TED2002
Ben Katchor: Comics of bygone New York
Komiksy o minionym Nowym Jorku Bena Katchora
Filmed:
Readability: 4.6
329,078 views
W tym urzekającym wykładzie z archiwum TED, rysownik Ben Katchor czyta swoje komiksy. Te spostrzegawcze, surrealistyczne historie odkrywają głębokie nadzieje i słabości historii (i nowoczesnego Nowego Jorku) zachowane w obiektach takich jak przełączniki światła i znaki.
Ben Katchor - Cartoonist
The first MacArthur-winning cartoonist, Ben Katchor has collected both cult and mainstream hat tips for his wry, poetic creations that find uncanny humor (and color) in the commonplace deeds of a bygone New York City. Full bio
The first MacArthur-winning cartoonist, Ben Katchor has collected both cult and mainstream hat tips for his wry, poetic creations that find uncanny humor (and color) in the commonplace deeds of a bygone New York City. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
I'm going to read a few strips.
0
0
5000
Przeczytam kilka krótkich komiksów.
00:23
These are, most of these are
1
5000
2000
Większość z nich jest
00:25
from a monthly page I do
2
7000
2000
z comiesięcznego działu
00:27
in and architecture and design magazine
3
9000
3000
w magazynie poświęconemu architekturze i projektowaniu
00:30
called Metropolis.
4
12000
2000
zatytułowanego Metropolis.
00:32
And the first story is called
5
14000
2000
Pierwsza historia nazywa się
00:34
"The Faulty Switch."
6
16000
2000
Wadliwy przełącznik.
00:36
Another beautifully designed new building
7
18000
4000
Kolejny pięknie zaprojektowany budynek
00:40
ruined by the sound of a common wall light switch.
8
22000
5000
zniszczony przez dźwięk zwykłego przełącznika światła.
00:45
It's fine during the day
9
27000
2000
w ciągu dnia jest w porządku
00:47
when the main rooms are flooded with sunlight.
10
29000
4000
gdy główne pomieszczenia toną w świetle słońca.
00:51
But at dusk
11
33000
2000
Ale podczas zmierzchu
00:53
everything changes.
12
35000
2000
wszystko się zmienia.
00:55
The architect spent hundreds of hours
13
37000
3000
Architekt spędził setki godzin
00:58
designing the burnished brass switchplates
14
40000
4000
projektując polerowane mosiężne osłony dla przełączników
01:02
for his new office tower.
15
44000
3000
dla nowego biurowca.
01:05
And then left it to a contractor
16
47000
2000
I potem zostawił wykonawcy
01:07
to install these 79-cent switches behind them.
17
49000
5000
instalację przełączników za 79 centów za nimi.
01:12
We know instinctively where to reach
18
54000
3000
Instynktownie wiemy gdzie sięgnąć
01:15
when we enter a dark room.
19
57000
2000
gdy wchodzimy do ciemnego pokoju.
01:17
We automatically throw the little nub of plastic upward.
20
59000
4000
Automatycznie przełączamy plastikowy bolec do góy.
01:21
But the sound we are greeted with,
21
63000
3000
Ale dźwięk który nas powitał,
01:24
as the room is bathed in the simulated glow
22
66000
3000
gdy pokój skąpał się w symulowanym żarze
01:27
of late-afternoon light,
23
69000
3000
późno popołudniowego światła,
01:30
recalls to mind
24
72000
2000
przypomina umysłowi
01:32
a dirty men's room
25
74000
2000
brudną męską toaletę
01:34
in the rear of a Greek coffee shop.
26
76000
3000
na tyłach Greckiej kawiarni.
01:37
(Laughter)
27
79000
2000
Śmiech
01:39
This sound colors our first impression of any room;
28
81000
4000
Ten dźwięk zabarwia nasze pierwsze wrażenie w każdym pokoju.
01:43
it can't be helped.
29
85000
2000
nic nie da się na to poradzić.
