TEDxEast
David Pizarro: The strange politics of disgust
Dejvid Pizaro (David Pizarro): Dejvid Pizaro: Čudna politika gađenja
Filmed:
Readability: 4.9
751,444 views
Kakve veze ima odvratna slika sa onim za koga glasate? Opremljen istraživanjima i eksperimentima, psiholog Dejvid Pizaro demonstrira korelaciju osetljivosti i šlagvorta za gađenje - fotografija izmeta, neprijatan miris - moralni i politički konzervativizam. (Snimano na TEDxEast.)
David Pizarro - Psychologist, Disgust researcher
David Pizarro is a psychologist interested in how certain emotions (disgust, fear, anger) affect our moral judgment. Full bio
David Pizarro is a psychologist interested in how certain emotions (disgust, fear, anger) affect our moral judgment. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
In the 17th century, a woman named Giulia Tofana
0
567
4531
U 17. veku postojala je žena
koja se zvala Đulijana Tofana
koja se zvala Đulijana Tofana
00:20
had a very successful perfume business.
1
5098
2711
koja je imala vrlo
uspešan posao sa parfemima.
uspešan posao sa parfemima.
00:23
For over 50 years she ran it.
2
7809
2257
Vodila ga je preko 50 godina.
00:25
It sort of ended abruptly when she was executed — (Laughter) —
3
10066
2785
Završio se iznenada kada
su nju pogubili - (Smeh)
su nju pogubili - (Smeh)
00:28
for murdering 600 men. You see, it wasn't a very good perfume.
4
12851
5431
zbog ubistva 600 muškaraca.
Vidite, nije to bio baš dobar parfem.
Vidite, nije to bio baš dobar parfem.
00:34
In fact, it was completely odorless and tasteless and colorless,
5
18282
3866
U stvari je bio totalno
bez mirisa, ukusa i bez boje,
bez mirisa, ukusa i bez boje,
00:38
but as a poison, it was the best money could buy,
6
22148
3324
ali je kao otrov, bio najbolje
što može za novac da se kupi.
što može za novac da se kupi.
00:41
so women flocked to her in order to murder their husbands.
7
25472
3793
pa su žene letele kod nje
po parfem, da bi ubile muževe.
po parfem, da bi ubile muževe.
00:45
It turns out that poisoners were a valued and feared group,
8
29265
5260
Ispostavlja se da su trovači
bili cenjena i zastrašujuća grupa ljudi
bili cenjena i zastrašujuća grupa ljudi
00:50
because poisoning a human being is a quite difficult thing.
9
34525
4169
jer je trovanje ljudskog bića
jako teška stvar.
jako teška stvar.
00:54
The reason is, we have sort of a built-in poison detector.
10
38694
3335
Razlog tome je, da imamo
neku vrstu ugrađenog detektora za otrov.
neku vrstu ugrađenog detektora za otrov.
00:57
You can see this as early as even in newborn infants.
11
42029
3264
Možete ovo da vidite
čak i kod novorođenih beba.
čak i kod novorođenih beba.
01:01
If you are willing to do this, you can take a couple of drops
12
45293
2571
Ako hoćete to da isprobate,
uzmite par kapljica
uzmite par kapljica
01:03
of a bitter substance or a sour substance,
13
47864
2563
gorke ili kisele supstance,
01:06
and you'll see that face, the tongue stick out, the wrinkled nose,
14
50427
3772
i videćete ovo lice,
isplažen jezik, naboran nos,
isplažen jezik, naboran nos,
01:10
as if they're trying to get rid of what's in their mouth.
15
54199
2872
kao da pokušavaju da se
otarase onoga što im je u ustima.
otarase onoga što im je u ustima.
01:12
This reaction expands into adulthood and becomes
16
57071
2952
Reakcija se širi
na odraslo doba i postaje
na odraslo doba i postaje
01:15
sort of a full-blown disgust response, no longer just
17
60023
3520
neka vrsta gađenja
u punoj snazi, ne više
u punoj snazi, ne više
01:19
about whether or not we're about to be poisoned,
18
63543
2452
u vezi sa tim
da li ćemo biti otrovani,
da li ćemo biti otrovani,
01:21
but whenever there's a threat of physical contamination
19
65995
2957
već kad god postoji
pretnja od fizičke kontaminacije
pretnja od fizičke kontaminacije
iz nekog izvora.
01:24
from some source. But the face remains strikingly similar.
20
68952
4131
Ali izraz lica
ostaje upadljivo sličan.
ostaje upadljivo sličan.
01:28
It has expanded more, though, than just keeping us away
21
73083
3953
Ovo se proširilo dalje
od toga da nas štiti od samo
od toga da nas štiti od samo
01:32
from physical contaminants, and there's a growing
22
77036
2181
fizičkih kontaminata,
01:35
body of evidence to suggest that, in fact, this emotion
23
79217
3483
i rastu dokazi koji ukazuju
da u stvari, ova emocija
da u stvari, ova emocija
01:38
of disgust now influences our moral beliefs
24
82700
3042
gađenja utiče
na naša moralna uverenja,
na naša moralna uverenja,
01:41
and even our deeply held political intuitions.
25
85742
3896
čak i našu
najdublju političku intuiciju.
najdublju političku intuiciju.
01:45
Why this might be the case?
26
89638
3636
Šta bi ovo moglo da znači?
01:49
We can understand this process by understanding
27
93274
2995
Možemo da razumemo
ovaj proces shvatanjem
ovaj proces shvatanjem
01:52
a little bit about emotions in general. So the basic human emotions,
28
96269
3150
nečega o ovim emocijama uopšteno.
