze ropę
01:29
takes that oilolej and turnsskręca it into plasticPlastikowy
30
74000
2000
i przetwarza ją na plastik,
01:31
and, in the processproces, killszabija people.
31
76000
3000
a ten proces zabija ludzi.
01:34
It shortensskraca czas the liveszyje of the people who liverelacja na żywo there in the GulfZatoka.
32
79000
3000
Skraca on życie ludzi żyjących w pobliżu Zatoki
01:37
So oilolej and petrochemicalsProdukty petrochemiczne are not just a problemproblem where there's a spillzalanie;
33
82000
3000
Tak więc ropa i petrochemia nie są problemem tylko wtedy kiedy jest wyciek,
01:40
they're a problemproblem where there's not.
34
85000
2000
są problemem, którego nie widać.
01:42
And what we don't oftenczęsto appreciatedoceniać
35
87000
2000
I rzeczą, której często niedoceniamy
01:44
is the pricecena that poorubogi people payzapłacić
36
89000
2000
jest cena jaką płacą biedni ludzie za nas
01:46
for us to have these disposablejednorazowego użytku productsprodukty.
37
91000
2000
za jednorazowe produkty.
01:48
The other thing that we don't oftenczęsto appreciatedoceniać
38
93000
2000
Następną rzeczą, której nie doceniamy
01:50
is it's not just at the pointpunkt of productionprodukcja that poorubogi people sufferponieść.
39
95000
3000
że ubodzy ludzie cierpią nie tylko w momencie produkcji.
01:53
PoorBiedny people alsorównież sufferponieść
40
98000
2000
Biedni cierpią również
01:55
at the pointpunkt of use.
41
100000
2000
podczas używania tych produktów.
01:57
Those of us who earnZarabiaj a certainpewny incomedochód levelpoziom,
42
102000
2000
Ci z nas, którzy dostają dobrą pensję,
01:59
we have something callednazywa choicewybór.
43
104000
2000
mają przywilej który nazywa się "wybór".
02:01
The reasonpowód why you want to work hardciężko and have a jobpraca
44
106000
2000
Powodem dla którego chcesz ciężko pracować
02:03
and not be poorubogi and brokezepsuł się
45
108000
2000
i nie być biedakiem bez grosza.
02:05
is so you can have choiceswybory, economicgospodarczy choiceswybory.
46
110000
3000
jest spowodowane tym że masz wybór, ekonomiczny wybór.
02:08
We actuallytak właściwie get a chanceszansa to choosewybierać
47
113000
2000
Mamy też szanse wybierać
02:10
not to use productsprodukty
48
115000
2000
inne produkty niż te,
02:12
that have dangerousniebezpieczny, poisonoustrujący plasticPlastikowy in them.
49
117000
2000
które są niebezpieczne i zawierają trujący plastik.
02:14
Other people who are poorubogi don't have those choiceswybory.
50
119000
3000
Ale inni ludzie, którzy są biedni, nie mają takiej możliwości.
02:17
So low-incomeniski przychód people oftenczęsto are the oneste
51
122000
2000
Ludzie o niskich dochodach są tymi,
02:19
who are buyingkupowanie the productsprodukty
52
124000
2000
którzy kupują produkty
02:21
that have those dangerousniebezpieczny chemicalschemikalia in them that theirich childrendzieci are usingza pomocą.
53
126000
3000
które mają niebezpieczne chemikalia i są używane przez ich dzieci.
02:24
Those are the people who windwiatr up
54
129000
2000
Są to ludzie, którzy trują się
02:26
actuallytak właściwie ingestingprzyjmowaniem a disproportionatenieproporcjonalne amountilość
55
131000
2000
przyjmowaniem olbrzymiej ilośći
02:28
of this poisonoustrujący plasticPlastikowy and usingza pomocą it.
56
133000
3000
trującego plastiku i używaniem go.
02:31
And people say, "Well, they should just buykupować a differentróżne productprodukt."
57
136000
3000
Więc ludzie mówią: "Cóż, wystarczy, że kupią inny produkt"
02:34
Well, the problemproblem with beingistota poorubogi is you don't have those choiceswybory.
58
139000
3000
Problemem jest to, że kiedy jesteś biedny nie masz żadnych wyborów.
02:37
You oftenczęsto have to buykupować the cheapestnajtańsze productsprodukty.
59
142000
2000
Zwykle jesteś zmuszony, żeby kupić najtańszy towar.
02:39
The cheapestnajtańsze productsprodukty are oftenczęsto the mostwiększość dangerousniebezpieczny.
60
144000
3000
A najtańszy produkt jest zwykle najbardziej niebezpieczny.