01:45
But where does this sound,
30
87000
2000
Ale skąd ten głos,
01:47
commonly described as a click, come from?
31
89000
4000
powszechnie opisywany jako pstryk, się wywodzi?
01:51
Is it simply the byproduct of a
32
93000
3000
Czy jest po porstu produktem ubocznym
01:54
crude mechanical action?
33
96000
2000
prostej mechanicznej akcji?
01:56
Or is it an imitation
34
98000
2000
Czy też jest imitacją
01:58
of one half the set of sounds we make
35
100000
3000
połowy zestawu dźwięków jakie wydajemy
02:01
to express disappointment?
36
103000
3000
aby wyrazić rozczarowanie?
02:04
The often dental consonant
37
106000
3000
Często zębowe spółgłoski
02:07
of no Indo-European language.
38
109000
3000
nie Indo-Europejskiego języka.
02:10
Or is it the amplified sound
39
112000
2000
Czy też jest to wzmocniony dźwięk
02:12
of a synapse firing
40
114000
2000
wypalającej synapsy
02:14
in the brain of a cockroach?
41
116000
3000
w mózgu karalucha?
02:17
In the 1950s they tried their best
42
119000
4000
w 1950 próbowano jak najskuteczniej
02:21
to muffle this sound
43
123000
2000
stłumić ten dźwięk
02:23
with mercury switches
44
125000
2000
przełącznikami rtęciowymi
02:25
and silent knob controls.
45
127000
3000
i cichymi pokrętłami.
02:28
But today these improvements
46
130000
3000
ale dziś te ulepszenia
02:31
seem somehow inauthentic.
47
133000
3000
wydają się być nieautentyczne.
02:34
The click is the modern
48
136000
2000
pstryk jest nowoczesną
02:36
triumphal clarion
49
138000
2000
triumfalną trąbą
02:38
proceeding us through life,
50
140000
3000
pchającą nas przez życie,
02:41
announcing our entry into every lightless room.
51
143000
4000
ogłaszającą nasze wejście do każdego nieoświetlonego pokoju.
02:45
The sound made flicking a wall switch off
52
147000
4000
Dźwięk jaki wydaje wyłączanie światła,
02:49
is of a completely different nature.
53
151000
3000
ma kompletnie inną naturę.
02:52
It has a deep melancholy ring.
54
154000
4000
Ma głęboki dźwięk melancholii.
02:56
Children don't like it.
55
158000
3000
Dzieci go nie lubią.
02:59
It's why they leave lights on around the house. (Laughter)
56
161000
4000
To dlatego zostawiają światło w domu.
03:03
Adults find it comforting.
57
165000
2000
Dorośli uważają to za pocieszające.
03:05
But wouldn't it be an easy matter
58
167000
2000
ale czy nie byłoby łatwiejsze
03:07
to wire a wall switch
59
169000
3000
ustawić włącznik na ścianie tak
03:10
so that it triggers the muted horn of a steam ship?
60
172000
4000
aby włączał stłumiony dźwięk statku parowego?
03:14
Or the recorded crowing of a rooster?
61
176000
5000
Lub nagranego piania koguta?
03:19
Or the distant peel of thunder?
62
181000
4000
Lub odległego grzmotu?
03:23
Thomas Edison went through
63
185000
2000
Thomas Edison przeszukał
03:25
thousands of unlikely substances
64
187000
3000
tysiące różnych substancji
03:28
before he came upon the right one
65
190000
2000
zanim doszedł do tej właściewej
03:30
for the filament of his electric light bulb.
66
192000
5000
służącej do wypełnienia żarówki.
03:35
Why have we settled so quickly
67
197000
2000
Dlaczego rozstrzygnęliśmy tak szybko
03:37
for the sound of its switch?
68
199000
3000
dźwięk przełącznika?
03:40
That's the end of that.
