TEDxPortofSpain
Afra Raymond: Three myths about corruption
Afra Raymond: Trzy mity dotyczące korupcji
Filmed:
Readability: 4.1
941,105 views
Dzięki ropie naftowej w latach '70 w Trynidadzie i Tobago nagromadziło się wielkie bogactwo. W roku 1982 ujawniono jednak szokującą informację: dwa z każdych trzech dolarów przeznaczonych na rozwój zostały zmarnowane albo ukradzione. Afra Raymond jest osobą, której nie dawało to spokoju przez trzydzieści lat. Naświetlając ciągłą historię rządowej korupcji, Raymond przedstawia zarys tego finansowego przestępstwa. (Filmowane podczas TEDxPortofSpain.)
Afra Raymond - Transparency activist
A leading expert in the fields of property valuation and project management, Afra Raymond is battling the government corruption rampant in his country, Trinidad and Tobago. Full bio
A leading expert in the fields of property valuation and project management, Afra Raymond is battling the government corruption rampant in his country, Trinidad and Tobago. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
Okay, this morning I'm speaking
0
806
1775
Poruszę dziś kwestię korupcji.
00:18
on the question of corruption.
1
2581
3189
Poruszę dziś kwestię korupcji.
00:21
And corruption is defined
2
5770
2160
Korupcję określa się
00:23
as the abuse of a position of trust
3
7930
5736
jako nadużycie
odpowiedzialnego stanowiska
odpowiedzialnego stanowiska
00:29
for the benefit of yourself -- or, in the case of our context,
4
13666
3640
dla własnej korzyści -
albo, w naszym kontekście,
albo, w naszym kontekście,
00:33
your friends, your family or your financiers.
5
17306
2623
przyjaciół, rodziny czy finansistów.
00:35
Okay? Friends, family and financiers.
6
19929
4523
Przyjaciół, rodziny i finansistów.
00:40
But we need to understand what we understand about corruption,
7
24452
4015
Powinniśmy zrozumieć to,
00:44
and we need to understand that
8
28467
2798
że o kwestii korupcji
00:47
we have been miseducated about it, and we have to admit that.
9
31265
3349
jesteśmy źle informowani.
00:50
We have to have the courage to admit that
10
34614
1557
Musimy to przyznać
00:52
to start changing how we deal with it.
11
36171
2445
i zacząć zmieniać sposób,
w jaki sobie z tym radzimy.
w jaki sobie z tym radzimy.
00:54
The first thing is that the big myth, number one,
12
38616
2923
Pierwszą sprawą
jest błędne przekonanie,
jest błędne przekonanie,
00:57
is that in fact it's not really a crime.
13
41539
2371
że korupcja nie jest przestępstwem.
00:59
When we get together with friends and family
14
43910
1790
Kiedy spotykamy się
w gronie przyjaciół i rodziny,
w gronie przyjaciół i rodziny,
01:01
and we discuss crime in our country,
15
45700
1879
omawiamy przestępstwa
popełniane w naszym kraju,
popełniane w naszym kraju,
01:03
crime in Belmont or crime in Diego or crime in Marabella,
16
47579
3593
w Belmont, w Diego, w Marabelli,
01:07
nobody's speaking about corruption.
17
51172
1530
nikt nie wspomina o korupcji.
01:08
That's the honest truth.
18
52702
1550
To szczera prawda.
01:10
When the Commissioner of Police comes on TV to talk about crime,
19
54252
3037
Kiedy policjant
mówi w telewizji o przestępstwach,
mówi w telewizji o przestępstwach,
01:13
he isn't speaking about corruption.
20
57289
2010
nie wspomina o korupcji.
01:15
And we know for sure when the Minister of National Security
21
59299
2316
I wiemy, że kiedy
minister bezpieczeństwa narodowego
minister bezpieczeństwa narodowego
01:17
is speaking about crime, he's not talking about corruption either.
22
61615
3875
mówi o przestępstwach,
nie ma na myśli korupcji.
nie ma na myśli korupcji.
01:21
The point I'm making is that it is a crime.
23
65490
2615
Ale korupcja jest przestępstwem.
01:24
It is an economic crime, because we're involving the looting of taxpayers' money.
24
68105
4850
To przestępstwo gospodarcze,
gdyż dotyczy grabieży pieniędzy podatników.
gdyż dotyczy grabieży pieniędzy podatników.
01:28
Public and private corruption is a reality.
25
72955
2768
Państwowa i prywatna korupcja
to rzeczywistość.
to rzeczywistość.
01:31
As somebody who comes from the private sector,
26
75723
1731
Jako przedstawiciel
sektora prywatnego
sektora prywatnego
01:33
I can tell you there's a massive amount of corruption
27
77454
2396
mogę powiedzieć,
że pokaźny odsetek korupcji
że pokaźny odsetek korupcji
01:35
in the private sector that has nothing to do with government.
28
79850
2779
w tym sektorze
nie ma nic wspólnego z rządem.
nie ma nic wspólnego z rządem.
01:38
The same bribes and backhanders and things that take place under the table,
29
82629
2842
Takie same przekupstwa,
łapówki i tajne transakcje
łapówki i tajne transakcje
01:41
it all takes place in the private sector.
30
85471
2468
mają miejsce
w sektorze prywatnym.
w sektorze prywatnym.
01:43
Today, I'm focusing on public sector corruption,
31
87939
3601
Dzisiaj skupiam się na korupcji
w sektorze państwowym,
w sektorze państwowym,
01:47
which the private sector also participates in.
32
91540
3135
w której sektor prywatny
także uczestniczy.
także uczestniczy.
01:50
The second important myth to understand --
33
94675
2296
Drugi ważny mit,
który należy zrozumieć -
który należy zrozumieć -
01:52
because we have to destroy these myths,
34
96971
1734
ponieważ musimy te mity obalić,
01:54
dismantle them and destroy them and ridicule them --
35
98705
2460
rozbroić, zniszczyć i wykpić -
01:57
the second important myth to understand
36
101165
1946
drugi ważny mit,
który należy zrozumieć
który należy zrozumieć
01:59
is the one that says
37
103111
2492
to ten, że w zasadzie
02:01
that in fact corruption is only a small problem --
38
105603
3269
korupcja jest niewielkim problemem -
02:04
if it is a problem, it's only a small problem,
39
108872
2330
jeśli w ogóle jest problemem.
02:07
that in fact it's only a little 10 or 15 percent,
40
111202
3694
Że właściwie to tylko 10 czy 15%,
02:10
it's been going on forever, it probably will continue forever,
41
114896
3891
miała miejsce zawsze
i pewnie tak już pozostanie,
i pewnie tak już pozostanie,
02:14
and there's no point passing any laws, because there's little we can do about it.
42
118787
3784
i nie ma sensu uchwalać ustaw,
bo niewiele możemy w tej sprawie zrobić.
bo niewiele możemy w tej sprawie zrobić.
02:18
And I want to demonstrate that that, too,
43
122571
2360
A ja chcę pokazać,
02:20
is a dangerous myth, very dangerous.
44
124931
1937
że to także jest niebezpiecznym mitem.
02:22
It's a piece of public mischief.
45
126868
2421
To społeczna krzywda.
