ABOUT THE SPEAKERS
Tyrone Hayes - Biologist
Tyrone Hayes studies frogs and amphibians -- and the effects on their bodies of common farming chemicals.

Why you should listen

At the University of California, Berkeley, and in ponds around the world, professor Tyrone Hayes studies frogs and other amphibians. He's become an active critic of the farm chemical atrazine, which he's found to interfere with the development of amphibians' endocrine systems.

Hayes is the subject of the chidren's book The Frog Scientist, and lectures frequently. His work was recently covered in Mother Jones.

More profile about the speaker
Tyrone Hayes | Speaker | TED.com
Penelope Jagessar Chaffer - Filmmaker
Penelope Jagessar Chaffer made the film "Toxic Baby," exploring environmental toxins through interviews and surreal imagery.

Why you should listen

Penelope Jagessar Chaffer is the director and producer of the documentary/surrealist film Toxic Baby. She works to bring to light the issue of environmental chemical pollution and its effect on babies and children.

Her first British Academy Award Nomination came for her BBC4 debut, Me and My Dad, which followed her on a trip to Trinidad as she confronted her father, a magistrate who was sent to prison for bribery and corruption. After working on 2005'sShakespeare's Stories for the BBC, for which she received a BAFTA nomination, Chaffer was inspired to begin her research on Toxic Baby.

More profile about the speaker
Penelope Jagessar Chaffer | Speaker | TED.com
TEDWomen 2010

Tyrone Hayes + Penelope Jagessar Chaffer: The toxic baby

Tyrone Hayes + Penelope Jagessar Chaffer: toksyczne dziecko?

