TEDGlobal 2014
Ameenah Gurib-Fakim: Humble plants that hide surprising secrets
Ameenah Gurib-Fakim: Şaşırtıcı sırlar saklayan basit bitkiler
Filmed:
Readability: 4.8
1,072,911 views
Bu ilgi çekici konuşmada, biyolog Ameenah Gurib-Fakim bize Afrika'nın ıssız bölgelerinden ve adalarından nadir bitki türlerini tanıtıyor. Şekil değiştiren benjoin, astım için yeni bir tedavi olabilecek 'baume de l'ile plate' ve gıdaların geleceğini elinde tutuyor olması muhtemel, sembolleşmiş baobab ağacıyla tanışın. Artı: maymun elmaları.
Ameenah Gurib-Fakim - President of Mauritius
Ameenah Gurib-Fakim is the president of the Republic of Mauritius. She has been a university professor and entrepreneur before her election as the first female Head of State of Mauritius. Full bio
Ameenah Gurib-Fakim is the president of the Republic of Mauritius. She has been a university professor and entrepreneur before her election as the first female Head of State of Mauritius. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
You know, it's a big privilege for me
0
907
2428
Dünyadaki biyoçeşitlilik merkezlerinden
00:15
to be working in one of the
biodiversity hotspots in the world:
biodiversity hotspots in the world:
1
3335
3892
bir tanesi olan, Hint Okyanusu'ndaki
Mascarene Adaları'nda çalışıyor olmak
Mascarene Adaları'nda çalışıyor olmak
00:19
the Mascarene Islands in the Indian Ocean.
2
7227
2701
benim için büyük bir ayrıcalık.
00:21
These islands — Mauritius,
Rodrigues, and Réunion —
Rodrigues, and Réunion —
3
9928
3745
Bu adalar, --- Mauritius,
Rodrigues ve Réunion ---
Rodrigues ve Réunion ---
00:25
along with the island of Madagascar,
4
13673
3138
Madagaskar adası ile birlikte,
00:28
they are blessed with unique plants
5
16811
1916
dünyada başka hiçbir
yerde bulunmayan
yerde bulunmayan
00:30
found nowhere else in the world.
6
18727
2113
eşsiz bitkilerle kutsanmıştır.
00:32
And today I will tell you
about five of them
about five of them
7
20840
2689
Bugün size bunlardan
beş tanesinin
beş tanesinin
00:35
and their particular features
8
23529
1995
belirli özelliklerinden ve neden
00:37
and why these plants are so unique.
9
25524
2884
bu kadar eşsiz olduklarından bahsedeceğim.
00:40
Take a look at this plant.
10
28408
1560
Şu bitkiye bir bakın.
00:41
I call it benjoin in the local vernacular,
11
29968
3404
Yerel adıyla 'benjoin'
00:45
and the botanical name
is Terminalia bentzoe,
is Terminalia bentzoe,
12
33372
3926
ve bilimsel adıyla Terminalia bentzoe,
00:49
subspecies bentzoe.
13
37298
1901
alt tür bentzoe.
00:51
This subspecies is endemic to Mauritius,
14
39199
3308
Bu alt tür Mauritius için endemiktir
00:54
and its particular feature
15
42507
1811
ve dikkat çekici özelliği ise
00:56
is its heterophylly.
16
44318
2474
heterofil olmasıdır.
00:58
What do I mean by heterophylly?
17
46792
2126
Peki heterofili ne demek?
01:00
It's that the same plant
18
48918
1563
Aynı bitki üzerindeki
yaprakların
yaprakların
01:02
has got leaves that are different shapes and sizes.
19
50481
3083
farklı şekil ve boyutlara
sahip olması demek.
sahip olması demek.
01:05
Now, these plants have evolved
20
53564
1585
Bu bitkiler
01:07
very far away from the mainland,
21
55149
2354
anakaradan çok uzaklarda
01:09
and within specific ecosystems.
22
57503
3398
ve belirli ekosistemler içinde evrildiler.
01:12
Often, these particular features
23
60901
2824
Bu tip özellikler sıklıkla yerel
faunanın oluşturduğu
faunanın oluşturduğu
01:15
have evolved as a response to the threat
24
63725
2811
tehditlere karşı bir cevap olarak
evrilmiştir,
evrilmiştir,
01:18
presented by the local fauna,
25
66536
2437
mesela bu örnek için
01:20
in this case, grazing tortoises.
26
68973
3620
bu bitkiyle beslenen kaplumbağalara karşı.
01:24
Tortoises are known to have poor eyesight,
27
72593
3156
Kaplumbağaların zayıf görme
duyuları olduğu bilinir,
duyuları olduğu bilinir,
01:27
and as such, they tend to avoid the plants
28
75749
2486
bu yüzden de tanıyamadıkları bitkileri
01:30
they don't recognize.
29
78235
2059
yemekten kaçınırlar.
