TEDGlobal 2014
Ameenah Gurib-Fakim: Humble plants that hide surprising secrets
Ameenah Gurib-Fakim: Skromne rośliny kryjące zaskakujące sekrety
Filmed:
Readability: 4.8
1,072,911 views
W intrygującej prelekcji biolożka Ameenah Gurib-Fakim przedstawia rzadkie gatunki rośliny, które znajdują się na odosobnionych wyspach i w regionach Afryki. Poznajcie zmiennokształtnego benjoina; baume de l'ile plate, który może stanowić nowe lekarstwo na astmę; jak również legendarnego baobaba, który być może jest kluczowy dla pożywienia przyszłości. Dodatkowo: małpi chleb.
Ameenah Gurib-Fakim - President of Mauritius
Ameenah Gurib-Fakim is the president of the Republic of Mauritius. She has been a university professor and entrepreneur before her election as the first female Head of State of Mauritius. Full bio
Ameenah Gurib-Fakim is the president of the Republic of Mauritius. She has been a university professor and entrepreneur before her election as the first female Head of State of Mauritius. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
You know, it's a big privilege for me
0
907
2428
To wielki zaszczyt
00:15
to be working in one of the
biodiversity hotspots in the world:
biodiversity hotspots in the world:
1
3335
3892
pracować na jednym z zagrożonych
obszarów bioróżnorodności.
obszarów bioróżnorodności.
00:19
the Mascarene Islands in the Indian Ocean.
2
7227
2701
na Maskarenach na Oceanie Indyjskim.
00:21
These islands — Mauritius,
Rodrigues, and Réunion —
Rodrigues, and Réunion —
3
9928
3745
Te wyspy: Mauritius, Rodrigues i Reunion
00:25
along with the island of Madagascar,
4
13673
3138
wraz z Madagaskarem
00:28
they are blessed with unique plants
5
16811
1916
słyną z unikalnych roślin,
00:30
found nowhere else in the world.
6
18727
2113
których nie spotyka się nigdzie indziej.
00:32
And today I will tell you
about five of them
about five of them
7
20840
2689
Dziś opowiem wam o pięciu z nich
00:35
and their particular features
8
23529
1995
i ich szczególnych cechach,
00:37
and why these plants are so unique.
9
25524
2884
dzięki którym są tak wyjątkowe.
00:40
Take a look at this plant.
10
28408
1560
Spójrzmy na tę roślinę.
00:41
I call it benjoin in the local vernacular,
11
29968
3404
Jej nazwa lokalna to benjoin,
00:45
and the botanical name
is Terminalia bentzoe,
is Terminalia bentzoe,
12
33372
3926
a nazwa botaniczna to Terminalia bentzoe,
00:49
subspecies bentzoe.
13
37298
1901
podgatunek bentzoe.
00:51
This subspecies is endemic to Mauritius,
14
39199
3308
To endemit występujący na Mauritiusie,
00:54
and its particular feature
15
42507
1811
a jego szczególną cechą
00:56
is its heterophylly.
16
44318
2474
jest różnolistność.
00:58
What do I mean by heterophylly?
17
46792
2126
Co oznacza różnolistność?
01:00
It's that the same plant
18
48918
1563
Chodzi o to, że ta sama roślina
01:02
has got leaves that are different shapes and sizes.
19
50481
3083
ma liście o różnych
kształtach i rozmiarach.
kształtach i rozmiarach.
01:05
Now, these plants have evolved
20
53564
1585
Te rośliny wyewoluowały
01:07
very far away from the mainland,
21
55149
2354
daleko od kontynentu,
01:09
and within specific ecosystems.
22
57503
3398
wewnątrz specyficznych ekosystemów.
01:12
Often, these particular features
23
60901
2824
Zazwyczaj ich szczególne cechy
01:15
have evolved as a response to the threat
24
63725
2811
rozwijały się w odpowiedzi na zagrożenie
01:18
presented by the local fauna,
25
66536
2437
obecne w lokalnej faunie,
01:20
in this case, grazing tortoises.
26
68973
3620
w tym wypadku - na żerujące żółwie.
01:24
Tortoises are known to have poor eyesight,
27
72593
3156
Żółwie są znane ze słabego wzroku,
01:27
and as such, they tend to avoid the plants
28
75749
2486
w związku z tym unikają roślin,
01:30
they don't recognize.
29
78235
2059
których nie rozpoznają.