Filmed:
553,067 views

Producentka filmowa Penelope Jagessar Chaffer zastanawiała się czy chemikalia na które narażona była będąc w ciąży mogłyby wpłynąć na jej płód. Poprosiła naukowca, Tyrone Hayes, by streścił jej swoje badania nad atrazyną, herbicydzie używanym przy uprawie kukurydzy. (Hayes jes ekspertem od płazów i krytykiem atrazyny, która powoduje niepokojące skutki w rozwoju żab). Hayes i Chaffer opowiedzą dziś o tym w TEDWomen.
- Biologist
Tyrone Hayes studies frogs and amphibians -- and the effects on their bodies of common farming chemicals. Full bio - Filmmaker
Penelope Jagessar Chaffer made the film "Toxic Baby," exploring environmental toxins through interviews and surreal imagery. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
PenelopePenelope JagessarJagessar ChafferChaffer: I was going to askzapytać if there's a doctorlekarz in the housedom.
0
0
3000
Penelope Jagessar Chaffer: Miałam zapytać czy jest z nami jakiś lekarz?
00:18
No, I'm just jokingżarty.
1
3000
2000
Tylko żartuję.
00:20
It's interestingciekawy, because it was sixsześć yearslat agotemu
2
5000
3000
Co ciekawe to właśnie 6 lat temu
00:23
when I was pregnantw ciąży with my first childdziecko
3
8000
2000
będąc w ciąży z moim pierwszym dzieckiem
00:25
that I discoveredodkryty
4
10000
2000
odkryłam, że najpopularniejsze konserwanty
00:27
that the mostwiększość commonlypowszechnie used preservativeśrodek konserwujący
5
12000
2000
odkryłam, że najpopularniejsze konserwanty
00:29
in babydziecko careopieka productsprodukty
6
14000
2000
w produktach dla niemowląt
00:31
mimicsmimicy estrogenestrogen
7
16000
2000
naśladują estrogen,
00:33
when it getsdostaje into the humanczłowiek bodyciało.
8
18000
2000
gdy dostaną się do ciała ludzkiego.
00:35
Now it's very easyłatwo actuallytak właściwie
9
20000
2000
Związki chemiczne z łatwością
00:37
to get a chemicalchemiczny compoundzłożony from productsprodukty
10
22000
2000
przedostają się przez skórę do organizmu.
00:39
into the humanczłowiek bodyciało throughprzez the skinskóra.
11
24000
2000
przedostają się przez skórę do organizmu.
00:41
And these preservativeskonserwantów had been founduznany
12
26000
2000
Te same konserwanty znaleziono
00:43
in breastpierś cancernowotwór tumorsguzy.
13
28000
2000
w nowotworach raka piersi.
00:45
That was the startpoczątek of my journeypodróż
14
30000
2000
To był początek mojej podróży
00:47
to make this filmfilm, "ToxicToksyczne BabyDziecko."
15
32000
2000
z filmem "Toksyczne dziecko".
00:49
And it doesn't take much time
16
34000
2000
Odkrycie niewiarygodnych statystyk
00:51
to discoverodkryć some really astonishingzadziwiający statisticsStatystyka
17
36000
2000
było tylko kwestią czasu.
00:53
with this issuekwestia.
18
38000
2000
było tylko kwestią czasu.
00:55
One is that you and I all have
19
40000
3000
Po pierwsze, wszyscy mamy w naszych ciałach
00:58
betweenpomiędzy 30 to 50,000 chemicalschemikalia
20
43000
2000
od 30 do 50 000 chemikaliów,
01:00
in our bodiesciała
21
45000
2000
od 30 do 50 000 chemikaliów,
01:02
that our grandparentsdziadkowie didn't have.
22
47000
2000
których nie mieli nasi dziadkowie.
01:04
And manywiele of these chemicalschemikalia
23
49000
2000
Wiele z tych chemikaliów
01:06
are now linkedpołączony to the skyrocketinggwałtowny wzrost incidentsincydentów
24
51000
3000
łączy się z lawiną
01:09
of chronicPrzewlekłe childhooddzieciństwo diseasechoroba
25
54000
2000
chronicznych chorób dziecięcych
01:11
that we're seeingwidzenie acrossprzez industrializeduprzemysłowiony nationsnarody.
26
56000
3000
w krajach rozwiniętych.
01:14
I'll showpokazać you some statisticsStatystyka.
27
59000
2000
Pokażę wam statystyki.
01:16
So for exampleprzykład, in the UnitedStany Zjednoczone KingdomBrytania,
28
61000
2000
Na przykład w Wielkiej Brytanii,
01:18
the incidencezakres of childhooddzieciństwo leukemiabiałaczka
29
63000
2000
częstotliwość występowania białaczki dziecięcej
01:20
has risenZmartwychwstały by 20 percentprocent just in a generationgeneracja.
30
65000
3000
wzrosła o 20 procent tylko w ciągu jednego pokolenia.
01:23
Very similarpodobny statisticStatystyczny for childhooddzieciństwo cancernowotwór in the U.S.
31
68000
3000
Podobnie wyglądają statystyki raka wśród dzieci w USA.
01:26
In CanadaKanada, we're now looking at one in 10 CanadianKanadyjski childrendzieci with asthmaastma.
32
71000
4000
W Kanadzie jedno na 10 dzieci ma astmę.
01:30
That's a four-foldZakład czterokrotny increasezwiększać.
33
75000
3000
Liczba wzrosła czterokrotnie.
01:33
Again, similarpodobny storyfabuła around the worldświat.
34
78000
2000
Podobna historia na świecie.
01:35
In the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa,
35
80000
2000
W Stanach Zjednoczonych,
01:37
probablyprawdopodobnie the mostwiększość astonishingzadziwiający statisticStatystyczny
36
82000
2000
prawdopodobnie najbardziej przerażająca statystyka,
01:39
is a 600 percentprocent increasezwiększać
37
84000
2000
widoczny jest 600-procentowy wzrost
01:41
in autismautyzm and autisticautystyczny spectrumwidmo disorderszaburzenia
38
86000
3000
autyzmu, schorzeń spektrum autystycznego
01:44
and other learninguczenie się disabilitiesniepełnosprawnych.
39
89000
2000
i innych wad umysłowych.
01:46
Again, we're seeingwidzenie that trendtendencja
40
91000
2000
Widzimy tę tendencję
01:48
acrossprzez EuropeEuropy, acrossprzez NorthPółnoc AmericaAmeryka.
41
93000
2000
w Europie i Ameryce Północnej.
01:50
And in EuropeEuropy,
42
95000
2000
W Europie, w niektórych jej częściach,
01:52
there's certainpewny partsCzęści of EuropeEuropy,
43
97000
2000
W Europie, w niektórych jej częściach,
01:54
where we're seeingwidzenie a four-foldZakład czterokrotny increasezwiększać
44
99000
2000
widać czterokrotny wzrost pewnych wrodzonych wad narządów rodnych.
01:56
in certainpewny genitalpłciowy birthnarodziny defectswady.
45
101000
3000
widać czterokrotny wzrost wrodzonych wad narządów rodnych.
01:59
InterestinglyCo ciekawe, one of those birthnarodziny defectswady
46
104000
2000
Co ciekawe jedna z nich
02:01
has seenwidziany a 200 percentprocent increasezwiększać in the U.S.
47
106000
3000
wzrosła o 200 procent w USA.
02:04
So a realreal skyrocketinggwałtowny wzrost
48
109000
2000
Nagły wzrost chronicznych chorób dziecięcych
02:06
of chronicPrzewlekłe childhooddzieciństwo diseasechoroba
49
111000
2000
Nagły wzrost chronicznych chorób dziecięcych
02:08
that includesobejmuje other things
50
113000
2000
obejmuje między innymi
02:10
like obesityotyłość and juvenilenieletni diabetescukrzyca,
51
115000
2000
otyłość, cukrzycę dziecięcą
02:12
prematureprzedwczesny pubertypokwitanie.
52
117000
2000
i przedwczesne dojrzewanie.
02:14
So it's interestingciekawy for me,
53
119000
2000
Niesamowite dla mnie było,
02:16
when I'm looking for someonektoś who can really talk to me
54
121000
2000
że ktoś kto jest w stanie nam to wytłumaczyć,
02:18
and talk to an audiencepubliczność about these things,
55
123000
3000
że ktoś kto jest w stanie nam to wytłumaczyć,
02:21
that probablyprawdopodobnie one of the mostwiększość importantważny people in the worldświat
56
126000
3000
jeden z najbardziej uznanych ludzi na świecie
02:24
who can discussomawiać toxicitytoksyczność in babiesdzieci
57
129000
3000
w dziedzine toksyczności u dzieci
02:27
is expertekspert in frogsżaby.
58
132000
2000
to ekspert od żab.
02:29
(LaughterŚmiech)
59
134000
2000
(śmiech)
02:31
TyroneTyrone HayesHayes: It was a surpriseniespodzianka to me as well
60
136000
3000
Tyrone Hayes: Mnie też zdziwiło,
02:34
that I would be talkingmówić about pesticidespestycydy,
61
139000
3000
że mógłbym mówić o pestycydach
02:37
that I'd be talkingmówić about publicpubliczny healthzdrowie,
62
142000
4000
i o publicznej służbie zdrowia,
02:41
because, in factfakt, I never thought I would do anything usefulprzydatny.
63
146000
3000
bo nigdy nie przypuszczałem, że mogę się do czegoś przydać.
02:44
(LaughterŚmiech)
64
149000
3000
(śmiech)
02:47
FrogsŻaby.
65
152000
3000
żaby.
02:50
In factfakt, my involvementuwikłanie in the wholecały pesticidepestycydów issuekwestia
66
155000
3000
Moje zaangażowanie w kwestię pestycyców
02:53
was sortsortować of a surpriseniespodzianka as well
67
158000
2000
było tak samo zaskakujące,