01:32
So this evolutionary
foil safeguards the plant
foil safeguards the plant
30
80294
3374
Yani bu evrimsel önlem, bitkinin
01:35
against these rather cute animals,
31
83668
2925
bu sevimli hayvanlardan korunmasını sağlar
01:38
and protects it and of course
ensures its survival.
ensures its survival.
32
86593
5058
ve tabi ki varlığını
sürdürebilmesini garantiler.
sürdürebilmesini garantiler.
01:43
Now the question you're
probably asking yourself is,
probably asking yourself is,
33
91651
3010
Şimdi muhtemelen kendinize şunu
soruyorsunuz,
soruyorsunuz,
01:46
why is she telling us all these stories?
34
94661
2901
"Bu kadın niye bize bu hikayeleri
anlatıyor ki?"
anlatıyor ki?"
01:49
The reason for that is that we tend to overlook
35
97562
3686
Sebebi, doğanın farklılıklarını ve
çeşitliliğini
çeşitliliğini
01:53
the diversity and the variety of the natural world.
36
101248
4384
göz ardı etmeye yatkınlığımız.
01:57
These particular habitats are unique
37
105632
2893
Bu dikkat çekici habitatlar eşsizler ve
02:00
and they are host to a whole lot of plants.
38
108525
4228
bir sürü bitkiye ev sahipliği yapıyorlar.
02:04
We don't realize how valuable
39
112753
2171
Bu kaynakların ne kadar değerli
02:06
and how precious these resources are,
40
114924
2610
ve nadide olduklarını fark etmiyoruz
02:09
and yet, through our insouciance,
41
117534
2195
ve ilgisizliğimiz yüzünden
02:11
we keep on destroying them.
42
119729
2169
onları yok etmeye devam ediyoruz.
02:13
We're all familiar
43
121898
1732
Kentleşmenin, iklim değişikliğinin,
02:15
with the macro impact of urbanization,
44
123630
3195
doğal kaynakların tüketilmesinin büyük
02:18
climate change, resource exploitation,
45
126825
3442
ölçekli etkilerine hepimiz aşinayız,
02:22
but when that one last plant —
46
130267
2173
ama o son bitki,
02:24
or animal for that matter —
47
132440
2209
--- ya da hayvan ---
02:26
when that very last specimen
48
134649
2199
türün o son örneği
02:28
has disappeared from the face of this Earth,
49
136848
2111
Dünya üzerinden silindiğinde,
02:30
we would have lost
50
138959
1396
Dünya biyolojisinin
02:32
an entire subset of the Earth's biology,
51
140355
3906
bir altkümesini kaybetmiş olacağız
02:36
and with it, important plants
with medicinal potential
with medicinal potential
52
144261
3678
ve bununla beraber tıbbi kullanım
potansiyeli olan,
potansiyeli olan,
02:39
or which could have ingredients
53
147939
1935
ya da kozmetikte, beslenmede,
02:41
that would speak to the cosmetic,
54
149874
1521
eczacılıkta ve hatta
02:43
nutrition, pharma,
55
151395
1921
etno-veterinerlik sektörlerinde
02:45
and even the ethno-veterinary sectors,
56
153316
2419
kullanabileceğimiz önemli bitkileri
02:47
be gone forever.
57
155735
1743
sonsuza kadar kaybetmiş olacağız.
02:49
And here we have a very prime example
58
157478
1935
Buyurun çarpıcı bir örnek,
02:51
of the iconic dodo, which comes from Mauritius,
59
159413
2745
kökeni Mauritius olan,
sembolleşmiş dodolar,
sembolleşmiş dodolar,
02:54
and, of course, we know is
now a symbol of extinction.
now a symbol of extinction.
60
162158
4387
artık soy tükenmesinin
sembolü oldular.
sembolü oldular.
02:58
We know plants have a
fundamental role to play.
fundamental role to play.
61
166545
2620
Bitkilerin birçok temel
rol oynadığını biliyoruz.
rol oynadığını biliyoruz.
03:01
Well, first of all, they feed us
62
169165
1835
Mesela ilk aklımıza gelenler,
03:03
and they also give us
the oxygen we breathe,
the oxygen we breathe,
63
171000
2890
bitkileri yiyoruz, soluduğumuz
oksijeni onlar üretiyor,
oksijeni onlar üretiyor,
03:05
but plants are also the source
64
173890
2317
ama bitkiler aynı zamanda önemli
03:08
of important, biologically active ingredients
65
176207
3555
ve üstünde titizlikle çalışmamız gereken
03:11
that we should be studying very carefully,
66
179762
3202
biyo-aktif maddelerin de kaynakları,
03:14
because human societies over the millennia,
67
182964
4290
çünkü bildiğiniz gibi, şu binyıl
içinde insan toplulukları
içinde insan toplulukları
03:19
they have developed important knowledge,
68
187254
3048
önemli bilgiler,
03:22
cultural traditions,
69
190302
1818
kültürel gelenekler ve
03:24
and important plant-based medicinal resources.
70
192120
4296
bitkilere dayalı tedavi edici
yöntemler geliştirdiler.
yöntemler geliştirdiler.
