TEDxGreatPacificGarbagePatch
Van Jones: The economic injustice of plastic
Van JOnes: Bất công kinh tế về nhựa
Filmed:
Readability: 3.7
632,699 views
Van Jones đưa ra một vấn đề về ô nhiễm nhựa từ góc nhìn của công bằng xã hội. Vì rác nhựa, anh ta nói, gây hại những người nghèo và những nước nghèo "đầu tiên và tệ nhất", với những hậu quả mà chúng ta cùng gánh chịu không cần biết chúng ta sống ở đâu hay làm được gì. Tại TEDxGPGP, anh ta đã đề xuất những ý tưởng mạnh mẽ để giúp chúng ta cải thiện hành tinh đầy rác của chúng ta.
Van Jones - Social justice and green energy activist
Van Jones sees a clear link between social justice and green energy -- and works for both. Full bio
Van Jones sees a clear link between social justice and green energy -- and works for both. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:19
I am honored to be here,
0
4000
2000
Tôi rất vinh dự được có mặt ở đây
00:21
and I'm honored to talk about this topic,
1
6000
2000
và vinh dự được nói về chủ đề này
00:23
which I think is of grave importance.
2
8000
2000
chủ đề mà tôi nghĩ vô cùng quan trọng
00:25
We've been talking a lot about
3
10000
2000
Chúng ta đã không ngừng nói về
00:27
the horrific impacts of plastic
4
12000
2000
những ảnh hưởng ghê gớm của nhựa
00:29
on the planet and on other species,
5
14000
3000
lên hành tinh này và mọi giống loài,
00:32
but plastic hurts people too,
6
17000
2000
nhưng nhựa cũng làm hại con người
00:34
especially poor people.
7
19000
3000
đặc biệt là những người nghèo
00:37
And both in the production of plastic,
8
22000
2000
Cả trong quá trình sản xuất nhựa
00:39
the use of plastic and the disposal of plastic,
9
24000
3000
lẫn trong quá trình sử dụng, phân hủy nhựa
00:42
the people who have the bull's-eye on their foreheads
10
27000
2000
những người phải làm bia đỡ đạn
00:44
are poor people.
11
29000
3000
chính là người nghèo
00:47
People got very upset
12
32000
3000
Người ta rất lo lắng
00:50
when the BP oil spill happened
13
35000
2000
khi xảy ra vụ tràn dầu của BP
00:52
for very good reason.
14
37000
2000
bởi nhiều lý do.
00:54
People thought about, "Oh, my God.
15
39000
2000
Người ta nghĩ: "Ôi trời!
00:56
This is terrible, this oil -- it's in the water.
16
41000
2000
Thật kinh khủng, dâu - nó ở trong nước
00:58
It's going to destroy
17
43000
2000
Nó sẽ phá hoại
01:00
the living systems there.
18
45000
2000
hệ thống sống ở đó.
01:02
People are going to be hurt.
19
47000
2000
Con người sẽ bị thương.
01:04
This is a terrible thing,
20
49000
2000
Thật kinh khủng,
01:06
that the oil is going to hurt the people in the Gulf."
21
51000
2000
chúng sẽ làm hại những người ở Vịnh Mexico"
01:08
What people don't think about
22
53000
2000
Những gì người ta không nghĩ tới là:
01:10
is: what if the oil had made it safely to shore?
23
55000
3000
Nếu số dầu đó cập bờ thì sao?
01:13
What if the oil actually got where it was trying to go?
24
58000
3000
Nếu số dầu đó thực sự đến nơi mà nó cố gắng đến?
01:16
Not only would it have been burned in engines
25
61000
2000
Không chỉ được đốt trong các động cơ
01:18
and added to global warming,
26
63000
3000
và góp phần hiện tượng nóng lên toàn cầu
01:21
but there's a place called "Cancer Alley,"
27
66000
3000
mà còn có một nơi gọi là "Cancer Alley" (hẻm ung thư)
01:24
and the reason it's called "Cancer Alley"
28
69000
2000
Và nguyên do nó được gọi là "Cancer Alley"
01:26
is because the petrochemical industry
29
71000
3000
là bởi ngành công nghiệp hóa dầu
01:29
takes that oil and turns it into plastic
30
74000
2000
dùng số dầu đó và biến thành nhựa
01:31
and, in the process, kills people.
31
76000
3000
và, quá trình đó giết con người.
01:34
It shortens the lives of the people who live there in the Gulf.
32
79000
3000
Cụ thể là những người sống ở cái Vịnh đó.