02:55
when I was approachedzbliżył się by the largestNajwiększa chemicalchemiczny companyfirma in the worldświat
68
160000
3000
kiedy zwróciła się do mnie największa na świecie firma chemiczna
02:58
and they askedspytał me if I would evaluateoceniać
69
163000
2000
z prośbą o ocenę
03:00
how atrazineatrazyny affectedafektowany amphibianspłazów, or my frogsżaby.
70
165000
3000
działania atrazyny na płazy, moje żaby.
03:03
It turnsskręca out, atrazineatrazyny is the largestNajwiększa sellingsprzedawanie productprodukt
71
168000
3000
Atrazyna to najlepiej sprzedający się produkt
03:06
for the largestNajwiększa chemicalchemiczny companyfirma in the worldświat.
72
171000
2000
największej na świecie firmy chemcznej.
03:08
It's the numbernumer one contaminantzanieczyszczeń
73
173000
2000
Największy zanieczyszczacz
03:10
of groundwaterwód podziemnych, drinkingpicie waterwoda, raindeszcz waterwoda.
74
175000
3000
wody podziemnej, pitnej i deszczówki.
03:13
In 2003, after my studiesstudia, it was bannedZakazany in the EuropeanEuropejski UnionUnii,
75
178000
3000
Kiedy skończyłem studia w 2003, zakazano jej w Unii Europejskiej,
03:16
but in that samepodobnie yearrok,
76
181000
2000
w tym samym roku,
03:18
the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa EPAEPA re-registeredponownie zarejestrowane the compoundzłożony.
77
183000
2000
amerykańska Agencja Ochrony Środowiska ponownie zarejestrowała związek.
03:20
We were a bitkawałek surprisedzaskoczony when we founduznany out
78
185000
3000
Byliśmy zaskoczeni kiedy odkryliśmy,
03:23
that when we exposednarażony frogsżaby
79
188000
2000
że żaby wystawione na działanie niewielkich dawek atrazyny,
03:25
to very lowNiska levelspoziomy of atrazineatrazyny -- 0.1 partsCzęści perza billionmiliard --
80
190000
3000
0.1 część miliarda
03:28
that it producedwytworzony animalszwierzęta that look like this.
81
193000
3000
przybierają taki wygląd.
03:31
These are the dissectedrozcięta gonadsgonady of an animalzwierzę
82
196000
2000
To narządy płciowe zwierzęcia,
03:33
that has two testesjąder, two ovariesjajniki,
83
198000
2000
które ma dwa jądra i dwa jajniki,
03:35
anotherinne largeduży testisjąder, more ovariesjajniki,
84
200000
2000
jeszcze jedno duże jądro i więcej jajników,
03:37
whichktóry is not normalnormalna ...
85
202000
2000
co jest nienormalne...
03:39
(LaughterŚmiech)
86
204000
2000
(śmiech)
03:41
even for amphibianspłazów.
87
206000
2000
nawet dla płazów.
03:43
In some casesprzypadki, anotherinne speciesgatunki like the NorthPółnoc AmericanAmerykański LeopardLeopard FrogŻaba
88
208000
3000
Niektórym samcom północno-amerykańskej żaby leopard
03:46
showedpokazał that malesmężczyźni exposednarażony to atrazineatrazyny grewrósł eggsjaja in theirich testesjąder.
89
211000
3000
pod wpływem atrazyny rosły w jądrach jajeczka.
03:49
And you can see these largeduży, yolked-upyolked-up eggsjaja
90
214000
2000
Tutaj widać duże jajeczka
03:51
burstingpęknięcie throughprzez the surfacepowierzchnia of this male'sMale testesjąder.
91
216000
3000
wyrastające na powierzchni jąder tego samca.
03:54
Now my wifeżona tellsmówi me, and I'm sure PenelopePenelope can as well,
92
219000
3000
Moja żona powiedziała mi i jestem pewien, że potwierdzi to Penelope,
03:57
that there's nothing more painfulbolesny than childbirthporód --
93
222000
3000
że nie ma nic boleśniejszego od porodu,
04:00
whichktóry that I'll never experiencedoświadczenie, I can't really arguespierać się that --
94
225000
3000
nigdy go doświadczę, więc nie będę sie spierał,
04:03
but I would guessodgadnąć that a dozentuzin chickenkurczak eggsjaja in my testiclejądra
95
228000
2000
ale myślę, że tuzin kurzych jajek w moich jądrach,
04:05
would probablyprawdopodobnie be somewheregdzieś in the topTop fivepięć.
96
230000
3000
znalazłaby się w pierwszej piątce.
04:08
(LaughterŚmiech)
97
233000
2000
(śmiech)
04:10
In recentniedawny studiesstudia that we'vemamy publishedopublikowany,
98
235000
2000
W ostatnich opublikowanych badaniach
04:12
we'vemamy shownpokazane that some of these animalszwierzęta when they're exposednarażony to atrazineatrazyny,
99
237000
2000
udowodniliśmy, że pod wpływem atrazyny
04:14
some of the malesmężczyźni growrosnąć up
100
239000
2000
niektóre samce wraz z wiekem
04:16
and completelycałkowicie becomestają się femaleskobiety.
101
241000
2000
zmieniają się w samice.
04:18
So these are actuallytak właściwie two brothersbracia consummatingconsummating a relationshipzwiązek.
102
243000
3000
Oto dwóch braci konsumujących swój związek.
04:21
And not only do these geneticgenetyczny malesmężczyźni mateMate with other malesmężczyźni,
103
246000
3000
Te samce nie tylko ze sobą kopulują,
04:24
they actuallytak właściwie have the capacityPojemność to laykłaść eggsjaja
104
249000
2000
ale także mogą składać jaja,
04:26
even thoughchociaż they're geneticgenetyczny malesmężczyźni.
105
251000
3000
mimo, że genetycznie są samcami.
04:29
What we proposedproponowane,
106
254000
2000
Hipotezą, którą chcemy udowodnić jest fakt
04:31
and what we'vemamy now generatedwygenerowany supportwsparcie for,
107
256000
2000
Hipotezą, którą chcemy udowodnić jest fakt
04:33
is that what atrazineatrazyny is doing
108
258000
2000
że atrazyna sieje spustoszenie powodując nierównowagę hormonalną.
04:35
is wreakingsieje havocspustoszenie causingspowodowanie a hormonehormon imbalancezaburzenia równowagi.
109
260000
2000
że atrazyna sieje spustoszenie powodując nierównowagę hormonalną.
04:37
NormallyNormalnie the testesjąder should make testosteronetestosteronu,
110
262000
2000
W normalnych warunkach jądra produkują męski hormon - testosteron.
04:39
the malemęski hormonehormon.
111
264000
2000
Jądra produkują męski hormon - testosteron.
04:41
But what atrazineatrazyny does is it turnsskręca on an enzymeenzym,
112
266000
3000
Atrazyna włącza maszynerię,
04:44
the machinerymaszyneria if you will, aromatasearomatazy,
113
269000
2000
enzym zwany aromatazą,
04:46
that convertsKonwertuje testosteronetestosteronu into estrogenestrogen.
114
271000
2000
która zmienia testosteron w estrogen.
04:48
And as a resultwynik, these exposednarażony malesmężczyźni
115
273000
2000
W rezultacie samce
04:50
losestracić theirich testosteronetestosteronu, they're chemicallychemicznie castratedwykastrowany,
116
275000
3000
są chemicznie kastrowane, tracą swój testosteron,
04:53
and they're subsequentlynastępnie feminizedFeminizowane
117
278000
2000
produkują żeńskie hormony i w konsekwencji zmieniają się w samice.
04:55
because now they're makingzrobienie the femalePłeć żeńska hormonehormon.
118
280000
2000
produkują żeńskie hormony i zmieniają się w samice.
04:57
Now this is what broughtprzyniósł me to the human-relatedludzi związanych z issuesproblemy.
119
282000
3000
To poprowadziło mnie do kwestii związanej z człowiekiem.
05:00
Because it turnsskręca out
120
285000
2000
Okazało się,
05:02
that the numbernumer one cancernowotwór in womenkobiety, breastpierś cancernowotwór,
121
287000
3000
że przypadki raka piersi wśród kobiet
05:05
is regulatedregulowanym by estrogenestrogen and by this enzymeenzym aromatasearomatazy.
122
290000
3000
zależą od estrogenu i aromatazy.
05:08
So when you developrozwijać a cancerousnowotworowych cellkomórka in your breastpierś,
123
293000
2000
Kiedy rozwijają się komórki rakowe w piersi,
05:10
aromatasearomatazy convertsKonwertuje androgensAndrogeny into estrogensestrogeny,
124
295000
4000
aromataza zmienia androgen w estrogen,
05:14
and that estrogenestrogen turnsskręca on or promotespromuje
125
299000
2000
estrogen włącza bądź pomaga w rozwoju komórek rakowych,
05:16
the growthwzrost of that cancernowotwór
126
301000
2000
estrogen włącza bądź pomaga w rozwoju komórek rakowych,
05:18
so that it turnsskręca into a tumorguz and spreadsspready.
127
303000
3000
zmieniając je w nowotwór i rozprzestrzeniając go.
05:21
In factfakt, this aromatasearomatazy is so importantważny in breastpierś cancernowotwór
128
306000
3000
Aromataza jest tak istotna w rozwoju raka piersi,
05:24
that the latestnajnowszy treatmentleczenie for breastpierś cancernowotwór
129
309000
3000
że w ostatnich terapiach
05:27
is a chemicalchemiczny callednazywa letrozoleLetrozol,
130
312000
2000