69
202000
2000
To już koniec
03:42
(Applause)
70
204000
3000
(Aplauz)
03:45
The next story is called
71
207000
3000
Kolejna historia nazywa się
03:48
"In Praise of the Taxpayer."
72
210000
3000
W Pochwale Podatnika.
03:51
That so many of the city's most venerable taxpayers
73
213000
4000
To że tak wielu najwierniejszych podatników w mieście
03:55
have survived yet another commercial building boom,
74
217000
5000
przetrwało kolejny boom budownictwa komercyjnego,
04:00
is cause for celebration.
75
222000
2000
jest powodem do świętowania.
04:02
These one or two story structures,
76
224000
4000
Te jedno lub dwu piętrowe struktury,
04:06
designed to yield only enough income
77
228000
3000
zaprojektowane aby zapewnić wystarczająco dochodów
04:09
to cover the taxes on the land
78
231000
2000
na pokrycie podatków od ziemi
04:11
on which they stand,
79
233000
2000
na których stoją,
04:13
were not meant to be permanent buildings.
80
235000
4000
nie miały być stałymi budynkami.
04:17
Yet for one reason or another
81
239000
2000
Z tego bądź innego powodu
04:19
they have confounded the efforts of developers
82
241000
4000
zhańbiły wysiłki wykonawców
04:23
to be combined into lots
83
245000
2000
aby być połączone w parcele
04:25
suitable for high-rise construction.
84
247000
5000
pasujące pod wysoko wznoszące się konstrukcje.
04:30
Although they make no claim to architectural beauty,
85
252000
4000
Jednak nie mają roszczeń do architektonicznego piękna,
04:34
they are, in their perfect temporariness,
86
256000
3000
są w ich perfekcyjnej tymczasowości,
04:37
a delightful alternative
87
259000
3000
zachwycającą alternatywą
04:40
to the large-scale structures
88
262000
2000
do struktur w dużej skali
04:42
that might someday take their place.
89
264000
4000
które mogą pewnego dnia zająć ich miejsce.
04:46
The most perfect examples
90
268000
3000
Najlepsze przykłady
04:49
occupy corner lots.
91
271000
3000
zajmują narożne działki.
04:52
They offer a pleasant respite
92
274000
2000
Oferują przyjemne wytchnienie
04:54
from the high-density development around them.
93
276000
3000
od mocno zagęszczonego rozwoju naokoło nich.
04:57
A break of light and air,
94
279000
3000
przestrzeń ze światła i powietrza,
05:00
an architectural biding of time.
95
282000
3000
architektoniczne spojenie czasu.
05:03
So buried in signage
96
285000
2000
Tak pogrzebane w oznakowaniu
05:05
are these structures,
97
287000
2000
są te struktury,
05:07
that it often takes a moment
98
289000
2000
że często zajmuje to chwilkę
05:09
to distinguish the modern
99
291000
2000
aby odróżnić nowoczesny
05:11
specially constructed taxpayer
100
293000
3000
specjalnie skonstruowany budynek podatnika
05:14
from its neighbor:
101
296000
2000
z jego sąsiedztwa.
05:16
the small commercial building
102
298000
3000
Mały komercyjny budynek
05:19
from an earlier century,
103
301000
2000
z wcześniejszego wieku
05:21
whose upper floors have been sealed,
104
303000
3000
którego wyższe piętra były zaplombowane,
05:24
and whose groundfloor space
105
306000
2000
i którego parter
05:26
now functions as a taxpayer.
106
308000
4000
teraz funkcjonuje jako podatnik.
05:30
The few surfaces not covered by signs
107
312000
3000
Kilka powierzchni nie pokrytych przez znaki
05:33
are often clad in a distinctive, dark
108
315000
3000
są często wyłożone charaterystycznym ciemnym
05:36
green-gray, striated aluminum siding.
109
318000
5000
zielono-szarym, prążkowanym aluminiowym sidingiem.
