TED2005
Tom Honey: Why would God create a tsunami?
Tom Honey o Bogu i tsunami
Filmed:
Readability: 4
683,538 views
Po tragicznym tsunami w południowej Azji w 2004 roku wielebny Tom Honey zmagał się z pytaniem: "Jak kochający Bóg mógł zrobić coś takiego?". Oto odpowiedź.
Tom Honey - Priest
The Vicar of St David's Church, Exeter, in the UK, is unafraid to take on some of religion's tougher issues. Full bio
The Vicar of St David's Church, Exeter, in the UK, is unafraid to take on some of religion's tougher issues. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
I am a vicar in the Church of England.
0
0
2000
Jestem pastorem Kościoła Anglikańskiego
00:27
I've been a priest in the Church for 20 years.
1
2000
5000
Pełnię posługę kapłańską w tym Kościele od 20 lat.
00:33
For most of that time, I've been struggling and grappling
2
8000
4000
Przez większość tego czasu zmagałem się i borykałem
00:37
with questions about the nature of God. Who is God?
3
12000
5000
z pytaniami o naturę Boga. Kim jest Bóg?
00:43
And I'm very aware that when you say the word "God,"
4
18000
5000
I wiem doskonale, że kiedy wspomni się o Bogu,
00:48
many people will turn off immediately.
5
23000
3000
wielu ludzi odwróci się natychmiast.
00:51
And most people, both within and outside the organized church,
6
26000
5000
Większość ludzi, zarówno w zorganizowanym kościele, jak i poza nim,
00:56
still have a picture of a celestial controller,
7
31000
6000
wciąż ma wyobrażenie o niebiańskim kontrolerze,
01:02
a rule maker, a policeman in the sky who orders everything,
8
37000
6000
prawodawcy, policjancie z nieba, który kieruje wszystkim
01:08
and causes everything to happen.
9
43000
2000
i sprawia, że wszystko się dzieje.
01:10
He will protect his own people,
10
45000
4000
Będzie On chronić swój lud
01:14
and answer the prayers of the faithful.
11
49000
2000
i odpowiadać na modlitwy wiernych.
01:18
And in the worship of my church,
12
53000
2000
A w wyznaniu mojego Kościoła
01:20
the most frequently used adjective about God is "almighty."
13
55000
5000
najczęściej przytaczaną cechą Boga jest "wszechmogący".
01:26
But I have a problem with that.
14
61000
3000
Ja mam jednak z tym problem.
01:29
I have become more and more uncomfortable
15
64000
3000
Przez lata nabierałem coraz większych uprzedzeń
01:32
with this perception of God over the years.
16
67000
4000
do takiego sposobu postrzegania Boga.
01:36
Do we really believe that God is the kind of male boss that we've been presenting
17
71000
9000
Czy naprawdę wierzymy, że Bóg jest takim męskim szefem, jak Go przedstawialiśmy
01:45
in our worship and in our liturgies over all these years?
18
80000
3000
w naszym kulcie i w liturgiach przez te wszystkie lata?
01:49
Of course, there have been thinkers
19
84000
2000
Oczywiście niektórzy myśliciele
01:51
who have suggested different ways of looking at God.
20
86000
5000
zaproponowali inne sposoby postrzegania Boga.
01:57
Exploring the feminine, nurturing side of divinity.
21
92000
5000
Badanie kobiecej, opiekuńczej strony boskości.
02:02
Suggesting that God expresses Himself or Herself through powerlessness,
22
97000
7000
Sugerowanie, że Bóg wyraża się poprzez niemoc,
02:09
rather than power.
23
104000
2000
a nie poprzez moc.
02:13
Acknowledging that God is unknown and unknowable by definition.
24
108000
5000
Zaakceptowanie faktu, że Bóg jest z definicji nieznany i niepoznawalny.
02:18
Finding deep resonances with other religions and philosophies
25
113000
7000
Szukanie głębokich oddźwięków w innych religiach i filozofiach
02:25
and ways of looking at life as part of what is a universal and global search for meaning.
26
120000
8000
czy sposobach postrzegania życia jako części uniwersalnego i globalnego poszukiwania sensu.
02:33
These ideas are well known in liberal academic circles,
27
128000
5000
Te sugestie są dobrze znane w liberalnych kręgach akademickich,
02:38
but clergy like myself have been reluctant to air them,
28
133000
6000
ale duchowni, tacy jak ja, byli niechętni do rozpowszechniania ich,
02:44
for fear of creating tension and division in our church communities,
29
139000
6000
nie chcąc tworzyć napięć i podziałów w naszych kościelnych wspólnotach;
02:50
for fear of upsetting the simple faith of more traditional believers.