Tako osnovne ljudske emocije,
Tako osnovne ljudske emocije,
01:55
those kinds of emotions that we share with all other human beings,
29
99419
3195
one koje delimo
sa ostalim ljudskim bićima,
sa ostalim ljudskim bićima,
01:58
exist because they motivate us to do good things
30
102614
2801
postoje zato da bi nas
motivisale da radimo dobre stvari
motivisale da radimo dobre stvari
02:01
and they keep us away from doing bad things.
31
105415
2311
i da nas čuvaju
od činjenja loših stvari.
od činjenja loših stvari.
02:03
So by and large, they are good for our survival.
32
107726
3383
Tako da su generalno,
dobre za naše preživljavanje.
dobre za naše preživljavanje.
02:07
Take the emotion of fear, for instance. It keeps us away
33
111109
2809
Uzmite emociju straha,
na primer. Čuva nas
na primer. Čuva nas
02:09
from doing things that are really, really risky.
34
113918
2504
od stvari koje su
zaista, zaista rizične.
zaista, zaista rizične.
02:12
This photo taken just before his death — (Laughter) —
35
116422
3840
Ovo je uslikano pre
nego što je umro - (Smeh)-
nego što je umro - (Smeh)-
02:16
is actually a — No, one reason this photo is interesting
36
120262
2846
ovo je zapravo - ne, razlog
zašto je ova fotografija zanimljiva
zašto je ova fotografija zanimljiva
02:19
is because most people would not do this, and if they did,
37
123108
3617
je zato što mnogi ljudi
ne bi radili ovo, i ako bi,
ne bi radili ovo, i ako bi,
02:22
they would not live to tell it, because fear would have
38
126725
2000
ne bi doživeli da
o tome pričaju, jer bi strah
o tome pričaju, jer bi strah
02:24
kicked in a long time ago to a natural predator.
39
128725
3675
već delovao na
rođenog grabljivca.
rođenog grabljivca.
02:28
Just like fear offers us protective benefits, disgust seems
40
132400
3607
Kao što nam strah pruža
zaštitu, gađenje izgleda
zaštitu, gađenje izgleda
02:31
to do the same thing, except for what disgust does is
41
136007
2334
da radi istu stvar, osim
što nas gađenje
što nas gađenje
02:34
keeps us away from not things that might eat us,
42
138341
2595
ne čuva od onoga što bi nas pojelo,
02:36
or heights, but rather things that might poison us,
43
140936
2665
ili od visine, već od stvari
koje mogu da nas otruju,
koje mogu da nas otruju,
02:39
or give us disease and make us sick.
44
143601
2597
ili nam daju bolest
i razbole nas.
i razbole nas.
02:42
So one of the features of disgust that makes it such
45
146198
3257
I jedna od odlika
gađenja koja je čini tako
gađenja koja je čini tako
02:45
an interesting emotion is that it's very, very easy to elicit,
46
149455
4783
zanimljivom emocijom je
da ju je vrlo, vrlo lako izazvati,
da ju je vrlo, vrlo lako izazvati,
02:50
in fact more so than probably any of the other basic emotions,
47
154238
2883
u suštini verovatno i lakše nego bilo koju
drugu osnovnu emociju.
drugu osnovnu emociju.
02:53
and so I'm going to show you that with a couple of images
48
157121
2369
I to ću da vam dokažem
uz par slika.
uz par slika.
02:55
I can probably make you feel disgust.
49
159490
1883
Verovatno mogu
da vas zgadim.
da vas zgadim.
02:57
So turn away. I'll tell you when you can turn back.
50
161373
3195
Zato se okrenite.
Reći ću vam kad da se vratite.
Reći ću vam kad da se vratite.
03:00
(Laughter)
51
164568
1133
(Smeh)
03:01
I mean, you see it every day, right? I mean, come on. (Laughter)
52
165701
4333
Mislim, ovo viđate svakog dana, hajde.
(Smeh)
(Smeh)
03:05
(Audience: Ewww.)
53
170034
1213
(Publika: Ouuuu)
03:07
Okay, turn back, if you didn't look.
54
171247
3009
Ok, okrenite se,
ako niste gledali.
ako niste gledali.
03:10
Those probably made a lot of you in the audience
55
174256
2535
Ovo je verovatno učinilo
da su se mnogi od vas u publici
da su se mnogi od vas u publici
03:12
feel very, very disgusted, but if you didn't look,
56
176791
3835
mnogo, mnogo zgadili,
ali ako niste pogledali,
ali ako niste pogledali,
03:16
I can tell you about some of the other things that have been shown
57
180626
2530
reći ću vam o još nekim
stvarima koje su prikazane
stvarima koje su prikazane
03:19
sort of across the world to make people disgusted,
58
183156
2683
po svetu da bi se ljudi zgadili,
03:21
things like feces, urine, blood, rotten flesh.
59
185839
3604
stvari kao što je izmet,
urin, krv, trulo meso.
urin, krv, trulo meso.
03:25
These are the sorts of things that it makes sense
60
189443
1834
Ovo su takve
stvari da ima smisla
stvari da ima smisla
03:27
for us to stay away from, because they might actually contaminate us.
61
191277
3254
što se držimo podalje od njih,
jer one zapravo mogu da nas zaraze.
jer one zapravo mogu da nas zaraze.
03:30
In fact, just having a diseased appearance
62
194531
2295
U stvari, sama pojava bolesti
03:32
or odd sexual acts, these things are also
63
196826
2400
ili čudnih seksualnih
činova, je takođe
činova, je takođe
03:35
things that give us a lot of disgust.
64
199226
2991
stvar koja nas dosta zgadi.