używano związku zwanego letrozolem,
05:29
whichktóry blocksBloki aromatasearomatazy, blocksBloki estrogenestrogen,
131
314000
2000
hamującego aromatazę i estrogen,
05:31
so that if you developedrozwinięty a mutatedzmutowane cellkomórka, it doesn't growrosnąć into a tumorguz.
132
316000
3000
by zmutowane komórki nie zamieniły się w nowotwór.
05:34
Now what's interestingciekawy is, of coursekurs,
133
319000
2000
Co ciekawe,
05:36
that we're still usingza pomocą 80 millionmilion poundsfunty of atrazineatrazyny,
134
321000
3000
wciąż używamy ponad 36 milionów kg atrazyny,
05:39
the numbernumer one contaminantzanieczyszczeń in drinkingpicie waterwoda, that does the oppositenaprzeciwko --
135
324000
3000
pierwszego zanieczyszczacza wody pitnej, który działa odwrotnie,
05:42
turnsskręca on aromatasearomatazy, increaseswzrasta estrogenestrogen
136
327000
2000
bo włącza aromatazę, zwiększa estrogen,
05:44
and promotespromuje tumorsguzy in ratsszczury
137
329000
2000
powoduje nowotwory u szczurów,
05:46
and is associatedpowiązany with tumorsguzy, breastpierś cancernowotwór, in humansludzie.
138
331000
4000
i jest związany z nowotworami, z rakiem piersi u ludzi.
05:50
What's interestingciekawy is, in factfakt,
139
335000
2000
To interesujące,
05:52
the samepodobnie companyfirma that soldsprzedany us 80 millionmilion poundsfunty of atrazineatrazyny,
140
337000
2000
że firma sprzedająca 36 milionów kg atrazyny,
05:54
the breastpierś cancernowotwór promoterPromotor,
141
339000
2000
największego aktywatora raka piersi,
05:56
now sellssprzedaje us the blockerBlocker -- the exactdokładny samepodobnie companyfirma.
142
341000
3000
teraz sprzedaje jego inhibitor. Ta sama firma.
05:59
And so I find it interestingciekawy
143
344000
2000
Wydaje mi się frapujące,
06:01
that insteadzamiast of treatingleczenie this diseasechoroba
144
346000
2000
że zamiast walczyć z chorobą
06:03
by preventingzapobieganie exposureekspozycji to the chemicalschemikalia that promotepromować it,
145
348000
3000
unikając kontaktu z chemikaliami, które ją powodują,
06:06
we simplypo prostu respondodpowiadać
146
351000
2000
wysyłamy ich coraz więcej
06:08
by puttingwprowadzenie more chemicalschemikalia into the environmentśrodowisko.
147
353000
3000
do środowiska naturalnego.
06:11
PJCPJC: So speakingmówienie of estrogenestrogen,
148
356000
2000
PJC: Nawiązując do estrogenu,
06:13
one of the other compoundszwiązki that TyroneTyrone talksrozmowy about in the filmfilm
149
358000
3000
jednym ze związków o których mówi Tyrone w filmie
06:16
is something callednazywa bisphenolbisfenol A, BPABPA,
150
361000
3000
jest tak zwany bisfenol A, BPA,
06:19
whichktóry has been in the newsAktualności recentlyostatnio.
151
364000
3000
o którym ostatnio była mowa w wiadomościach.
06:22
It's a plasticizerplastyfikator.
152
367000
2000
To uplastyczniacz.
06:24
It's a compoundzłożony that's founduznany in polycarbonatepoliwęglan plasticPlastikowy,
153
369000
3000
Związek znajdujący się w plastiku poliwęglanowym,
06:27
whichktóry is what babydziecko bottlesbutelki are madezrobiony out of.
154
372000
2000
z którego robi są butelki dla dzieci.
06:29
And what's interestingciekawy about BPABPA
155
374000
2000
Ciekawe w BPA jest to,
06:31
is that it's suchtaki a potentsilny estrogenestrogen
156
376000
3000
że jest tak silnym estrogenem,
06:34
that it was actuallytak właściwie oncepewnego razu considereduważane for use
157
379000
2000
że był brany pod uwagę w terapii hormonalnej
06:36
as a syntheticsyntetyczny estrogenestrogen in hormonehormon placementumieszczenie therapyterapia.
158
381000
3000
jako składnik syntetycznego estrogenu.
06:39
And there have been manywiele, manywiele, manywiele studiesstudia that have shownpokazane
159
384000
3000
Było wiele, wiele badań które dowiodły,
06:42
that BPABPA leachesdarmozjadami from babies'dla niemowląt bottlesbutelki
160
387000
3000
że BPA jest wypłukiwane z butelek dziecięcych
06:45
into the formulaformuła, into the milkmleko,
161
390000
2000
do mleka, więc i do dzieci.
06:47
and thereforew związku z tym into the babiesdzieci.
162
392000
2000
do mleka, więc i do dzieci.
06:49
So we're dosingDawkowanie our babiesdzieci,
163
394000
2000
Dozujemy naszym noworodkom i dzieciom
06:51
our newbornsnoworodków, our infantsniemowlęta,
164
396000
2000
Dozujemy naszym noworodkom i dzieciom
06:53
with a syntheticsyntetyczny estrogenestrogen.
165
398000
2000
syntetyczny estrogen.
06:55
Now two weekstygodnie agotemu or so,
166
400000
2000
Dwa tygodnie temu,
06:57
the EuropeanEuropejski UnionUnii passedminęło a lawprawo
167
402000
2000
Unia Europejska zatwierdziła ustawę
06:59
banningBanowanie the use of BPABPA
168
404000
2000
zakazującą używania BPA
07:01
in babies'dla niemowląt bottlesbutelki and sippySippy cupskubki.
169
406000
2000
w butelkach i kubkach dziecięcych.
07:03
And for those of you who are not parentsrodzice,
170
408000
2000
Dla tych którzy nie są rodzicami,
07:05
sippySippy cupskubki are those little plasticPlastikowy things
171
410000
2000
po butelkach dzieci piją ze specjalnych, plastikowych kubeczków.
07:07
that your childdziecko graduatesabsolwentów to after usingza pomocą bottlesbutelki.
172
412000
3000
po butelkach dzieci piją ze specjalnych plastikowych kubeczków.
07:10
But just two weekstygodnie before that,
173
415000
3000
2 tygodnie przed tym,
07:13
the U.S. SenateSenat refusedodmówił to even debatedebata
174
418000
3000
senat USA odmówił debaty nad zakazem BPA,
07:16
the banningBanowanie of BPABPA
175
421000
2000
senat USA odmówił debaty nad zakazem BPA,
07:18
in babies'dla niemowląt bottlesbutelki and sippySippy cupskubki.
176
423000
3000
w dziecięcych butelkach i kubeczkach.
07:21
So it really makesczyni you realizerealizować
177
426000
2000
Tak zaczynasz zdawać sobie sprawę
07:23
the onusCiężar on parentsrodzice
178
428000
2000
jaki obowiązek spada na rodziców,
07:25
to have to look at this and regulateregulują this and policePolicja this
179
430000
2000
bo muszą zająć się i nadzorować tę kwestię sami,
07:27
in theirich ownwłasny liveszyje
180
432000
2000
bo sami muszą zająć się i nadzorować tę kwestię,
07:29
and how astonishingzadziwiający that is.
181
434000
2000
i jest to przerażające.
07:31
(VideoWideo) PJCPJC: With manywiele plasticPlastikowy babydziecko bottlesbutelki
182
436000
3000
(Video) PJC: Udowodniono, że z wielu plastikowych butelek
07:34
now provenudowodniony to leaknieszczelność the chemicalchemiczny bisphenolbisfenol A,
183
439000
3000
ulatnia się bisfenol A,
07:37
it really showsprzedstawia how sometimesczasami
184
442000
2000
a to oznacza, że czasem między chemikaliami a dzieckiem
07:39
it is only a parent'sdla rodziców awarenessświadomość
185
444000
2000
a to oznacza, że czasem między chemikaliami a dzieckiem
07:41
that standsstojaki betweenpomiędzy chemicalschemikalia and our childrendzieci.
186
446000
4000
stoi tylko świadomość rodzica.
07:45
The babydziecko bottlebutelka scenarioscenariusz provesudowodni
187
450000
2000
Analizy z butelkami dowiodły,
07:47
that we can preventzapobiec unnecessaryniepotrzebne exposureekspozycji.
188
452000
3000
że możemy uniknąć niepotrzebnego kontaktu.
07:50
HoweverJednak, if we parentsrodzice are unawarenieświadomi,
189
455000
2000
Jakkolwiek, jeśli rodzice są nieświadomi,
07:52
we are leavingodejście our childrendzieci
190
457000
2000
zostawiają dziecko na pastwę losu.
07:54
to fendobronić for themselvessami.
191
459000
3000
zostawiają dziecko na pastwę losu.
08:03
THTH: And what PenelopePenelope saysmówi here
192
468000
2000
TH: To co mówi Penelope
08:05
is even more trueprawdziwe.
193
470000
2000
to najprawdziwsza prawda.
08:07
For those of you who don't know, we're in the middleśrodkowy of the sixthszósty massmasa extinctionwygaśnięcie.
194
472000
3000
Dla tych, którzy nie wiedzą, jesteśmy w trakcie szóstej masowej zagłady.
08:10
ScientistsNaukowcy agreeZgodzić się now.
195
475000
2000
Naukowcy są zgodni.
08:12
We are losingprzegrywający speciesgatunki from the EarthZiemia
196
477000
2000
Gatunki ziemskie wymierają szybciej
08:14
fasterszybciej than the dinosaursdinozaury disappearedzniknął,
197
479000
2000
niż wymierały dinozaury,
08:16
and leadingprowadzący that lossutrata are amphibianspłazów.
198
