TEDxEast
David Pizarro: The strange politics of disgust
David Pizarro: Dziwna polityka wstrętu
Filmed:
Readability: 4.9
751,444 views
Co łączy odrażające zdjęcie i twoje preferencje wyborcze? Na bazie badań i eksperymentów, psycholog David Pizarro demonstruje zależność pomiędzy wrażliwością na sygnały wstrętu - zdjęcia odchodów, nieprzyjemny zapach - a moralnym i politycznym konserwatyzmem. (Sfilmowano na konferencji TEDxEast)
David Pizarro - Psychologist, Disgust researcher
David Pizarro is a psychologist interested in how certain emotions (disgust, fear, anger) affect our moral judgment. Full bio
David Pizarro is a psychologist interested in how certain emotions (disgust, fear, anger) affect our moral judgment. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
In the 17th century, a woman named Giulia Tofana
0
567
4531
W XVII wieku niejaka Giulia Tofana
00:20
had a very successful perfume business.
1
5098
2711
miała świetnie prosperującą firmę perfumiarską,
00:23
For over 50 years she ran it.
2
7809
2257
którą prowadziła ponad 50 lat.
00:25
It sort of ended abruptly when she was executed — (Laughter) —
3
10066
2785
Koniec nastąpił nagle, bo stracono ją...(Śmiech)
00:28
for murdering 600 men. You see, it wasn't a very good perfume.
4
12851
5431
za zabójstwo 600 mężczyzn.
Perfumy były takie sobie.
Perfumy były takie sobie.
00:34
In fact, it was completely odorless and tasteless and colorless,
5
18282
3866
Całkiem bezwonne, bezbarwne i bez smaku,
00:38
but as a poison, it was the best money could buy,
6
22148
3324
były bezkonkurencyjną trucizną, przyciągając kobiety,
00:41
so women flocked to her in order to murder their husbands.
7
25472
3793
które chciały zamordować męża.
00:45
It turns out that poisoners were a valued and feared group,
8
29265
5260
Truciciele budzili respekt i lęk,
00:50
because poisoning a human being is a quite difficult thing.
9
34525
4169
ponieważ otrucie istoty ludzkiej jest rzeczą trudną.
00:54
The reason is, we have sort of a built-in poison detector.
10
38694
3335
Mamy wbudowany wykrywacz trucizn.
00:57
You can see this as early as even in newborn infants.
11
42029
3264
Widać to już u noworodków.
01:01
If you are willing to do this, you can take a couple of drops
12
45293
2571
Możecie sprawdzić, biorąc parę kropli gorzkiej
01:03
of a bitter substance or a sour substance,
13
47864
2563
lub kwaśnej substancji, a zobaczycie ten grymas,
01:06
and you'll see that face, the tongue stick out, the wrinkled nose,
14
50427
3772
wytknięty język, zmarszczony nos,
01:10
as if they're trying to get rid of what's in their mouth.
15
54199
2872
jakby dziecko chciało się pozbyć tego, co ma w buzi.
01:12
This reaction expands into adulthood and becomes
16
57071
2952
W dorosłym życiu jest to już
01:15
sort of a full-blown disgust response, no longer just
17
60023
3520
w pełni rozwinięta reakcja odrazy,
01:19
about whether or not we're about to be poisoned,
18
63543
2452
nie tylko na zagrażające zatrucie,
01:21
but whenever there's a threat of physical contamination
19
65995
2957
ale także na wszelkie fizyczne zanieczyszczenia.
01:24
from some source. But the face remains strikingly similar.
20
68952
4131
Wyraz twarzy zostaje uderzająco podobny.
01:28
It has expanded more, though, than just keeping us away
21
73083
3953
Wstręt to nie tylko trzymanie się z dala
01:32
from physical contaminants, and there's a growing
22
77036
2181
od fizycznych zanieczyszczeń.
01:35
body of evidence to suggest that, in fact, this emotion
23
79217
3483
Coraz więcej wskazuje na to, że uczucie wstrętu
01:38
of disgust now influences our moral beliefs
24
82700
3042
wpływa na przekonania etyczne
01:41
and even our deeply held political intuitions.
25
85742
3896
i nawet na głębokie przekonania polityczne.
01:45
Why this might be the case?
26
89638
3636
Dlaczego tak jest?
01:49
We can understand this process by understanding
27
93274
2995
Aby to zrozumieć, trzeba przyjrzeć się emocjom.