03:28
Here's a data point:
71
196416
1985
Verilere bir bakalım:
03:30
1.4 percent of the entire land surface
72
198401
4162
kara alanının yüzde 1.4'ü,
03:34
is home to 40 percent of
the species of higher plants,
the species of higher plants,
73
202563
3904
damarlı bitki türlerinin yüzde 40'ına,
03:38
35 percent of the species of vertebrates,
74
206467
2688
omurgalı türlerinin
yüzde 35'ine ev sahipliği yapıyor
yüzde 35'ine ev sahipliği yapıyor
03:41
and this 1.4 percent
75
209155
2543
ve bu yüzde 1.4'lük alan,
03:43
represents the 25 biodiversity hotspots in the world,
76
211698
4668
dünyanın 25 biyoçeşitlilik
merkezini temsil ediyor
merkezini temsil ediyor
03:48
and this 1.4 percent of the entire land surface
77
216366
3158
ve yine kara yüzeyinin
bu yüzde 1.4'lük alanı
bu yüzde 1.4'lük alanı
03:51
already provides for 35 percent
78
219524
2882
korunmasız insanların ihtiyaç duyduğu
03:54
of the ecosystem services
79
222406
1834
ekosistem hizmetlerinin
03:56
that vulnerable people depend on.
80
224240
2678
yüzde 35'ini sağlamakta.
03:58
And as you can see,
81
226918
1348
Gördüğünüz gibi,
04:00
the island of Mauritius
82
228266
1413
benim çalıştığım ve yaşadığım
04:01
where I work and where I live,
83
229679
2083
Mauritius Adası da
04:03
belongs to one such biodiversity hotspot,
84
231762
2705
bu biyoçeşitlilik merkezlerinden
birinde yer alıyor
birinde yer alıyor
04:06
and I study the unique plants
85
234467
2214
ve ben adadaki eşsiz bitkilerin
04:08
on the island for their
biomedical applications.
biomedical applications.
86
236681
3662
biyomedikal kullanımları
üzerine çalışıyorum.
üzerine çalışıyorum.
04:12
Now, let's go back again
87
240343
1337
Şimdi gösterdiğim
04:13
to that first plant I showed you,
88
241680
1840
ilk bitkiye bir geri dönelim,
04:15
the one, of course, with
different-shaped leaves
different-shaped leaves
89
243520
3027
hani değişik şekillerde ve
boyutta yaprakları olan,
boyutta yaprakları olan,
04:18
and different sizes, Terminalia bentzoe,
90
246547
2856
Terminalia bentzoe,
04:21
subspecies bentzoe,
91
249403
1667
alt tür bentzoe,
04:23
a plant only found in Mauritius.
92
251070
2595
sadece Mauritius'da bulunan bir bitki.
04:25
Now, the local people,
93
253665
1445
Halk arasında
04:27
they used a decoction of the leaves
94
255110
2226
yaprakları kaynatılarak
04:29
against infectious diseases.
95
257336
2531
bulaşıcı hastalıklara karşı
kullanılıyordu.
kullanılıyordu.
04:31
Now our work, that is,
96
259867
2452
Bizim çalışmamız bu geleneksel bilginin
04:34
the scientific validation of
this traditional information,
this traditional information,
97
262319
3409
bilimsel olarak kanıtlanması üzerineydi ve
04:37
has shown that precisely
98
265728
2072
sonuçlarımız tam olarak yaprak özütünün
04:39
that leaf extract shows activity, potent activity,
99
267800
4329
insan için patojen olabilecek geniş bir
04:44
against a wide range of bacteria
100
272129
2222
bakteri yelpazesine karşı etkili,
04:46
that could be pathogenic to humans.
101
274351
3076
çok etkili olduğunu gösterdi.
04:49
Now, could this plant be the answer
102
277427
2441
Acaba bu bitki antibiyotik direncine karşı
04:51
to antibiotic resistance?
103
279868
2621
bir çözüm olabilir mi?
04:54
You know, antibiotic resistance is proving to be
104
282489
2351
Bildiğiniz gibi, antibiyotik direnci
04:56
a big challenge globally.
105
284840
2720
dünya çapında bir sorun olmaya başladı.
04:59
While we may not be sure, one thing is certain:
106
287560
2803
Tam emin olamasak da, tek bir şey kesin:
05:02
we will not want this plant to disappear.
107
290363
2609
bu bitkiyi kaybetmek istemeyiz.
05:04
But the harsh reality is that
108
292972
2644
Ama acı gerçek şu ki,
05:07
this particular plant is in fact
109
295616
1984
bu bitkinin aslında
05:09
considered to be vulnerable
110
297600
1870
kendi doğal habitatında bile tehlike
05:11
in its natural habitat.
111
299470
2160
altında olduğu kabul ediliyor.
05:13
This brings me to another example.
112
301630
2148
Bu bizi sıradaki örneğe getiriyor.
05:15
This bush here is known as baume de l'ile plate
113
303778
3790
Gördüğünüz bu çalı halk arasında
'baume de l'ile plate'
'baume de l'ile plate'
05:19
in the local vernacular.