01:37
So oil and petrochemicals are not just a problem where there's a spill;
33
82000
3000
Vậy thì dầu và hóa dầu không chỉ là vấn đề khi bị tràn
01:40
they're a problem where there's not.
34
85000
2000
chúng là vấn đề khi không bị tràn
01:42
And what we don't often appreciate
35
87000
2000
Và điều mà chúng ta thường không tính đến
01:44
is the price that poor people pay
36
89000
2000
là cái giá mà người nghèo phải trả
01:46
for us to have these disposable products.
37
91000
2000
để chúng ta những sản phẩm không phân hủy này.
01:48
The other thing that we don't often appreciate
38
93000
2000
Điều khác mà chúng ta thường không tính đến
01:50
is it's not just at the point of production that poor people suffer.
39
95000
3000
là người nghèo không chỉ chịu bị hại trong quá trình sản xuất
01:53
Poor people also suffer
40
98000
2000
mà họ còn chịu đựng
01:55
at the point of use.
41
100000
2000
khi sử dụng
01:57
Those of us who earn a certain income level,
42
102000
2000
Những người có một mức thu nhập nhất định trong chúng ta
01:59
we have something called choice.
43
104000
2000
có cái gọi là lựa chọn.
02:01
The reason why you want to work hard and have a job
44
106000
2000
Lý do bạn muốn học chăm chỉ, có một công việc
02:03
and not be poor and broke
45
108000
2000
và không bị nghèo đói, phá sản
02:05
is so you can have choices, economic choices.
46
110000
3000
là như vậy bạn có những sự lựa chọn, những sự lựa chọn kinh tế
02:08
We actually get a chance to choose
47
113000
2000
Chúng ta thực sự có cơ hội lựa chọn
02:10
not to use products
48
115000
2000
không sử dụng các sản phẩm
02:12
that have dangerous, poisonous plastic in them.
49
117000
2000
chứa nhựa nguy hiểm, có độc trong đó.
02:14
Other people who are poor don't have those choices.
50
119000
3000
Những người nghèo khác thì không.
02:17
So low-income people often are the ones
51
122000
2000
Những người có thu nhập thấp
02:19
who are buying the products
52
124000
2000
thường là người mua các sản phẩm
02:21
that have those dangerous chemicals in them that their children are using.
53
126000
3000
có hóa chất động hại mà con của họ đang sử dụng.
02:24
Those are the people who wind up
54
129000
2000
Họ là những người đứng mũi chịu sào
02:26
actually ingesting a disproportionate amount
55
131000
2000
phải tiếp nhận một lượng lớn
02:28
of this poisonous plastic and using it.
56
133000
3000
nhựa độc hại này và sử dụng nó.
02:31
And people say, "Well, they should just buy a different product."
57
136000
3000
Người ta cứ nói "Chà, họ nên mua sản phẩm khác."
02:34
Well, the problem with being poor is you don't have those choices.
58
139000
3000
Vấn đề là khi nghèo bạn không có lựa chọn.
02:37
You often have to buy the cheapest products.
59
142000
2000
Bạn thường buộc phỉa mua những thứ rẻ tiền nhất
02:39
The cheapest products are often the most dangerous.
60
144000
3000
cũng thường là những thứ nguy hiểm nhất
02:42
And if that weren't bad enough,
61
147000
2000
Và nếu vậy vẫn chưa đủ tệ,
02:44
if it wasn't just the production of plastic
62
149000
2000
nếu không chỉ là việc sản xuất nhựa
02:46
that's giving people cancer in places like "Cancer Alley" and shortening lives
63
151000
3000
cho người ung thư nơi như là "Cancer Alley", chết sớm hơn,
02:49
and hurting poor kids at the point of use,
64
154000
3000
thì chúng gây hại những đứa trẻ nghèo
02:52
at the point of disposal,
65
157000
2000
lúc sử dụng, lúc phân hủy.
02:54
once again, it's poor people
66
159000
2000
Một lần nữa, đó là người nghèo.
02:56
who bear the burden.
67
161000
2000
những người phải chịu gánh nặng.
02:58
Often, we think we're doing a good thing.
68
163000
2000
Thường, chúng ta nghĩ chúng ta đang làm việc tốt
03:00
You're in your office,
69
165000
2000
Nếu bạn đang ở trong văn phòng,
03:02
and you're drinking your bottled water, or whatever it is,
70
167000
2000
bạn đang uống nước, hoặc bất kỳ thứ gì
03:04
and you think to yourself, "Hey, I'm going to throw this away.
71
169000
3000
và bạn tự nghĩ "Mình sẽ vứt thứ này đi.
03:07
No, I'm going to be virtuous.
72
172000
2000
Không, mình sẽ tỏ ra đức hạnh.