05:41
Take-out sandwich shops,
110
323000
2000
Sklepy z kanapkami na wynos,
05:43
film processing drop-offs,
111
325000
3000
punkty fotograficzne,
05:46
peep-shows and necktie stores.
112
328000
3000
peep-show i sklep z krawatami.
05:49
Now these provisional structures have,
113
331000
3000
Teraz te tymczasowe struktury mają,
05:52
in some cases,
114
334000
2000
w niektórych wypadkach,
05:54
remained standing
115
336000
2000
pozostać na swoim miejscu
05:56
for the better part of a human lifetime.
116
338000
4000
dla lepszej części czasu ludzkiego życia.
06:00
The temporary building
117
342000
2000
Tymczasowe budynki
06:02
is a triumph of modern industrial organization,
118
344000
4000
to triumf nowoczesnej organizacji przemysłu.
06:06
a healthy sublimation
119
348000
2000
Zdrowa sublimacja
06:08
of the urge to build,
120
350000
3000
potrzeby budowania.
06:11
and proof that not every
121
353000
2000
Dowód że nie każda
06:13
architectural idea
122
355000
2000
Idea architektoniczna
06:15
need be set in stone.
123
357000
4000
poterzebuje być wykuta w skale.
06:19
That's the end.
124
361000
2000
To koniec
06:21
(Laughter)
125
363000
2000
(Smiech)
06:23
And the next story is called, "On the Human Lap."
126
365000
3000
Następna historia nosi tytuł "Na Ludzkim Łonie".
06:26
For the ancient Egyptians
127
368000
3000
Dla starożytnych Egipcjan
06:29
the lap was a platform
128
371000
2000
kolana były platformą
06:31
upon which to place
129
373000
2000
na które kładziono
06:33
the earthly possessions of the dead --
130
375000
3000
ziemski dobytek martwych --
06:36
30 cubits from foot to knee.
131
378000
3000
30 cubitów od stopy do kolana.
06:39
It was not until the 14th century
132
381000
3000
Tak było do 14 wieku
06:42
that an Italian painter
133
384000
2000
kiedy Włoski malarz
06:44
recognized the lap
134
386000
2000
rozpoznał kolana
06:46
as a Grecian temple,
135
388000
2000
jako Grecką świątynię,
06:48
upholstered in flesh and cloth.
136
390000
4000
obitą w ciało i sukno.
06:52
Over the next 200 years
137
394000
3000
Przez kolejne 200 lat
06:55
we see the infant Christ
138
397000
2000
widzimy małego Chrystusa
06:57
go from a sitting to a standing position
139
399000
3000
który od siedzenia przechodzi do pozycji stojącej,
07:00
on the Virgin's lap,
140
402000
2000
na kolanach dziewicy.
07:02
and then back again.
141
404000
2000
I z powrotem.
07:04
Every child recapitulates this ascension,
142
406000
4000
Każde dziecko podsumowuje to wnoszenie,
07:08
straddling one or both legs,
143
410000
3000
siedząc okrakiem jedną albo na obu nogach,
07:11
sitting sideways,
144
413000
2000
siedząc na boki,
07:13
or leaning against the body.
145
415000
3000
albo opierając się o ciało.
07:16
From there, to the modern ventriloquist's dummy,
146
418000
4000
Od tamtąd do współczesnej laleczki brzuchomówcy.
07:20
is but a brief moment in history.
147
422000
3000
to krótki moment w historii.
07:23
You were late for school again this morning.
148
425000
3000
Znów spóźniłeś się do szkoły.
07:26
The ventriloquist must first make us believe
149
428000
4000
Brzuchomówca najpierw zmusza nas do uwierzenia
07:30
that a small boy is sitting on his lap.
150
432000
4000
że mały chłopiec siedzi na jego kolanach.
07:34
The illusion of speech follows incidentally.
151
436000
3000
Iluzja mowy następuje przypadkowo.
07:37
What have you got to say for yourself, Jimmy?
