TEDGlobal 2012
Candy Chang: Before I die I want to ...
Candy Chang: Zanim umrę, chcę...
Filmed:
Readability: 3.2
5,640,247 views
W swojej nowoorleańskiej dzielnicy artystka i stypendystka TED Candy Chang zmieniła opuszczony dom w gigantyczną tablicę, prosząc o dokończenie zdania „Zanim umrę, chcę...” Odpowiedzi sąsiadów – zaskakujące, wzruszające, zabawne – nieoczekiwanie przerodziły się w lustro lokalnej społeczności. (A jaka byłaby Twoja odpowiedź?)
Candy Chang - Artist, designer, urban planner
Candy Chang creates art that prompts people to think about their secrets, wishes and hopes -- and then share them. She is a TED Senior Fellow. Full bio
Candy Chang creates art that prompts people to think about their secrets, wishes and hopes -- and then share them. She is a TED Senior Fellow. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
There are a lot of ways the people around us
0
608
3700
Otaczający nas ludzie
00:20
can help improve our lives.
1
4308
2127
mogą wzbogacić nam życie
na wiele sposobów.
na wiele sposobów.
00:22
We don't bump into every neighbor,
2
6435
1492
Nie stykamy się ze wszystkimi sąsiadami,
00:23
so a lot of wisdom never gets passed on,
3
7927
2950
więc wiele życiowej mądrości przepada,
00:26
though we do share the same public spaces.
4
10877
2882
mimo że dzielimy wspólną przestrzeń.
00:29
So over the past few years, I've tried ways to share more
5
13759
3128
Od kilku lat staram podzielić się czymś
z sąsiadami we wspólnej przestrzeni,
z sąsiadami we wspólnej przestrzeni,
00:32
with my neighbors in public space,
6
16887
2340
00:35
using simple tools like stickers, stencils and chalk.
7
19227
3342
za pomocą zwykłych naklejek,
szablonów czy kredy.
szablonów czy kredy.
00:38
And these projects came from questions I had, like,
8
22569
2947
Zaczęło się od tego,
że trapiły mnie pewne pytania.
że trapiły mnie pewne pytania.
00:41
how much are my neighbors paying for their apartments?
9
25516
3960
Na przykład, ile moi sąsiedzi
płacą za mieszkanie?
płacą za mieszkanie?
00:45
(Laughter) How can we lend and borrow more things
10
29476
2925
Jak pożyczyć coś od kogoś,
00:48
without knocking on each other's doors at a bad time?
11
32401
3825
nie pukając do drzwi
w niewłaściwej chwili?
w niewłaściwej chwili?
00:52
How can we share more of our memories
12
36226
2704
Jak dzielić się naszymi wspomnieniami
o opuszczonych budynkach
o opuszczonych budynkach
00:54
of our abandoned buildings,
13
38930
1865
00:56
and gain a better understanding of our landscape?
14
40795
3558
i lepiej zrozumieć
otaczający nas krajobraz?
otaczający nas krajobraz?
01:00
And how can we share more of our hopes
15
44353
2342
Jak dzielić się swoimi nadziejami
co do pustych witryn,
co do pustych witryn,
01:02
for our vacant storefronts, so our communities
16
46695
3144
by nasze dzielnice mogły odzwierciedlać
nasze potrzeby i pragnienia?
nasze potrzeby i pragnienia?
01:05
can reflect our needs and dreams today?
17
49839
4269
01:10
Now, I live in New Orleans,
18
54108
2621
Mieszkam w Nowym Orleanie
01:12
and I am in love with New Orleans.
19
56729
2341
i jestem w nim zakochana.
01:14
My soul is always soothed by the giant live oak trees,
20
59070
4410
Koi mi duszę widok ogromnych dębów,
01:19
shading lovers, drunks and dreamers
21
63480
2758
w których cieniu od setek lat odpoczywają
kochankowie, pijacy i marzyciele.
kochankowie, pijacy i marzyciele.