03:09
I'm going to put it in the blue bin."
73
174000
2000
Mình sẽ ném nó vào cái thùng rác màu xanh"
03:11
You think, "I put mine in the blue bin,"
74
176000
2000
Bạn nghĩ "Mình bỏ cái của mình và thùng rác xanh"
03:13
and then you look at your colleague and say,
75
178000
3000
và nhìn đồng nghiệp của mình và nói
03:16
"Why, you cretin.
76
181000
2000
"Tại sao, đồ ngu si
03:18
You put yours in the white bin."
77
183000
2000
cậu lại bỏ cái của cậu và thùng trắng?"
03:20
And we use that as a moral tickle.
78
185000
2000
Và chúng ta coi đó là chuyện đùa đạo đức
03:22
We feel so good about ourselves.
79
187000
2000
Chúng ta nghĩ chính mình thật tốt
03:25
Maybe I'll feel good myself.
80
190000
2000
Có lẽ, tôi sẽ cảm thấy mình thật tốt
03:27
Not you, but I feel this way.
81
192000
3000
Không phải bạn, nhưng tôi nghĩ vậy.
03:31
And so we kind of have this kind of moral feel-good moment.
82
196000
3000
Vậy là chúng ta kiểu như có khoảnh khắc đạo đức tốt đẹp
03:34
But if we were to be able to follow that little bottle
83
199000
3000
Nhưng nếu chúng ta có khả năng dõi theo cái chai nhỏ đó
03:37
on its journey,
84
202000
2000
trên hành trình của nó
03:39
we would be shocked to discover that, all too often,
85
204000
3000
chúng ta có thể sốc khi khám phá rằng
03:42
that bottle is going to be put on a boat,
86
207000
2000
chẳng mấy khi nó được bỏ lên một cái tàu
03:44
it's going to go all the way across the ocean
87
209000
3000
vượt qua đại dương
03:47
at some expense,
88
212000
2000
với một chút chi phí
03:49
and it's going to wind up in a developing country -- often China.
89
214000
3000
và nó sẽ kết thúc ở một quốc gia đang phát triển, thường là Trung Quốc
03:52
I think in our minds we imagine somebody's going to take the little bottle,
90
217000
3000
Tôi nghĩ chúng ta sẽ tưởng tượng ai đó sắp nhận cái chai
03:55
say, "Oh, little bottle.
91
220000
3000
nói rằng: "Ôi cái chai nhỏ bé,
03:58
We're so happy to see you, little bottle."
92
223000
2000
Chúng tôi rất vui được gặp bạn, cái chai nhỏ bé"
04:00
(Laughter)
93
225000
2000
(Cười)
04:02
"You've served so well."
94
227000
3000
"Bạn đã phục vụ rất tốt."
04:05
He's given a little bottle massage,
95
230000
2000
Anh ta mat-xa cho cái chai
04:07
a little bottle medal.
96
232000
2000
tặng cái chai chiếc huy chương.
04:09
And say, "What would you like to do next?"
97
234000
2000
Và nói: "Giờ bạn muốn làm gì tiếp theo?"
04:11
The little bottle says, "I just don't know."
98
236000
3000
Cái chai nói: "Mình chẳng biết nữa."
04:14
But that's not actually what happens.
99
239000
3000
Nhưng đó thực sự không diễn ra
04:19
That bottle
100
244000
2000
Cái chai đó
04:21
winds up getting burned.
101
246000
3000
kết thúc bằng cách bị đốt.
04:24
Recycling of plastic in many developing countries
102
249000
3000
Tái chế nhựa ở nhiều quốc gia đang phát triển
04:27
means the incineration of the plastic,
103
252000
2000
nghĩa là quá trình đốt rác nhựa,
04:29
the burning of the plastic,
104
254000
2000
quá trình đốt nhựa,
04:31
which releases incredible toxic chemicals
105
256000
2000
và sẽ thải ra những chất độc hóa học không thể tưởng
04:33
and, once again, kills people.
106
258000
2000
và, một lần nữa, giết con người.
04:35
And so poor people
107
260000
2000
Vậy, những người nghèo
04:37
who are making these products
108
262000
2000
những người làm ra những sản phẩm này
04:39
in petrochemical centers like "Cancer Alley,"
109
264000
3000
ở những trung tâm hóa dầu như "Cancer Alley"
04:42
poor people who are consuming these products disproportionately,
110
267000
2000
người nghèo đang sử dụng những sản phẩm này một cách không cân xứng,
04:44
and then poor people,
111
269000
2000
sau đó những người nghèo
04:46
who even at the tail end of the recycling
112
271000
2000
những người thậm chí cở cuối quy trình tái chế
04:48
are having their lives shortened,
113
273000
3000
cũng chết sớm hơn.