152
439000
4000
Co masz na swoje usprawiedliwienie Jimmy?
07:41
As adults we admire the lap
153
443000
3000
Jako dorośli podziwiamy kolana
07:44
from a nostalgic distance.
154
446000
4000
przez dystans nostalgii.
07:48
We have fading memories
155
450000
2000
Mamy mętne wspomnienia
07:50
of that provisional temple,
156
452000
2000
tej tymczasowej świątyni,
07:52
erected each time an adult sat down.
157
454000
4000
wznoszonej za każdym razem gdy dorosły siada.
07:56
On a crowded bus there was always a lap to sit on.
158
458000
5000
W zatłoczonym autobusie zawsze znajdą się kolana do siadania.
08:01
It is children and teenage girls
159
463000
3000
To dzieci i nastoletnie dziewczęta
08:04
who are most keenly aware
160
466000
2000
są najbardziej świadome
08:06
of its architectural beauty.
161
468000
4000
ich architektonicznego piękna.
08:10
They understand the structural integrity
162
472000
3000
Rozumieją strukturalną integralność
08:13
of a deep avuncular lap,
163
475000
3000
głębokich i dobrodusznych kolan,
08:16
as compared to the shaky arrangement
164
478000
3000
porównany do wątłego układu
08:19
of a neurotic niece in high heels.
165
481000
5000
neurotycznej bratanicy w szpilkach.
08:24
The relationship between the lap and its owner
166
486000
4000
związek pomiędzy kolanami i jego właścicielem
08:28
is direct and intimate.
167
490000
3000
jest bezpośredni i intymny.
08:31
I envision a 36-story,
168
493000
2000
Przewiduję 36 kondygnacji
08:33
450-unit residential high-rise --
169
495000
5000
w 450 wieżowcach mieszkalnych
08:38
a reason to consider the mental health
170
500000
3000
powód aby przemyśleć zdrowie umysłowe
08:41
of any architect before granting
171
503000
2000
każdego architekta przed przyznaniem
08:43
an important commission.
172
505000
3000
ważnego zamówienia.
08:46
The bathrooms and kitchens will,
173
508000
2000
Kuchnie i łazienki będą,
08:48
of course, have no windows.
174
510000
3000
oczywiście bez okien.
08:51
The lap of luxury
175
513000
3000
Kolana luksusu
08:54
is an architectural construct of childhood,
176
516000
4000
to architektoniczny konstrukt dzieciństwa,
08:58
which we seek, in vain,
177
520000
2000
którego szukamy na daremno,
09:00
as adults, to employ.
178
522000
3000
do użycia jako dorośli.
09:03
That's the end.
179
525000
2000
Koniec
09:05
(Laughter)
180
527000
3000
(Śmiech)
09:08
The next story is called "The Haverpiece Collection"
181
530000
3000
Następna historia to "Kolekcja Haverpiece"
09:11
A nondescript warehouse,
182
533000
3000
Nieokreślony magazyn,
09:14
visible for a moment
183
536000
2000
widoczny na moment
09:16
from the northbound lanes of the Prykushko Expressway,
184
538000
5000
od północnych pasów drogi ekspresowej Prykushko,
09:21
serves as the temporary resting place
185
543000
4000
służy jako tymczasowe miejsce przechowywania
09:25
for the Haverpiece collection
186
547000
3000
dla kolekcji Haverpiece
09:28
of European dried fruit.
187
550000
4000
Europejskich suszonych owoców.
09:32
The profound convolutions
188
554000
2000
Głębokie sploty
09:34
on the surface of a dried cherry.
189
556000
3000
na powierzchni suszonej wiśni.
09:37
The foreboding sheen of an extra-large date.
190
559000
5000
Przeczucie blasku ekstra dużego daktyla.
09:42
Do you remember wandering as a child
191
564000
3000
Czy pamiętasz włóczenie się jako dziecko
09:45
through those dark wooden
192
567000
2000
przez te ciemno drewniane
09:47
storefront galleries?