30
145000
6000
nie chcąc burzyć prostej wiary bardziej tradycyjnych wiernych.
02:57
I have chosen not to rock the boat.
31
152000
2000
Postanowiłem nie zaburzać porządku.
03:04
Then, on December 26th last year, just two months ago,
32
159000
4000
I wtedy, 26 grudnia zeszłego roku, zaledwie dwa miesiące temu,
03:08
that underwater earthquake triggered the tsunami.
33
163000
5000
podwodne trzęsienie ziemi wywołało tsunami.
03:13
And two weeks later, Sunday morning, 9th of January,
34
168000
5000
A dwa tygodnie później, w niedzielny poranek, dziewiątego stycznia
03:18
I found myself standing in front of my congregation --
35
173000
3000
stanąłem przed swoim zgromadzeniem -
03:21
intelligent, well meaning, mostly thoughtful Christian people --
36
176000
6000
przed inteligentnymi, uczynnymi, przeważnie rozsądnymi chrześcijanami -
03:27
and I needed to express, on their behalf, our feelings and our questions.
37
182000
8000
i zapragnąłem wyrazić w ich imieniu nasze uczucia i nasze pytania.
03:35
I had my own personal responses, but I also have a public role,
38
190000
7000
Miałem swoje osobiste odpowiedzi, ale pełnie także funkcję publiczną,
03:42
and something needed to be said.
39
197000
2000
więc trzeba było coś powiedzieć.
03:44
And this is what I said.
40
199000
4000
Oto co powiedziałem
03:50
Shortly after the tsunami I read a newspaper article
41
205000
3000
Wkrótce po tsunami przeczytałem w gazecie artykuł
03:53
written by the Archbishop of Canterbury -- fine title --
42
208000
3000
autorstwa Arcybiskupa Canterbury - niezły tytuł -
03:56
about the tragedy in Southern Asia.
43
211000
3000
o tragedii w południowej Azji.
04:02
The essence of what he said was this:
44
217000
3000
Jego słowa można streścić następująco:
04:05
the people most affected by the devastation and loss of life
45
220000
5000
ludzie najbardziej dotknięci przez spustoszenie i utratę życia
04:10
do not want intellectual theories about how God let this happen.
46
225000
6000
nie chcą słuchać intelektualnych teorii o tym, jak Bóg do tego dopuścił.
04:16
He wrote, "If some religious genius did come up with an explanation
47
231000
6000
Napisał: "Jeśli jakiś religijny geniusz przedstawiłby dokładne wyjaśnienie
04:22
of exactly why all these deaths made sense,
48
237000
6000
dlaczego wszystkie te śmierci miały sens,
04:28
would we feel happier, or safer, or more confident in God?"
49
243000
5000
czy wtedy czulibyśmy się szczęśliwsi, bezpieczniejsi, czy bardziej ufni w Bogu?"
04:35
If the man in the photograph that appeared in the newspapers,
50
250000
3000
Jeśli człowiek ze zdjęcia, które pojawiło się w gazetach,
04:38
holding the hand of his dead child was standing in front of us now,
51
253000
6000
trzymający za rękę swoje martwe dziecko stał teraz przed nami,
04:44
there are no words that we could say to him.
52
259000
4000
nie byłoby słów, które moglibyśmy mu powiedzieć.
04:48
A verbal response would not be appropriate.
53
263000
3000
Słowna odpowiedź byłaby nie na miejscu.
04:51
The only appropriate response would be a compassionate silence
54
266000
7000
Jedyną właściwą odpowiedzią byłoby współczujące milczenie
04:58
and some kind of practical help.
55
273000
2000
i jakaś praktyczna pomoc.
05:00
It isn't a time for explanation, or preaching, or theology;
56
275000
6000
To nie czas na wyjaśnienia, prawienie kazań czy teologię;
05:06
it's a time for tears.
57
281000
2000
to czas na łzy.
05:10
This is true. And yet here we are, my church in Oxford,
58
285000
6000
Taka jest prawda. A mimo to oto jesteśmy, w moim kościele w Oxfordzie,
05:16
semi-detached from events that happened a long way away,
59
291000
5000
na wpół oddzieleni od wydarzeń, które miały miejsce daleko stąd,
05:21
but with our faith bruised.
60
296000
3000
ale nasza wiara została zachwiana.
05:24
And we want an explanation from God.