04:51
are all being harmed greatly
114
276000
3000
và bị đe dọa ghê gớm
04:54
by this addiction that we have
115
279000
3000
bởi cơn nghiện
04:57
to disposability.
116
282000
2000
dùng đồ sử dụng một lần của chúng ta (ly, muỗng, nĩa,..)
04:59
Now you think to yourself -- because I know how you are --
117
284000
2000
Giờ bạn tự nghĩ - vì tôi biết bạn -
05:01
you say, "That sure is terrible
118
286000
2000
Bạn nói "Điều này thật tồi tệ
05:03
for those poor people.
119
288000
2000
cho những người nghèo.
05:05
It's just awful,
120
290000
2000
Nó thật ghê gớm,
05:07
those poor people.
121
292000
2000
cho những người nghèo
05:09
I hope someone does something to help them."
122
294000
3000
Giá như có ai làm gì đó để giúp họ."
05:12
But what we don't understand is --
123
297000
3000
Nhưng điều chúng ta không hiểu là
05:15
is, here we are in Los Angeles.
124
300000
2000
ngay tại Los Angeles đây,
05:17
We worked very hard to get the smog reduction
125
302000
2000
chúng ta làm việc cật lực để giảm thiểu sương mù
05:19
happening here in Los Angeles.
126
304000
2000
xảy ra tại Los Angelos này.
05:21
But guess what?
127
306000
2000
Nhưng đoán xem?
05:23
Because they're doing so much dirty production in Asia now,
128
308000
2000
Bởi vì họ đang sản xuất quá nhiều ô nhiễm ở Châu Á
05:25
because the environmental laws
129
310000
2000
bởi luật môi trường ở châu Á
05:27
don't protect the people in Asia now,
130
312000
2000
không bảo vệ con người ,
05:29
almost all of the clean air gains
131
314000
2000
mà hầu hết không khí sạch tạo ra
05:31
and the toxic air gains
132
316000
2000
và không khí độc tạo ra
05:33
that we've achieved here in California
133
318000
2000
mà chúng ta đạt được ở California này
05:35
have been wiped out by dirty air coming over from Asia.
134
320000
3000
bị trôi sạch bởi không khí ô nhiễm đến từ châu Á
05:39
So, we all are being hit. We all are being impacted.
135
324000
3000
Chúng ta dính đòn. Chúng ta chịu ảnh hưởng.
05:42
It's just the poor people get hit first and worst.
136
327000
3000
Những người nghèo dính đòn trước và tệ nhất
05:45
But the dirty production, the burning of toxins,
137
330000
3000
Nhưng sản xuất độc hại, việc đốt chất độc
05:48
the lack of environmental standards in Asia
138
333000
2000
sự lỏng lẻo về tiêu chuẩn môi trường ở châu Á
05:50
is actually creating so much dirty air pollution
139
335000
3000
mới thực sự tạo ra ô nhiễm không khí nhiều như vậy.
05:53
it's coming across the ocean and has erased our gains here in California.
140
338000
3000
Nó vượt qua đại dương và xóa hết mọi nỗ lực của chúng ta ở California này
05:56
We're back where we were in the 1970s.
141
341000
2000
Chúng ta trở lại như chính chúng ta những năm 70.
05:58
And so we're on one planet,
142
343000
2000
Chúng ta ở cùng một hành tinh
06:00
and we have to be able to get to the root of these problems.
143
345000
3000
và chúng ta phải hiểu gốc rễ của những vấn đề này.
06:03
Well the root of this problem, in my view,
144
348000
3000
Nguồn gốc của vấn đề này, theo tôi
06:06
is the idea of disposability itself.
145
351000
3000
chính là ý tưởng của việc "sử dụng một lần".
06:09
You see, if you understand the link
146
354000
3000
Bạn thấy đó, nếu bạn hiểu mối liên kết
06:12
between what we're doing
147
357000
2000
giữa những gì chúng ta đang làm
06:14
to poison and pollute the planet
148
359000
2000
với chất độc và ô nhiễm trên hành tinh này
06:16
and what we're doing to poor people,
149
361000
3000
and những gì chúng ta đang làm với người nghèo,
06:19
you arrive at a very troubling,
150
364000
2000
thì chúng ta có một rắc rối rất lớn
06:21
but also very helpful, insight:
151
366000
3000
nhưng cũng rất hữu ích, quan sát:
06:24
In order to trash the planet,
152
369000
2000
Để phá hành tinh
06:26
you have to trash people.