02:42
And if that weren'tnie były badzły enoughdość,
61
147000
2000
I jakby jeszcze było tego mało,
02:44
if it wasn'tnie było just the productionprodukcja of plasticPlastikowy
62
149000
2000
produkcja plastiku nie jest jedynym powodem
02:46
that's givingdający people cancernowotwór in placesmiejsca like "CancerRaka AlleyAleja" and shorteningskrócenie liveszyje
63
151000
3000
występowania raka i skracanie życia w miejscach jak "aleja raka"
02:49
and hurtingRani poorubogi kidsdzieciaki at the pointpunkt of use,
64
154000
3000
szkodzą również ubogim dzieciom w momencie ich używania,
02:52
at the pointpunkt of disposalUtylizacja,
65
157000
2000
ale też podczas usuwania.
02:54
oncepewnego razu again, it's poorubogi people
66
159000
2000
i jeszcze raz, to biedni ludzie
02:56
who bearNiedźwiedź the burdenobciążenie.
67
161000
2000
ponoszą cały ciężar.
02:58
OftenCzęsto, we think we're doing a good thing.
68
163000
2000
Często myślimy, że robimy dobry uczynek.
03:00
You're in your officegabinet,
69
165000
2000
Jesteś w swoim biurze,
03:02
and you're drinkingpicie your bottledbutelkowane waterwoda, or whatevercokolwiek it is,
70
167000
2000
pijesz butelkowaną wodę, czy cokolwiek innego,
03:04
and you think to yourselfsiebie, "Hey, I'm going to throwrzucać this away.
71
169000
3000
i myślisz sobie, "Hej, zaraz to wyrzuce.
03:07
No, I'm going to be virtuouscnotliwy.
72
172000
2000
Nie, dziś będę szlachetny.
03:09
I'm going to put it in the blueniebieski binkosz."
73
174000
2000
Wyrzucę ją do niebieskiego pojemnika."
03:11
You think, "I put minekopalnia in the blueniebieski binkosz,"
74
176000
2000
I myślisz: "Tak, swoją wyrzucę do niebieskiego pojemnika"
03:13
and then you look at your colleaguekolega and say,
75
178000
3000
Następnie patrzysz na swojego kolegę i mówisz:
03:16
"Why, you cretinkretyn.
76
181000
2000
Dlaczego, palancie,
03:18
You put yoursTwój in the whitebiały binkosz."
77
183000
2000
wyrzucasz swoją do białego?
03:20
And we use that as a moralmorał ticklełaskotać.
78
185000
2000
Jest to swego rodzaju moralna zaczepka
03:22
We feel so good about ourselvesmy sami.
79
187000
2000
Jesteśmy wtedy zadowoleni z siebie.
03:25
Maybe I'll feel good myselfsiebie.
80
190000
2000
Wybaczę sobie.
03:27
Not you, but I feel this way.
81
192000
3000
Może nie ty, ale tak to odczuwam.
03:31
And so we kinduprzejmy of have this kinduprzejmy of moralmorał feel-gooddobre samopoczucie momentza chwilę.
82
196000
3000
Mamy przyjemność z tego rodzaju moralnego zadowolenia.
03:34
But if we were to be ablezdolny to followśledzić that little bottlebutelka
83
199000
3000
Ale jeśli śledzilibyśmy dalej tą butelkę
03:37
on its journeypodróż,
84
202000
2000
podczas jej podróży
03:39
we would be shockedwstrząśnięty to discoverodkryć that, all too oftenczęsto,
85
204000
3000
bylibyśmy zaskoczeni z odkrycia, że bardzo często
03:42
that bottlebutelka is going to be put on a boatłódź,
86
207000
2000
ta butelka zostanie załadowana na statek.
03:44
it's going to go all the way acrossprzez the oceanocean
87
209000
3000
Pokona drogę przez ocean
03:47
at some expensekoszt,
88
212000
2000
z jakimś kosztem.
03:49
and it's going to windwiatr up in a developingrozwijanie countrykraj -- oftenczęsto ChinaChiny.
89
214000
3000
Podróż ta zakończy się w jednym z rozwijających się krajów -- często w Chinach
03:52
I think in our mindsumysły we imaginewyobrażać sobie somebody'sczyjś going to take the little bottlebutelka,
90
217000
3000
Sądzę, że wyobrażamy sobie, że ktoś podniesie tą butelkę
03:55
say, "Oh, little bottlebutelka.
91
220000
3000
i powie: "O, droga buteleczko.
03:58
We're so happyszczęśliwy to see you, little bottlebutelka."
92
223000
2000
Jestem szczęśliwy, że cię widzę mała butelko"
04:00
(LaughterŚmiech)
93
225000
2000
(Śmiech)
04:02
"You've servedserwowane so well."
94
227000
3000
"Służyłaś tak dzielnie."
04:05
He's givendany a little bottlebutelka massagemasaż,
95
230000
2000
I przekaże jej małe podziękowanie,
04:07
a little bottlebutelka medalMedal.
96
232000
2000
mały butelkowy medal.
04:09
And say, "What would you like to do nextNastępny?"
97
234000
2000
I powie: "Co chcesz teraz robić?"
04:11
The little bottlebutelka saysmówi, "I just don't know."