114
307568
1722
olarak bilinir.
05:21
The botanical name is Psiadia arguta.
115
309290
2655
Bilimsel adı ise Psiadia arguta.
05:23
It's a plant which is rare,
116
311945
1891
Mauritius endemiklerinden,
05:25
which is endemic to Mauritius.
117
313836
2712
nadir görülen bir bitki.
05:28
It used to grow on the mainland,
118
316548
1222
Eskiden ana karada yetişirdi
05:29
but through the sheer
pressures of urbanization
pressures of urbanization
119
317770
2443
ama kentleşmenin getirdiği
baskıyla
baskıyla
05:32
has been pushed out of the mainland,
120
320213
2279
ana karadan itildi.
05:34
and we've managed to bring it back
121
322492
1701
Tükenmenin eşiğinden
05:36
from the brink of extinction
122
324193
1476
laboratuvarda geliştirdiğimiz
05:37
by developing in vitro plants
123
325669
2067
ve şu an vahşi doğada yetişen
05:39
which are now growing in the wild.
124
327736
1848
bitkilerle kurtarabildik.
05:41
Now, one thing I must
point out straightaway
point out straightaway
125
329584
2196
Yalnız şunu da hemen belirteyim ki,
05:43
is that not all plants
126
331780
2877
her bitki
05:46
can be developed in vitro.
127
334657
2916
laboratuvar ortamında yetiştirilemez.
05:49
While we humans, we are
happy in our comfort zone,
happy in our comfort zone,
128
337573
3823
Biz insanlar, kendi rahat alanımızda
mutlu mesutken,
mutlu mesutken,
05:53
these plants also need
129
341396
2236
bu bitkiler ekosistemlerinin
05:55
their ecosystem to be preserved,
130
343632
2734
korunmasına ihtiyaç duyuyorlar
05:58
and they don't react — endemic plants
131
346366
1833
ve tepki göstermiyorlar ---
06:00
don't react to very harsh
changes in their ecosystem,
changes in their ecosystem,
132
348199
3319
endemik bitkiler ekosistemlerindeki
acımasız değişimlere
acımasız değişimlere
06:03
and yet we know what are the challenges
133
351518
2261
tepki vermiyorlar
ama biz bu tehditlerin,
ama biz bu tehditlerin,
06:05
that climate change, for example,
134
353779
1088
örneğin iklim değişiminin
06:06
is posing to these plants.
135
354867
2043
bu bitkiler için ne demek
olduğunu biliyoruz.
olduğunu biliyoruz.
06:08
Now, the local people again use the leaves
136
356910
2528
Bu bitkinin yaprakları da
06:11
in traditional medicine
137
359438
1754
halk arasında
06:13
against respiratory problems.
138
361192
2680
solunum problemleri için kullanılıyor.
06:15
Now, our preliminary labwork
139
363872
2089
Yaprak özütüyle ilgili
06:17
on the leaf extract has shown
140
365961
1732
ön laboratuvar çalışmamız
06:19
that precisely these
leaves contain ingredients
leaves contain ingredients
141
367693
4129
bu yaprakların tam olarak,
eczanelerde satılan
eczanelerde satılan
06:23
that are very close,
in terms of structures,
in terms of structures,
142
371822
3095
astım ilaçlarına yapı bakımından,
06:26
chemical structures, to those medicines
143
374917
2366
kimyasal yapı bakımından çok yakın,
06:29
which are sold in the chemist's shop
144
377283
1519
bazı bileşenler
06:30
against asthma.
145
378802
1975
içerdiğini gösterdi.
06:32
So who knows
146
380777
1910
Kim bilir, bir de
06:34
what humanity will benefit from
147
382687
2086
bu bitkinin tüm sırları ortaya çıksa
06:36
should this plant decide
to reveal all its secrets.
to reveal all its secrets.
148
384773
5418
insanlık bundan ne faydalar görecek.
06:42
Now, I come from the developing world
149
390191
2491
Ben, her daim nüfus patlaması sorunuyla
06:44
where we are forever being
challenged with this issue
challenged with this issue
150
392682
2803
karşı karşıya olduğumuz, gelişmekte olan
06:47
of population explosion.
151
395485
2394
bir ülkeden geliyorum.
06:49
Africa is the continent
which is getting younger,
which is getting younger,
152
397879
2814
Afrika, gençleşen bir kıta
06:52
and whenever one talks
about population explosion,
about population explosion,
153
400693
3703
ve nüfus patlaması denildiğinde akla hemen
06:56
one talks about the issue of food security
154
404396
2505
gıda güvenliği sorunu da geliyor,
06:58
as being the other side of the same coin.
155
406901
2680
çünkü bunlar bir madalyonun iki yüzü.
07:01
Now this plant here, the baobab,
156
409581
2318
Gördüğünüz ağaç, baobab ağacı, bu sorunun
07:03
could be part of the answer.
157
411899
1522
çözümünde rol oynayabilir.
