ABOUT THE SPEAKER
Richard Pyle - Ichthyologist
Ichthyologist Richard Pyle is a fish nerd. In his quest to discover and document new species of fish, he has also become a trailblazing exploratory diver and a pioneer of database technology.

Why you should listen

A pioneer of the dive world, Richard Pyle discovers new biodiversity on the cliffs of coral reefs. He was among the first to use rebreather technology to explore depths between 200 and 500 feet, an area often called the "Twilight Zone." During his dives, he has identified and documented hundreds of new species. Author of scientific, technical and popular articles, his expeditions have also been featured in the IMAX film Coral Reef Adventure, the BBC series Pacific Abyss and many more. In 2005, he received the NOGI Award, the most prestigious distinction of the diving world.

Currently, he is continuing his research at the Bernice P. Bishop Museum, outside Honolulu, Hawai'i, and is affiliated with the museum's comprehensive Hawaii Biological Survey. He also serves on the Board of Directors for the Association for Marine Exploration, of which he is a founding member. He continues to explore the sea and spearhead rebreather technology, and is a major contributor to the Encyclopedia of Life.

More profile about the speaker
Richard Pyle | Speaker | TED.com
TED2004

Richard Pyle: A dive into the reef's Twilight Zone

Richard Pyle nurkuje w Strefie mroku rafy koralowej

Filmed:
444,752 views

Richard Pyle w swojej fascynującej opowieści pokazuje nam życie kwitnące na klifach raf koralowych oraz prezentuje autorską, przełomową technologię dla nurków skonstruowaną specjalnie do tego sposobu nurkowania. Richard wraz z zespołem wiele ryzykują, aby odkryć sekrety nieznanych dotąd gatunków.
- Ichthyologist
Ichthyologist Richard Pyle is a fish nerd. In his quest to discover and document new species of fish, he has also become a trailblazing exploratory diver and a pioneer of database technology. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
This is the first of two ratherraczej extraordinaryniezwykły photographsfotografie I'm going to showpokazać you todaydzisiaj.
0
0
4000
To jest pierwsze z dwóch niezwykłych fotografii, które wam dziś pokażę.
00:16
It was takenwzięty 18 yearslat agotemu.
1
4000
2000
Zrobiono je 18 lat temu,
00:18
I was 19 yearslat oldstary at the time.
2
6000
2000
gdy miałem 19 lat.
00:20
I had just returnedzwrócony from one of the deepestnajgłębszy divesnurkowań I'd ever madezrobiony at that time,
3
8000
2000
Wynurzałem się wtedy z jednego z moich najgłębszych nurkowań w tamtym czasie,
00:22
-- a little over 200 feetstopy --
4
10000
2000
nieco ponad 60 metrów.
00:24
and, I had caughtzłapany this little fishryba here.
5
12000
2000
Na głębokości złapałem tę małą rybę,
00:26
It turnsskręca out that that particularszczególny one was the first liverelacja na żywo one of that ever takenwzięty aliveżywy.
6
14000
4000
Później dowiedziałem się, że był pierwszym okazem z tego gatunku, złapany żywy.
00:30
I'm not just an ichthyologistichtiolog, I'm a bonaBona fideFIDE fishryba nerdnerd.
7
18000
3000
Nie jestem tylko ichtiologiem, jestem prawdziwym maniakiem ryb.
00:33
And to a fishryba nerdnerd, this is some prettyładny excitingekscytujący stuffrzeczy.
8
21000
2000
A dla maniaka ryb, to naprawdę ekscytujące odkrycie.
00:35
And more excitingekscytujący was the factfakt that the personosoba who tookwziął this photozdjęcie
9
23000
3000
Co więcej, ekscytujący jest sam fakt, że to zdjęcie wykonał
00:38
was a guy namedo imieniu JackJack RandallRandall,
10
26000
2000
sam Jack Randall,
00:40
the greatestnajwiększy livingżycie ichthyologistichtiolog on EarthZiemia,
11
28000
2000
najznakomitszy żyjący ichtiolog na Ziem,
00:42
the GrandGrand PoobahPoobah of fishryba nerdsfrajerów, if you will.
12
30000
3000
gruba ryba wśród miłośników ryb.
00:45
And so, it was really excitingekscytujący to me to have this momentza chwilę in time,
13
33000
4000
Ta chwila przepełniła mnie radością do tego stopnia,
00:49
it really setzestaw the coursekurs for the restodpoczynek of my life.
14
37000
3000
że właśnie wtedy dostrzegłem mój życiowy cel.
00:52
But really the mostwiększość significantznaczący thing, the mostwiększość profoundgłęboki thing
15
40000
3000
Ale tak naprawdę pamiętam to zdjęcie, ponieważ
00:55
about this pictureobrazek is that it was takenwzięty two daysdni before
16
43000
2000
zrobiono je dwa dni przed wypadkiem,
00:57
I was completelycałkowicie paralyzedsparaliżowany from the neckszyja down.
17
45000
2000
po którym zostałem sparaliżowany całkowicie od szyi w dół.
00:59
I madezrobiony a really stupidgłupi kinduprzejmy of mistakebłąd
18
47000
3000
Zrobiłem naprawdę głupi błąd,
01:02
that mostwiększość 19-year-old-roczny malesmężczyźni do when they think they're immortalnieśmiertelny,
19
50000
3000
typowy dla 19 letnich chłopców, przekonanych o swojej nieśmiertelności.
01:05
and I got a badzły casewalizka of the bendszakręty,
20
53000
2000
Skończyło się fatalnym przypadkiem choroby dekompresyjnej
01:07
and was paralyzedsparaliżowany, and had to be flownpoleciał back for treatmentleczenie.
21
55000
3000
i zostałem sparaliżowany, więc musiałem przejść długą rehabilitację.
01:11
I learnednauczyli two really importantważny things that day.
22
59000
3000
Tamtego dnia nauczyłem się dwóch ważnych rzeczy.
01:14
The first thing I learnednauczyli -- well, I'm mortalśmiertelny, that's a really bigduży one.
23
62000
3000
Pierwszej - naprawdę ważnej - cóż, nie jestem nieśmiertelny;
01:17
And the seconddruga thing I learnednauczyli was that I knewwiedziałem, with profoundgłęboki certaintypewność,
24
65000
4000
oraz drugiej - upewniłem się w przekonaniu, że
01:21
that this is exactlydokładnie what I was going to do for the restodpoczynek of my life.
25
69000
3000
to jest właśnie to, co zamierzam robić przez resztę mojego życia.
01:24
I had to focusskupiać all my energiesenergie towardsw kierunku going to find
26
72000
3000
Od tego czasu skupiłem całą swoją energię na poszukiwaniu
01:27
newNowy speciesgatunki of things down on deepgłęboki coralkoral reefskoralowe.
27
75000
3000
nowych gatunków w głębinach pośród raf koralowych.
01:30
Now, when you think of a coralkoral reefRafa, this is what mostwiększość people think of:
28
78000
3000
Kiedy ktoś myśli rafie koralowej nasuwa mu się taki obraz:
01:33
all these bigduży, hardciężko, elaborateopracować coralskorale and lots of brightjasny, colorfulkolorowy fishesryby and things.
29
81000
4000
duże, twarde, rozległe koralowce, ławice ryb o jaskrawych kolorach, itp.
01:37
But, this is really just the tipWskazówka of the iceberggóra lodowa.
30
85000
2000
W rzeczywistości jest to zaledwie wierzchołek góry lodowej.
01:39
If you look at this diagramdiagram of a coralkoral reefRafa,
31
87000
3000
Spójrzmy na schemat rafy koralowej.
01:42
we know a lot about that partczęść up nearBlisko the topTop,
32
90000
2000
Bardzo dużo wiadomo o górnej części rafy,
01:44
and the reasonpowód we know so much about it
33
92000
2000
ponieważ jest to obszar
01:46
is scubanurkowanie diversnurków can very easilyz łatwością go down there and accessdostęp it.
34
94000
2000
bardzo łatwo dostępny dla nurków.
01:48
There is a problemproblem with scubanurkowanie thoughchociaż,
35
96000
3000
Problem z klasycznym nurkowaniem pojawia się,
01:51
in that it imposesnarzuca some limitationsograniczenia on how deepgłęboki you can go,
36
99000
3000
kiedy chcemy zejść głębiej. Wtedy okazuje się,
01:54
and it turnsskręca out that depthgłębokość is about 200 feetstopy.
37
102000
2000
że dolną granicą jest około 60 metrów.
01:56
I'll get into why that is in just a minutechwila.
38
104000
3000
Wyjaśnię to za minutę.