153
371000
2000
bạn sẽ phải phá con người.
06:28
But if you create a world where you don't trash people,
154
373000
3000
Nhưng nếu bạn tạo ra một thế giới nơi bạn không phải phá con người
06:31
you can't trash the planet.
155
376000
2000
bạn không thể phá hành tinh.
06:33
So now we are at a moment
156
378000
2000
Chúng ta đang ở thời điểm
06:35
where the coming together of social justice as an idea
157
380000
3000
mà cùng nhau tiến đến công bằng xã hội như một ý tưởng
06:38
and ecology as an idea,
158
383000
2000
và sinh thái học như là một ý tưởng,
06:40
we finally can now see
159
385000
2000
cuối cùng chúng ta có thể thấy
06:42
that they are really, at the end of the day, one idea.
160
387000
3000
rằng chúng ta, dù thế nào, cũng là một ý tưởng.
06:45
And it's the idea that we don't have disposable anything.
161
390000
3000
Ý tưởng đó là chúng ta không có đồ sử dụng một lần nào cả
06:48
We don't have disposable resources.
162
393000
3000
Chúng ta không có những nguồn lực chỉ sử dụng một lần
06:51
We don't have disposable species.
163
396000
2000
Chúng ta không có những giống loài chỉ sử dụng một lần.
06:53
And we don't have disposable people either.
164
398000
3000
và chúng ta cũng không có những con người chỉ sử dụng một lần.
06:56
We don't have a throwaway planet,
165
401000
2000
Chúng ta không có một hành tinh vứt đi
06:58
and we don't have throwaway children -- it's all precious.
166
403000
3000
và chúng ta không có những đứa trẻ vứt đi -- chúng đều vô giá
07:01
And as we all begin to come back to that basic understanding,
167
406000
3000
Và chúng ta cùng quay lại điều cơ bản đó
07:04
new opportunities for action begin to emerge.
168
409000
3000
những cơ hội để hành động đang bắt đầu hiện ra.
07:07
Biomimicry,
169
412000
2000
Phỏng sinh,
07:09
which is something
170
414000
2000
một mô hình khoa học mới nổi,
07:11
that is an emerging science,
171
416000
2000
07:13
winds up being a very important social justice idea.
172
418000
3000
kết thúc là một ý tưởng công bằng xã hội rất quan trọng
07:16
People who are just learning about this stuff,
173
421000
2000
Những ai mới chỉ biết về chuyện này,
07:18
biomimicry means
174
423000
2000
phỏng sinh nghĩa là
07:20
respecting the wisdom of all species.
175
425000
2000
tôn trọng trí tuệ sự sáng suốt của mọi giống loài.
07:22
Democracy, by the way,
176
427000
2000
Dân chủ, nhân tiện,
07:24
means respecting the wisdom of all people -- and we'll get to that.
177
429000
2000
nghĩa là tôn trọng sự sáng suốt của mọi người - và chúng ta sẽ nói về nó sau.
07:26
But biomimicry means respecting the wisdom of all species.
178
431000
3000
Nhưng phỏng sinh nghĩa là tôn trọng sự sáng suốt của mọi giống loài.
07:29
It turns out we're a pretty clever species.
179
434000
3000
Hóa ra chúng là những sinh vật rất thông minh.
07:32
This big cortex, or whatever, we're pretty proud of ourselves.
180
437000
3000
Cái vỏ lớn này, hay bất kỳ thứ gì, chúng ta khá tự hào về chính mình
07:35
But if we want to make something hard,
181
440000
3000
Nhưng nếu chúng ta muốn làm gì đó cứng,
07:38
we come up, "I know, I'm going to make a hard substance.
182
443000
3000
chúng ta như này "Tôi biết, tôi sắp làm một thứ cứng
07:41
I know, I'm going to get vacuums and furnaces
183
446000
3000
Tôi biết, tôi sẽ kiếm lò nung và chân không (vacumms)
07:44
and drag stuff out of the ground
184
449000
2000
và đào các thứ khỏi lòng đất
07:46
and get things hot and poison and pollute,
185
451000
3000
và khiến mọi thứ nóng lên và độc hại và ô nhiễm
07:49
but I got this hard thing.
186
454000
3000
nhưng mình sẽ có được thứ cứng này.
07:52
I'm so clever,"
187
457000
2000
Mình thật thông minh."
07:54
and you look behind you, and there's destruction all around you.
188
459000
3000
và bạn nhìn sau lưng bạn, và sự tàn phá ở xung quanh bạn
07:57
But guess what? You're so clever,
189
462000
2000
Nhưng đoán xem, bạn thật thông minh
07:59
but you're not as clever as a clam.