01:32
So this evolutionary
foil safeguards the plant
foil safeguards the plant
30
80294
3374
Ta ewolucyjna sztuczka ochrania roślinę
01:35
against these rather cute animals,
31
83668
2925
przed tymi raczej słodkimi zwierzętami,
01:38
and protects it and of course
ensures its survival.
ensures its survival.
32
86593
5058
pomaga też gatunkowi przetrwać.
01:43
Now the question you're
probably asking yourself is,
probably asking yourself is,
33
91651
3010
Pewnie teraz zadajecie sobie pytanie:
01:46
why is she telling us all these stories?
34
94661
2901
czemu ona nam o tym opowiada?
01:49
The reason for that is that we tend to overlook
35
97562
3686
Powód jest taki, że często pomijamy
01:53
the diversity and the variety of the natural world.
36
101248
4384
różnorodność i mnogość świata natury.
01:57
These particular habitats are unique
37
105632
2893
Te środowiska naturalne są wyjątkowe
02:00
and they are host to a whole lot of plants.
38
108525
4228
i goszczą całą masę roślin.
02:04
We don't realize how valuable
39
112753
2171
Nie zdajemy sobie sprawy z wartości
02:06
and how precious these resources are,
40
114924
2610
tych cennych zasobów,
02:09
and yet, through our insouciance,
41
117534
2195
a przez to, niefrasobliwie,
02:11
we keep on destroying them.
42
119729
2169
niszczymy je.
02:13
We're all familiar
43
121898
1732
Wszyscy znamy
02:15
with the macro impact of urbanization,
44
123630
3195
makro wpływ urbanizacji,
02:18
climate change, resource exploitation,
45
126825
3442
zmian klimatu, wyczerpywania złóż,
02:22
but when that one last plant —
46
130267
2173
jednak gdy ostatnia roślina,
02:24
or animal for that matter —
47
132440
2209
jak również zwierzę,
02:26
when that very last specimen
48
134649
2199
gdy ostatni przedstawiciel gatunku
02:28
has disappeared from the face of this Earth,
49
136848
2111
znikają z powierzchni Ziemi,
02:30
we would have lost
50
138959
1396
tracimy cały podzbiór ziemskiej biologii.
02:32
an entire subset of the Earth's biology,
51
140355
3906
Wraz z nim ważne rośliny
mające medyczny potencjał
mające medyczny potencjał
02:36
and with it, important plants
with medicinal potential
with medicinal potential
52
144261
3678
02:39
or which could have ingredients
53
147939
1935
lub posiadające składniki,
02:41
that would speak to the cosmetic,
54
149874
1521
które przydałyby się w kosmetyce,
02:43
nutrition, pharma,
55
151395
1921
żywieniu, farmaceutyce,
02:45
and even the ethno-veterinary sectors,
56
153316
2419
czy w weterynarii dzikich zwierząt,
02:47
be gone forever.
57
155735
1743
przepadają na zawsze.
02:49
And here we have a very prime example
58
157478
1935
Najlepszym przykładem
02:51
of the iconic dodo, which comes from Mauritius,
59
159413
2745
jest legendarny dodo,
pochodzący z Mauritiusa,
pochodzący z Mauritiusa,
02:54
and, of course, we know is
now a symbol of extinction.
now a symbol of extinction.
60
162158
4387
znany obecnie jako symbol wyginięcia.
02:58
We know plants have a
fundamental role to play.
fundamental role to play.
61
166545
2620
Wiemy, że rośliny odgrywają
niezwykle ważną rolę.
niezwykle ważną rolę.
03:01
Well, first of all, they feed us
62
169165
1835
Po pierwsze, stanowią pokarm
03:03
and they also give us
the oxygen we breathe,
the oxygen we breathe,
63
171000
2890
i dają nam tlen, którym oddychamy.
03:05
but plants are also the source
64
173890
2317
Są też źródłem
03:08
of important, biologically active ingredients
65
176207
3555
aktywnych biologicznie substancji,
03:11
that we should be studying very carefully,
66
179762
3202
które powinny być szczegółowo zbadane,
03:14
because human societies over the millennia,
67
182964
4290
ponieważ społeczeństwa przez tysiąclecia
03:19
they have developed important knowledge,
68
187254
3048
zdobyły ważną wiedzę,
03:22
cultural traditions,
69
190302
1818
tradycje kulturowe
03:24
and important plant-based medicinal resources.
70
192120
4296
oraz medycynę bazującą na roślinach.
03:28
Here's a data point:
71
196416
1985
Przytoczę trochę danych.