61
299000
3000
I chcemy od Boga wyjaśnień.
05:27
We demand an explanation from God.
62
302000
3000
Żądamy od Boga wyjaśnień.
05:33
Some have concluded that we can only believe in a God who shares our pain.
63
308000
4000
Niektórzy stwierdzili, że możemy wierzyć jedynie w Boga, który dzieli z nami nasz ból.
05:37
In some way, God must feel the anguish, and grief,
64
312000
6000
W jakiś sposób Bóg musi odczuwać udręki i żal
05:43
and physical pain that we feel.
65
318000
2000
oraz ból fizyczny, który i my odczuwamy.
05:45
In some way the eternal God must be able to enter into the souls of human beings
66
320000
9000
W jakiś sposób wiekuisty Bóg musi być w stanie przenikać do dusz ludzkich
05:54
and experience the torment within.
67
329000
4000
i doświadczać cierpień wewnątrz nich.
05:58
And if this is true, it must also be that God knows the joy and exaltation
68
333000
6000
A jeśli to prawda, to Bóg musi też znać radość i zachwyt
06:04
of the human spirit, as well.
69
339000
3000
duszy człowieka.
06:10
We want a God who can weep with those who weep,
70
345000
3000
Chcemy Boga, który potrafi płakać z tymi, którzy płaczą
06:13
and rejoice with those who rejoice.
71
348000
4000
i radować się z tymi, którzy się radują.
06:17
This seems to me both a deeply moving and a convincing re-statement
72
352000
6000
Dla mnie jest to zarówno głęboko wzruszające i przekonujące świadectwo
06:23
of Christian belief about God.
73
358000
2000
chrześcijańskich przekonań co do Boga.
06:25
For hundreds of years, the prevailing orthodoxy, the accepted truth,
74
360000
6000
Przez setki lat przeważająca ortodoksja, przyjęta prawda
06:31
was that God the Father, the Creator, is unchanging
75
366000
4000
mówiła, że Bóg Ojciec, Stwórca, jest niezmienny,
06:35
and therefore by definition cannot feel pain or sadness.
76
370000
6000
więc z definicji nie może czuć bólu czy smutku.
06:41
Now the unchanging God feels a bit cold and indifferent to me.
77
376000
4000
Jednak taki niezmienny Bóg wydaje mi się nieco chłodny i obojętny.
06:45
And the devastating events of the 20th century
78
380000
5000
Druzgocące wydarzenia dwudziestego wieku
06:51
have forced people to question the cold, unfeeling God.
79
386000
3000
zmusiły ludzi do zakwestionowania chłodnego, nieczułego Boga.
06:54
The slaughter of millions in the trenches and in the death camps
80
389000
6000
Rzeź tysięcy ludzi w okopach i obozach zagłady
07:00
have caused people to ask, "Where is God in all this?
81
395000
4000
sprawiła, że ludzie zaczęli pytać: gdzie jest w tym wszystkim Bóg?
07:04
Who is God in all this?"
82
399000
2000
Kim jest w tym wszystkim Bóg?
07:07
And the answer was, "God is in this with us,
83
402000
6000
A odpowiedź brzmiała: "Bóg jest w tym z nami,
07:13
or God doesn't deserve our allegiance anymore."
84
408000
5000
albo nie zasługuje już na naszą wierność".
07:18
If God is a bystander, observing but not involved,
85
413000
4000
Jeśli Bóg jest widzem, obserwującym, ale nie biorącym udziału,
07:23
then God may well exist, but we don't want to know about Him.
86
418000
4000
to Bóg może istnieć, ale my nie chcemy go znać.
07:27
Many Jews and Christians now feel like this, I know.
87
422000
5000
Wiem, że wielu Żydów i chrześcijan obecnie tak to odczuwa.
07:32
And I am among them.
88
427000
2000
Sam jestem jednym z takich ludzi.
07:35
So we have a suffering God --
89
430000
2000
Mamy więc cierpiącego Boga.
07:37
a God who is intimately connected with this world and with every living soul.
90
432000
6000
Boga blisko złączonego z tym światem i z każdą żywą duszą.
07:43
I very much relate to this idea of God.
91
438000
4000
To wyobrażenie o Bogu szczególnie do mnie przemawia.
07:47
But it isn't enough. I need to ask some more questions,
92
442000
5000
Ale to nie wystarczy. Muszę zadać więcej pytań
07:52
and I hope they are questions that you will want to ask, as well,
93
447000
3000
i mam nadzieję, że są to pytania, które i wy będziecie chcieli zadać,
07:55
some of you.