190
464000
2000
nhưng chưa bằng con sò.
08:01
A clamshell's hard.
191
466000
2000
Vỏ sò rất cứng.
08:03
There's no vacuums. There's no big furnaces.
192
468000
3000
Không có chân không. Không có lò nung lớn.
08:06
There's no poison. There's no pollution.
193
471000
2000
Không có chất độc. Không có ô nhiễm
08:08
It turns out that our other species
194
473000
2000
Hóa ra những giống loài khác của chúng ta
08:10
has figured out a long time ago
195
475000
2000
đã tìm ra cách giải quyết từ lâu lắm rồi.
08:12
how to create many of the things that we need
196
477000
3000
Làm sao để để tạo ra rất nhiều thứ mà chúng ta cần
08:15
using biological processes that nature knows how to use well.
197
480000
3000
sử dụng các quy trình sinh học mà tự nhiên hiểu rõ cách dùng.
08:18
Well that insight of biomimicry,
198
483000
2000
Đó là sự sáng suốt của phỏng sinh học.
08:20
of our scientists finally realizing
199
485000
2000
Những nhà khoa học của chúng ta cuối cùng cũng nhận ra
08:22
that we have as much to learn from other species.
200
487000
2000
chúng ta có rất nhiều điều để học từ những loài khác.
08:24
I don't mean taking a mouse
201
489000
2000
Tôi không có ý lấy một con chuột
08:26
and sticking it with stuff.
202
491000
2000
chọc ghẹo nó các kiểu.
08:28
I don't mean looking at it from that way -- abusing the little species.
203
493000
3000
Tôi không có ý quan sát nó theo cách đó - quấy rối một sinh vật nhỏ.
08:31
I mean actually respecting them, respecting what they've achieved.
204
496000
3000
Tôi thực sự tôi trọng chúng, tôn trọng những gì chúng đã đạt được.
08:34
That's called biomimicry,
205
499000
2000
Đó là phỏng sinh học,
08:36
and that opens the door
206
501000
2000
và nó mở ra cánh cửa
08:38
to zero waste production,
207
503000
2000
đến sản xuất không phí phạm
08:40
zero pollution production --
208
505000
2000
không ô nhiễm,
08:42
that we could actually enjoy
209
507000
2000
mà chúng ta thực sự có thể tận hưởng
08:44
a high quality of life, a high standard of living
210
509000
2000
chất lượng cuộc sống cao, tiêu chuẩn cuộc sống cao
08:46
without trashing the planet.
211
511000
2000
mà không phá hoại hành tinh này.
08:48
Well that idea of biomimicry,
212
513000
3000
Ý tưởng về phỏng sinh học đó,
08:51
respecting the wisdom of all species,
213
516000
2000
tôn trọng trí tuệ của mọi loài sinh vật,
08:53
combined with the idea
214
518000
2000
kết hợp với ý tưởng
08:55
of democracy and social justice,
215
520000
2000
về dân chủ và công bằng xã hội,
08:57
respecting the wisdom and the worth of all people,
216
522000
3000
tôn trọng sự sáng suốt và giá trị của mọi người
09:00
would give us a different society.
217
525000
2000
sẽ cho chúng ta một xã hội khác.
09:02
We would have a different economy.
218
527000
2000
Chúng ta có thể có một nền kinh tế khác
09:04
We would have a green society
219
529000
2000
Chúng ta có thể có một xã hội xanh
09:06
that Dr. King would be proud of.
220
531000
2000
có thể khiến Tiến sĩ King tự hào.
09:08
That should be the goal.
221
533000
2000
Đó là mục tiêu.
09:10
And the way that we get there is to first of all recognize
222
535000
3000
Và con đường mà chúng ta đến đó đầu tiên là nhận ra
09:13
that the idea of disposability
223
538000
3000
ý tưởng về việc sử dụng một lần
09:16
not only hurts
224
541000
2000
không chỉ làm hại đến những giống loài mà chúng ta nhắc tới
09:18
the species we've talked about,
225
543000
2000
09:20
but it even corrupts our own society.
226
545000
3000
mà còn làm hư hỏng chính xã hội của chúng ta.
09:23
We're so proud to live here in California.
227
548000
3000
Chúng ta tự hào sống ở California này đây
09:26
We just had this vote, and everybody's like,
228
551000
2000
Chúng ta có lá phiếu này, và mọi người kiểu như
09:28
"Well, not in our state.
229
553000
3000
"Chà, không phải ở bang của chúng ta.
09:31
I don't know what those other states were doing."
230
556000
3000
Tôi không biết những bang khác đang làm gì cả."