03:30
1.4 percent of the entire land surface
72
198401
4162
1,4% całkowitej powierzchni lądowej
03:34
is home to 40 percent of
the species of higher plants,
the species of higher plants,
73
202563
3904
jest domem dla 40%
gatunków wyższych roślin,
gatunków wyższych roślin,
03:38
35 percent of the species of vertebrates,
74
206467
2688
35% gatunków kręgowców.
03:41
and this 1.4 percent
75
209155
2543
Ten 1,4% stanowi
03:43
represents the 25 biodiversity hotspots in the world,
76
211698
4668
25 zagrożonych obszarów
bioróżnorodności świata,
bioróżnorodności świata,
03:48
and this 1.4 percent of the entire land surface
77
216366
3158
ten 1,4% całej powierzchni lądowej,
03:51
already provides for 35 percent
78
219524
2882
zapewnia 35 procent
03:54
of the ecosystem services
79
222406
1834
usług ekosystemowych,
03:56
that vulnerable people depend on.
80
224240
2678
na których polegają bezbronni ludzie.
03:58
And as you can see,
81
226918
1348
Jak widzicie,
04:00
the island of Mauritius
82
228266
1413
wyspa Mauritius,
04:01
where I work and where I live,
83
229679
2083
gdzie mieszkam i pracuję,
04:03
belongs to one such biodiversity hotspot,
84
231762
2705
należy do jednego z tych obszarów,
04:06
and I study the unique plants
85
234467
2214
a ja badam wyjątkowe rośliny wyspy
04:08
on the island for their
biomedical applications.
biomedical applications.
86
236681
3662
pod kątem ich przydatności w medycynie.
04:12
Now, let's go back again
87
240343
1337
Wróćmy do pierwszej rośliny,
04:13
to that first plant I showed you,
88
241680
1840
jaką wam pokazałam,
04:15
the one, of course, with
different-shaped leaves
different-shaped leaves
89
243520
3027
z liśćmi o różnych kształtach
04:18
and different sizes, Terminalia bentzoe,
90
246547
2856
i rozmiarach, Terminalia bentzoe,
04:21
subspecies bentzoe,
91
249403
1667
podgatunek bentzoe.
04:23
a plant only found in Mauritius.
92
251070
2595
Można go znaleźć tylko na Mauritiusie.
04:25
Now, the local people,
93
253665
1445
Rdzenni mieszkańcy
04:27
they used a decoction of the leaves
94
255110
2226
używają wywarów z liści
04:29
against infectious diseases.
95
257336
2531
przeciwko chorobom zakaźnym.
04:31
Now our work, that is,
96
259867
2452
Nasza praca polega
04:34
the scientific validation of
this traditional information,
this traditional information,
97
262319
3409
na naukowym potwierdzaniu
ich tradycyjnych informacji.
ich tradycyjnych informacji.
04:37
has shown that precisely
98
265728
2072
Wykazaliśmy,
04:39
that leaf extract shows activity, potent activity,
99
267800
4329
że ekstrakt z liści silnie działa
04:44
against a wide range of bacteria
100
272129
2222
przeciwko szerokiemu spektrum bakterii,
04:46
that could be pathogenic to humans.
101
274351
3076
które są ludzkimi patogenami.
04:49
Now, could this plant be the answer
102
277427
2441
Czy ta roślina może stanowić odpowiedź
04:51
to antibiotic resistance?
103
279868
2621
na antybiotykooporność?
04:54
You know, antibiotic resistance is proving to be
104
282489
2351
Antybiotykooporność stanowi
04:56
a big challenge globally.
105
284840
2720
wielki, globalny problem.
04:59
While we may not be sure, one thing is certain:
106
287560
2803
Jedno wiemy na pewno:
05:02
we will not want this plant to disappear.
107
290363
2609
nie możemy dać zginąć tej roślinie.
05:04
But the harsh reality is that
108
292972
2644
Jednak w twardej rzeczywistości
05:07
this particular plant is in fact
109
295616
1984
ta roślina
05:09
considered to be vulnerable
110
297600
1870
jest uważana za bezbronną
05:11
in its natural habitat.
111
299470
2160
w swoim naturalnym środowisku.
05:13
This brings me to another example.
112
301630
2148
Przypomina mi to kolejny przykład.
05:15
This bush here is known as baume de l'ile plate
113
303778
3790
Ten krzew jest znany
jako baume de l'ile plate,
jako baume de l'ile plate,
05:19
in the local vernacular.