481000
2000
a płazy w tym przodują.
08:18
80 percentprocent of all amphibianspłazów
199
483000
2000
80 procent płazów
08:20
are threatenedzagrożony and in come declineupadek.
200
485000
2000
jest w stanie zagrożenia i wyginięcia.
08:22
And I believe, manywiele scientistsnaukowcy believe
201
487000
2000
Jak wielu naukowców, jestem zdania
08:24
that pesticidespestycydy are an importantważny partczęść of that declineupadek.
202
489000
3000
że pestycydy to ważna część tego stanu.
08:27
In partczęść, amphibianspłazów are good indicatorswskaźniki and more sensitivewrażliwy
203
492000
3000
Płazy to dobry wskaźnik, wrażliwszy,
08:30
because they don't have protectionochrona from contaminantszanieczyszczenia in the waterwoda --
204
495000
2000
w wodzie nie mają ochrony przed zanieczyszczeniami,
08:32
no eggshellsskorupki jaj, no membranesmembrany
205
497000
2000
nie mają skorup, błon ani łożysk.
08:34
and no placentałożysko.
206
499000
2000
nie mają skorup, błon ani łożysk.
08:36
In factfakt, our inventionwynalazek -- by "our" I mean we mammalsssaki --
207
501000
3000
Nasz wynalazek, tu mam na myśli ssaki,
08:39
one of our bigduży inventionswynalazki was the placentałożysko.
208
504000
3000
jeden z największych naszych wynalazków to łożysko.
08:42
But we alsorównież startpoczątek out as aquaticwodny organismsorganizmy.
209
507000
2000
My także zaczynaliśmy jako wodne organizmy.
08:44
But it turnsskręca out that this ancientstarożytny structureStruktura
210
509000
2000
Okazało się, że ta pradawna część,
08:46
that separatesoddziela us from other animalszwierzęta, the placentałożysko,
211
511000
3000
łożysko, które wyróżnia nas od innych zwierząt,
08:49
cannotnie może evolveewoluować or adaptprzystosować się fastszybki enoughdość
212
514000
2000
nie jest w stanie wystarczająco szybko ewoluuować lub sie adoptować
08:51
because of the rateoceniać that we're generatinggenerowanie newNowy chemicalschemikalia
213
516000
2000
w porównaniu z bezprecedensowy tempem w jaikm generujemy nowe chemikalia.
08:53
that it's never seenwidziany before.
214
518000
2000
w porównaniu z bezprecedensowy tempem w jaikm generujemy nowe chemikalia.
08:55
The evidencedowód of that is that studiesstudia in ratsszczury, again with atrazineatrazyny,
215
520000
3000
Badania z atrazyną na szczurach,
08:58
showpokazać that the hormonehormon imbalancezaburzenia równowagi atrazineatrazyny generatesgeneruje causesprzyczyny abortionAborcja.
216
523000
3000
pokazują, że nierównowaga hormonalna powoduje poronienia.
09:01
Because maintainingutrzymywanie a pregnancyCiąża is dependentzależny on hormoneshormony.
217
526000
3000
Utrzymanie ciąży zależy od hormonów.
09:04
Of those ratsszczury that don't abortAbort,
218
529000
2000
U szczurów, które nie poroniły
09:06
atrazineatrazyny causesprzyczyny prostateprostata diseasechoroba
219
531000
2000
atrazyna wywołuje prostatę u potomstwa.
09:08
in the pupsszczeniaki so the sonssynowie
220
533000
2000
Młode rodzą się ze starczą chorobą.
09:10
are bornurodzony with an oldstary man'smężczyzny diseasechoroba.
221
535000
2000
Młode rodzą się ze starczą chorobą.
09:12
Of those that don't abortAbort,
222
537000
2000
U tych które nie poroniły,
09:14
atrazineatrazyny causesprzyczyny impairedupośledzony mammarysutka, or breastpierś, developmentrozwój
223
539000
2000
atrazyna powoduje słaby rozwój klatki piersiowej i gruczołów sutkowych
09:16
in the exposednarażony daughterscórki in uteroutero,
224
541000
2000
u urodzonych samic,
09:18
so that theirich breastpierś don't developrozwijać properlyprawidłowo.
225
543000
2000
ich piersi nie rozwiną się odpowiednio.
09:20
And as a resultwynik, when those ratsszczury growrosnąć up,
226
545000
2000
W rezultacie ich młode będą opóźnione w rozwoju,
09:22
theirich pupsszczeniaki experiencedoświadczenie retardedopóźniony growthwzrost and developmentrozwój
227
547000
3000
W rezultacie ich młode będą opóźnione w rozwoju,
09:25
because they can't make enoughdość milkmleko to nourishkarmić theirich pupsszczeniaki.
228
550000
3000
bo nie wyprodukują wystarczająco mleka, by je pożywić.
09:28
So the pupPUP you see on the bottomDolny is affectedafektowany by atrazineatrazyny
229
553000
3000
Małe w dole były narażone na atrazynę,
09:31
that its grandmotherbabcia was exposednarażony to.
230
556000
2000
jakiej poddana była ich babcia.
09:33
And givendany the life of manywiele of these chemicalschemikalia,
231
558000
3000
I biorąc pod uwage trwałość tych chemikaliów
09:36
generationspokolenia, yearslat, dozensdziesiątki of yearslat,
232
561000
3000
pokolenia, tuziny lat
09:39
that meansznaczy that we right now
233
564000
2000
co oznacza, że teraz mamy wpływ na zdrowie
09:41
are affectingwpływający the healthzdrowie
234
566000
2000
co oznacza, że teraz mamy wpływ na zdrowie
09:43
of our grandchildren'swnuki grandchildrenwnuki
235
568000
2000
wnuków naszych wnuków
09:45
by things that we're puttingwprowadzenie into the environmentśrodowisko todaydzisiaj.
236
570000
3000
przez to co wysyłamy do środowiska naturalnego.
09:48
And this is not just philosophicalfilozoficzny, it's alreadyjuż knownznany,
237
573000
2000
To nie abstrakcja, wiadomym jest,
09:50
that chemicalschemikalia like diethylstilbestroldietylostilbestrolu and estrogenestrogen,
238
575000
2000
że związki jak dietylstilbestrol czy estrogen,
09:52
PCBsPCB, DDTDDT
239
577000
2000
PCBs, DDT
09:54
crosskrzyż the placentałożysko
240
579000
2000
przedostają się przez łożysko
09:56
and effectivelyfaktycznie determineustalać
241
581000
2000
i już w macicy efektownie zwiększają
09:58
the likelihoodprawdopodobieństwo of developingrozwijanie breastpierś cancernowotwór
242
583000
2000
i już w macicy efektownie zwiększają
10:00
and obesityotyłość and diabetescukrzyca
243
585000
2000
ryzyko raka piersi, otyłości czy cukrzycy.
10:02
alreadyjuż when the baby'sdziecka in the wombłono.
244
587000
2000
ryzyko raka piersi, otyłości czy cukrzycy.
10:04
In additiondodanie to that, after the baby'sdziecka bornurodzony,
245
589000
2000
Na dodatek,
10:06
our other uniquewyjątkowy inventionwynalazek as mammalsssaki
246
591000
2000
unikalnym wymysłem ssaków
10:08
is that we nourishkarmić our offspringpotomstwo after they're bornurodzony.
247
593000
2000
jest karmienie potomstwa po porodzie.
10:10
We alreadyjuż know that chemicalschemikalia
248
595000
2000
Wiemy już, że chemikalia
10:12
like DDTDDT and DESDES and atrazineatrazyny
249
597000
2000
jak DDT, DES i atrazyna
10:14
can alsorównież passprzechodzić over into milkmleko,
250
599000
2000
mogą przedostać się do mleka,
10:16
again, affectingwpływający our babiesdzieci
251
601000
2000
i oddziaływać na nasze dzieci
10:18
even after theirich bornurodzony.
252
603000
2000
nawet po porodzie.
10:21
PJCPJC: So when TyroneTyrone tellsmówi me
253
606000
2000
PJC: Kiedy Tyrone powiedział mi,
10:23
that the placentałożysko is an ancientstarożytny organorgan,
254
608000
3000
że łożyko to pradawny narząd,
10:26
I'm thinkingmyślący, how do I demonstratewykazać that?
255
611000
2000
myślałam jak to zaprezentować.
10:28
How do you showpokazać that?
256
613000
2000
Jak to pokazać?
10:30
And it's interestingciekawy when you make a filmfilm like this,
257
615000
2000
Pracując nad takim filmem,
10:32
because you're stuckutknął tryingpróbować to visualizewyobrażać sobie sciencenauka
258
617000
3000
możesz zaciąć się próbując
10:35
that there's no visualizationwyobrażanie sobie for.
259
620000
2000
wizualnie przedstawić naukę.
10:37
And I have to take a little bitkawałek of artisticartystyczny licenselicencja.
260
622000
3000
Musiałam posłużyć się licencją artystyczną.
10:45
(VideoWideo) (RingingDzwonienie)
261
630000
5000
(Video) (Ringing)
10:50
OldStary man: PlacentaŁożysko controlkontrola.
262
635000
2000
Starszy pan: Kontrola łożyska.
10:52
What is it?
263
637000
2000
Co to jest?
10:54
Oh what?
264
639000
3000
Co?
10:57
(SnoringChrapanie)
265
642000
3000
(Chrapanie)
11:00
(HonkHonk)
266
645000
5000
(Trąbka)
11:05
PuffuffuffPuffuffuff, what?
267
650000
4000
Puffuffuff, co?
11:11
PerflourooctanoicPerflourooctanoic acidkwas.
268
656000
4000
Kwas perfuoroktanowy.
11:18
BlimeyBlimey.
269
663000
2000
Cholera.
11:20
Never heardsłyszał of it.
270
665000
3000
Nigdy o nim nie słyszałem.