07:05
It's an underutilized, neglected food plant.
158
413421
3145
Tam olarak faydalanılmayan,
ihmal edilen bir besin bitkisi.
ihmal edilen bir besin bitkisi.
07:08
It defines the landscape of West Africa,
159
416566
2493
Hayat ağacı olarak bilindiği
07:11
where it is known as the tree of life,
160
419059
2546
Batı Afrika'nın manzarasını oluşturur.
07:13
and later on I will tell you why
161
421605
2498
Afrikalıların ona neden hayat ağacı
07:16
the Africans consider it to be the tree of life.
162
424103
3111
dediğini daha sonra anlatacağım sizlere.
07:19
Now interestingly, there are many legends
163
427214
1918
İlginçtir, bu bitkiyle ilgili
07:21
which are associated with this plant.
164
429132
2108
pek çok efsane var.
07:23
Because of its sheer size,
165
431240
1772
Boyutları sebebiyle,
07:25
it was meant to be lording over lesser plants,
166
433012
2902
daha küçük bitkilere üstünlük taslarmış,
07:27
so God didn't like this arrogance,
167
435914
1958
bu küstahlığa kızan Tanrı,
07:29
uprooted it, and planted it upside down,
168
437872
2788
onu söküp, baş aşağı olarak tekrar dikmiş,
07:32
hence its particular shape.
169
440660
2522
böylece bugünkü şeklini almış.
07:35
And if you look at this tree again
170
443182
2508
Bu ağaca, tekrar Afrika bağlamında
07:37
within the African context,
171
445690
2162
bakacak olursak,
07:39
in West Africa, it's known
as the palaver tree,
as the palaver tree,
172
447852
3665
rol oynadığı sosyal olaylar sebebiyle
07:43
because it performs great social functions.
173
451517
3070
Batı Afrika'da bu ağaç,
görüşme ağacı olarak bilinir.
görüşme ağacı olarak bilinir.
07:46
Now if you have a problem in the community,
174
454587
2219
Bulunduğunuz toplulukta bir
sorununuz varsa
sorununuz varsa
07:48
meeting under the palaver tree
175
456806
1738
bu ağacın altında şefler
07:50
with the chiefs or the tribesmen
176
458544
1979
veya kabile üyeleriyle bir araya gelerek
07:52
would be synonymous to trying to find a solution
177
460523
2162
hem bu soruna çözüm bulmaya çalışıyor,
07:54
to that particular problem,
178
462685
1445
hem de bireyler arasındaki
07:56
and also to reinforce trust and respect
179
464130
2940
güven ve saygıyı pekiştirmiş
07:59
among members of the community.
180
467070
2521
oluyorsunuz.
08:01
From the scientific point of view,
181
469591
2396
Bilimsel bakış açısıdan baobabların
08:03
there are eight species of baobab in the world.
182
471987
2695
dünyada sekiz türü var.
08:06
There's one from Africa,
183
474682
1982
Bunlardan biri Afrika'dan,
08:08
one from Australia,
184
476664
1669
biri Avustralya'dan
08:10
and six are endemic
185
478333
2747
ve kalan altısı
Madagaskar adası için endemik.
08:13
to the island of Madagascar.
186
481080
1647
08:14
The one I have showed you
187
482727
1632
Bu gösterdiğim,
08:16
is the one from Africa,
188
484359
1590
Afrika'dan,
08:17
Adansonia digitata.
189
485949
1921
Adansonia digitata.
08:19
Now, the flower, this
beautiful white flower,
beautiful white flower,
190
487870
2320
Burada çiçeğini görüyoruz,
bu güzel beyaz çiçek,
bu güzel beyaz çiçek,
08:22
it opens at night, is pollinated by bats,
191
490190
2124
geceleri açar, tozlaşmasını
yarasalar sağlar
yarasalar sağlar
08:24
and it gives rise to the fruit
192
492314
2599
ve 'maymun elması'
08:26
which is curiously known
193
494913
1552
olarak bilinen
08:28
as the monkey apple.
194
496465
1735
meyveyi verir.
08:30
The monkeys are not stupid animals.
195
498200
1493
Maymunlar aptal değiller,
08:31
They know what's good for them.
196
499693
1733
kendileri için iyi olanı biliyorlar.
08:33
Now, if you open the fruit of the baobab,
197
501426
2801
Baobab meyvesini açtığınızda
08:36
you'll see a white, floury pulp,
198
504227
2593
beyaz, una benzer, etli kısmı görürsünüz,
08:38
which is very rich in nutrients
199
506820
2097
bu kısım besin açısından çok zengindir
08:40
and has got protein,
200
508917
2374
ve protein içerir,
08:43
more protein than in human milk.
201
511291
4118
hem de insan sütünden daha fazla protein.
08:47
Yes, you heard right:
202
515409
1788
Evet, doğru duydunuz:
08:49
more protein than in human milk.
203
517197
3408
insan sütünden daha fazla
miktarda protein.
miktarda protein.