02:25
And I want to speak a little bit,
46
129289
2594
Chcę o tym powiedzieć,
02:27
take us back about 30 years.
47
131883
2248
zabrać nas około 30 lat w przeszłość.
02:30
We're coming out today from Trinidad and Tobago,
48
134131
1994
Zacznijmy od Trynidadu i Tobago.
02:32
a resource-rich, small Caribbean country,
49
136125
3198
To niewielki, ale bogaty
w zasoby naturalne karaibski kraj.
w zasoby naturalne karaibski kraj.
02:35
and in the early 1970s we had a massive increase in the country's wealth,
50
139323
5046
Na początku lat 70.
miał miejsce wielki wzrost bogactwa,
miał miejsce wielki wzrost bogactwa,
02:40
and that increase was caused by the increase in world oil prices.
51
144369
3493
który spowodowany był
wzrostem światowych cen ropy naftowej.
wzrostem światowych cen ropy naftowej.
02:43
We call them petrodollars. The treasury was bursting with money.
52
147862
3035
Nazywamy je petrodolarami.
Skarbiec pękał w szwach.
Skarbiec pękał w szwach.
02:46
And it's ironic, because
53
150897
3688
To ironiczne,
02:50
we're standing today in the Central Bank.
54
154585
2038
ponieważ znajdujemy się
w Banku Centralnym.
w Banku Centralnym.
02:52
You see, history's rich in irony.
55
156623
2196
Widzicie, historia bywa ironiczna.
02:54
We're standing today in the Central Bank,
56
158819
1822
Znajdujemy się dzisiaj
w Banku Centralnym,
w Banku Centralnym,
02:56
and the Central Bank is responsible for a lot of the things I'm going to be speaking about.
57
160641
3378
który jest odpowiedzialny za wiele spraw,
o których będę mówił.
o których będę mówił.
02:59
Okay? We're talking about irresponsibility in public office.
58
164019
3325
Mówimy o braku odpowiedzialności
w państwowym urzędzie.
w państwowym urzędzie.
03:03
We're speaking about the fact that across the terrace,
59
167344
2748
O fakcie, że następna wieża,
03:05
the next tower is the Ministry of Finance,
60
170092
2039
po drugiej stronie tarasu,
to Ministerstwo Finansów,
to Ministerstwo Finansów,
03:08
and there's a lot of connection with us today,
61
172131
1688
i to miejsce
ma dziś z nami wiele wspólnego,
ma dziś z nami wiele wspólnego,
03:09
so we're speaking within your temple today. Okay?
62
173819
2850
więc dziś rozmawiamy
wewnątrz świątyni.
wewnątrz świątyni.
03:12
(Applause)
63
176669
4900
(brawa)
03:17
The first thing I want to talk about is that
64
181569
2242
Po pierwsze,
kiedy 40 lat temu
kiedy 40 lat temu
03:19
when all of this money flowed into our country about 40 years ago,
65
183811
3696
te pieniądze wpłynęły
do naszego kraju,
do naszego kraju,
03:23
we embarked, the government of the day embarked
66
187507
2087
ówczesny rząd
03:25
on a series of government-to-government arrangements
67
189594
2110
podjął serię porozumień
z innymi rządami,
z innymi rządami,
03:27
to have rapidly develop the country.
68
191704
2034
by szybko rozwinąć kraj.
03:29
And some of the largest projects in the country
69
193738
2266
Niektóre z największych
krajowych projektów
krajowych projektów
03:31
were being constructed through government-to-government arrangements
70
196004
3198
powstawały poprzez
międzyrządowe ustalenia
międzyrządowe ustalenia
03:35
with some of the leading countries in the world,
71
199202
1816
z pewnymi
wiodącymi krajami świata,
wiodącymi krajami świata,
03:36
the United States and Britain and France and so on and so on.
72
201018
2708
takimi jak Stany Zjednoczone,
Wielka Brytania, Francja itd.
Wielka Brytania, Francja itd.
03:39
As I said, even this building we're standing in -- that's one of the ironies --
73
203726
3068
Tak jak powiedziałem, budynek,
w którym się znajdujemy - jak na ironię -
w którym się znajdujemy - jak na ironię -
03:42
this building was part of that series of complexes,
74
206794
1684
był częścią tej serii kompleksów
03:44
what they called the Twin Towers.
75
208478
4108
nazywanych Bliźniaczymi Wieżami.
03:48
It became so outrageous, the whole situation,
76
212586
2960
Cała sytuacja
stała się tak oburzająca,
stała się tak oburzająca,
03:51
that in fact a commission of inquiry was appointed,
77
215546
2880
że została powołana komisja śledcza.
03:54
and it reported in 1982, 30 years ago it reported --
78
218426
4003
Zgłosiła ona w 1982 r.
03:58
the Ballah Report -- 30 years ago,
79
222429
2749
Raport Ballaha.
04:01
and immediately the government-to-government arrangements were stopped.
80
225178
3936
Od razu międzyrządowe porozumienia
zostały zawieszone.
zostały zawieszone.
04:05
The then-Prime Minister went to Parliament
81
229114
1908
Premier udał się do Parlamentu,
by wygłosić oświadczenie budżetowe,
by wygłosić oświadczenie budżetowe,
04:06
to give a budget speech, and he said some things that I'll never forget.
82
231022
3197
powiedział wtedy coś,
czego nigdy nie zapomnę.
czego nigdy nie zapomnę.
04:10
They went right in here. I was a young man at the time.
83
234219
2297
Słowa trafiły właśnie tutaj.
Byłem wtedy młodym człowiekiem.
Byłem wtedy młodym człowiekiem.
04:12
It went right into my heart.
84
236516
1380
Trafiły prosto do mojego serca.
04:13
And he said that, in fact — Let me see if this thing works.
85
237896
4757
Powiedział, że właściwie...
Sprawdźmy, czy to działa.
Sprawdźmy, czy to działa.
04:18
Are we getting a, yeah?—
86
242653
2477
Odbieramy to...? Tak.
04:21
That's what he told us.
87
245130
1999
To nam właśnie powiedział.
04:23
He told us that, in fact,
88
247129
4140
Powiedział, że w zasadzie
04:27
two out of every three dollars of our petrodollars
89
251269
2922
dwie trzecie petrodolarów,
04:30
that we spent, the taxpayers' money,
90
254191
2384
które wydajemy,
pieniędzy podatników,
pieniędzy podatników,
04:32
was wasted or stolen.
91
256575
2084
zostały zmarnowane
albo ukradzione.
albo ukradzione.
04:34
So the 10 or 15 percent is pure mischief.
92
258659
4043
Więc te 10 czy 15%
to czysty przekręt.
to czysty przekręt.
04:38
As we say, it's a nancy-story. Forget it.
93
262702
2109
Jak mawiamy, to bajka.
Zapomnijcie o tym.
Zapomnijcie o tym.
04:40
That's for little children. We are big people,
94
264811
1695
To dla dzieci.
My jesteśmy dorosłymi ludźmi,
My jesteśmy dorosłymi ludźmi,
04:42
and we're trying to deal with what's happening in our society.
95
266506
2787
próbujemy poradzić sobie z tym,
co się dzieje w społeczeństwie.
co się dzieje w społeczeństwie.