03:38
Darwin was probably one of the first scientists
65
202217
2378
Darvin je bio verovatno
jedan od prvih naučnika
jedan od prvih naučnika
03:40
to systematically investigate the human emotions,
66
204595
1943
koji je sistematski
istraživao ljudske emocije,
istraživao ljudske emocije,
03:42
and he pointed to the universal nature and the strength
67
206538
3689
i on je ukazao na
univerzalnu prirodu i snagu
univerzalnu prirodu i snagu
03:46
of the disgust response.
68
210227
1849
gađenja.
03:47
This is an anecdote from his travels in South America.
69
212076
3271
Ovo je anegdota sa njegovih
putovanja po Južnoj Americi.
putovanja po Južnoj Americi.
03:51
"In Tierro del Fuego a native touched with his finger
70
215347
1736
"U Tiego del Fuegu
domorodac je dotakao prstom
domorodac je dotakao prstom
03:52
some cold preserved meat while I was eating ...
71
217083
2505
suvo meso dok sam jeo...
03:55
and plainly showed disgust at its softness, whilst I felt
72
219588
3519
i otvoreno se zgadio koliko
je meko, dok sam se ja
je meko, dok sam se ja
03:59
utter disgust at my food being touched by a naked savage — (Laughter) —
73
223107
2998
potpuno zgadio jer je moju hranu
dotakao goli divljak - (Smeh) -
dotakao goli divljak - (Smeh) -
04:02
though his hands did not appear dirty."
74
226105
2157
iako njegove ruke
nisu izgledale prljavo".
nisu izgledale prljavo".
04:04
He later wrote, "It's okay, some of my best friends are naked savages." (Laughter)
75
228262
5398
Posle je napisao: "OK je, neki moji
najbolji prijatelji su goli divljaci". (Smeh)
najbolji prijatelji su goli divljaci". (Smeh)
04:09
Well it turns out it's not only old-timey British scientists
76
233660
2744
Eto izgleda da nisu samo
stari britanski naučnici
stari britanski naučnici
04:12
who are this squeamish. I recently got a chance
77
236404
2281
ovoliko gadljivi.
Nedavno sam imao priliku
Nedavno sam imao priliku
04:14
to talk to Richard Dawkins for a documentary,
78
238685
2290
da razgovaram sa Ričardom
Dokinsom za dokumentarac,
Dokinsom za dokumentarac,
04:16
and I was able to disgust him a bunch of times. Here's my favorite.
79
240975
3867
i uspeo sam da ga zgadim gomilu puta.
Evo mog omiljenog.
Evo mog omiljenog.
04:20
Richard Dawkins: "We've evolved around courtship and sex,
80
244842
2365
Ričard Dokins: "Razvijali
smo se oko udvaranja i seksa,
smo se oko udvaranja i seksa,
04:23
are attached to deep-rooted emotions and reactions
81
247207
3022
i vezani smo za duboko
usađene emocije i reakcije
usađene emocije i reakcije
04:26
that are hard to jettison overnight."
82
250229
4700
kojih je teško otarasiti se preko noći".
04:30
David Pizarro: So my favorite part of this clip is that
83
254929
4037
Dejvid Pizaro: I moj omiljeni deo je
04:34
Professor Dawkins actually gagged.
84
258966
2643
kad se profesoru
Dokinsu zaista smučilo.
Dokinsu zaista smučilo.
04:37
He jumps back, and he gags, and we had to do it three times,
85
261609
3585
Ustuknuo je, onda mu se smučilo,
i morali smo ovo da snimamo tri puta
i morali smo ovo da snimamo tri puta
04:41
and all three times he gagged. (Laughter)
86
265194
3556
i sva tri puta mu
se smučilo. (Smeh)
se smučilo. (Smeh)
04:44
And he was really gagging. I thought he might throw up on me, actually.
87
268750
3146
Stvarno mu je bilo muka. Pomislio sam
da će da se ispovraća po meni.
da će da se ispovraća po meni.
04:47
One of the features, though, of disgust,
88
271896
3216
Jedna od odlika gađenja,
04:51
is not just its universality and its strength,
89
275112
2930
nije samo njena
univerzalnost i jačina,
univerzalnost i jačina,
04:53
but the way that it works through association.
90
278042
3039
već kako se
dešava uz asocijaciju.
dešava uz asocijaciju.
04:56
So when one disgusting thing touches a clean thing,
91
281081
3735
Pa kada jedna odvratna
stvar dotakne čistu stvar,
stvar dotakne čistu stvar,
05:00
that clean thing becomes disgusting, not the other way around.
92
284816
3354
čista stvar postaje
odvratna, a ne obrnuto.
odvratna, a ne obrnuto.
05:04
This makes it very useful as a strategy if you want to
93
288170
3207
Ovo dođe jako korisna
strategija ako želite
strategija ako želite
05:07
convince somebody that an object or an individual
94
291377
1766
da ubedite nekog da
je neki predmet ili pojedinac
je neki predmet ili pojedinac
05:09
or an entire social group is disgusting and should be avoided.
95
293143
3668
ili čitava društvena grupa
gadna i da je treba izbegavati.
gadna i da je treba izbegavati.
05:12
The philosopher Martha Nussbaum points this out
96
296811
2541
Filozof Marta Nusbaum ovo ističe
u citatu:
u citatu:
05:15
in this quote: "Thus throughout history, certain disgust
97
299352
2084
"Ipak u istoriji, određene osobine
koje izazivaju gađenje
koje izazivaju gađenje
05:17
properties -- sliminess, bad smell, stickiness, decay, foulness --
98
301436
3241
- ljigavost, smrad, lepljivost,
propadanje, poganost -
propadanje, poganost -
05:20
have been repeatedly and monotonously been associated with ...
99
304677
2300
stalno se i jednolično povezuju sa...