01:22
for hundreds of years, and I trust a city
22
66238
3115
No i ufam miastu, w którym zawsze
jest miejsce na muzykę.
jest miejsce na muzykę.
01:25
that always makes way for music. (Laughter)
23
69353
2542
(Śmiech)
01:27
I feel like every time someone sneezes,
24
71895
2161
W Nowym Orleanie
każdy pretekst jest dobry,
każdy pretekst jest dobry,
01:29
New Orleans has a parade. (Laughter)
25
74056
2813
żeby zrobić paradę.
(Śmiech)
01:32
The city has some of the most beautiful architecture
26
76869
2373
Tutejsza architektura jest
jedną z najpiękniejszych na świecie,
jedną z najpiękniejszych na świecie,
01:35
in the world, but it also has one of the highest amounts
27
79242
2233
ale jest tu też najwięcej w USA
opuszczonych nieruchomości.
opuszczonych nieruchomości.
01:37
of abandoned properties in America.
28
81475
2335
01:39
I live near this house, and I thought about how I could
29
83810
3169
Mieszkam koło tego domu i postanowiłam,
01:42
make it a nicer space for my neighborhood,
30
86979
2678
że umilę go dla sąsiadów.
01:45
and I also thought about something
31
89657
2103
I przypomniałam sobie wtedy zdarzenie,
01:47
that changed my life forever.
32
91760
4546
które na zawsze zmieniło mi życie.
01:52
In 2009, I lost someone I loved very much.
33
96306
4411
W 2009 roku straciłam
kogoś bardzo ważnego.
kogoś bardzo ważnego.
01:56
Her name was Joan, and she was a mother to me,
34
100717
3857
Nazywała się Joan. Była dla mnie matką.
02:00
and her death was sudden and unexpected.
35
104574
4036
Jej śmierć była nagła i niespodziewana.
Myślałam dużo o śmierci...
02:07
And I thought about death a lot,
36
111291
3545
02:13
and
37
117251
2558
Zaczęłam doceniać czas,
który został mi dany...
który został mi dany...
02:15
this made me feel deep gratitude for the time I've had,
38
119809
3985
02:19
and
39
123794
2401
Oraz jasno zrozumiałam,
02:23
brought clarity to the things that are meaningful
40
127154
2633
02:25
to my life now.
41
129787
3518
co w moim życiu ma znaczenie.
Bardzo się staram, żeby nie stracić
tej perspektywy w życiu codziennym.
tej perspektywy w życiu codziennym.
02:30
But I struggle to maintain this perspective in my daily life.
42
134850
4668
02:35
I feel like it's easy to get caught up in the day-to-day,
43
139518
2779
Łatwo jest zatracić się w codzienności
02:38
and forget what really matters to you.
44
142297
2512
i zapomnieć, co się naprawdę liczy.
02:40
So with help from old and new friends,
45
144809
2325
Z pomocą przyjaciół
zmieniłam ten opuszczony budynek
zmieniłam ten opuszczony budynek
02:43
I turned the side of this abandoned house
46
147134
2060
02:45
into a giant chalkboard and stenciled it
47
149194
2419
w ogromną tablicę
02:47
with a fill-in-the-blank sentence:
48
151613
2330
i napisałam na niej:
02:49
"Before I die, I want to ... "
49
153943
4241
"Zanim umrę, chcę..."
02:54
So anyone walking by can pick up a piece of chalk,
50
158184
3284
Żeby przechodnie mogli wziąć kredę,
02:57
reflect on their lives, and share their personal aspirations
51
161468
2938
zastanowić się nad życiem
i podzielić się swoimi pragnieniami
i podzielić się swoimi pragnieniami
03:00
in public space.
52
164406
2530
w przestrzeni publicznej.
03:02
I didn't know what to expect from this experiment,
53
166936
3668
Nie wiedziałam, czego się spodziewać,
03:06
but by the next day, the wall was entirely filled out,
54
170604
2622
ale nazajutrz tablica
była całkowicie zapełniona,
była całkowicie zapełniona,
03:09
and it kept growing.