04:45
Okay? This is the size of the problem.
96
269293
2145
Oto skala problemu.
04:47
Okay? Two thirds of the money stolen or wasted.
97
271438
3012
Dwie trzecie pieniędzy
skradzione lub zmarnowane.
skradzione lub zmarnowane.
04:50
That was 30 years ago. 1982 was Ballah.
98
274450
3442
To było 30 lat temu.
W 1982 był Ballah.
W 1982 był Ballah.
04:53
So what has changed?
99
277892
2059
Co się zmieniło?
04:55
I don't like to bring up embarrassing secrets
100
279951
1687
Nie lubię wyciągać
wstydliwych tajemnic
wstydliwych tajemnic
04:57
to an international audience, but I have to.
101
281638
2559
przed międzynarodową publicznością,
ale muszę.
ale muszę.
05:00
Four months ago, we suffered a constitutional outrage in this country.
102
284197
3513
Cztery miesiące temu
doszło do pogwałcenia konstytucji.
doszło do pogwałcenia konstytucji.
05:03
We call it the Section 34 fiasco, the Section 34 fiasco,
103
287710
4898
Nazywamy to porażką Sekcji 34.
05:08
a suspicious piece of law, and I'm going to say it like it is,
104
292608
2646
To podejrzany wycinek prawa,
05:11
a suspicious piece of law
105
295254
1355
podejrzany wycinek prawa
05:12
was passed at a suspicious time
106
296609
2143
uchwalony w podejrzanym czasie,
05:14
to free some suspects. (Laughter)
107
298752
1898
by uwolnić niektórych podejrzanych.
(śmiech)
(śmiech)
05:16
And it was called, those people are called
108
300650
6733
Ci ludzie zostali określeni
05:23
the Piarco Airport accused.
109
307383
1574
jako oskarżeni z lotniska Piarco.
05:24
I'm going to have my own lexicon speaking here today.
110
308957
2877
Dziś zamierzam tu używać
swojego własnego słownictwa.
swojego własnego słownictwa.
05:27
They are the Piarco Airport accused.
111
311834
1827
Oni są oskarżonymi
z lotniska Piarco.
z lotniska Piarco.
05:29
It was a constitutional outrage of the first order,
112
313661
2893
To było konstytucyjne
pogwałcenie pierwszego rzędu,
pogwałcenie pierwszego rzędu,
05:32
and I have labeled it the Plot to Pervert Parliament.
113
316554
4056
nazwałem to
Spiskiem Deprawującym Parlament.
Spiskiem Deprawującym Parlament.
05:36
Our highest institution in our country was perverted.
114
320610
3099
Najwyższa instytucja w naszym kraju
została zdeprawowana.
została zdeprawowana.
05:39
We are dealing with perverts here
115
323709
1973
Zajmujemy się tu
05:41
of an economic and financial nature.
116
325682
1722
finansowymi,
ekonomicznymi dewiantami.
ekonomicznymi dewiantami.
05:43
Do you get how serious this problem is?
117
327404
1849
Rozumiecie,
jak poważny to problem?
jak poważny to problem?
05:45
There was massive protest. A lot of us in this room
118
329253
2110
Miał miejsce ogromny protest.
Wielu z tu obecnych
Wielu z tu obecnych
05:47
took part in the protest in different forms.
119
331363
2710
na różne sposoby
wzięło w nim udział.
wzięło w nim udział.
05:49
Most importantly, the American embassy complained,
120
334073
2819
Co ważniejsze,
amerykańska ambasada narzekała,
amerykańska ambasada narzekała,
05:52
so Parliament was swiftly reconvened,
121
336892
2487
więc Parlament
szybko się zgromadził,
szybko się zgromadził,
05:55
and the law was reversed, it was repealed.
122
339379
1905
prawo zostało zmienione,
ustawę unieważniono.
ustawę unieważniono.
05:57
That's the word lawyers use. It was repealed.
123
341284
1947
Tak jak mówią prawnicy:
ustawę unieważniono.
ustawę unieważniono.
05:59
But the point is
124
343231
3117
Ale chodzi o to,
06:02
that Parliament was outwitted in the whole course of events,
125
346348
3695
że Parlament został przechytrzony,
06:05
because what really happened is that,
126
350043
2486
ponieważ tak naprawdę,
06:08
because of the suspicious passage of that law,
127
352529
3074
przez podejrzane
przechodzenie tej ustawy,
przechodzenie tej ustawy,
06:11
the law was actually passed into effect
128
355603
2321
weszła ona jednak w życie.
06:13
on the weekend we celebrated our 50th anniversary of independence,
129
357924
3258
Kiedy my obchodziliśmy
50-lecie niepodległości,
50-lecie niepodległości,
06:17
our jubilee of independence.
130
361182
1560
właśnie wtedy, w ten weekend.
06:18
So that is the kind of outrage of the thing.
131
362742
2022
Więc to jest właśnie pogwałcenie.
06:20
It was kind of a nasty way to get maturation, but we got it,
132
364764
3411
To był nieprzyjemny sposób dojrzewania,
ale daliśmy radę,
ale daliśmy radę,
06:24
because we all understood it,
133
368175
1687
ponieważ wszyscy to zrozumieliśmy,
06:25
and for the first time that I could remember,
134
369862
1758
i po raz pierwszy odkąd pamiętam
06:27
there were mass protests against this corruption.
135
371620
3550
doszło do masowych
protestów przeciwko korupcji.
protestów przeciwko korupcji.
06:31
And that gave me a lot of hope. Okay?
136
375170
2191
I to mi dało nadzieję.
06:33
Those of us who are, sometimes you feel like
137
377361
1863
Ci, którzy to robią,
czasem czują się
czasem czują się
06:35
you're a little bit on your own doing some of this work.
138
379224
3369
nieco samotni.
06:38
That passage of the law and the repeal of the law
139
382593
3448
Przechodzenie
i unieważnianie tego prawa
i unieważnianie tego prawa
06:41
fortified the case of the Piarco Airport accused.
140
386041
3976
umocniło sytuację
oskarżonych z lotniska Piarco.
oskarżonych z lotniska Piarco.
06:45
So it was one of those really superior double bluff kind of things that took place.
141
390017
4611
To, do czego doszło,
to był właśnie wybitny podwójny blef.
to był właśnie wybitny podwójny blef.
06:50
But what were they accused of?
142
394628
1896
Ale o co oni zostali oskarżeni?
06:52
What was it that they were accused of?
143
396524
1103
Co było powodem ich oskarżenia?
06:53
I'm being a bit mysterious for those of you out there. What were they accused of?
144
397627
3279
Jestem trochę zbyt tajemniczy.
06:56
We were trying to build, or reconstruct largely,
145
400906
2582
Próbowaliśmy wybudować,
czy raczej odtworzyć lotnisko,
czy raczej odtworzyć lotnisko,
06:59
an airport that had grown outdated.
146
403488
2602
które stało się przestarzałe.
07:01
The entire project cost about 1.6 billion dollars,
147
406090
3790
Cały projekt kosztował
ok. 1,6 miliarda dolarów,
ok. 1,6 miliarda dolarów,
07:05
Trinidad and Tobago dollars,
148
409880
2567
dolarów Trynidadu i Tobago,
07:08
and in fact, we had a lot of bid-rigging
149
412447
3163
w zasadzie mieliśmy tutaj
zmowy przetargowe
zmowy przetargowe
07:11
and suspicious activity, corrupt activity took place.