01:59
But, the pointpunkt is that scubanurkowanie diversnurków generallyogólnie stayzostać lessmniej than 100 feetstopy deepgłęboki,
39
107000
3000
Nurkowie zwykle nie przekraczają 30 metrów i schodzą niżej
02:02
and very rarelyrzadko go much belowponiżej this, at leastnajmniej, not with any kinduprzejmy of sanityzdrowie psychiczne.
40
110000
4000
naprawdę rzadko, o ile mają choć odrobinę rozsądku.
02:06
So, to go deepergłębiej, mostwiększość biologistsbiolodzy have turnedobrócony to submersiblespodwodne.
41
114000
3000
Aby zejść niżej, większość biologów korzysta z batyskafów.
02:09
Now, submersiblespodwodne are great, wonderfulwspaniale things,
42
117000
2000
Takie łodzie są naprawdę wspaniałym narzędziem,
02:11
but if you're going to spendwydać 30,000 dollarsdolarów a day to use one of these things,
43
119000
4000
ale jeśli ktoś wydaje 30 000 dolarów za dzień wynajmu,
02:15
and it's capablezdolny of going 2,000 feetstopy,
44
123000
2000
i może zanurzyć się w na 600 metrów,
02:17
you're sure not going to go fartingpierdzenia around up here in a couplepara of hundredsto feetstopy,
45
125000
3000
to nie będzie marnował czasu na kilkudziesięciu metrach,
02:20
you're going to go way, way, way, down deepgłęboki.
46
128000
2000
ale od razu zanurkuje bardzo, bardzo głęboko.
02:22
So, the bottomDolny linelinia is that almostprawie all researchBadania usingza pomocą submersiblespodwodne
47
130000
3000
Zatem niemal wszystkie naukowe łodzie podwodne
02:25
has takenwzięty placemiejsce well belowponiżej 500 feetstopy.
48
133000
2000
schodzą sporo poniżej 160 metrów.
02:27
Now, it's prettyładny obviousoczywisty at this pointpunkt that there's this zonestrefa here in the middleśrodkowy
49
135000
3000
Właśnie pomiędzy tymi dwoma granicami znajduje się strefa pośrednia,
02:30
and that's the zonestrefa that really centerscentra around my ownwłasny personalosobisty pursuitpościg of happinessszczęście.
50
138000
4000
która stanowi cel mojego dążenia do szczęśliwości.
02:34
I want to find out what's in this zonestrefa.
51
142000
2000
Chcę się dowiedzieć, co się ukrywa w tej strefie.
02:36
We know almostprawie nothing about it.
52
144000
2000
Niewiele o niej wiadomo.
02:38
ScubaNurkowanie diversnurków can't get there, submarinesOkręty podwodne go right on pastprzeszłość it.
53
146000
3000
Nurkowie nie mogą tam dotrzeć, a batyskafy szybko ją mijają.
02:41
It tookwziął me a yearrok to learnuczyć się how to walkspacerować again after I had my divingnurkowanie accidentwypadek in PalauPalau
54
149000
3000
Po moim wypadku w Palau ponowna nauka chodzenia zajęła mi rok,
02:44
and duringpodczas that yearrok I spentwydany a lot of time learninguczenie się
55
152000
2000
więc wykorzystywałem ten czas na naukę
02:46
about the physicsfizyka and physiologyfizjologia of divingnurkowanie
56
154000
2000
fizyki i fizjologii nurkowania,
02:48
and figuringzastanawianie się out how to overcomeprzezwyciężać these limitationsograniczenia.
57
156000
2000
próbując obejść istniejące ograniczenia.
02:50
So, I'm just going to showpokazać you a basicpodstawowy ideapomysł.
58
158000
2000
Pokażę wam teraz zarys teoretyczny.
02:52
We're all breathingoddechowy airpowietrze right now. AirPowietrza is a mixturemieszanina of oxygentlen and nitrogenazot,
59
160000
3000
Wszyscy oddychamy powietrzem, czyli mieszaniną tlenu i azotu.
02:55
about 20 percentprocent oxygentlen. About 80 percentprocent nitrogenazot is in our lungspłuca.
60
163000
4000
W naszych płucach jest około 20 procent tlenu i około 80 procent azotu.
02:59
And there's a phenomenonzjawisko callednazywa Henry'sHenry's LawPrawa
61
167000
2000
Jednak istnieje fenomen nazywany prawem Henry'ego,
03:01
that saysmówi that gasesgazy will dissolverozwiązać into a fluidpłyn
62
169000
2000
które mówi, że gaz rozpuszcza się w cieczy
03:03
in proportionproporcja to the partialczęściowy pressurespresje whichktóry you're exposingnarażania them to.
63
171000
3000
proporcjonalnie do wywieranego na nim ciśnienia.
03:06
So, basicallygruntownie the gasgaz dissolvesrozpuszcza się into our bodyciało.
64
174000
3000
Czyli gaz rozpuszcza się w naszym ciele.
03:09
The oxygentlen is boundgranica by metabolismmetabolizm, we use it for energyenergia.
65
177000
3000
Tlen bierze udział w procesie metabolizmu, wytwarza energię.
03:12
The nitrogenazot just sortsortować of floatsSpławiki around in our bloodkrew and tissuestkanki,
66
180000
2000
Azot po prostu płynie w naszej krwi i tkankach,
03:14
and that's all fine, that's how we're designedzaprojektowany.
67
182000
2000
jest to norma, tak jesteśmy zaprojektowani.
03:16
The problemproblem happensdzieje się when you startpoczątek to go underwaterPodwodny.
68
184000
2000
Problem pojawia się, gdy zaczynamy schodzić pod wodę.
03:18
Now, the deepergłębiej you go underwaterPodwodny, the higherwyższy the pressurenacisk is.
69
186000
3000
Im głębiej schodzimy, tym większe jest ciśnienie.
03:21
If you were to go down to a depthgłębokość of about 130 feetstopy,
70
189000
3000
Jeśli zejdziemy na głębokość około 40 metrów,
03:24
whichktóry is the recommendedzalecane limitlimit for mostwiększość scubanurkowanie diversnurków,
71
192000
2000
która jest granicą rekomendowaną dla większości nurków,
03:26
you get this pressurenacisk effectefekt.
72
194000
2000
doświadczymy wzrostu ciśnienia.
03:28
And the effectefekt of that pressurenacisk is that you have an increasedzwiększony densitygęstość
73
196000
3000
Zatem wraz z ciśnieniem wzrasta zagęszczenie
03:31
of gasgaz moleculesCząsteczki in everykażdy breathoddech you take.
74
199000
2000
molekuł gazu w każdym naszym wdechu.
03:33
Over time, those gasgaz moleculesCząsteczki dissolverozwiązać into your bloodkrew and tissuestkanki
75
201000
4000
Z upływem czasu cząsteczki gazu rozpuszczają się we krwi i tkankach
03:37
and startpoczątek to fillwypełniać you up.
76
205000
2000
i zaczynają wypełniać ciało.
03:39
Now, if you were to go down to, say, 300 feetstopy,
77
207000
2000
Jeśli zejdziecie na głębokość około 90 metrów,
03:41
you don't have fivepięć timesczasy as manywiele gasgaz moleculesCząsteczki in your lungspłuca --
78
209000
2000
cząsteczek gazu w płucach nie będzie 5 razy więcej...
03:43
you've got 10 timesczasy as manywiele gasgaz moleculesCząsteczki in your lungspłuca.
79
211000
3000
będzie ich 10 razy więcej.
03:46
And, sure enoughdość, they dissolverozwiązać into your bloodkrew, and into your tissuestkanki as well.
80
214000
4000
Zapewniam, że one również rozpuszczą się w waszej krwi i tkankach.
03:50
And of coursekurs, if you were to down to where there's 15 timesczasy as much --
81
218000
3000
A jeżeli zejdziemy do miejsca, gdzie będziemy ich mieli 15-krotnie więcej...
03:53
the deepergłębiej you go, the more exacerbatingzaostrzając the problemproblem becomesstaje się.
82
221000
3000
im głębiej zejdziemy, tym bardziej problem się nasili.
03:56
And the problemproblem, the limitationograniczenie of divingnurkowanie with airpowietrze
83
224000
3000
Ograniczeniem podczas nurkowania z tlenem
03:59
is all those dotskropki in your bodyciało -- all the nitrogenazot and all the oxygentlen.
84
227000
3000
są wszystkie te kropki na ciele, czyli azot i tlen.
04:02
There'reJesteśmy threetrzy basicpodstawowy limitationsograniczenia of scubanurkowanie divingnurkowanie.
85
230000
2000
Są trzy podstawowe ograniczenia przy nurkowaniu.
04:04
The first limitationograniczenie is the oxygentlen --
86
232000
2000
Pierwszym jest tlen -
04:06
oxygentlen toxicitytoksyczność.
87
234000
2000
toksyczność tlenu.