114
307568
1722
w dialekcie miejscowym.
05:21
The botanical name is Psiadia arguta.
115
309290
2655
Nazwa botaniczna to Psiadia arguta.
05:23
It's a plant which is rare,
116
311945
1891
To rzadka roślina,
05:25
which is endemic to Mauritius.
117
313836
2712
endemit występujący na Mauritiusie.
Kiedyś rosła na kontynencie,
05:28
It used to grow on the mainland,
118
316548
1222
05:29
but through the sheer
pressures of urbanization
pressures of urbanization
119
317770
2443
jednak wskutek naporu urbanizacji
05:32
has been pushed out of the mainland,
120
320213
2279
została z niego wyparta.
05:34
and we've managed to bring it back
121
322492
1701
Udało nam się ją uchronić
05:36
from the brink of extinction
122
324193
1476
od wyginięcia
05:37
by developing in vitro plants
123
325669
2067
poprzez rozmnażanie in vitro roślin,
05:39
which are now growing in the wild.
124
327736
1848
które obecnie rosną dziko.
05:41
Now, one thing I must
point out straightaway
point out straightaway
125
329584
2196
Muszę wspomnieć,
05:43
is that not all plants
126
331780
2877
że nie wszystkie rośliny
05:46
can be developed in vitro.
127
334657
2916
można hodować in vitro.
05:49
While we humans, we are
happy in our comfort zone,
happy in our comfort zone,
128
337573
3823
Ludzie są szczęśliwi w strefie komfortu,
05:53
these plants also need
129
341396
2236
rośliny również potrzebują
05:55
their ecosystem to be preserved,
130
343632
2734
odpowiedniego ekosystemu,
05:58
and they don't react — endemic plants
131
346366
1833
zaś endemity
06:00
don't react to very harsh
changes in their ecosystem,
changes in their ecosystem,
132
348199
3319
nie reagują na ostre zmiany ekosystemu,
06:03
and yet we know what are the challenges
133
351518
2261
ale wielkim wyzwaniem
06:05
that climate change, for example,
134
353779
1088
są dla nich
06:06
is posing to these plants.
135
354867
2043
chociażby zmiany klimatu.
06:08
Now, the local people again use the leaves
136
356910
2528
Tubylcy używają ich liści
06:11
in traditional medicine
137
359438
1754
w tradycyjnej medycynie
06:13
against respiratory problems.
138
361192
2680
przy problemach z układem oddechowym.
06:15
Now, our preliminary labwork
139
363872
2089
Nasze wstępne badania laboratoryjne
06:17
on the leaf extract has shown
140
365961
1732
na ekstrakcie z liści wykazały,
06:19
that precisely these
leaves contain ingredients
leaves contain ingredients
141
367693
4129
że zawierają one składniki,
06:23
that are very close,
in terms of structures,
in terms of structures,
142
371822
3095
które pod względem struktury chemicznej
06:26
chemical structures, to those medicines
143
374917
2366
przypominają leki na astmę
06:29
which are sold in the chemist's shop
144
377283
1519
sprzedawane w aptekach.
06:30
against asthma.
145
378802
1975
06:32
So who knows
146
380777
1910
Kto wie,
06:34
what humanity will benefit from
147
382687
2086
jakie korzyści dla ludzi przyniesie
06:36
should this plant decide
to reveal all its secrets.
to reveal all its secrets.
148
384773
5418
ta roślina, gdy ujawni
wszystkie swoje sekrety.
wszystkie swoje sekrety.
06:42
Now, I come from the developing world
149
390191
2491
Pochodzę z rozwijającego się świata,
06:44
where we are forever being
challenged with this issue
challenged with this issue
150
392682
2803
w którym od zawsze zmagamy się
06:47
of population explosion.
151
395485
2394
z problemem eksplozji zaludnienia.
06:49
Africa is the continent
which is getting younger,
which is getting younger,
152
397879
2814
Afryka to młodniejący kontynent,
06:52
and whenever one talks
about population explosion,
about population explosion,
153
400693
3703
a gdy mówi się o eksplozji populacji,
06:56
one talks about the issue of food security
154
404396
2505
nieodłącznie związane jest to
06:58
as being the other side of the same coin.
155
406901
2680
z problemem niedoboru żywności.
07:01
Now this plant here, the baobab,
156
409581
2318
Ta roślina, baobab,
07:03
could be part of the answer.
157
411899
1522
może być częścią rozwiązania.
07:05
It's an underutilized, neglected food plant.