94
450000
2000
niektórzy z was.
07:58
Over the last few weeks I have been struck by the number of times
95
453000
4000
W ciągu kilku ostatnich tygodni dotarło do mnie jak często
08:02
that words in our worship have felt a bit inappropriate, a bit dodgy.
96
457000
4000
słowa w naszym kulcie brzmiały nieco niewłaściwie, nieco ryzykownie.
08:06
We have a pram service on Tuesday mornings for mums and their pre-school children.
97
461000
6000
Odprawiamy nabożeństwa dziecięce we wtorek rano, dla mam i ich dzieci w wieku przedszkolnym.
08:12
And last week we sang with the children one of their favorite songs,
98
467000
4000
Tydzień temu śpiewaliśmy z dziećmi jedną z ich ulubionych pieśni,
08:16
"The Wise Man Built His House Upon the Rock."
99
471000
3000
"Człowiek roztropny zbudował dom na skale".
08:19
Perhaps some of you know it. Some of the words go like this:
100
474000
3000
Być może niektórzy z was znają tą pieśń. Niektóre jej fragmenty brzmią tak:
08:22
"The foolish man built his house upon the sand /
101
477000
3000
"Człowiek nierozsądny zbudował dom na piasku
08:25
And the floods came up / And the house on the sand went crash."
102
480000
6000
I przyszła powódź / A dom na piasku runął".
08:31
Then in the same week, at a funeral,
103
486000
5000
Potem, w tym samym tygodniu, na pogrzebie
08:36
we sang the familiar hymn "We Plow the Fields and Scatter,"
104
491000
5000
śpiewaliśmy znany hymn "Orzemy pola i siejemy",
08:41
a very English hymn.
105
496000
2000
bardzo angielski hymn.
08:43
In the second verse comes the line, "The wind and waves obey Him."
106
498000
5000
W drugiej zwrotce pojawia się wers: "Wiatr i fale są mu posłuszne".
08:48
Do they? I don't feel we can sing that song again in church,
107
503000
7000
Czyżby? Nie sądzę, byśmy mogli zaśpiewać tę pieśń ponownie w kościele
08:55
after what's happened.
108
510000
2000
po tym, co się stało.
08:58
So the first big question is about control.
109
513000
3000
Tak więc pierwsze wielkie pytanie dotyczy kontroli.
09:01
Does God have a plan for each of us? Is God in control?
110
516000
4000
Czy Bóg ma plan dla każdego z nas? Czy Bóg sprawuje kontrolę?
09:06
Does God order each moment? Does the wind and the waves obey Him?
111
521000
6000
Czy Bóg kieruje każdą chwilą? Czy wiatr i fale są mu posłuszne?
09:13
From time to time,
112
528000
2000
Od czasu do czasu
09:15
one hears Christians telling the story of how God organized things for them,
113
530000
5000
można usłyszeć, jak chrześcijanie opowiadają, jak Bóg zorganizował coś dla nich,
09:20
so that everything worked out all right --
114
535000
2000
tak, że wszystko ułożyło się jak należy.
09:22
some difficulty overcome, some illness cured, some trouble averted,
115
537000
5000
Udało się rozwiązać jakiś problem, wyleczyć jakąś chorobę, odwrócić jakiś kłopot,
09:27
a parking space found at a crucial time.
116
542000
4000
odnaleźć miejsce na parkingu we właściwej chwili.
09:31
I can remember someone saying this to me,
117
546000
4000
Pamiętam jak pewna kobieta opowiadała mi o tym
09:35
with her eyes shining with enthusiasm at this wonderful confirmation of her faith
118
550000
6000
ze spojrzeniem jaśniejącym entuzjazmem przez to cudowne potwierdzenie jej wiary
09:41
and the goodness of God.
119
556000
3000
i dobroci Boga.
09:46
But if God can or will do these things --
120
561000
2000
Ale jeśli Bóg potrafi zdziałać lub zamierza zdziałać te rzeczy -
09:49
intervene to change the flow of events --
121
564000
3000
interweniować, by zmieniać bieg wydarzeń -
09:52
then surely he could have stopped the tsunami.
122
567000
3000
mógł On z pewnością powstrzymać tsunami.
09:55
Do we have a local God who can do little things like parking spaces,
123
570000
5000
Czy mamy lokalnego Boga od drobnych rzeczy takich jak miejsca na parkingu,
10:00
but not big things like 500 mile-per-hour waves?
124
575000
4000
ale nie od wielkich rzeczy takich jak fale pędzące z prędkością 500 mil na godzinę?