04:08
Now, we all know the songpiosenka: "Love is like oxygentlen./
88
236000
2000
Wszyscy znamy piosenkę "Miłość jest jak powietrze.
04:10
You get too much, you get too highwysoki./
89
238000
2000
masz go za dużo, odlatujesz,
04:12
Not enoughdość, and you're going to dieumierać."
90
240000
2000
masz go za mało - umierasz"
04:14
Well, in the contextkontekst of divingnurkowanie, you get too much, you dieumierać alsorównież.
91
242000
2000
W kontekście nurkowania, od nadmiernej ilości tlenu też umierasz.
04:16
You dieumierać alsorównież because oxygentlen toxicitytoksyczność can causeprzyczyna a seizurekonfiskata --
92
244000
4000
Toksyczność tlenu może spowodować drgawki,
04:20
makesczyni you convulsewstrząsnąć underwaterPodwodny, not a good thing to happenzdarzyć underwaterPodwodny.
93
248000
3000
a gdy konwulsje wystąpią pod wodą, nie rokuje to zbyt dobrze.
04:23
It happensdzieje się because there's too much concentrationstężenie of oxygentlen in your bodyciało.
94
251000
4000
Dzieje się tak, ponieważ powstaje zbyt duża koncentracja tlenu w ciele.
04:27
The nitrogenazot has two problemsproblemy.
95
255000
2000
Azot generuje dwa problemy.
04:29
One of them is what JacquesJacques CousteauCousteau callednazywa "rapturezachwyt of the deepgłęboki."
96
257000
3000
Pierwszy z nich Jacques Cousteau nazwał "zachwytem głębią"
04:32
It's nitrogenazot narcosisnarkoza.
97
260000
2000
To narkoza azotowa.
04:34
It makesczyni you loopyLoopy.
98
262000
2000
Powoduje, że tracimy świadomość.
04:36
The deepergłębiej you go, the loopierloopier you get.
99
264000
2000
Im głębiej zejdziemy, tym bardziej nas odurzy.
04:38
You don't want to drivenapęd drunkpijany, you don't want to divenurkować drunkpijany, so that's a realreal bigduży problemproblem.
100
266000
3000
Nurkowanie po pijanemu jest jak prowadzenie pod wpływem - stwarza duży problem.
04:41
And of coursekurs, the thirdtrzeci problemproblem is the one I founduznany out the hardciężko way in PalauPalau,
101
269000
3000
I ostatni, trzeci problem, który doświadczyłem w Palau na własnej skórze,
04:44
whichktóry is the bendszakręty.
102
272000
2000
czyli choroba dekompresyjna.
04:46
Now the one thing that I forgotzapomniałem to mentionwzmianka,
103
274000
2000
Zapomniałem wspomnieć o jednej rzeczy,
04:48
is that to obviateprzeciwdziałanie the problemproblem of the nitrogenazot narcosisnarkoza --
104
276000
2000
można zapobiec narkozie azotowej,
04:50
all of those blueniebieski dotskropki in our bodyciało --
105
278000
2000
tym niebieskim kropkom na ciele...
04:52
you removeusunąć the nitrogenazot and you replacezastąpić it with heliumHel.
106
280000
2000
jeżeli usuniemy azot, a w jego miejsce umieścimy hel.
04:54
Now helium'sHel a gasgaz, there're a lot of reasonspowody why helium'sHel good,
107
282000
3000
Pod wieloma względami hel jest użytecznym gazem,
04:57
it's a tinymalutki moleculecząsteczka, it's inertobojętny,
108
285000
2000
Składa się z małych molekuł, jest obojętny
04:59
it doesn't give you narcosisnarkoza.
109
287000
2000
i nie usypia.
05:01
So that's the basicpodstawowy conceptpojęcie that we use.
110
289000
2000
Jest to jedna z naszych metod rozwiązania problemu.
05:03
But, the theory'sw teorii relativelystosunkowo easyłatwo.
111
291000
2000
Ale teoria jest względnie łatwa.
05:05
The trickyzdradliwy partczęść is the implementationrealizacja.
112
293000
2000
Wdrożenie pomysłu jest bardziej złożone.
05:07
So, this is how I beganrozpoczął się, about 15 yearslat agotemu.
113
295000
2000
Tak zaczynałem około 15 lat temu
05:09
I'll admitprzyznać, it wasn'tnie było exactlydokładnie the smartestnajmądrzejszy of startszaczyna się,
114
297000
2000
i teraz przyznaję, że to nie był genialny start,
05:11
but, you know, you got to startpoczątek somewheregdzieś.
115
299000
2000
ale od czegoś trzeba zacząć.
05:13
At the time, I wasn'tnie było the only one who didn't know what I was doing --
116
301000
3000
Wtedy jeszcze nie wiedziałem, co robię, ale nie byłem sam...
05:16
almostprawie nobodynikt did.
117
304000
2000
prawie nikt nie wiedział.
05:18
And this rigtakielunek was actuallytak właściwie used for a divenurkować of 300 feetstopy.
118
306000
2000
Ten ekwipunek posłużył mi do nurkowania na 100 metrów.
05:20
Over time we got a little bitkawałek better at it,
119
308000
2000
Z upływem czasu udoskonalaliśmy konstrukcje,
05:22
and we cameoprawa ołowiana witrażu up with this really sophisticated-lookingelegancki wygląd rigtakielunek
120
310000
2000
aż osiągnęliśmy tę wyszukanie wyglądającą instalację.
05:24
with fourcztery scubanurkowanie tanksczołgi and fivepięć regulatorsregulatory
121
312000
2000
Posiadała cztery butle i pięć regulatorów
05:27
and all the right gasgaz mixturesmieszaniny and all that good stuffrzeczy.
122
315000
1000
oraz wszystkie niezbędne mieszanki i dodatki.
05:28
And it was fine and dandyelegant,
123
316000
2000
Było to dobre, śliczne
05:30
and it alloweddozwolony us to go down and find newNowy speciesgatunki.
124
318000
2000
i pozwoliło nam zejść głębiej i odkryć nowe gatunki.
05:32
This pictureobrazek was takenwzięty 300 feetstopy deepgłęboki, catchinguchwyt newNowy speciesgatunki of fishryba.
125
320000
2000
Tutaj łapiemy nowy gatunek ryby na głębokośc 100 metrów.
05:34
But, the problemproblem was that it didn't allowdopuszczać us much time.
126
322000
2000
Jednak to urządzenie nie dawało nam zbyt dużo czasu.
05:36
For all its bulkobjętość and sizerozmiar,
127
324000
2000
Mimo swojej objętości i rozmiarów,
05:38
it only gavedał us about 15 minutesminuty at mostwiększość down at those sortssortuje of depthsgłębokości.
128
326000
3000
pozwalało nam najwyżej na 15 minut pracy na pełnej głębokości.
05:41
We neededpotrzebne more time.
129
329000
2000
Potrzebowaliśmy więcej czasu.
05:43
There had to be a better way.
130
331000
2000
Musiał być lepszy sposób.
05:45
And, indeedw rzeczy samej, there is a better way.
131
333000
2000
I rzeczywiście, jest taki sposób.
05:47
In 1994, I was fortunateszczęście enoughdość to get accessdostęp
132
335000
2000
W 1994 uzyskałem dostęp
05:49
to these prototypeprototyp closed-circuitObieg zamknięty rebreathersRecyrkulator.
133
337000
2000
do prototypu apratu oddechowego o układzie zamkniętym.
05:51
AlrightW porządku, closed-circuitObieg zamknięty rebreatherRebreather --
134
339000
2000
Tak zwana oddycharka.
05:53
what is it about it that makesczyni it differentróżne from scubanurkowanie,
135
341000
2000
Co czyni ją wyjątkową i lepszą
05:55
and why is it better?
136
343000
2000
od tradycyjnych aparatów nurkowych?
05:57
Well, there are threetrzy mainGłówny advantagesZalety to a rebreatherRebreather.
137
345000
2000
Oddycharka ma trzy istotne zalety.
05:59
One, they're quietcichy, they don't make any noisehałas.
138
347000
2000
Po pierwsze, jest cicha i nie wydaje żadnego dźwięku.
06:01
Two, they allowdopuszczać you to stayzostać underwaterPodwodny longerdłużej.
139
349000
2000
Po drugie, pozwala dłużej przebywać pod wodą.
06:03
ThreeTrzy, they allowdopuszczać you to go deepergłębiej.
140
351000
2000
Po trzecie, pozwala zejść głębiej.
06:05
How is it that they do that?
141
353000
2000
Skąd się biorą te zalety?
06:07
Well, in orderzamówienie to really understandzrozumieć how they do that
142
355000
2000
Żeby naprawdę zrozumieć jak działają,
06:09
you have to take off the hoodkaptur, and look underneathpod spodem and see what's going on.
143
357000
3000
trzeba zdjąć pokrywę i spojrzeć na ich budowę.