150
415610
3187
oraz miała miejsce
podejrzana, korupcyjna działalność.
podejrzana, korupcyjna działalność.
07:14
And to get an idea of what it consisted of,
151
418797
4090
A żeby mieć pojęcie,
jak to wyglądało
jak to wyglądało
07:18
and to put it in context in relationship to this whole
152
422887
2880
oraz powiązać
z drugim mitem korupcji
z drugim mitem korupcji
07:21
second myth about it being no big thing,
153
425767
2433
mówiącym,
że to nic ważnego,
że to nic ważnego,
07:24
we can look at this second slide here.
154
428200
2771
możemy spojrzeć na ten slajd.
07:26
And what we have here -- I am not saying so,
155
430971
3693
To, co tu mamy -
to nie ja tak twierdzę,
to nie ja tak twierdzę,
07:30
this is the Director of Public Prosecutions in a written statement. He said so.
156
434664
4807
to słowa z oświadczenia
Prokuratora Generalnego. Jego spisane słowa.
Prokuratora Generalnego. Jego spisane słowa.
07:35
And he's telling us that for the $1.6 billion cost of the project,
157
439471
4474
Mówi nam, że z całości
1,6 miliarda kosztów projektu,
1,6 miliarda kosztów projektu,
07:39
one billion dollars has been traced
158
443945
2192
jeden miliard został namierzony
07:42
to offshore bank accounts.
159
446137
1763
na zagranicznych kontach bankowych.
07:43
One billion dollars of our taxpayers' money
160
447900
2163
Miliard dolarów
z pieniędzy podatników
z pieniędzy podatników
07:45
has been located in offshore bank accounts.
161
450063
3398
został zlokalizowany
na zagranicznych kontach bankowych.
na zagranicznych kontach bankowych.
07:49
Being the kind of suspicious person I am,
162
453461
2113
Jestem podejrzliwy z natury,
07:51
I am outraged at that, and I'm going to pause here,
163
455574
2717
jestem więc oburzony
i zamierzam się tu zatrzymać,
i zamierzam się tu zatrzymać,
07:54
I'm going to pause now and again and bring in different things.
164
458291
2496
zatrzymać się teraz
i wprowadzić jeszcze inne wątki.
i wprowadzić jeszcze inne wątki.
07:56
I'm going to pause here and bring in something I saw
165
460787
1814
Wątki dotyczące czegoś,
co sam zobaczyłem
co sam zobaczyłem
07:58
in November last year at Wall Street. I was at Zuccotti Park.
166
462601
3744
w listopadzie zeszłego roku na Wall Street.
To było w Parku Zuccotti.
To było w Parku Zuccotti.
08:02
It was autumn. It was cool. It was damp. It was getting dark.
167
466345
4192
Trwała jesień.
Było chłodno i wilgotno, ściemniało się.
Było chłodno i wilgotno, ściemniało się.
08:06
And I was walking around with the protesters
168
470537
1933
Spacerowałem razem z protestującymi,
08:08
looking at the One Wall Street, Occupy Wall Street movement walking around.
169
472470
4293
obserwując budynek banku na Wall Street,
członków ruchu Occupy Wall Street chodzących dookoła.
członków ruchu Occupy Wall Street chodzących dookoła.
08:12
And there was a lady with a sign, a very simple sign,
170
476763
2320
I była tam kobieta
z bardzo prostym znakiem,
z bardzo prostym znakiem,
08:14
a kind of battered-looking blonde lady,
171
479083
2424
wyglądająca na zmaltretowaną
blondwłosa pani,
blondwłosa pani,
08:17
and the sign was made out of Bristol board, as we say in these parts,
172
481507
2823
a ten znak był zrobiony
z papieru brystolowego,
z papieru brystolowego,
08:20
and it was made with a marker.
173
484330
1992
wykonany grubym pisakiem.
08:22
And what it said on that sign hit me right in the center.
174
486322
2521
A to, co było na tym znaku
uderzyło mnie w sam środek.
uderzyło mnie w sam środek.
08:24
It said, "If you're not outraged, you haven't been paying attention."
175
488843
4407
Było tam "Jeśli nie jesteś oburzony,
to nie zwracałeś uwagi."
to nie zwracałeś uwagi."
08:29
If you're not outraged by all of this, you haven't been paying attention.
176
493250
2982
Jeśli nie jesteś tym wszystkim oburzony,
nie zwracałeś uwagi.
nie zwracałeś uwagi.
08:32
So listen up, because we're getting into even deeper waters.
177
496232
4131
Więc słuchajcie, ponieważ
wkraczamy na jeszcze głębsze wody.
wkraczamy na jeszcze głębsze wody.
08:36
My brain started thinking.
178
500363
2157
Zacząłem myśleć.
08:38
Well, what if --
179
502520
2891
A co, jeśli...
08:41
because I'm suspicious like that. I read a lot of spy novels and stuff.
180
505411
3206
Jestem podejrzliwy.
Czytam dużo powieści szpiegowskich.
Czytam dużo powieści szpiegowskich.
08:44
What if -- (Laughter)
181
508617
1678
Co, jeśli...
(śmiech)
(śmiech)
08:46
But to make it in these wrongs,
182
510295
2524
Żeby postrzegać to aż tak źle,
08:48
you have to read a lot of spy novels
183
512819
1625
musicie czytać
dużo powieści szpiegowskich
dużo powieści szpiegowskich
08:50
and follow some of that stuff, right? (Laughter)
184
514444
2567
i obserwować
tego typu sprawy, prawda? (śmiech)
tego typu sprawy, prawda? (śmiech)
08:52
But what if this wasn't the first time?
185
517011
4567
A co, jeśli to nie był pierwszy raz?
08:57
What if this is just the first time
186
521578
2587
Co, jeśli to tylko pierwszy przypadek,
09:00
that the so-and-sos had been caught?
187
524165
2335
kiedy to i tamto zostało uchwycone?
09:02
What if it had happened before? How would I find out?
188
526500
5126
Co, jeśli to się już kiedyś zdarzyło?
Skąd miałbym wiedzieć?
Skąd miałbym wiedzieć?
09:07
Now, the previous two examples I gave
189
531626
2490
Dwa poprzednie
podane przeze mnie przykłady
podane przeze mnie przykłady
09:10
were to do with construction sector corruption, okay?
190
534116
4056
dotyczyły korupcji sektora budowlanego.
09:14
And I have the privilege at this time
191
538172
2031
A tym razem mam zaszczyt
09:16
to lead the Joint Consultative Council, which is a not-for-profit.
192
540203
3378
prowadzić Wspólną Radę Konsultacyjną,
organizację non-profit.
organizację non-profit.
09:19
We're at jcc.org.tt, and we have the -- we are the leaders
193
543581
3597
Nasza strona to jcc.org.tt
Jesteśmy przywódcami
Jesteśmy przywódcami
09:23
in the struggle to produce a new public procurement system
194
547178
3226
walki o stworzenie
nowego systemu zamówień publicznych
nowego systemu zamówień publicznych
09:26
about how public money is transacted.