10:04
That's just not acceptable to intelligent Christians,
125
579000
5000
To jest nie do przyjęcia dla inteligentnych chrześcijan
10:09
and we must acknowledge it.
126
584000
2000
i trzeba to zaakceptować.
10:11
Either God is responsible for the tsunami,
127
586000
3000
Albo Bóg jest odpowiedzialny za tsunami
10:14
or God is not in control.
128
589000
2000
albo Bóg nie sprawuje kontroli.
10:18
After the tragedy, survival stories began to emerge.
129
593000
3000
Po tej tragedii zaczęły się pojawiać historie o ocaleniu.
10:21
You probably heard some of them:
130
596000
2000
Pewnie słyszeliście niektóre z nich.
10:23
the man who surfed the wave,
131
598000
2000
Mężczyzna, który surfował na fali.
10:25
the teenage girl who recognized the danger
132
600000
3000
Nastolatka, która rozpoznała zagrożenie,
10:28
because she had just been learning about tsunamis at school.
133
603000
3000
bo właśnie uczyła się w szkole o tsunami.
10:31
Then there was the congregation who had left their usual church building on the shore
134
606000
5000
Było też zgromadzenie, którego członkowie opuścili swój zwyczajowy budynek kościoła na brzegu,
10:36
to hold a service in the hills.
135
611000
2000
żeby odprawić nabożeństwo na wzgórzach.
10:38
The preacher delivered an extra long sermon,
136
613000
4000
Kapłan wygłosił szczególnie długie kazanie,
10:42
so that they were still out of harm's way when the wave struck.
137
617000
4000
więc ci ludzie byli wciąż z dala od niebezpieczeństwa, gdy uderzyła fala.
10:46
Afterwards someone said that God must have been looking after them.
138
621000
6000
Potem ktoś powiedział, że to Bóg musiał mieć ich w opiece.
10:54
So the next question is about partiality.
139
629000
3000
Kolejne pytanie dotyczy więc stronniczości.
10:57
Can we earn God's favor by worshipping Him or believing in Him?
140
632000
5000
Czy możemy zyskać względy Boga oddając Mu cześć lub wierząc w Niego?
11:02
Does God demand loyalty, like any medieval tyrant?
141
637000
4000
Czy Bóg wymaga lojalności jak jakiś średniowieczny tyran?
11:06
A God who looks after His own, so that Christians are OK,
142
641000
7000
Bóg, który opiekuje się swoimi tak, że chrześcijanom nic się nie dzieje,
11:13
while everyone else perishes?
143
648000
2000
podczas gdy wszyscy inni giną?
11:15
A cosmic us and them, and a God who is guilty of the worst kind of favoritism?
144
650000
10000
Kosmiczny podział: my i oni i Bóg winny najgorszego rodzaju faworyzowania?
11:25
That would be appalling,
145
660000
2000
To byłoby odrażające
11:27
and that would be the point at which I would hand in my membership.
146
662000
5000
i to byłby moment, w którym złożyłbym rezygnację.
11:32
Such a God would be morally inferior to the highest ideals of humanity.
147
667000
7000
Taki Bóg byłby moralnie gorszy od najwyższych ideałów człowieczeństwa.
11:40
So who is God, if not the great puppet-master or the tribal protector?
148
675000
6000
Kim więc jest Bóg, jeśli nie wielkim lalkarzem i nie obrońcą plemienia?
11:47
Perhaps God allows or permits terrible things to happen,
149
682000
4000
Być może Bóg zezwala na okropne wydarzenia,
11:51
so that heroism and compassion can be shown.
150
686000
4000
aby można było okazać heroizm i współczucie.
11:55
Perhaps God is testing us: testing our charity, or our faith.
151
690000
4000
Być może Bóg wystawia nas na próbę: sprawdza naszą dobroczynność czy wiarę.
12:00
Perhaps there is a great, cosmic plan that allows for horrible suffering
152
695000
4000
Być może istnieje jakiś wielki kosmiczny plan, który dopuszcza straszliwe cierpienie,
12:04
so that everything will work out OK in the end.
153
699000
3000
aby wszystko w końcu ułożyło się dobrze.
12:07
Perhaps, but these ideas are all just variations on God controlling everything,
154
702000
9000
Być może, ale te myśli są tylko wariacjami wyobrażenia o Bogu kontrolującym wszystko.
12:16
the supreme commander toying with expendable units in a great campaign.
155
711000
7000
O najwyższym dowódcy bawiącym się niepotrzebnymi jednostkami w wielkiej kampanii.