01:52
a little bit about emotions in general. So the basic human emotions,
28
96269
3150
Celem podstawowych emocji,
01:55
those kinds of emotions that we share with all other human beings,
29
99419
3195
wspólnych wszystkim istotom ludzkim,
01:58
exist because they motivate us to do good things
30
102614
2801
jest motywacja do dobrych uczynków,
02:01
and they keep us away from doing bad things.
31
105415
2311
i trzymanie z dala od występku.
02:03
So by and large, they are good for our survival.
32
107726
3383
Ogólnie rzecz biorąc, służą przetrwaniu.
02:07
Take the emotion of fear, for instance. It keeps us away
33
111109
2809
Na przykład strach trzyma nas z dala
02:09
from doing things that are really, really risky.
34
113918
2504
od działań naprawdę ryzykownych.
02:12
This photo taken just before his death — (Laughter) —
35
116422
3840
To zdjęcie tuż przed śmiercią. (Śmiech)
02:16
is actually a — No, one reason this photo is interesting
36
120262
2846
To ciekawe zdjęcie, bo większość ludzi
02:19
is because most people would not do this, and if they did,
37
123108
3617
nie zrobiłaby tego, a jeśli już,
02:22
they would not live to tell it, because fear would have
38
126725
2000
to raczej by tego nie przeżyli,
02:24
kicked in a long time ago to a natural predator.
39
128725
3675
bo zabiłby ich strach przed drapieżnikiem.
02:28
Just like fear offers us protective benefits, disgust seems
40
132400
3607
Wstręt i strach służą do obrony,
02:31
to do the same thing, except for what disgust does is
41
136007
2334
tyle że wstręt nie chroni
02:34
keeps us away from not things that might eat us,
42
138341
2595
przed paszczą drapieżnika lub dużą wysokością,
02:36
or heights, but rather things that might poison us,
43
140936
2665
ale raczej przed rzeczami grożącymi zatruciem,
02:39
or give us disease and make us sick.
44
143601
2597
zakażeniem lub chorobą.
02:42
So one of the features of disgust that makes it such
45
146198
3257
Wstręt to interesujące uczucie,
02:45
an interesting emotion is that it's very, very easy to elicit,
46
149455
4783
bo bardzo łatwo go wywołać,
02:50
in fact more so than probably any of the other basic emotions,
47
154238
2883
chyba łatwiej niż inne emocje pierwotne.
02:53
and so I'm going to show you that with a couple of images
48
157121
2369
Pokażę to za pomocą paru zdjęć,
02:55
I can probably make you feel disgust.
49
159490
1883
które zapewne wzbudzą waszą odrazę.
02:57
So turn away. I'll tell you when you can turn back.
50
161373
3195
Lepiej się odwróćcie. Powiem, kiedy się skończy.
03:00
(Laughter)
51
164568
1133
(Śmiech)
03:01
I mean, you see it every day, right? I mean, come on. (Laughter)
52
165701
4333
Zresztą codziennie to oglądacie. (Śmiech)
03:05
(Audience: Ewww.)
53
170034
1213
(Widownia: Fuj!)
03:07
Okay, turn back, if you didn't look.
54
171247
3009
Już można patrzeć.
03:10
Those probably made a lot of you in the audience
55
174256
2535
Pewnie sporo osób poczuło silną odrazę.
03:12
feel very, very disgusted, but if you didn't look,
56
176791
3835
Jeśli ktoś nie patrzył, opowiem o innych rzeczach,
03:16
I can tell you about some of the other things that have been shown
57
180626
2530
które pokazane gdziekolwiek na świecie
03:19
sort of across the world to make people disgusted,
58
183156
2683
wywołują wstręt:
03:21
things like feces, urine, blood, rotten flesh.
59
185839
3604
kał, mocz, krew, zgniłe mięso.
03:25
These are the sorts of things that it makes sense
60
189443
1834
Mądrze trzymać się od nich jak najdalej,
03:27
for us to stay away from, because they might actually contaminate us.
61
191277
3254
ponieważ faktycznie mogą nas zatruć.
03:30
In fact, just having a diseased appearance
62
194531
2295
Już sam chorowity wygląd
03:32
or odd sexual acts, these things are also
63
196826
2400
albo nietypowe praktyki seksualne
03:35
things that give us a lot of disgust.
64
199226
2991
mogą wywołać duże obrzydzenie.
03:38
Darwin was probably one of the first scientists
65
202217
2378
Darwin, chyba jeden z pierwszych naukowców
03:40
to systematically investigate the human emotions,
66
204595
1943
systematycznie badających ludzkie emocje,
03:42
and he pointed to the universal nature and the strength
67
206538
3689
wskazał na ich uniwersalny charakter
03:46
of the disgust response.