55
173226
2158
a napisów ciągle przybywało.
03:11
And I'd like to share a few things
56
175384
1780
Chciałabym zacytować kilka myśli,
03:13
that people wrote on this wall.
57
177164
4780
które pojawiły się na tablicy.
03:17
"Before I die, I want to be tried for piracy." (Laughter)
58
181944
9544
"Zanim umrę, chcę
być sądzony za piractwo".
być sądzony za piractwo".
(Śmiech)
03:27
"Before I die, I want to straddle the International Date Line."
59
191488
6318
"Zanim umrę, chcę stanąć w rozkroku
nad linią zmiany daty".
nad linią zmiany daty".
03:33
"Before I die, I want to sing for millions."
60
197806
4334
"Zanim umrę, chcę zaśpiewać
dla milionów słuchaczy".
dla milionów słuchaczy".
03:38
"Before I die, I want to plant a tree."
61
202140
6730
"Zanim umrę, chcę posadzić drzewo".
03:44
"Before I die, I want to live off the grid."
62
208870
4480
"Zanim umrę, chcę pomieszkać
gdzieś z dala od miasta".
gdzieś z dala od miasta".
03:49
"Before I die, I want to hold her one more time."
63
213350
6053
"Zanim umrę, chcę ją
jeszcze raz przytulić".
jeszcze raz przytulić".
03:55
"Before I die, I want to be someone's cavalry."
64
219403
5800
"Zanim umrę, chcę
przyjść komuś z odsieczą".
przyjść komuś z odsieczą".
04:01
"Before I die, I want to be completely myself."
65
225205
5561
"Zanim umrę, chcę być w pełni sobą".
04:09
So this neglected space became a constructive one,
66
233525
4445
Ta zaniedbana przestrzeń
stała się konstruktywna,
stała się konstruktywna,
04:13
and people's hopes and dreams
67
237970
2247
a ludzkie nadzieje i marzenia
04:16
made me laugh out loud, tear up,
68
240217
2435
wywołały śmiech, łzy
04:18
and they consoled me during my own tough times.
69
242652
3454
i pocieszały mnie w trudnych momentach.
04:22
It's about knowing you're not alone.
70
246106
2438
Chodzi o to, by wiedzieć,
że nie jesteśmy sami,
że nie jesteśmy sami,
04:24
It's about understanding our neighbors
71
248544
1489
żeby spojrzeć na sąsiadów
w nowy, pouczający sposób.
w nowy, pouczający sposób.
04:25
in new and enlightening ways.
72
250033
2304
04:28
It's about making space for reflection and contemplation,
73
252337
3286
Żeby tworzyć przestrzeń
do refleksji, zastanowienia
do refleksji, zastanowienia
04:31
and remembering what really matters most to us
74
255623
2743
i pamiętać o tym,
co naprawdę ma znaczenie,
co naprawdę ma znaczenie,
04:34
as we grow and change.
75
258366
3256
kiedy zmienia nas wiek.
04:37
I made this last year, and started receiving
76
261622
2922
To było rok temu.
Zaczęłam potem dostawać
setki wiadomości od zajawionych ludzi,
setki wiadomości od zajawionych ludzi,
04:40
hundreds of messages from passionate people
77
264544
2295
04:42
who wanted to make a wall with their community,
78
266839
2441
którzy chcieli zbudować
taką tablicę u siebie.
taką tablicę u siebie.
04:45
so my civic center colleagues and I made a tool kit, and now
79
269280
3364
Dlatego przygotowaliśmy instrukcje.
04:48
walls have been made in countries around the world,
80
272644
2678
Teraz te tablice pojawiają się
na całym świecie,
na całym świecie,
04:51
including Kazakhstan, South Africa,
81
275322
5863
na przykład w Kazachstanie,
Południową Afryce,
04:57
Australia,
82
281185
2616
Australii,
04:59
Argentina and beyond.
83
283801
2700
Argentynie i w innych miejscach.