11:23
PJCPJC: And neitherani had I actuallytak właściwie
271
668000
4000
PJC: Ani ja, dopóki nie zaczęłam
11:27
before I startedRozpoczęty makingzrobienie this filmfilm.
272
672000
2000
pracować nad tym filmem.
11:29
And so when you realizerealizować that chemicalschemikalia can passprzechodzić the placentałożysko
273
674000
3000
Kiedy zdajesz sobie sprawę, że chemikalia przechodzą przez łożysko
11:32
and go into your unbornnienarodzonych childdziecko,
274
677000
3000
do twojego nieurodzonego dziecka,
11:35
it madezrobiony me startpoczątek to think,
275
680000
2000
zaczynasz zastanawiać się
11:37
what would my fetuspłód say to me?
276
682000
3000
jakby zareagował na to płód.
11:40
What would our unbornnienarodzonych childrendzieci say to us
277
685000
3000
Co powiedziały by nam nasze nienarodzone dzieci
11:43
when they have an exposureekspozycji
278
688000
3000
wystawione dzień za dniem na takie działanie?
11:46
that's happeningwydarzenie everydaycodziennie, day after day?
279
691000
3000
wystawione dzień za dniem na takie działanie?
11:49
(MusicMuzyka)
280
694000
18000
(Muzyka)
12:07
(VideoWideo) ChildDziecko: TodayDzisiaj,
281
712000
2000
(Video) Dziecko: Dziś,
12:09
I had some octyphenolsoctyphenols,
282
714000
4000
miałem trochę oktypenolu,
12:13
some artificialsztuczny muskspiżma
283
718000
3000
trochę sztucznego piżma,
12:16
and some bisphenolbisfenol A.
284
721000
5000
i bisfenolu A.
12:21
Help me.
285
726000
2000
Pomóżcie mi.
12:26
PJCPJC: It's a very profoundgłęboki notionpojęcie
286
731000
3000
PJC: To bardzo ważne abyśmy
12:29
to know that we as womenkobiety
287
734000
2000
my jako kobiety zrozumiały,
12:31
are at the vanguardVanguard of this.
288
736000
2000
że musimy trzymać rękę na pulsie.
12:33
This is our issuekwestia,
289
738000
2000
To nasza sprawa,
12:35
because we collectzebrać these compoundszwiązki our entireCały life
290
740000
3000
bo akumulujemy te związki przez całe życie,
12:38
and then we endkoniec up dumpingdumping it and dumpingdumping them
291
743000
3000
a potem wysyłamy je naszym nienarodzonym dzieciom.
12:41
into our unbornnienarodzonych childrendzieci.
292
746000
3000
a potem wysyłamy je naszym nienarodzonym dzieciom.
12:44
We are in effectefekt
293
749000
2000
Zanieczyszczamy nasze dzieci.
12:46
pollutingzanieczyszczanie our childrendzieci.
294
751000
2000
Zanieczyszczamy nasze dzieci.
12:48
And this was something that was really broughtprzyniósł home to me a yearrok agotemu
295
753000
4000
Zrozumiałam to jakiś rok temu,
12:52
when I founduznany out I was pregnantw ciąży
296
757000
2000
kiedy okazało się, że jestem w ciąży,
12:54
and the first scanskandować revealedujawnione
297
759000
2000
pierwsze prześwietlenie
12:56
that my babydziecko had a birthnarodziny defectwady
298
761000
3000
wykazało wrodzoną wadę
12:59
associatedpowiązany with exposureekspozycji
299
764000
2000
związaną z ekspozycją
13:01
to estrogenicestrogenów chemicalschemikalia in the wombłono
300
766000
2000
na związki estrogenu w macicy,
13:03
and the seconddruga scanskandować
301
768000
2000
drugie prześwietlenie
13:05
revealedujawnione no heartbeatbicie serca.
302
770000
2000
wykazało brak tętna.
13:07
So my child'sdziecka deathśmierć, my baby'sdziecka deathśmierć,
303
772000
3000
Śmierć mojego dziecka
13:10
really broughtprzyniósł home the resonancerezonans of what I was tryingpróbować to make in this filmfilm.
304
775000
3000
przyniosła oddźwięk w postaci tego filmu.
13:13
And it's sometimesczasami a weirddziwne placemiejsce
305
778000
2000
Czasem dziwne jest
13:15
when the communicatorCommunicator becomesstaje się partczęść of the storyfabuła,
306
780000
3000
gdy reporter staje się częścią historii,
13:18
whichktóry is not what you originallypierwotnie intendzamierzać.
307
783000
2000
a nie było to początkowym zamiarem.
13:20
And so when TyroneTyrone talksrozmowy about
308
785000
3000
Kiedy Tyrone mówi o płodzie
13:23
the fetuspłód beingistota trappeduwięziony in a contaminatedzanieczyszczone environmentśrodowisko,
309
788000
3000
zamkniętym w zanieczyszczonym środowisku,
13:26
this is my contaminatedzanieczyszczone environmentśrodowisko.
310
791000
4000
mówi o moim zanieczyszczonym środowisku.
13:30
This is my toxictoksyczny babydziecko.
311
795000
3000
To moje toksyczne dziecko.
13:33
And that's something
312
798000
3000
To nie tylko głębokie i smutne,
13:36
that's just profoundgłęboki and sadsmutny,
313
801000
3000
To nie tylko głębokie i smutne,
13:39
but astonishingzadziwiający
314
804000
2000
ale i zdumiewające,
13:41
because so manywiele of us don't actuallytak właściwie know this.
315
806000
3000
bo wielu z nas nie ma o tym pojęcia.
13:46
THTH: One of this things that's excitingekscytujący and appropriatewłaściwy
316
811000
2000
TH: Bycie tu w TEDWomen
13:48
for me to be here at TEDWomenPrelegentek
317
813000
2000
jest dla mnie ekscytujące,
13:50
is that, well, I think it was summedsumowane up bestNajlepiej last night at dinnerobiad
318
815000
4000
najlepiej podsumowuje to wczorajsza kolacja,
13:54
when someonektoś said, "TurnKolej to the man at your tablestół and tell them,
319
819000
2000
kiedy ktoś powiedział: "Powiedz mężczyznom przy twoim stole,
13:56
'When the revolutionrewolucja startszaczyna się, we'vemamy got your back.'"
320
821000
3000
'Kiedy zacznie się rewolucja, poprzemy was'".
13:59
The truthprawda is, womenkobiety,
321
824000
2000
Kobiety, prawda jest taka,
14:01
you've had our back on this issuekwestia for a very long time,
322
826000
3000
długo udzielałyście poparcia sprawie,
14:04
startingstartowy with RachelRachel Carson'sCarson "SilentCichy SpringWiosna"
323
829000
2000
poczynając od "Cichej Wiosny" Rachel Carson,
14:06
to TheoTheo Colborn'sColborn's "Our StolenSkradzione FuturePrzyszłość"
324
831000
2000
"Naszej Skradzionej Przyszłości" Theo Colborn,
14:08
to SandraSandra Steingraber'sSteingraber's booksksiążki
325
833000
2000
po "żyć Nurtem Rzeki" i "Mieć wiarę" Sandry Steingaber.
14:10
"LivingŻycia DownstreamDalsi" and "HavingPosiadanie FaithWiara."
326
835000
3000
po "żyć Nurtem Rzeki" i "Mieć wiarę" Sandry Steingaber.
14:13
And perhapsmoże it's the connectionpołączenie to our nextNastępny generationgeneracja --
327
838000
3000
Być może to połączenie z następnym pokoleniem,
14:16
like my wifeżona and my beautifulpiękny daughtercórka here about 13 yearslat agotemu --
328
841000
3000
jak mojej żony i pięknej córki jakieś 13 lat temu,
14:19
perhapsmoże it's that connectionpołączenie
329
844000
2000
być może to ta relacja
14:21
that makesczyni womenkobiety activistsaktywiści
330
846000
2000
sprawia, że kobiety tak się udzielają.
14:23
in this particularszczególny areapowierzchnia.
331
848000
2000
sprawia, że kobiety tak się udzielają.
14:25
But for the menmężczyźni here, I want to say
332
850000
2000
Mężczyznom chciałbym oznajmić,
14:27
it's not just womenkobiety and childrendzieci that are at riskryzyko.
333
852000
2000
że nie tylko kobiety i dzieci są zagrożone.
14:29
And the frogsżaby that are exposednarażony to atrazineatrazyny,
334
854000
3000
Samce żab narażonych na atrazynę
14:32
the testesjąder are fullpełny of holesdziury and spacesspacje,
335
857000
2000
przez nierównowagę hormonalną
14:34
because the hormonehormon imbalancezaburzenia równowagi,
336
859000
2000
mają jądra pełne dziur i zgrubień.
14:36
insteadzamiast of allowingpozwalać spermspermy to be generatedwygenerowany,
337
861000
2000
Zamiast produkować spermę,
14:38
suchtaki as in the testisjąder here,
338
863000
2000
tak jak to jądro,
14:40
the testicularjąder tubuleskanalików endkoniec up emptypusty
339
865000
2000
jądrowe kanały pustoszeją
14:42
and fertilitypłodność goesidzie down by as much as 50 percentprocent.
340
867000
2000
zmniejszając płodność nawet o 50 procent.
14:44
It's not just my work in amphibianspłazów,
341
869000
3000
Nie tylko moje badania nad płazami,
14:47
but similarpodobny work has been shownpokazane in fishryba in EuropeEuropy,
342
872000
3000
ale także podobne badania na rybach w Europie
14:50
holesdziury in the testesjąder and absencebrak of spermspermy in reptilesgady in a groupGrupa from SouthPołudniowa AmericaAmeryka
343
875000
3000
wykazały dziury w jądrach i nieobecność spermy
14:53