08:52
And this is one of the reasons why
204
520605
1890
Gıda firmalarının
08:54
the nutrition companies of this world,
205
522495
1822
besin takviyesi diye bildiğimiz
08:56
they are looking for this fruit to provide
206
524317
2385
şeyi sağlayabilmek için bu meyvenin
08:58
what we know as reinforced food.
207
526702
2587
peşinde olmalarının sebebi budur.
09:01
The seeds give an oil, a very stable oil
208
529289
3881
Tohumlarından kozmetik sanayisinin,
vücut losyonu gibi ürünlerde
vücut losyonu gibi ürünlerde
09:05
which is sought after
by the cosmetic industry
by the cosmetic industry
209
533170
3070
kullanmak için rağbet ettiği,
09:08
to give to produce body lotions, for example.
210
536240
3262
kıvamlı bir yağ elde edilir.
09:11
And if you look at the trunk,
211
539502
1629
Gövdeye gelelim,
09:13
the trunk, of course, safeguards water,
212
541131
3603
gövde tabi ki su depolar ki bu su, sık sık
09:16
which is often harvested by a thirsty traveler,
213
544734
2801
susamış bir gezgin tarafından içilir.
09:19
and the leaves are used in traditional medicine
214
547535
1678
Yapraklar geleneksel tıpta,
09:21
against infectious disease.
215
549213
1955
bulaşıcı hastalıklara karşı kullanılır.
09:23
Now, you can see now why the Africans consider it
216
551168
2576
Herhalde şimdi Afrikalıların neden
onun hayat ağacı
onun hayat ağacı
09:25
to be the tree of life.
217
553744
1800
olduğunu düşündüklerini anladınız.
09:27
It's a complete plant,
218
555544
1665
Eksiksiz bir bitki
09:29
and in fact, the sheer size of these trees
219
557209
2542
ve aslında boyutlarının gizlediği
09:31
is hiding a massive potential,
220
559751
2103
büyük potansiyel
09:33
not only for the pharma, nutrition,
and the cosmetic industry.
and the cosmetic industry.
221
561854
3442
sadece ilaç, gıda ve kozmetik
sanayileri ile sınırlı değil.
sanayileri ile sınırlı değil.
09:37
What I have showed you here
222
565296
2006
Bu gösterdiğim sadece
09:39
is only the species from Africa,
223
567302
2230
Afrika'daki tür,
09:41
Adansonia digitata.
224
569532
1884
Adansonia digitata.
09:43
We have six species yet in Madagascar,
225
571416
2664
Madagaskar'da altı tür daha var
09:46
and we don't know what
is the potential of this plant,
is the potential of this plant,
226
574080
3484
ve bu bitkinin gerçek potansiyeli
nedir tam olarak bilemiyoruz,
nedir tam olarak bilemiyoruz,
09:49
but one thing we know is that the flora
227
577564
2466
fakat tam olarak bildiğimiz şey,
09:52
is considered to be
threatened with extinction.
threatened with extinction.
228
580030
2562
soyunun tükenmesinin
söz konusu olduğu.
söz konusu olduğu.
09:54
Let me take you to Africa again,
229
582592
3204
Sizi yine Afrika'ya götüreyim ve
09:57
and introduce you to one of my very favorite,
230
585796
2504
favorilerimden olan
bu bitkiyle tanıştırayım:
bu bitkiyle tanıştırayım:
10:00
the resurrection plant.
231
588300
1830
diriliş bitkisi.
10:02
Now here you'll find
232
590130
1347
Gördüğünüz gibi
10:03
that even Jesus has competition.
233
591477
1918
İsa'nın bile rakipleri var.
10:05
(Laughter)
234
593395
1603
(Gülüşmeler)
10:06
Now, this plant here has developed
235
594998
2993
Bu bitki, kuraklığa karşı
şaşırtıcı derecede
şaşırtıcı derecede
10:09
remarkable tolerance to drought,
236
597991
2979
yüksek dayanıklılık geliştirmiştir,
10:12
which enables it to withstand
237
600970
2098
öyle ki bir yılda,
10:15
up to 98 percent dehydration
over the period of a year
over the period of a year
238
603068
4245
zarar görmeksizin, yüzde 98'e kadar
su kaybına dayanabilir
su kaybına dayanabilir
10:19
without damage,
239
607313
2104
ve bir gecede
10:21
and yet it can regenerate
itself almost completely
itself almost completely
240
609417
4150
veya 24 saatte, kendini
neredeyse tamamen
neredeyse tamamen
10:25
overnight, over 24 hours, and flower.
241
613567
4080
yenileyerek çiçek açabilir.
10:29
Now, us human beings,
242
617647
2233
Biz insanlar, her daim
10:31
we're always on the lookout for the elixir of youth.
243
619880
3226
gençlik iksirinin peşindeyiz.
10:35
We don't want to get old, and rightly so.
244
623106
1834
Yaşlanmak istemiyoruz, haklıyız da,
10:36
Why should we, especially if you can afford it?