06:12
There are threetrzy basicpodstawowy systemssystemy to a closed-ZAMKNIĘTA- circuitobwód rebreatherRebreather.
144
360000
2000
Oddycharka ma trzy podstawowe systemy o obiegu zamkniętym.
06:14
The mostwiększość fundamentalfundamentalny of these is callednazywa the breathingoddechowy looppętla.
145
362000
2000
Pierwszy z nich nazywa się pętlą oddychania,
06:16
It's a breathingoddechowy looppętla because you breatheoddychać off of it,
146
364000
3000
ponieważ bezpośrednio przez ten system się oddycha.
06:19
and it's a closedZamknięte looppętla, and you breatheoddychać the samepodobnie gasgaz around and around and around.
147
367000
3000
Układ pracuje w obiegu ciągłym, czyli cały czas oddycha się tym samym gazem.
06:22
So there's a mouthpieceustnik that you put in your mouthusta,
148
370000
2000
W ustach umieszcza się ustnik,
06:24
and there's alsorównież a counterlungcounterlung,
149
372000
2000
jest też przeciwpłuco,
06:26
or in this casewalizka, two counterlungscounterlungs.
150
374000
2000
w tym przypadku dwa przeciwpłuca.
06:28
Now, the counterlungscounterlungs aren'tnie są high-techwysoka technologia, they're just simplypo prostu flexibleelastyczne bagstorby.
151
376000
3000
Przeciwpłuca nie są złożonymi urządzeniami, ale prostymi elastycznymi workami.
06:31
They allowdopuszczać you to mechanicallymechanicznie breatheoddychać, or mechanicallymechanicznie ventilateprzewietrzyć.
152
379000
3000
Pozwalają na mechaniczne oddychanie, lub mechaniczną wentylację.
06:34
When you exhalewydychać your breathoddech, it goesidzie in the exhalewydychać counterlungcounterlung:
153
382000
2000
Kiedy wypuszczamy oddech, trafia on do przeciwpłuca wydechowego,
06:36
when you inhalewdychać a breathoddech, it comespochodzi from the inhalewdychać counterlungcounterlung.
154
384000
3000
a kiedy nabieramy, powietrze pochodzi z przeciwpłuca wdechowego.
06:39
It's just pureczysty mechanicsmechanika, allowingpozwalać you to cyclecykl airpowietrze throughprzez this breathingoddechowy looppętla.
155
387000
3000
To tylko czysta mechanika, która pozwala powietrzu krążyć w obiegu zamkniętym.
06:42
And, the other componentskładnik on a breathingoddechowy looppętla
156
390000
3000
Innym elementem pętli oddychania
06:45
is the carbonwęgiel dioxidedwutlenek absorbentchłonne canisterKanister.
157
393000
3000
jest zbiornik z pochłaniaczem dwutlenku węgla.
06:48
Now, as we breatheoddychać, we produceprodukować carbonwęgiel dioxidedwutlenek,
158
396000
2000
Kiedy oddychamy, wytwarzamy dwutlenek węgla,
06:50
and that carbonwęgiel dioxidedwutlenek needswymagania to be scrubbedusunięty out of the systemsystem.
159
398000
3000
który powinien być wydalony z systemu.
06:53
There's a chemicalchemiczny filterfiltr in there
160
401000
2000
W środku jest filtr chemiczny,
06:55
that pullsciągnie the carbonwęgiel dioxidedwutlenek out of the breathingoddechowy gasgaz --
161
403000
3000
który wiąże dwutlenek węgla, usuwając go z obiegu,
06:58
so that, when it comespochodzi back to us to breatheoddychać again, it's safebezpieczny to breatheoddychać again.
162
406000
3000
dzięki czemu można bezpieczenie zaczerpnąć następny oddech.
07:01
So that's the breathingoddechowy looppętla in a nutshellłupina orzecha.
163
409000
3000
Tak wygląda w pigułce pętla oddychania.
07:04
The seconddruga mainGłówny componentskładnik of a closed-circuitObieg zamknięty rebreatherRebreather is the gasgaz systemsystem.
164
412000
3000
Drugim istotnym elementem oddycharki jest system gazowy.
07:07
The primarypodstawowa purposecel, powód of the gasgaz systemsystem
165
415000
3000
Podstawową rolą systemu gazowego
07:10
is to providezapewniać oxygentlen, to replenishuzupełnienia the oxygentlen that your bodyciało consumeszużywa.
166
418000
4000
jest uzupełnianie tlenu, który został zużyty przez organizm.
07:14
So the mainGłówny tankczołg, the mainGłówny criticalkrytyczny thing,
167
422000
3000
Główny zbiornik - bardzo ważny element -
07:17
is this oxygentlen gasgaz supplyDostawa cylindercylinder we have here.
168
425000
2000
to butla z zapasem tlenu.
07:19
But, if we only had an oxygentlen gasgaz supplyDostawa cylindercylinder
169
427000
2000
Ale gdybyśmy mieli tylko butlę z zapasem tlenu
07:21
we wouldn'tnie be ablezdolny to go very deepgłęboki,
170
429000
2000
nie moglibyśmy zejść zbyt głęboko,
07:23
because we'dpoślubić runbiegać into oxygentlen toxicitytoksyczność very, very quicklyszybko.
171
431000
2000
ponieważ bardzo szybko doświadczylibyśmy toksyczności tlenu.
07:25
So we need anotherinne gasgaz, something to diluteRozcieńczyć the oxygentlen with.
172
433000
3000
Potrzebujemy więc innego gazu, którym można rozrzedzić tlen,
07:28
And that, fittinglytrafnie enoughdość, is callednazywa the diluentrozcieńczalnik gasgaz supplyDostawa.
173
436000
4000
a tę rolę bardzo dobrze spełnia zbiornik gazu rozpuszczającego.
07:32
In our applicationsAplikacje, we generallyogólnie put airpowietrze insidewewnątrz this diluentrozcieńczalnik gasgaz supplyDostawa,
174
440000
4000
Zwykle, jako gaz rozpuszczający, wykorzystujemy powietrze,
07:36
because it's a very cheaptani and easyłatwo sourceźródło of nitrogenazot.
175
444000
3000
ponieważ jest bardzo tanim i łatwo dostępnym źródłem azotu.
07:39
So that's where we get our nitrogenazot from.
176
447000
2000
To jest nasze źródło azotu.
07:41
But, if we want to go deepergłębiej, of coursekurs, we need anotherinne gasgaz supplyDostawa.
177
449000
3000
Jeśli chcemy zejść głębiej, potrzebujemy jeszcze jednego zbiornika gazu.
07:44
We need heliumHel, and the heliumHel is what we really need to go deepgłęboki.
178
452000
2000
Potrzebujemy helu, który jest niezbędny, aby zejść głęboko.
07:46
And usuallyzazwyczaj we'lldobrze have a slightlynieco largerwiększy cylindercylinder
179
454000
2000
I zwykle będziemy mieć trochę większą butlę,
07:48
mountedzamontowany exteriorzewnętrzny on the rebreatherRebreather, like this.
180
456000
3000
zamocowaną na zewnątrz oddycharki, tak jak tutaj.
07:51
And that's what we use to injectwstrzykiwać, as we startpoczątek to do our deepgłęboki divesnurkowań.
181
459000
3000
Właśnie ten gaz wykorzystujemy, gdy zaczynamy głębokie nurkowanie.
07:54
We alsorównież have a seconddruga oxygentlen cylindercylinder, that's solelywyłącznie as a back-upback-up
182
462000
3000
Mamy też drugi zbiornik z tlenem stanowiący rezerwę bezpieczeństwa.
07:57
in casewalizka there's a problemproblem with our first oxygentlen supplyDostawa we can continueKontyntynuj to breatheoddychać.
183
465000
4000
Gdyby wystąpił problem z pierwszą butlą, możemy kontynuować oddychanie.
08:01
And the way you managezarządzanie all these differentróżne gasesgazy and all these differentróżne gasgaz supplieskieszonkowe dzieci
184
469000
3000
Wszystkie te butle i gazy są koordynowane za pomocą tego
08:04
is this really high-techwysoka technologia, sophisticatedwyrafinowany gasgaz blockblok up on the frontz przodu here,
185
472000
4000
wysoce zaawansowanego technicznie, łatwo dostępnego
08:08
where it's easyłatwo to reachdosięgnąć.
186
476000
2000
urządzenia z przodu.
08:10
It's got all the valveszawory and knobsgałki and things you need to do
187
478000
2000
Ma wszystkie zawory i pokrętła niezbędne
08:12
to injectwstrzykiwać the right gasesgazy at the right time.
188
480000
2000
do prawidłowego dozowania odpowiednich gazów.