98
236000
3000
A mała butelka odpowiada: "Właśnie nie wiem."
04:14
But that's not actuallytak właściwie what happensdzieje się.
99
239000
3000
Ale w rzeczywistości tak się nie dzieje.
04:19
That bottlebutelka
100
244000
2000
Ta butelka
04:21
windswiatry up gettinguzyskiwanie burnedspalony.
101
246000
3000
kończy będąc spaloną.
04:24
RecyclingRecykling of plasticPlastikowy in manywiele developingrozwijanie countrieskraje
102
249000
3000
Recykling plastiku w wielu rozwijających się krajach
04:27
meansznaczy the incinerationspalanie of the plasticPlastikowy,
103
252000
2000
to spalanie tegoż plastiku,
04:29
the burningpalenie of the plasticPlastikowy,
104
254000
2000
którego palenie,
04:31
whichktóry releasesprasowe incredibleniesamowite toxictoksyczny chemicalschemikalia
105
256000
2000
uwalnia niesamowite ilości trujących substancji
04:33
and, oncepewnego razu again, killszabija people.
106
258000
2000
i jeszcze raz, zabija ludzi.
04:35
And so poorubogi people
107
260000
2000
Ci ubodzy ludzie
04:37
who are makingzrobienie these productsprodukty
108
262000
2000
którzy wyrabiają te towary
04:39
in petrochemicalpetrochemiczny centerscentra like "CancerRaka AlleyAleja,"
109
264000
3000
w petrochemicznych ośrodkach jak "aleja raka";
04:42
poorubogi people who are consumingspożywanie these productsprodukty disproportionatelynieproporcjonalnie,
110
267000
2000
potem spożywają te produkty
04:44
and then poorubogi people,
111
269000
2000
a następnie ci biedni ludzie
04:46
who even at the tailogon endkoniec of the recyclingrecykling
112
271000
2000
nawet na samym końcu podczas recyklingu
04:48
are havingmający theirich liveszyje shortenedskrócone,
113
273000
3000
mają skracane życia,
04:51
are all beingistota harmedskrzywdzony greatlybardzo
114
276000
3000
i wszyscy są krzywdzeni
04:54
by this addictionuzależnienie that we have
115
279000
3000
przez nasze uzależnienie
04:57
to disposabilitysrodkiem.
116
282000
2000
od jednorazowości.
04:59
Now you think to yourselfsiebie -- because I know how you are --
117
284000
2000
Teraz myślisz sobie -- ponieważ wiem jacy jesteście --
05:01
you say, "That sure is terriblestraszny
118
286000
2000
powiecie: "Oczywiście, że jest to okropne"
05:03
for those poorubogi people.
119
288000
2000
dla tych biednych ludzi.
05:05
It's just awfulstraszny,
120
290000
2000
To po prostu obrzydliwe,
05:07
those poorubogi people.
121
292000
2000
dla tych ludzi
05:09
I hopenadzieja someonektoś does something to help them."
122
294000
3000
Mam nadzieję, że ktoś im pomoże"
05:12
But what we don't understandzrozumieć is --
123
297000
3000
Ale nie potrafimy zrozumieć jednego.
05:15
is, here we are in LosLos AngelesAngeles.
124
300000
2000
Jesteśmy tutaj w Los Angeles.
05:17
We workedpracował very hardciężko to get the smogsmog reductionzmniejszenie
125
302000
2000
Bardzo ciężko pracujemy, aby zmniejszyć smog
05:19
happeningwydarzenie here in LosLos AngelesAngeles.
126
304000
2000
który występuje tutaj, w Los Angeles.
05:21
But guessodgadnąć what?
127
306000
2000
I co?
05:23
Because they're doing so much dirtybrudny productionprodukcja in AsiaAsia now,
128
308000
2000
Ponieważ w Azji wytwarzane są wielkie ilości zanieczyszczeń,
05:25
because the environmentalśrodowiskowy lawsprawa
129
310000
2000
z powodu praw środowiskowych
05:27
don't protectochraniać the people in AsiaAsia now,
130
312000
2000
które nie chronią ludzi w Azji,
05:29
almostprawie all of the cleanczysty airpowietrze gainszyski
131
314000
2000
prawie całe powietrze,
05:31
and the toxictoksyczny airpowietrze gainszyski
132
316000
2000
również to toksyczne
05:33
that we'vemamy achievedosiągnięty here in CaliforniaCalifornia
133
318000
2000
które przybywa tutaj do Kalifornii
05:35
have been wipedotarła out by dirtybrudny airpowietrze comingprzyjście over from AsiaAsia.
134
320000
3000
stykało się z zanieczyszczonym powietrzem przybyłym z Azji.
05:39
So, we all are beingistota hittrafienie. We all are beingistota impactedwpływ.
135
324000
3000
To znaczy, że dotyka to nas wszystkich.
05:42
It's just the poorubogi people get hittrafienie first and worstnajgorszy.