12:23
We are still left with a God who can do the tsunami and allow Auschwitz.
156
718000
5000
Wciąż dochodzimy do Boga, który może wywołać tsunami i pozwolić na Auschwitz.
12:31
In his great novel, "The Brothers Karamazov," Dostoevsky gives these words to Ivan,
157
726000
7000
W swojej wielkiej powieści "Bracia Karamazow" Dostojewski wkłada w usta Iwana te słowa,
12:38
addressed to his naive and devout younger brother, Alyosha:
158
733000
6000
skierowane do jego naiwnego i pobożnego młodszego brata, Aloszy:
12:44
"If the sufferings of children go to make up the sum of sufferings
159
739000
3000
"Jeśli cierpienia dzieci mają się składać na sumę cierpień
12:47
which is necessary for the purchase of truth,
160
742000
3000
konieczną do zakupu prawdy,
12:50
then I say beforehand that the entire truth is not worth such a price.
161
745000
8000
mówię już teraz, że cała prawda nie jest warta takiej ceny.
12:58
We cannot afford to pay so much for admission.
162
753000
4000
Nie możemy płacić aż tyle za wstęp.
13:02
It is not God that I do not accept.
163
757000
3000
Nie chodzi o to, że nie akceptuję Boga,
13:05
I merely, most respectfully, return Him the ticket."
164
760000
7000
a jedynie o to, że z całym szacunkiem zwracam Mu bilet".
13:13
Or perhaps God set the whole universe going at the beginning
165
768000
4000
A może Bóg uruchomił na początku cały wszechświat,
13:17
and then relinquished control forever,
166
772000
2000
po czym na zawsze porzucił kontrolę nad nim,
13:20
so that natural processes could occur, and evolution run its course.
167
775000
5000
aby procesy naturalne mogły zachodzić, a ewolucja mogła przebiegać swoim torem.
13:25
This seems more acceptable,
168
780000
2000
To wydaje się bardziej dopuszczalne,
13:27
but it still leaves God with the ultimate moral responsibility.
169
782000
8000
ale wciąż obciąża to Boga najwyższą odpowiedzialnością moralną.
13:35
Is God a cold, unfeeling spectator?
170
790000
4000
Czy Bóg jest chłodnym, nieczułym widzem?
13:39
Or a powerless lover, watching with infinite compassion
171
794000
5000
Czy może bezsilną kochającą istotą, obserwującą z nieskończonym współczuciem
13:44
things God is unable to control or change?
172
799000
4000
to, czego Bóg nie jest w stanie kontrolować lub zmienić?
13:48
Is God intimately involved in our suffering,
173
803000
4000
Czy Bóg jest blisko związany z naszym cierpieniem,
13:52
so that He feels it in His own being?
174
807000
4000
tak, że On sam odczuwa je w swoim własnym jestestwie?
13:58
If we believe something like this, we must let go of the puppet-master completely,
175
813000
6000
Jeśli wierzymy w coś takiego, musimy zupełnie porzucić ideę lalkarza,
14:04
take our leave of the almighty controller, abandon traditional models.
176
819000
5000
dać sobie spokój z wszechmogącym kontrolerem, zostawić tradycyjne modele.
14:09
We must think again about God.
177
824000
4000
Musimy ponownie pomyśleć o Bogu.
14:13
Maybe God doesn't do things at all.
178
828000
5000
Może Bóg w ogóle nic nie robi.
14:18
Maybe God isn't an agent like all of us are agents.
179
833000
5000
Może Bóg nie działa tak jak my wszyscy.
14:23
Early religious thought conceived God as a sort of superhuman person,
180
838000
5000
Wczesna myśl religijna postrzegała Boga jako pewną nadludzką postać,
14:28
doing things all over the place.
181
843000
2000
działającą wszędzie.
14:30
Beating up the Egyptians, drowning them in the Red Sea, wasting cities, getting angry.
182
845000
7000
Pokonującą Egipcjan, topiącą ich w Morzu Czerwonym, wyniszczającą miasta, gniewną,
14:37
The people knew their God by His mighty acts.
183
852000
3000
Ludzie poznawali Boga według Jego potężnych czynów.
14:41
But what if God doesn't act? What if God doesn't do things at all?
184
856000
7000
A co jeśli Bóg nie działa? Co jeśli Bóg w ogóle niczego nie czyni?
14:48
What if God is in things?
185
863000
4000
Co jeśli Bóg jest we wszystkim?
14:52
The loving soul of the universe.