05:02
Together, we've shown how powerful our public spaces
84
286501
2701
Wspólnie pokazaliśmy siłę
przestrzeni publicznej,
przestrzeni publicznej,
05:05
can be if we're given the opportunity to have a voice
85
289202
2858
która pojawia się, kiedy mamy
możliwość wyrażenia siebie
możliwość wyrażenia siebie
05:07
and share more with one another.
86
292060
3093
i podzielenia się czymś z innymi.
05:13
Two of the most valuable things we have are time
87
297246
3454
Czas i relacje z innymi ludźmi
05:16
and our relationships with other people.
88
300700
3047
to jedne z najcenniejszych rzeczy w życiu.
05:19
In our age of increasing distractions,
89
303747
2907
W czasach, w których wszędzie
coś kradnie nam uwagę,
coś kradnie nam uwagę,
05:22
it's more important than ever to find ways to maintain
90
306654
2876
trzeba bardzo starać się
patrzeć w szerszej perspektywie
patrzeć w szerszej perspektywie
05:25
perspective and remember that life is brief and tender.
91
309530
4669
i pamiętać, że życie
jest krótkie i kruche.
jest krótkie i kruche.
05:30
Death is something that we're often discouraged
92
314199
2189
Jesteśmy zniechęcani do rozmowy o śmierci,
05:32
to talk about or even think about, but
93
316388
2074
a nawet do myślenia o niej,
05:34
I've realized that preparing for death
94
318462
2596
ale zrozumiałam,
że przygotowywanie się na śmierć
że przygotowywanie się na śmierć
05:36
is one of the most empowering things you can do.
95
321058
2694
daje niezwykłą siłę.
05:39
Thinking about death clarifies your life.
96
323752
3590
Myślenie o śmierci
pozwala jasno myśleć o życiu.
pozwala jasno myśleć o życiu.
05:45
Our shared spaces can better reflect what matters to us
97
329711
2913
Wspólna przestrzeń
może lepiej odzwierciedlać
może lepiej odzwierciedlać
05:48
as individuals and as a community,
98
332624
3020
to, co liczy się
dla wspólnoty i jednostki.
dla wspólnoty i jednostki.
05:51
and with more ways to share our hopes, fears and stories,
99
335644
3903
Im więcej możemy dzielić się
nadziejami, obawami i opowieściami,
nadziejami, obawami i opowieściami,
05:55
the people around us can not only help us
100
339547
2229
tym więcej ludzie wokół nas
wzbogacają nie tylko otoczenie,
wzbogacają nie tylko otoczenie,
05:57
make better places, they can help us lead better lives.
101
341776
4436
ale też nasze życie.
06:02
Thank you. (Applause)
102
346212
2595
Dziękuję.
(Brawa)
06:04
(Applause)
103
348807
3251
06:07
Thank you. (Applause)
104
352058
2757
Dziękuję.
06:10
(Applause)
105
354815
3862
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Candy Chang - Artist, designer, urban plannerCandy Chang creates art that prompts people to think about their secrets, wishes and hopes -- and then share them. She is a TED Senior Fellow.
Why you should listen
Candy Chang is an artist, designer, and urban planner who explores making cities more comfortable and contemplative places. She believes in the potential of introspection and collective wisdom in public space to improve our communities and help us lead better lives.
Recent projects include Before I Die, where she transformed an abandoned house in her neighborhood in New Orleans into an interactive wall for people to share their hopes and dreams -- a project The Atlantic called “one of the most creative community projects ever.” Other projects include I Wish This Was, a street art project that invites people to voice what they want in vacant storefronts, and Neighborland, an online tool that helps people self-organize and shape the development of their communities. She is a TED Senior Fellow, an Urban Innovation Fellow, and was named a “Live Your Best Life” Local Hero by Oprah magazine. By combining street art with urban planning and social activism, she has been recognized as a leader in developing new strategies for the design of our cities. She is co-founder of Civic Center, an art and design studio in New Orleans. See more at candychang.com.
Coming up: Before I Die ... the book!
Candy Chang | Speaker | TED.com