136
327000
3000
Tylko, że to biedni ludzie ponoszą jako pierwsze i najgorsze skutki.
05:45
But the dirtybrudny productionprodukcja, the burningpalenie of toxinstoksyny,
137
330000
3000
Ale produkcja nieczystości, spalenie toksyn,
05:48
the lackbrak of environmentalśrodowiskowy standardsstandardy in AsiaAsia
138
333000
2000
oraz braki w azjatyckich normach środowiskowych
05:50
is actuallytak właściwie creatingtworzenie so much dirtybrudny airpowietrze pollutionskażenie
139
335000
3000
skażają powietrze,
05:53
it's comingprzyjście acrossprzez the oceanocean and has erasedwymazany our gainszyski here in CaliforniaCalifornia.
140
338000
3000
które przypływa do nas przez ocean i potęguje zanieczyszczenia w Kalifornii.
05:56
We're back where we were in the 1970s.
141
341000
2000
Powracamy do stanu rzeczy z lat 70.
05:58
And so we're on one planetplaneta,
142
343000
2000
Żyjemy na jednej planecie,
06:00
and we have to be ablezdolny to get to the rootkorzeń of these problemsproblemy.
143
345000
3000
i musimy znaleźć przyczyny tych problemów.
06:03
Well the rootkorzeń of this problemproblem, in my viewwidok,
144
348000
3000
Więc moim zdaniem przyczyną
06:06
is the ideapomysł of disposabilitysrodkiem itselfsamo.
145
351000
3000
jest samo pojęcie jednorazowości.
06:09
You see, if you understandzrozumieć the linkpołączyć
146
354000
3000
Zobaczcie, jeśliby zauważyć połączenie
06:12
betweenpomiędzy what we're doing
147
357000
2000
pomiędzy naszymi czynami,
06:14
to poisonzatruć and pollutezanieczyszczać the planetplaneta
148
359000
2000
które trują i zanieczyszczają świat,
06:16
and what we're doing to poorubogi people,
149
361000
3000
a tym co robimy dla biednych ludzi,
06:19
you arriveprzyjechać at a very troublingniepokojące,
150
364000
2000
dostajemy bardzo kłopotliwy,
06:21
but alsorównież very helpfulpomocny, insightwgląd:
151
366000
3000
ale też pomocny wniosek:
06:24
In orderzamówienie to trashśmieci the planetplaneta,
152
369000
2000
Kiedy niszczysz planetę,
06:26
you have to trashśmieci people.
153
371000
2000
niszczysz również ludzi.
06:28
But if you createStwórz a worldświat where you don't trashśmieci people,
154
373000
3000
Jeśli chcesz stworzyć świat, gdzie żaden człowiek nie cierpi,
06:31
you can't trashśmieci the planetplaneta.
155
376000
2000
nie możesz tego świata niszczyć.
06:33
So now we are at a momentza chwilę
156
378000
2000
Teraz nastał czas,
06:35
where the comingprzyjście togetherRazem of socialspołeczny justicesprawiedliwość as an ideapomysł
157
380000
3000
kiedy społeczna sprawiedliwość
06:38
and ecologyekologia as an ideapomysł,
158
383000
2000
łączy się z ekologią,
06:40
we finallywreszcie can now see
159
385000
2000
i możemy zauważyć na koniec,
06:42
that they are really, at the endkoniec of the day, one ideapomysł.
160
387000
3000
że tak naprawdę są one ze sobą powiązane i tworzą jedność.
06:45
And it's the ideapomysł that we don't have disposablejednorazowego użytku anything.
161
390000
3000
Ta jedność to pomysł, że nie ma nic jednorazowego.
06:48
We don't have disposablejednorazowego użytku resourceszasoby.
162
393000
3000
Nie mamy jednorazowych surowców.
06:51
We don't have disposablejednorazowego użytku speciesgatunki.
163
396000
2000
Nie mamy jednorazowych gatunków.
06:53
And we don't have disposablejednorazowego użytku people eitherzarówno.
164
398000
3000
Nie mamy również jednorazowych ludzi.
06:56
We don't have a throwawaywyrzucić planetplaneta,
165
401000
2000
Nie możemy marnotrawić przyrody,
06:58
and we don't have throwawaywyrzucić childrendzieci -- it's all preciouscenny.
166
403000
3000
ani dzieci -- ponieważ wszystko jest wartościowe.
07:01
And as we all beginzaczynać to come back to that basicpodstawowy understandingzrozumienie,
167
406000
3000
I kiedy wszyscy powracamy do tego podstawowego rozumowania
07:04
newNowy opportunitiesmożliwości for actionczynność beginzaczynać to emergepojawić się.
168
409000
3000
pojawiają się nowe możliwości do działania.
07:07
BiomimicryBiomimikra,
169
412000
2000
Bionaśladownictwo - (biomimikra),
07:09
whichktóry is something
170
414000
2000
jest nauką
07:11
that is an emergingwyłaniający się sciencenauka,
171
416000
2000
dopiero wschodzacą,
07:13
windswiatry up beingistota a very importantważny socialspołeczny justicesprawiedliwość ideapomysł.