68
210227
1849
oraz siłę uczucia wstrętu. Oto anegdota
03:47
This is an anecdote from his travels in South America.
69
212076
3271
z jego podróży po Ameryce Południowej.
03:51
"In Tierro del Fuego a native touched with his finger
70
215347
1736
"Jeden z tubylców Ziemi Ognistej,
03:52
some cold preserved meat while I was eating ...
71
217083
2505
dotknąwszy peklowanego mięsa, które jadłem,
03:55
and plainly showed disgust at its softness, whilst I felt
72
219588
3519
okazał wyraźne obrzydzenie, a ja poczułem wstręt,
03:59
utter disgust at my food being touched by a naked savage — (Laughter) —
73
223107
2998
że nagi dzikus gmera mi w jedzeniu, (Śmiech)
04:02
though his hands did not appear dirty."
74
226105
2157
chociaż chyba nie miał brudnych rąk.
04:04
He later wrote, "It's okay, some of my best friends are naked savages." (Laughter)
75
228262
5398
Mogę tak mówić, bo niektórzy moi przyjaciele
to nagie dzikusy”. (Śmiech)
to nagie dzikusy”. (Śmiech)
04:09
Well it turns out it's not only old-timey British scientists
76
233660
2744
Nie tylko brytyjscy naukowcy starej daty
04:12
who are this squeamish. I recently got a chance
77
236404
2281
mają delikatny żołądek. Kręcąc film dokumentalny
04:14
to talk to Richard Dawkins for a documentary,
78
238685
2290
rozmawiałem niedawno z Richardem Dawkinsem
04:16
and I was able to disgust him a bunch of times. Here's my favorite.
79
240975
3867
i mnóstwo razy wywołałem u niego odrazę.
04:20
Richard Dawkins: "We've evolved around courtship and sex,
80
244842
2365
Richard Dawkins: "Zasady dotyczące
zalotów i seksu
zalotów i seksu
04:23
are attached to deep-rooted emotions and reactions
81
247207
3022
wiążą się z głęboko zakorzenionymi
emocjami i reakcjami,
emocjami i reakcjami,
04:26
that are hard to jettison overnight."
82
250229
4700
których z dnia na dzień trudno się pozbyć”.
04:30
David Pizarro: So my favorite part of this clip is that
83
254929
4037
David Pizarro: W moim ulubionym fragmencie
04:34
Professor Dawkins actually gagged.
84
258966
2643
profesorowi Dawkinsowi zbiera się na wymioty.
04:37
He jumps back, and he gags, and we had to do it three times,
85
261609
3585
Musieliśmy zrobić trzy powtórki
04:41
and all three times he gagged. (Laughter)
86
265194
3556
i za każdym razem miał odruch wymiotny. (Śmiech)
04:44
And he was really gagging. I thought he might throw up on me, actually.
87
268750
3146
Myślałem nawet, że zwymiotuje na mnie.
04:47
One of the features, though, of disgust,
88
271896
3216
Do cech odrazy należy
04:51
is not just its universality and its strength,
89
275112
2930
nie tylko jej uniwersalność i siła,
04:53
but the way that it works through association.
90
278042
3039
ale także oddziaływanie poprzez skojarzenia.
04:56
So when one disgusting thing touches a clean thing,
91
281081
3735
Kiedy brudna rzecz dotknie czystej,
05:00
that clean thing becomes disgusting, not the other way around.
92
284816
3354
to czysta staje się obrzydliwa, nie odwrotnie.
05:04
This makes it very useful as a strategy if you want to
93
288170
3207
Użyteczna strategia, gdy chcemy kogoś przekonać,
05:07
convince somebody that an object or an individual
94
291377
1766
że ktoś, coś albo cała grupa społeczna
05:09
or an entire social group is disgusting and should be avoided.
95
293143
3668
jest odrażająca i należy jej unikać.
05:12
The philosopher Martha Nussbaum points this out
96
296811
2541
Filozofka Martha Nussbaum zwraca na to uwagę:
05:15
in this quote: "Thus throughout history, certain disgust
97
299352
2084
"W całej historii pewne odrażające cechy: oślizgłość,
05:17
properties -- sliminess, bad smell, stickiness, decay, foulness --
98
301436
3241
brzydki zapach, lepkość, rozkład, nieczystość,
05:20
have been repeatedly and monotonously been associated with ...