09:34
(Laughter)
231
559000
2000
(cười)
09:36
Just so proud.
232
561000
2000
Cứ tự hào.
09:38
And, yeah, I'm proud, too.
233
563000
3000
Và, tôi cũng tự hào.
09:41
But California,
234
566000
3000
Nhưng California,
09:44
though we lead the world in some of the green stuff,
235
569000
3000
mặc cho chúng ta đang dẫn đầu ở một vài thứ xanh,
09:47
we also, unfortunately, lead the world
236
572000
2000
chúng ta, không may, cũng dẫn đầu thế giới
09:49
in some of the gulag stuff.
237
574000
3000
về một số vấn đề cải tạo.
09:52
California has one of the highest incarceration rates
238
577000
3000
California có mức độ đốt rác nhựa thuộc hàng cao nhất
09:55
of all the 50 states.
239
580000
2000
trong số 50 bang.
09:57
We have a moral challenge in this moment.
240
582000
3000
Bây giờ, chúng ta có thử thách về đạo đức
10:00
We are passionate about rescuing
241
585000
3000
Chúng ta hết lòng giải cứu
10:03
some dead materials from the landfill,
242
588000
2000
những vật liệu chết từ lòng đất
10:05
but sometimes not as passionate
243
590000
2000
nhưng đôi khi không được hết lòng
10:07
about rescuing living beings, living people.
244
592000
3000
về việc giải cứu cuộc sống, giải cứu con người được như vậy.
10:10
And I would say that we live in a country --
245
595000
3000
Và tôi nói rằng chúng ta sống ở một đất nước
10:13
five percent of the world's population,
246
598000
2000
chiếm 5% dân số thế giới
10:15
25 percent of the greenhouse gases,
247
600000
3000
25% khí nhà kính
10:18
but also 25 percent of the world's prisoners.
248
603000
2000
nhưng cũng chiếm 25% tù nhân của thế giới.
10:20
One out of every four people locked up anywhere in the world
249
605000
3000
Một trên bốn người bị nhốt trên thế giới
10:23
is locked up right here in the United States.
250
608000
2000
đang bị nhốt tại Mỹ.
10:25
So that is consistent with this idea
251
610000
3000
Nó nhất quán với ý tưởng này
10:28
that disposability is something we believe in.
252
613000
3000
rằng việc sử dụng một lầ là điều mà chúng ta tin tưởng.
10:31
And yet,
253
616000
3000
Và,
10:34
as a movement
254
619000
2000
như một sự tiến triển
10:36
that has to broaden its constituency,
255
621000
2000
phải mở rộng cử tri,
10:38
that has to grow,
256
623000
2000
phải phát triển,
10:40
that has to reach out beyond our natural comfort zone,
257
625000
3000
phải vươn ra khỏi vùng an toàn tự nhiên của chúng ta,
10:43
one of the challenges to the success of this movement,
258
628000
3000
một trong những thách thức để thành công bước này
10:46
of getting rid of things like plastic and helping the economy shift,
259
631000
3000
phải thoát khỏi những thứ như là nhựa và thay đổi nền kinh tế,
10:49
is people look at our movement with some suspicion.
260
634000
3000
là con người nhìn vào đây bằng sự nghi ngờ.
10:52
And they ask a question, and the question is:
261
637000
3000
Và họ đặt câu hỏi:
10:55
How can these people be so passionate?
262
640000
3000
Làm sao để những này quyết tâm?
10:58
A poor person, a low-income person, somebody in "Cancer Alley,"
263
643000
3000
Một người nghèo, có thu nhập thấp, ở "Cancer Valley"
11:01
somebody in Watts,
264
646000
3000
ở Watts,
11:04
somebody in Harlem, somebody on an Indian reservation,
265
649000
2000
ở Harlem, ở khu giới hạn Ấn Độ
11:06
might say to themselves, and rightfully so,
266
651000
2000
có thể nói với chính họ,
11:08
"How can these people be so passionate
267
653000
3000
"Làm sao những người này có thể hết lòng
11:11
about making sure
268
656000
2000
về việc đảm bảo
11:13
that a plastic bottle
269
658000
2000
rằng một cái chai nhựa
11:15
has a second chance in life,
270
660000
2000
có cơ hội thứ hai trong đời
11:17
or an aluminum can has a second chance,
271
662000
3000
hoặc một lon nhôm có cơ hội thứ hai
11:20
and yet, when my child gets in trouble
272
665000
2000
và khi nào thì con tôi sẽ gặp rắc rối
11:22
and goes to prison,
273
667000
2000
và đi tù,
11:24
he doesn't get a second chance?"