172
418000
3000
stającą się bardzo ważną ze względu na sprawiedliwość społeczną.
07:16
People who are just learninguczenie się about this stuffrzeczy,
173
421000
2000
Ludzie, którzy trochę o tym słyszeli, wiedzą,
07:18
biomimicrybiomimikra meansznaczy
174
423000
2000
że bionaśladownictwo polega
07:20
respectingposzanowaniu the wisdommądrość of all speciesgatunki.
175
425000
2000
na poszanowaniu mądrości wszystkich gatunków.
07:22
DemocracyDemokracji, by the way,
176
427000
2000
Nawiasem mówiąc demokracja
07:24
meansznaczy respectingposzanowaniu the wisdommądrość of all people -- and we'lldobrze get to that.
177
429000
2000
to poszanowanie mądrości wszystkich ludzi -- do czego dojdziemy.
07:26
But biomimicrybiomimikra meansznaczy respectingposzanowaniu the wisdommądrość of all speciesgatunki.
178
431000
3000
Ale bionaśladownictwo oznacza respektowanie mądrości wszystkich gatunków.
07:29
It turnsskręca out we're a prettyładny cleversprytny speciesgatunki.
179
434000
3000
Co pokazuje, że jesteśmy naprawdę mądrym gatunkiem.
07:32
This bigduży cortexkora, or whatevercokolwiek, we're prettyładny prouddumny of ourselvesmy sami.
180
437000
3000
To czyni nas bardzo dumnymi z siebie.
07:35
But if we want to make something hardciężko,
181
440000
3000
Ale jeśli chcemy zrobić coś twardego, mocnego,
07:38
we come up, "I know, I'm going to make a hardciężko substancesubstancja.
182
443000
3000
myślimy: "Dobra, chcę zrobić mocny materiał.
07:41
I know, I'm going to get vacuumsOdkurzacze and furnacespiece
183
446000
3000
Zdobędę więc pompy i piece,
07:44
and dragopór stuffrzeczy out of the groundziemia
184
449000
2000
umieszczę to wszystko w jakimś miejscu
07:46
and get things hotgorąco and poisonzatruć and pollutezanieczyszczać,
185
451000
3000
wprawdzie będę używał rzeczy trujących i szkodzących,
07:49
but I got this hardciężko thing.
186
454000
3000
ale będę miał ten mocny produkt.
07:52
I'm so cleversprytny,"
187
457000
2000
Jestem taki mądry."
07:54
and you look behindza you, and there's destructionzniszczenie all around you.
188
459000
3000
Patrzysz za siebie i widzisz wielkie zniszczenie.
07:57
But guessodgadnąć what? You're so cleversprytny,
189
462000
2000
Ale co? Jesteś bardzo sprytny,
07:59
but you're not as cleversprytny as a clamClam.
190
464000
2000
ale nie tak jak małża.
08:01
A clamshell'sprzez telefon z klapką hardciężko.
191
466000
2000
Jej muszla jest również bardzo mocna.
08:03
There's no vacuumsOdkurzacze. There's no bigduży furnacespiece.
192
468000
3000
Ale nie posiada pomp, czy wielkich pieców.
08:06
There's no poisonzatruć. There's no pollutionskażenie.
193
471000
2000
Nie ma trucizn, nie wydziela zanieczyszczeń.
08:08
It turnsskręca out that our other speciesgatunki
194
473000
2000
Znaczy to, że inne stworzenia
08:10
has figuredwzorzysty out a long time agotemu
195
475000
2000
odnalazły jakiś czas temu
08:12
how to createStwórz manywiele of the things that we need
196
477000
3000
jak wytworzyć większość rzeczy, których potrzebujemy
08:15
usingza pomocą biologicalbiologiczny processesprocesy that natureNatura knowswie how to use well.
197
480000
3000
używając do tego procesów biologicznych, o których dobrze wie matka natura.
08:18
Well that insightwgląd of biomimicrybiomimikra,
198
483000
2000
Tak więc założeniem bionaśladownictwa,
08:20
of our scientistsnaukowcy finallywreszcie realizingzrealizowanie
199
485000
2000
jest to co naukowcy wreszcie zrozumieli,
08:22
that we have as much to learnuczyć się from other speciesgatunki.
200
487000
2000
że możemy się wiele nauczyć od innych gatunków --
08:24
I don't mean takingnabierający a mousemysz
201
489000
2000
nie mówię, żeby złapać mysz
08:26
and stickingklejący it with stuffrzeczy.
202
491000
2000
i męczyć ją jak się coś robi.
08:28
I don't mean looking at it from that way -- abusingnadużycie the little speciesgatunki.
203
493000
3000
Nie mam na myśli maltretowania małych stworzeń --
08:31
I mean actuallytak właściwie respectingposzanowaniu them, respectingposzanowaniu what they'veoni achievedosiągnięty.