99
304677
2300
często i monotonnie kojarzono z Żydami, kobietami,
05:22
Jews, women, homosexuals, untouchables, lower-class people --
100
306977
3852
homoseksualistami, niedotykalnymi, klasą niższą,
05:26
all of those are imagined as tainted by the dirt of the body."
101
310829
3514
każdym, kto wydaje się skażony brudem cielesności”.
05:30
Let me give you just some examples of how, some powerful
102
314343
3132
Podam kilka przejmujących przykładów
05:33
examples of how this has been used historically.
103
317475
2372
wykorzystania tego w historii.
05:35
This comes from a Nazi children's book published in 1938:
104
319847
3590
Z nazistowskiej książeczki dla dzieci z 1938:
05:39
"Just look at these guys! The louse-infested beards,
105
323437
2810
"Spójrz! Zawszone brody, brudne odstające uszy,
05:42
the filthy, protruding ears, those stained, fatty clothes...
106
326247
3310
poplamione, zatłuszczone ubrania.
05:45
Jews often have an unpleasant sweetish odor.
107
329557
2766
Żydzi często wydzielają nieprzyjemną słodkawą woń.
05:48
If you have a good nose, you can smell the Jews."
108
332323
2793
Każdy, kto ma dobry węch, wyczuje Żyda”.
05:51
A more modern example comes from people who try to
109
335116
2533
Współczesny przykład to próba przekonania nas,
05:53
convince us that homosexuality is immoral.
110
337649
2461
że homoseksualizm jest niemoralny.
05:56
This is from an anti-gay website, where they said
111
340110
3685
Z antygejowskiej strony, która głosi, że geje
05:59
gays are "worthy of death for their vile ... sex practices."
112
343795
3277
"zasługują na śmierć za plugawe praktyki seksualne”.
06:02
They're like "dogs eating their own vomit and sows wallowing in their own feces."
113
347072
3666
Są jak "psy zjadające wymiociny
i świnie tarzające się w odchodach”.
i świnie tarzające się w odchodach”.
06:06
These are disgust properties that are trying to be directly
114
350738
2744
Takie są cechy odrazy, które próbuje się
06:09
linked to the social group that you should not like.
115
353482
3349
przypisać wprost nielubianej grupie społecznej.
06:12
When we were first investigating the role of disgust in
116
356831
2772
Kiedy badaliśmy rolę wstrętu w ocenie moralnej,
06:15
moral judgment, one of the things we became interested in
117
359603
3869
zainteresowało nas,
06:19
was whether or not these sorts of appeals are more likely
118
363472
4303
czy ta zależność jest silniejsza u osób
06:23
to work in individuals who are more easily disgusted.
119
367775
3065
łatwiej odczuwających wstręt.
06:26
So while disgust, along with the other basic emotions,
120
370840
2129
Chociaż wstręt i inne podstawowe emocje
06:28
are universal phenomena, it just really is true
121
372969
2616
są zjawiskiem uniwersalnym,
06:31
that some people are easier to disgust than others.
122
375585
2298
u niektórych łatwiej wzbudzić wstręt niż u innych.
06:33
You could probably see it in the audience members
123
377883
1686
Zapewne było to widać po widzach,
06:35
when I showed you those disgusting images.
124
379569
2057
kiedy pokazywałem te ohydne zdjęcia.
06:37
The way that we measured this was by a scale that was
125
381626
2700
Do pomiarów użyliśmy skali
06:40
constructed by some other psychologists
126
384326
2329
stworzonej przez innych psychologów,
06:42
that simply asked people across a wide variety of situations
127
386655
2857
którzy przedstawiali różne sytuacje i pytali badanych,
06:45
how likely they are to feel disgust.
128
389512
2101
jakie jest prawdopodobieństwo, że poczują wstręt.
06:47
So here are a couple of examples.
129
391613
1793
Oto parę przykładów.
06:49
"Even if I were hungry, I would not drink a bowl of my
130
393406
2172
"Nawet bardzo głodny, nie zjadłbym ulubionej zupy,
06:51
favorite soup if it had been stirred by a used but thoroughly washed fly-swatter."
131
395578
3808
gdyby wymieszano ją używaną,
choć wymytą packą na muchy”.
choć wymytą packą na muchy”.
06:55
"Do you agree or disagree?" (Laughter)
132
399386
1565
"Zgadzasz się/ Nie zgadzasz się” (Śmiech)
06:56
"While you are walking through a tunnel under a railroad track,
133
400951
2280
"Idziesz tunelem dworcowym, gdzie śmierdzi moczem.