and in ratsszczury, an absencebrak of spermspermy
344
878000
2000
u szczurów i u gadów z Ameryki Pnd.
14:55
in the testicularjąder tubuleskanalików as well.
345
880000
3000
u szczurów i u gadów z Ameryki Pnd.
14:58
And of coursekurs, we don't do these experimentseksperymenty in humansludzie,
346
883000
2000
Oczywiście nie robimy takich eksperymentów na ludziach,
15:00
but just by coincidenceprzypadek,
347
885000
2000
ale mój znajomy udowodnił przez przypadek,
15:02
my colleaguekolega has shownpokazane
348
887000
2000
ale mój znajomy udowodnił przez przypadek,
15:04
that menmężczyźni who have lowNiska spermspermy countliczyć, lowNiska semennasienia qualityjakość
349
889000
2000
że mężczyźni z małą ilością i złą jakością spermy
15:06
have significantlyznacząco more atrazineatrazyny in theirich urinemocz.
350
891000
3000
mają w moczu dużo więcej atrazyny.
15:09
These are just menmężczyźni who liverelacja na żywo
351
894000
2000
To mężczyźni żyjący
15:11
in an agriculturalrolniczy communityspołeczność.
352
896000
2000
w rolniczych społecznościach.
15:13
MenMężczyźni who actuallytak właściwie work in agriculturerolnictwo
353
898000
2000
Mężczyźni, którzy pracują na roli
15:15
have much higherwyższy levelspoziomy of atrazineatrazyny.
354
900000
3000
mają jej jeszcze więcej.
15:18
And the menmężczyźni who actuallytak właściwie applyzastosować atrazineatrazyny
355
903000
2000
Ci którzy dozują atrazynę
15:20
have even more atrazineatrazyny in theirich urinemocz,
356
905000
3000
mają jej w moczu najwięcej,
15:23
up to levelspoziomy that are 24,000 timesczasy what we know to be activeaktywny
357
908000
3000
24 000 razy więcej.
15:26
are presentteraźniejszość in the urinemocz of these menmężczyźni.
358
911000
3000
24 000 razy więcej.
15:29
Of coursekurs, mostwiększość of them, 90 percentprocent are MexicanMeksykańska, Mexican-AmericanMeksykańska.
359
914000
3000
90 procent z nich to Meksykanie, Meksykanie-Amerykanie,
15:32
And it's not just atrazineatrazyny they're exposednarażony to.
360
917000
2000
Są narażeni nie tylko na atrazynę,
15:34
They're exposednarażony to chemicalschemikalia like chloropicrinchloropicrin,
361
919000
3000
ale i na inne chemikalia jak chloropikryna,
15:37
whichktóry was originallypierwotnie used as a nervenerw gasgaz.
362
922000
2000
używaną kiedyś jako gaz obezwładniający.
15:39
And manywiele of these workerspracownicy
363
924000
2000
Dla wielu z tych rolników
15:41
have life expectanciesoczekiwanej długości of only 50.
364
926000
2000
średnia życia to 50 lat.
15:43
It shouldn'tnie powinien come to any surpriseniespodzianka that the things that happenzdarzyć in wildlifedzikich zwierząt
365
928000
3000
Nie powinno nas zaskoczyć, że to co się dzieje w przyrodzie
15:46
are alsorównież a warningostrzeżenie to us,
366
931000
2000
jest także ostrzeżeniem dla nas,
15:48
just like RachelRachel CarsonCarson and othersinni have warnedostrzegł.
367
933000
2000
tak jak ostrzegali Rachel Carson i inni.
15:50
As evidentoczywisty in this slideślizgać się from LakeJezioro NabugaboNabugabo in UgandaUganda,
368
935000
3000
Dowodem jest obraz jeziora Nabugabo w Ugandzie,
15:53
the agriculturalrolniczy runoffodpływ from this cropprzyciąć,
369
938000
2000
rolnicze dorzecze z plonami,
15:55
whichktóry goesidzie into these bucketswiadra,
370
940000
2000
które idą do kontenerów,
15:57
is the solepodeszwa sourceźródło of drinkingpicie, cookinggotowanie and bathingw kąpieliskach waterwoda for this villagewioska.
371
942000
3000
to jedyne źródło wody pitnej, do gotowania i mycia dla tej wioski.
16:00
Now if I told the menmężczyźni in this villagewioska
372
945000
2000
Gdybym powiedział ludziom z wioski,
16:02
that the frogsżaby have pourwlać immuneodporny functionfunkcjonować
373
947000
2000
o ubogim systemie odpornościowym
16:04
and eggsjaja developingrozwijanie in theirich testesjąder,
374
949000
2000
i o mosznie w której rosną im jajeczka,
16:06
the connectionpołączenie betweenpomiędzy environmentalśrodowiskowy healthzdrowie and publicpubliczny healthzdrowie
375
951000
2000
związek między zdrowiem a środowiskiem naturalnym
16:08
would be clearjasny.
376
953000
2000
byłby jaśniejszy.
16:10
You would not drinkdrink waterwoda that you knewwiedziałem was havingmający this kinduprzejmy of impactwpływ
377
955000
3000
Nie pitoby wody wiedząc, że tak działa na przyrodę.
16:13
on the wildlifedzikich zwierząt that livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj in it.
378
958000
2000
Nie pitoby wody wiedząc, że tak działa na przyrodę.
16:15
The problemproblem is, in my villagewioska, OaklandOakland,
379
960000
2000
Problem polega na tym, że w mojej wioscę Oakland,
16:17
in mostwiększość of our villageswioski,
380
962000
2000
w większości naszych wiosek,
16:19
we don't see that connectionpołączenie.
381
964000
2000
nie widzimy tego związku.
16:21
We turnskręcać on the faucetBateria, the waterwoda comespochodzi out, we assumezałożyć it's safebezpieczny,
382
966000
2000
Odkręcamy kurek, leci woda i myślimy, że jest zdrowa,
16:23
and we assumezałożyć that we are mastersMistrzowie of our environmentśrodowisko,
383
968000
3000
uważamy się za panów przyrody
16:26
ratherraczej than beingistota partczęść of it.
384
971000
3000
a nie za jej część.
16:29
PJCPJC: So it doesn't take much to realizerealizować
385
974000
2000
PJC: Nie potrzeba dużo czasu, by zdać sobie sprawę,
16:31
that actuallytak właściwie this is an environmentalśrodowiskowy issuekwestia.
386
976000
3000
że to kwestia ochrony środowiska.
16:34
And I kepttrzymane thinkingmyślący over and over again
387
979000
3000
Ciągle o tym myślę.
16:37
this questionpytanie.
388
982000
2000
Ciągle o tym myślę.
16:39
We know so much about globalświatowy warmingogrzewanie and climateklimat changezmiana,
389
984000
3000
Wiemy tyle o globalnym ociepleniu i zmianie klimatu,
16:42
and yetjeszcze, we have no conceptpojęcie
390
987000
2000
ale jeszcze nie mamy nazwy
16:44
of what I've been callingpowołanie internalwewnętrzny environmentalismOchrona środowiska.
391
989000
2000
na coś co ja nazywam wewnętrzą środowiskowością.
16:46
We know what we're puttingwprowadzenie out there,
392
991000
2000
Wiemy co wyrzucamy do środowiska,
16:48
we have a sensesens of those repercussionsnastępstwa,
393
993000
2000
wiemy jakie są tego skutki,
16:50
but we are so ignorantnieświadomy of this sensesens
394
995000
2000
ale nie mamy pojęcia
16:52
of what happensdzieje się when we put things, or things are put
395
997000
3000
co się dzieje jak dostaną się do naszego ciała.
16:55
into our bodiesciała.
396
1000000
2000
co się dzieje jak dostaną się do naszego ciała.
16:57
And it's my feelinguczucie
397
1002000
2000
Jestem przekonana,
16:59
and it's my urgingwzywając beingistota here
398
1004000
2000
dlategu tu jestem,
17:01
to know that, as we womenkobiety moveruszaj się forwardNaprzód
399
1006000
2000
że my kobiety będziemy szły do przodu
17:03
as the communicatorsKomunikatory of this,
400
1008000
2000
jako orędowniczki tej kwestii,
17:05
but alsorównież as the oneste who carrynieść that burdenobciążenie
401
1010000
3000
na nas spoczywa
17:08
of carryingNiosąc the childrendzieci, bearingłożysko the childrendzieci,
402
1013000
3000
ciężar opieki nad dziećmi,
17:11
we holdutrzymać mostwiększość of the buyingkupowanie powermoc in the householdgospodarstwo domowe,
403
1016000
3000
jesteśmy siłą jeśli chodzi o domowe zakupy,
17:14
is that it's going to be us movingw ruchu forwardNaprzód
404
1019000
3000
to nam pomoże
17:17
to carrynieść the work of TyroneTyrone and other scientistsnaukowcy around the worldświat.
405
1022000
3000
w rozprzestrzenieniu pracy Tyrone i innych.
17:20
And my urgingwzywając is
406
1025000
2000
Namawiam was
17:22
that when we think about environmentalśrodowiskowy issuesproblemy
407
1027000
2000
do myślenia o środowkisku naturalnym
17:24
that we rememberZapamiętaj that it's not just about meltingtopienie glacierslodowce and icelód capsCzapki,
408
1029000
4000
nie tylko w kategoriach topienjących gór lodowych,
17:28
but it's alsorównież about our childrendzieci as well.
409
1033000
2000
ale także o dzieciach.
17:30
Thank you.
410
1035000
2000
Dziękuję.
17:32
(ApplauseAplauz)
411
1037000
10000
(Brawa)
Reviewed by Dawid Ptak