05:22
Jews, women, homosexuals, untouchables, lower-class people --
100
306977
3852
Jevrejima, ženama, homoseksualcima,
nedodirljivima, ljudima iz nižih klasa -
nedodirljivima, ljudima iz nižih klasa -
05:26
all of those are imagined as tainted by the dirt of the body."
101
310829
3514
za sve ove se misli da su
obeleženi prljavošću tela."
obeleženi prljavošću tela."
05:30
Let me give you just some examples of how, some powerful
102
314343
3132
Daću vam samo nekoliko
moćnih primera
moćnih primera
05:33
examples of how this has been used historically.
103
317475
2372
kako je ovo korišćeno kroz vreme.
05:35
This comes from a Nazi children's book published in 1938:
104
319847
3590
Ovo je iz nacističke knjige
za decu objavljene 1938:
za decu objavljene 1938:
05:39
"Just look at these guys! The louse-infested beards,
105
323437
2810
"Pogledajte samo ove
momke! Vašljive brade,
momke! Vašljive brade,
05:42
the filthy, protruding ears, those stained, fatty clothes...
106
326247
3310
prljave, klempave uši,
flekava, masna odeća...
flekava, masna odeća...
05:45
Jews often have an unpleasant sweetish odor.
107
329557
2766
Jevreji često imaju
neprijatan sladunjav vonj.
neprijatan sladunjav vonj.
05:48
If you have a good nose, you can smell the Jews."
108
332323
2793
Ako imate dobar njuh,
možete da osetite Jevreje".
možete da osetite Jevreje".
05:51
A more modern example comes from people who try to
109
335116
2533
Moderniji primer dolazi
od ljudi koji pokušavaju
od ljudi koji pokušavaju
05:53
convince us that homosexuality is immoral.
110
337649
2461
da nas ubede da je
homoseksualnost nemoralna.
homoseksualnost nemoralna.
05:56
This is from an anti-gay website, where they said
111
340110
3685
Ovo je sa anti -gej
vebsajta, gde kažu
vebsajta, gde kažu
05:59
gays are "worthy of death for their vile ... sex practices."
112
343795
3277
da gejevi "zaslužuju smrt
zbog svojih odvratnih seksualnih navika."
zbog svojih odvratnih seksualnih navika."
06:02
They're like "dogs eating their own vomit and sows wallowing in their own feces."
113
347072
3666
Oni su kao "psi koji jedu svoju povraćku
i krmače koje se valjaju u svom izmetu".
i krmače koje se valjaju u svom izmetu".
06:06
These are disgust properties that are trying to be directly
114
350738
2744
Ovo su osobine gađenja
koje pokušavaju direktno
koje pokušavaju direktno
06:09
linked to the social group that you should not like.
115
353482
3349
da se povežu sa društvenom grupom
koja ne bi trebalo da vam se sviđa.
koja ne bi trebalo da vam se sviđa.
06:12
When we were first investigating the role of disgust in
116
356831
2772
Kad smo prvo
ispitivali ulogu gađenja
ispitivali ulogu gađenja
06:15
moral judgment, one of the things we became interested in
117
359603
3869
u moralnoj osudi, jedno od pitanja
koja su nas zanimala
koja su nas zanimala
06:19
was whether or not these sorts of appeals are more likely
118
363472
4303
jeste da li ili ne
ova vrsta obraćanja više
ova vrsta obraćanja više
06:23
to work in individuals who are more easily disgusted.
119
367775
3065
deluje na pojedince
koje je lakše zgaditi.
koje je lakše zgaditi.
06:26
So while disgust, along with the other basic emotions,
120
370840
2129
Dok gađenje, zajedno
sa drugim prostim emocijama,
sa drugim prostim emocijama,
06:28
are universal phenomena, it just really is true
121
372969
2616
je opšti fenomen,
zaista je tačno
zaista je tačno
06:31
that some people are easier to disgust than others.
122
375585
2298
da je neke ljude
lakše zgaditi nego druge.
lakše zgaditi nego druge.
06:33
You could probably see it in the audience members
123
377883
1686
To možete videti
među članovima publike
među članovima publike
06:35
when I showed you those disgusting images.
124
379569
2057
kad sam prikazao
one odvratne slike.
one odvratne slike.
06:37
The way that we measured this was by a scale that was
125
381626
2700
Način na koji smo
ovo merili bio je po skali koju su
ovo merili bio je po skali koju su
06:40
constructed by some other psychologists
126
384326
2329
napravili neki drugi psiholozi
06:42
that simply asked people across a wide variety of situations
127
386655
2857
koji su prosto pitali
ljude o različitim situacijama
ljude o različitim situacijama
06:45
how likely they are to feel disgust.
128
389512
2101
koliko je verovatno
da bi osetili gadost.
da bi osetili gadost.
06:47
So here are a couple of examples.
129
391613
1793
Evo nekoliko primera.
06:49
"Even if I were hungry, I would not drink a bowl of my
130
393406
2172
"Čak i da sam gladna,
ne bih pojela tanjir moje
ne bih pojela tanjir moje
06:51
favorite soup if it had been stirred by a used but thoroughly washed fly-swatter."
131
395578
3808
omiljene supe ako je promešana muvalicom
koja je temeljno oprana.
koja je temeljno oprana.
06:55
"Do you agree or disagree?" (Laughter)
132
399386
1565
"Da li se slažete
sa ovim ili ne?" (Smeh)
sa ovim ili ne?" (Smeh)
06:56
"While you are walking through a tunnel under a railroad track,
133
400951
2280
"Dok šetate tunelom
koji je ispod pruge,
koji je ispod pruge,
06:59
you smell urine. Would you be very disgusted or not at all disgusted?"
134
403231
3664
namirišete urin. Da li biste se
mnogo zgadili ili ne uopšte"?
mnogo zgadili ili ne uopšte"?