245
624940
3239
hele ki önlemeye gücümüz yetiyorsa
niye yaşlanalım ki?
niye yaşlanalım ki?
10:40
And this gives you an indication
246
628179
2183
Burada bitkinin önceki
10:42
of what the plant looks like before.
247
630362
2802
halinin nasıl olduğunu görüyorsunuz.
10:45
Now, if you are an inexperienced gardener,
248
633164
2856
Acemi bir bahçıvan olsaydınız,
10:48
the first thing you'll do
when you visit the garden
when you visit the garden
249
636020
2032
bahçeye girer girmez yapacağınız ilk şey,
10:50
is to uproot this plant because it's dead.
250
638052
2724
ölü olduğu için bu bitkiyi
sökmek olurdu.
sökmek olurdu.
10:52
But if you water it, this is what you get.
251
640776
4802
Ama sularsanız, karşılaşacağınız
manzara bu.
manzara bu.
10:57
Absolutely amazing.
252
645578
2176
Tek kelimeyle muhteşem.
10:59
Now, if you look at our aging process,
253
647754
2496
Yaşlanma sürecimizi düşünelim,
11:02
the aging process is in fact the loss of water
254
650250
2450
yaşlanma süreci aslında
üst epidermisten su kaybı
üst epidermisten su kaybı
11:04
from the upper epidermis, resulting in wrinkling
255
652700
3174
ve bunun sonucunda da kırışıklık
dediğimiz şeylerin oluşmasıdır,
dediğimiz şeylerin oluşmasıdır,
11:07
as we know it, especially women,
256
655874
1567
özellikle kadınlar olarak
11:09
we are so conscious of this.
257
657441
1841
bu konuda çok bilinçliyiz.
11:11
And this plant, in fact, is giving
the cosmetic chemists
the cosmetic chemists
258
659282
4681
Bu bitki aslında, yaşlanma sürecini
yavaşlatırken,
yavaşlatırken,
11:15
very important ingredients
259
663963
1990
bir yandan da çevresel toksinlerin
11:17
that are actually finding ways
260
665953
2767
etkilerine karşı hücreleri güçlendirmek
11:20
to slow down the aging process
261
668720
2390
için yollar arayan
11:23
and at the same time reinforce the cells
262
671110
2380
kozmetik kimyagerlerine
11:25
against the onslaught of environmental toxins.
263
673490
4287
çok önemli maddeler sunuyor.
11:29
Now, these four examples
264
677777
2637
Verdiğim bu
11:32
I have just given you
265
680414
2907
dört örnek
11:35
are just a very tiny reminder
266
683321
3434
sağlığımızın ve varlığımızın
11:38
as to how our health
267
686755
3737
içinde bulunduğumuz
11:42
and our survival are closely linked
268
690492
3504
ekosistemlerin direnci ve sağlığı
11:45
to the health and the resilience
269
693996
2812
ile ne kadar yakın bağlantılı
11:48
of our ecosystem,
270
696808
1845
olduğuna ve neden
11:50
and why we should be very careful
271
698653
1934
biyoçeşitliliği koruma konusunda çok
11:52
about preserving biodiversity.
272
700587
2701
dikkatli olmamız gerektiğine dair
ufak bir hatırlatma.
ufak bir hatırlatma.
11:55
Every time a forest is cut down,
273
703288
3202
Bir orman kesilip yok edildiğinde,
11:58
every time a marsh is filled in,
274
706490
3620
veya bir bataklık kurutulduğunda
12:02
it is a potential lab that goes with it,
275
710110
3750
potansiyel bir laboratuvar da
geri döndüremeyeceğimiz şekilde
geri döndüremeyeceğimiz şekilde
12:05
and which we will never, ever recover.
276
713860
2308
onlarla beraber yok olur.
12:08
And I know what I'm talking about,
277
716168
1567
İnanın, Mauritius'tan gelen ve
12:09
coming from Mauritius and missing the dodo.
278
717735
3332
dodoları özleyen biri olarak
ne dediğimi çok iyi biliyorum.
ne dediğimi çok iyi biliyorum.
12:13
Let me finish with just one last example.
279
721067
4358
Son bir örnekle konuşmamı bitireyim.
12:17
Conservation issues are normally guided
280
725425
3815
Koruma çalışmaları normalde ender görülen,
12:21
towards rare, endemic plants,
281
729240
2968
endemik bitkileri kapsar
12:24
but what we call exotic plants,
282
732208
2542
ama egzotik bitkiler dediğimiz,
12:26
that is, the ones which grow in many
different habitats across the world,
different habitats across the world,
283
734750
3477
dünyada pek çok farklı habitatta
yetişen bitkilerin de
yetişen bitkilerin de
12:30
they also need to be considered.
284
738227
2406
korunmaya ihtiyaçları var.
12:32
You know why? Because the environment plays
285
740633
3139
Neden mi? Çünkü çevre bu bitkilerin
12:35
a very important role
286
743772
1755
yapısının değişmesinde
12:37
in modifying the composition of that plant.
287
745527
2659
çok önemli bir rol oynuyor.