204
496000
3000
Uważam, że należy szanować je same, oraz ich osiągnięcia.
08:34
That's callednazywa biomimicrybiomimikra,
205
499000
2000
Oto bionaśladownictwo,
08:36
and that opensotwiera się the doordrzwi
206
501000
2000
które otwiera drzwi
08:38
to zerozero wastemarnotrawstwo productionprodukcja,
207
503000
2000
do produkcji bez strat,
08:40
zerozero pollutionskażenie productionprodukcja --
208
505000
2000
do produkcji bez zanieczyszczeń --
08:42
that we could actuallytak właściwie enjoycieszyć się
209
507000
2000
możemy wtedy osiągnąć
08:44
a highwysoki qualityjakość of life, a highwysoki standardstandard of livingżycie
210
509000
2000
wysoką jakość życia, i wysokie standardy
08:46
withoutbez trashingkoszu the planetplaneta.
211
511000
2000
bez niszczenia środowiska.
08:48
Well that ideapomysł of biomimicrybiomimikra,
212
513000
3000
A więc pomysł bionaśladownictwa,
08:51
respectingposzanowaniu the wisdommądrość of all speciesgatunki,
213
516000
2000
szanujący wiedzę innych gatunków,
08:53
combinedłączny with the ideapomysł
214
518000
2000
połączony z pomysłem
08:55
of democracydemokracja and socialspołeczny justicesprawiedliwość,
215
520000
2000
demokracji i sprawiedliwości społecznej,
08:57
respectingposzanowaniu the wisdommądrość and the worthwartość of all people,
216
522000
3000
respektujących mądrość i wartość wszystkich ludzi,
09:00
would give us a differentróżne societyspołeczeństwo.
217
525000
2000
może zmienić społeczeństwo.
09:02
We would have a differentróżne economygospodarka.
218
527000
2000
Możemy mieć różne strategie rozwoju.
09:04
We would have a greenZielony societyspołeczeństwo
219
529000
2000
Może to być zielone społeczeństwo
09:06
that DrDr. KingKról would be prouddumny of.
220
531000
2000
z którego Dr. King byłby dumny.
09:08
That should be the goalcel.
221
533000
2000
To powinien być nasz cel.
09:10
And the way that we get there is to first of all recognizerozpoznać
222
535000
3000
Ale droga, do osiągnięcia tego celu zaczyna się,
09:13
that the ideapomysł of disposabilitysrodkiem
223
538000
3000
zrozumieniem, że "jednorazowość"
09:16
not only hurtsboli
224
541000
2000
rani nie tylko
09:18
the speciesgatunki we'vemamy talkedrozmawialiśmy about,
225
543000
2000
gatunki o których mówiliśmy,
09:20
but it even corruptspsuje our ownwłasny societyspołeczeństwo.
226
545000
3000
ale także szkodzi naszemu społeczeństwu.
09:23
We're so prouddumny to liverelacja na żywo here in CaliforniaCalifornia.
227
548000
3000
Jesteśmy dumni z naszego życia w Kalifornii.
09:26
We just had this votegłosować, and everybody'swszyscy like,
228
551000
2000
Możemy mieć na to swoje zdanie i mamy do tego prawo,
09:28
"Well, not in our statestan.
229
553000
3000
"Nie, tylko nie w naszym stanie
09:31
I don't know what those other statesstany were doing."
230
556000
3000
Nie mam pojęcia co jest w innych stanach."
09:34
(LaughterŚmiech)
231
559000
2000
(Śmiech)
09:36
Just so prouddumny.
232
561000
2000
Właśnie, duma.
09:38
And, yeah, I'm prouddumny, too.
233
563000
3000
I oczywiście ja też jestem dumny.
09:41
But CaliforniaCalifornia,
234
566000
3000
Ale.
09:44
thoughchociaż we leadprowadzić the worldświat in some of the greenZielony stuffrzeczy,
235
569000
3000
Często, jeśli zaczynamy gdzieś zmieniać nawyki na "zielone",
09:47
we alsorównież, unfortunatelyNiestety, leadprowadzić the worldświat
236
572000
2000
często coś, gdzieś zaniedbujemy
09:49
in some of the gulagGułag stuffrzeczy.
237
574000
3000
i nie wychodzi nam to na dobre.
09:52
CaliforniaCalifornia has one of the highestnajwyższy incarcerationuwięzienie ratesstawki
238
577000
3000
W Kalifornii jest jeden z najwyższych współczynników zachorowań
09:55
of all the 50 statesstany.
239
580000
2000
na raka spośród wszystkich 50 stanów.
09:57
We have a moralmorał challengewyzwanie in this momentza chwilę.
240
582000
3000
Mamy teraz moralne wyzwanie.