07:02
If you ask enough of these, you can get a general overall
135
406895
2656
Ako postavite dovoljno ovakvih pitanja,
dobićete opšti ukupni
dobićete opšti ukupni
07:05
score of disgust sensitivity.
136
409551
2363
rezultat osetljivosti na gađenje.
07:07
It turns out that this score is actually meaningful.
137
411914
2473
Ispostavlja se da je,
u stvari, ovaj rezultat značajan.
u stvari, ovaj rezultat značajan.
07:10
When you bring people into the laboratory and you ask
138
414387
3077
Ako pozovete ljude
u laboratoriju i upitate ih
u laboratoriju i upitate ih
07:13
them if they're willing to engage in safe but disgusting behaviors
139
417464
3829
da li su voljni da se upuste
u bezbedne ali odvratne radnje
u bezbedne ali odvratne radnje
07:17
like eating chocolate that's been baked to look like dog poop,
140
421293
5022
kao što je jedenje čokolade koja je
ispečena da izgleda kao kaka,
ispečena da izgleda kao kaka,
07:22
or in this case eating some mealworms that are perfectly healthy but pretty gross,
141
426315
3965
ili u ovom slučaju crva brašnara, koji su
savršeno zdravi ali prilično odvratni,
savršeno zdravi ali prilično odvratni,
07:26
your score on that scale actually predicts whether or not
142
430280
2991
vaš rezultat na toj
skali u stvari predviđa da li ste
skali u stvari predviđa da li ste
07:29
you'll be willing to engage in those behaviors.
143
433271
2343
voljni ili ne da se
upustite u takvo ponašanje.
upustite u takvo ponašanje.
07:31
The first time that we set out to collect data on this
144
435614
2598
Prvi put kad smo se
zaputili da sakupljamo podatke
zaputili da sakupljamo podatke
07:34
and associate it with political or moral beliefs,
145
438212
2010
i da ih povezujemo sa
političkim ili moralnim uverenjima,
političkim ili moralnim uverenjima,
07:36
we found a general pattern --
146
440222
2877
našli smo opštu šemu -
07:38
this is with the psychologists Yoel Inbar and Paul Bloom --
147
443099
3302
zajedno sa psiholozima
Joelom Inbarom i Polom Blumom -
Joelom Inbarom i Polom Blumom -
07:42
that in fact, across three studies we kept finding
148
446401
4020
da smo u stvari,
kroz tri studije nalazili
kroz tri studije nalazili
07:46
that people who reported that they were easily disgusted
149
450421
2521
da ljudi koji se
lakše zgade
lakše zgade
07:48
also reported that they were more politically conservative.
150
452942
3455
su takođe
konzervativniji u politici.
konzervativniji u politici.
07:52
Another way to say this, though, is that people
151
456397
1884
Drugi način da se
ovo kaže jeste da je ljude
ovo kaže jeste da je ljude
07:54
who are very liberal are very hard to disgust. (Laughter)
152
458281
5407
koji su veoma liberalni
jako teško zgaditi. (Smeh)
jako teško zgaditi. (Smeh)
07:59
In a more recent follow-up study, we were able to look at
153
463688
4270
U novijoj studiji koja je
usledila, imali smo uvid
usledila, imali smo uvid
08:03
a much greater sample, a much larger sample. In this case,
154
467958
2681
u mnogo bolji i veći uzorak.
U ovom slučaju
U ovom slučaju
08:06
this is nearly 30,000 U.S. respondents,
155
470639
2592
ovo je skoro 30 000
ispitanika iz SAD,
ispitanika iz SAD,
08:09
and we find the same pattern. As you can see,
156
473231
2777
i našli smo istu šemu.
Kao što možete da vidite,
Kao što možete da vidite,
08:11
people who are on the very conservative side
157
476008
1945
ljude koji su na
konzervativnoj strani
konzervativnoj strani
08:13
of answering the political orientation scale are
158
477953
2702
odgovora na skali
političke orijentacije
političke orijentacije
08:16
also much more likely to report that they're easily disgusted.
159
480655
2770
je takođe
mnogo lakše zgaditi.
mnogo lakše zgaditi.
08:19
This data set also allowed us to statistically control
160
483425
2495
Ovaj skup podataka
nam je omogućio da statistčki kontrolišemo
nam je omogućio da statistčki kontrolišemo
08:21
for a number of things that we knew were both related
161
485920
2224
nekoliko stvari za koje
smo znali da su povezane
smo znali da su povezane
08:24
to political orientation and to disgust sensitivity.
162
488144
2915
sa političkom orijentacijom
i sa osetljivošću na gađenje.
i sa osetljivošću na gađenje.
08:26
So we were able to control for gender, age, income,
163
491059
2605
Tako da smo imali
kontrolu za pol, godište, primanja,
kontrolu za pol, godište, primanja,
08:29
education, even basic personality variables,
164
493664
3291
obrazovanje, čak i
osnovne varijable ličnosti,
osnovne varijable ličnosti,
08:32
and the result stays the same.
165
496955
2302
i rezultat ostaje isti.
08:35
When we actually looked at not just self-reported political orientation,
166
499257
3426
Kad smo zapravo ispitivali ne samo ono
što su lično rekli za političku orijentaciju,
što su lično rekli za političku orijentaciju,
08:38
but voting behavior, we were able to look geographically
167
502683
2900
već i rezultate glasanja,
mogli smo pogledamo geografski
mogli smo pogledamo geografski
08:41
across the nation. What we found was that in regions
168
505583
2946
na naciju. Našli smo
da u regijama
da u regijama
08:44
in which people reported high levels of disgust sensitivity,
169
508529
3897
gde ljudi imaju
visok nivo gadljivosti,
visok nivo gadljivosti,
08:48
McCain got more votes.