193
569000
2000
wystawy sklepowe?
09:49
Where everything was displayed
194
571000
2000
gdzie wszystko było pokazane
09:51
in poorly labeled roach-proof bins.
195
573000
5000
w słabo oznakowane anty karaluchowe skrzynie.
09:56
Pears dried in the form
196
578000
2000
Gruszki suszyły się w formie
09:58
of genital organs.
197
580000
3000
genitaliów.
10:01
Apricot halves
198
583000
2000
połówki moreli
10:03
like the ears of cherubim.
199
585000
2000
jak uszy cherubina.
10:05
In 1962 the unsold stock
200
587000
5000
w 1962 niesprzedany towar
10:10
was purchased by Maurice Haverpiece,
201
592000
3000
zostałz akupiony przez Maurice Haverpiece,
10:13
a wealthy prune juice bottler,
202
595000
2000
właściciela rozlewni zdrowego soku ze śliwek,
10:15
and consolidated to form the core collection.
203
597000
5000
i połączony aby stworzyć rdzeń kolekcji.
10:20
As an art form it lies somewhere between
204
602000
3000
Jako forma sztuki leży gdzieś pomiędzy
10:23
still-life painting and plumbing.
205
605000
4000
martwą naturą a hydrauliką.
10:27
Upon his death in 1967,
206
609000
4000
Aż do śmierci w 1967,
10:31
a quarter of the items were sold off for compote
207
613000
4000
ćwierć tych przedmiotów zostałą sprzedana na kompot,
10:35
to a high-class hotel restaurant.
208
617000
3000
do hotelowej restauracji wysokiej klasy.
10:38
(Laughter)
209
620000
1000
(Śmiech)
10:39
Unsuspecting guests were served
210
621000
3000
Podany został niczego nie świadomym gościom
10:42
stewed turn-of-the-century
211
624000
2000
duszony przełom wieków
10:44
Turkish figs for breakfast.
212
626000
3000
z tureckich fig na śniadanie.
10:47
(Laughter)
213
629000
1000
(Śmiech)
10:48
The rest of the collection remains here,
214
630000
3000
Reszta kolekcji pozostaje tutaj,
10:51
stored in plain brown paper bags
215
633000
4000
przechowywane w brązowych papierowych torbach
10:55
until funds can be raised
216
637000
3000
dopóki znajdą się fundusze
10:58
to build a permanent museum
217
640000
2000
do wybudowania stałego muzeum
11:00
and study center.
218
642000
2000
i centrum badań.
11:02
A shoe made of apricot leather
219
644000
3000
But zrobiony ze skórki z moreli
11:05
for the daughter of a czar.
220
647000
3000
dla córki cara.
11:08
That's the end. Thank you.
221
650000
3000
To koniec. Dziękuję.
11:11
(Applause)
222
653000
1000
(Aplauz)
ABOUT THE SPEAKER
Ben Katchor - CartoonistThe first MacArthur-winning cartoonist, Ben Katchor has collected both cult and mainstream hat tips for his wry, poetic creations that find uncanny humor (and color) in the commonplace deeds of a bygone New York City.
Why you should listen
In the antique buildings of New York City now overgrown with tawdry fixtures and the modernized hopes of its denizens, Ben Katchor listens for the stories that fill his wry, perceptive (and slightly surreal) comic strips of urban life. Downtrodden characters and objects get equal time in a slant spotlight, and while their interplay is often pathetic, it points to profound truths about history, memory and human hopes.
Katchor is author of several comics collections, including Cheap Novelties: The Pleasures of Urban Decay, The Jew of New York, and Julius Knipl: Real Estate Photographer. He's been a Guggenheim Fellow and has also written for the stage works such as The Slug Bearers of Kayrol Island. In May, he premieres A Check-room Romance, a musical tragicomedy co-written with Mark Mulcahy
Ben Katchor | Speaker | TED.com