10:00
We are passionatenamiętny about rescuingratowanie
241
585000
3000
Jesteśmy pełni zapału do ratowania
10:03
some deadnie żyje materialsmateriały from the landfillskładowisko odpadów,
242
588000
2000
jakieś zużyte surowce z wysypisk,
10:05
but sometimesczasami not as passionatenamiętny
243
590000
2000
ale czasem nie tyle,
10:07
about rescuingratowanie livingżycie beingsIstoty, livingżycie people.
244
592000
3000
co do ratowania istot żywych, ludzi.
10:10
And I would say that we liverelacja na żywo in a countrykraj --
245
595000
3000
I mogę powiedzieć, że żyjemy w kraju --
10:13
fivepięć percentprocent of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy populationpopulacja,
246
598000
2000
gdzie żyje 5% światowej populacji,
10:15
25 percentprocent of the greenhouseszklarnia gasesgazy,
247
600000
3000
emitujemy 25 % gazów cieplarnianych,
10:18
but alsorównież 25 percentprocent of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy prisonerswięźniowie.
248
603000
2000
ale również 25% liczby więźniów na świecie.
10:20
One out of everykażdy fourcztery people lockedzablokowany up anywheregdziekolwiek in the worldświat
249
605000
3000
Jeden z czterech więźniów zamkniętych gdzieś na świecie
10:23
is lockedzablokowany up right here in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa.
250
608000
2000
jest zamknięty tutaj, w Stanach Zjednoczonych.
10:25
So that is consistentzgodny with this ideapomysł
251
610000
3000
I potwierdza to,
10:28
that disposabilitysrodkiem is something we believe in.
252
613000
3000
że dalej wierzymy w jednorazowość.
10:31
And yetjeszcze,
253
616000
3000
A mimo to,
10:34
as a movementruch
254
619000
2000
ten ruch
10:36
that has to broadenposzerzyć its constituencyokręg wyborczy,
255
621000
2000
stale się rozprzestrzenia,
10:38
that has to growrosnąć,
256
623000
2000
wzrasta w siłę, walczy z nawykami
10:40
that has to reachdosięgnąć out beyondpoza our naturalnaturalny comfortkomfort zonestrefa,
257
625000
3000
a jednym z jego wyzwań, aby odniósł sukces
10:43
one of the challengeswyzwania to the successpowodzenie of this movementruch,
258
628000
3000
jest pozbycie się wszystkich plastikowych rzeczy
10:46
of gettinguzyskiwanie ridpozbyć się of things like plasticPlastikowy and helpingporcja jedzenia the economygospodarka shiftprzesunięcie,
259
631000
3000
i pomoc przemianom ekonomicznym.
10:49
is people look at our movementruch with some suspicionpodejrzenie.
260
634000
3000
Ludzie patrzą na ten ruch z pewnym dystansem.
10:52
And they askzapytać a questionpytanie, and the questionpytanie is:
261
637000
3000
Zadają nam pytania:
10:55
How can these people be so passionatenamiętny?
262
640000
3000
Jak ci ludzie mogą być tak pochłonięci?
10:58
A poorubogi personosoba, a low-incomeniski przychód personosoba, somebodyktoś in "CancerRaka AlleyAleja,"
263
643000
3000
Może biedna osoba, o niskich dochodach, ktoś z "alei raka"
11:01
somebodyktoś in WattsWatts,
264
646000
3000
ktoś w Watts,
11:04
somebodyktoś in HarlemHarlem, somebodyktoś on an IndianIndyjski reservationrezerwacje,
265
649000
2000
ktoś z Harlemu, lub z rezerwatu Indian,
11:06
mightmoc say to themselvessami, and rightfullysłusznie so,
266
651000
2000
mogą powiedzieć do siebie, zresztą całkiem słusznie:
11:08
"How can these people be so passionatenamiętny
267
653000
3000
"Jak ci ludzie mogą zajmować się
11:11
about makingzrobienie sure
268
656000
2000
sprawdzaniem
11:13
that a plasticPlastikowy bottlebutelka
269
658000
2000
czy plastikowa butelka
11:15
has a seconddruga chanceszansa in life,
270
660000
2000
lub aluminiowa puszka,
11:17
or an aluminumaluminium can has a seconddruga chanceszansa,
271
662000
3000
mają drugą szansę w życiu
11:20
and yetjeszcze, when my childdziecko getsdostaje in troublekłopot
272
665000
2000
kiedy teraz moje dziecko wpadło w kłopoty
11:22
and goesidzie to prisonwięzienie,
273
667000
2000
i poszło do więzienia,
11:24
he doesn't get a seconddruga chanceszansa?"
274
669000
2000
a ono nie dostanie drugiej szansy?"
11:26
How can this movementruch be so passionatenamiętny
275
671000
2000
Jak w ogóle może istnieć taki ruch,
11:28
about sayingpowiedzenie we don't have throwawaywyrzucić stuffrzeczy, no throwawaywyrzucić deadnie żyje materialsmateriały,
276
673000
3000
który mówi, że nie możemy marnotrawić surowców,
11:31
and yetjeszcze acceptzaakceptować
277
676000
2000
które akceptuje niszczenie zdrowia
11:33
throwawaywyrzucić liveszyje and throwawaywyrzucić communitiesspołeczności like "CancerRaka AlleyAleja?"