195
550404
2160
i zarządzania publicznymi finansami.
09:28
So those of you interested in finding out more about it,
196
552564
2205
Jeśli ktoś chciałby
dowiedzieć się czegoś więcej
dowiedzieć się czegoś więcej
09:30
or joining us or signing up on any of our petitions, please get involved.
197
554769
4280
albo dołączyć do nas,
czy też podpisać petycje, proszę, zaangażujcie się.
czy też podpisać petycje, proszę, zaangażujcie się.
09:34
But I'm going to segue to another thing that relates,
198
559049
2259
A teraz przejdę
do kolejnej powiązanej sprawy,
do kolejnej powiązanej sprawy,
09:37
because one of my private campaigns I've been conducting
199
561308
2776
ponieważ jedna z moich
prywatnych kampanii,
prywatnych kampanii,
09:39
for over three and a half years
200
564084
2336
prowadzona przez ponad trzy i pół roku,
09:42
is for transparency and accountability
201
566420
2489
postuluje przejrzystość
i odpowiedzialność
i odpowiedzialność
09:44
around the bailout of CL Financial.
202
568909
3099
wokół finansowania CL Financial.
09:47
CL Financial is the Caribbean's largest ever conglomerate, okay?
203
572008
5001
CL Financial
to największy karaibski konglomerat.
to największy karaibski konglomerat.
09:52
And without getting into all of the details,
204
577009
2923
Bez wchodzenia w szczegóły.
09:55
it is said to have collapsed — I'm using my words very carefully —
205
579932
3016
Mówiono, że upadł -
a ja dobieram słowa bardzo ostrożnie -
a ja dobieram słowa bardzo ostrożnie -
09:58
it's said to have collapsed in January of '09,
206
582948
2827
mówiono, że upadł w styczniu 2009,
10:01
which is just coming up to nearly four years.
207
585775
3678
minęły już prawie cztery lata.
10:05
In an unprecedented fit of generosity --
208
589453
2812
Jako niespotykany przypływ hojności -
10:08
and you have to be very suspicious about these people --
209
592265
2483
i powinniście być
bardzo podejrzliwi wobec tych ludzi -
bardzo podejrzliwi wobec tych ludzi -
10:10
in an unprecedented — and I'm using that word carefully —
210
594748
2631
jako niespotykany -
i używam tego słowa ostrożnie -
i używam tego słowa ostrożnie -
10:13
unprecedented fit of generosity, the government of the day
211
597379
3884
niespotykany przypływ hojności,
ówczesny rząd
ówczesny rząd
10:17
signed, made a written commitment, to repay all of the creditors.
212
601263
3655
podpisał zobowiązanie
spłacenia wszystkich wierzycieli.
spłacenia wszystkich wierzycieli.
10:20
And I can tell you without fear of contradiction
213
604918
2322
A ja mogę powiedzieć
bez możliwości zaprzeczenia,
bez możliwości zaprzeczenia,
10:23
that hasn't happened anywhere else on the planet.
214
607240
3182
że coś takiego nie wydarzyło się
nigdzie indziej na całej planecie.
nigdzie indziej na całej planecie.
10:26
Let's understand, because we lack context.
215
610422
1911
Spróbujmy zrozumieć,
bo brakuje kontekstu.
bo brakuje kontekstu.
10:28
People are telling us it's just like Wall Street. It's not just like Wall Street.
216
612333
3005
Niektórzy mówią, że to tak jak z Wall Street.
To nie jest tak samo jak Wall Street.
To nie jest tak samo jak Wall Street.
10:31
Trinidad and Tobago is like a place with different laws of physics or biology or something.
217
615338
4489
Trynidad i Tobago to chyba miejsce
z innymi prawami fizyki, biologii czy czegoś innego.
z innymi prawami fizyki, biologii czy czegoś innego.
10:35
It's not just like anywhere. (Applause)
218
619827
4744
Nie jest tak,
jak gdziekolwiek indziej. (brawa)
jak gdziekolwiek indziej. (brawa)
10:40
It's not just like anywhere. It's not just like anywhere.
219
624571
5154
Nie tak,
jak gdziekolwiek. Nie tak.
jak gdziekolwiek. Nie tak.
10:45
Here is here, and out there is out there. Okay?
220
629725
2831
Tutaj jest tutaj,
a tam jest tam.
a tam jest tam.
10:48
I'm serious now.
221
632556
1330
Teraz mówię poważnie.
10:49
Listen. They've had bailouts on Wall Street.
222
633886
2983
Mieli poręczenia na Wall Street.
10:52
They've had bailouts in London.
223
636869
1951
Mieli poręczenia w Londynie.
10:54
They've had bailouts in Europe.
224
638820
2137
Mieli poręczenia w Europie.
10:56
In Africa, they've had bailouts. In Nigeria, six of the major
225
640957
2670
W Afryce też mieli.
W Nigerii sześć głównych
W Nigerii sześć głównych
10:59
commercial banks collapsed at the same time as ours, eh?
226
643627
2565
komercyjnych banków upadło
w tym samym czasie, co nasze.
w tym samym czasie, co nasze.
11:02
It's interesting to parallel how the Nigerian experience has --
227
646192
2241
Ciekawie jest porównać,
jak nigeryjskie doświadczenie...
jak nigeryjskie doświadczenie...
11:04
how they've treated it, and they've treated it
228
648433
2390
jak oni to potraktowali,
a oni potraktowali to bardzo dobrze
a oni potraktowali to bardzo dobrze
11:06
very well compared to us.
229
650823
1871
w porównaniu do nas.
11:08
Nowhere on the planet
230
652694
1932
Nigdzie na planecie nie zdarzyło się,
11:10
have all the creditors been bailed out
231
654626
2706
żeby wszyscy wierzyciele zostali spłaceni
11:13
in excess of what their statutory entitlements were.
232
657332
2292
z nadwyżką ustawowych praw.
11:15
Only here. So what was the reason for the generosity?
233
659624
3582
Tylko tutaj.
Więc jaki jest powód tej hojności?
Więc jaki jest powód tej hojności?
11:19
Is our government that generous? And maybe they are.
234
663206
2805
To nasz rząd jest do tego stopnia szczodry?
Możliwe, że jest.
Możliwe, że jest.
11:21
Let's look at it. Let's look into it.
235
666011
2016
Spójrzmy na to.
Przyjrzyjmy się temu.
Przyjrzyjmy się temu.
11:23
So I started digging and writing and so and so on,
236
668027
2768
Zacząłem drążyć, pisać i tak dalej
11:26
and that work can be found, my personal work
237
670795
1812
i ta praca, moja osobista praca
może być znaleziona
może być znaleziona
11:28
can be found at AfraRaymond.com, which is my name.
238
672607
3380
na AfraRaymond.com, to moje nazwisko.
11:31
It's a not-for-profit blog that I run.
239
675987
2872
To prowadzony przeze mnie
niedochodowy blog.
niedochodowy blog.
11:34
Not as popular as some of the other people, but there you go.
240
678859
2524
Nie jest tak popularny
jak blogi innych osób.
jak blogi innych osób.