06:59
you smell urine. Would you be very disgusted or not at all disgusted?"
134
403231
3664
Czujesz duży wstręt/ Wcale nie czujesz wstrętu?”
07:02
If you ask enough of these, you can get a general overall
135
406895
2656
Odpowiednia ilość pytań da nam współczynnik
07:05
score of disgust sensitivity.
136
409551
2363
podatności na odczuwanie wstrętu.
07:07
It turns out that this score is actually meaningful.
137
411914
2473
Okazuje się, że wynik jest znaczący.
07:10
When you bring people into the laboratory and you ask
138
414387
3077
Kiedy pytano badanych o stosunek do zachowań
07:13
them if they're willing to engage in safe but disgusting behaviors
139
417464
3829
niegroźnych acz odpychających, jak na przykład
07:17
like eating chocolate that's been baked to look like dog poop,
140
421293
5022
zjedzenie czekolady o wyglądzie psiej kupy,
07:22
or in this case eating some mealworms that are perfectly healthy but pretty gross,
141
426315
3965
albo zdrowych, niemniej obrzydliwych robaków,
07:26
your score on that scale actually predicts whether or not
142
430280
2991
wynik na tej skali faktycznie przewiduje
07:29
you'll be willing to engage in those behaviors.
143
433271
2343
przyzwolenie na takie zachowania.
07:31
The first time that we set out to collect data on this
144
435614
2598
Zbierając dane i zestawiając je
07:34
and associate it with political or moral beliefs,
145
438212
2010
z poglądami politycznymi i moralnymi,
07:36
we found a general pattern --
146
440222
2877
odkryliśmy pewien schemat
07:38
this is with the psychologists Yoel Inbar and Paul Bloom --
147
443099
3302
z pomocą psychologów Yoela Inbara i Paula Blooma.
07:42
that in fact, across three studies we kept finding
148
446401
4020
Wyniki trzech badań pokazały,
07:46
that people who reported that they were easily disgusted
149
450421
2521
że osoby podatne na odczuwanie wstrętu,
07:48
also reported that they were more politically conservative.
150
452942
3455
deklarowały także konserwatyzm polityczny.
07:52
Another way to say this, though, is that people
151
456397
1884
Innymi słowy, bardzo trudno jest
07:54
who are very liberal are very hard to disgust. (Laughter)
152
458281
5407
wywołać wstręt u prawdziwego liberała. (Śmiech)
07:59
In a more recent follow-up study, we were able to look at
153
463688
4270
W niedawnym badaniu uzupełniającym
08:03
a much greater sample, a much larger sample. In this case,
154
467958
2681
przyjrzeliśmy się dużo większej grupie,
08:06
this is nearly 30,000 U.S. respondents,
155
470639
2592
niemal 30 000 respondentów z USA,
08:09
and we find the same pattern. As you can see,
156
473231
2777
i zauważyliśmy taki sam schemat.
08:11
people who are on the very conservative side
157
476008
1945
Osoby o konserwatywnych poglądach politycznych
08:13
of answering the political orientation scale are
158
477953
2702
zazwyczaj deklarują
08:16
also much more likely to report that they're easily disgusted.
159
480655
2770
większą podatność na odczuwanie wstrętu.
08:19
This data set also allowed us to statistically control
160
483425
2495
Te dane umożliwiły analizę statystyczną
08:21
for a number of things that we knew were both related
161
485920
2224
wielu czynników związanych z orientacją polityczną
08:24
to political orientation and to disgust sensitivity.
162
488144
2915
i odczuwaniem wstrętu.
08:26
So we were able to control for gender, age, income,
163
491059
2605
Sprawdziliśmy płeć, wiek, dochody, wykształcenie,
08:29
education, even basic personality variables,
164
493664
3291
nawet zmienne osobnicze, wynik pozostaje ten sam.
08:32
and the result stays the same.
165
496955
2302
Analizując wyniki wyborów,
08:35
When we actually looked at not just self-reported political orientation,
166
499257
3426
a nie tylko deklarowane preferencje polityczne,
08:38
but voting behavior, we were able to look geographically
167
502683
2900
mogliśmy przyjrzeć się całemu krajowi.
08:41
across the nation. What we found was that in regions
168
505583
2946
W stanach, gdzie deklarowano
08:44
in which people reported high levels of disgust sensitivity,
169
508529
3897
najwyższą podatność na odczuwanie wstrętu,
08:48
McCain got more votes.