158
413421
3145
To rzadko używana,
zapomniana roślina pastewna.
zapomniana roślina pastewna.
07:08
It defines the landscape of West Africa,
159
416566
2493
Stanowi krajobraz zachodniej Afryki,
07:11
where it is known as the tree of life,
160
419059
2546
gdzie jest znana jako drzewo życia.
07:13
and later on I will tell you why
161
421605
2498
Powiem wam później,
07:16
the Africans consider it to be the tree of life.
162
424103
3111
dlaczego Afrykanie
uważają ją za drzewo życia.
uważają ją za drzewo życia.
07:19
Now interestingly, there are many legends
163
427214
1918
Co interesujące, istnieje wiele legend
07:21
which are associated with this plant.
164
429132
2108
powiązanych z tą rośliną.
07:23
Because of its sheer size,
165
431240
1772
Z powodu jej rozmiarów
07:25
it was meant to be lording over lesser plants,
166
433012
2902
miała górować nad mniejszymi roślinami,
07:27
so God didn't like this arrogance,
167
435914
1958
więc Bóg, zgniewany jej arogancją,
07:29
uprooted it, and planted it upside down,
168
437872
2788
wykorzenił ją i posadził do góry nogami,
07:32
hence its particular shape.
169
440660
2522
stąd jej kształt.
07:35
And if you look at this tree again
170
443182
2508
Gdy spojrzycie na to drzewo
07:37
within the African context,
171
445690
2162
w kontekście afrykańskim,
07:39
in West Africa, it's known
as the palaver tree,
as the palaver tree,
172
447852
3665
w Zachodniej Afryce
znane jest jako drzewo rozmów,
znane jest jako drzewo rozmów,
07:43
because it performs great social functions.
173
451517
3070
gdyż pełni ważne funkcje społeczne.
07:46
Now if you have a problem in the community,
174
454587
2219
Gdy w społeczeństwie jest problem,
07:48
meeting under the palaver tree
175
456806
1738
spotkanie pod drzewem rozmów
07:50
with the chiefs or the tribesmen
176
458544
1979
z wodzami plemienia
oznacza próbę znalezienia rozwiązania
07:52
would be synonymous to trying to find a solution
177
460523
2162
07:54
to that particular problem,
178
462685
1445
danego problemu,
07:56
and also to reinforce trust and respect
179
464130
2940
jak również wzmaga wiarę i szacunek
07:59
among members of the community.
180
467070
2521
wśród członków społeczności.
08:01
From the scientific point of view,
181
469591
2396
Z naukowego punktu widzenia
08:03
there are eight species of baobab in the world.
182
471987
2695
na świecie jest osiem gatunków baobabów.
08:06
There's one from Africa,
183
474682
1982
Jeden jest z Afryki,
08:08
one from Australia,
184
476664
1669
jeden z Australii,
08:10
and six are endemic
185
478333
2747
zaś sześć z nich to endemity
08:13
to the island of Madagascar.
186
481080
1647
rosnące na Madagaskarze.
08:14
The one I have showed you
187
482727
1632
Ten, który wam pokazałam,
08:16
is the one from Africa,
188
484359
1590
jest z Afryki.
08:17
Adansonia digitata.
189
485949
1921
Adansonia digitata.
08:19
Now, the flower, this
beautiful white flower,
beautiful white flower,
190
487870
2320
Ten piękny, biały kwiat
otwiera się w nocy,
jest zapylany przez nietoperze
jest zapylany przez nietoperze
08:22
it opens at night, is pollinated by bats,
191
490190
2124
08:24
and it gives rise to the fruit
192
492314
2599
i daje początek owocowi,
08:26
which is curiously known
193
494913
1552
który jest osobliwie zwany
08:28
as the monkey apple.
194
496465
1735
małpim chlebem.
08:30
The monkeys are not stupid animals.
195
498200
1493
Małpy to niegłupie zwierzęta.
08:31
They know what's good for them.
196
499693
1733
Wiedzą, co jest dla nich dobre.
08:33
Now, if you open the fruit of the baobab,
197
501426
2801
Gdy otworzycie owoc baobabu,
08:36
you'll see a white, floury pulp,
198
504227
2593
zobaczycie białą, mączną papkę,
08:38
which is very rich in nutrients
199
506820
2097
która jest bogata w składniki odżywcze
08:40
and has got protein,
200
508917
2374
i zawiera więcej białka
08:43
more protein than in human milk.
201
511291
4118
niż ludzkie mleko.