274
669000
2000
nó không có cơ hội thứ hai sao?"
11:26
How can this movement be so passionate
275
671000
2000
Làm sao bước đi này có thể hết lòng
11:28
about saying we don't have throwaway stuff, no throwaway dead materials,
276
673000
3000
nói chúng ta không có những đồ vứt đi, những vật liệu chết bỏ đi
11:31
and yet accept
277
676000
2000
và chấp nhận
11:33
throwaway lives and throwaway communities like "Cancer Alley?"
278
678000
3000
sự sống bỏ đi, và công đồng như "Cancer Alley?"
11:36
And so we now get a chance
279
681000
3000
Và giờ chúng ta có cơ hội
11:39
to be truly proud of this movement.
280
684000
3000
để thực sự tự hào về bước tiến này.
11:42
When we take on topics like this,
281
687000
2000
Khi chúng tôi nói về chủ đề này,
11:44
it gives us that extra call
282
689000
2000
nó cho chúng ta thêm cuộc gọi
11:46
to reach out to other movements
283
691000
2000
để liên lạc với những bước tiến khác
11:48
and to become more inclusive and to grow,
284
693000
3000
và trở nên bao hàm và phát triển
11:51
and we can finally get out of this crazy dilemma that we've been in.
285
696000
3000
và cuối cùng chúng ta có thể thoát khỏi thảm họa điên rồ này
11:55
Most of you are good, softhearted people.
286
700000
2000
Hầu hết các bạn là người tốt, nhân hậu.
11:57
When you were younger, you cared about the whole world,
287
702000
3000
Khi bạn còn nhỏ, bạn quan tâm đến cả thế giới
12:00
and at some point
288
705000
2000
và có đôi lúc
12:02
somebody said you had to pick an issue,
289
707000
2000
ai đó nói bạn phải chọn một vấn đề,
12:04
you had to boil your love down to an issue.
290
709000
2000
bạn cần phải hết lòng với vấn đề đó.
12:06
Can't love the whole world --
291
711000
2000
Không thể yêu cả thế giới
12:08
you've got to work on trees,
292
713000
2000
bạn phải làm việc về những cái cây
12:10
or you've got to work on immigration.
293
715000
2000
hoặc bạn phải làm việc về vấn đề nhập cư.
12:12
You've got to shrink it down and be about one issue.
294
717000
3000
Bạn cần thúc đẩy và quan tâm đến vấn đề.
12:15
And really, they fundamentally told you,
295
720000
3000
Và thực sự, họ cơ bản nói với bạn
12:18
"Are you going to hug a tree,
296
723000
2000
"Bạn sẽ ôm một cái cây chứ?
12:20
or are you going to hug a child? Pick.
297
725000
2000
Hay ôm một đứa trẻ? Chọn đi"
12:22
Are you going to hug a tree,
298
727000
2000
Bạn sẽ ôm một cái cây chứ?
12:24
or are you going to hug a child? Pick."
299
729000
2000
Hay bạn sẽ ôm một đứa trẻ? Chọn đi"
12:26
Well, when you start working on issues like plastic,
300
731000
2000
Khi chúng ta bắt đầu làm việc về vấn đề như nhựa,
12:28
you realize that the whole thing is connected,
301
733000
3000
chúng ta nhận ra rằng mọi thứ đều kết nối,
12:31
and luckily most of us are blessed to have two arms.
302
736000
2000
và may mắn rằng hầu hết chúng ta được ban phúc để có 2 cánh tay.
12:33
We can hug both.
303
738000
2000
Chúng ta có thể ôm cả hai.
12:35
Thank you very much.
304
740000
2000
Xin cảm ơn.
12:37
(Applause)
305
742000
6000
ABOUT THE SPEAKER
Van Jones - Social justice and green energy activistVan Jones sees a clear link between social justice and green energy -- and works for both.
Why you should listen
Anthony "Van" Jones is founder of the Ella Baker Center for human rights, based in Oakland, California, and of Green for All, an NGO dedicated to "building an inclusive green economy strong enough to lift people out of poverty." His work points to the connection between green energy and job creation. He's the author of The Green Collar Economy: How One Solution Can Fix Our Two Biggest Problems. In 2009, US President Obama appointed Jones his Special Advisor on Green Jobs; Jones resigned the position later that year.
Jones is a senior fellow at the Center For American Progress and a senior policy advisor at Green For All. He holds a joint appointment at Princeton as a distinguished visiting fellow in both the Center for African American Studies and in the Program in Science, Technology and Environmental Policy at the Woodrow Wilson School of Public and International Affairs.
Van Jones | Speaker | TED.com