170
512426
1987
MekKejn je dobio
više glasova.
više glasova.
08:50
So it not only predicted self-reported political orientation,
171
514413
3118
Tako da nije samo do
predviđene političke orijentacije,
predviđene političke orijentacije,
08:53
but actual voting behavior. And also we were able,
172
517531
2372
već stvarno glasačko
ponašanje. I mogli smo
ponašanje. I mogli smo
08:55
with this sample, to look across the world,
173
519903
2692
sa ovim uzorkom,
da ispitamo ceo svet,
da ispitamo ceo svet,
08:58
in 121 different countries we asked the same questions,
174
522595
3594
u 121 zemlji postavili
smo ista pitanja,
smo ista pitanja,
09:02
and as you can see, this is 121 countries collapsed
175
526189
3927
i kao što možete da vidite,
121 zemlja je spala
121 zemlja je spala
09:06
into 10 different geographical regions.
176
530116
2370
na 10 geografskih regija.
09:08
No matter where you look, what this is plotting is the size
177
532486
2624
Gde god da pogledate,
ovo što na karti pokazuje je značaj
ovo što na karti pokazuje je značaj
09:11
of the relationship between disgust sensitivity and political orientation,
178
535110
3411
veze između gađenja
i političke orijentacije,
i političke orijentacije,
09:14
and no matter where we looked, we saw a very similar effect.
179
538521
3639
i gde god smo istraživali,
videli smo sličan ishod.
videli smo sličan ishod.
09:18
Other labs have actually looked at this as well
180
542160
3437
Druge laboratorije su
takođe ovo ispitivale
takođe ovo ispitivale
09:21
using different measures of disgust sensitivity,
181
545597
2177
koristeći različita
merenja za gadljivost,
merenja za gadljivost,
09:23
so rather than asking people how easily disgusted they are,
182
547774
2552
pa umesto da ispituju
ljude koliko im se nešto gadi,
ljude koliko im se nešto gadi,
09:26
they hook people up to physiological measures,
183
550326
2340
vezali su se za fiziološka merenja ljudi,
09:28
in this case skin conductance.
184
552666
1628
u ovom slučaju
na provodljivost kože.
na provodljivost kože.
09:30
And what they've demonstrated is that people who report
185
554294
2228
I oni su prikazali
da ljudi koji su
da ljudi koji su
09:32
being more politically conservative are also more physiologically aroused
186
556522
4126
politički konzervativniji se
više fiziološki potresu
više fiziološki potresu
09:36
when you show them disgusting images like the ones that I showed you.
187
560648
3574
kad im se pokažu odvratne
slike kao one koje sam vam ja pokazao.
slike kao one koje sam vam ja pokazao.
09:40
Interestingly, what they also showed in a finding
188
564222
2169
Zanimljivo je da su
istraživanja pokazala,
istraživanja pokazala,
09:42
that we kept getting in our previous studies as well
189
566391
4025
a to smo nalazili i u
prethodnim studijama takođe
prethodnim studijama takođe
09:46
was that one of the strongest influences here is that
190
570416
3747
da je jedan od
najjačih uticaja
najjačih uticaja
09:50
individuals who are very disgust-sensitive not only are
191
574163
2210
da pojedinci koje je
lako zgaditi nisu samo
lako zgaditi nisu samo
09:52
more likely to report being politically conservative, but
192
576373
2086
politički konzervativni, već
09:54
they're also very much more opposed to gay marriage
193
578459
3009
se više protive gej brakovima
09:57
and homosexuality and pretty much a lot of
194
581468
2149
i homoseksualnosti i mnogim
09:59
the socio-moral issues in the sexual domain.
195
583617
3765
društveno-moralnim
pitanjima iz sekualne oblasti.
pitanjima iz sekualne oblasti.
10:03
So physiological arousal predicted, in this study,
196
587382
3489
Tako da je fiziološka reakcija,
u ovoj studiji,
u ovoj studiji,
10:06
attitudes toward gay marriage.
197
590871
1698
predvidela stav
prema gej braku.
prema gej braku.
10:08
But even with all these data linking disgust sensitivity
198
592569
3219
Ali sa svim ovim podacima
koji povezuju gadljivost
koji povezuju gadljivost
10:11
and political orientation, one of the questions that remains is
199
595788
3159
i političko opredeljenje,
jedno od pitanja koja ostaju
jedno od pitanja koja ostaju
10:14
what is the causal link here? Is it the case that
200
598947
3071
jeste šta je posledična
veza? Da li je slučaj
veza? Da li je slučaj
10:17
disgust really is shaping political and moral beliefs?
201
602018
3274
da gadljivost oblikuje
politička i moralna opredeljenja?
politička i moralna opredeljenja?
10:21
We have to resort to experimental methods to answer this,
202
605292
2560
Moraju da se koriste ekperimentalne
metode da se odgovori na ovo,
metode da se odgovori na ovo,
10:23
and so what we can do is actually bring people into the lab
203
607852
2775
i ono što zapravo možemo da uradimo
je da dovedemo ljude u laboratoriju
je da dovedemo ljude u laboratoriju
10:26
and disgust them and compare them to a control group
204
610627
2423
i da ih zgadimo i uporedimo
sa kontrolnom grupom
sa kontrolnom grupom
10:28
that hasn't been disgusted. It turns out that over
205
613050
2408
koja nije bila zgađena.