186
867000
3000
Kochająca dusza świata.
14:55
An in-dwelling compassionate presence, underpinning and sustaining all things.
187
870000
8000
Zamieszkująca tutaj współczująca obecność, podpierająca i podtrzymująca wszystko.
15:03
What if God is in things?
188
878000
3000
Co jeśli Bóg jest we wszystkim?
15:07
In the infinitely complex network of relationships and connections that make up life.
189
882000
6000
W nieskończenie złożonej sieci zależności i połączeń, które składają się na życie.
15:13
In the natural cycle of life and death,
190
888000
4000
W naturalnym cyklu życia i śmierci,
15:17
the creation and destruction that must happen continuously.
191
892000
5000
w stworzeniu i zniszczeniu, które muszą trwać bez przerwy.
15:23
In the process of evolution.
192
898000
2000
W procesie ewolucji.
15:25
In the incredible intricacy and magnificence of the natural world.
193
900000
6000
W niesamowitej zawiłości i wspaniałości świata przyrody.
15:31
In the collective unconscious, the soul of the human race.
194
906000
4000
W zbiorowej nieświadomości, duszy rodzaju ludzkiego.
15:35
In you, in me, mind and body and spirit.
195
910000
7000
W was, we mnie; w umyśle, ciele i duchu.
15:42
In the tsunami, in the victims. In the depth of things.
196
917000
5000
W tsunami, w ofiarach. W głębi spraw.
15:47
In presence and in absence. In simplicity and complexity.
197
922000
5000
W obecności i nieobecności. W prostocie i złożoności.
15:52
In change and development and growth.
198
927000
4000
W zmianie, rozwoju i wzrastaniu.
15:57
How does this in-ness, this innerness, this interiority of God work?
199
932000
5000
Jak działa ta wewnętrzna obecność, ta głębia Boga?
16:02
It's hard to conceive, and begs more questions.
200
937000
4000
Ciężko to sobie wyobrazić i wymaga to nowych pytań.
16:06
Is God just another name for the universe,
201
941000
3000
Czy Bóg jest po prostu jednym z imion wszechświata,
16:09
with no independent existence at all?
202
944000
2000
nie istniejącym niezależnie?
16:11
I don't know.
203
946000
2000
Nie wiem.
16:13
To what extent can we ascribe personality to God?
204
948000
7000
Do jakiego stopnia możemy przypisać Bogu osobowość?
16:20
I don't know.
205
955000
2000
Nie wiem.
16:22
In the end, we have to say, "I don't know."
206
957000
4000
Koniec końców musimy powiedzieć: "Nie wiem".
16:26
If we knew, God would not be God.
207
961000
2000
Gdybyśmy wiedzieli, Bóg nie byłby Bogiem.
16:29
To have faith in this God
208
964000
2000
Wiara w tego Boga
16:31
would be more like trusting an essential benevolence in the universe,
209
966000
5000
byłaby raczej ufnością w podstawową życzliwość we wszechświecie.
16:37
and less like believing a system of doctrinal statements.
210
972000
4000
a nie wiarą w system doktrynalnych twierdzeń.
16:41
Isn't it ironic that Christians who claim to believe
211
976000
4000
Czy to nie ironiczne, że chrześcijanie, którzy twierdzą, że wierzą
16:45
in an infinite, unknowable being
212
980000
2000
w nieskończony, niepoznawalny byt,
16:47
then tie God down in closed systems and rigid doctrines?
213
982000
6000
spętali Boga w zamkniętych systemach i sztywnych doktrynach?
16:54
How could one practice such a faith?
214
989000
5000
Jak można praktykować taką wiarę?
16:59
By seeking the God within. By cultivating my own inwardness.
215
994000
7000
Poszukując wewnętrznego Boga. Rozwijając własną duchowość.
17:07
In silence, in meditation, in my inner space, in the me that remains
216
1002000
8000
W ciszy, w medytacji, w przestrzeni wewnętrznej, w "ja", które pozostaje,
17:15
when I gently put aside my passing emotions and ideas and preoccupations.
217
1010000
9000
gdy delikatnie odsuwam moje niestałe emocje, myśli i zajęcia.
17:24
In awareness of the inner conversation.
218
1019000
2000
W świadomości wewnętrznego dialogu.
17:27
And how would we live such a faith? How would I live such a faith?
219
1022000
6000
I jak można żyć taką wiarą? Jak ja mogę żyć taką wiarą?
17:33
By seeking intimate connection with your inwardness.
220
1028000
5000
Przez poszukiwanie bliskiego kontaktu z waszą duchowością.