08:47
Yes, you heard right:
202
515409
1788
Dobrze słyszeliście:
08:49
more protein than in human milk.
203
517197
3408
więcej białka niż ludzkie mleko.
08:52
And this is one of the reasons why
204
520605
1890
To jeden z powodów, dla których
08:54
the nutrition companies of this world,
205
522495
1822
światowe koncerny żywieniowe
08:56
they are looking for this fruit to provide
206
524317
2385
badają ten owoc, by stworzyć
08:58
what we know as reinforced food.
207
526702
2587
coś znanego jako wzbogacona żywność.
09:01
The seeds give an oil, a very stable oil
208
529289
3881
Nasiona dają bardzo stabilny olej,
09:05
which is sought after
by the cosmetic industry
by the cosmetic industry
209
533170
3070
pożądany przez przemysł kosmetyczny
09:08
to give to produce body lotions, for example.
210
536240
3262
do produkcji chociażby balsamów.
09:11
And if you look at the trunk,
211
539502
1629
Z kolei pień
09:13
the trunk, of course, safeguards water,
212
541131
3603
oczywiście zawiera wodę,
z której często korzysta
spragniony wędrowiec.
spragniony wędrowiec.
09:16
which is often harvested by a thirsty traveler,
213
544734
2801
Liście są używane w tradycyjnej medycynie
09:19
and the leaves are used in traditional medicine
214
547535
1678
09:21
against infectious disease.
215
549213
1955
przeciwko chorobom zakaźnym.
09:23
Now, you can see now why the Africans consider it
216
551168
2576
Teraz rozumiecie, dlaczego Afrykanie
09:25
to be the tree of life.
217
553744
1800
uważają je za drzewo życia.
09:27
It's a complete plant,
218
555544
1665
To pełna roślina,
09:29
and in fact, the sheer size of these trees
219
557209
2542
zaś wielkość tych drzew
09:31
is hiding a massive potential,
220
559751
2103
skrywa potężny potencjał,
09:33
not only for the pharma, nutrition,
and the cosmetic industry.
and the cosmetic industry.
221
561854
3442
nie tylko dla farmacji,
żywienia i kosmetyków.
żywienia i kosmetyków.
09:37
What I have showed you here
222
565296
2006
To, co wam pokazałam,
09:39
is only the species from Africa,
223
567302
2230
to tylko jeden gatunek z Afryki.
09:41
Adansonia digitata.
224
569532
1884
Adansonia digitata.
09:43
We have six species yet in Madagascar,
225
571416
2664
Mamy sześć gatunków na Madagaskarze,
09:46
and we don't know what
is the potential of this plant,
is the potential of this plant,
226
574080
3484
a nie znamy potencjału tej rośliny.
09:49
but one thing we know is that the flora
227
577564
2466
Jednak wiemy,
że florze grozi wyginięcie.
09:52
is considered to be
threatened with extinction.
threatened with extinction.
228
580030
2562
09:54
Let me take you to Africa again,
229
582592
3204
Pozwólcie, że przedstawię wam
09:57
and introduce you to one of my very favorite,
230
585796
2504
innego ulubieńca z Afryki,
10:00
the resurrection plant.
231
588300
1830
czyli zmartwychwstanki.
10:02
Now here you'll find
232
590130
1347
To dowód na to,
10:03
that even Jesus has competition.
233
591477
1918
że nawet Jezus ma konkurencję.
10:05
(Laughter)
234
593395
1603
(Śmiech)
10:06
Now, this plant here has developed
235
594998
2993
Ta roślina rozwinęła
10:09
remarkable tolerance to drought,
236
597991
2979
niezwykłą tolerancję na suszę,
10:12
which enables it to withstand
237
600970
2098
dzięki czemu może przetrwać
10:15
up to 98 percent dehydration
over the period of a year
over the period of a year
238
603068
4245
wysuszenie rzędu 98% w ciągu całego roku
10:19
without damage,
239
607313
2104
bez uszkodzeń,
10:21
and yet it can regenerate
itself almost completely
itself almost completely
240
609417
4150
po czym może całkowicie się zregenerować
10:25
overnight, over 24 hours, and flower.
241
613567
4080
z dnia na dzień i zakwitnąć.
10:29
Now, us human beings,
242
617647
2233
My, ludzie,
10:31
we're always on the lookout for the elixir of youth.
243
619880
3226
od zawsze szukaliśmy eliksiru młodości.
10:35
We don't want to get old, and rightly so.
244
623106
1834
Nie chcemy się starzeć.