170
512426
1987
McCain dostał więcej głosów.
08:50
So it not only predicted self-reported political orientation,
171
514413
3118
Liczą się więc nie tylko deklarowane poglądy,
08:53
but actual voting behavior. And also we were able,
172
517531
2372
ale głos oddany w wyborach.
08:55
with this sample, to look across the world,
173
519903
2692
Rozszerzyliśmy badania na cały świat,
08:58
in 121 different countries we asked the same questions,
174
522595
3594
zadając te same pytania w 121 różnych krajach,
09:02
and as you can see, this is 121 countries collapsed
175
526189
3927
i jak widać, 121 krajów układa się
09:06
into 10 different geographical regions.
176
530116
2370
w 10 różnych regionów geograficznych.
09:08
No matter where you look, what this is plotting is the size
177
532486
2624
Wykres pokazuje zależność pomiędzy
09:11
of the relationship between disgust sensitivity and political orientation,
178
535110
3411
podatnością na wstręt a poglądami politycznymi,
09:14
and no matter where we looked, we saw a very similar effect.
179
538521
3639
i efekty wszędzie są podobne.
09:18
Other labs have actually looked at this as well
180
542160
3437
Inni badacze również przyjrzeli się temu,
09:21
using different measures of disgust sensitivity,
181
545597
2177
używając innych wskaźników podatności na wstręt.
09:23
so rather than asking people how easily disgusted they are,
182
547774
2552
Zamiast pytać o subiektywne odczuwanie wstrętu,
09:26
they hook people up to physiological measures,
183
550326
2340
mierzą reakcje fizjologiczne respondentów,
09:28
in this case skin conductance.
184
552666
1628
w tym wypadku przewodność czynną skóry.
09:30
And what they've demonstrated is that people who report
185
554294
2228
Respondenci deklarujący konserwatyzm polityczny
09:32
being more politically conservative are also more physiologically aroused
186
556522
4126
są bardziej pobudzeni fizjologicznie na widok
09:36
when you show them disgusting images like the ones that I showed you.
187
560648
3574
odrażających zdjęć, jak te pokazane wcześniej.
09:40
Interestingly, what they also showed in a finding
188
564222
2169
Co ciekawe, potwierdziły się również
09:42
that we kept getting in our previous studies as well
189
566391
4025
wyniki poprzednich badań,
09:46
was that one of the strongest influences here is that
190
570416
3747
że osoby podatne na odczuwanie wstrętu
09:50
individuals who are very disgust-sensitive not only are
191
574163
2210
nie tylko deklarują większy konserwatyzm polityczny,
09:52
more likely to report being politically conservative, but
192
576373
2086
ale są też przeciwne małżeństwom homoseksualnym,
09:54
they're also very much more opposed to gay marriage
193
578459
3009
homoseksualizmowi,
09:57
and homosexuality and pretty much a lot of
194
581468
2149
oraz wielu kwestiom społeczno-moralnym
09:59
the socio-moral issues in the sexual domain.
195
583617
3765
powiązanym ze sferą seksualną.
10:03
So physiological arousal predicted, in this study,
196
587382
3489
W tym badaniu pobudzenie fizjologiczne prognozuje
10:06
attitudes toward gay marriage.
197
590871
1698
stosunek do małżeństw gejowskich.
10:08
But even with all these data linking disgust sensitivity
198
592569
3219
Mimo danych łączących
10:11
and political orientation, one of the questions that remains is
199
595788
3159
wrażliwość na wstręt z orientacją polityczną,
10:14
what is the causal link here? Is it the case that
200
598947
3071
pozostaje pytanie o związek przyczynowo-skutkowy.
10:17
disgust really is shaping political and moral beliefs?
201
602018
3274
Czy wstręt kształtuje poglądy polityczne i moralne?
10:21
We have to resort to experimental methods to answer this,
202
605292
2560
Musimy szukać odpowiedzi empirycznie,
10:23
and so what we can do is actually bring people into the lab
203
607852
2775
przyprowadzić ludzi do laboratorium,
10:26
and disgust them and compare them to a control group
204
610627
2423
wywołać wstręt i porównać z grupą kontrolną,
10:28
that hasn't been disgusted. It turns out that over
205
613050
2408
u której nie wywołano wstrętu. Okazuje się,
10:31
the past five years a number of researchers have done this,
206
615458
2728
że takie badania przeprowadza się od pięciu lat,
10:34
and by and large the results have all been the same,
207
618186
2826
i właściwie rezultaty są takie same.