17:38
The kind of relationships when deep speaks to deep.
221
1033000
4000
Relacji, w której głębia przemawia do głębi.
17:42
If God is in all people, then there is a meeting place
222
1037000
4000
Jeśli Bóg jest we wszystkich ludziach, to miejsce spotkania jest tam,
17:46
where my relationship with you becomes a three-way encounter.
223
1041000
5000
gdzie moje relacje z wami stają się trójstronnym spotkaniem.
17:51
There is an Indian greeting, which I'm sure some of you know:
224
1046000
6000
Jest takie hinduskie przywitanie, które niektórzy z was na pewno znają:
17:57
"Namaste," accompanied by a respectful bow,
225
1052000
4000
"Namaste", z jednoczesnym ukłonem pełnym szacunku,
18:01
which, roughly translated means,
226
1056000
4000
co w wolnym tłumaczeniu oznacza:
18:05
"That which is of God in me greets that which of God is in you."
227
1060000
5000
"To, co jest od Boga we mnie wita to, co jest od Boga w tobie".
18:10
Namaste.
228
1065000
3000
Namaste.
18:15
And how would one deepen such a faith?
229
1070000
3000
A jak można pogłębiać taką wiarę?
18:18
By seeking the inwardness which is in all things.
230
1073000
3000
Poszukując duchowości, która jest we wszystkim.
18:21
In music and poetry, in the natural world of beauty
231
1076000
5000
W muzyce i poezji, w naturalnym świecie piękna
18:26
and in the small ordinary things of life,
232
1081000
3000
i w drobnych rzeczach w życiu codziennym
18:29
there is a deep, indwelling presence that makes them extraordinary.
233
1084000
5000
istnieje głęboka, zamieszkująca obecność, która czyni to wszystko niezwykłym.
18:34
It needs a profound attentiveness and a patient waiting,
234
1089000
7000
Potrzebuje ona głębokiej uwagi i cierpliwego oczekiwania.
18:41
a contemplative attitude and a generosity and openness
235
1096000
5000
Kontemplacyjnego nastawienia, hojności i otwartości
18:46
to those whose experience is different from my own.
236
1101000
4000
na tych, których doświadczenia różnią się od moich.
18:51
When I stood up to speak to my people about God and the tsunami,
237
1106000
3000
Kiedy stanąłem przed moimi wiernymi, by mówić o Bogu i tsunami,
18:54
I had no answers to offer them.
238
1109000
3000
nie miałem dla nich żadnych odpowiedzi.
18:58
No neat packages of faith, with Bible references to prove them.
239
1113000
4000
Żadnych ładnych pakunków wiary, potwierdzonych odniesieniami do Biblii.
19:03
Only doubts and questioning and uncertainty.
240
1118000
5000
Jedynie wątpliwości, pytania i niepewność.
19:08
I had some suggestions to make --
241
1123000
3000
Chciałem zasugerować pewne rzeczy -
19:11
possible new ways of thinking about God.
242
1126000
3000
nowe możliwości myślenia o Bogu.
19:14
Ways that might allow us to go on, down a new and uncharted road.
243
1129000
6000
Sposoby, które mogą pozwolić nam pójść dalej, nową, nieznaną drogą.
19:20
But in the end, the only thing I could say for sure was, "I don't know,"
244
1135000
8000
Ale na końcu jedynym, co mogłem stwierdzić z pewnością było: "Nie wiem"
19:28
and that just might be the most profoundly religious statement of all.
245
1143000
5000
i być może to jest najgłębiej religijne stwierdzenie ze wszystkich.
19:34
Thank you.
246
1149000
1000
Dziękuję.
ABOUT THE SPEAKER
Tom Honey - PriestThe Vicar of St David's Church, Exeter, in the UK, is unafraid to take on some of religion's tougher issues.
Why you should listen
Tom Honey's appeal goes far beyond his own congregation. For years he was the vicar of the church in Oxford attended decades earlier by the Christian thinker C.S. Lewis. As Reverend, Honey built a reputation there for thoughtful sermons that disdained cliche or easy answers. They were often willing to grapple with the darker side of life -- pain, loss, grief -- and the challenges these presented to the concept of a loving God.
These challenges were dramatically highlighted by the devastation of the Indian Ocean tsunami of late 2004 in which some 300,000 people died, making it one of the worst natural disasters in human history. The sermon penned by Honey shortly after was eloquent and powerful enough to win him an invitation to come speak at TED.
Tom Honey | Speaker | TED.com