08:14
Now, normallynormalnie you don't have to do that because all of it's doneGotowe automaticallyautomatycznie for you
189
482000
3000
Ogólnie, nie trzeba się tym zajmować, bo pracuje automatycznie, wspomagane przez
08:17
with the electronicselektronika, the thirdtrzeci systemsystem of a rebreatherRebreather.
190
485000
2000
układ elektroniczny, który stanowi trzeci system oddycharki.
08:19
The mostwiększość criticalkrytyczny partczęść of a rebreatherRebreather is the oxygentlen sensorsczujniki.
191
487000
3000
Najważniejszymi częściami oddycharki są czujniki tlenu.
08:22
You need threetrzy of them, so that if one of them goesidzie badzły, you know whichktóry one it is.
192
490000
3000
Potrzeba trzech - jeśli jeden się zepsuje, będzie wiadomo który.
08:25
You need votinggłosowanie logiclogika.
193
493000
2000
Logika dwóch z trzech.
08:27
You alsorównież have threetrzy microprocessorsmikroprocesory.
194
495000
2000
Układ zawiera też trzy mikroprocesory,
08:29
Any one of those computerskomputery can runbiegać the entireCały systemsystem,
195
497000
2000
każdy z nich może zarządzać całym systemem,
08:31
so if you have to losestracić two of them,
196
499000
2000
więc dwa stanowią tylko rezerwę bezpieczeństwa.
08:34
there's alsorównież back-upback-up powermoc supplieskieszonkowe dzieci.
197
502000
2000
Jest także zapasowe zasilanie
08:36
And of coursekurs there're multiplewielokrotność displayswyświetla, to get the informationInformacja to the divernurek.
198
504000
2000
oraz liczne wyświetlacze dostarczające informacji nurkowi.
08:39
This is the high-techwysoka technologia gadgetrygadgetry that allowspozwala us to do what we do
199
507000
2000
Wszystkie te nowoczesne gadżety pozwalają nam wykonywać pracę
08:41
on these kindsrodzaje of deepgłęboki divesnurkowań.
200
509000
2000
podczas głębokich zanurzeń.
08:43
And I can talk about it all day -- just askzapytać my wifeżona --
201
511000
2000
Mógłbym o tym mówić cały dzień... spytajcie moją żonę...
08:45
but I want to moveruszaj się on to something that's kinduprzejmy of much more interestingciekawy.
202
513000
2000
Chciałbym jednak przejść do czegoś o wiele bardziej interesującego.
08:47
I'm going to take you on a deepgłęboki divenurkować.
203
515000
2000
Zabiorę was w podwodną podróż.
08:49
I'm going to showpokazać you what it's like to do one of these divesnurkowań that we do.
204
517000
2000
Pokażę wam jak się wykonuje jedno z takich nurkowań.
08:51
We startpoczątek up here on the boatłódź, and for all this high-techwysoka technologia, expensivedrogi equipmentsprzęt,
205
519000
3000
Zaczynamy klasycznie na łódce i pomimo całej tej nowoczesnej techniki,
08:54
this is still the bestNajlepiej way to get in the waterwoda -- just pfftPFFT! --
206
522000
2000
ciągle najlepszą metodą wskoczenia do wody jest po prostu... pff!...
08:56
flopflop over the sidebok of the boatłódź.
207
524000
2000
Przewrót w tył z burty łódki.
08:58
Now, as I showedpokazał you in the earlierwcześniej diagramdiagram,
208
526000
3000
Tak jak pokazałem wam wcześniej na wykresie,
09:01
these reefskoralowe that we divenurkować on startpoczątek out nearBlisko the surfacepowierzchnia
209
529000
3000
rafy, na których nurkujemy zaczynają się tuż przy powierzchni
09:04
and they go almostprawie verticallypionowo, completelycałkowicie straightproste down.
210
532000
3000
i schodzą niemal pionowo w dół.
09:07
So, we dropupuszczać in the waterwoda, and we just sortsortować of go over the edgekrawędź of this cliffUrwisko,
211
535000
3000
Zanurzamy się w wodzie i płyniemy w dół wzdłuż klifu
09:10
and then we just startpoczątek droppingupuszczanie, droppingupuszczanie, droppingupuszczanie.
212
538000
2000
i opadamy, opadamy, opadamy.
09:12
People have askedspytał me, "It mustmusi take a long time to get there?"
213
540000
2000
Ludzie pytają mnie: "Pewnie sporo czasu zabiera, żeby zejść na dół?"
09:14
No, it only takes a couplepara of minutesminuty to get all the way down
214
542000
2000
To nieprawda, wystarczy kilka minut żeby zejść na dół,
09:16
to threetrzy or fourcztery hundredsto feetstopy, whichktóry is where we're aimingcelem for.
215
544000
3000
na 100 - 120 metrów, co jest naszym docelowym obszarem.
09:19
It's kinduprzejmy of like skydivingskoki spadochronowe in slowpowolny motionruch.
216
547000
2000
To jak skakanie ze spadochronem w zwolnionym tempie.
09:21
It's really a very interestingciekawy --
217
549000
2000
To naprawdę bardzo interesujące...
09:23
you ever see "The AbyssOtchłań" where EdEd HarrisHarris, you know,
218
551000
2000
widzieliście kiedyś film "Otchłań", gdzie Ed Harris
09:25
he's sinkingzatopienie down alongwzdłuż the sidebok of the wallŚciana?
219
553000
2000
opadał wzdłuż ściany?
09:27
That's kinduprzejmy of what it feelsczuje like. It's prettyładny amazingniesamowity.
220
555000
2000
Czuje się właśnie coś takiego. To bardzo niezwykłe.
09:29
AlsoRównież, when you get down there, you find that the waterwoda is very, very clearjasny.
221
557000
2000
Kiedy dotrzecie na daną głębokość, odkryjecie, że woda jest wyjątkowo czysta.
09:31
It's extremelyniezwykle clearjasny waterwoda, because there's hardlyledwie any planktonplankton.
222
559000
2000
Woda jest niezwykle czysta, bo nie ma tam prawie planktonu.
09:33
But, when you turnskręcać on your lightlekki, you look around at the cavesjaskinie,
223
561000
2000
Ale, kiedy włączycie światło i przyjrzycie się jaskiniom,
09:35
and all of a suddennagły you're confrontedkonfrontowany with a tremendousogromny amountilość of diversityróżnorodność,
224
563000
3000
nagle odkryjecie oszałamiającą różnorodność tamtejszego świata.
09:38
much more than anyonektokolwiek used to believe.
225
566000
2000
Trudno uwierzyć osobie, która tam nie była.
09:40
Now not all of it is newNowy speciesgatunki --
226
568000
3000
Nie wszystkie z żyjących tam stworzeń to nowe gatunki,
09:43
like that fishryba you see with the whitebiały stripepasek,
227
571000
2000
tak jak ta ryba z białym paskiem.
09:45
that's a knownznany speciesgatunki.
228
573000
2000
To znany gatunek.
09:47
But, if you look carefullyostrożnie into the cracksspękanie and crevicesszczeliny,
229
575000
2000
Ale, gdy zajrzymy dokładniej w szczeliny i szpary,
09:49
you'llTy będziesz see little things scurryingscurrying all over the placemiejsce.
230
577000
4000
zobaczymy małe rozpierzchające się stworzonka.
09:53
There's a just-unbelievablepo prostu niewiarygodne diversityróżnorodność.
231
581000
2000
Jest tam po prostu niewiarygodna różnorodność.
09:55
It's not just fishryba, eitherzarówno.
232
583000
2000
Nie dotyczy ona tylko ryb.
09:57
These are crinoidscrinoids, spongesgąbki, blackczarny coralskorale. There'reJesteśmy some more fishesryby.
233
585000
3000
To są liliowce, gąbki, czarne korale oraz inne wodne stworzenia.
10:00
And those fishesryby that you see right now are newNowy speciesgatunki.
234
588000
2000
Wszystkie ryby, które widzicie są nowymi gatunkami.
10:02
They're still newNowy speciesgatunki because I had a videowideo cameraaparat fotograficzny on this divenurkować insteadzamiast of my netnetto,
235
590000
4000
Ciągle nimi są, ponieważ akurat na to nurkowanie wziąłem kamerę zamiast siatki,
10:06
so they're still waitingczekanie down there for someonektoś to go find them.
236
594000
3000
tak więc wciąż czekają na dole na swojego odkrywcę.
10:09
But this is what it lookswygląda like,
237
597000
2000
Tak to wygląda,
10:11
and this kinduprzejmy of habitatsiedlisko just goesidzie on and on and on for milesmile.
238
599000
3000
takie siedliska rozciągają się całymi kilometrami.
10:14
This is PapuaPapua, NewNowy GuineaGwinea.
239
602000
2000
To jest Papua, Nowa Gwinea.
10:16
Now little fishesryby and invertebratesbezkręgowce aren'tnie są the only things we see down there.