10:36
Why should we, especially if you can afford it?
245
624940
3239
Czy musimy, skoro jest wyjście?
10:40
And this gives you an indication
246
628179
2183
To da wam pogląd,
10:42
of what the plant looks like before.
247
630362
2802
jak roślina wyglądała wcześniej.
10:45
Now, if you are an inexperienced gardener,
248
633164
2856
Niedoświadczony ogrodnik
10:48
the first thing you'll do
when you visit the garden
when you visit the garden
249
636020
2032
podczas pierwszej wizyty w ogrodzie
10:50
is to uproot this plant because it's dead.
250
638052
2724
wyrwałby ją, bo uschła.
10:52
But if you water it, this is what you get.
251
640776
4802
Jednak po podlaniu dzieje się to.
10:57
Absolutely amazing.
252
645578
2176
Całkowicie zdumiewające.
10:59
Now, if you look at our aging process,
253
647754
2496
Główną przyczyną procesów starzenia
11:02
the aging process is in fact the loss of water
254
650250
2450
jest utrata wody
11:04
from the upper epidermis, resulting in wrinkling
255
652700
3174
z górnych warstw naskórka,
co powoduje zmarszczki,
co powoduje zmarszczki,
11:07
as we know it, especially women,
256
655874
1567
o czym wiedzą
11:09
we are so conscious of this.
257
657441
1841
zwłaszcza kobiety.
11:11
And this plant, in fact, is giving
the cosmetic chemists
the cosmetic chemists
258
659282
4681
Ta roślina daje kosmetologom
11:15
very important ingredients
259
663963
1990
bardzo ważne składniki,
11:17
that are actually finding ways
260
665953
2767
dzięki którym można znaleźć
11:20
to slow down the aging process
261
668720
2390
sposób na spowolnienie starzenia
11:23
and at the same time reinforce the cells
262
671110
2380
i jednoczesne wzmocnienie komórek
11:25
against the onslaught of environmental toxins.
263
673490
4287
przed wpływem toksyn środowiskowych.
11:29
Now, these four examples
264
677777
2637
Te cztery przykłady,
11:32
I have just given you
265
680414
2907
które wam podałam,
11:35
are just a very tiny reminder
266
683321
3434
to tylko drobne przypomnienie tego,
11:38
as to how our health
267
686755
3737
w jaki sposób nasze zdrowie
11:42
and our survival are closely linked
268
690492
3504
i przetrwanie są powiązane
11:45
to the health and the resilience
269
693996
2812
ze zdrowiem i prężnością
11:48
of our ecosystem,
270
696808
1845
naszego ekosystemu,
11:50
and why we should be very careful
271
698653
1934
a także dlaczego trzeba uważać
11:52
about preserving biodiversity.
272
700587
2701
w zachowywaniu bioróżnorodności.
11:55
Every time a forest is cut down,
273
703288
3202
Z każdym ściętym lasem
11:58
every time a marsh is filled in,
274
706490
3620
i zlikwidowanymi moczarami
12:02
it is a potential lab that goes with it,
275
710110
3750
potencjalne laboratorium znika
12:05
and which we will never, ever recover.
276
713860
2308
i być może nigdy go nie odzyskamy.
12:08
And I know what I'm talking about,
277
716168
1567
Wiem, o czym mówię,
12:09
coming from Mauritius and missing the dodo.
278
717735
3332
pochodząc z Mauritiusa i tęskniąc za dodo.
12:13
Let me finish with just one last example.
279
721067
4358
Pozwólcie zakończyć przykładem.
12:17
Conservation issues are normally guided
280
725425
3815
Kwestie ochrony przyrody zwykle obejmują
12:21
towards rare, endemic plants,
281
729240
2968
rzadkie rośliny endemiczne,
12:24
but what we call exotic plants,
282
732208
2542
ale rośliny zwane egzotycznymi,
12:26
that is, the ones which grow in many
different habitats across the world,
different habitats across the world,
283
734750
3477
rosnące w wielu miejscach na świecie,
12:30
they also need to be considered.
284
738227
2406
też trzeba brać pod uwagę.
12:32
You know why? Because the environment plays
285
740633
3139
Dlaczego?
Bo środowisko odgrywa bardzo ważną rolę
12:35
a very important role
286
743772
1755
12:37
in modifying the composition of that plant.
287
745527
2659
w modyfikowaniu cech roślin.
12:40
So let's take a look at this plant here,
288
748186
2631
Spójrzmy na tę roślinę,
12:42
Centella asiatica. It's a weed.