10:36
that when people are feeling disgust, their attitudes
208
621012
2429
Kiedy ludzie odczuwają wstręt, ich poglądy
10:39
shift towards the right of the political spectrum,
209
623441
2103
przesuną się na prawą stronę politycznego spektrum,
10:41
toward more moral conservatism as well.
210
625544
2676
oraz w kierunku moralnego konserwatyzmu.
10:44
So this is whether you use a foul odor, a bad taste,
211
628220
3680
Obojętne czy wywoła to smród, czy ohydny smak,
10:47
from film clips, from post-hypnotic suggestions of disgust,
212
631900
5290
czy film, czy hipnoza, czy odrażające zdjęcia ,
10:53
images like the ones I've shown you, even just
213
637190
2366
już samo przypomnienie
10:55
reminding people that disease is prevalent and they should
214
639556
1963
o chorobie i potrzebie ostrożności
10:57
be wary of it and wash up, right, to keep clean,
215
641519
3639
oraz o potrzebie utrzymania czystości
11:01
these all have similar effects on judgment.
216
645158
2780
ma podobny wpływ na osądy.
11:03
Let me just give you an example from a recent study
217
647938
2366
Podam przykład niedawnego badania.
11:06
that we conducted. We asked participants
218
650304
2960
Prosiliśmy uczestników o opinie na temat
11:09
to just simply give us their opinion of a variety of social groups,
219
653264
4697
różnych grup społecznych, gdy w pomieszczeniu
11:13
and we either made the room smell gross or not.
220
657961
4412
był przyjemny albo nieprzyjemny zapach.
11:18
When the room smelled gross, what we saw was that
221
662373
3171
Okazało się, że smród wzmagał
11:21
individuals actually reported more negative attitudes toward gay men.
222
665544
3671
negatywny stosunek do gejów.
11:25
Disgust didn't influence attitudes toward all the other
223
669215
2223
Wstręt nie wpływał na ocenę innych grup,
11:27
social groups that we asked, including African-Americans,
224
671438
2393
o które pytaliśmy,
11:29
the elderly. It really came down to the attitudes they had
225
673831
3862
w tym Afro-amerykanów czy ludzi starszych.
11:33
toward gay men.
226
677693
1393
Dotyczyło to tylko homoseksualnych mężczyzn.
11:34
In another set of studies we actually simply reminded people --
227
679086
3561
W innych badaniach,
11:38
this was at a time when the swine flu was going around --
228
682647
1926
było to w czasie epidemii świńskiej grypy
11:40
we reminded people that in order to prevent the spread
229
684573
2484
przypominaliśmy o potrzebie mycia rąk,
11:42
of the flu that they ought to wash their hands.
230
687057
3718
żeby zapobiec rozprzestrzenianiu się grypy.
11:46
For some participants, we actually had them take questionnaires
231
690775
4415
Niektórzy uczestnicy wypełniali ankiety
11:51
next to a sign that reminded them to wash their hands.
232
695190
2921
obok tablicy przypominającej o myciu rąk.
11:54
And what we found was that just taking a questionnaire
233
698111
2520
Ustaliliśmy, że wypełnianie ankiety
11:56
next to this hand-sanitizing reminder made individuals
234
700631
3713
obok przypomnienia o dezynfekcji rąk,
12:00
report being more politically conservative.
235
704344
3163
powodowało większy konserwatyzm polityczny.
12:03
And when we asked them a variety of questions about
236
707507
2037
Zapytani, czy pewne działania są złe czy dobre,
12:05
the rightness or wrongness of certain acts, what we also
237
709544
3423
badani wykazywali większy konserwatyzm moralny,
12:08
found was that simply being reminded that they ought
238
712967
2315
gdy przypominano im
12:11
to wash their hands made them more morally conservative.
239
715282
3309
o konieczności mycia rąk.
12:14
In particular, when we asked them questions about
240
718591
2297
Zwłaszcza, kiedy pytaliśmy o podejrzane,
12:16
sort of taboo but fairly harmless sexual practices,
241
720888
3774
choć raczej nieszkodliwe zachowania seksualne,
12:20
just being reminded that they ought to wash their hands
242
724662
2626
przypomnienie o myciu rąk skutkowało
12:23
made them think that they were more morally wrong.
243
727288
2563
negatywną oceną moralną. Dam przykład
12:25
Let me give you an example of what I mean by harmless
244
729851
2400
niegroźnych ale zakazanych zachowań seksualnych.
12:28
but taboo sexual practice. We gave them scenarios.