278
678000
3000
i całych społeczności w miejscach jak "aleja raka"?
11:36
And so we now get a chanceszansa
279
681000
3000
Ale mamy możliwość,
11:39
to be trulynaprawdę prouddumny of this movementruch.
280
684000
3000
być naprawdę dumnymi z naszego działania.
11:42
When we take on topicstematy like this,
281
687000
2000
Kiedy poruszamy tematy takie jak ten,
11:44
it givesdaje us that extradodatkowy call
282
689000
2000
mamy wtedy niesamowitą możliwość,
11:46
to reachdosięgnąć out to other movementsruchy
283
691000
2000
łączyć się z innymi ludźmi, którzy mają swoje pomysły,
11:48
and to becomestają się more inclusivewłącznie and to growrosnąć,
284
693000
3000
i rozrastać się i zajmować się razem wszystkimi tematami.
11:51
and we can finallywreszcie get out of this crazyzwariowany dilemmadylemat that we'vemamy been in.
285
696000
3000
Ale znowu pojawia się dylemat, który był wcześniej.
11:55
MostWiększość of you are good, softheartedkwieciste people.
286
700000
2000
Większość z was to ludzie dobrzy i o wielkim sercu.
11:57
When you were youngermniejszy, you caredpod opieką about the wholecały worldświat,
287
702000
3000
Kiedy byliście młodsi, martwiliście się całym światem,
12:00
and at some pointpunkt
288
705000
2000
i w pewnym momencie
12:02
somebodyktoś said you had to pickwybierać an issuekwestia,
289
707000
2000
ktoś powiedział wam, że musicie wybrać,
12:04
you had to boilgotować your love down to an issuekwestia.
290
709000
2000
musieliście skupić całą uwagę na jednej sprawie.
12:06
Can't love the wholecały worldświat --
291
711000
2000
Nie można zajmować się wszystkimi rzeczami naraz --
12:08
you've got to work on treesdrzewa,
292
713000
2000
albo pracujesz nad drzewami,
12:10
or you've got to work on immigrationimigracji.
293
715000
2000
albo nad imigracją.
12:12
You've got to shrinkkurczyć się it down and be about one issuekwestia.
294
717000
3000
Musieliście ograniczyć swoje zainteresowania i skupić się na jednym.
12:15
And really, they fundamentallyzasadniczo told you,
295
720000
3000
I z pewnością zapytano was:
12:18
"Are you going to huguścisk a treedrzewo,
296
723000
2000
"Czy wolisz przytulić się do drzewa,
12:20
or are you going to huguścisk a childdziecko? PickWybierz.
297
725000
2000
czy do dziecka? Wybieraj.
12:22
Are you going to huguścisk a treedrzewo,
298
727000
2000
Wolisz drzewo,
12:24
or are you going to huguścisk a childdziecko? PickWybierz."
299
729000
2000
czy małe dziecko? Wybieraj."
12:26
Well, when you startpoczątek workingpracujący on issuesproblemy like plasticPlastikowy,
300
731000
2000
Kiedy jednak zaczęliście zagłębiać się w temat plastiku,
12:28
you realizerealizować that the wholecały thing is connectedpołączony,
301
733000
3000
zrozumieliście, że wszystkie te sprawy są ze sobą połączone,
12:31
and luckilyna szczęście mostwiększość of us are blessedbłogosławiony to have two armsramiona.
302
736000
2000
i na szczęście większość z nas ma dwa ramiona.
12:33
We can huguścisk bothobie.
303
738000
2000
Możemy się przytulić wszyscy razem.
12:35
Thank you very much.
304
740000
2000
Dziękuję bardzo.
12:37
(ApplauseAplauz)
305
742000
6000
(Brawa)
Translated by Oskar Kocoł
Reviewed by Marcin Kasiak

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Van Jones - Social justice and green energy activist
Van Jones sees a clear link between social justice and green energy -- and works for both.

Why you should listen

Anthony "Van" Jones is founder of the Ella Baker Center for human rights, based in Oakland, California, and of Green for All, an NGO dedicated to "building an inclusive green economy strong enough to lift people out of poverty." His work points to the connection between green energy and job creation. He's the author of The Green Collar Economy: How One Solution Can Fix Our Two Biggest Problems. In 2009, US President Obama appointed Jones his Special Advisor on Green Jobs; Jones resigned the position later that year.

Jones is a senior fellow at the Center For American Progress and a senior policy advisor at Green For All. He holds a joint appointment at Princeton as a distinguished visiting fellow in both the Center for African American Studies and in the Program in Science, Technology and Environmental Policy at the Woodrow Wilson School of Public and International Affairs.

More profile about the speaker
Van Jones | Speaker | TED.com