289
750817
2483
Centella asiatica. To chwast.
12:45
We call it a weed.
290
753300
2148
Nazywamy go chwastem.
12:47
Now, Centella asiatica
grows across the world
grows across the world
291
755448
2876
Centella asiatica rośnie na całym świecie
12:50
in many different habitats —
in Africa, in Asia —
in Africa, in Asia —
292
758324
2782
w wielu regionach Afryki i Azji.
12:53
and this plant has been instrumental
293
761106
2019
Ta roślina była kluczowa
12:55
in providing a solution
to that dreadful disease
to that dreadful disease
294
763125
2767
w zwalczeniu okropnej choroby, trądu,
12:57
called leprosy in Madagascar in the 1940s.
295
765892
4446
na Madagaskarze w latach 40.
13:02
Now, while Centella
grows across the world —
grows across the world —
296
770338
3530
Centella rośnie na całym świecie,
13:05
in Africa, in Asia —
the best quality Centella
the best quality Centella
297
773868
3291
ale najlepszej jakości jest ta
13:09
comes from Madagascar,
298
777159
2344
pochodząca z Madagaskaru,
13:11
because that Centella contains
the three vital ingredients
the three vital ingredients
299
779503
4185
gdyż zawiera trzy ważne składniki
13:15
which are sought after by the pharma
300
783688
2226
poszukiwane przez farmaceutów
13:17
and the cosmetic companies.
301
785914
2634
i kosmetologów.
13:20
And the cosmetic companies
are already using it
are already using it
302
788548
2249
Firmy kosmetyczne już ich używają
13:22
to make regenerating cream.
303
790797
3082
do tworzenia kremów regenerujących.
13:25
Now, there is an ancient saying
304
793879
2789
Stare przysłowie mówi:
13:28
that for every disease known to mankind,
305
796668
3544
na każdą chorobę znaną ludzkości
13:32
there is a plant to cure it.
306
800212
2182
istnieje roślina będąca lekarstwem.
13:34
Now, you may not
believe in ancient sayings.
believe in ancient sayings.
307
802394
2228
Możecie nie wierzyć starym przesądom.
13:36
You may think they're obsolete
308
804622
1563
Możecie myśleć, że są przestarzałe,
13:38
now that our science and
technology are so powerful.
technology are so powerful.
309
806185
2948
że nauka i technologia są potężne.
13:41
So you may look on Centella as being
310
809133
2036
Możecie patrzeć na Centella
13:43
an insignificant, humble weed,
311
811169
3205
jak na bezużyteczny chwast,
13:46
which, if destroyed, won't be missed.
312
814374
3326
za którym nikt nie będzie tęsknił.
13:49
But you know, there is no such thing as a weed.
313
817700
2435
Nie ma czegoś takiego jak zbędny chwast.
13:52
It's a plant.
314
820135
1754
Ta roślina jest żywym
laboratorium biologicznym,
laboratorium biologicznym,
13:53
It's a living biological lab
315
821889
2879
może mieć odpowiedzi
13:56
that may well have answers
316
824768
1901
na wiele pytań.
13:58
to the question that we may have,
317
826669
1958
14:00
but we have to ensure
318
828627
1890
Ale musimy jej zapewnić
możliwości do życia.
14:02
that it has the right to live.
319
830517
2733
Dziękuję.
14:05
Thank you.
320
833250
1878
(Brawa)
14:07
(Applause)
321
835128
4000
ABOUT THE SPEAKER
Ameenah Gurib-Fakim - President of MauritiusAmeenah Gurib-Fakim is the president of the Republic of Mauritius. She has been a university professor and entrepreneur before her election as the first female Head of State of Mauritius.
Why you should listen
In June 2015, Ameenah Gurib-Fakim became the first female president of Mauritius. She's been honored as one of Foreign Policy's 2015 Global Thinkers and is moving to create opportunity and growth for her island home. Gurib-Fakim has been, prior to joining the State House, the Managing Director of the Centre International de Développement Pharmaceutique (CIDP) Research and Innovation as well as professor of organic chemistry with an endowed chair at the University of Mauritius.
Gurib-Fakim has long been a leading biodiversity scientist studying and validating the flora of Mauritius, one of the world's key biodiversity hotspots. As an entrepreneur at CIDP R & I and professor of organic chemistry, she analyzed the plants from the region for their health, nutritional and cosmetic applications.
Ameenah Gurib-Fakim | Speaker | TED.com