245
732251
2765
Badani oceniali sytuacje.
12:30
One of them said a man is house-sitting for his grandmother.
246
735016
3758
W jednym scenariuszu pod nieobecność babci
12:34
When his grandmother's away, he has sex with his girlfriend
247
738774
2718
mężczyzna pilnujący jej domu,
12:37
on his grandma's bed.
248
741492
1348
na łóżku babci uprawia seks ze swoją dziewczyną.
12:38
In another one, we said a woman enjoys masturbating
249
742840
2497
W innym, kobiecie sprawia przyjemność masturbacja,
12:41
with her favorite teddy bear cuddled next to her. (Laughter)
250
745337
3894
kiedy przytula ulubionego pluszowego misia. (Śmiech)
12:45
People find these to be more morally abhorrent
251
749231
2632
Ludzie oceniają to jako moralnie wstrętne,
12:47
if they've been reminded to wash their hands. (Laughter)
252
751863
4316
jeśli im przypomnieć o myciu rąk. (Śmiech)
12:52
(Laughter)
253
756179
3192
(Śmiech)
12:55
Okay. The fact that emotions influence our judgment
254
759371
3529
Nie jest zaskoczeniem,
12:58
should come as no surprise. I mean,
255
762900
1883
że emocje wpływają na nasze osądy,
13:00
that's part of how emotions work.
256
764783
1401
częściowo na tym polegają emocje.
13:02
They not only motivate you to behave in certain ways,
257
766184
1564
Nie tylko skłaniają do pewnego typu zachowań,
13:03
but they change the way you think.
258
767748
2084
ale zmieniają sposób myślenia.
13:05
In the case of disgust, what is a little bit more surprising
259
769832
2790
Zdumiewa jednak skala oddziaływania wstrętu.
13:08
is the scope of this influence. It makes perfect sense,
260
772622
3445
Jest to uczucie, które niewątpliwie ma sens,
13:11
and it's a very good emotion for us to have, that disgust
261
776067
2879
gdyż wstręt czuwa nad zmianą
13:14
would make me change the way that I perceive
262
778946
2656
sposobu postrzegania świata fizycznego
13:17
the physical world whenever contamination is possible.
263
781602
3043
kiedy istnieje możliwość zanieczyszczenia.
13:20
It makes less sense that an emotion that was built
264
784645
2932
Nie ma jednak sensu, że uczucie stworzone,
13:23
to prevent me from ingesting poison should predict
265
787577
2906
aby zapobiec spożyciu trucizny,
13:26
who I'm going to vote for in the upcoming presidential election.
266
790483
3376
prognozuje na kogo zagłosuję w wyborach.
13:29
The question of whether disgust ought to influence
267
793859
2808
Kwestia, czy wstręt powinien wpływać
13:32
our moral and political judgments
268
796667
2352
na osądy moralne i polityczne jest złożona,
13:34
certainly has to be complex, and might depend on exactly
269
799019
3136
zależy też, o jakich osądach mowa.
13:38
what judgments we're talking about, and as a scientist,
270
802155
2682
Jako naukowcy musimy czasem wywnioskować,
13:40
we have to conclude sometimes that the scientific method
271
804837
2006
że metoda naukowa nie jest gotowa,
13:42
is just ill-equipped to answer these sorts of questions.
272
806843
3504
żeby zmierzyć się z tą kwestią.
13:46
But one thing that I am fairly certain about is,
273
810347
2048
Jestem jednak pewien,
13:48
at the very least, what we can do with this research is
274
812395
2819
że przynajmniej można wykorzystać te badania
13:51
point to what questions we ought to ask in the first place.
275
815214
2852
do postawienia istotnych pytań.
13:53
Thank you. (Applause)
276
818066
4000
Dziękuję. (Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
David Pizarro - Psychologist, Disgust researcherDavid Pizarro is a psychologist interested in how certain emotions (disgust, fear, anger) affect our moral judgment.
Why you should listen
It's common knowledge that our emotions can have a strong effect on our behavior and judgment. But why would an emotion like disgust, evolutionarily developed to protect us from poisons and other dangerous substances, have any influence on our political leanings today? David Pizarro, associate professor at Cornell University, is studying this surprising phenomenon: Sensitivity to disgusting sensations (like a photo of feces, or being reminded that germs are everywhere) correlates to moral and political conservatism. In his studies he has demonstrated that exposing people to an unpleasant odor can increase negative feelings toward homosexual men.
David Pizarro | Speaker | TED.com