11:37
(Laughter)
241
681383
2258
(śmiech)
11:39
But the point is that the bitter experience of Section 34,
242
683641
4489
Ale chodzi
o gorzkie doświadczenie Sekcji 34,
o gorzkie doświadczenie Sekcji 34,
11:44
that plot to pervert Parliament, that bitter experience
243
688130
2457
tego właśnie
Spisku Deprawującego Parlament,
Spisku Deprawującego Parlament,
11:46
that took place in August,
244
690587
3086
który miał miejsce w sierpniu,
11:49
when we were supposed to be celebrating our independence,
245
693673
2898
kiedy mieliśmy świętować
naszą niepodległość.
naszą niepodległość.
11:52
going into September, forced me to check myself
246
696571
4664
Zmusiło mnie do zastanowienia się
11:57
and recalculate my bearings,
247
701235
2059
i ponownego oszacowania
mojego położenia,
mojego położenia,
11:59
and to go back into some of the work, some of the stuff I'd written
248
703294
2222
a w końcu do powrotu
do fragmentu pewnej mojej pracy
do fragmentu pewnej mojej pracy
12:01
and some of the exchanges I'd had with the officials
249
705516
2269
i elementów
mojej korespondencji z urzędnikami,
mojej korespondencji z urzędnikami,
12:03
to see what was really what.
250
707785
2004
żeby przekonać się,
co było czym.
co było czym.
12:05
As we say in Trinidad and Tobago, who is who and what is what?
251
709789
4110
Jak mówimy w Trynidadzie i Tobago,
kto jest kim i co jest czym.
kto jest kim i co jest czym.
12:09
Okay? We want to try to recalculate.
252
713899
1824
Chcemy spróbować
oszacować to jeszcze raz.
oszacować to jeszcze raz.
12:11
And I made a Freedom of Information application
253
715723
2424
Sporządziłem wniosek
w związku ze swobodnym dostępem do informacji
w związku ze swobodnym dostępem do informacji
12:14
in May this year to the Ministry of Finance.
254
718147
3914
w maju tego roku do Ministerstwa Finansów.
12:17
The Ministry of Finance is the next tower over.
255
722061
2058
Ministerstwo Finansów
znajduje się w najbliższej wieży.
znajduje się w najbliższej wieży.
12:20
This is the other context.
256
724119
1675
To jest inny kontekst.
12:21
The Ministry of Finance, we are told,
257
725794
2076
Jak nam mówiono,
Ministerstwo Finansów
Ministerstwo Finansów
12:23
is subject to the provisions of the Freedom of Information Act.
258
727870
3829
podlega postanowieniom
ustawy o wolnym dostępie do informacji.
ustawy o wolnym dostępie do informacji.
12:27
I'm going to take you through a worked example of whether that's really so.
259
731699
3304
Zamierzam przedstawić wam przykład,
czy naprawdę tak to wygląda.
czy naprawdę tak to wygląda.
12:30
The Central Bank in which we stand this morning
260
735003
2888
Bank Centralny,
w którym się znajdujemy
w którym się znajdujemy
12:33
is immune from the provisions of the Freedom of Information Act.
261
737891
4197
jest odporny na postanowienia
ustawy o wolnym dostępie do informacji.
ustawy o wolnym dostępie do informacji.
12:37
So in fact, you can't ask them anything,
262
742088
1679
Więc w zasadzie
nie można ich o nic zapytać,
nie można ich o nic zapytać,
12:39
and they don't have to answer anything.
263
743767
1693
a oni na żadne pytania
nie muszą odpowiadać.
nie muszą odpowiadać.
12:41
That is the law since 1999.
264
745460
2822
To prawo pochodzi z roku 1999.
12:44
So I plunged into this struggle, and I asked four questions.
265
748282
3576
Rzuciłem się w wir walki,
zadałem cztery pytania.
zadałem cztery pytania.
12:47
And I'll relate the questions to you in the short form with the reply,
266
751858
3689
I zrelacjonuję wam te pytania w skrócie
razem z odpowiedziami,
razem z odpowiedziami,
12:51
so you could understand, as I said, where we are.
267
755547
2615
żebyście mogli zrozumieć,
na czym stoimy.
na czym stoimy.
12:54
Here is not like anywhere else.
268
758162
1521
Tu nie jest tak,
jak gdziekolwiek indziej.
jak gdziekolwiek indziej.
12:55
Question number one:
269
759683
2978
Pytanie pierwsze:
12:58
I asked to see the accounts of CL Financial,
270
762661
2590
poprosiłem o możliwość wglądu
w rachunki CL Financial,
w rachunki CL Financial,
13:01
and if you can't show me the accounts --
271
765251
2472
a jeśli nie mogę ich zobaczyć -
13:03
the Minister of Finance is making statements,
272
767723
1965
Minister Finansów
wygłasza oświadczenia,
wygłasza oświadczenia,
13:05
passing new laws and giving speeches and so on.
273
769688
2615
wprowadza nowe ustawy,
wygłasza mowy i tak dalej.
wygłasza mowy i tak dalej.
13:08
What are the figures he's relying on?
274
772303
2291
Na jakich liczbach się opiera?
13:10
It's like that joke: I want whatever he's drinking.
275
774594
2620
To brzmi jak w tym kawale:
zamawiam to samo, co pije on.
zamawiam to samo, co pije on.
13:13
And they wrote back and said to me,
276
777214
1599
A oni przysłali odpowiedź pytając mnie,
13:14
well what do you really mean?
277
778813
1711
o co mi tak naprawdę chodziło.
13:16
So they hit my question with a question.
278
780524
2391
Czyli odpowiedzieli pytaniem na pytanie.
13:18
Second point: I want to see
279
782915
3121
Druga sprawa: chcę zobaczyć
13:21
who are the creditors of the group who have been repaid?
280
786036
3699
kim są wierzyciele,
którzy zostali spłaceni?
którzy zostali spłaceni?
13:25
Let me pause here to point out to you all
281
789735
2004
Pozwólcie mi się tu zatrzymać,
żeby dokładniej objaśnić,
żeby dokładniej objaśnić,
13:27
that 24 billion dollars of our money has been spent on this.
282
791739
3681
że 24 miliardy naszych pieniędzy
zostały wydane na ten cel.
zostały wydane na ten cel.
13:31
That is about three and a half billion U.S. dollars
283
795420
2399
To około 3,5 miliarda amerykańskich dolarów,
13:33
coming out of a small -- we used to be resource-rich --
284
797819
3496
pochodzących z małego,
bogatego w surowce
bogatego w surowce
13:37
Caribbean country. Okay?
285
801315
2372
karaibskiego państwa.
13:39
And I asked the question,
286
803687
1548
I zadałem pytanie,
13:41
who was getting that three and a half billion dollars?
287
805235
4146
kto otrzymał te 3,5 miliarda dolarów?
13:45
And I want to pause again to bring up context,
288
809381
2257
Zatrzymam się jeszcze raz,
żeby wprowadzić kontekst,
żeby wprowadzić kontekst,
13:47
because context helps us to get clarity understanding this thing.
289
811638
3403
ponieważ kontekst pomoże nam
to jasno zrozumieć.
to jasno zrozumieć.
13:50
There's a particular individual who is in the government now.
290
815041
2570
Aktualnie w rządzie
znajduje się konkretna jednostka.
znajduje się konkretna jednostka.