240
604000
3000
Te małe rybki i bezkręgowce nie są jedynymi zaobserwowanymi osobnikami.
10:19
We alsorównież see sharksrekiny,
241
607000
2000
Widzimy też rekiny
10:21
much more regularlyregularnie than I would have expectedspodziewany to.
242
609000
3000
i to dużo częściej niż się tego spodziewaliśmy.
10:24
And we're not quitecałkiem sure why.
243
612000
2000
Sami nie jesteśmy pewni dlaczego.
10:26
But what I want you to do right now is imaginewyobrażać sobie yourselfsiebie 400 feetstopy underwaterPodwodny,
244
614000
2000
Wyobraźcie sobie, że jesteście teraz 120 metrów pod wodą
10:28
with all this high-techwysoka technologia gearbiegu on your back,
245
616000
2000
z całym tym osprzętem na plecach,
10:30
you're in a remotezdalny reefRafa off PapuaPapua, NewNowy GuineaGwinea,
246
618000
2000
na odległej rafie w Papui Nowej Gwinei,
10:32
thousandstysiące of milesmile from the nearestnajbliższy recompressionrekompresji chamberizba,
247
620000
3000
tysiące kilometrów od najbliższej komory dekompresyjnej
10:35
and you're completelycałkowicie surroundedotoczony by sharksrekiny.
248
623000
3000
i jesteście otoczeni przez rekiny.
10:38
VideoWideo: Look at those ...
249
626000
2000
Wideo: Spójrzcie na te ...
10:40
Uh-ohOjej ... uh-ohuh-oh!
250
628000
2000
Uh-oh ...uh-oh!
10:42
I think we have theirich attentionUwaga. (LaughterŚmiech)
251
630000
4000
Myślę, że zwróciliśmy ich uwagę. (śmiech)
10:46
RichardRichard PylePyle: When you startpoczątek talkingmówić like DonaldDonald DuckKaczka,
252
634000
3000
Richard Pyle: Kiedy zaczynamy mówić jak Kaczor Donald,
10:49
there's no situationsytuacja in the worldświat that can seemwydać się tenseczas.
253
637000
2000
na pewno nie wyczują naszego napięcia.
10:51
(LaughterŚmiech)
254
639000
3000
(śmiech)
10:54
So, we're down there, and this is at 400 feetstopy --
255
642000
2000
Zatem jesteśmy tam na dole, na 120 metrach,
10:57
that's looking straightproste up, by the way,
256
645000
1000
przy okazji, tak wygląda widok w górę,
10:58
so you can get a sensesens of how fardaleko away the surfacepowierzchnia is.
257
646000
2000
możecie poczuć jak daleko jest powierzchnia.
11:00
And if you're a biologistbiolog and you know about sharksrekiny,
258
648000
2000
Jeśli jesteście biologami, znacie się na rekinach
11:02
and you want to assessoszacować, you know, how much jeopardyzagrożona am I really in here,
259
650000
4000
i chcecie ocenić jakie grozi wam niebezpieczeństwo,
11:06
there's one questionpytanie that sortsortować of jumpsskacze to the forefrontForefront of your mindumysł immediatelynatychmiast
260
654000
4000
nasuwa się podstawowe pytanie,
11:10
whichktóry is --
261
658000
2000
czyli...
11:12
DiverNurek 1 (VideoWideo): What kinduprzejmy of sharksrekiny?
262
660000
3000
Nurek 1 (Wideo): Jaki to gatunek rekina?
11:15
DiverNurek 2: Uh, silvertipsrebrnopłetwe sharksrekiny.
263
663000
2000
Nurek 2: żarłacz srebrnopłetwy.
11:17
DiverNurek 1: Oh.
264
665000
1000
Nurek 1: Aha.
11:18
RPRP: SilvertipSrebrnopłetwe sharksrekiny -- they're actuallytak właściwie threetrzy speciesgatunki of sharksrekiny here.
265
666000
2000
RP: żarłacze srebrnopłetwe... właściwie są tutaj 3 rodzaje rekinów.
11:20
The silvertipsSilvertips are the one with the whitebiały edgeskrawędzie on the finFin,
266
668000
3000
Srebrnopłetwe to te z białymi krawędziami na płetwie.
11:23
and there're alsorównież grayszary reefRafa sharksrekiny and some hammerheadsHammerheads off in the distancedystans.
267
671000
3000
Są też rekiny szare i rafowe oraz kilka rekinów młotów w oddali.
11:26
And yes, it's a little nerve-wrackingdenerwujący.
268
674000
3000
Tak. To trochę stresujący widok.
11:30
DiverNurek 2 (VideoWideo): HooHoo!
269
678000
2000
Diver 2 (Wideo): Hej!
11:33
That little guy is friskyrozbrykany! (LaughterŚmiech)
270
681000
3000
Ten mały jest rozbrykany! (śmiech)
11:38
Now, you've seenwidziany videowideo like this on TVTELEWIZOR a lot,
271
686000
4000
Pewnie widzieliście niejedno takie nagranie w telewizji.
11:42
and it's very intimidatingzastraszenia, and I think it givesdaje the wrongźle impressionwrażenie about sharksrekiny.
272
690000
3000
Potrafią nieźle nastraszyć, ale tak naprawdę tworzą mylne wyobrażenia o rekinach.
11:45
SharksRekiny are actuallytak właściwie not very dangerousniebezpieczny animalszwierzęta
273
693000
2000
Rekiny nie są bardzo niebezpiecznymi zwierzętami.
11:47
and that's why we weren'tnie były worriedzmartwiony much, why we were jokingżarty around down there.
274
695000
3000
Tak naprawdę, nie martwiliśmy się, ale stroiliśmy sobie z nich żarty tam na dole.
11:50
More people are killedzabity by pigswieprzowy, more people are killedzabity by lightningBłyskawica strikesUderzenia,
275
698000
3000
Więcej ludzi zostaje zabitych przez świnie, piorun,
11:53
more people are killedzabity at soccerpiłka nożna gamesGry in EnglandAnglia.
276
701000
3000
albo podczas rozgrywek piłkarskich w Anglii.
11:56
There's a lot of other wayssposoby you can dieumierać.
277
704000
2000
śmierć może zaskoczyć nas na wiele innych sposobów.
11:58
And I'm not makingzrobienie that stuffrzeczy up.
278
706000
2000
Wcale nie wymyślam.
12:00
CoconutsOrzechy kokosowe! You can get killedzabity by a coconutkokosowy more likelyprawdopodobne than killedzabity by a sharkrekin.
279
708000
3000
Kokosy! Masz większe szanse zginąć od ich uderzenia niż od ataku rekina.
12:03
So sharksrekiny aren'tnie są quitecałkiem as dangerousniebezpieczny as mostwiększość people make them out to be.
280
711000
4000
Rekiny nie są więc tak niebezpieczne, jak wydaje się większości ludzi.
12:07
Now, I don't know if any of you get U.S. NewsAktualności and WorldŚwiat ReportRaport --
281
715000
3000
Nie wiem czy ktoś z was czytał U.S. News and World Report...
12:10
I got the recentniedawny issuekwestia.
282
718000
2000
Mam ostatni numer.
12:12
There's a coverpokrywa storyfabuła all about the great explorersodkrywcy of our time.
283
720000
2000
Tytułowy temat dotyczy wielkich odkrywców naszych czasów.
12:14
The last articleartykuł is an articleartykuł entitleduprawniona "No NewNowy FrontiersGranic."
284
722000
4000
Ostatni artykuł nazywa się "Brak Nowych Granic".
12:18
It questionspytania whetherczy or not there really are any newNowy frontiersgranic out there,
285
726000
4000
Zawarte są tam rozważania czy są jeszcze jakieś białe plamy,
12:22
whetherczy there are any realreal, trueprawdziwe, hardcoreHardcore discoveriesodkrycia that can still be madezrobiony.
286
730000
3000
czy można jeszcze dokonać jakiś prawdziwych, hardcorowych odkryć.
12:25
And this is my favoriteulubiony linelinia from the articleartykuł.
287
733000
2000
To mój ulubiony cytat z artykułu.
12:27
As a fishryba nerdnerd, I have to laughśmiech, because you know they don't call us fishryba nerdsfrajerów for nothing --
288
735000
3000
Jako maniak ryb, wyśmiałem ten artykuł, ponieważ nie nazywają nas tak bez przyczyny;
12:30
we actuallytak właściwie do get excitedpodekscytowany about findingodkrycie a newNowy dorsalgrzbietowej spinekręgosłup in a guppyGupik.
289
738000
5000
naprawdę się ekscytujemy, gdy odkrywamy nowy szkielet grzbietowy w gupiku.
12:35
But, it's much more than that.
290
743000
2000
Ale odkryć jest o wiele więcej.