Ispada da je tokom
Ispada da je tokom
10:31
the past five years a number of researchers have done this,
206
615458
2728
poslednjih pet godina
nekoliko istraživača ovo učinilo,
nekoliko istraživača ovo učinilo,
10:34
and by and large the results have all been the same,
207
618186
2826
i uopšte uzev,
rezultati su bili isti,
rezultati su bili isti,
10:36
that when people are feeling disgust, their attitudes
208
621012
2429
a to je da ljudi koji
se zgade, njihovo ponašanje
se zgade, njihovo ponašanje
10:39
shift towards the right of the political spectrum,
209
623441
2103
ide ka desnoj strani
političkog spektra,
političkog spektra,
10:41
toward more moral conservatism as well.
210
625544
2676
takođe ka
moralnijem konzervativizmu.
moralnijem konzervativizmu.
10:44
So this is whether you use a foul odor, a bad taste,
211
628220
3680
Ovo je u zavisnosti da li
koristite smrad, loš ukus,
koristite smrad, loš ukus,
10:47
from film clips, from post-hypnotic suggestions of disgust,
212
631900
5290
filmske isečke,
posthipnotičke sugestije gađenja,
posthipnotičke sugestije gađenja,
10:53
images like the ones I've shown you, even just
213
637190
2366
slika kao što su one
koje sam vam pokazao, čak i
koje sam vam pokazao, čak i
10:55
reminding people that disease is prevalent and they should
214
639556
1963
podsećanje ljudi da
zaraze preovlađuju i da treba
zaraze preovlađuju i da treba
10:57
be wary of it and wash up, right, to keep clean,
215
641519
3639
da budu oprezni i da se peru,
da budu čisti,
da budu čisti,
11:01
these all have similar effects on judgment.
216
645158
2780
sve ovo ima isti uticaj na rasuđivanje.
11:03
Let me just give you an example from a recent study
217
647938
2366
Daću vam primer
iz nedavne studije
iz nedavne studije
11:06
that we conducted. We asked participants
218
650304
2960
koju smo sproveli.
Upitali smo učesnike
Upitali smo učesnike
11:09
to just simply give us their opinion of a variety of social groups,
219
653264
4697
da nam jednostavno daju svoje mišljenje
o raznim društvenim grupama,
o raznim društvenim grupama,
11:13
and we either made the room smell gross or not.
220
657961
4412
a soba bi smrdela ili ne.
11:18
When the room smelled gross, what we saw was that
221
662373
3171
Kad je soba smrdela,
ono što smo videli
ono što smo videli
11:21
individuals actually reported more negative attitudes toward gay men.
222
665544
3671
su pojedinci koju su zapravo imali
negativniji stav prema gej muškarcima.
negativniji stav prema gej muškarcima.
11:25
Disgust didn't influence attitudes toward all the other
223
669215
2223
Gađenje nije uticalo
na stavove prema drugim
na stavove prema drugim
11:27
social groups that we asked, including African-Americans,
224
671438
2393
društvenim grupama,
uključujući Afro-Amerikance,
uključujući Afro-Amerikance,
11:29
the elderly. It really came down to the attitudes they had
225
673831
3862
stare ljude. U stvari se svelo
na stav koji imaju
na stav koji imaju
11:33
toward gay men.
226
677693
1393
prema gej muškarcima.
11:34
In another set of studies we actually simply reminded people --
227
679086
3561
U drugom skupu istraživanja
samo smo podsetili ljude -
samo smo podsetili ljude -
11:38
this was at a time when the swine flu was going around --
228
682647
1926
ovo je bilo u
vreme svinjskog gripa -
vreme svinjskog gripa -
11:40
we reminded people that in order to prevent the spread
229
684573
2484
podsetili smo ljude
da za sprečavanje širenja
da za sprečavanje širenja
11:42
of the flu that they ought to wash their hands.
230
687057
3718
gripa treba da
operu ruke.
operu ruke.
11:46
For some participants, we actually had them take questionnaires
231
690775
4415
Neke učesnike smo
naterali da rade upitnik
naterali da rade upitnik
11:51
next to a sign that reminded them to wash their hands.
232
695190
2921
do znaka koji ih je
podsećao da operu ruke
podsećao da operu ruke
11:54
And what we found was that just taking a questionnaire
233
698111
2520
I rezultat je bio da
samo zato što su radili upitnik
samo zato što su radili upitnik
11:56
next to this hand-sanitizing reminder made individuals
234
700631
3713
do podsetnika za pranje
ruku je učinilo da pojedinci
ruku je učinilo da pojedinci
12:00
report being more politically conservative.
235
704344
3163
izjave da su
politički konzervativniji.
politički konzervativniji.
12:03
And when we asked them a variety of questions about
236
707507
2037
I kad smo ih pitali niz pitanja
12:05
the rightness or wrongness of certain acts, what we also
237
709544
3423
o ispravnosti i netačnosti nekih
stvari, ono što smo takođe
stvari, ono što smo takođe
12:08
found was that simply being reminded that they ought
238
712967
2315
našli je da ako
se jednostavno podsete
se jednostavno podsete
12:11
to wash their hands made them more morally conservative.
239
715282
3309
da peru svoje ruke, da ih
to čini moralno konzervativnijim.
to čini moralno konzervativnijim.
12:14
In particular, when we asked them questions about
240
718591
2297
Posebno kad smo ih upitali
12:16
sort of taboo but fairly harmless sexual practices,
241
720888
3774
neka tabu ali vrlo bezazlena
pitanja o seksualnim navikama,
pitanja o seksualnim navikama,
12:20
just being reminded that they ought to wash their hands
242
724662
2626
samo podsećanje na to
da treba da operu ruke
da treba da operu ruke
12:23
made them think that they were more morally wrong.
243
727288
2563
učinilo je da misle
da više moralno greše.
da više moralno greše.
12:25
Let me give you an example of what I mean by harmless
244
729851
2400
Daću vam primer na
šta mislim kad kažem bezazlene
šta mislim kad kažem bezazlene
12:28
but taboo sexual practice. We gave them scenarios.