13:53
The name of the person doesn't matter.
291
817611
1720
Imię i nazwisko tej osoby
nie ma znaczenia.
nie ma znaczenia.
13:55
And that person made a career
292
819331
2552
Osoba ta zrobiła karierę
13:57
out of using the Freedom of Information Act
293
821883
2361
używając ustawy
o wolnym dostępie do informacji,
o wolnym dostępie do informacji,
14:00
to advance his political cause.
294
824244
2119
w celu rozwinięcia
swoich spraw politycznych.
swoich spraw politycznych.
14:02
Okay? His name isn't important.
295
826363
3243
Nieważne, jak się nazywa.
14:05
I wouldn't dignify it. I'm on a point.
296
829606
2333
Nie wspomnę o tym.
Przechodzę do sedna.
Przechodzę do sedna.
14:07
The point is, that person made a career out of using
297
831939
2420
Chodzi o to,
że ta osoba zrobiła karierę
że ta osoba zrobiła karierę
14:10
the Freedom of Information Act to advance his cause.
298
834359
2964
używając ustawy o wolnym dostępie do informacji
do rozwinięcia swoich celów politycznych.
do rozwinięcia swoich celów politycznych.
14:13
And the most famous case
299
837323
2314
Najsłynniejszy przypadek to ten,
14:15
was what we came to call the Secret Scholarship Scandal,
300
839637
2893
który zwykliśmy nazywać
Skandalem Sekretnych Stypendiów,
Skandalem Sekretnych Stypendiów,
14:18
where in fact there was about 60 million dollars in government money
301
842530
2889
gdzie około 60 mln dolarów
z rządowych pieniędzy
z rządowych pieniędzy
14:21
that had been dispersed in a series of scholarships,
302
845419
2872
zostały rozproszonych
w seriach stypendiów,
w seriach stypendiów,
14:24
and the scholarships hadn't been advertised, and so and so on and so on.
303
848291
2724
a te stypendia
nie były wcale ogłaszane itd.
nie były wcale ogłaszane itd.
14:26
And he was able to get the court, using that act of Parliament,
304
851015
2991
A on był w stanie wystąpić do sądu
używając ustawy parlamentarnej,
używając ustawy parlamentarnej,
14:29
Freedom of Information Act,
305
854006
1633
ustawy o wolnym dostępie do informacji,
14:31
to release the information,
306
855639
1977
żeby uwolnić informacje,
14:33
and I thought that was excellent.
307
857616
3365
a ja pomyślałem,
że to świetnie.
że to świetnie.
14:36
Fantastic.
308
860981
3166
Fantastycznie.
14:40
But you see, the question is this:
309
864147
1950
Ale spójrzcie,
pytanie brzmi:
pytanie brzmi:
14:41
If it's right and proper for us to use the Freedom of Information Act
310
866097
4213
jeśli korzystanie z ustawy
o dostępie do informacji jest dobre i właściwe,
o dostępie do informacji jest dobre i właściwe,
14:46
and to use the court
311
870310
3730
a także używanie sądownictwa
14:49
to force a disclosure about 60 million dollars in public money,
312
874040
4742
w celu wymuszenia ujawnienia
około 60 mln dolarów publicznych pieniędzy,
około 60 mln dolarów publicznych pieniędzy,
14:54
it must be right and proper
313
878782
1691
musi być także dobre i właściwe dla nas,
14:56
for us to force a disclosure about 24 billion dollars.
314
880473
4141
aby wymusić ujawnienie
około 24 miliardów dolarów.
około 24 miliardów dolarów.
15:00
You see? But the Ministry of Finance,
315
884614
2588
Ale Ministerstwo Finansów,
15:03
the Permanent Secretary of the Ministry of Finance,
316
887202
1602
dyrektor gabinetu w Ministerstwie Finansów
15:04
wrote me and said to me, that information is exempt too.
317
888804
3057
napisał do mnie i powiedział,
że ta informacja jest wyjątkiem.
że ta informacja jest wyjątkiem.
15:07
You see? This is what we're dealing with, okay?
318
891861
2989
Właśnie z tym tu mamy do czynienia.
15:10
The third thing I will tell you
319
894850
2134
Po trzecie,
15:12
is that I also asked
320
896984
3005
spytałem także
15:15
for the directors of CL Financial,
321
899989
2996
o dyrektorów CL Financial,
15:18
whether in fact they were making filings under our Integrity in Public Life Act.
322
902985
4345
czy oni tworzyli oficjalne dokumenty
pod naszą ustawą o prawości życia publicznego.
pod naszą ustawą o prawości życia publicznego.
15:23
We have an Integrity in Public Life Act
323
907330
1618
Mamy ustawę o uczciwości życia publicznego
15:24
as part of our framework supposed to safeguard the nation's interest.
324
908948
4749
jako część naszej struktury
zabezpieczającej interesy narodu.
zabezpieczającej interesy narodu.
15:29
And public officials are supposed to file
325
913697
2288
A państwowi urzędnicy
powinni dokumentować to,
powinni dokumentować to,
15:31
to say what it is they have in terms of assets and liabilities.
326
915985
6465
czym dysponują
w temacie aktywów i pasywów.
w temacie aktywów i pasywów.
15:38
And of course I've since discovered that they're not filing,
327
922450
2415
I oczywiście odkryłem,
że tego nie robili,
że tego nie robili,
15:40
and in fact the Minister of Finance has not even asked them to file.
328
924865
2879
i że właściwie Minister Finansów
nawet ich o to nie poprosił.
nawet ich o to nie poprosił.
15:43
So here we have it. We have a situation where
329
927744
4917
I właśnie o to chodzi.
Mamy sytuację,
Mamy sytuację,
15:48
the basic safeguards of integrity and accountability
330
932661
4894
kiedy podstawowa ochrona
uczciwości, odpowiedzialności
uczciwości, odpowiedzialności
15:53
and transparency have all been discarded.
331
937555
1993
i przejrzystości
została w całości odrzucona.
została w całości odrzucona.
15:55
I've asked the question in the legal and required fashion.
332
939548
2244
Zadałem pytanie
w sposób legalny i wymagany.
w sposób legalny i wymagany.
15:57
It's been ignored.
333
941792
2488
Zostało zignorowane.
16:00
The sort of thing that motivated us around Section 34,
334
944280
3175
To, co skierowało nas
ku Sekcji 34,
ku Sekcji 34,
16:03
we need to continue to work on that. We can't forget it.
335
947455
2602
powinniśmy kontynuować.
Nie możemy o tym zapomnieć.
Nie możemy o tym zapomnieć.
16:05
I have defined this as the single largest expenditure in the country's history.
336
950057
3598
Określiłem to jako największy
pojedynczy wydatek w historii kraju.
pojedynczy wydatek w historii kraju.
16:09
It's also the single largest example
337
953655
2581
I także największy pojedynczy przykład
16:12
of public corruption according to this equation.
338
956236
5012
państwowej korupcji
zgodnie z tym równaniem.
zgodnie z tym równaniem.
16:17
And this is my reality check.
339
961248
2969
I to jest właśnie
moje zejście na ziemię.
moje zejście na ziemię.