12:37
And, I want to showpokazać you a fewkilka of the guppiesgupiki we'vemamy founduznany over the yearslat.
291
745000
4000
Pokażę wam kilka gatunków gupików, które znaleźliśmy na przestrzeni lat.
12:41
This one'sswoje -- you know, you can see how uglybrzydki it is.
292
749000
3000
Ten okaz... zobaczcie jaki jest brzydki.
12:44
Even if you ignoreignorować the scientificnaukowy valuewartość of this thing,
293
752000
4000
Nawet jeśli pominiemy jego wartość naukową,
12:48
just look at the monetarypieniężnej valuewartość of this thing.
294
756000
2000
spójrzmy na niego jako na źródło zysku.
12:50
A couplepara of these endedzakończyło się up gettinguzyskiwanie soldsprzedany throughprzez the aquariumakwarium tradehandel to JapanJaponia,
295
758000
3000
Kilka z nich zostało sprzedanych do akwariów w Japonii
12:53
where they soldsprzedany for 15,000 dollarsdolarów apiecekawałek.
296
761000
2000
za 15'000 dolarów za sztukę.
12:55
That's half-a-millionpół miliona dollarsdolarów perza poundfunt.
297
763000
3000
to pół miliona dolarów za pół kilograma rybek.
12:58
Here'sTutaj jest anotherinne newNowy angelfishskalary we discoveredodkryty.
298
766000
2000
Oto świeżo odkryty skalar żaglowiec.
13:00
This one we actuallytak właściwie first discoveredodkryty back in the airpowietrze daysdni -- the badzły oldstary airpowietrze daysdni,
299
768000
4000
Ten okaz odkryliśmy jeszcze w zamierzchłych czasach nurkowania z tlenem,
13:04
as we used to say -- when we were doing these kinduprzejmy of divesnurkowań with airpowietrze.
300
772000
2000
jak zwykle mawiamy o okresie przed wynalezieniem oddycharek.
13:06
We were at 360 feetstopy.
301
774000
2000
Nurkowaliśmy na 110 metrach.
13:08
And I rememberZapamiętaj comingprzyjście up from one of these deepgłęboki divesnurkowań, and I had this fogmgła,
302
776000
3000
Pamiętam powrót z tamtych głębokich zanurzeń, byłem zamroczony
13:11
and the narcosisnarkoza takes a little while to, you know, fadeblaknąć away.
303
779000
3000
i upłynęło trochę czasu nim narkoza azotowa ustąpiła.
13:14
It's sortsortować of like soberingotrzeźwiający up.
304
782000
2000
To trochę jak trzeźwienie.
13:16
And I had this vagueniejasny recollectionwspomnienie of seeingwidzenie these yellowżółty fishryba with a blackczarny spotmiejsce,
305
784000
2000
Jak przez mgłę pamiętałem, że widziałem takie żółte ryby z czarnymi kropkami,
13:18
and I thought, "AwAWW, damncholerny. I should have caughtzłapany one.
306
786000
3000
pomyślałem wtedy "Do diaska, mogłem złapać jedną.
13:21
I think that's a newNowy speciesgatunki."
307
789000
2000
Myślę, że to nowy gatunek"
13:23
And then, eventuallyostatecznie, I got around to looking in my bucketwiadro.
308
791000
2000
Kiedy doszedłem do siebie, zajrzałem do mojego czerpaka.
13:25
Sure enoughdość, I had caughtzłapany one -- I just completelycałkowicie forgotzapomniałem that I had caughtzłapany one. (LaughterŚmiech)
309
793000
2000
Okazało się, że złapałem ten okaz, ale zupełnie o tym zapomniałem.(śmiech)
13:27
And so this one we decidedzdecydowany to give the nameNazwa CentropygeCentropyge narcosisnarkoza to.
310
795000
4000
Zdecydowaliśmy, żeby na pamiątkę nazwać ten gatunek Centropyge narcosis.
13:31
So that's it's officialurzędnik scientificnaukowy nameNazwa,
311
799000
2000
To oficjalna nazwa naukowa,
13:33
in referenceodniesienie to its deep-dwellingDeep mieszkania habitszwyczaje.
312
801000
2000
która podkreśla ich głębinowy styl życia.
13:35
And this is anotherinne neatschludny one.
313
803000
2000
Oto następna niezła sztuka.
13:37
When we first founduznany it, we weren'tnie były even sure what familyrodzina this thing belongednależał to,
314
805000
2000
Kiedy ją złapaliśmy, nie było nawet wiadomo do jakiej rodziny należy,
13:39
so we just callednazywa it the DrDr. SeussSeuss fishryba,
315
807000
2000
więc nazwaliśmy ją rybą Dr. Seussa,
13:41
because it lookedspojrzał like something out of one of those booksksiążki.
316
809000
2000
ponieważ wyglądała tak, jak ryba z jednej z jego książek.
13:43
Now, this one'sswoje prettyładny coolchłodny.
317
811000
3000
Ta jest dosyć odlotowa.
13:46
If you go to PapuaPapua, NewNowy GuineaGwinea, and go down 300 feetstopy,
318
814000
2000
Jeśli pojedziecie do Papui-Nowej Gwinei i zejdziecie na 100 metrów,
13:48
you're going to see these bigduży moundsKopce.
319
816000
2000
zobaczycie takie duże kopce.
13:50
And this maymoże be kinduprzejmy of hardciężko to see, but they're about --
320
818000
2000
Być może nie widać tego zbyt dobrze, ale...
13:52
oh, a couplepara metersmetrów in diameterśrednica.
321
820000
2000
mają one kilka metrów średnicy.
13:54
If you look closelydokładnie, you'llTy będziesz see there's
322
822000
2000
Jeśli się przyjrzycie, zobaczycie małą białą
13:56
a little whitebiały fishryba and grayszary fishryba that hangszawiesza się out nearBlisko them.
323
824000
2000
rybę i szarą rybę, która kręci się koło kamieni.
13:58
Well, it turnsskręca out this little whitebiały fishryba buildsbuduje these giantogromny moundsKopce,
324
826000
2000
Okazało się, że te małe rybki budują te ogromne kopce
14:00
one pebbleżwirowa at a time.
325
828000
2000
kamyk po kamyku.
14:02
It's really extraordinaryniezwykły to find something like this.
326
830000
2000
To rzeczywiście niezwykłe odkrycie.
14:04
It's not just newNowy speciesgatunki: it's newNowy behaviorzachowanie, it's newNowy ecologyekologia it's all kinduprzejmy of newNowy things.
327
832000
3000
To nie tylko nowe gatunki, to także nowe zachowania, ekologia itp.
14:07
So, what I'm going to showpokazać you right now, very quicklyszybko,
328
835000
2000
Pokażę wam teraz bardzo szybko
14:09
is just a samplingPobieranie próbek of a fewkilka of the newNowy speciesgatunki we'vemamy discoveredodkryty.
329
837000
4000
kilka nowych okazów, które odkryliśmy.
14:13
What's extraordinaryniezwykły about this is not just the sheerzwykły numbernumer of speciesgatunki we're findingodkrycie --
330
841000
3000
Lecz nie ogromna liczba odkrytych gatunków zadziwia...
14:16
althoughmimo że as you can see that's prettyładny amazingniesamowity, this is only halfpół of what we'vemamy founduznany --
331
844000
3000
chociaż jest całkiem pokaźna, jest to zaledwie połowa naszych odkryć...
14:19
what's extraordinaryniezwykły is how quicklyszybko we find them.
332
847000
4000
Niezwykłe jest tempo w jakim je odkrywamy.
14:23
We're up to sevensiedem newNowy speciesgatunki perza hourgodzina of time we spendwydać at that depthgłębokość.
333
851000
3000
Nawet do siedmiu nowych gatunków na każdą godzinę spędzoną w głębinach.
14:26
Now, if you go to an AmazonAmazon jungledżungla and fogmgła a treedrzewo, you maymoże get a lot of bugsbłędy,
334
854000
5000
Jeśli pojedziecie do Amazonii i zetniecie drzewo, możecie odkryć mnóstwo nowych robaków,
14:31
but for fishesryby, there's nowherenigdzie in the worldświat
335
859000
2000
ale jeśli chodzi o ryby, jest to niepowtarzalne miejsce,
14:33
you can get sevensiedem newNowy speciesgatunki perza hourgodzina of time.
336
861000
3000
gdzie można odkrywać siedem nowych gatunków na godzinę.
14:36
Now, we'vemamy doneGotowe some back of the envelopekoperta calculationsobliczenia,
337
864000
2000
Zrobiliśmy też proste obliczenia
14:38
and we're predictingprzewidywanie that there are probablyprawdopodobnie on the orderzamówienie of 2,000 to 2,500 newNowy speciesgatunki
338
866000
4000
i oszacowaliśmy, że może być jeszcze 2000 - 2500 nowych gatunków
14:42
in the Indo-PacificIndo Pacyfiku alonesam.