245
732251
2765
ali tabu seksualne navike.
Dali smo im scenarije.
Dali smo im scenarije.
12:30
One of them said a man is house-sitting for his grandmother.
246
735016
3758
Jedan od njih je
da čovek čuva svoju baku.
da čovek čuva svoju baku.
12:34
When his grandmother's away, he has sex with his girlfriend
247
738774
2718
Kada njegova baka nije kod kuće,
on spava sa svojom devojkom
on spava sa svojom devojkom
12:37
on his grandma's bed.
248
741492
1348
na bakinom krevetu.
12:38
In another one, we said a woman enjoys masturbating
249
742840
2497
U drugom smo napisali
da žena uživa u masturbaciji
da žena uživa u masturbaciji
12:41
with her favorite teddy bear cuddled next to her. (Laughter)
250
745337
3894
sa omiljenim plišanim
mecom zagrljenim pored nje. (Smeh)
mecom zagrljenim pored nje. (Smeh)
12:45
People find these to be more morally abhorrent
251
749231
2632
Ljudima su ovakve
stvari više moralno odvratne
stvari više moralno odvratne
12:47
if they've been reminded to wash their hands. (Laughter)
252
751863
4316
ako ih podsete
da operu ruke. (Smeh)
da operu ruke. (Smeh)
12:52
(Laughter)
253
756179
3192
(Smeh)
12:55
Okay. The fact that emotions influence our judgment
254
759371
3529
Ok. Činjenica da emocije
utiču na naše rasuđivanje
utiču na naše rasuđivanje
12:58
should come as no surprise. I mean,
255
762900
1883
ne treba da iznenadi.
Hoću reći,
Hoću reći,
13:00
that's part of how emotions work.
256
764783
1401
to je jedan od načina
na koji emocije rade.
na koji emocije rade.
13:02
They not only motivate you to behave in certain ways,
257
766184
1564
One ne samo da motivišu
da se ponašaš na određeni način,
da se ponašaš na određeni način,
13:03
but they change the way you think.
258
767748
2084
nego i promene način
na koji razmišljaš.
na koji razmišljaš.
13:05
In the case of disgust, what is a little bit more surprising
259
769832
2790
U slučaju gađenja,
ono što je još iznenađujuće
ono što je još iznenađujuće
13:08
is the scope of this influence. It makes perfect sense,
260
772622
3445
je obim njenog uticaja.
Sve se lepo uklapa,
Sve se lepo uklapa,
13:11
and it's a very good emotion for us to have, that disgust
261
776067
2879
i jako je dobra emocija,
13:14
would make me change the way that I perceive
262
778946
2656
jer će me gađenje naterati
da promenim način na koji
da promenim način na koji
13:17
the physical world whenever contamination is possible.
263
781602
3043
opažam fizički svet kad
god ima mogućnosti zagađenja.
god ima mogućnosti zagađenja.
13:20
It makes less sense that an emotion that was built
264
784645
2932
Ima manje smisla da emocija,
koja je izgrađena
koja je izgrađena
13:23
to prevent me from ingesting poison should predict
265
787577
2906
da me spreči da uzmem otrov,
predvidi
predvidi
13:26
who I'm going to vote for in the upcoming presidential election.
266
790483
3376
za koga ću da glasam na
predstojećim predsedničkim izborima.
predstojećim predsedničkim izborima.
13:29
The question of whether disgust ought to influence
267
793859
2808
Pitanje da li će ili ne
gadljivost da utiče
gadljivost da utiče
13:32
our moral and political judgments
268
796667
2352
na moralna ili
politička opredeljenja
politička opredeljenja
13:34
certainly has to be complex, and might depend on exactly
269
799019
3136
sigurno treba da bude
složeno, i može da zavisi tačno
složeno, i može da zavisi tačno
13:38
what judgments we're talking about, and as a scientist,
270
802155
2682
o kojoj osudi se razgovara,
i kao naučnici
i kao naučnici
13:40
we have to conclude sometimes that the scientific method
271
804837
2006
nekad moramo da
zaključimo da je naučni metod
zaključimo da je naučni metod
13:42
is just ill-equipped to answer these sorts of questions.
272
806843
3504
još uvek loše opremljen da odgovori
na ove vrste pitanja.
na ove vrste pitanja.
13:46
But one thing that I am fairly certain about is,
273
810347
2048
Ali ono što mislim da je sasvim sigurno
u vezi sa naučnim metodama
u vezi sa naučnim metodama
13:48
at the very least, what we can do with this research is
274
812395
2819
je da bar, ono što možemo
da uradimo sa ovim istraživanjem
da uradimo sa ovim istraživanjem
13:51
point to what questions we ought to ask in the first place.
275
815214
2852
jeste da se ukaže na pitanja
koja treba najpre da postavimo.
koja treba najpre da postavimo.
13:53
Thank you. (Applause)
276
818066
4000
Hvala vam.
(Aplauz)
(Aplauz)
ABOUT THE SPEAKER
David Pizarro - Psychologist, Disgust researcherDavid Pizarro is a psychologist interested in how certain emotions (disgust, fear, anger) affect our moral judgment.
Why you should listen
It's common knowledge that our emotions can have a strong effect on our behavior and judgment. But why would an emotion like disgust, evolutionarily developed to protect us from poisons and other dangerous substances, have any influence on our political leanings today? David Pizarro, associate professor at Cornell University, is studying this surprising phenomenon: Sensitivity to disgusting sensations (like a photo of feces, or being reminded that germs are everywhere) correlates to moral and political conservatism. In his studies he has demonstrated that exposing people to an unpleasant odor can increase negative feelings toward homosexual men.
David Pizarro | Speaker | TED.com