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKERS
Tyrone Hayes - Biologist
Tyrone Hayes studies frogs and amphibians -- and the effects on their bodies of common farming chemicals.

Why you should listen

At the University of California, Berkeley, and in ponds around the world, professor Tyrone Hayes studies frogs and other amphibians. He's become an active critic of the farm chemical atrazine, which he's found to interfere with the development of amphibians' endocrine systems.

Hayes is the subject of the chidren's book The Frog Scientist, and lectures frequently. His work was recently covered in Mother Jones.

More profile about the speaker
Tyrone Hayes | Speaker | TED.com
Penelope Jagessar Chaffer - Filmmaker
Penelope Jagessar Chaffer made the film "Toxic Baby," exploring environmental toxins through interviews and surreal imagery.

Why you should listen

Penelope Jagessar Chaffer is the director and producer of the documentary/surrealist film Toxic Baby. She works to bring to light the issue of environmental chemical pollution and its effect on babies and children.

Her first British Academy Award Nomination came for her BBC4 debut, Me and My Dad, which followed her on a trip to Trinidad as she confronted her father, a magistrate who was sent to prison for bribery and corruption. After working on 2005'sShakespeare's Stories for the BBC, for which she received a BAFTA nomination, Chaffer was inspired to begin her research on Toxic Baby.

More profile about the speaker
Penelope Jagessar Chaffer | Speaker | TED.com