339
870000
2000
w samym regionie Indo-Pacyfiku.
14:44
There are only fivepięć to sixsześć thousandtysiąc knownznany speciesgatunki.
340
872000
2000
Znamy tylko 5 do 6 tysięcy gatunków,
14:46
So a very largeduży percentageodsetek of what is out there isn't really knownznany.
341
874000
4000
tak więc bardzo duży procent tamtejszej przyrody jest nieznany.
14:50
We thought we had a handleuchwyt on all the reefRafa fishryba diversityróżnorodność -- evidentlyWidocznie not.
342
878000
3000
Myśleliśmy, że poznaliśmy całą różnorodność ryb rafowych...najwyraźniej nie.
14:53
And I'm going to just closeblisko on a very somberponury noteUwaga.
343
881000
2000
Zakończę prezentację ponurą historią.
14:55
At the beginningpoczątek I told you that I was going to showpokazać you two extraordinaryniezwykły photographsfotografie.
344
883000
5000
Na początku powiedziałem wam, że pokażę wam dwie niezwykłe fotografie.
15:00
This is the seconddruga extraordinaryniezwykły photographfotografia I'm going to showpokazać you.
345
888000
2000
To jest druga z tych fotografii.
15:02
This one was takenwzięty at the exactdokładny momentza chwilę I was down there filmingfilmowanie those sharksrekiny.
346
890000
5000
To zdjęcie zostało zrobione w momencie, kiedy filmowaliśmy tamte rekiny.
15:07
This was takenwzięty exactlydokładnie 300 feetstopy abovepowyżej my headgłowa.
347
895000
2000
Wykonano je 100 metrów pod powierzchnią.
15:09
And the reasonpowód this photographfotografia is extraordinaryniezwykły
348
897000
3000
Przyczyna, dla której to ujęcie jest niezwykłe
15:12
is because it capturesprzechwytuje a momentza chwilę in the very last minutechwila of a person'sosoby life.
349
900000
4000
jest fakt, że uchwyciło ostatnią chwilę ludzkiego życia.
15:16
LessMniej than 60 secondstowary drugiej jakości after this pictureobrazek was takenwzięty, this guy was deadnie żyje.
350
904000
4000
Mniej niż 60 sekund od zrobienia tego zdjęcia ten człowiek był martwy.
15:20
When we recoveredodzyskane his bodyciało, we figuredwzorzysty out what had goneodszedł wrongźle.
351
908000
4000
Kiedy wydobyliśmy jego ciało, odkryliśmy, co poszło nie tak.
15:24
He had madezrobiony a very simpleprosty mistakebłąd.
352
912000
2000
Popełnił bardzo prosty błąd.
15:26
He turnedobrócony the wrongźle valveZawór when he filledwypełniony his cylindercylinder --
353
914000
2000
Przekręcił zły zawór, kiedy napełniał swoją butlę...
15:28
he had 80 percentprocent oxygentlen in his tankczołg when he should have had 40.
354
916000
2000
miał 80% tlenu w swoim zbiorniku a powinien mieć 40.
15:30
He had an oxygentlen toxicitytoksyczność seizurekonfiskata and he drownedutonął.
355
918000
3000
Od toksyczności tlenu dostał drgawek, a następnie utonął.
15:33
The reasonpowód I showpokazać this -- not to put a downerDowner on everything --
356
921000
3000
Pokazuję wam to nie dlatego, żeby was zniechęcić,
15:36
but I just want to use it to keyklawisz off my philosophyfilozofia of life in generalgenerał,
357
924000
5000
ale żeby zilustrować wam filozofię mojego życia,
15:41
whichktóry is that we all have two goalscele.
358
929000
2000
która mówi, że my wszyscy mamy dwa cele.
15:43
The first goalcel we sharedzielić with everykażdy other livingżycie thing on this planetplaneta,
359
931000
2000
Pierwszy z nich dotyczy wszystkich stworzeń żyjących na tej planecie,
15:45
whichktóry is to surviveprzetrwać. I call it perpetuationutrwalania:
360
933000
2000
czyli przetrwanie - nazywam to uwiecznieniem:
15:47
the survivalprzetrwanie of the speciesgatunki and survivalprzetrwanie of ourselvesmy sami,
361
935000
4000
przetrwaniem innych gatunków i nas samych,
15:51
because they're bothobie about perpetuatingutrwalaniu the genomegenom.
362
939000
3000
ponieważ obydwoje mamy ten sam cel - uwiecznienie genomu.
15:54
And the seconddruga goalcel, for those of us who have masteredopanował that first goalcel,
363
942000
2000
Dla tych, którzy opanowali pierwszy cel, pojawia się drugi,
15:56
is to -- you know, you call it spiritualduchowy fulfillmentRealizacja, you can call it financialbudżetowy successpowodzenie,
364
944000
5000
czyli... spełnienie duchowe, albo dla niektórych sukces finansowy,
16:01
you can call it any numbernumer of differentróżne things.
365
949000
2000
możecie to nazywać na wiele różnych sposobów,
16:03
I call it seekingszukanie joyradość --
366
951000
2000
Ja nazywam to...
16:05
this pursuitpościg of happinessszczęście.
367
953000
2000
pogonią za szczęściem.
16:07
So, I guessodgadnąć my thememotyw on this is this guy livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj his life to the fullestw najszerszym,
368
955000
3000
Przepuszczam, że ten człowiek żył pełnią życia,
16:10
he absolutelyabsolutnie did.
369
958000
2000
na pewno tak było.
16:12
You have to balancesaldo those two goalscele.
370
960000
2000
Musicie balansować pomiędzy tymi dwoma celami.
16:14
If you liverelacja na żywo your wholecały life in fearstrach --
371
962000
2000
Jeśli będziecie żyli całe życie w strachu...
16:16
I mean, life is a sexuallyseksualnie transmittedprzekazywane diseasechoroba with 100 percentprocent mortalityśmiertelność.
372
964000
3000
życie będzie dla was śmiertelną chorobą przenoszoną drogą płciową ze stuprocentową umieralnością.
16:19
So, you can't liverelacja na żywo your life in fearstrach.
373
967000
3000
Tak więc nie ma sensu żyć w strachu.
16:22
(LaughterŚmiech)
374
970000
2000
(śmiech)
16:24
I thought that was an oldstary one.
375
972000
2000
Myślałem, że to stary dowcip.
16:26
(ApplauseAplauz)
376
974000
1000
(brawa)
16:27
But, at the samepodobnie time you don't want to get so focusedskupiony on rulereguła numbernumer two,
377
975000
4000
Ale jednocześnie nie można nadmiernie skupić się na drugim celu,
16:31
or goalcel numbernumer two, that you neglectzaniedbanie goalcel numbernumer one.
378
979000
3000
do tego stopnia, że neguje się pierwszy,
16:34
Because oncepewnego razu you're deadnie żyje, you really can't enjoycieszyć się anything after that.
379
982000
3000
ponieważ jeśli umrzesz, nie możesz cieszyć się z czegokolwiek.
16:37
I wishżyczenie you all the bestNajlepiej of luckszczęście in maintainingutrzymywanie that balancesaldo in your futureprzyszłość endeavorsstarania.
380
985000
4000
Życzę wam jak najlepiej w poszukiwaniu równowagi w waszych przyszłych dążeniach.
16:41
ThanksDzięki.
381
989000
2000
Dziękuję.
16:43
(ApplauseAplauz)
382
991000
1000
(brawa)
Translated by Michał Scheffs
Reviewed by Michał Kwaterski

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Richard Pyle - Ichthyologist
Ichthyologist Richard Pyle is a fish nerd. In his quest to discover and document new species of fish, he has also become a trailblazing exploratory diver and a pioneer of database technology.

Why you should listen

A pioneer of the dive world, Richard Pyle discovers new biodiversity on the cliffs of coral reefs. He was among the first to use rebreather technology to explore depths between 200 and 500 feet, an area often called the "Twilight Zone." During his dives, he has identified and documented hundreds of new species. Author of scientific, technical and popular articles, his expeditions have also been featured in the IMAX film Coral Reef Adventure, the BBC series Pacific Abyss and many more. In 2005, he received the NOGI Award, the most prestigious distinction of the diving world.

Currently, he is continuing his research at the Bernice P. Bishop Museum, outside Honolulu, Hawai'i, and is affiliated with the museum's comprehensive Hawaii Biological Survey. He also serves on the Board of Directors for the Association for Marine Exploration, of which he is a founding member. He continues to explore the sea and spearhead rebreather technology, and is a major contributor to the Encyclopedia of Life.

More profile about the speaker
Richard Pyle | Speaker | TED.com