12:40
So let's take a look at this plant here,
288
748186
2631
Şu bitkiye bir bakın,
12:42
Centella asiatica. It's a weed.
289
750817
2483
Centella asiatica. Bir ot.
12:45
We call it a weed.
290
753300
2148
Ot diyoruz.
12:47
Now, Centella asiatica
grows across the world
grows across the world
291
755448
2876
Centella asiatica dünyada
pek çok farklı
pek çok farklı
12:50
in many different habitats —
in Africa, in Asia —
in Africa, in Asia —
292
758324
2782
habitatta --- Afrika'da,
Asya'da --- yetişiyor.
Asya'da --- yetişiyor.
12:53
and this plant has been instrumental
293
761106
2019
Bu bitki, Madagaskar'da, 1940'larda
12:55
in providing a solution
to that dreadful disease
to that dreadful disease
294
763125
2767
cüzzam denen korkunç hastalık için
12:57
called leprosy in Madagascar in the 1940s.
295
765892
4446
çözüm bulunmasında çok yararlı olmuştur.
13:02
Now, while Centella
grows across the world —
grows across the world —
296
770338
3530
Centella dünyanın çeşitli
yerlerinde yetişse de
yerlerinde yetişse de
13:05
in Africa, in Asia —
the best quality Centella
the best quality Centella
297
773868
3291
--- Afrika'da, Asya'da --- en iyi
kalitede Centella
kalitede Centella
13:09
comes from Madagascar,
298
777159
2344
Madagaskar'dan gelir,
13:11
because that Centella contains
the three vital ingredients
the three vital ingredients
299
779503
4185
çünkü orada yetişen Centella
ilaç ve kozmetik
ilaç ve kozmetik
13:15
which are sought after by the pharma
300
783688
2226
firmalarının peşinde olduğu
13:17
and the cosmetic companies.
301
785914
2634
üç hayati bileşene sahiptir.
13:20
And the cosmetic companies
are already using it
are already using it
302
788548
2249
Kozmetik firmaları bunu şu an
13:22
to make regenerating cream.
303
790797
3082
canlandırıcı kremler yapmak için
kullanıyor.
kullanıyor.
13:25
Now, there is an ancient saying
304
793879
2789
Eski bir deyim vardır:
13:28
that for every disease known to mankind,
305
796668
3544
"İnsanın bildiği her hastalığı
13:32
there is a plant to cure it.
306
800212
2182
tedavi edecek bir bitki vardır."
13:34
Now, you may not
believe in ancient sayings.
believe in ancient sayings.
307
802394
2228
Eski deyimlere inanmayabilirsiniz.
13:36
You may think they're obsolete
308
804622
1563
Bilim ve teknoloji bu kadar
13:38
now that our science and
technology are so powerful.
technology are so powerful.
309
806185
2948
gelişmişken, deyimlerin miadının
dolduğunu düşünebilirsiniz.
dolduğunu düşünebilirsiniz.
13:41
So you may look on Centella as being
310
809133
2036
Centella'yı önemsiz, basit,
13:43
an insignificant, humble weed,
311
811169
3205
yok olsa kimsenin yokluğunu
fark etmeyeceği
fark etmeyeceği
13:46
which, if destroyed, won't be missed.
312
814374
3326
bir ot olarak görebilirsiniz.
13:49
But you know, there is no such thing as a weed.
313
817700
2435
Ama ot diye bir şey yok.
13:52
It's a plant.
314
820135
1754
O bir bitki.
13:53
It's a living biological lab
315
821889
2879
O, sorularımızın
13:56
that may well have answers
316
824768
1901
cevaplarına sahip olabilecek,
13:58
to the question that we may have,
317
826669
1958
yaşayan bir biyoloji laboratuvarı.
14:00
but we have to ensure
318
828627
1890
Bu cevaplar için biz de onun
14:02
that it has the right to live.
319
830517
2733
yaşama hakkını korumalıyız.
14:05
Thank you.
320
833250
1878
Teşekkürler.
14:07
(Applause)
321
835128
4000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Ameenah Gurib-Fakim - President of MauritiusAmeenah Gurib-Fakim is the president of the Republic of Mauritius. She has been a university professor and entrepreneur before her election as the first female Head of State of Mauritius.
Why you should listen
In June 2015, Ameenah Gurib-Fakim became the first female president of Mauritius. She's been honored as one of Foreign Policy's 2015 Global Thinkers and is moving to create opportunity and growth for her island home. Gurib-Fakim has been, prior to joining the State House, the Managing Director of the Centre International de Développement Pharmaceutique (CIDP) Research and Innovation as well as professor of organic chemistry with an endowed chair at the University of Mauritius.
Gurib-Fakim has long been a leading biodiversity scientist studying and validating the flora of Mauritius, one of the world's key biodiversity hotspots. As an entrepreneur at CIDP R & I and professor of organic chemistry, she analyzed the plants from the region for their health, nutritional and cosmetic applications.
Ameenah Gurib-Fakim | Speaker | TED.com