16:20
Where you have an expenditure of public money
340
964217
2346
Tam, gdzie występuje
rozchód publicznych pieniędzy
rozchód publicznych pieniędzy
16:22
and it is without accountability
341
966563
2955
bez żadnej odpowiedzialności
16:25
and it's without transparency,
342
969518
1640
i bez przejrzystości,
16:27
it will always be equal to corruption,
343
971158
2256
to zawsze będzie równało się z korupcją,
16:29
whether you're in Russia or Nigeria or Alaska,
344
973414
3205
czy jesteś w Rosji, Nigerii, na Alasce,
16:32
it will always be equal to corruption, and that is what we are dealing with here.
345
976619
4200
to zawsze będzie korupcją
i właśnie z tym mamy tu do czynienia.
i właśnie z tym mamy tu do czynienia.
16:36
I'm going to continue the work
346
980819
2311
Zamierzam kontynuować pracę
16:39
to press on, to get some resolution
347
983130
4346
i nie przestawać,
żeby znaleźć jakieś rozwiązanie
żeby znaleźć jakieś rozwiązanie
16:43
of those matters at the Ministry of Finance.
348
987476
1710
tych spraw w Ministerstwie Finansów.
16:45
If it is I have to go to court personally, I will do that.
349
989186
2552
Jeśli będę musiał
osobiście iść do sądu, zrobię to.
osobiście iść do sądu, zrobię to.
16:47
We will continue to press on.
350
991738
1188
Będę prowadził to dalej.
16:48
We will continue to work within JCC.
351
992926
1951
Będziemy kontynuować
pracę w obrębie JCC.
pracę w obrębie JCC.
16:50
But I want to step back from the Trinidad and Tobago context
352
994877
2701
Ale chciałbym zejść z kontekstu
Trynidadu i Tobago,
Trynidadu i Tobago,
16:53
and bring something new to the table
353
997578
1919
wprowadzić coś zupełnie nowego
16:55
in terms of an international example.
354
999497
1826
przykład międzynarodowy.
16:57
We had the journalist [Heather] Brooke speaking
355
1001323
2901
Mieliśmy dziennikarkę
Heather Brooke,
Heather Brooke,
17:00
about her battle against government corruption,
356
1004224
2317
która mówiła o jej walce
przeciwko rządowej korupcji.
przeciwko rządowej korupcji.
17:02
and she introduced me to this website, Alaveteli.com.
357
1006541
5437
Pokazała mi stronę Alaveteli.com.
17:07
And Alaveteli.com is a way for us to have an open database
358
1011978
4670
Alavateli.com jest dla nas
otwartą bazą danych
otwartą bazą danych
17:12
for Freedom of Information applications,
359
1016648
2779
dla wniosków o wolny dostęp do informacji,
17:15
and speak with each other.
360
1019427
2116
i platformą komunikacji.
17:17
I could see what you're applying for.
361
1021543
2237
Mógłbym zobaczyć,
o co aplikujecie.
o co aplikujecie.
17:19
You could see what I applied for and what replies I got.
362
1023780
3532
Wy moglibyście zobaczyć,
o co ja aplikowałem i jakie otrzymałem odpowiedzi.
o co ja aplikowałem i jakie otrzymałem odpowiedzi.
17:23
We can work on it together. We need to build a collective database
363
1027312
2936
Możemy pracować nad tym razem.
Potrzebujemy zbudować wspólną bazę danych
Potrzebujemy zbudować wspólną bazę danych
17:26
and a collective understanding of where we are to go to the next point.
364
1030248
3304
i zbiorowe zrozumienie tego,
gdzie mamy się udać.
gdzie mamy się udać.
17:29
We need to increase the consciousness.
365
1033552
1640
Powinniśmy zwiększyć
swoją świadomość.
swoją świadomość.
17:31
The final thing I want to say is in relation to this one,
366
1035192
4054
Ostatnia sprawa,
o której chciałbym tu wspomnieć,
o której chciałbym tu wspomnieć,
17:35
which is a lovely website from India
367
1039246
1778
to przyjemna indyjska strona internetowa
17:36
called IPaidABribe.com.
368
1041024
2442
o adresie IPaidABribe.com
(zapłaciłemłapówkę.com)
(zapłaciłemłapówkę.com)
17:39
They have international branches,
369
1043466
1786
Mają swoje międzynarodowe gałęzie,
17:41
and it's important for us to tune into this one.
370
1045252
2444
to dla nas ważne,
żeby zwrócić na nią uwagę.
żeby zwrócić na nią uwagę.
17:43
IPaidABribe.com is really important,
371
1047696
2456
IPaidABribe.com jest bardzo ważna,
17:46
a good one to log on to and see.
372
1050152
2416
dobra, żeby zalogować się
i zobaczyć.
i zobaczyć.
17:48
I'm going to pause there. I'm going to ask you for your courage.
373
1052568
2627
Zatrzymam się tu.
Apeluję o waszą odwagę.
Apeluję o waszą odwagę.
17:51
Discard the first myth; it is a crime.
374
1055195
2221
Odrzućcie pierwszy mit:
to jest przestępstwo,
to jest przestępstwo,
17:53
Discard the second myth; it is a big thing.
375
1057416
2318
Odrzućcie drugi mit:
to poważna sprawa.
to poważna sprawa.
17:55
It's a huge problem. It's an economic crime.
376
1059734
2498
To ogromny problem.
To przestępstwo gospodarcze.
To przestępstwo gospodarcze.
17:58
And let us continue working together
377
1062232
2048
A my kontynuujmy wspólną pracę
18:00
to betterment in this situation,
378
1064280
1467
w celu polepszenia tej sytuacji,
18:01
stability and sustainability in our society. Thank you.
379
1065747
3810
stabilności i zrównoważonego rozwoju
naszego społeczeństwa. Dziękuję.
naszego społeczeństwa. Dziękuję.
ABOUT THE SPEAKER
Afra Raymond - Transparency activistA leading expert in the fields of property valuation and project management, Afra Raymond is battling the government corruption rampant in his country, Trinidad and Tobago.
Why you should listen
Afra Raymond calls out government corruption, demanding more transparency and accountability from the leaders of Trinidad and Tobago. His work in recent years has focused on the CL Financial collapse of 2009 and subsequent government bailout, which Raymond says operated “with different laws of physics” than bailouts of financial institutions in other countries. Writing on topics like white-collar crime, good governance and national development, Raymond shows that corruption shouldn't be a given. He wrote the column “Property Matters” in The Business Guardian from 2004 through 2012. Now, he writes on his own website, AfraRaymond.com.
Raymond looks at corruption through his lens as an expert in the fields of property valuation, project appraisal, development planning and management. He is a Chartered Surveyor and Managing Director of Raymond & Pierre Limited and was elected a Fellow of the Royal Institution of Chartered Surveyors (RICS) in January 2011. He has served on a number of Boards in various positions including Executive Member of the Federation of Black Housing Organizations (FBHO) in London, Board member of the Trinidad Building & Loan Association (TBLA), Director of EPL Properties Limited (EPL), a wholly-owned subsidiary of Eastern Credit Union (ECU) and Immediate Past-President of the Institute of Surveyors of Trinidad & Tobago (ISTT).
Afra Raymond | Speaker | TED.com